Stompklachten na een beenamputatie
|
|
- Nienke van der Linden
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische les Stompklachten na een beenamputatie Erwin C.T. Baars en Karst J. Bongers Dames en heren, Jaarlijks worden in Nederland ruim 3000 amputaties uitgevoerd aan de onderste extremiteit. Veel patiënten dragen na een dergelijke amputatie een prothese. Soms ontstaan er klachten aan de beenstomp, die forse invloed kunnen hebben op het leven van de patiënt. De klachten variëren van huidirritaties tot bot- of zenuwwoekeringen. Van de 3000 beenamputaties die jaarlijks worden uitgevoerd zijn er bijna 50% op transtibiaal niveau en een kleiner deel op transfemoraal niveau. 1 Een groot deel van de jongere patiënten krijgt een prothese voorgeschreven; bij ouderen geldt dit voor maar 48%. 1 Bij 34-63% van deze patiënten met een prothese komen hinderlijke oppervlakkige huidproblemen aan de stomp voor. Daarnaast ervaart een aanzienlijk deel van de patiënten pijn in de stomp, meestal als gevolg van een slecht passende prothesekoker. 2 Als er klachten optreden kan de prothese vaak tijdelijk niet gedragen worden. Daardoor hebben de klachten een negatieve invloed op de zelfredzaamheid, de stemming en de kwaliteit van leven van de patiënt. 3,4 In deze klinische les illustreren we aan de hand van 2 ziektegeschiedenissen enkele veelvoorkomende stompklachten en de gevolgen daarvan voor de patiënt. Vogellanden centrum voor revalidatie, Zwolle. Drs. E.C.T. Baars, revalidatiearts. Zwolle. Drs. K.J. Bongers, chirurg n.p. Contactpersoon: drs. E.C.T. Baars (e.c.t.baars@vogellanden.nl). Patiënt A, een 20-jarige vrouw, komt uit eigen beweging op het spreekuur van het revalidatiecentrum en vertelt al ruim 9 maanden wisselend last te hebben van een rood, jeukend stompuiteinde. Vanwege een sarcoom in de proximale tibia links heeft zij op 12-jarige leeftijd een transfemorale amputatie links ondergaan. Zij is al jaren zeer actief en gebruikt een prothese die bestaat uit een koker met siliconen- liner, een hoes van siliconenmateriaal die over de stomp wordt gerold om de prothese aan op te hangen. Daarnaast heeft ze een microprocessorgestuurde protheseknie. Door de klachten kan ze nu niet meer naar school of haar hobby streetdance uitoefenen. De stompklachten zijn wisselend aanwezig, maar nooit volledig verdwenen. De huisarts had miconazol/hydrocortisonzalf voorgeschreven en patiënte gebruikte dat af en toe s ochtends, waarna ze direct de liner en prothese aantrok. De klachten persisteerden echter. Daarnaast adviseerde de technisch instrumentmaker haar om vaseline op het stompuiteinde te smeren om te voorkomen dat de liner aan haar huid plakte, wat zij als hinderlijk ervoer. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6106 1
2 onderste extremiteiten liet vervolgens een volledige occlusie zien van de origo van de linker pijp van de aortabifurcatieprothese zonder bloedstroom in de A. iliaca en A. femoralis (figuur 2). Er werd een cross-over -bypass uitgevoerd vanuit de rechter A. femoralis communis naar de linker A. femoralis profunda. Na de operatie werd de stomp snel warmer en verminderde het knellende gevoel. Ook genas het ulcus voortvarend. Uiteindelijk kon patiënt de prothese weer volop gebruiken en met behulp van 1 elleboogkruk zelfstandig lopen. Ook kon hij het tuinieren hervatten. Zijn stemming was eveneens duidelijk verbeterd. FIGUUR 1 Foto van het linker been van patiënt A, een stomp na transfemorale amputatie, met een candida-infectie van de huid. Wij zagen een vurig rood stompuiteinde, bedekt met een laag vaseline. Ook waren er eilandjes voor de kust zichtbaar, waardoor we de diagnose cutane candidiasis à vue stelden (figuur 1). Patiënte werd met klem geadviseerd om de miconazol/ hydrocortisonzalf alleen s avonds na het douchen te gebruiken, in tegenstelling tot voorheen. Hierdoor kon de stomp, voordat zij s ochtends de siliconenliner aantrok, voldoende drogen. Wij adviseerden haar eveneens om dagelijks de liner met handalcohol (70%) te reinigen. Bij controle 2 weken later was de huid vrijwel gaaf en de jeuk verdwenen. De patiënte kon stoppen met de miconazol/hydrocortisonzalf. Zij kon de prothese weer zoals vanouds gebruiken en haar activiteiten, waaronder naar school gaan en streetdance, ten volle hervatten. Patiënt B, een 65-jarige man die een transtibiale amputatie links had ondergaan vanwege ernstige vasculaire insufficiëntie, kwam op het spreekuur van het revalidatiecentrum met een wond en een knellend gevoel onder in de stomp, dat verergerde bij het lopen met de prothese. Voorheen had patiënt al een aortabifurcatieprothese gekregen voor de perfusie van de linker A. iliaca en A. femoralis. De beenprothese kon hij nu maar korte perioden dragen, waardoor hij het tuinieren, zijn grote hobby, niet kon uitoefenen. Hij was ook somberder geworden en ondernam volgens zijn echtgenote steeds minder activiteiten. Bij lichamelijk onderzoek zagen wij een atrofische, bleke, koud aanvoelende stomp met een scherp omschreven ulcus ter hoogte van de mediale condyl. Vaatpulsaties in de lies en knieholte waren afwezig. Op verdenking van ischemie van de stomp verwezen wij patiënt naar de vaatchirurg. Digitale subtractieangiografie (DSA) van de Beschouwing De bovenstaande casussen laten zien dat stompklachten invaliderend zijn voor patiënten bij wie een been is geamputeerd. Zowel het fysiek functioneren en de maatschappelijke participatie als het psychisch welbevinden worden door dergelijke klachten negatief beïnvloed. Vroegtijdige herkenning van de oorzaak van de klacht is van groot belang. Hieronder beschrijven we de meest voorkomende oorzaken van de klachten en de manier waarop die behandeld kunnen worden. Niet passende koker Verreweg de meeste stompklachten ontstaan doordat de koker van de prothese slecht past, wat resulteert in lokale stomppijn en drukulcera. 2 Het is aan te raden om aan de patiënt te vragen wat hij of zij zelf heeft ondernomen om de klacht te verhelpen, bijvoorbeeld analgetica gebruiken, de stomp verzorgen of eigenhandig de prothese aanpassen. Ruimte maken in de koker ter hoogte van de pijnlijke stompplek is vaak voldoende. De draagduur van de prothese verkorten of helemaal stoppen met het gebruik van de prothese is soms nodig om de weefsels de gelegenheid te geven zich te herstellen. Het gebruik van een dikkere liner van siliconen- of gelmateriaal ter polstering en bescherming van de kwetsbare stompdelen is aangewezen. De uitlijning van de prothese aanpassen, dat wil zeggen, de stand van de prothesevoet ten opzichte van de koker veranderen, kan eveneens de druk op bepaalde stompdelen verminderen. Als de patiënt ondanks uitgebreide kokeraanpassingen nog ernstige stompklachten ervaart, is een osseo-integratieprothese, een prothese direct verankerd aan het bot, een optie. 5 Weefseltrauma en irritatie door letsel, druk of wrijving Een val op de stomp kan ernstige gevolgen hebben voor de stompweefsels, variërend van grote wonden en spierkneuzingen tot botfracturen. Acute diagnostiek is dan van groot belang en de behandeling dient gericht te 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6106
3 afgesloten linker kant bifurcatieprothese aorta A. iliaca communis aortabifurcatieprothese A. femoralis communis FIGUUR 2 Digitale subtractieangiografie (DSA) van patiënt B met volledige occlusie van de A. iliaca communis links. zijn op het herstel van de stomp voordat de prothese weer gedragen kan worden. Druktrauma s van diepere stompweefsels ontstaan vaak door een afname van de stompomvang. Patiënten met een wisselende stompomvang, bijvoorbeeld door lymfedrainagestoornissen of nierfunctiestoornissen, lopen eveneens een groot risico op het oplopen van drukulcera: bij toename van de stompomvang knelt de te krappe koker en bij afname van de omvang ontstaat piekdruk op benige stompdelen in een te ruime koker. Adequate controle van de vochtretentie, bijvoorbeeld met een elastische stompkous, is dan aangewezen. Piekdrukken op de stomp kunnen ook resulteren in een bursitis. Naast het aanpassen van de koker dient de initiële behandeling van de bursitis te bestaan uit het lokaal koelen, eventueel gecombineerd met het gebruik van een NSAID. Infiltratie van de bursa met een glucocorticoïd, bijvoorbeeld triamcinolonacetonide, is aangewezen als de bursitis recidiveert. Bij onvoldoende resultaat hiervan is een chirurgische excisie geïndiceerd. Eelt en blaren ontstaan door wrijvingskrachten op de stomphuid en zijn meestal het gevolg van te veel bewegingsvrijheid van de stomp in de koker. Naast huidverzorging bestaat de behandeling uit het beter fixeren van de stomp in de koker. Infecties of allergie Patiënt A had een Candida albicans-infectie door het gebruik van een liner, wat regelmatig voorkomt. 6 Zij rolde de liner altijd over de natte stomphuid. Het vocht kan dan niet vrij verdampen en de huid blijft nat. Het isolerende effect van de liner zorgt er daarnaast voor dat de stomptemperatuur oploopt. Beide factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van een Candida-infectie van de huid. Ook nestelen de schimmelsporen zich in de poriën van het siliconenmateriaal, waardoor de schimmelinfectie kan recidiveren ondanks een goede hygiëne. 7 Bij onderzoek van de stomp wordt bij een ernstige infectie een vurig rode stomphuid gezien en in lichtere gevallen meer verspreide, bleke, schilferende huidafwijkingen. De diagnose kan meestal à vue gesteld worden. Het gebruik van een lokaal antimycoticum in de vorm van miconazolcrème 2% is vaak voldoende om de huidschimmel te bestrijden. De siliconenliner kan gereinigd worden met handalcohol (70%) of worden uitgekookt om de schimmelsporen te verwijderen. 6,7 Allergie voor linermateriaal of een ander bestanddeel van de prothesekoker komt ook voor en veroorzaakt een contactdermatitis. Het uitvoeren van een huidplakproef geeft uitsluitsel, waarna het allergeen uit de prothese kan worden verwijderd. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6106 3
4 Leerpunten Na een beenamputatie hebben veel patiënten last van klachten van de stomp; dit heeft een grote invloed op hun kwaliteit van leven. Stompklachten kunnen variëren van oppervlakkige huidproblemen tot ernstige perfusiestoornissen en ischemie in de stomp. Patiënten met stompklachten dienen naar een revalidatiearts te worden verwezen die de oorzaak van deze klachten achterhaalt en vervolgens tijdig een adequate behandeling kan instellen. De prothese aanpassen of tijdelijk beperkt dragen is vaak afdoende om de klachten te laten verdwijnen; een enkele keer is chirurgisch ingrijpen nodig. Vasculaire stoornissen Progressieve ischemie van de stomp komt frequent voor bij patiënten bij wie een been is geamputeerd vanwege vasculaire insufficiëntie. Een knellend gevoel in de stomp, zoals beschreven door patiënt B, is het gevolg. Dit wordt wel stompclaudicatio genoemd. In de meest ernstige vorm is de stomp bleek en koud en ontstaan er spontaan wonden. Bij het onderzoek van de stomp dient de arts de huid te inspecteren op zoek naar trofische afwijkingen en het nabijgelegen arterieel vaatstelsel te palperen. Ischemische klachten en wonden kunnen alleen al door de druk van de koker op het stompoppervlak ontstaan. Een plots ontstane fors gezwollen, rode stomp kan wijzen op een diepveneuze trombose, waarvoor direct aanvullende diagnostiek dient plaats te vinden met compressie-echografie. 8 Vasculair onderzoek bij ischemische klachten is gericht op het opsporen van arteriële occlusies. Indien technisch uitvoerbaar kan een dotterprocedure of vasculaire reconstructie zoals een interponaat of een bypass uitkomst bieden. Na deze ingrepen ervaart de patiënt al snel dat de stomp weer warm wordt en dat de klachten afnemen; eventueel aanwezige stompwonden genezen spoedig. Bot- en zenuwwoekeringen Na het doornemen van bot ontstaan relatief vaak exostosen. Deze worden veroorzaakt door persisterende prikkeling van het periost als gevolg van druk of een littekenstreng. 1,9,10 Lokale pijn in de stomp bij het lopen is de voornaamste klacht. De kenmerkende pijn is bij palpatie uit te lokken. Bij het onderzoek van de stomp is het van belang om onderscheid te maken tussen pijn veroorzaakt door spieren of pezen en pijn veroorzaakt door diepere botstructuren. Aanvullende röntgendiagnostiek kan hierbij uitsluitsel geven. Aanpassing van de prothesekoker, met het doel lokaal de druk te verminderen, geeft meestal voldoende verlichting. Chirurgische excisie is aangewezen bij het aanhouden van de klachten; bij 5,8% van de patiënten recidiveert de exostose echter. 9 Neuromen zijn goedaardige woekeringen die aan het uiteinde van een doorgesneden zenuw ontstaan. Ze komen voor bij 3-5% van de patiënten. 11 Ze zijn palpabel als kleine zwellingen in het litteken die bij druk een hinderlijke pijnscheut veroorzaken in het verloop van de zenuw. De provocatietest volgens Tinel, in combinatie met een diagnostische zenuwblokkade, kan de diagnose bevestigen. Lokale aanpassing van de koker geeft meestal verlichting. Bij het aanhouden van de klachten is het infiltreren met glucocorticoïden of echogeleid met fenol een behandeloptie, naast chirurgische excisie. 11,12 Dames en Heren, stompklachten na een beenamputatie zijn voor patiënten erg invaliderend. Als ze optreden, heeft dit een negatieve invloed op het psychisch en lichamelijk welbevinden. Herkenning van specifieke klachten is van essentieel belang om tijdig een adequate behandeling in te kunnen stellen die gericht is op een snel herstel van de stomp en behoud van de mobiliteit en het functioneren van de patiënt. Tijdige verwijzing naar de revalidatiearts, bij voorkeur iemand met kennis op het gebied van amputatie en prothesiologie, is aangewezen. Als chirurgische behandeling is geïndiceerd, is het raadzaam te verwijzen naar een chirurg met ervaring in het amputeren. Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 29 maart 2013 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6106 > Kijk ook op 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6106
5 Literatuur 1 Geertzen JH, Rietman JS. Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit. 2e dr. Den Haag: Lemma; Meulenbelt HE, Geertzen JH, Jonkman MF, Dijkstra PU. Determinants of skin problems of the stump in lower-limb amputees. Arch Phys Med Rehabil. 2009;90: Legro MW, Reiber GD, Smith DG, del Aguila M, Larsen J, Boone D. Prosthesis evaluation questionnaire for persons with lower limb amputations: assessing prosthesis-related quality of life. Arch Phys Med Rehabil. 1998;79: Gallagher P, Desmond D. Measuring quality of life in prosthetic practice: benefits and challenges. Prosthet Orthot Int. 2007;31: Frölke JPM. vd Meent H. Klikprothese (endo-exoprothese) voor patiënten met problematische amputatiestomp. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A Baars EC, Geertzen JH. Literature review of the possible advantages of silicon liner socket use in trans-tibial prostheses. Prosthet Orthot Int. 2005;29: Hachisuka K, Nakamura T, Ohmine S, Shitama H, Shinkoda K. Hygiene problems of the residual limb and silicone liners in transtibial amputees wearing the total surface bearing socket. Arch Phys Med Rehabil. 2001;82: Baars EC, Ettema HB, Fritschy WM. Diepveneuze trombose in een amputatiestomp. Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: Bernd L, Bläsius K, Lukoschek M, Lücke R. The autologous stump plasty. Treatment for bony overgrowth in juvenile amputees. J Bone Joint Br. 1991;73: Bottner F, Rodl R, Kordish I, Winklemann W, Gosheger G, Lindner N. Surgical treatment of symptomatic osteochondroma. A three-to eightyear follow-up study. J Bone Joint Surg Br. 2003;85: Stokvis A, Coert JH. Operatieve behandeling van pijnlijke neuromen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A Gruber H, Kovacs P, Peer S, Frischhut B, Bodner G. Sonographically guided phenol injection in painful stump neuroma. AJR. 2004;182: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6106 5
De drie meest voorkomende amputatieniveaus zijn de onderbeenamputatie, de knieexarticulatie
Postoperatieve zorg Postoperatieve zorg is de zorg direct na de amputatie. In deze folder leest u wat er gebeurt in deze periode. In de folder staan misschien wat termen die u niet direct begrijpt. Gebruikt
Nadere informatieRevalidatie geneeskunde. Beenprothese
Revalidatie geneeskunde Beenprothese Inhoudsopgave Algemeen... 4 Het revalidatieteam... 4 Revalidatiefasen... 5 Fase 1 Vlak na de amputatie...5 Fase 2 De eerste prothese en daarna...6 Fase 3 Prothesetraining
Nadere informatieMisschien staan er termen in die u niet direct begrijpt. Gebruikt u daarom de begrippenlijst bij het lezen.
Liners Hier vindt u informatie over liners. Wat is een liner, wat zijn de functies van een liner en hoe gebruikt u een liner? Verder leest u over het gebruik en het onderhoud van de liner. Misschien staan
Nadere informatieAmputatie van het been
Amputatie van het been Polikliniek chirurgie mca.nl Inhoudsopgave Wat is een amputatie van het been? 3 Redenen voor operatie 3 Voorbereiding op de operatie 3 Opname 4 Tijdens de operatie 4 Na de operatie
Nadere informatieEen beenamputatie, medische informatie
STAP Informatieboekje 1 Een beenamputatie, medische informatie Voor de amputatie was ik vooral bezig met mijn lijf. Ik wilde dat de pijn zou verdwijnen en ik weer verder zou kunnen met mijn leven. Na de
Nadere informatieAmputatie van arm of been
Amputatie van arm of been 1 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een been of arm. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening
Nadere informatieAmputatie van been of arm
Amputatie van been of arm Afdeling algemene chirurgie 1 Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een been of arm. Het is goed om u te realiseren, dat bij het vaststellen
Nadere informatieAMPUTATIE VAN EEN BEEN OF ARM
AMPUTATIE VAN EEN BEEN OF ARM Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een been of arm. Het is goed dat u zich realiseert dat bij het vaststellen van
Nadere informatieVerzorging. Verzorging van de stomp. Huidproblemen. Gebruik van de liner. revalidatie volwassenenrevalidatie beenamputatie
Verzorging revalidatie volwassenenrevalidatie beenamputatie Verzorging van de stomp Het dagelijks goed wassen van uw stomp is erg belangrijk (o.a. vanwege de transpiratie). Was de stomp met handwarm water
Nadere informatieProthesetechniek. Misschien staan er termen in die u niet direct begrijpt. Als dat zo is, kunt u de begrippenlijst bij het lezen gebruiken.
Prothesetechniek Een prothese is een kunstledemaat ter vervanging van een ontbrekend ledemaat of een deel hiervan. Hier leest u over de opbouw van een beenprothese. Deze prothese bestaat uit een buitenkoker,
Nadere informatieVoordat tot een operatie wordt overgegaan bekijkt de arts zorgvuldig wat het optimale amputatieniveau is.
Wat zijn de oorzaken van een beenamputatie? Onder een amputatie wordt verstaan: het afzetten van een deel van het menselijk lichaam, bijvoorbeeld een hele teen, voet, been, vinger, hand etc. of een deel
Nadere informatieAmputatie. Chirurgie. Beter voor elkaar
Amputatie Chirurgie Beter voor elkaar Amputatie van been of arm Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een ledemaat. Het is goed u te realiseren dat
Nadere informatie1 Geen been om op te staan 1 De historische relatie tussen amputatiechirurgie en prothesiologie W.K.N. van der Meij
VII Inhoudsopgave 1 Geen been om op te staan 1 De historische relatie tussen amputatiechirurgie en prothesiologie W.K.N. van der Meij 1.1 Inleiding 2 1.2 Amputatiechirurgie en prothesiologie in oudheid
Nadere informatie35 jaar geleden beleefde de jonge prothesist Össur Kristinsson een belangrijke doorbraak. Een doorbraak die de levens van geamputeerden over de hele
35 jaar geleden beleefde de jonge prothesist Össur Kristinsson een belangrijke doorbraak. Een doorbraak die de levens van geamputeerden over de hele wereld heeft verbeterd. Kristinsson wilde zich niet
Nadere informatieVaatcentrum/Revalidatie Amputatie van het (een deel van) been of arm
Vaatcentrum/Revalidatie Amputatie van het (een deel van) been of arm Inleiding Deze Informatie voor patiënten bij wie (een deel van) een been of arm moet worden geamputeerd en is om u een globaal overzicht
Nadere informatieAmputatie ledemaat. Chirurgie
Amputatie ledemaat Chirurgie Inhoudsopgave Inleiding...4 Een amputatie...4 De operatie...5 Mogelijke complicaties...6 Na de operatie...7 Het ontslag...7 Vragen...8 Meer informatie...9 Tot slot...9 3 Inleiding
Nadere informatieIn deze folder leest u over de opbouw van een beenprothese. Misschien staan er termen in die u niet direct begrijpt. Gebruikt u daarom de
De prothesetechniek In deze folder leest u over de opbouw van een beenprothese. Misschien staan er termen in die u niet direct begrijpt. Gebruikt u daarom de begrippenlijst bij het lezen. De folder prothesetechniek
Nadere informatieEen beenamputatie, medische informatie
Informatieboekje 1 Een beenamputatie, medische informatie Stap! Oorzaken, gevolgen, amputatieniveau en de periode vlak na de operatie Informeren Leren Kiezen Doen Inhoudsopgave Inleiding...2 Hoofdstuk
Nadere informatieAmputatie van het been
Er is besloten dat uw been geamputeerd moet worden. Een dergelijke operatie is een zeer ingrijpende gebeurtenis. Uw arts heeft met u besproken waarom deze operatie voor u noodzakelijk is. In deze folder
Nadere informatieAMPUTATIE VAN EEN BEEN OF ARM
AMPUTATIE VAN EEN BEEN OF ARM 17764 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een been of arm. Het is goed dat u zich realiseert dat bij het vaststellen
Nadere informatieMisschien staan er termen in die u niet direct begrijpt. In de begrippenlijst staan de meest voorkomende termen uitgelegd.
Stompverzorging Hier vindt u informatie over het verzorgen van de stomphuid. Eveneens komen huidproblemen aan de orde die kunnen ontstaan bij het dragen van een prothese. Verder wordt beschreven hoe u
Nadere informatieIrritatie van de pezen van de duim (Morbus Quervain) Orthopedie
Irritatie van de pezen van de duim (Morbus Quervain) Orthopedie Inleiding U bent naar ons ziekenhuis doorverwezen omdat u last heeft van een peesontsteking rondom de pols en duim (Morbus Quervain). Deze
Nadere informatieDe Zwolse Isala Prothese ZIP
De Zwolse Isala Prothese ZIP Hier leest u over ZIP. Misschien leest u termen die u niet direct begrijpt. Gebruikt u daarom de begrippenlijst bij het lezen. Woorden met een *, worden behandeld in de begrippenlijst.
Nadere informatieOrthopedie. Pijnlijke voorvoet. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Orthopedie 1 Wanneer u pijn heeft in uw voet, kan dat in veel gevallen met praktische maatregelen worden verholpen. In deze folder leest u over de mogelijkheden van een behandeling.
Nadere informatieDe folder geeft u informatie over:
Stompverzorging Deze folder geeft u informatie over het verzorgen van de stomphuid. Eveneens komen huidproblemen aan de orde die kunnen ontstaan bij het dragen van de prothese. Verder wordt beschreven
Nadere informatieAmputatie van arm of been
CHIRURGIE Amputatie van arm of been BEHANDELING Amputatie van arm of been In deze folder vindt u informatie over de amputatie van een arm of been. De beslissing om tot amputatie over te gaan is moeilijk.
Nadere informatieOrthopedie. De amputatie van een ledemaat
Orthopedie De amputatie van een ledemaat Orthopedie Inleiding In deze brochure vindt u globale informatie over de procedure rond de amputatie van een ledemaat. Het is belangrijk dat u zich realiseert
Nadere informatieBovenbeenamputatie. oefeningen en richtlijnen. Paramedische Ziekenhuiszorg
Paramedische Ziekenhuiszorg Bovenbeenamputatie oefeningen en richtlijnen Praktische adviezen na de operatie Het is belangrijk dat er geen spierverkortingen optreden in uw heup. Daarom raden wij u aan om
Nadere informatieEEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE
EEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE Oncologie/0152 Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over een diagnostische excisie maar we geven u vooral de belangrijkste en juiste
Nadere informatieDe amputatie van een ledemaat
Orthopedie De amputatie van een ledemaat Inleiding Amputatie In deze brochure vindt u globale informatie over de procedure rond de amputatie van een ledemaat. Het is belangrijk dat u zich realiseert dat
Nadere informatiePatiënteninformatie. Borstamputatie. Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd)
Patiënteninformatie Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd) Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd)
Nadere informatieVinger en handprothesen na amputatie
Vinger en handprothesen na amputatie gahandenpolscentrum.nl Vinger en handprothesen na amputatie Wat is amputatie? Amputatie is de verwijdering van lichaamsdelen. Een amputatie kan het gevolg zijn van
Nadere informatieMorton-neuroom in de voet. Orthopedie
Morton-neuroom in de voet Orthopedie Een Morton-neuroom in de voet Als u aanhoudende pijn hebt in de voorzijde van de voet, hebt u mogelijk last van een goedaardige zwelling van een zenuw, een zogenaamd
Nadere informatieAndere verschijnselen die ook voorkomen zonder een breuk in de oogkas:
Een breuk van de oogkas (orbitafractuur) Inleiding Het oog wordt goed beschermd: aan de voorzijde door de oogleden en aan de overige zijden door de botten van de oogkas (orbita). Door een stomp trauma,
Nadere informatiePatiënteninformatie. Borstamputatie. Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd) terTER_
Patiënteninformatie Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd). 1234567890-terTER_ Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of
Nadere informatieAmputatie van (een deel van) het been
Amputatie van (een deel van) het been Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt u in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen, of u bent al opgenomen
Nadere informatiewww.azstlucas.be > Amputatie van een lidmaat Informatiebrochure
www.azstlucas.be > Informatiebrochure Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure omtrent de amputatie. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan
Nadere informatieISPO NEDERLAND 23 september 2006. Algemene inleiding. Michael Brouwers, revalidatiearts. De Hoogstraat Utrecht.
ISPO NEDERLAND 23 september 2006. Algemene inleiding. Michael Brouwers, revalidatiearts. De Hoogstraat Utrecht. Opzet. Inleiding. Epidemiologie. Fasen van behandeling. Weegfactoren behandeling. Algemene
Nadere informatieCarpale tunnelsyndroom
NEUROLOGIE Carpale tunnelsyndroom Beknelling zenuw in pols en hand U heeft een afspraak omdat u klachten heeft die passen bij het Carpale tunnelsyndroom (CTS). Bij het CTS is een zenuw in de pols bekneld
Nadere informatiePOLSKYSTE OF GANGLION VAN DE POLS www.orthopedie-roeselare.be 1. Inleiding. Deze brochure heeft tot doel U nadere uitleg te verstrekken over de operatie die U kortelings zal ondergaan. Deze informatie
Nadere informatieDe diabetische voet; chirurgische aspecten
De diabetische voet; chirurgische aspecten Nascholing Wondzorg voor huisartsen, Gouda, 4 juli 2019 Waar is Dr Hoogma? Diabetische voet Infectie, ulceratie en/of destructie van het dieper gelegen weefsel
Nadere informatieAnale fissuur. Centrum voor Algemene Heelkunde. Dr. Tom Feryn. www.dokterferyn.be
Centrum voor Algemene Heelkunde Dr. Tom Feryn www.dokterferyn.be Anale fissuur www.proctologiekliniek.be www.facebook.com/doktertomferyn www.youtube.com/doktertomferyn Wat is een anale fissuur? Een anale
Nadere informatieOnderooglidcorrectie Behandeling door de oogarts
Onderooglidcorrectie Behandeling door de oogarts De oogarts heeft bij u een onderooglidcorrectie geadviseerd omdat u overmatige huid bij de onderoogleden heeft. In deze folder leest u meer over de oorzaken
Nadere informatieTotale knieprothese. Tips voor thuis en meest gestelde vragen. Afdeling Orthopedie
Totale knieprothese Tips voor thuis en meest gestelde vragen Afdeling Orthopedie Tips voor thuis Zorg dat u, voor u wordt opgenomen in het ziekenhuis, elleboogkrukken in huis heeft en neem deze mee op
Nadere informatieBinnenkort wordt bij u een tumorprothese geplaatst. Deze folder geeft u informatie over de operatieve behandeling met een tumorprothese.
De Tumorprothese Binnenkort wordt bij u een tumorprothese geplaatst. Deze folder geeft u informatie over de operatieve behandeling met een tumorprothese. U krijgt informatie over de voorbereiding op de
Nadere informatieAmputatie van been of arm. Chirurgie
Amputatie van been of arm Chirurgie Inleiding Deze brochure geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een been of arm. Het is goed u te realiseren, dat bij het vaststellen van
Nadere informatieCitation for published version (APA): Meulenbelt, H. E. J. (2010). Skin problems of the stump in lower limb amputees Groningen: s.n.
University of Groningen Skin problems of the stump in lower limb amputees Meulenbelt, Hendrik IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieSchouderprothese. De schouder
Schouderprothese De schouder De schouder is een van de meest beweeglijke gewrichten in ons lichaam. Het schoudergewricht verbindt de bovenarm met de romp. Het is een kogelgewricht waarbij de bol (humeruskop)
Nadere informatieReconstructie van de voorste kruisband
Reconstructie van de voorste kruisband RECONSTRUCTIE VAN DE VOORSTE KRUISBAND INLEIDING Uw knie is niet stabiel. De orthopedisch chirurg heeft geadviseerd om de voorste kruisband van de knie te vervangen
Nadere informatieCarpale tunnel syndroom de CTS polikliniek
Carpale tunnel syndroom de CTS polikliniek Inleiding In deze brochure kunt u lezen hoe het carpale tunnel syndroom ontstaat, wat de klachten en oorzaken van het carpale tunnel syndroom zijn. Daarnaast
Nadere informatieAmputatie van het onderbeen
Amputatie van het onderbeen Ziekenhuis Gelderse Vallei U wordt binnenkort opgenomen wegens een amputatie van uw onderbeen. In deze folder krijgt u informatie over deze operatie. Wat is een amputatie? Een
Nadere informatieHet is in uw eigen belang dat u de folder goed doorleest en de adviezen nauwkeurig opvolgt. Dit om een spoedig herstel te bevorderen.
A m p u t a t i e Deze folder geeft u informatie over een amputatie van een lichaamsdeel en de behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn
Nadere informatieAmputatie van een ledemaat
Amputatie van een ledemaat Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Een amputatie 1 Niveau van amputatie 1 Voor de operatie 2 De operatie 2 Het ontslag 3 Mogelijke complicaties 4 Fantoompijn
Nadere informatieChirurgie CARPALE TUNNEL SYNDROOM
Chirurgie CARPALE TUNNEL SYNDROOM Bij u bestaat het vermoeden op het Carpale Tunnel Syndroom (CTS). In deze folder kunt u nalezen wat dit inhoudt, welke onderzoeken er plaats gaan vinden en hoe de behandeling
Nadere informatiePlastische chirurgie Bovenooglidcorrectie
Plastische chirurgie Bovenooglidcorrectie Met het ouder worden verslapt de huid rond de bovenoogleden. Het komt regelmatig voor dat deze huid hierdoor zo uitrekt dat hij over de ogen heen gaat hangen (blepharochalasis).
Nadere informatieAneurysma Spurium. Het zorgnetwerk van ons allemaal
Aneurysma Spurium Disclosure (Potentiële) belangenverstrengeling: Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Geen Inhoud Wat is een aneurysma spurium? Oorzaken Symptomen Onderzoek
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose van de knie Algemeen Er is bij u artrose in uw knie vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de knie, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatiePatiënteninformatie. Crossectomie. met en zonder strippen en perforantectomie terTER_
Patiënteninformatie Crossectomie met en zonder strippen en perforantectomie 1234567890-terTER_ Crossectomie (met en zonder strippen) en perforantectomie U heeft een afspraak in Tergooi gehad voor een
Nadere informatieVoorste kruisband hechten
Voorste kruisband hechten Orthopedie Inleiding De orthopedisch chirurg heeft bij u een "voorste kruisband letsel" vastgesteld. Dit letsel heeft u korter dan 3 weken geleden opgelopen. De orthopeed heeft
Nadere informatieInformatiebrochure. Gipsverbanden
Informatiebrochure Gipsverbanden dddd Beste patiënt, U heeft net een gipsverband gekregen, waardoor uw arm of been in een goede stand kan genezen. Een goed immobilisatieverband vermindert de pijn in belangrijke
Nadere informatieBorstverkleining Radboud universitair medisch centrum
Borstverkleining In overleg met de behandelend arts heeft u besloten tot een borstverkleining op de afdeling Plastische Chirurgie van het Radboudumc. In deze folder vindt u informatie over deze ingreep.
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Amputatie van een ledemaat
PATIËNTEN INFORMATIE Amputatie van een ledemaat 2 PATIËNTENINFORMATIE Deze folder geeft u een globaal overzicht van de procedure rond een amputatie van een ledemaat. Uw persoonlijke situatie kan echter
Nadere informatieBeenamputatie, Paramedische afdeling
Paramedische afdeling Beenamputatie, het einde of een nieuw begin? Waarom amputeren? Met amputeren of amputatie wordt bedoeld: het afzetten ofwel verwijderen van een lichaamsdeel. Zoals een teen, voet
Nadere informatieNeuscorrectie. Plastische chirurgie
Neuscorrectie Plastische chirurgie De vorm van de neus De vorm van de neus speelt een belangrijke rol in het uiterlijk van het gelaat en van de persoon in zijn totaliteit. Een 'normale' neus dient in harmonie
Nadere informatieOrthopedie VOORSTE KRUISBAND RECONSTRUCTIE
Orthopedie VOORSTE KRUISBAND RECONSTRUCTIE Uw orthopedisch chirurg heeft geadviseerd om de voorste kruisband van uw knie te vervangen en daarmee de stabiliteit van de knie te verbeteren. In deze folder
Nadere informatiePatiënteninformatie. Carpale tunnelsyndroom (CTS) Carpale Tunnelsyndroom (CTS) Carpale Tunnelsyndroom hj.indd 1
Patiënteninformatie Carpale tunnelsyndroom (CTS) Carpale Tunnelsyndroom (CTS) 915285 Carpale Tunnelsyndroom hj.indd 1 1 08-11-13 15:11 Carpale tunnelsyndroom (CTS) Polikliniek Plastische Chirurgie, route
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose van de knie Algemeen Er is bij u artrose in uw knie vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de knie, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatieScheper Ziekenhuis Emmen. Tel.: + 31 (0) 591-691 320 Fax: + 31 (0) 591-691 321 Web: www.plastici.nl
Scheper Ziekenhuis Emmen Tel.: + 31 (0) 591-691 320 Fax: + 31 (0) 591-691 321 Web: www.plastici.nl ALGEMEEN Een overschot aan huid aan de binnen- en buitenkant van de armen kan het gevolg zijn van veroudering,
Nadere informatieoperatie aan een slijmbeurs
operatie aan een slijmbeurs inhoud Waarom deze brochure? 1 Wat is een bursitis 1 Voorbereiding op de operatie 1 Ontharen 2 De behandeling 2 Na de operatie 3 Complicaties 3 Pijnbestrijding 4 Vragen/controleafspraak
Nadere informatieChirurgie. Amputatie
1/5 Chirurgie Amputatie Inleiding Onder een amputatie wordt verstaan het afzetten van een deel van het menselijk lichaam, bijvoorbeeld een teen, voet, been, vinger, hand, arm, of een deel ervan. Duidelijk
Nadere informatieUlcus Cruris de ins & outs. Corien Dekkers MANP Verpleegkundig Specialist
Ulcus Cruris de ins & outs Corien Dekkers MANP Verpleegkundig Specialist Ulcus cruris Letterlijk: zweer aan het onderbeen Oorzaken onder andere: Veneus Arterieel Trauma of maligniteit Chronisch veneuze
Nadere informatieENDOSCOPISCHE VOORHOOFDSLIFT OF DIRECTE WENKBRAUWLIFT POLIKLINIEK PLASTISCHE EN RECONSTRUCTIEVE CHIRURGIE EN HANDCHIRURGIE
ENDOSCOPISCHE VOORHOOFDSLIFT OF DIRECTE WENKBRAUWLIFT POLIKLINIEK PLASTISCHE EN RECONSTRUCTIEVE CHIRURGIE EN HANDCHIRURGIE 245 Inleiding Het komt regelmatig voor dat met het ouder worden de wenkbrauwen
Nadere informatieCarpale Tunnel Syndroom (CTS)
Carpale Tunnel Syndroom (CTS) Carpale TunnelSyndroom (CTS) Uw klachten kunnen passen bij een carpaal tunnelsyndroom. Om dit definitief vast te stellen, zal de neuroloog een EMG (EMG = Elektro Myo Gram)
Nadere informatieCarpaal tunnelsyndroom
Carpaal tunnelsyndroom Uw arts heeft bij u het carpaal tunnelsyndroom geconstateerd. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe de diagnose wordt gesteld en wat de eventuele behandeling inhoudt. Neem
Nadere informatiePatiënteninformatie. Carpale Tunnelsyndroom Carpale Tunnelsyndroom.indd 1
Patiënteninformatie Carpale Tunnelsyndroom 20160033 Carpale Tunnelsyndroom.indd 1 27-05-16 14:10 Carpale Tunnelsyndroom Polikliniek Neurochirurgie, route 0.7 Telefoon (050) 524 5950 Algemeen Neemt u bij
Nadere informatieOrthopedie. CMC 1 prothese/ Duimbasis prothese
Orthopedie CMC 1 prothese/ Duimbasis prothese Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw duim. Er wordt een prothese in het duimbasisgewricht geplaatst. In deze folder vindt u informatie over het duimbasisgewricht,
Nadere informatieNabehandeling van proximale rij carpectomie van de pols Revalidatie
Nabehandeling van proximale rij carpectomie van de pols Revalidatie Locatie Hoorn/Enkhuizen Deze folder geeft informatie over de revalidatie na een proximale rij carpectomie (=verwijderen eerste rij van
Nadere informatieSulcus nervi ulnaris syndroom
Sulcus nervi ulnaris syndroom In deze folder vindt u informatie over het Sulcus nervi ulnaris syndroom, de oorzaken, behandelingsmogelijkheden en het herstel na de operatie. Heeft u na het lezen van deze
Nadere informatieLAPAROSCOPISCHE LITTEKENBREUKCORRECTIE
LAPAROSCOPISCHE LITTEKENBREUKCORRECTIE Inleiding Deze folder geeft een overzicht van de chirurgische behandeling van een zwakte van de buikwand, veroorzaakt door een eerdere buikoperatie, ook wel littekenbreuk
Nadere informatieeen geriatriefysiotherapeutisch patiëntonderzoek
een geriatriefysiotherapeutisch patiëntonderzoek 25 September 2012 Marjan Doves, MFt opzet Doel workshop Introductie geriatriefysiotherapie Introductie van de casus Uitwerking van het onderzoek Conclusie
Nadere informatieMorton-neuroom in de voet. Orthopedie
Morton-neuroom in de voet Orthopedie Een Morton s neuroom in de voet Als u aanhoudende pijn hebt in de voorzijde van de voet, heeft u mogelijk last van een goedaardige verdikking van een gevoelszenuw,
Nadere informatieAneurysmatische Bot Cyste (ABC) De behandeling van een goedaardige zwelling van het bot
Orthopedie Aneurysmatische Bot Cyste (ABC) De behandeling van een goedaardige zwelling van het bot Algemeen Een Aneurysmatische Bot Cyste (ABC) is een goedaardige zwelling van het bot. Goedaardige tumoren
Nadere informatieOoglidcorrectie Dermatochalasis
INFORMATIEFOLDER Ooglidcorrectie Dermatochalasis OPSIS Oogziekenhuis Westelijk Halfrond 105 1183 HR Amstelveen Tel.: 088-6649674 www.opsisoogziekenhuis.nl info@opsisoogziekenhuis.nl Ooglidcorrectie Dermatochalasis
Nadere informatieVoorste kruisband reconstructie
Voorste kruisband reconstructie Orthopedie Inleiding De orthopedisch chirurg heeft bij u een "voorste kruisband letsel" vastgesteld. Hij heeft geadviseerd om de voorste kruisband van uw knie te vervangen
Nadere informatieMarisken. Centrum voor Algemene Heelkunde. Dr. Tom Feryn. www.dokterferyn.be
Centrum voor Algemene Heelkunde Dr. Tom Feryn www.dokterferyn.be Marisken www.proctologiekliniek.be www.facebook.com/doktertomferyn www.youtube.com/doktertomferyn Wat is een mariske? Marisken (skin tags)
Nadere informatieVoor de operatie Ingreep Na de ingreep
Tepelreconstructie U bent bij de plastisch chirurg geweest omdat u een tepelreconstructie wenst. Bij een tepelreconstructie wordt door middel van eigen borstweefsel een tepel gemaakt. In deze folder informeren
Nadere informatieAanwijzingen voor patiënten met een wondhechting. Patiënteninformatie
Aanwijzingen voor patiënten met een wondhechting Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Anamnese... 3 1.1. Wanneer?... 3 1.2. Soort letsel? (bekeken door arts en verpleegkundige)... 3 1.3. Tetanusvaccinatie?...
Nadere informatieOperatie wegens een vernauwing of afsluiting van één of meerdere beenslagaders
Operatie wegens een vernauwing of afsluiting van één of meerdere beenslagaders OPERATIE WEGENS EEN VERNAUWING OF AFSLUITING VAN ÉÉN OF MEERDERE BEENSLAGADERS (FEMORO-POPLITEALE/-CRURALE BYPASS) Deze folder
Nadere informatieKijkoperatie knie bij kinderen/jongeren
Kijkoperatie knie bij kinderen/jongeren Ziekenhuis Gelderse Vallei De orthopedisch chirurg heeft je geadviseerd om een kijkoperatie (arthroscopie) van de knie te ondergaan.arthroscopie betekent: in het
Nadere informatie3.3. Behandeling arteriële insufficiëntie
3.2.3 Lokalisatie en aspect vd ulcera Tthv acra (tenen, voeten, hielen), pretibiaal Diep uitgeponste ulcera, met scherpe randen Klein tot zeer groot Diep tot op pezen of bot Ulcusbodem is atoon, meestal
Nadere informatieRevant, de kracht tot ontwikkeling!
Neurologische revalidatie Hartrevalidatie Revalidatie bij complex chronisch longfalen Oncologische revalidatie Kind- en jeugdrevalidatie Revalidatie bij pijn en gewrichtsaandoeningen Arm-, hand- en polsrevalidatie
Nadere informatieAmputatie van een ledemaat
Amputatie van een ledemaat Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Een amputatie 1 Redenen voor amputatie 1 Niveau van amputatie 2 Voor de operatie 2 Stompgips 2 Antibiotica 2 De operatie
Nadere informatieSpruw Candidiasis. Vrouw Moeder Kind-centrum
Spruw Candidiasis Vrouw Moeder Kind-centrum Inleiding Spruw is een schimmelinfectie die u en uw kind kunnen oplopen als u borstvoeding geeft. In deze brochure leest u meer over: wat spruw is; de symptomen
Nadere informatieGraded exposure. Zuyderland Revalidatie
Graded exposure Zuyderland Revalidatie Inleiding In deze folder wordt informatie gegeven over de behandeling van langdurige pijn door graded exposure. Deze folder is bedoeld als ondersteuning van de informatie
Nadere informatieBovenooglidcorrectie bij een verslapping van de huid
Bovenooglidcorrectie bij een verslapping van de huid Behandeling door de oogarts Informatie voor patiënten F1097-3415 juli 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester
Nadere informatieEen Morton-neuroom in de voet
Een Morton-neuroom in de voet Een neuroom in de voet Wanneer u aanhoudende pijn heeft in de voorzijde van de voet, heeft u mogelijk last van een goedaardig gezwel van een zenuw (Morton-neuroom). In deze
Nadere informatieCarpale Tunnelsyndroom Poliklinische behandeling. Orthopedie
Carpale Tunnelsyndroom Poliklinische behandeling Orthopedie Inleiding U bent naar ons ziekenhuis doorverwezen omdat u last hebt van het carpale tunnel syndroom (CTS). In deze folder vindt u informatie
Nadere informatieJaarverslag 2015 Werkgroep Amputatie en Prothesiologie (WAP)
Jaarverslag 2015 Werkgroep Amputatie en Prothesiologie (WAP) Bestuurssamenstelling R. van Ee, voorzitter F. Van der Meer, penningmeester A. Kap, waarnemend secretaris tot 15-4-2015 A. L Ortye, secretaris
Nadere informatieClaudicatio intermittens
V-III Claudicatio intermittens Inleiding Deze richtlijnen betreffen alleen de arteriële claudicatio intermittens en niet de veneuze en neurogene claudicatio intermittens. Ze zijn gebaseerd op de consensus
Nadere informatieWat is ulnaris neuropathie
Ulnaris Neuropathie Binnenkort wordt u in het St. Anna Ziekenhuis opgenomen voor een operatie ulnaris neuropathie. In deze brochure leest u informatie over deze operatie en een aantal richtlijnen en adviezen
Nadere informatie