8.1.2 Diere. Diere en die mens. Dankie vir sade!

Transcriptie

1 Voëls Sommige voëls is baie lief vir sappige vrugte of bessies. Later word die saadjies op n ander plek in die voël se mis uitgeskei. Daar kan die saadjie weer ontkiem, en n nuwe plantjie kan begin groei. Diere en mense Mense, en diere soos bobbejane, eekhorings en vlermuise versprei sade deur vrugte en neute te eet, en daarna die sade (pitte) op n ander plek te laat val. dorings wat aan mense se klere, of aan diere se pelse vassit. Wanneer mense en diere in duwweltjies trap, versprei hulle eintlik n vruggie met klein saadjies daarin. Die plant versprei homself Die meeste peulplante soos ertjies en boontjies versprei hulle sade self. Wanneer die peul uitdroog, bars die peul by die nate los, en die sade word van die moederplant weggeslinger. Dankie vir sade! Wanneer ons rondom ons kyk en al die groen plante sien, dink ons nie altyd daaraan dat die meeste van die plante nie daar sou gewees het as die Here nie gesorg het dat daar sade was, sodat daar nuwe plante kan groei nie. Ons dink ook nie altyd daaraan hoe die Here sorg vir genoeg water, lig en warmte sodat die saadjie kan ontkiem en groei nie. Die Here sorg vir die kleinste saadjie en vir die skepping, en so ook vir elkeen van ons Diere Diere en die mens Van die begin af was daar n spesiale verhouding tussen diere en mense. Adam moes vir elke dier n naam gee. Mense het van die vroegste tye af diere gebruik om vir hom te werk. Ons lees reeds in Genesis dat Abel n veeboer was. Die Here noem selfs die diere in die wet wanneer Hy beveel dat ook die diere nie op die Sabbat mag werk nie, en dat n mens nie jou naaste se os of esel mag begeer nie. Ons sien dat die diere en hulle voortbestaan vir die Here belangrik is as Hy sorg dat daar genoeg van hulle behoue bly saam met Noag in die ark toe die sondvloed kom. n Groot verskeidenheid diere kom op aarde voor. Sommige, soos olifante en walvisse, is baie groot. Ander, soos miere en muise, is klein. Daar is selfs diertjies wat mens slegs onder n mikroskoop kan sien. Net soos plante word diere wat dieselfde eienskappe 55

2 net van sommige van hierdie groepe leer. Die eerste verdeling wat in die diereryk gemaak is, is die met ruggrate (gewerweldes) en die sonder ruggrate (ongewerweldes). Die diere met ruggrate word in vyf hoofgroepe verdeel: Soogdiere soos olifante, leeus, honde. Voëls soos duiwe, volstruise, arende. Reptiele soos slange, krokodille, akkedisse. Visse soos goudvisse, snoek, babers. Diereryk Diere met ruggrate (Gewerwelde diere) Diere sonder ruggrate (Ongewerwelde diere) Soogdiere Voëls Visse Reptiele Daar is ook ander maniere waarop ons diere kan groepeer. Ons kan hulle volgens Karnivore is vleisvreters. Hulle is gewoonlik ook roofdiere, wat ander diere jag. Die hele katfamilie is karnivore. Rooijakkals Leeu Wildehond Rooikat Tierboskat 56

3 Omnivore leef van vleis en plante. Bobbejane en varke is omnivore. Kaapse bobbejaan Herbivore is plantvreters. Hulle leef van gras en ander groen plante. Bokke, olifante, skape en beeste is herbivore. Witrenoster Kolhaas Kameelperd Voedselketting Diere en plante is afhanklik van mekaar vir hulle voedsel. Volgens hulle soorte voedsel kan lewende dinge voedselkettings vorm. Plante maak kos in hulle blare. Hulle is die produseerders van kos. Die herbivore of plantetende diere is die eerste verbruikers. Karnivore of vleisetende diere is die tweede verbruikers. Die ontbinders is klein goggatjies, wurms of bakterieë. Hulle werk is om dooie plante en diere te laat verrot sodat die groen plante die verrotte stowwe kan opneem. 57

4 Die voedselketting: lewensnoodsaaklike onderlinge afhanklikheid Sprinkaan eet gras (eerste verbruiker) 3 Skerpioen eet sprinkaan 4 Bobbejaan eet skerpioen (tweede verbruiker) Gras groei in vrugbare grond (produseerders) Luiperd eet bobbejaan 1 Erdwurms verwerk verrotte plantmateriaal sodat plante dit as kos (vir bemesting) kan gebruik (ontbinder) ons daar is n balans in die natuur. Dit is noodsaaklik dat ons die balans in die natuur probeer bewaar vir die mens om te kan lewe. As een van die skakels van die voedselketting vernietig word, sal die ander skakels ook in gevaar wees. Byvoorbeeld: As n woud vernietig word, sal die diertjies wat afhanklik is van die bome vir kos en skuiling ook bedreig word. 58

5 Voëls Voëls is op die vyfde dag geskape. Ons lees op verskeie plekke in die Bybel van voëls. Ons lees hoe Noag n kraai en n duif uitgestuur het om te bepaal of die waters van die sondvloed al genoeg gesak het. Ons lees hoe kwartels aan die Israeliete as vleis gegee is. Ons lees hoe die kraaie vir Elia by die Kritspruit kos gebring het. Jesus Christus hulle saai nie en hulle oes nie en hulle maak nie in skure bymekaar nie; julle hemelse Vader sorg vir hulle. Is julle nie baie meer werd as hulle nie? Voëls behoort tot die klas diere wat bekend staan as Aves, die Latynse naam vir voëls. Voëls is die enigste diere wat vere het. Die meeste van hulle kan vlieg, maar daar is wel voëlsoorte wat nie kan vlieg nie. Ander kan net vir n klein tydjie en vir kort afstande Afrika is daar ongeveer 850 verskillende soorte. Voëls word in verskillende habitatte aangetref en is op n spesiale manier aangepas om in hul eie habitat te lewe. Gewoonlik is hulle snawels, pote en liggaamsbou aangepas om op n besondere manier te lewe. Snawels Die vink kraak saadjies met sy stewige snaweltjie.. Die lepelaar vee met sy half-oop snawel sywaarts deur die water om klein waterdiertjies op te raap. Die arend het n groot, sterk, gekromde snawel waarmee hy sy prooi verskeur. Die boskraai het n hol snaweldrif wat as klankbord dien. Die visvanger het n skerp, dolkagtige snawel om vis mee te vang en vas te hou. Die suikerbekkies suig nektar uit blomme met hul dun snawel. 59