Eindrapportage Smaaklessen & SchoolGruiten Schooljaar

Transcriptie

1 Eindrapportage Smaaklessen & SchoolGruiten Schooljaar Naam project: Smaaklessen/SchoolGruiten Verplichtingennummer: Aanvrager: Prof. Dr. Ir. A.G.J. Voragen en Ir. H.J. Meester Coördinatie uitvoering: Wageningen University, Levensmiddelenchemie Looptijd: 1 april oktober 2012 Rapportage: Eindrapportage januari 2013

2 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 VOORWOORD SMAAKLESSEN & SCHOOLGRUITEN SMAAKLESSEN Materialen in de Smaakleskist Aantal nieuwe en verborgen Smaaklesscholen Bestellingen lesmateriaal bij Schoolsupport Activiteiten voor nieuwe scholen Activiteiten voor deelnemende scholen Overzicht activiteit deelnemende scholen Ontwikkelen nieuwe activiteiten Buiten Schoolse Opvang (BSO) Lesmateriaal S maaklessen Monitoring en evaluatie Regionale steunpunten Samenvatting Smaaklessen SCHOOLGRUITEN Kwantitatieve doelstelling Materialen Bestaande materialen Gruitboxen Update materialen Werving en ondersteuning van SchoolGruitscholen Onderzoek EU-Schoolfruitprogramma Database en inschrijfsysteem SchoolGruiten COMMUNICATIE SMAAKLESSEN & SCHOOLGRUITEN Websites en nieuwsbrieven Bijeenbrengen netwerken Smaaklessen & SchoolGruiten Gezamenlijke communicatiemiddelen Evenementen en beurzen Overige PR Activiteiten Samenvatting communicatie Smaaklessen & SchoolGruiten SAMENWERKING MET ANDERE PARTIJEN Samenwerking binnen de Groene Kennis Coöperatie Samenwerking met Natuur- en Milieueducatie Samenwerking met GGD en Dé drie eenheid: GGD, NME en GKC Stichting Voedingscentrum Nederland

3 5.7 Ik Lekker Fit Alles weten over eten FINANCIEN...38 BIJLAGE 1: PERSBERICHT...39 BIJLAGE 2: ONDERZOEK SCHOOLGRUITEN...40 BIJLAGE 3: SAMENWERKING MET NME-CENTRA...43 BIJLAGE 4: SAMENWERKING MET GGD EN...46 BIJLAGE 5: SAMENWERKING MET PABO S

4 VOORWOORD Beste lezer, Voor u ligt de eindrapportage van het Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten voor schooljaar Op moment van schrijven is de Nationale Onderwijs Tentoonstelling 2013 (NOT) net van start gegaan. De NOT is een tweejaarlijks beurs waarin aanbieders van materialen en diensten voor het onderwijs en ruim professionals uit het onderwijs elkaar vinden. Het Steunpunt heeft dit evenement aangegrepen om het nieuwe lesmateriaal van Smaaklessen en het digibord materiaal van het EU-Schoolfruitprogramma breed onder de aandacht te brengen van scholen. De eerste reacties zijn veelbelovend. Eind augustus 2012 staat de teller voor Smaaklessen op ruim 2700 scholen en doen 700 scholen mee aan SchoolGruiten. Voor Smaaklessen kan gezegd worden dat, na de afname van het aantal inschrijvingen in schooljaar , dit schooljaar het aantal nieuwe Smaaklesscholen harder is gegroeid dan verwacht. De vorming van een nieuw steunpunt bij Helicon Opleidingen, die sterk inzetten op inbedding in hun eigen curriculum, heeft hier sterk aan bijgedragen evenals de intensivering van samenwerking met verschillende Natuur- en Milieu Educatie centra. Voor SchoolGruiten is gekozen dit schooljaar in te zetten op het zuiveren van de bestanden. Dit heeft geresulteerd in een lager aantal scholen die officieel SchoolGruiten, maar tegelijkertijd is er van deze scholen wel absolute zekerheid dat fruit eten een structureel onderdeel uitmaakt van hun schoolbeleid. De intensievere afstemming tussen SchoolGruiten en het EU- Schoolfruitprogramma zal hier in de toekomst positief op voortbouwen. Schooljaar zal een bewogen jaar worden. Dit jaar zal gebruikt worden om Smaaklessen & SchoolGruiten zo mogelijk te verzelfstandigen, al dan niet binnen de kaders van het Topsectorenbeleid. De producten, zowel de lesmaterialen als de uitkomsten van het effectonderzoek, zijn mooie visitekaartjes om op voort te bouwen. De noodzaak kinderen te leren over voeding en voedsel blijft actueel. Dit wordt ook ondersteund vanuit het bedrijfsleven. De vooruitzichten voor het vormgeven van een publiek private samenwerking zijn daarom vooralsnog positief. Wij willen hierbij wel benadrukken dat in een dergelijk construct de overheid echt niet mag ontbreken. Wij hopen u met deze rapportage een goed overzicht te geven van de ontwikkelingen binnen het Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten voor schooljaar en hopen op een gedegen voortgang van beide projecten. Prof. Dr. Ir. Fons Voragen Emeritus Hoogleraar Levensmiddelenchemie Directeur Smaaklessen & SchoolGruiten Wageningen University Ir. H.J. Meester Manager Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten Wageningen University 4

5 1. SMAAKLESSEN & SCHOOLGRUITEN Smaaklessen Smaaklessen is een educatief programma over voeding en voedsel voor het basisonderwijs met als doel kinderen te interesseren voor deze thema s via de ingang smaak, proeven en proefjes. De gedachte hierachter is dat de jeugd hiermee ontvankelijk gemaakt wordt voor informatie over voeding en voedsel en blijvend geïnteresseerd raakt in deze onderwerpen. Door aspecten van voeding en voedsel op een aansprekende manier onder de aandacht te brengen komen kinderen spelenderwijs veel te weten over eten, ontwikkelen hun smaak en bouwen een handelingsperspectief op. Hierdoor kunnen deze consumenten van de toekomst op den duur meer onderbouwde keuzes maken. Inhoudelijk is Smaaklessen opgebouwd rond drie pijlers te weten smaak, eten en gezondheid en voedselkwaliteit. SchoolGruiten SchoolGruiten staat voor het gezamenlijk eten van groenten en fruit in de ochtendpauze op school, twee keer per week. Het doel van SchoolGruiten is het imago van groenten en fruit bij kinderen te verbeteren en de groente- en fruitconsumptie te verhogen. Deze gedragsverandering ontstaat pas door goed voorbeeldgedrag en het oefenen van groenten en fruit eten op school. Dit kan door de uitvoering van een groente- en fruitmoment waarin kinderen en leerkrachten gezamenlijk groenten en fruit eten in de klas. Ter ondersteuning is er lesmateriaal en zijn er aanvullende materialen. Hoe verhouden Smaaklessen en SchoolGruiten zich tot elkaar? Smaaklessen & SchoolGruiten hebben elk een eigen doelstelling. Smaaklessen is een breed educatief programma waarin alle productgroepen aan bod komen, met aanknopingspunten voor het maken van schoolvoedingsbeleid. Het belangrijkste onderdeel van SchoolGruiten is het eten van groente en fruit op school, hetzij door aanbod op school te realiseren, hetzij door de ouders groenten en fruit mee te laten geven. Het lesmateriaal van SchoolGruiten kan gezien worden als een verdieping op de lesmaterialen van Smaaklessen. Door de verschillende aspecten kunnen beide programma s goed op elkaar aansluiten, maar kunnen ze elkaar niet vervangen of geheel worden geïntegreerd. Smaaklessen en SchoolGruiten hebben tot januari 2009 onafhankelijk geopereerd. Smaaklessen wordt gefinancierd vanuit het Ministerie van Economische Zaken (EZ) en is gesitueerd bij Wageningen University. SchoolGruiten wordt gefinancierd vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en was gesitueerd bij het GroentenFruit Bureau. Sinds januari 2009 is de uitvoer van SchoolGruiten overgegaan naar het Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten. Op deze manier worden de programma s onderling afgestemd en gezamenlijk aangeboden aan de doelgroep. Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten en het EU-Schoolfruitprogramma In april 2010 is het EU-Schoolfruitprogramma gestart. Deelnemende scholen ontvangen gedurende een bepaalde periode gratis groenten en fruit en begeleidende materialen. Het Productschap Tuinbouw is verantwoordelijk voor de uitvoering van dit programma. Het Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten is verantwoordelijk voor de inschrijving van de scholen, de communicatie met de scholen en het verzorgen van het lesmateriaal. Het doel is deze tijdelijke stimulanssubsidie te gebruiken om scholen op een structurele manier met SchoolGruiten, of een andere vorm van fruitbeleid op school, aan de slag te laten gaan. 5

6 Uitvoer Smaaklessen en SchoolGruiten vanaf zomer 2013 Genoemde programma s worden vanuit de ministeries EZ en VWS gefinancierd t/m schooljaar Gedurende schooljaar gaat het Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten over naar een nieuwe financieringsstructuur. Deze nieuwe structuur zal resulteren in een andere manier van uitvoer en een andere organisatiestructuur. Eindrapportage Deze rapportage beschrijft de implementatie van Smaaklessen en SchoolGruiten in schooljaar De invulling van het EU-Schoolfruitprogramma gebeurt in samenwerking met het Productschap Tuinbouw. Het Productschap Tuinbouw is eindverantwoordelijke voor dit programma. 6

7 2. SMAAKLESSEN 2.1 Materialen in de Smaakleskist De Smaakleskist bestaat uit een Smaaklesordner met daarin alle lerarenhandleidingen en de handleiding Hoe Smaaklessen combineren met bestaande lesmethoden, lang houdbare levensmiddelen en materialen voor proefjes zoals bakjes en cupjes. Ook bevat elke leskist het boekje Why s voor school en het boek De schaap ligt op de keukentafel. Diverse producten in de leskist zijn gesponsord door bedrijven. 2.2 Aantal nieuwe en verborgen Smaaklesscholen De doelstelling voor schooljaar was 2600 geregistreerde Smaaklesscholen en 200 verborgen scholen. Resultaten worden weergegeven in onderstaande tabellen. Tabel 1. Aantal geregistreerde Smaaklesscholen Schooljaar Oorspronkelijke doelstelling Aantal geregistreerde Smaaklesscholen Toename per schooljaar Onder de 2740 geregistreerde Smaaklesscholen vallen 55 BSO s (Buitenschoolse Opvang). Deze BSO s zijn ingeschreven in de periode september 2006 tot augustus In het schooljaar nam het aantal inschrijvingen van BSO s zo sterk toe dat besloten is de inschrijving voor BSO s stop te zetten en te starten met de ontwikkeling van specifiek materiaal voor de BSO. Het totaal aantal geregistreerde Smaaklesscholen per 30 augustus 2012 is Uit bovenstaande tabel blijkt dat de doelstelling van het aantal geregistreerde scholen in schooljaar behaald is. Kanttekening bij bovenstaande conclusie is dat 77% van de geregistreerde scholen op 31 augustus een workshop heeft gevolgd en een leskist heeft ontvangen. Dit percentage is lager dan verwacht. In schooljaar wordt een inventarisatie gedaan welke scholen ingeschreven staan maar geen leskist meer willen ontvangen. De doelstelling voor schooljaar van 2750 geregistreerde scholen en 250 verborgen scholen blijft staan. Deze geregistreerde scholen dienen allemaal in het bezit te zijn van een Smaakleskist. Opvallend is de toename van het aantal inschrijvingen in het afgelopen schooljaar in vergelijking met de schooljaren en Deze toename kan toegewezen worden aan de bijdrage van de nieuwe steunpunten bij Helicon Opleidingen en NME Schouwen-Duiveland en de verbeterde samenwerking met NME Centra in het algemeen. In tabel 2 wordt het aantal verborgen scholen weergegeven. Als definitie is gesteld dat verborgen scholen de leskist lenen via een NME of GGD of het lesmateriaal downloaden 7

8 via de website. Aanvullend zijn er scholen waar een student of een diëtist Smaaklessen geeft. Deze scholen vallen niet onder de definitie verborgen scholen. De leskist wordt uitgeleend bij dertien NME-centra en drie GGD en. Scholen die de leskist lenen bij een NME of GGD of het lesmateriaal downloaden zijn zowel scholen die geregistreerd zijn als Smaaklesschool als scholen die niet geregistreerd zijn als Smaaklesschool. Alleen de niet-geregistreerde scholen tellen mee voor de doelstelling van verborgen scholen. Tabel 2. Aantal verborgen scholen Doelstelling Aantal niet- Smaaklesscholen Aantal Smaaklesscholen Totaal Lenen leskist ( ) Downloaden lesmateriaal ( ) Totaal Uit bovenstaande tabel blijkt dat de doelstelling van 200 verborgen scholen gehaald is. In de tussenrapportage van mei werd vermeld dat 400 (niet-smaaklesscholen) het lesmateriaal hadden gedownload. Dit aantal is bijgesteld omdat blijkt dat een groot deel van deze scholen afkomstig is uit België. Een kanttekening bij tabel 2 is dat niet bekend is welk percentage van de leerkrachten die het lesmateriaal hebben download ook daadwerkelijk Smaaklessen gaan geven. In tabel 3 wordt weergegeven welke type organisaties het lesmateriaal van Smaaklessen downloaden via Tabel 3. Downloads lesmateriaal (sept t/m aug. 2012) per organisatie Organisatie Aantal downloads Basisschool 524 Middelbare school 66 Beroepsonderwijs 213 Kinderopvang 46 Diëtist / gewichtsconsulent 49 Anders 171 Onbekend 156 Totaal 1225 Uit tabel 3 blijkt dat het lesmateriaal voornamelijk gedownload wordt door leerkrachten en studenten. Daarnaast wordt het lesmateriaal gedownload door diëtisten en mensen uit de kinderopvang. Het aantal basisscholen is in tabel 2 gespecificeerd in wel/geen Smaaklesschool. Basisscholen gebruiken het materiaal vooral als lesmateriaal voor in de klas óf klasomgeving. Andere partijen downloaden het materiaal ter inspiratie voor andere activiteiten of om te gebruiken bij voorlichtingsactiviteiten. 8

9 2.3 Bestellingen lesmateriaal bij Schoolsupport In tabel 4 wordt weergegeven welke materialen zijn besteld bij SchoolSupport. Het lesmateriaal wordt zowel nabesteld door deelnemende scholen als door andere organisaties. Tabel 4. Aantal bestellingen lesmateriaal Smaaklessen (sept t/m aug. 2012) Materiaal Lerarenhandleiding 1/2 15 Lerarenhandleiding 3/4 16 Lerarenhandleiding 5/6 16 Lerarenhandleiding 7/8 17 Smaakpaspoort 580 Smaakdossier 430 Kleutermaterialen 7 Geurstoffen 6 Leskisten 4 Aantal bestellingen Uit bovenstaande gegevens blijkt dat met name de leerlingenboekjes worden nabesteld. De meeste scholen kopiëren de leerlingenboekjes of geven de lessen zonder gebruik te maken van de leerlingenboekjes. Opvallend is het aantal bestellingen in de maand januari. In deze maand werden 330 smaakpaspoortjes en 380 smaakdossiers besteld door de GGD Zuidoost-Brabant en 220 smaakpaspoortjes door de gemeente Zoetermeer. In de maand maart is Smaaklessen opgenomen in de digitale nieuwsbrief van SchoolSupport. De vermelding in de nieuwsbrief resulteerde niet in een opvallende toename van het aantal bestellingen. In de periode van 2007 t/m 2012 is ,- aan inkomsten gegenereerd door de verkoop van de materialen via SchoolSupport. Deze inkomsten zijn in gezamenlijkheid geboekt op schooljaar Activiteiten voor nieuwe scholen In tabel 5 is weergegeven welke type introductie nieuwe Smaaklesscholen ontvingen gedurende het afgelopen schooljaar. Tabel 5. Type en aantal introductiebijeenkomsten (sept t/m aug. 2012) Soort introductie Aantal Aantal deelnemende scholen Introductieworkshop 45 Ong. 270 (Meerdere scholen samen) Instructie op school (Meerdere leerkrachten van één school) Andere vorm van introductie (afhalen bij steunpunt / verzending) Totaal De inhoud van de workshop is gedurende het afgelopen schooljaar ongeveer hetzelfde gebleven. De workshop bestaat uit een inleidend deel waarin informatie gegeven wordt over Smaaklessen, een deel waarin de leerkrachten zelf de proefjes kunnen uitproberen en een deel van discussie / evaluatie. In het afsluitende deel van de workshop worden leerkrachten gestimuleerd om na te denken over verankering van Smaaklessen binnen de school. 9

10 Uit de procesevaluatie van Rescon (juli 2011) is gebleken dat scholen de voorkeur geven aan een introductieworkshop op de eigen locatie waarbij het gehele team aanwezig kan zijn. Dit in plaats van een gezamenlijke workshop voor meerdere scholen bij een regionaal steunpunt waar slechts één of twee leerkrachten aanwezig kunnen zijn. Voor de steunpunten is het niet haalbaar voor elke individuele school een workshop te organiseren. Er wordt naar gestreefd om de workshops zoveel mogelijk bij één van de ingeschreven scholen plaats te laten vinden. Op deze manier kunnen meerdere leerkrachten (>2) van deze school aanwezig zijn. De overige workshops worden bij de regionale steunpunten of partners hiervan georganiseerd. Het is ook mogelijk een workshop aan te vragen voor de leerkrachten van scholen die behoren tot dezelfde stichting. Indien de locatie van de workshop niet in de buurt is óf wanneer leerkrachten niet aanwezig kunnen zijn op de geplande datum dan wordt een instructie op school voor het gehele team aangeboden. Een klein deel van de scholen haalt de leskist op bij het regionale steunpunt of ontvangt deze per post. Met deze laatste groep wordt telefonisch contact opgenomen voor een toelichting. 2.5 Activiteiten voor deelnemende scholen In tabel 6 is weergegeven hoeveel scholen in de periode van september 2011 t/m augustus 2012 een aanvullende activiteit hebben aangevraagd en ontvangen. Tabel 6. Aanvraag aanvullende activiteiten in de periode sept t/m aug Activiteit Doelstelling Aantal aangevraagd Kok in de Klas ± 75 Smaakfeest Student in de Klas Niet benoemd Bedrijf in de Klas Niet benoemd 17 7 Appelmomandje Niet benoemd Professor Smakeleuk Niet benoemd 0 0 Kindersymposium Niet benoemd 5 5 Vet Fit Noord Eet en Weet Huis Niet benoemd 1 1 Totaal Aantal plaatsgevonden Uit bovenstaande gegevens blijkt dat de doelstelling voor Kok in de klas gehaald is. De doelstelling voor het aantal smaakfeesten niet. Kok in de Klas In de periode van september 2011 t/m augustus 2012 hebben naar schatting 75 Kok in de Klas lessen plaatsgevonden. Hiervan zijn 59 Kok in de Klas lessen gedeclareerd. Het daadwerkelijk aantal gegeven kokslessen ligt naar verwachting hoger dan deze 59 omdat niet alle koks de les die zij gegeven hebben in rekening brengen. Een deel van de Kok in de Klas lessen (n=11) is gefinancierd door Kaashuis Tromp in het kader van hun 50 jarig bestaan. Kaashuis Tromp biedt scholen in de regio waar hun kaaswinkels gevestigd zijn (Noord- en Zuid-Holland) gratis één of twee Smaaklessen aan. De eerste drie Smaaklessen werden in april gegeven door Pierre Wind. De andere lessen worden gegeven door andere professionele koks. De eerste Smaakles van Pierre 10

11 Wind in Heiloo werd breed onder de aandacht gebracht in de media. Onder andere op RTV Noord-Holland. Zie ook: De aanvraag voor Kok in de Klas werd afgelopen jaar gestimuleerd door: - Het aanbod op te nemen in de digitale enquête die in januari 2012 werd verzonden naar ongeveer 25% van de scholen die gestart zijn in schooljaar De digitale enquête is verstuurd vanuit een aantal steunpunten. Andere steunpunten kozen ervoor om de scholen direct te bellen omdat de respons dan groter is. - Steunpunten werden extra gestimuleerd om de activiteit Kok in de Klas actief aan te bieden aan deelnemende basisscholen. - Het aanbod werd onder de aandacht gebracht via Twitter en de nieuwsbrief. - Promotie rond het aanbod van Kaashuis Tromp. Smaakfeest In schooljaar zijn minder Smaakfeesten gegeven door de regionale steunpunten dan vermeld in de oorspronkelijke doelstelling. De reden hiervoor is dat de kleinere steunpunten (AOC Oost, CITAVERDE College en NME Schouwen-Duiveland) ervoor gekozen hebben om hun beperkte capaciteit met name in te zetten op het werven van nieuwe en verborgen scholen. Voor de kleinere steunpunten is de organisatie van een Smaakfeest naar verhouding een grote tijdsinvestering. Wel dient vermeld te worden dat scholen het Smaakfeest ook zelfstandig kunnen uitvoeren. Hiervoor is een complete doe-het-zelf handleiding beschikbaar. Precieze aantallen over scholen die zelf een Smaakfeest georganiseerd hebben zijn niet bekend. De aanvraag voor Smaakfeesten werd afgelopen jaar extra gestimuleerd door: - Het aanbod op te nemen in de digitale enquête die in januari 2012 verzonden is naar ongeveer 25% van de scholen die gestart zijn in schooljaar Het aanbod onder de aandacht te brengen via Twitter en de nieuwsbrief. De regionale steunpunten ontvangen, aanvullend aan hun reguliere budget, 250 euro per Smaakfeest voor de organisatie. Dit budget is in februari toegevoegd aan de oorspronkelijke begroting. Student in de Klas De activiteit Student in de Klas werd met name aangeboden door het regionale steunpunt Helicon Opleidingen. MBO studenten van Helicon Opleidingen verzorgen een Smaakles op hun eigen basisschool. Andere steunpunten die Student in de Klas aanbieden zijn; CAH Dronten, Van Hall Larenstein en Wageningen University. Studenten die een les verzorgen kunnen de les voorbereiden met behulp van een power point presentatie met didactische en praktische tips. De presentatie, ontwikkeld door studenten van de Pabo, is gebruiksvriendelijk door het gebruik van foto- en filmbeelden. De handleiding is geschikt voor studenten in het HBO en WO en zorgt voor didactische ondersteuning voor studenten die geen onderwijservaring hebben. Op deze manier draagt de digitale handleiding bij aan de kwaliteit van de les. Aanvullend volgen studenten die een les willen geven een introductieworkshop. 11

12 Bedrijf in de Klas In het afgelopen maanden hebben zeven Bedrijf in de Klas lessen plaatsgevonden. Deze lessen werden aangeboden vanuit het regionale steunpunt Van Hall Larenstein en Helicon Opleidingen. Bedrijven die betrokken zijn o.a. CSK en Koopmans. In de tussenrapportage van mei werd weergegeven dat de activiteit Bedrijf in de Klas op 10 scholen heeft plaatsgevonden. Bij de uiteindelijke rapportage bleek dat 10 scholen direct benaderd zijn voor een Bedrijf in de Klas les maar dat de les daadwerkelijk heeft plaatsgevonden op zeven scholen. Appelmomandje Als dank voor het invullen van de digitale enquête ontvingen 11 scholen in de regio van het steunpunt CAH Dronten een Appelmomandje. Professor Smakeleuk Professor Smakeleuk is niet aangeboden in schooljaar De reden hiervoor is dat de uitvoer van Professor Smakeleuk intensief is. Binnen de opdracht is de focus verlegd naar het behalen van nieuwe scholen in plaats van het aanbieden van intensieve aanvullende activiteiten. 2.6 Overzicht activiteit deelnemende scholen Om leerkrachten te stimuleren Smaaklessen herhaaldelijk in te zetten én om binnen een school meerdere leerkrachten te interesseren voor Smaaklessen wordt telefonisch contact opgenomen met de scholen en worden aanvullende activiteiten aangeboden. Het contact met de school draagt bij aan het inzichtelijk maken van de activiteit van de school nadat zij gestart zijn met Smaaklessen. Met de gegevens die voortkomen uit het telefonische contact worden scholen ingedeeld in de volgende categorieën: 1. School zet Smaaklessen structureel in 2. School heeft intentie (met concrete plannen) Smaaklessen voort te zetten 3. School heeft intentie (zonder concrete plannen) Smaaklessen voort te zetten 4. School heeft geen intentie Smaaklessen voort te zetten Per 30 augustus 2012 zijn 1575 scholen ingedeeld in genoemde categorieën. Scholen worden pas ingedeeld in een categorie nadat zij tenminste een half jaar met Smaaklessen werken. Gedurende schooljaar werden daarom de scholen die gestart zijn in schooljaar of eerder benaderd en gecategoriseerd. In tabel 7 is de huidige verdeling weergegeven. Tabel 7. Activiteit Smaaklesscholen gestart in de periode sept t/m aug Categorie Aantal scholen Percentage Totaal

13 Uit tabel 7 blijkt dat 79% van de scholen de intentie heeft Smaaklessen herhaaldelijk in te zetten (categorie 1, 2 en 3) en 50% van de scholen de intentie én tevens concrete plannen heeft op welke manier ze Smaaklessen vorm gaan geven (categorie 1 en 2). Ongeveer 10 % van de scholen gaat niet door met Smaaklessen vanwege praktische redenen zoals personeelswisselingen, sluiting van de school of fusies. Dit betekent dat zij niet stoppen met Smaaklessen om inhoudelijke redenen. 2.7 Ontwikkelen nieuwe activiteiten In het plan van aanpak is een budget opgenomen voor het ontwikkelen van nieuwe, innovatieve activiteiten. Er zijn geen nieuwe materialen ontwikkeld waardoor dit budget niet is besteed. Wel zijn in het afgelopen schooljaar activiteiten ondernomen om de samenwerking met diëtisten te versterken. Samenwerking met diëtisten(organisaties) zorgt voor meer bekendheid van Smaaklessen onder diëtisten en dit kan ertoe leiden dat meer diëtisten Smaaklessen inzetten in hun werkveld, o.a. op scholen. Uiteindelijk kan dit er toe leiden dat het bereik van Smaaklessen (nieuwe en verborgen scholen) toeneemt. Zowel de Nederlandse Vereniging voor Diëtisten (NVD) als het Voedingscentrum is enthousiast over het idee om diëtisten in contact te brengen met Smaaklessen. Via het netwerk van beide organisaties en DCN (vereniging voor vrijgevestigde diëtisten) kunnen diëtisten geïnformeerd worden over Smaaklessen. Ook kan de zoekfunctie Vind een diëtist op de website van het Voedingscentrum kan mogelijk uitgebreid worden met de functie Vind een schooldiëtist. In schooljaar zal de samenwerking verder vorm krijgen. 2.8 Buiten Schoolse Opvang (BSO) Sinds juni 2012 is Smaakplezier op de BSO beschikbaar. Smaakplezier op de BSO is een verzamelmap met daarin 100 ideeën, verdeeld over de zes thema's: In actie! Pluktuin Cre-eet-ief Onderzoek en ontdek! De Smaakprofessor Koken is kikkûh! Met de doe-kaarten uit de klapper kunnen kinderen zelfstandig of onder begeleiding aan de slag. Zie ook: Smaakplezier op de BSO is te koop via de webshop van het Voedingscentrum voor 115,- per map. Hiervan is 15,- voor het Voedingscentrum wegens opslag- en handlingkosten. In totaal zijn 14 verzamelmappen verkocht in schooljaar Bij de ontwikkeling van het materiaal voor de BSO is rekening gehouden met een basisbudget voor vormgeving. Dit budget bleek onvoldoende voor de ontwikkeling van een eindproduct dat voldoet aan de wensen van de potentiële klant en een professionele uitstraling. In februari 2012 is, binnen de begroting van schooljaar , 7000 euro extra beschikbaar gemaakt voor het ontwikkelen van Smaakplezier op de BSO. In juli is een gezamenlijk persbericht opgesteld door het Steunpunt en het Voedingscentrum om Smaakplezier op de BSO te introduceren. Daarnaast zijn 13

14 geïnteresseerden, waaronder GGD en en BSO s, op de hoogte gebracht via een digitale nieuwsbrief. Smaakplezier op de BSO heeft op zaterdag 25 augustus 2012 op de voorpagina van NRC gestaan. 2.9 Lesmateriaal Smaaklessen In schooljaar is gestart met de ontwikkeling van een nieuwe versie van het lesmateriaal. De vernieuwde versie van Smaaklessen is gebaseerd op uitkomsten van de procesevaluaties uit 2008 en 2011, de kwaliteitsmeter NME en eigen ervaringen van het Steunpunt. De vernieuwde versie: - Bevat lerarenhandleidingen per groep. Met uitzondering van groep ½ - Bevat compacte lessen die gemiddeld 45 tot 60 minuten duren. - Bevat per handleiding vijf lessen. Met uitzondering van groep ½ (9 lessen) Deze vijf lessen gaan over de thema s; smaak, gezond eten, voedselkwaliteit, consumentenvaardigheden en koken. - Bevat meer thema s op het gebied van duurzaamheid zoals voedselverspilling, dierenwelzijn, biologische landbouw, Fair Trade en seizoensproducten. Bij elke les hoort een opdracht op het digitale schoolbord. Omdat de lessen nu compacter zijn is niet alle inhoud van de eerste versie van Smaaklessen overgenomen in de vernieuwde versie. Overige lessuggesties zijn opgenomen in een digitale database / zoeksysteem binnen Wikiwijs, ook wel inspiratieboek genoemd. De vernieuwde versie van Smaaklessen werd in april 2012 beoordeeld door een aantal professionals (o.a. SLO, VCN en NME). Professionals beoordeelden de nieuwe versie van Smaaklessen als zeer positief. De versie is compact, bevat een duidelijke structuur en een doorlopende leerlijn. Een goede toevoeging zijn de opdrachten op het digitale schoolbord en de lessen over het thema duurzaamheid. Op deze manier ontstaat een aantrekkelijk en volledig lesaanbod. In de maanden mei en juni werd de nieuwe versie beoordeeld door leerkrachten en docenten van de pabo. Sinds augustus 2012 Is de vernieuwde versie en het bijbehorende inspiratieboek beschikbaar in een Word versie. In het plan van aanpak is beschreven dat bij de ontwikkeling van nieuw lesmateriaal ook wordt ingezet op een verdiepingsstructuur rond productsectoren en bedrijfsarrangementen. Deze inzet heeft niet plaatsgevonden omdat samenwerking met andere kansrijke allianties, zoals beschreven in hoofdstuk 5 van het plan van aanpak, niet valt binnen de opdracht. In de eerste helft van schooljaar is het vernieuwde lesmateriaal vormgegeven en zijn de aanvullende opdrachten voor het digitale schoolbord doorontwikkeld. Op deze manier is de vernieuwde versie van Smaaklessen een visitekaartje voor de toekomst. Kosten voor het herschrijven en vormgeven van het lesmateriaal drukken op de begroting van schooljaar Dit budget is deels afkomstig van het bedrag dat begroot was voor het thema voedselbeleid op school. Het ontwikkelen van instrumenten om gezonde eetmomenten op school te stimuleren is echter primair een taak van het Voedingscentrum. Om deze reden heeft het Steunpunt voorgesteld om dit budget te 14

15 gebruiken voor het vormgeven van het lesmateriaal. In februari is deze verschuiving van budget goedgekeurd. In schooljaar wordt bepaald of het lesmateriaal gratis of tegen betaling aangeboden wordt. Het voorstel van het Steunpunt is het vernieuwde lesmateriaal gratis aan te blijven bieden. Voordeel is dat veel scholen en organisaties gebruik gaan maken van het lesmateriaal. Nadeel is dat de bereidheid tot betalen sterk zal afnemen. Digitaal materiaal Als onderdeel van het vernieuwde lesmateriaal is digitaal lesmateriaal ontwikkeld. Bij elke Smaakles hoort een item op het digitale schoolbord. Bijvoorbeeld een film, spel of illustratie. Het digitale materiaal is eind januari 2013 gereed. Het idee beschreven in het plan van aanpak was om, gezamenlijk met geïnteresseerde productsectoren, digitale lesmaterialen te ontwikkelen. Aangezien het vormen van allianties met de productsectoren niet opgenomen is in de opdracht, is in dit kader geen gezamenlijk digitaal materiaal ontwikkeld. In de begroting is een post opgenomen voor de ontwikkeling van digitaal lesmateriaal. Deze post is in februari opgehoogd om te zorgen dat er een kwalitatief goed product ontwikkeld wordt dat naadloos aansluit op de vernieuwde versie van Smaaklessen. Gedurende de ontwikkeling bleek dat bepaalde wensen (o.a. beschikbaar maken voor Apple, ontwikkeling specifieke opdrachten) niet opgenomen waren in de begroting. Hierdoor is het uiteindelijk bestede budget hoger dan eerder begroot Monitoring en evaluatie Procesevaluatie door Rescon In is een procesonderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau Rescon. Het doel van deze evaluatie was inzicht te krijgen in de organisatiestructuur van Smaaklessen en het bereik ervan. Tevens geven de resultaten van het onderzoek een kwalitatieve doorkijk van het (te verwachten) effect van Smaaklessen. De uitkomsten en de aanbevelingen van het onderzoek zijn in september 2011 gecommuniceerd naar alle steunpunten en direct betrokkenen. Ook zijn de resultaten via een persbericht bekend gemaakt aan het algemene publiek (september 2012). Bij presentaties op congressen worden de uitkomsten gepresenteerd aan professionals. 15

16 Hieronder is weergegeven wat met de verschillende adviezen in het rapport van Rescon is gedaan: Om de verspreiding van Smaaklessen te vergroten wordt aangeraden gebruik te maken van het netwerk van samenwerkingspartners. Op dit moment zijn er vanuit de verschillende steunpunten van Smaaklessen contacten met 68 NME-locaties en bijna alle GGD en. Verder wordt Smaaklessen verspreid via beurzen en materiaaldagen. In mei 2012 werd Smaaklessen, via een brief, onder de aandacht gebracht bij de 1100 stichtingen van scholen. Het advies om tot een compact basisaanbod met afwisselende werkvormen en verdiepingsopdrachten te komen is meegenomen in de herziening van het lesmateriaal van Smaaklessen. Om in te spelen op de actualiteit wordt actief gebruik gemaakt van de nieuwsbrief en Twitter. De inhoud van de nieuwsbrief bevat meer actualiteiten en suggesties voor in de klas en minder informatie over activiteiten die al plaatsgevonden hebben. Fysieke ondersteuning blijft wezenlijk om scholen actief te houden. Dit wordt gedaan door het verzorgen van smaakfeesten en lessen door studenten en koks. Deze inzet kan vergroot worden door een bredere inzet van studenten en professionals. Te denken valt aan Pabo-studenten of Diëtist in de Klas. Aangeraden wordt scholen specifieke tips te geven om Smaaklessen intern vorm te geven. De genoemde tips worden meegenomen in persoonlijke communicatie en bij introductieworkshops. Leerkrachten die zelf niet op de workshop geweest zijn, omdat een collega geweest is, maar wel interesse hebben in de workshop kunnen deze alsnog volgen. Aanvullende activiteiten worden op de website en tijdens introductieworkshops aangeboden. Tevens worden deze activiteiten genoemd bij het nabellen van scholen, in de digitale enquête en in de digitale nieuwsbrieven. Aangeraden wordt aan te sluiten bij andere initiatieven op het gebied van voeding, gezondheid of beweging. Smaaklessen en SchoolGruiten worden vanuit hetzelfde steunpunt gecoördineerd, net als het EU-Schoolfruitprogramma. Inhoudelijke integratie van Smaaklessen en SchoolGruiten is niet bewerkstelligd omdat de doelstellingen van de programma s anders zijn. De lesmaterialen sluiten wel goed op elkaar aan. Tussen SchoolGruiten en het EU-Schoolfruitprogramma is ook steeds meer afstemming. Dit schooljaar is een start gemaakt met het versturen van een gezamenlijke nieuwsbrief voor Smaaklessen & SchoolGruiten. Tevens is er aansluiting bij Ik Lekker Fit en heeft Smaaklessen een plek in het onderzoek Extra Lekker Fit. Ook wordt gekeken hoe Smaaklessen en SchoolGruiten zichtbaar kunnen worden binnen het Nationaal Schoolontbijt. Een goed voorbeeld van regionale verbinding van projecten is de website De aanbeveling om steunpunten en (commerciële) partners te informeren over manieren waarop zij kunnen samenwerken wordt expliciet vormgegeven binnen het pilotproject Smaaklessen in bedrijf. Meer hierover is te lezen in hoofdstuk 5. Aangeraden wordt de toekomstige focus te leggen op projectmatige inzet van Smaaklessen en niet op de structurele inzet. Bij het herzien van het lesmateriaal van Smaaklessen is gekozen voor een light versie bestaande uit een aantal lessen van maximaal één uur en aansluitend een inspiratieboek met meer lessuggesties. Hierdoor komt er meer focus op wat echt de essentie is. Aanvullend kunnen scholen de leskist van Smaaklessen tijdelijk lenen bij veel NME-instellingen. Het lenen van een leskist is vaak voor een korte periode, en dus vaak voor een project. 16

17 Het advies om Smaaklessen in combinatie met een beweegprogramma voort te zetten is overwogen. Het Steunpunt en het Voedingscentrum hebben er bewust voor gekozen om het thema bewegen niet uitgebreid op te nemen in het lesmateriaal van Smaaklessen. Opname van het thema bewegen resulteert in een te breed programma. De ervaring van het Steunpunt is dat Smaaklessen op een school vaak vanzelf wordt gecombineerd met een beweeginterventie. Ook organisaties zoals een GGD, sportorganisaties en welzijnsorganisaties bieden Smaaklessen regelmatig aan in combinatie met beweegprogramma s. Effectstudie De uitvoer van de effectstudie voor Smaaklessen ligt in handen van de Leerstoelgroep Humane Voeding van Wageningen University. In december 2011 is de tussenrapportage Heeft Smaaklessen effect op kennis en interesse in het proberen van onbekende producten? beschikbaar gekomen. In 2012 is deze studie verder vormgegeven. Uitkomsten zijn begin 2013 beschikbaar. Financiering voor de effectstudie is via een gescheiden traject beschikbaar gekomen. Kamerbrief over procesevaluatie Rescon en Effectstudie Eind januari schreef staatssecretaris H. Bleker een brief aan de tweede kamer over de effectmeting van Smaaklessen. Zie ook: In deze brief werden de tot nu toe gevonden effecten van Smaaklessen beschreven. De brief resulteerde in diverse persberichten in de media en ook het Steunpunt ontving positieve reacties. Jaarlijkse procesevaluatie Een deel van de scholen die in schooljaar gestart zijn met Smaaklessen ontvingen in januari 2012 een elektronische enquête. Deze enquête is beschikbaar via Uitkomsten van de enquête worden verwerkt in de integrale database. Helaas is de respons op de digitale enquête minimaal. Het telefonisch benaderen van scholen blijkt de meest effectieve methode om te evalueren hoe scholen Smaaklessen inzetten en wat de plannen zijn voor de toekomst. Om deze reden hebben niet alle steunpunten gebruik gemaakt van de enquête. Evaluatie in andere kaders Smaaklessen en SchoolGruiten staan vermeld in de I-base van het Centrum Gezond Leven ( Binnen deze database hebben beide programma s de beoordeling Goed beschreven gekregen. Smaaklessen is in het najaar van 2012 ingediend voor het niveau Theoretisch goed onderbouwd. SchoolGruiten wordt direct voor het daarop volgende niveau; Waarschijnlijk effectief ingediend. 17

18 2.11 Regionale steunpunten Smaaklessen wordt uitgevoerd door de volgende organisaties: Landelijk steunpunt: Wageningen University Regionale steunpunten: o AOC Oost o CAH Dronten o CITAVERDE College o Helicon Opleidingen o Hogeschool Inholland o NME Schouwen-Duiveland o Van Hall Larenstein o Wageningen University Helicon Opleidingen heeft de werkzaamheden voor het regionale steunpunt overgenomen van HAS Den Bosch. Aanvullend is NME Schouwen-Duiveland verantwoordelijk voor Smaaklessen in de regio Zeeland. De nieuwe invulling van een steunpunt bij een NMEcentrum dient als pilot om meer inzicht te krijgen in hoe Smaaklessen een plek kan krijgen binnen de NME-wereld. De ruime ervaring met het uitlenen van leskisten, het ontwikkelen van materiaal, het organiseren van activiteiten en de betrokkenheid van natuurouders zorgen dat NME Schouwen-Duiveland een interessante samenwerkingspartner is voor Smaaklessen in de regio. De regio Noord-Holland wordt momenteel gecoördineerd vanuit de steunpunten van Inholland en CAH Dronten. De regio Drenthe vanuit het Steunpunt Van Hall Larenstein. Dit verloopt naar tevredenheid. Besloten is geen nieuwe steunpunten vorm te geven in deze regio s. In de begroting zijn budgetten gereserveerd voor negen regionale steunpunten. De verdeling van de budgetten kwam niet volledig overeen met de te leveren inzet. Om deze reden is in februari een verandering in de budgetverdeling doorgevoerd. In tabel 8 wordt weergegeven welke wijzigingen zijn aangebracht. Tabel 8. Verdeling budgetten over regionale steunpunten Regionaal Steunpunt Begroot bedrag Plan van aanpak Hogeschool Inholland Helicon Opleidingen CAH Dronten Van Hall Larenstein CITAVERDE AOC Oost Clusius College NME Schouwen-Duiveland WUR Steunpunt Begroot bedrag februari 2012 Totaal

19 De regio van Has Den Bosch is opgesplitst in de regio Noord-Brabant en de regio Zeeland. Helicon Opleidingen krijgt om deze reden minder budget dan Has Den Bosch, maar in verhouding voor het aantal scholen meer. De reden hiervoor is de inzet die nodig is voor het opzetten van een nieuw steunpunt. Voor NME Schouwen-Duiveland geldt hetzelfde. Aanvullend is de aanpak met NME s nieuw, waardoor dit budget tevens is verhoogd. De regionale steunpunten bij AOC Oost en Inholland hebben aangegeven onvoldoende capaciteit te hebben Smaaklessen op een goede manier vorm te geven. In verband met de het opstarten van de nieuwe steunpunten en de verminderde inzet vanuit AOC Oost en Inholland heeft het steunpunt WUR tijdelijk aanvullend personeel, ter waarde van 6.941,50 ingezet. Hiermee is het werven van nieuwe scholen en het contact leggen met geregistreerde scholen in de genoemde regio s gewoon voortgezet. Financiering van de regionale steunpunten Bij de verschillende regionale steunpunten is het verzoek neergelegd om, aanvullend op de budgetten weergegeven in de begroting, vanuit de instellingen zelf 10% bijdrage te verzorgen. Het grootste deel van de regionale steunpunten heeft aangegeven deze 10% extra bijdrage beschikbaar te stellen. Dit gebeurt veelal in kind. Bijvoorbeeld door bepaalde kosten die gemaakt worden voor uren, materiaal of bureaukosten niet in rekening te brengen Samenvatting Smaaklessen Doelstelling 2600 geregistreerde scholen in schooljaar is behaald Doelstelling 200 geregistreerde verborgen scholen in schooljaar is behaald Vernieuwde versie Smaaklessen is beschikbaar in Word versie Inspiratieboek Smaaklessen is beschikbaar in Word versie Smaakplezier op de BSO is sinds juni 2012 beschikbaar Nieuwe steunpunten bij Helicon Opleidingen en NME Schouwen-Duiveland 19

20 3 SCHOOLGRUITEN 3.8 Kwantitatieve doelstelling De doelstelling voor het schooljaar is 210 nieuwe SchoolGruitscholen, naar een totaal van 1060 SchoolGruitscholen. In april 2012 was de stand 1092 ingeschreven scholen. Hiermee is de doelstelling voor schooljaar behaald. De stand per 31 augustus 2012 is echter 696 scholen met in totaal leerlingen. Deze lagere stand heeft te maken met een onderzoek dat in mei 2012 is uitgevoerd. De resultaten leest u in paragraaf 2.4 en bijlage 2. Grafiek 1 in paragraaf 2.4 toont de verandering van het aantal SchoolGruitscholen over het hele schooljaar. 3.9 Materialen Bestaande materialen Materialen ter bevordering en ondersteuning van het Gruitmoment zijn ouderbrochures verschillende posters, een dvd, Gruitboxen en het Keurmerk. De brochures, posters en dvd s zijn beschikbaar voor iedereen, de Gruitboxen en het Keurmerk enkel voor officiële Gruitscholen. De materialen worden op aanvraag kosteloos verzonden naar de betreffende school. De opslag en verzendingen van deze materialen gebeurt bij Duopak en Perfectmail. In onderstaande tabel is weergegeven welke aantallen zijn verstuurd. In schooljaar zijn minder ouderbrochures, dvd s en posters verstuurd ten opzichte van het schooljaar daarvoor. Mogelijke verklaring hiervoor is dat de groei in schooljaar scholen minder was dan in schooljaar De kleinere groei kan zijn veroorzaakt doordat voor schooljaar alle basisscholen zich konden inschrijven voor EU-Schoolfruit. Ook scholen die in schooljaar hadden deelgenomen aan EU-Schoolfruit konden zich tot de zomervakantie 2012 aanmelden voor een nieuw schooljaar gratis fruit en groente. De verzendkosten bij Perfect Mail zijn lager uitgevallen, omdat er minder materialen zijn verstuurd. Tabel 9. Hoeveelheid verzonden materialen voor SchoolGruiten Type materiaal Verzonden in Verzonden in (sept. 11 t/m aug. 12) Ouderbrochure Dvd s Verschillende posters Keurmerk Handboek Gruitboxen Gruitboxen In het najaar van 2010 zijn nieuwe Gruitboxen geleverd. De kosten voor deze boxen zijn verdeeld over de schooljaren , en De bijbestelling was gebaseerd op een gemiddeld aantal van 2500 boxen per maand die in de jaren ervoor zijn verstrekt. Dit aantal is als gevolg van de instroom vanuit het EU- Schoolfruitprogramma sterk verhoogd. Door de vele aanvragen, is de voorraad Gruitboxen van het Steunpunt op. De Gruitboxen worden niet meer verstrekt. Er is helaas geen sponsor bereid gevonden om een reproductie te financieren. Het Keurmerk SchoolGruiten wordt nu ingezet als unieke gadget voor scholen om zich aan te melden voor SchoolGruiten. 20

21 3.9.3 Update materialen In het plan van aanpak staat beschreven dat alle materialen voor SchoolGruiten opnieuw worden bekeken en dat relevante updates zullen worden gemaakt. In mei is een nieuw inschrijfsysteem ontwikkeld. De website van SchoolGruiten is hierop aangepast. In hoofdstuk 3.6 wordt het nieuwe inschrijfsysteem nader toegelicht. Daarnaast zijn de teksten in de ouderbrochure aangepast aan de huidige tijd. Educatieve materialen, de dvd en de posters zijn hetzelfde gebleven. De inhoud van het Handboek van SchoolGruiten sluit niet meer aan bij het nieuwe inschrijfsysteem. De aanpassing van het Handboek is in schooljaar niet meer gelukt, omdat de ontwikkeling van het nieuwe inschrijfsysteem is uitgelopen. De maker van het systeem had de complexiteit niet goed ingeschat. De ontwikkeling van het Handboek wordt doorgeschoven naar schooljaar Materiaal voor het digibord is niet ontwikkeld. EU-Schoolfruit heeft plannen om digibordmateriaal te ontwikkelen in schooljaar De idee is om met SchoolGruiten hierbij aan te sluiten Werving en ondersteuning van SchoolGruitscholen SchoolGruiten wordt vooral door GGD en onder de aandacht gebracht bij basisscholen. Hiervoor is gekozen, omdat structurele inbedding van SchoolGruiten binnen het schoolbeleid veel tijd en energie kost. GGD en kunnen hier, door hun lokale rol als gezondheidsbevorderaar en door hun ervaringen en contacten met basisscholen, ondersteunend en doorslaggevend zijn. Vanuit het Steunpunt is budget beschikbaar om GGD en te ondersteunen. Hierbij geldt dat deze GGD en tevens eigen middelen inzetten of financiering van derden bewerkstelligen en dat zij zorgen voor toekomstige borging van SchoolGruiten binnen hun beleid. GGD en die in het begin van het schooljaar aanspraak hebben gemaakt op financiële ondersteuning vanuit het Steunpunt zijn: GGD Amsterdam, GGD Groningen, GGD Limburg-Noord, GGD Zuid-Limburg, GGD Hollands Midden, GGD regio Nijmegen en GGD Drenthe. GGD Drenthe heeft zich in maart alsnog teruggetrokken voor de opdracht, omdat hun plannen voor schooljaar niet haalbaar bleken te zijn en doorgeschoven worden naar schooljaar Aanvullend is het bedrijf Nutri-Use actief in de regio Noordoost-Brabant. GGD Hollands Midden en GGD regio Nijmegen waren deels al gestart met hun activiteiten in schooljaar Binnen het budget was nog ruimte om een GGD te ondersteunen. Het Steunpunt kreeg geen aanvraag voor budget binnen van een GGD. Hierdoor is het budget niet helemaal opgebruikt. GGD Amsterdam voert in samenwerking met de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, de stadsdelen en het onderwijs het programma JUMP-in uit op 70 basisscholen. Doel is een gezond eetpatroon, voldoende lichamelijke activiteit en sportdeelname voor alle kinderen. Met ingang van het schooljaar is het Gezond eten op school beleid een vast basisonderdeel van JUMP-in met daarin specifieke aandacht voor het tussendoortje, de traktaties en de lunch. GGD Amsterdam heeft afspraken met de gemeente dat voor de periode budget beschikbaar is voor gruit voor de groepen 3 en 4 van door de GGD geselecteerde scholen. Hier tegenover staat dat de school ervoor zorgt dat groep 5 deelneemt via het meegeefmodel. Daar waar mogelijk stimuleert de GGD Amsterdam scholen om met alle klassen groente en fruit te eten op school met SchoolGruiten. In schooljaar zijn 20 nieuwe scholen in Amsterdam en omgeving gestart met SchoolGruiten. GGD Amsterdam stimuleert scholen die al SchoolGruiten hebben om hiermee door te blijven gaan. Hiermee blijven eerder verworven gruitscholen actief. Daarnaast stimuleert de GGD de scholen die deel hebben genomen aan EU-Schoolfruit om verder te gaan met SchoolGruiten. 21

22 GGD Drenthe heeft zich teruggetrokken, omdat hun plan niet haalbaar leek in schooljaar Zij willen hetzelfde plan komend schooljaar indienen en eerder beginnen, zodat het wel haalbaar is. GGD Groningen stimuleert individuele gemeenten met SchoolGruiten aan de slag te gaan. De GGD Groningen werkt nauw samen met het Huis van de Sport en met het regionale steunpunt Smaaklessen. Daarnaast heeft de GGD scholen die hebben deelgenomen aan EU-Schoolfruit actief gestimuleerd om zich aan te melden voor SchoolGruiten. Dit totale stimuleringspakket heeft dit schooljaar geleid tot 50 nieuwe scholen. GGD Hollands Midden biedt SchoolGruiten aan volgens de Gezonde Schoolmethode. Gezondheidsproblemen worden structureel aangepakt vanuit de vier strategieën van de Gezonde School: educatie, betrekken van de fysieke omgeving en sociale omgeving, een duidelijk signalering- en doorverwijzing systeem en inbedding in de dagelijkse gang van zaken middels een schoolbeleid. Naast de Gezonde Schoolmethode stelt de GGD de leskist Voeding en bewegen ter beschikking aan scholen. Hier is SchoolGruiten in opgenomen. Scholen die deelnemen aan Lekker Fit! en Extra Lekker Fit! worden geattendeerd op deelname aan EU-Schoolfruit en SchoolGruiten. De GGD stimuleert EU- Schoolfruitscholen actief om verder te gaan met SchoolGruiten. In schooljaar zijn 5 scholen gestart met SchoolGruiten. GGD regio Nijmegen werkt volgens de Gezonde Schoolmethode. Diverse gemeenten die verbonden zijn aan de GGD regio Nijmegen hebben de afgelopen vijf jaar geld gereserveerd om het risico op overgewicht en obesitas te verminderen. Dit heeft zich vertaald in het stimuleren van gezond bewegen volgens de Algemene Beweegnorm en het stimuleren van gezonde voeding en gezond drinken in o.a. het promoten van twee stuks fruit en twee ons groente per dag. Sinds 2011 hebben diverse gemeenten geld gereserveerd voor de Gezonde School waarbij aandacht is voor gezonde leefstijl in de brede zin van het woord. De GGD ziet in SchoolGruiten een waardevolle investering in de gezondheid van de leerlingen. In schooljaar zijn 3 scholen begonnen met SchoolGruiten en 7 scholen hebben toegezegd samen met de GGD een beleid te gaan vaststellen. Bij GGD Limburg-Noord is SchoolGruiten structureel ingebed in het productenaanbod Binnen dit pakket worden individuele lesprogramma s apart aan gemeenten aangeboden. Bij 14 gemeenten zijn hiervoor financiën gereserveerd. Dit betekent dat als gemeenten binnen deze constructie voor SchoolGruiten kiezen, scholen drie maanden gruit gefinancierd krijgen. De GGD heeft alle EU-Schoolfruitscholen persoonlijk dan wel telefonisch benaderd. In schooljaar zijn 13 nieuwe scholen gaan SchoolGruiten. De GGD heeft drie scholen geworven om in schooljaar te starten. In het meerjarenbeleidsplan van de GGD is geen productenaanbod meer opgenomen. SchoolGruiten is daarom opgenomen binnen de programmalijn Gezond en veilig opgroeien, welke een meer geïntegreerde aanpak is. Naast deze beleidsveranderingen is deze regio actief met het zoeken van slimme combinaties en samenwerkingen. De reden hiervoor is dat de meest enthousiaste scholen al zijn begonnen met SchoolGruiten. Het is zaak ook minder enthousiaste scholen te benaderen. Samenwerking met regionale partners, zoals CITAVERDE College, Floriade, Kids University en andere partners uit het netwerk Jeugd & Voedsel Limburg is zeer waardevol. De website wordt als een mooi instrument gezien om een gezamenlijk gezicht naar buiten te hebben. 22