inzake tegen Sterre Ploeger, nu tien jaar oud, is meervoudig gehandicapt. Haar handicap is zowel van verstandelijke als lichamelijke aard.

Transcriptie

1 B U R U M A Arrondissementsrechtbank te Amsterdam Datum zitting:22 november 2001 Tijdstip: 9.00 uur Rolnummer : O PLEITNOTITIES inzake Stichtinq PROTESTANTS CHRISTELIJK EN OECUMENISCH ONDERWIJS AMSTERDAM zetelende te Amsterdam gedaagde advocaat en procureur: mr. M.T.H. de Gaay Fortman tegen FERDINAND PLOEGER en WONNE C L E M E N T I N E J O s É E BROUW E RS, ha n de I e n d als wetteliike vertegenwoordiqers van SteE Virqinie Ploeqer wonende te Amsterdam Eisers procureur: mr. P.J. van der Vlerk advocaat: mr. J.W.A. van Dommelen Inleiding 1. Sterre Ploeger, nu tien jaar oud, is meervoudig gehandicapt. Haar handicap is zowel van verstandelijke als lichamelijke aard. 2. Gedurende een aantal jaren, de schooljaren 1995/1996 en heeft Sterre geparticipeerd in de onderbouw activiteiten van de basisschool De Regenboog. 3. De Regenboog heeft zich in die jaren grote inspanningen getroost om mogelijk te maken dat Sterre kon participeren en contact had met andere kinderen. Naar mate 80\1 O1 1 15\ pn6

2 HOUTHOFF BURUMA 217 Sterre ouder werd, werd de participatie van Sterre op de Regenboog steeds moei- lijker gezien haar verstandelijke en lichamelijke handicap (ze kan bijvoorbeeld nauwel ij ks spreken). 4. Tegen deze achtergrond heeft Sterre vanaf schooljaar 1997/1998 slechts beperkt geparticipeerd op De Regenboog. Sterre werd ingeschreven bij de Tyltylschool, een school speciaal gericht op meervoudig gehandicapte kinderen (dus speciaal onderwijs). Om het contact met gewone kinderen te laten voortduren nam Sterre 2 uur per week deel aan de schoolactiviteiten van de Regenboog. 5. Bij brief van 18 oktober 1999 hebben de ouders van Sterre (hierna ook te noemen "familie Ploeger") haar voor volledige participatie bij De Regenboog aangemeld. Bij brief van 10 januari 2000 heeft het PCOOA de familie Ploeger laten weten geen medewerking te kunnen verlenen aan het verzoek. De Regenboog is namelijk niet in staat om te zorgen voor een ononderbroken ontwikkeling, die is afgestemd op de mogelijkheden van Sterre. 6. De ouders van Sterre hebben op 24 januari 2000 bezwaar gemaakt. Op 4 april 2000 heeft het PCOOA een beslissing genomen op dit bezwaarschrift. Het PCOOA concludeerde dat de bezwaren van de ouders ongegrond waren. 7. Centraal in deze procedure staan de aanmelding voor onderwiis van Sterre door De Regenboog, de daaropvolgende afwijzing, het bezwaarschrift en het ongegrond verklaren van de bezwaren door PCOOA. Alvorens de afwijzing van het verzoek om aanmelding meer inhoudelijk aan de orde komt, wordt stil gestaan bij de relevante ontwikkelingen, die zich na 4 april 2000 hebben voorgedaan. Recente ontwikkelingen 8. Vanaf augustus 1997 tot begin dit schooljaar (augustus 2001) heeft Sterre onderwijs genoten aan de Tyltylschool en participeerde zij één middag op De Regenboog. Op 10 april 2001 is een evaluatierapport van het behandelingsplan gemaakt. Hierbij kwamen de volgende onderzoeksvragen aan de orde: taakgerichtheid, sociale interactie, deelname aan het leerproces en de organisatie van de klas. De

3 B U R U M A 317 uitkomst was op alle onderzoeksvragen negatief op grond waarvan de Tyltylschool heeft besloten de inzet van Ambulante Begeleiding te beëindigen. Voor PCOOA is dat mede aanleiding geweest om de participatie te beëindigen. 9. Met ingang van schooljaar 2001/2002 is Sterre geplaatst op de school archipel te Almere, hetgeen ook blijkt uit de "Plaatsingsafspraken voor Sterre Ploeger" die namens familie Ploeger als productie 1 ten behoeve van het pleidooi is overgelegd. 10. De archipel is een experimentele school. Het is de eerste school in Nederland waar wordt gewerkt met een ontwikkelingsmodel voor "inclusive education". Dit houdt in dat gepoogd wordt onderwijs te bieden aan kinderen variërend van hoog begaafd tot gehandicapt. archipel participeert met Stichting "Gewoon Anders" in een door het ministerie van OCW gesubsidieerd pilotproiect van twee jaar. Concreet houdt een en ander in dat archipel er naar streeft om zo mogelijk ook kinderen met een handicap in het reguliere onderwijs op te nemen. Sterre is overigens het eerste meervoudig gehandicapte kind dat bij archipel is geplaatst. 11. archipel is een reguliere maar tegelijkertijd "bijzondere" school. Het is evident dat dit slechts mogelijk is vanuit het samenwerkingsverband met Stichting "Gewoon Anders." Stichting "Gewoon Anders" stelt onder meer een casemanager beschikbaar, die de leerkrachten en ouders van Sterre ondersteunt. Voorts wordt een fulltime klassenassistent (in dit geval verdeeld over 2 parttimers) beschikbaar gesteld. De klassenassistent is elke schooldag van 8.00 tot aanwezig om de leerkracht van Sterre te ondersteunen. archipel kan tevens gebruik maken van de faciliteiten van Stichting "Gewoon Anders", waaronder de leer- en hulpmiddelen ten behoeve van het onderwijs aan Sterre. 12. Deze inbedding onderstreept nog eens te meer dat het voor een reguliere basisschool, zoals de Regenboog, ondoenlijk is, althans niet in redelijkheid kan worden verlangd, om een zo zwaar meervoudig gehandicapt kind als Sterre volledig te laten participeren. Dit is slechts mogelijk in een hecht samenwerkingsverband, zoals de archipel met Stichting "Gewoon Anders" heeft, waarbij faciliteiten en intensieve ondersteuning worden geboden. Een rugzakje alleen is daarvoor niet voldoende. Voorts lijkt is met het plaatsen van Sterre bij archipel meer dan voldaan aan het-

4 BURUMA 417 geen familie Ploeger heeft gewild. Sterre neemt immers deel aan een uniek project waarbij aan Sterre alle mogelijke ondersteuning ten behoeve van onderwijs geba- seerd op "inclusive education" wordt geboden. Dit brengt mij op het volgende punt. Niet ontvankelijkheid 13. Sterre is, als gezegd, met ingang van dit schooljaar geplaatst op de archipel in Almere. Een reguliere, zij het bijzondere basisschool. Dit betekent dat de familie Ploeger heeft gekregen wat zij wilden. Aan de onderhavige procedure is daarmee het belang komen te ontvallen. 14. Tot dezelfde conclusie komt PCOOA vanuit de vaststelling in de dagvaarding (onderdeel 11) dat de aanmelding bij De Regenboog in de woorden van de familie Ploeger "natuurlijk" niet los te zien is van de betrokkenheid en inzet van de Tyltylschool bij het onderwijs van Sterre en de rol van de persoonlijk begeleider van Sterre. Nu Sterre weg is van de Tyltylschool is De Regenboog - ook vanuit de eigen optiek van de familie Ploeger - niet langer de "meest aangewezen basisschool voor Sterre". 15. Gezien het voorgaande en het uitgangspunt: "geen belang, geen actie", neerge- legd in artikel 3:330 BW moet geconcludeerd worden dat familie Ploeger niet (meer) ontvankelijk is in haar vordering. 16. Voor het geval Uw rechtbank van oordeel is dat familie Ploeger toch ontvankelijk is, zal in het navolgende een nadere toelichting worden gegeven op de eerdere verweren op de vordering tot toelating van Sterre als leerling op de Regenboog. In dit verband wordt verwezen naar de Conclusie van Antwoord en de Conclusie van Dupliek waarin reeds uitgebreid verweer zijdens PCOOA is gevoerd. Een en ander is dan ook voldoende reden om hier slechts de hoofdpunten naar voren te brengen. In het navolgende wordt stilgestaan bij het juridisch kader en het marginale karakter van de rechterlijke toetsing.

5 BURUMA 517 Juridisch kader 17. In deze kwestie draait het om de vraag of een reguliere basisschool, zoals de Regenboog, redelijkerwijs in staat is om verantwoord onderwijs aan te bieden conform de Wet op het Primaire Onderwijs (WPO) aan een kind als Sterre, zonder onredelijke dan wel onmogelijke eisen te stellen aan de overige leerlingen en leerkrachten. 18. PCOOA heeft, na een zorgvuldige afweging, moeten concluderen dat zij Sterre niet, althans niet langer meer, konden bieden wat zij met een zekere vorm van participatie nodig had, laat staan dat zij Sterre onderwijs zouden kunnen bieden. De structuur en organisatie van De Regenboog zijn niet ingericht en toegerust op het opvangen van een verstandelijk en lichamelijk gehandicapt kind. Nog afgezien hiervan kan het van de leerkrachten - die overigens daarvoor niet opgeleid zijn - redelijkerwijze niet gevergd worden, om een verstandelijk en lichamelijk gehandi- capt kind zoals Sterre te onderwiizen. 19. Familie Ploeger stelt dat de WPO ruimte laat voor individueel onderwijs en dat PCOOA Sterre derhalve niet zou mogen weigeren op, onder meer, de grond dat Sterre individuele lessen nodig heeft. 20. Familie Ploeger gaat er echter aan voorbij dat de WPO in dit geval niet van toepassing is, zodat hieraan geen enkele rechten kunnen worden ontleend. De WPO ziet immers niet op verstandelijk en lichamelijk gehandicapte kinderen, maar op kinderen met opvoedingsmoeilijkheden dan wel moeilijk lerende kinderen. Sterre valt daarentegen onder de Wet op de Expertisecentra (WEC) en is derhalve, in beginsel, op speciaal Onderwijs aangewezen. Uit artikel 2 van de WEC volgt namelijk dat het speciaal onderwiis bestemd is voor kinderen met ernstige spraakmoeilijkheden, lichamelijk gehandicapte kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen. In het geval van Sterre is sprake van een zodanig ernstig verstandelijk en lichamelijk handicap, dat ook een school voor speciaal onderwijs als de Tyltyl-school moeite heeft gehad om haar goed te plaatsen. Onder druk van de Inspectie is een speciale groep voor haar binnen die school gecreëerd.

6 B U R U M A Familie Ploeger meent voorts haar vordering te kunnen onderbouwen met het verwijzen naar de op stapel staande invoering van de Leerlinggebonden financiering ( LGF ). De uitwerkingsnotitie LGF is eerder in deze procedure overgelegd en thans zijn bladzijde 25 en 26 van de Nota naar aanleiding van het verslag (Kamerstuk , nr. 7)in het geding gebracht. Familie Ploeger gaat er echter aan voorbij dat de LGF naar verwachting eerst op 1 augustus 2002 in werking zal treden, zodat deze regelgeving in deze procedure geen rol speelt. 22. Ook wanneer de LGF in werking is getreden, geldt dat alleen kinderen waarvoor een positieve indicatie is gegeven, mogelijk op een school voor primair onderwijs kunnen worden geplaatst. Zelfs met een positieve indicatie is plaatsing bovendien niet vanzelfsprekend. 23. Ik citeer: Indien het kind een positieve indicatiebeslissing krijgt, kunnen de ouders beslissen of zij hun kind aanmelden bij een school voor (v)so (waarvoor de toelaatbaarheid is vastgesteld) dan wel hun kind aanmelden bij een reguliere (basis)school. E. e. a. met inachtneming van de moqeliikheden van de reguliere school om de leerlinq daadwerkelijk qoed OP te vangen (Uitwerkingsnotitie LGF pag. 19). 24. Er zal, ook onder eventueel toekomstige regelgeving, niet zonder meer sprake zijn van een positieve indicatie van Sterre en voorts zal een zorgvuldige afweging moeten worden gemaakt, waarbij ook een rol speelt de mogelijkheden tot inrichting van het onderwijs en de aard van de handicap en de onderwijsbeperking dientengevolge. Dit uitgangspunt komt ook naar voren in de Nota naar aanleiding van het verslag (Kamerstuk nr. 7) die namens familie Ploeger als productie 2 in het geding is gebracht. Ik citeer: Bij een concreet verzoek om toelating van een gehandicapte leerling zal de school een beslissing moeten nemen gegeven de specifieke omstandigheden van die individuele leerling. 25. PCOOA betwist overigens dat de toelichting van de minister op de ruimte die een basisschool heeft bij het beoordelen van een toelatingsverzoek, neergelegd in de

7 BURUMA 7/7 Nota naar aanleiding van het verslag, ook in de onderhavige zaak een rol speelt. Bladzijde 24 en verder van de Nota naar aanleiding van het verslag betreft immers een overzicht en toelichting op de maatregelen eerste fase van de leerlinggebonden financiering ( ). Deze regeling, laat staan de ministeriële toelichting komt in deze zaak geen bijzondere betekenis toe. Marginale toetsing 26. Familie Ploeger heeft reeds onderkend dat de Regenboog als sc,,ool voor bijzon- der onderwijs een zekere beleidsvrijheid toekomt bij de beoordeling van de aan- melding van Sterre tot toelating als leerling (dagvaarding onderdeel 14). 27. De uitkomst van deze beoordeling kan niet anders dan aan marginale rechterlijke toetsing onderhevig zijn; heeft PCOOA in redelijkheid tot haar besluit Sterre niet toe te laten kunnen komen. 28. PCOOA heeft het belang van Sterre, het belang van De Regenboog en haar leerkrachten en de consequenties voor de voortgang van het onderwijs aan de andere leerlingen, zorgvuldig afgewogen en heeft in redelijkheid tot het oordeel kunnen komen Sterre als leerling te moeten weigeren en deze beslissing na bezwaar te handhaven. Conclusie 29. Gezien het feit dat Sterre de Tyltylschool heeft verlaten en thans onderwijs aan de archipel te Almere geniet, concludeert PCOOA dat het belang van familie Ploeger, aan de vorderingen is komen te ontvallen, zodat familie Ploeger niet ontvankelijk is. 30. Voor zover Uw rechtbank familie Ploeger toch ontvankelijk oordeelt, concludeert PCOOA dat aan de afwijzing van de toelating van Sterre gegronde redenen ten grondslag liggen en daarbij zorgvuldig is gehandeld zodat de vorderingen van de familie Ploeger dienen te worden afgewezen.