landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB

Transcriptie

1 Examen VMBO-KB 2016 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is. Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een bijlage en een digitaal bestand. Dit examen bestaat uit 13 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 100 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden. PK-0941-b-16-1-o

2 Onderdeel A huisvesting leghennen tijdsduur ongeveer 50 minuten 14p 1 Maak de minitoets bij opdracht 1. Meneer De Haan heeft leghennen die hij biologisch wil gaan houden. Zijn bedrijf moet dan voldoen aan de eisen van de biologische pluimveehouderij. Deze eisen staan hier. Eisen huisvesting en uitloop voor biologische leghennen Uw stallen en uitlopen richt u zo in dat de dieren zich op een zo natuurlijk mogelijke manier kunnen gedragen. Voor de stallen gelden onder andere de volgende algemene eisen: U zorgt ervoor dat; dichte vloeren voorzien zijn van voldoende strooisel, er in de stallen voldoende daglicht binnenkomt, het daglicht tot maximaal 16 uur per dag aangevuld wordt met kunstlicht, er natuurlijke ventilatie in de stallen is. De binnenruimtes voor leghennen moeten onder andere aan de volgende normen voldoen: maximaal 6 leghennen per m 2 per afdeling maximaal 3000 leghennen huisvesten de leefoppervlakte mag worden vergroot door etages te plaatsen maximaal 7 leghennen per legnest of 120 cm 2 per leghen in een gemeenschappelijk legnest minimaal 18 cm zitstok per leghen Een zitstok moet minimaal 30 x 30 mm dik zijn. Geïntegreerde zitstokken moeten minimaal 3 cm verhoogd zijn. Pluimvee moet op een natuurlijke manier kunnen drinken, een drinknippelsysteem voldoet niet. De uitloop moet voldoen aan de volgende eisen: Het is verplicht uw pluimvee een uitloop te geven. De uitloop moet begroeid zijn en schuilmogelijkheden bieden, zodat het pluimvee de hele uitloop gebruikt. Per leghen is een minimale oppervlakte verplicht van 4 m 2. PK-0941-b-16-1-o 2 / 18 lees verder

3 Voor dit onderdeel heb je het bestand pluimveebedrijf.xlsm nodig. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het benodigde bestand kunt vinden. Open het bestand. Uitvoering van de opdracht 7p 2 Bepaal hoeveel biologische leghennen er gehouden mogen worden. Op het bestand zie je een plattegrond van pluimveebedrijf De Haan. Hoeveel leghennen mogen er volgens de norm in de stal gehouden worden op 1 m 2? Bereken hoeveel leghennen meneer De Haan volgens de norm in de stal mag houden. Leg ook uit of meneer De Haan dit aantal in 1 afdeling mag houden. Schrijf de berekening op. Hoeveel leghennen mogen er volgens de norm in de uitloop gehouden worden op 1 m 2? Bereken hoeveel leghennen meneer De Haan volgens de norm in de uitloop mag houden. Schrijf de berekening op. PK-0941-b-16-1-o 3 / 18 lees verder

4 Wat is het aantal biologische leghennen dat meneer De Haan op dit maximaal op zijn bedrijf mag houden zonder aanpassingen te maken? Leg uit waarom. Wat kan meneer De Haan nog doen om extra leghennen op biologische wijze op zijn bedrijf te houden? Inrichting van de stal en de uitloop De stal moet nog verder aangepast worden aan de eisen van de biologische pluimveehouderij. Meneer De Haan gaat het maximale aantal toegestane leghennen in 1 afdeling houden en wil zijn bedrijf zoveel mogelijk automatiseren. Maar hij moet zich ook nu weer houden aan de eisen voor de biologische pluimveehouderij, bijvoorbeeld voor gezamenlijke legnesten. 7p 3 Bepaal de inrichting van de stal en de uitloop. Maak in de plattegrond een keuze voor de volgende onderdelen: 1 ventilatiesysteem 2 drinkwatersysteem 3 voersysteem 4 legnesten 5 zitstokken Kies bij elk onderdeel bij 'inrichting binnenruimte' de juiste afbeelding in het uitklapmenu. Bereken hoeveel meter zitstok meneer De Haan voor in de stal nodig heeft. Schrijf de berekening op. Meneer De Haan wil gemeenschappelijke legnesten plaatsen. Bereken hoeveel m 2 hij hiervoor nodig heeft. Schrijf de berekening op. PK-0941-b-16-1-o 4 / 18 lees verder

5 Inrichting van de uitloop Plaats 15 bomen zo in de uitloop dat de leghennen optimaal gebruik kunnen maken van de bomen om te schuilen. Klik op de boom in de plattegrond om 1 boom te plaatsen. Deze boom verschijnt dan linksboven in de uitloop. Je kunt de boom dan naar de juiste plaats in de plattegrond slepen. Klik 15 keer voor 15 bomen. Om een boom te verwijderen selecteer je die boom en druk je op de delete-toets. Inrichting en plaatsing van de laatste bedrijfsonderdelen Hygiëneregels spelen een belangrijke rol bij het plaatsen van de laatste onderdelen. De hygiëneregels zijn zo opgesteld dat je ervan uit moet gaan dat de leghennen in de schone ruimte leven en dat alles eromheen vuil is. 5p 4 Bepaal de plaatsing van bedrijfsonderdelen. Plaats de voersilo, de kadaverton, de hygiënesluis, de eieropslagruimte en het eierinpakstation op de meest logische plaats op het bedrijf. Klik op de afbeelding van het bedrijfsonderdeel dat je wilt plaatsen. Dit onderdeel verschijnt dan linksboven in de uitloop. Je kunt het onderdeel dan naar de juiste plaats in de plattegrond slepen. Om een onderdeel te verwijderen selecteer je het onderdeel en druk je op de delete-toets. Kruis in de tabel aan wie er wel gebruik moeten maken van de hygiënesluis en wie niet. personen pluimveehouder De Haan die grondeieren gaat rapen de dierenarts die naar de leghennen komt kijken de vrachtwagenchauffeur die voer komt brengen de vrachtwagenchauffeur die eieren komt halen de vrachtwagenchauffeur die dode leghennen komt halen wel gebruikmaken van de hygiënesluis niet gebruikmaken van de hygiënesluis Als je klaar bent met de opdracht Print de plattegrond en sluit het bestand. PK-0941-b-16-1-o 5 / 18 lees verder

6 Onderdeel B legkippen beoordelen tijdsduur ongeveer 20 minuten Voor dit onderdeel heb je drie legkippen nodig. De examinator geeft aan welke drie kippen je moet beoordelen. 10p 5 Vang en hanteer elke kip op een diervriendelijke wijze en beoordeel vijf punten. Omcirkel in de tabel steeds het juiste antwoord, onder andere met behulp van de afbeeldingen. kip 1 kip 2 kip 3 aan de leg ja / nee ja / nee ja / nee luizen geen / enkele / veel geen / enkele / veel geen / enkele / veel conditiescore 1 / 2 / 3 / 4 1 / 2 / 3 / 4 1 / 2 / 3 / 4 kalkpoten A / B / C A / B / C A / B / C bevedering cloaca A / B / C A / B / C A / B / C Geef aan of de kip aan de leg is. Controleer of er luizen op de huid van de kip aanwezig zijn. Beoordeel de conditie van de kip aan de hand van het borstbeen met behulp van de afbeeldingen. score 1 score 2 score 3 score 4 borstbeen kam Kam van het borstbeen duidelijk te voelen. Weinig bespiering op het borstbeen. Kam van het borstbeen nog wel te voelen. Enige bespiering op het borstbeen. Kam van het borstbeen niet goed te voelen. Bespiering goed voelbaar op het borstbeen. Kam van het borstbeen niet voelbaar. Bespiering ligt dik en bol op het borstbeen. PK-0941-b-16-1-o 6 / 18 lees verder

7 Beoordeel de poten van de kip en geef aan de hand van de foto s aan, in hoeverre er sprake is van kalkpoten. A B C mooie gladde poten / schubben liggen plat matig aangetaste poten / schubben staan iets uit ernstig aangetaste poten / schubben staan helemaal uit Beoordeel de bevedering rond de cloaca van de kip. A goed bevederd, cloaca niet zichtbaar B alleen cloaca kaal C buik en cloaca helemaal kaal Hebben jouw drie legkippen volgens jou een goede algehele gezondheid? Omcirkel het juiste antwoord. ja / nee Leg je antwoord uit. Welk advies geef je de pluimveehouder om de algehele gezondheid van de kippen te verbeteren? Hoe kun je in een kippenstal controleren of er bloedluizen zitten? PK-0941-b-16-1-o 7 / 18 lees verder

8 Onderdeel C koe beoordelen en stierkeuze tijdsduur ongeveer 70 minuten Voor dit onderdeel heb je twee melkkoeien in productie en de bijlage nodig. Het is belangrijk dat een koe geïnsemineerd wordt met de meest geschikte stier. Op die manier krijg je kalveren met zoveel mogelijk goede eigenschappen. In deze opdrachten ga je voor twee koeien die binnenkort geïnsemineerd moeten worden de meest geschikte stier uitzoeken. Eerst kijk je naar de eigenschappen van de koe, daarna zoek je daar een stier bij. De examinator geeft aan welke twee koeien je tijdens dit onderdeel beoordeelt. Let op: bij opdracht 6 word je beoordeeld op werktempo. Als je de opdracht binnen 10 minuten hebt uitgevoerd, krijg je het maximumaantal punten voor werktempo. 10p 6 Bekijk de koeien en geef in de tabel op de volgende pagina voor elk onderdeel een score tussen 1 en 9. Vul dit cijfer in de kolommen koe 1 en koe 2 in. Schrijf de oornummers of namen van de koeien op. oornummer of naam koe 1:... oornummer of naam koe 2:... PK-0941-b-16-1-o 8 / 18 lees verder

9 onderdeel stand achterbenen koe 1 koe 2 optimale score 4/5/6 klauwdiagonaal (afstand tussen punt klauw en bovenkant hiel) uierdiepte rechte benen kromme benen lange diagonaal korte diagonaal /5/6 4/5/6 vooruieraanhechting diep uier ondiep uier /8/9 voorspeenplaatsing losse aanhechting vaste aanhechting /5/6 wijde speenplaatsing nauwe speenplaatsing Laat je werk beoordelen door de examinator. De werktempo-opdracht is nu klaar. PK-0941-b-16-1-o 9 / 18 lees verder

10 Beoordeel van beide koeien het beenwerk met goed, matig of slecht. Omcirkel het juiste antwoord en motiveer je antwoord. koe 1: goed matig slecht omdat... koe 2: goed matig slecht omdat... Beoordeel van beide koeien de uier met goed, matig of slecht. Omcirkel het juiste antwoord en motiveer je antwoord. koe 1: goed matig slecht omdat... koe 2: goed matig slecht omdat... PK-0941-b-16-1-o 10 / 18 lees verder

11 De examinator geeft je de productiegegevens van jouw bedrijf op een bijlage. Gebruik deze bijlage bij de volgende opdracht. 6p 7 Vergelijk de productiegegevens en kies een stier. Schrijf op welk bedrijf jij hebt. bedrijf en nummer:... Je gaat de productiegegevens van beide koeien vergelijken met het fokdoel van jouw bedrijf op de bijlage. Omcirkel de juiste antwoorden in de tabel. Bekijk van beide koeien de verwachte 305 dgn-productie (kg melk, % vet en % eiwit) en geef aan of dit lager of hoger is dan het stalgemiddelde. Geef ook aan of de LW (lactatiewaarde) wel of niet hoger is dan 85. koe kg melk % vet % eiwit LW hoger dan 85 1 hoger / lager hoger / lager hoger / lager ja / nee 2 hoger / lager hoger / lager hoger / lager ja / nee PK-0941-b-16-1-o 11 / 18 lees verder

12 Als de veehouder voor een koe een stier uitzoekt, gaat hij volgens dit stappenplan te werk: 1 Hij vergelijkt de 'verwachte 305 dgn-productie' en de LW (lactatiewaarde) van de koe met het bedrijfsgemiddelde. 2 Insemineren met een vleesstier: Koeien met een LW van 85 of minder worden geïnsemineerd met een vleesstier. Koeien met een slechte uier worden geïnsemineerd met een vleesstier. Koeien met slecht beenwerk worden geïnsemineerd met een vleesstier. 3 Uier- en beenkwaliteit verbeteren: Koeien die matig scoren op uier worden geïnsemineerd met de stier die de beste score voor uier heeft. Koeien die matig scoren op beenwerk worden geïnsemineerd met de stier die de beste score voor beenwerk heeft. 4 De productie verbeteren: Als een koe productieresultaten heeft (kg melk, % vet, % eiwit) die onder het stalgemiddelde liggen, wordt de stier met de hoogste kg melk-score gebruikt. Als een koe op ALLE productieresultaten produceert op stalgemiddelde of hoger, wordt de stier met de beste % eiwit-score gebruikt. Zoek met behulp van het stappenplan voor beide koeien een stier uit. Geef aan waarom je voor deze stier hebt gekozen. naam stier voor koe 1:... motivatie:... naam stier voor koe 2:... motivatie:... PK-0941-b-16-1-o 12 / 18 lees verder

13 De klauwgezondheid van melkkoeien is erg belangrijk voor de productie van de koeien op het bedrijf. Je gaat bij een aantal koeien de klauwscore bepalen. Je kijkt of de klauwspleet van de achterbenen recht naar voren wijst en als dit niet zo is, hoeveel deze dan afwijkt. Daarna bepaal je of er behandeling van de klauwen nodig is. 6p 8 Turf de klauwstanden van de koeien. Bepaal van 15 koeien de klauwscore en zet voor elke koe een turfje in de tabel. Tel de scores op en bereken het percentage van elke score. score turflijst totaalscore percentage score PK-0941-b-16-1-o 13 / 18 lees verder

14 Gebruik nu de volgende regels om te bepalen of er behandeling van klauwen moet plaatsvinden: Koeien met score 3 moeten bekapt worden. Is score 1 lager dan 70%, dan moeten alle koeien preventief bekapt worden. Schrijf hier op of er behandeling moet plaatsvinden en zo ja, welke. De inrichting van de stal heeft ook invloed op de klauwgezondheid. Belangrijk is: waar de koeien lopen de ondergrond droog en stroef is. roosterspleten niet versleten en daardoor te breed zijn. dat de vloer van de melkstal/melkrobot niet versleten en niet te glad is. 3p 9 Bekijk drie onderdelen van de inrichting van de stal. Omcirkel het juiste antwoord in de tabel. Schrijf op of er aanpassingen aan de inrichting van de stal nodig zijn, zo ja welke. onderdeel aanwezig kwaliteit benodigde aanpassing dichte vloeren ja / nee goed / niet goed roostervloeren ja / nee goed / niet goed vloer melkstal/melkrobot ja / nee goed / niet goed PK-0941-b-16-1-o 14 / 18 lees verder

15 3p 10 Beoordeel je eigen werk. Je hebt koeien bekeken en beoordeeld. In het schema staan hierover drie beoordelingspunten. Gebruik één van de volgende cijfers: 2 goed 1 gedeeltelijk goed 0 slecht of niet gedaan Geef een toelichting bij elke beoordeling. beoordelingspunt cijfer toelichting Ik ben op de juiste manier met de koeien omgegaan tijdens het beoordelen van het exterieur. Ik had voldoende tijd om de uier van beide koeien goed te beoordelen. Ik heb tijdens het bepalen van de klauwscore veilig gewerkt. PK-0941-b-16-1-o 15 / 18 lees verder

16 Onderdeel D voeding melkkoeien tijdsduur ongeveer 60 minuten Voor dit onderdeel heb je nodig: een ruwvoermengsel een weegschaal (veerunster) de bijlage met productiegegevens van jouw bedrijf In dit onderdeel ga je bepalen hoeveel ruwvoer een koe krijgt en hoeveel krachtvoer er nog nodig is voor een goede productie. De examinator geeft aan welk voermengsel de koeien krijgen. Hieronder staat een tabel met de samenstelling van het rantsoen. Gebruik deze tabel bij dit onderdeel. 5p 11 Bepaal de hoeveelheid ruwvoer met behulp van de gegevens van jouw bedrijf en jouw koeien. Schrijf op welke ruwvoeders de koeien krijgen. ruwvoeder 1:... ruwvoeder 2:... Weeg de twee ruwvoeders. Vul het gewicht, afgerond op hele kg, en het totaal in de tabel in. Bereken daarna het aantal VEM per voersoort en het totaal aantal VEM. Bereken ook de SW (structuurwaarde) per voersoort en het totaal aan SW. samenstelling voersoort VEM/kg SW/kg gewicht in kg VEM SW kuilgras 380 2,9 snijmaïs 310 1,9 hooi 640 4,0 totalen in het hele rantsoen (A) (B) (C) PK-0941-b-16-1-o 16 / 18 lees verder

17 tabel: VEM-behoefte melkproductie % vet 3,50 3,75 4,00 4,25 4,50 4,75 5,00 % vet % eiwit 3,00 3,15 3,30 3,45 3,60 3,75 3,88 % eiwit kg melk VEM VEM VEM VEM VEM VEM VEM kg melk p 12 Bepaal de krachtvoergift. Zoek op hoeveel VEM koe 1 nodig heeft. Bereken het tekort aan VEM van koe 1. Krachtvoer bevat 940 VEM. Hoeveel kg krachtvoer moet de koe krijgen om het eventuele VEM-tekort aan te vullen? krachtvoergift koe 1:... PK-0941-b-16-1-o 17 / 18 lees verder

18 Reken op dezelfde manier de krachtvoergift voor koe 2 uit. krachtvoergift koe 2:... Te veel krachtvoer kan pensverzuring veroorzaken. Daarom moet de gemiddelde SW in het ruwvoer hoger zijn dan 2 en mag de krachtvoergift niet hoger zijn dan 10 kg. Bereken de gemiddelde SW van het rantsoen. Hiervoor deel je antwoord C uit de tabel bij opdracht 11 door antwoord A. Is er kans op pensverzuring bij één of beide koeien? Motiveer je antwoord. 18p 13 Maak de minitoets bij opdracht 13. einde PK-0941-b-16-1-o 18 / 18 lees verder