BOGO-kwalificatieprofiel Waarnemer/beoordelaar

Transcriptie

1 BOGO-kwalificatieprofiel Waarnemer/beoordelaar Inleiding In dit document staan de kerntaken van de waarnemer/beoordelaar centraal zoals deze gelden voor de Stichting Brandweeropleidingen BOGO. Positionering Het waarnemen en beoordelen van inzetten of oefeningen is geen functie maar een rol binnen het vakbekwaam worden en blijven van de brandweer. Een beoordelaar voert kwalificerende beoordelingen uit. De beoordelaar beoordeelt competenties van de deelnemer op basis van de uitvoering van een oefening, proeve, inzet en geeft zijn oordeel over de competenties van de kandidaat. De beoordeling dient objectief, valide en betrouwbaar te zijn. Een beoordelaar is geen begeleider/instructeur. Deze zijn strikt gescheiden van de rol waarnemen/beoordelen. De werkzaamheden van een beoordelaar bestaan uit: Voorbereiden: Het inleven in de te beoordelen situatie en het voorlichten van de deelnemers hieromtrent. Observeren: Het waarnemen van door de kandidaat getoond gedrag en/of aangeleverde informatie. Evalueren: Waarnemingen relateren aan voor de beoordeling vastgelegde competenties. Beoordelen: Het oordeel beargumenteren. Communiceren: Feedback geven aan de deelnemer omtrent de bevindingen. Kerntaak 1: Voorbereiden * De beoordelaar ziet er op toe dat het te observeren praktijkgedrag plaats vindt in een situatie waarin voldaan is aan de randvoorwaarden (tijd, materiaal en middelen). * De beoordelaar bereidt zich voor door de documenten die de kwalificatie beschrijven grondig door te nemen. * De beoordelaar bereidt zich voor door een grondige inleving in het vereiste beroepstechnische niveau en de beroepssituaties waarvoor het te observeren praktijkgedrag kernmerkend is. * De beoordelaar informeert de deelnemer over de procedure, protocollen en eventuele gedragsregels tijdens de observatie. * De beoordelaar is op de hoogte van alle ins-en-outs van: - de setting waarin de beoordeling plaats vindt. - het beoordelingsformulier en de toelichting daarop. * De randvoorwaarden van de setting zijn gerealiseerd * Overstijgende deskundigheid ten opzichte van de deelnemer. BOGO-kwalificatieprofiel waarnemer/beoordelaar Pagina 1 van 6

2 * Na een heldere en duidelijke uitleg door de beoordelaar over de setting zijn de wederzijdse verwachtingen bekend. * Balans vinden tussen (recente) praktijkervaring en ervaring met waarnemen/beoordelen. * Niet alles is voor te bereiden, er kunnen zich situaties voordien die niet zijn voorzien. Kerntaak 2: Observeren * De beoordelaar observeert gedrag en resultaten (producten, processen). * Hij onderscheidt observatie en interpretatie (objectiviteit). * Zolang de veiligheid niet in het geding is, laat de beoordelaar het proces ongestoord verlopen en is hij onopvallend aanwezig. * De beoordelaar maakt aantekeningen tijdens het observeren en overleggen zodat specifieke feedback gegeven kan worden, geïllustreerd met voorbeelden van gedrag. * Het optreden van de beoordelaar is professioneel, objectief en betrouwbaar. * De observatie is op correcte wijze vastgelegd. Alle bevindingen zijn tevens duidelijk vastgelegd zodat helder wordt wat zich tijdens de inzet heeft voorgedaan. * Hij gebruikt hiervoor een beoordelingsformulier en/of observatieformulier. * Hij noteert zowel positieve punten als verbeterpunten. * Waarnemingen interpreteren in plaats van te observeren. * Afweging om het (leer)proces te onderbreken als de veiligheid in het geding is. Kerntaak 3: Evalueren * Hij evalueert de competenties uit de praktijkuitvoering. * Hij evalueert het proces. * Hij evalueert het resultaat. * Hij kan zich richten op relevante zaken. * Hij heeft helder wat het beoogde doel en/of resultaat is. * Hij kan de oorzaken analyseren van het slagen dan wel mislukken. * Objectief blijven * Tijdsbewaking van het proces, zodat er voldoende evaluatietijd is. BOGO-kwalificatieprofiel waarnemer/beoordelaar Pagina 2 van 6

3 Kerntaak 4: Beoordelen * De beoordelaar formuleert een weloverwogen oordeel, waarbij hij gebruik maakt van de eigen deskundigheid. * De beoordelaar legt het verband tussen het geobserveerde gedrag, de competenties en de standaardwerkwijzen (bijvoorbeeld een protocol of een procedure). * Hij beoordeelt de mate waarin de deelnemer de vereiste competenties naar behoren uitvoert. * Hij komt tot een oordeel. * Het oordeel van de beoordelaar is representatief voor de mate waarin de kandidaat heeft aangetoond competenties te beheersen. * De deelnemer heeft tijdens de sessie niet kunnen laten zien wat hij/zij in huis heeft, door organisatorische beperkingen (bijv. om veiligheidsredenen). * Hij gebruikt het beoordelingsformulier. * Het gevoel van de beoordelaar over de vakbekwaamheid van de deelnemer zegt iets anders dan uit het beoordelingsformulier blijkt. * Ondanks het bewustzijn van mogelijke beoordelaarvalkuilen toch beoordelaarsfouten maken. * Niet in de rol van instructeur kruipen, maar beoordelaar blijven. Kerntaak 5: Communiceren * De beoordelaar maakt het eindverslag. * Hij noteert de resultaten van praktijkuitvoering op gestandaardiseerde wijze. * Hij geeft de beoordeelde feedback op het proces en het resultaat. * Hij checkt of de beoordeelde de feedback begrepen heeft. * Hij geeft feedback (mondeling of schriftelijk) op het proces en het resultaat. * Het oordeel is mondeling/schriftelijk beargumenteerd en onderbouwd zodat de gevolgen en consequenties voor de deelnemer helder zijn, zonder dat er discussie is gevoerd. * illustreert feedback met concrete voorbeelden. * De beoordeelde kan in eigen woorden de feedback samenvatten. * Hij stelt deelnemers op hun gemak. * Feedbackgesprek voeren met een deelnemer die niet voor rede vatbaar is. * Feiten en gevoel uit elkaar houden. BOGO-kwalificatieprofiel waarnemer/beoordelaar Pagina 3 van 6

4 Competentiematrix In de competentiematrix wordt het verband tussen competenties en kerntaken weergegeven. In bijlage 1 staat elke hieronder genoemde competentie uitgewerkt. Deze uitwerking is afkomstig uit het competentiewoordenboek van het rapport functie- en competentieprofielen brandweerfuncties op (v)mbo-niveau, november Kerntaken Kerntaak 1: Voorbereiden Kerntaak 2: Observeren Kerntaak 3: Evalueren Kerntaak 4: Beoordelen Kerntaak 5: Communiceren Competenties Accuraat Niveau 1 Niveau 1 Niveau 1 Daadkracht Niveau 1 Niveau 1 Inleven Niveau 1 Niveau 1 Leren en reflecteren Niveau 1 Niveau 1 Mondeling communiceren Niveau 1 Niveau 1 Onafhankelijk Niveau 1 Niveau 1 Niveau 1 Oordelen Niveau 1 Plannen, organiseren Niveau 1 en coördineren Samenwerken Niveau 1 Niveau 1 BOGO-kwalificatieprofiel waarnemer/beoordelaar Pagina 4 van 6

5 Bijlage 1: Competenties voor de rol waarnemer/beoordelaar Accuraat (niveau 1) Zorgvuldig en stipt handelen, gericht op het voorkómen van fouten. Nauwkeurig uitvoeren van activiteiten. - toetst eigen werk aan geldende procedures, regels en afspraken. - levert correct en volledig werk af. - werkt ook onder druk kwaliteitsgericht, nauwgezet, gedegen en let op details. Daadkracht (niveau 1) Op adequate en krachtige wijze nemen van beslissingen op basis van een inzichtelijke afweging en eigen oordeel, ook als kennis en/of informatie beperkt is en tevens het uitvoeren en afronden van activiteiten. Handelen naar en staan voor een genomen besluit (van zichzelf of een ander). - handelt moedig in lastige situaties, neemt verantwoorde risico s. - neemt beslissingen op grond van relevante informatie en duidelijke feiten, waarbij de gevolgen van de besluiten voorspelbaar zijn. - neemt en motiveert beslissingen binnen het eigen werkterrein. - blijft achter gemaakte keuzen (van zichzelf of van partners/experts) staan. Inleven (niveau 1) Onderkennen van gevoelens en behoeften van anderen. Verplaatsen in anderen en zich bewust tonen van de invloed van het eigen handelen. - beïnvloedt het gesprek en de sfeer door gevoelens te benoemen, stuurt het gesprek in de juiste richting en houdt de relatie goed; beheerst de eigen emoties. - toont belangstelling, luistert actief, vraagt door, houdt rekening met eigen emoties en die van anderen en reflecteert hierop. - houdt rekening met omstandigheden en praktijkervaringen van partners/experts en toont begrip en waardering. - communiceert open en durft eigen vragen, zorgen en leerpunten bespreekbaar te maken. Leren en reflecteren (niveau 1) Terugkijken op het eigen functioneren en het gedrag daaraan aanpassen of ondernemen van ontwikkelacties om tot verbetering van eigen functioneren en vaardigheden te komen. Je kwetsbaar durven opstellen en fouten durven maken. Actief werken aan zelfontwikkeling. - stelt zich vragend op en toont wil om te leren. - vraagt feedback op eigen functioneren, luistert actief en vraagt door. - zet met behulp van feedbackgever concrete feedback om in acties. - volgt (nieuwe) ontwikkelingen in eigen vakgebied. Mondeling communiceren (niveau 1) Ideeën, meningen en informatie aan anderen overdragen in voor de ontvanger begrijpelijke taal, gebaren en non-verbale signalen. Tactvol en effectief reageren op behoeften en gevoelens van anderen, taal en terminologie aanpassen aan de doelgroep (incl. Engels) - drukt zich zowel mondeling als schriftelijk goed uit bij contacten van verschillend niveau, onderbouwt de boodschap met duidelijke argumenten. - stelt zich open en onbevooroordeeld op in een gesprek, interpreteert verbale en non-verbale signalen en vraagt na of de boodschap goed begrepen is. - formuleert tactvol, stemt taal, gebaren en houding af op de behoefte en belangen van de ander. BOGO-kwalificatieprofiel waarnemer/beoordelaar Pagina 5 van 6

6 - stelt open vragen en vraagt door; geeft feedback wanneer daar om wordt gevraagd. - redigeert interne documenten en schrijft documenten voor extern gebruik. Onafhankelijk (niveau 1) Zelfstandig en zelfbewust werken. Om kunnen gaan met eisen, veranderingen en hindernissen. Eigen standpunten innemen en verdedigen, rekening houdend met de missie van de organisatie. - vertrouwt op zichzelf, maakt zelfstandig keuzen binnen het eigen takenpakket en aandachtsgebied en laat zich daarbij niet weerhouden door belemmeringen. - vraagt feedback en hulp op het juiste moment op basis van een inschatting van de eigen kennis en vaardigheden. - werkt zelfstandig en vaart duidelijk een eigen koers binnen gestelde kaders. Oordelen (niveau 1) Op basis van beschikbare informatie en ervaring en met inachtneming van de heersende waarden en normen tot een mening komen die als geldig erkend wordt. - weegt complexe gegevens af en komt op overwogen en vastberaden wijze, rekening houdend met geldende normen en waarden tot een eigen mening. - maakt onderscheidt tussen vaststaande feiten en meningen van derden en betrekt hierbij de eigen ervaringen. - schetst verschillende perspectieven en opinies en stelt hun pro s en contra s vast alvorens tot actie over te gaan. Plannen, organiseren en coördineren (niveau 1) Vanuit een vastgesteld doel bepalen welke taken/activiteiten georganiseerd en gepland moeten worden en daar naar handelen. Bepalen van prioriteiten en aangeven van een volgorde van werkzaamheden. - plant eigen werkzaamheden, stemt deze planning af met partners/experts. - werkt ordelijk en systematisch volgens vooraf opgestelde planning. - heeft overzicht over eigen werkzaamheden; toetst eigen voortgang. - wendt de juiste middelen aan die nodig zijn om de planning te realiseren. - stelt doelen en prioriteiten voor zichzelf. Samenwerken (niveau 1) Zich inzetten om met anderen resultaten te bereiken en daarmee bijdragen aan een gezamenlijk doel. Denken en handelen vanuit gemeenschappelijke belangen. - draagt bij aan gemeenschappelijk doel en komt afspraken na; informeert partners/experts over eigen activiteiten en houdt zich op de hoogte van activiteiten van partners/experts. - toont belangstelling voor collega s en helpt hen op verzoek. - vraagt collega s naar hun mening en geeft eigen mening. BOGO-kwalificatieprofiel waarnemer/beoordelaar Pagina 6 van 6