Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing

Transcriptie

1 STUDIEGIDS ICLON Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing Afdeling Voortgezet Onderwijs sectie LERARENOPLEIDING 2011/2012 ICLON Afdeling Voortgezet Onderwijs Willem Einthovengebouw Wassenaarseweg 62A Postbus 905, 2300 AX Leiden tel: fax:

2

3 INHOUD I II III IV V STUDIEONDERDELEN INSTITUUTSDEEL, PRAKTIJKDEEL EN SCHOOLBEZOEK VERDELING STUDIELAST CURSUSINFORMATIE...5 Begeleiding Begeleiding Pedagogiek...9 Specialisatie...10 Vakdidactiek...12 Nederlands...12 Klassieke Talen...16 Moderne Vreemde Talen...20 Biologie...24 Natuurkunde...28 Scheikunde...32 Filosofie...40 Geschiedenis...44 Godsdienst en Levensbeschouwing...48 Kunstgeschiedenis/CKV, Kunst Algemeen...52 Algemene Economie...60 Management en Organisatie DIGITAAL PORTFOLIO ELEKTRONISCHE LEEROMGEVING ICLON MEDIATHEEK ICLON MULTIMEDIARUIMTE ONDERSTEUNING...69 EXAMEN VOORWAARDEN STUDIEVOORTGANGSREGISTRATIE AFSTUDEREN EXAMENCOMMISSIE...71 KWALITEITSZORG EN ONDERWIJSEVALUATIE KWALITEITSZORG REGULIERE EVALUATIE...72 ONDERWIJSMOMENTEN OPLEIDING START AUGUSTUS OPLEIDING START FEBRUARI/JANUARI NUTTIGE LINKS...1 VI ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (PER )...2

4

5 I STUDIEONDERDELEN De opleiding bestaat voor de helft uit praktijk en voor de helft uit een instituutsdeel. Beide delen hangen nauw met elkaar samen. Kennis en opdrachten worden in de praktijk toegepast en vanuit het instituut uitgevoerd. Omgekeerd worden vragen uit de praktijk op het instituut met behulp van de relevante theorie onderzocht. Het praktijkdeel vindt in een continu-model plaats. Voor dio's (Docenten-in-Opleiding) die de volledige opleiding in een jaar willen afronden, geldt een gemiddelde studiebelasting van 40 uur per week (20 uur per week voor het instituutsdeel en 20 uur per week voor de praktijk). 1.1 Instituutsdeel, praktijkdeel en schoolbezoek Instituutsdeel: De dio werkt vanuit het instituut aan de professionele ontwikkeling van de rollen die voor het leraarschap van belang zijn: de rol als pedagoog (bij het onderdeel pedagogiek), de rol van vakdidacticus (bij het onderdeel vakdidactiek) en de rollen lid van de schoolorganisatie, regisseur (klassenmanagement) en specialist (bij het onderdeel specialisatie). Praktijkdeel: In het praktijkdeel houdt de dio zich bezig met onderwijs voorbereiden, uitvoeren en evalueren, begeleiden van leerlingen, ontwikkelen van leerstof, specialisatie voorbereiden en uitvoeren, functioneren in de schoolorganisatie en het deelnemen aan alle schoolactiviteiten. Het praktijkdeel bestaat óf uit een baan in het voortgezet onderwijs óf uit een door het ICLON te regelen stage. De omvang van het praktijkdeel bedraagt tenminste 250 klassencontacturen, waarvan, indien het een stage betreft, minimaal de helft door de dio zelf gegeven uren. Het praktijkdeel wordt gedurende de hele opleidingsperiode vervuld. Een stage kan op twee verschillende scholen plaatsvinden. Indien tot wisseling van school besloten wordt, vindt deze halverwege de opleiding, januari, respectievelijk begin van het schooljaar plaats. Het aantal te geven lesuren bij een baan moet aansluiten bij het gekozen opleidingstraject zoals in de leerovereenkomst is vastgelegd en binnen de aanstelling moeten tenminste 65 uur in de bovenbouw worden gegeven Het ICLON heeft met een veertigtal opleidingsscholen samenwerkingsovereenkomsten afgesloten waarin de gezamenlijke inspanning voor het opleiden van eerstegraads docenten geregeld is. dio's kunnen solliciteren naar een baan uit het banen/stage-aanbod van deze scholen (het aanbod is ook beschikbaar via de ICLON website, Ook bij andere scholen kunnen dio's eventueel solliciteren. Het grote voordeel van het werken aan een opleidingsschool is dat daar een (of meer) speciaal opgeleide opleidingsfunctionaris(sen) (de begeleider op school, BOS) nauw betrokken is/zijn bij de inrichting van de opleiding en verantwoordelijk is/ zijn voor het opleidingsdeel binnen de school. Betaalde baan in het onderwijs De ervaring leert dat voor een beginnend docent zelfs een beperkt aantal lesuren een behoorlijke belasting is. dio s die het volledige opleidingsprogramma volgen en de opleiding binnen een jaar af willen ronden, wordt geadviseerd maximaal uren per week les te geven. Als de baan omvangrijker is, zal in veel gevallen een langduriger opleidingstraject worden overeengekomen. Voor alle dio s geldt dat binnen de aanstelling 65 uur in het eerstegraads gebied verzorgd moeten worden. Als dat niet het geval is, loopt de dio een aanvullende stage. Met de opleidingsscholen zijn duidelijke afspraken gemaakt over beschikbaarheid van de dio's voor de school en voor de opleiding en over de begeleiding binnen de school. dio's die niet aan een opleidingsschool werken dienen, in goed overleg met de coördinator beroepspraktijk van het ICLON, in ieder geval de volgende zaken met hun school te regelen: - de school zorgt ervoor dat de dio op de, in het opleidingscontract vastgelegde, onderwijsmomenten van het ICLON, de startweek en daarna de maandagen beschikbaar is. Voor studenten die de lerarenopleiding 3

6 volgen als onderdeel van de tweejarige bètamaster betekent dit dat de werkgever ook rekening moet houden met het onderwijsaanbod van de opleiding waar de vakstudie wordt gevolgd. - Om de continuïteit in de opleiding te kunnen garanderen dient de aanstelling minimaal 3 maanden te duren. - Indien geen of onvoldoende lesuren in het eerstegraadsgebied worden gegeven dient de dio een aanvullende stage te volgen. Deze kan zowel op de eigen als op een andere school plaatsvinden. - Op de school wordt de dio begeleid door een gemotiveerde collega die samen met de instituutsbegeleider het opleidingsteam van de dio vormt. Deze begeleidende collega dient zich in de opleiding van de dio te verdiepen, regelmatig met de instituutsbegeleider te overleggen en bereid te zijn een cursus begeleidingsvaardigheden bij het ICLON te volgen. - De school staat lesbezoek vanuit het ICLON toe. - Indien van toepassing werkt de school mee aan de specialisatie van de dio. - Na goedkeuring door de coördinator beroepspraktijk van het ICLON worden de afspraken tussen ICLON, school en dio in een contract tussen partijen vastgelegd. Zie verder de Praktijkgids van het ICLON. Schoolbezoek De BOS en de Instituutsbegeleider (IB) volgen in nauw overleg met elkaar en met de dio de studievoortgang van de dio. Schoolbezoek door de IB is afhankelijk van de ligging van de school binnen Nederland. Het streven is dat de dio één à twee keer per jaar op school wordt bezocht als de school in de regio van het ICLON ligt. Buiten de regio van het ICLON wordt in principe geen schoolbezoek afgelegd. In dat geval zal via alternatieve methoden (bijv. video-opnames) een indruk van het functioneren in de klas worden gekregen Verdeling studielast De opleiding heeft een studielast van 60 ECTS (European Credits Transfer System). Deze punten zijn als volgt verdeeld: Praktijk 1 Praktijk 2 15 ECTS 15 ECTS Vakdidactiek 1 Vakdidactiek 2 5 ECTS 5 ECTS Begeleiding 1 Begeleiding 2 - Pedagogiek Specialisatie 4 ECTS 3 ECTS 5 ECTS 8 ECTS 4

7 1.3. Cursusinformatie Begeleiding 1 Docent(en): diverse ECTS: 4.0 Niveau: 400 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen: De leraar voorbereidend hoger onderwijs onderschrijft zijn verantwoordelijkheid voor zijn eigen professionele ontwikkeling. Hij onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt zijn opvattingen over het leraarschap en zijn bekwaamheid als leraar. De centrale beroepsrol in dit onderdeel is de rol van professional. Beschrijving Er zijn bijna wekelijks Begeleidingsbijeenkomsten waarin veel aandacht is voor de complexiteit van het vak van leraar en de rollen die daarbij te onderscheiden zijn: In het onderdeel Begeleiding komen met name de docentrollen professional, regisseur en lid van de schoolorganisatie aan de orde. Daarnaast worden de praktijkervaringen van de dio s besproken, en verbonden met relevante theorie. In dit onderdeel worden dio s begeleid bij het werken aan hun portfolio en persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Specifiek voor het onderdeel Begeleiding is dat alle rollen aan de orde komen, allemaal vanuit de centrale rol: de docent als professional. Het leren van ervaringen in de praktijk en het daarop reflecteren staan centraal. Werkwijze Het leren van ervaringen en het daarop (leren) reflecteren vormen een belangrijk onderdeel van de begeleiding. De ervaringen die in de praktijk zijn opgedaan worden verbonden met theorie over leren en lesgeven. Door te reflecteren op het eigen gedrag en dit te analyseren vanuit de verschillende rollen komt de dio tot zijn eigen stijl van lesgeven en professionele identiteit. Tijdens de Begeleidingsbijeenkomsten komen o.a. de volgende thema s aan de orde: - opvattingen over leren en onderwijzen, - ordehandhaving en klassenmanagement, - interactie met leerlingen - het ontstaan van patronen van interactie, verbale en non-verbale aspecten van het optreden als leraar het functioneren als lid van de schoolorganisatie Het verloop van het leerproces van de dio en de eigen ontwikkeling worden zichtbaar in het elektronisch portfolio dat iedere dio samenstelt onder begeleiding van de instituutsbegeleider en de schoolbegeleider. Toetsing: Begeleiding 1 wordt afgesloten met een voortgangsgesprek over de ontwikkeling van de dio. Na ongeveer 3 maanden wordt een (dringend) studieadvies gegeven bij het go nogomoment. Voor dit gesprek wordt vooraf informatie gevraagd bij de Begeleider op School (BOS) en de op het ICLON betrokken docenten Bij de beoordeling zijn praktijk en het elektronische portfolio belangrijke bronnen. Deze bronnen worden gebruikt om de student te beoordelen op een aantal rubrics, behorend bij de verschillende docentrollen. Studiemateriaal: Verplicht studiemateriaal: 5

8 Ebbens, S en Ettekoven, S. (2005 of 2010). Effectief leren, basisboek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. ISBN Teitler, P.I. (2009). Lessen in orde. Handboek voor de onderwijspraktijk. Bussum: Coutinho. ISBN later aan te schaffen Reader. Rooster: via Digitale leeromgeving: Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van een elektronisch portfolio. 6

9 Begeleiding 2 Docent(en): diverse ECTS: 3.0 Niveau: 400 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen: De leraar voorbereidend hoger onderwijs onderschrijft zijn verantwoordelijkheid voor zijn eigen professionele ontwikkeling. Hij onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt zijn opvattingen over het leraarschap en zijn bekwaamheid als leraar. De centrale beroepsrol in dit onderdeel is de rol van professional. Beschrijving Er zijn bijna wekelijks Begeleidingsbijeenkomsten waarin veel aandacht is voor de complexiteit van het vak van leraar en de rollen die daarbij te onderscheiden zijn: In het onderdeel Begeleiding komen met name de docentrollen professional, regisseur en lid van de schoolorganisatie aan de orde. Daarnaast worden de praktijkervaringen van de dio s besproken, en verbonden met relevante theorie. In dit onderdeel worden dio s begeleid bij het werken aan hun portfolio en persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Specifiek voor het onderdeel Begeleiding is dat alle rollen aan de orde komen, allemaal vanuit de centrale rol: de docent als professional. Het leren van ervaringen in de praktijk en het daarop reflecteren staan centraal. Werkwijze Het leren van ervaringen en het daarop (leren) reflecteren vormen een belangrijk onderdeel van de begeleiding. De ervaringen die in de praktijk zijn opgedaan worden verbonden met theorie over leren en lesgeven. Door te reflecteren op het eigen gedrag en dit te analyseren vanuit de verschillende rollen komt de dio tot zijn eigen stijl van lesgeven en professionele identiteit. Tijdens de Begeleidingsbijeenkomsten komen o.a. de volgende thema s aan de orde: - opvattingen over leren en onderwijzen, - ordehandhaving en klassenmanagement, - interactie met leerlingen - het ontstaan van patronen van interactie, verbale en non-verbale aspecten van het optreden als leraar het functioneren als lid van de schoolorganisatie Het verloop van het leerproces van de dio en de eigen ontwikkeling worden zichtbaar in het elektronisch portfolio dat iedere dio samenstelt onder begeleiding van de instituutsbegeleider en de schoolbegeleider. Toetsing: Tijdens Begeleiding 2 worden er 2 voortgangsgesprekken gevoerd over de ontwikkeling van de dio. Halverwege de opleiding volgt de middenevaluatie en aan het einde van de opleiding de eindevaluatie. Voor elk gesprek wordt vooraf informatie gevraagd bij de Begeleider op School (BOS) en de op het ICLON betrokken docenten Bij de beoordeling zijn praktijk en het elektronische portfolio belangrijke bronnen. Deze bronnen worden gebruikt om de student te beoordelen op een aantal rubrics, behorend bij de verschillende docentrollen. Studiemateriaal: Verplicht studiemateriaal: Ebbens, S en Ettekoven, S. (2005 of 2010). Effectief leren, basisboek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. ISBN

10 Teitler, P.I. (2009). Lessen in orde. Handboek voor de onderwijspraktijk. Bussum: Coutinho. ISBN later aan te schaffen Reader Rooster: via Digitale leeromgeving: Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van een elektronisch portfolio. 8

11 Pedagogiek Docent(en): diverse ECTS: 5.0 Niveau: 300 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen: De leraar voorbereidend hoger onderwijs onderschrijft zijn pedagogische verantwoordelijkheid. Hij heeft voldoende pedagogische kennis en vaardigheid om een veilige leeromgeving tot stand te brengen. Voor een hele klas of groep maar ook voor een individuele leerling. En dat op een professionele, planmatige manier. Beschrijving: Een leraar die pedagogisch competent is kan: - interactie hebben met en betrokkenheid tonen bij leerlingen - inzicht hebben in en kennis hebben van de identiteitsontwikkeling van individuele leerlingen - inzicht hebben in groepsprocessen en het sociale klimaat van de klas - handelen als (mede)opvoeder en fungeren als gesprekspartner van ouders, collega s en externe deskundigen - handelen als rolmodel om een goed leer- en leefklimaat te scheppen met inachtneming van culturele en individuele verschillen - een eigen pedagogisch-didactische visie op onderwijs en begeleiding in een pluriforme samenleving ontwikkelen Werkwijze: Om vorm te geven aan het pedagogisch handelen van de dio komen tijdens de werkcolleges de volgende onderwerpen aan de orde: ontwikkelingspsychologie van de adolescentie, groepsdynamica, het voeren van gesprekken met ouders en leerlingen, schoolcontext, interculturele communicatie. De bijeenkomsten dienen door de dio te worden voorbereid door het lezen van literatuur en het doen van kleine onderzoeken die samenhangen met de thema s van de bijeenkomsten. Tevens maakt de student een reflectieverslag over de ontwikkeling van gespreksvaardigheden en analyseert de student een casus met behulp van de aangereikte begrippen. Toetsing: De student stelt een dossier samen met daarin een verslag van de training gespreksvaardigheden en de uitwerking van een doorlopende casusopdracht. Beoordeling vindt plaats op basis van de verslagen en de bijdragen tijdens de bijeenkomsten aan de hand van een deel van de rubric Pedagoog. (Het pedagogisch handelen in de praktijk wordt beoordeeld binnen het onderdeel Praktijk 2.) Studiemateriaal: Verplicht studiemateriaal: Slot, W., Van Aken, M. (2010) (Red.). Psychologie van de Adolescentie. Baarn: ThiemeMeulenhoff. ISBN Konig, A. (1995). In gesprek met de leerling. Houten: Educatieve Partners/KPC. ISBN Diverse artikelen, wordt via Blackboard verspreid. Rooster: via of secretariaat van de lerarenopleiding. 9

12 Specialisatie Docent(en): diverse ECTS: 8.0 Niveau: 600 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen: Na afronding van dit onderdeel hebben studenten de volgende kwalificaties verworven: De leraar voorbereidend hoger onderwijs onderschrijft zijn verantwoordelijkheid als onderzoeker/specialist/ontwikkelaar. Hij heeft voldoende kennis en vaardigheid om op grond van zijn wetenschappelijke achtergrond een bijdrage te leveren aan de systematische verdieping van verschillende aspecten van de verschillende rollen van de docent in de school. Beschrijving: Door middel van een specialisatie verdiept de dio zich in een vakdidactisch onderwerp dat relevant is voor zijn of haar professionele ontwikkeling. Een dio werkt samen met een of enkele collega-dio s aan de specialisatie. De volgende specialisatievormen zijn mogelijk: - praktijkonderzoek n.a.v. een vraag/probleem afkomstig uit het eigen vakonderwijs; - ontwikkelingsonderzoek, bijv. een leergang of lessenreeks ontwikkelen, uitproberen en evalueren; - literatuurstudie gericht op een onderwerp uit de vakdidactiek dat goed aansluit bij de professionele ontwikkeling van de dio; - deelname aan vakdidactisch onderzoek van ICLON-medewerkers naar de kennisbasis, professionele ontwikkeling en beoordeling van docenten. Werkwijze (relatie met de praktijk) en in te leveren opdrachten Vanuit het onderdeel Vakdidactiek 1 worden de dio s tijdig ondersteund bij het kiezen van het onderwerp. Vervolgens vinden enkele besprekingen plaats waarin vraagstelling, inhoud en werkwijze van de specialisatie worden uitgewerkt. Op basis hiervan maken de dio s een specialisatieplan. Op grond van dit plan kan met de uitvoering van de specialisatie kan worden begonnen, onder begeleiding van de betreffende vakdidacticus en een onderzoeker. De specialisatie resulteert in een mondelinge rapportage en een product in de vorm van een artikel of een essay (in het geval van een literatuurstudie). Bij de diploma-uitreiking in september en maart wordt een prijs uitgereikt voor de beste specialisatie in de voorafgaande periode. Ten behoeve van de specialisatie kunnen activiteiten als een studiereis en deelname aan externe trainingen worden ondernomen, zulks altijd in overleg met de begeleider van de specialisatie. Toetsing: De specialisatie resulteert in een product in de vorm van een artikel of een essay (alleen voor literatuurstudie). De tekst van een essay wordt zodanig ingeleverd dat deze direct of na enige bewerking- te publiceren zou zijn in een vaktijdschrift (artikel) of op de opiniepagina van NRC/Handelsblad (essay). Een belangrijk instrument bij de beoordeling is de rubric. Literatuur NB: Deze boeken worden aangeraden, maar hoeven niet verplicht aangeschaft te worden. Baarda, D.B., & De Goede, M.P.M. (2001). Basisboek methoden en technieken (derde, herziene druk). Groningen, Houten: Stenfert Kroese. Baarda, D.B., De Goede, M.P.M., & Teunnissen, J. (1995). Basisboek kwalitatief onderzoek. Houten: Stenfert Kroese. Oost, H., & Markenhof, A. (2002). Een onderzoek voorbereiden. Baarn: HB Uitgevers. 10

13 Ponte, P. (2002). Onderwijs van eigen makelij. Actieonderzoek in scholen en opleidingen. Baarn: Nelissen BV. Rooster: via of secretariaat van de lerarenopleiding Digitale leeromgeving De Blackboardmodule Specialisatie bevat nadere informatie. Hier is een toolbox te vinden, die bedoeld is ter ondersteuning op methodologisch gebied. Bovendien is in deze module een groot aantal specialisatieproducten uit de afgelopen jaren verzameld. dio s moeten zich zelf enrollen in deze site. 11

14 Vakdidactiek Nederlands VAKDIDACTIEK 1 Docent(en): ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen: In vakdidactiek 1 staat het lesgeven van ( en ook in ) Nederlands in de onderbouw van havo/vwo en vmbo-t centraal. De leraar in VMBO-TL en onderbouw en bovenbouw HAVO/VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstig beroep en en/of dagelijks leven van de leerlingen. - kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden - evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving: In Vakdidactiek 1 staan vooral de kennisbasis en basisvaardigheden centraal. Het gaat om de rol van docent als vakdidacticus. Dat betekent dat de dio de leerlingen moet helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak Nederlands eigen te maken en ze vertrouwd te maken met de manier waarop deze kennis in het dagelijks leven gebruikt wordt. Om die verantwoordelijkheid met theoretische onderbouwing waar te kunnen maken, moet de dio vakinhoudelijk en didactisch competent zijn. Voor het vmbo-t ook pedagogisch-didactisch competent. De werkgroep richt zich op vakonderdelen uit de onderbouw van havo en vwo en het vmbo-t. De dio zal lessen ontwerpen vanuit de op school gebruikte methode. Werkwijze (relatie met depraktijk) en in te leveren opdrachten : Werkgroep met uit te voeren opdrachten tijdens de bijeenkomsten en voor het vakdidactisch dossier. Feedback van docent en elkaar tijdens de bijeenkomsten. Opdrachten (waaronder lesplannen) worden in het vakdidactisch dossier opgenomen. Vakdidactiek 1 wordt afgerond met een gesprek na afronding van de werkgroep. Voor dit beoordelingsmoment leveren de studenten een aantal producten in, gemaakt op basis van of tijdens de bijeenkomsten op het instituut, opdrachten en leservaringen. Tijdens vakdidactische supervisie worden resultaten en ontwikkeling met behulp van de vakdidactische rubric besproken. Toetsing: 12

15 In het vakdidactisch dossier zijn zes opdrachten uitgewerkt, voorzien van reflectie. Een belangrijk instrument bij de beoordeling is de vakdidactische rubric. Studiemateriaal: Verplichte literatuur: H. Bonset e.a., Nederlands in de onderbouw. Een praktische didactiek. Bussum: Coutinho, 2010 [Vijfde, herziene druk]. Bolscher e.a., Literatuur en fictie. Een didactische handreiking voor het voortgezet onderwijs. Leidschendam: Biblion, Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen, Over de drempels met taal. De niveaus voor de taalvaardigheid, 2008 (zie downloads op Aanbevolen literatuur: D. de Coole & A. Valk, Actief met taal. Didactische werkvormen voor het talenonderwijs. Bussum: Coutinho, M. Hajer & T. Meestringa, Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum: Coutinho, 2009 [Tweede, herziene druk]. T. Janssen, Literatuur leren lezen in dialoog. Lezersvragen als hulpmiddel bij het leren interpreteren van korte verhalen. Amsterdam: Vossiuspers UvA, ( uurlerenlezenindialoog.pdf J. Land, Zwakke lezers, sterke teksten? Delft: Eburon, ( G. Rijlaarsdam, Observerend leren: een kernactiviteit in taalvaardigheidsonderwijs. In: P. Bimmel et al. (red.), Handboek Ontwerpen Talen. Amsterdam: Vossiuspers UvA, 2008, pp D. Schram & A.M. Raukema (red.), Lezen in de lengte en lezen in de breedte. Delft: Eburon, Stichting Lezen Reeks 7. T. Witte, Het oog van de meester. Een onderzoek naar de literaire ontwikkeling van havo- en vwoleerlingen in de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Delft: Eburon, Stichting Lezen Reeks 12. Rooster: via secretariaat van de lerarenopleiding Bijzonderheden: Het blok VD 1 moet met een voldoende zijn afgerond voordat men kan starten met VD2. 13

16 Nederlands VAKDIDACTIEK 2 Docent(en): ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar: Voertaal: Nederlands Leerdoelen: De leraar in VMBO-TL en onderbouw en bovenbouw HAVO/VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstig beroep en en/of dagelijks leven van de leerlingen. - kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden - evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving: In Vakdidactiek 2 vindt uitbreiding en verdieping van de verschillende domeinen van het vak Nederlands plaats: leesvaardigheid, mondelinge taalvaardigheid, schrijfvaardigheid, argumentatieleer, literatuur, taalkunde. In de colleges ligt de nadruk op de nieuwste ontwikkelingen binnen het schoolvak Nederlands en de vakdidactiek. Van de dio wordt verwacht dat hij/zij met behulp van wetenschappelijke artikelen de koppeling tussen theorie en praktijk in zijn/haar onderwijspraktijk demonstreert. Bij het ontwerpen en evalueren van lessen wordt gebruik gemaakt van verschillende didactische modellen. Werkwijze (relatie met de praktijk) en in te leveren opdrachten Werkcollege met opdrachten. Toenemende activiteiten van de docent t.a.v. zelfstandig leren. Opklimmende moeilijkheidsgraad van de verschillende vakdidactische onderdelen, zoals op het gebied van theoretische onderbouwing, didactische modellen, sturing, leerstijlen en materiaalgebruik. Toetsing: Opdrachten in vakdidactisch dossier. Vakdidactische ontwikkeling met behulp van rubric vakdidacticus Nederlands. Studiemateriaal: Verplichte literatuur: Projectgroep Nederlands VO, Nederlands in de tweede fase. Bussum, Coutinho, Bolscher e.a., Literatuur en fictie. Een didactische handreiking voor het voortgezet onderwijs. Leidschendam, Biblion, Aanbevolen literatuur: 14

17 E. van Boven & G. Dorleijn, Literair mechaniek. Inleiding tot de analyse van verhalen en gedichten. Bussum: Coutinho, H. Goosen (red.), Forum of arena: opvattingen over literatuuronderwijs. Een stand van zaken in VON-Cahier 1. M. Hajer & T. Meestringa, Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum: Coutinho, 2009 [Tweede, herziene druk]. H. Hulshof, M. Rietmeijer & A. Verhagen, Taalkunde voor de tweede fase van het vwo. Amsterdam: Amsterdam University Press, T. Janssen, Literatuur leren lezen in dialoog. Lezersvragen als hulpmiddel bij het leren interpreteren van korte verhalen. Amsterdam: Vossiuspers UvA, ( uurlerenlezenindialoog.pdf M. Kieft, The effects of adapting writing instruction to students writing strategies. Amsterdam, T. Platteel, Knowledge development of secondary school L1 teachers on concept-context rich education in an action-research setting G. Rijlaarsdam, Observerend leren: een kernactiviteit in taalvaardigheidsonderwijs. In: P. Bimmel et al. (red.), Handboek Ontwerpen Talen. Amsterdam: Vossiuspers UvA, 2008, pp D. Schram & A.M. Raukema (red.), Lezen in de lengte en lezen in de breedte. Delft 2006: Eburon. Stichting Lezen Reekst 7. H. Hulshof & T. Hendrix (red.), Taalkunde en het schoolvak Nederlands. Amsterdam, 2010 [Levende Talen Special]. N. Verloop & J. Lowyck (red.), Onderwijskunde. Een kennisbasis voor professionals. Groningen / Houten: Wolters-Noordhoff, Hieruit voor vakdidactiek hoofdstuk 9: Evaluatie en assessment (p ). T. Witte, Het oog van de meester. Een onderzoek naar de literaire ontwikkeling van havo- en vwoleerlingen in de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Delft: Eburon, Stichting Lezen Reeks 12. Rooster: Via of secretariaat van de lerarenopleiding Bijzonderheden: Het blok VD 1 moet met een voldoende zijn afgerond voordat men kan starten met VD2. 15

18 Klassieke Talen VAKDIDACTIEK 1 Docent: M. de Ferrante ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen: De leraar in onderbouw en bovenbouw VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - Heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstige studie en beroep en/of dagelijks leven van de leerlingen. - Kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden. - Evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - Formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving: Het programma vakdidactiek Klassieke Talen en KCV bestaat uit een reeks colleges en het vakdidactisch dossier. Als rode draad door de colleges loopt de lessenserie. De kerntaak van de (beginnend) docent is immers het verzorgen van een serie lessen waarmee het leerproces van de leerling wordt (aan) gestuurd, zodat zij het door de docent gestelde leerdoel bereiken. De eisen die vanuit de vakdidactiek aan de dio gesteld worden verschuiven door het jaar heen van basale criteria die gelden voor een 'standaardles' tot later in de vervolgopleiding meer specifieke zoals aandacht voor de verschillende fases van het leerproces, de rol van de docent als begeleider hiervan en het verkennen van lesideeën 'buiten het boekje'. Daarnaast zullen verschillende niet-lesgebonden onderwerpen aan bod komen te beginnen met de geschiedenis van het vak tot vakspecifieke onderwerpen als de werving en keuzebegeleiding. De colleges vormen de ondersteuning van de studietaak Klassieke Talen en KCV. De studietaak beoogt een instrument te zijn aan de hand waarvan de dio zich kan professionaliseren vanuit zijn rol als vakdidacticus. Werkwijze (relatie met de praktijk) en in te leveren opdrachten Hoor en -werkcollege Toetsing: De criteria voor de beoordeling van de docent als vakdocent zijn de volgende. De dio heeft aantoonbaar een gevarieerd aantal lesplannen gemaakt gericht op het bevorderen van een tevoren geëxpliciteerd eigen ontwikkelingsdoel, hij heeft voorts deze lessen (en andere) op adequate wijze uitgevoerd en geëvalueerd met het oog op volgende lesplannen, zodat hij zijn eigen ontwikkeling in de gewenste richting bevordert. Hij maakt voorts een begin deze lesplannen inhoudelijk-didactisch en leertheoretisch 16

19 te verantwoorden, waarmee hij een aanzet geeft tot de ontwikeling van een professionele attitude ten aan zien van zijn eigen ontwikkeling. Deze lesplannen vormen tezamen met de nodige ondersteunende documenten (overzicht van uitleg/hand-out/sheets, extra opdrachten, toetsen, beoordeeld werk van leerlingen etc.) en de theoretische onderbouwing van gemaakte keuzes de Lessenserie. Naast de lessenserie bevat het vakdidactisch dossier een lectuurdossier en tenminste een drietal showcases. Een belangrijk instrument bij de beoordeling is de vakdidactische rubric. Studiemateriaal Didactiek klassieke talen & KCV Verplicht studiemateriaal: S. Ebbens e.a., Effectief leren in de les. Basisvaardigheden voor docenten Wolters-Noordhoff Groningen 2005 of ISBN Aanbevolen studiemateriaal Selectie artikelen van het aanbod op Blackboard verwerkt in een lectuurdossier Rooster: via of secretariaat van de lerarenopleiding Digitale leeromgeving Deze cursus maakt gebruik van Blackboard. cursus: Vakdidactiek Klassieke talen en KCV. Daar is veel ondersteunend materiaal te vinden, zoals bronnenmateriaal, opdrachten, een overzicht van het programma, interessante links. Alle collegelectuur is te vinden in de map Collegelectuur onder Course documents. Verder biedt Blackboard ook veel extra s voor je eigen lespraktijk, van tips tot uitgewerkte lesideeën. Bijzonderheden: Het blok VD1 moet met een voldoende zijn afgerond alvorens men kan starten met VD2. 17

20 Klassieke Talen VAKDIDACTIEK 2 Docent: M. de Ferrante ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen De leraar in onderbouw en bovenbouw VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - Heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstige studie en beroep en/of dagelijks leven van de leerlingen. - Kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden - Evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - Formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving: Als rode draad door de werkcolleges loopt de lessenserie. De eisen die vanuit de vakdidactiek aan de dio gesteld worden, verschuiven door het programma heen van basale criteria die gelden voor een standaardles tot meer specifieke zoals aandacht voor de verschillende fases van het leerproces, de rol van de docent als begeleider en het verkennen van lesideeën buiten het boekje. Daarnaast zullen verschillende onderwerpen aan bod komen, van de geschiedenis van het schoolvak tot het uitleggen van grammatica. De colleges vormen de ondersteuning van de studietaak. Voor Vakdidactiek 2 zijn zeven bijeenkomsten gepland m.b.t. de vakdomeinen en meer vakspecifieke onderwerpen (CE, werving en promotie, excursies. Tijdens de colleges worden verwerkingsopdrachten besproken aan de hand van voorbereide stof met een hoge praktijkrelevantie. De lectuur komt niet altijd expliciet ter sprake, maar is nodig voor het begrip - en daarmee de voortgang - en de verwerkingsopdrachten. Toetsing: De criteria voor de beoordeling van de docent als vakdocent zijn de volgende. De dio heeft aantoonbaar een gevarieerd aantal lesplannen gemaakt gericht op het bevorderen van een tevoren geëxpliciteerd eigen ontwikkelingsdoel, hij heeft voorts deze lessen (en andere) op adequate wijze uitgevoerd en geëvalueerd met het oog op volgende lesplannen, zodat hij zijn eigen ontwikkeling in de gewenste richting bevordert. Hij is voorts in staat deze lesplannen inhoudelijk-didactisch en leertheoretisch te verantwoorden, waarmee hij aantoont een professionele attitude ten aan zien van zijn eigen ontwikkeling te hebben ontwikkeld. Deze lesplannen vormen tezamen met de nodige ondersteunende documenten (overzicht van uitleg/hand-out/sheets, extra opdrachten, toetsen, beoordeeld werk van leerlingen etc.) en de theoretische onderbouwing van gemaakte keuzes de Lessenserie. Naast de lessenserie bevat het vakdidactisch dossier een lectuurdossier en tenminste een drietal showcases. Een belangrijk instrument bij de beoordeling is de vakdidactische rubric. 18

21 Werkwijze (relatie met de praktijk) en in te leveren opdrachten Hoor- en werkcollege Studiemateriaal: Didactiek klassieke talen & KCV Verplicht studiemateriaal: A.F. van der Plaat (red.), Reader KCV. Leiden S. Ebbens e.a., Effectief leren in de les. Basisvaardigheden voor docenten Wolters-Noordhoff Groningen ISBN Aanbevolen studiemateriaal Selectie artikelen van het aanbod op Blackboard verwerkt in een lectuurdossier Rooster: via of secretariaat van de lerarenopleiding Digitale leeromgeving Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard: cursus: Vakdidactiek Klassieke talen en KCV Op Blackboard is veel ondersteunend materiaal te vinden, zoals bronnenmateriaal, opdrachten, een overzicht van het programma, interessante links. Alle collegelectuur is te vinden in de map Collegelectuur onder Course documents. Verder biedt Blackboard ook veel extra s voor je eigen lespraktijk, van tips tot uitgewerkte lesideeën. Bijzonderheden: Voor toelating tot de colleges VD 2 moet VD1 met een voldoende zijn afgerond. 19

22 Moderne Vreemde Talen VAKDIDACTIEK 1 Docent(en): W. van der Es, R. Kalisvaart, W. Kruithof, C. Smulders en E. de Vrind, ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen De leraar in VMBO-TL en onderbouw en bovenbouw HAVO/VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstig beroep en en/of dagelijks leven van de leerlingen. - Kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden - Evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - Formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving In vakdidactiek 1 MVT staat het lesgeven van ( en ook in ) een moderne vreemde taal in de onderbouw van havo/vwo en vmbo-t centraal. Het maken van een goed lesplan, het verwerven van de vier vaardigheden (lezen, luisteren, spreken en schrijven) en de plaats en verwerving van de taalmiddelen grammatica en vocabulaire zijn belangrijke aspecten van de cursus. De colleges in VD 1 zijn zo praktisch mogelijk op het dagelijkse lesgeven gericht. Voor minoren vormt dit onderdeel een afgesloten geheel. Voor iedere bijeenkomst wordt literatuur bestudeerd. Deze literatuur wordt verwerkt in ontwerpen voor eigen lessen. Werkwijze (relatie met depraktijk) en in te leveren opdrachten Voor iedere bijeenkomst wordt literatuur bestudeerd. Tijdens het opleidingsjaar legt de dio een vakdidactisch dossier aan. Het doel daarvan is dat de dio zijn ontwikkeling als vakdocent laat zien en ermee aantoont dat hij aan de vakdidactische competenties van (tenminste) een startbekwame docent voldoet. Het vakdidactisch dossier wordt in blackboard aangemaakt. Het vakdidactisch dossier bestaat uit analyse en verantwoording van didactiek in eigen lessen, didactische analyse van lesopnames, verwerking van literatuur en collegestof. Toetsing Dio s leveren een vakdidactisch dossier in. Het vakdidactisch dossier 1 bestaat uit analyse en verantwoording van didactiek in eigen lessen gekoppeld aan de collegeonderwerpen. Een belangrijk instrument bij de beoordeling is de vakdidactische rubric. Studiemateriaal - Ebbens en Ettekoven, Effectief leren: basisboek, Noordhoff Uitgevers, Groningen, ISBN

23 - Staatsen, Moderne vreemde talen in de onderbouw. isbn: , 4de druk paperback - 405p. prijs: 34.50, uitgeverij: Coutinho, - Liemberg en Meijer, Taalprofielen, - NabMVT, Enschede 2004, (te downloaden op Vakdidactiek 1 + Basisvaardigheden van docenten - Lidmaatschap Vereniging van leraren in Levende Talen (dio s kunnen via de website van de VLLT een zeer goedkoop abonnement aanschaffen). Voor studenten Educatieve Minor is dit niet verplicht, voor masterdio s wel. - Aanmelding bij je vakcommunity op Kennisnet (gratis, informatie hierover wordt gegeven tijdens het eerste college) Rooster Digitale leeromgeving Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van een elektronische leeromgeving. Bijzonderheden: Het blok VD 1 moet met een voldoende zijn afgerond voordat men kan starten met VD2. 21

24 Moderne Vreemde Talen VAKDIDACTIEK 2 Docent(en): W. van der Es, R. Kalisvaart, W. Kruithof, C. Smulders en E. de Vrind ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen De leraar in VMBO-TL en onderbouw en bovenbouw HAVO/VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstig beroep en en/of dagelijks leven van de leerlingen. - Kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden - Evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - Formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving In vakdidactiek 2 MVT staat het lesgeven van ( en ook in ) een moderne vreemde taal in de Tweede Fase centraal. Het accent ligt op de ontwikkelingen in het talenonderwijs en de theoretische achtergronden. Belangrijke aspecten van de cursus zijn activerende werkvormen, samenwerkend leren, zelfstandig leren, het ontwikkelen en beoordelen van eigen lesmateriaal, het werken met een studiewijzer, taakgericht onderwijs, het taalportfolio en het Europees Referentie Kader. Werkwijze (relatie met de praktijk) en in te leveren opdrachten Onderwijsvorm: werkcolleges. Voor iedere bijeenkomst wordt literatuur bestudeerd. De dio s leggen een relatie met theorie en literatuur en zijn eigen schoolpraktijk. Tijdens het opleidingsjaar legt de dio een vakdidactisch dossier aan. Het doel daarvan is dat de dio zijn ontwikkeling als vakdocent laat zien en ermee aantoont dat hij aan de vakdidactische competenties van (tenminste) een startbekwame docent voldoet. Het vakdidactisch dossier wordt in blackboard aangemaakt. Het vakdidactisch dossier bestaat uit analyse en verantwoording van didactiek in eigen lessen, didactische analyse van lesopnames, verwerking van literatuur en collegestof. Toetsing Dio s leveren een vakdidactisch dossier 2 in. In dit vakdidactisch dossier geeft de dio twee voorbeelden van good practice en onderbouwt waarom dit good practice is door te verwijzen naar vakdidactische bronnen, de colleges en de ontwerpregels zoals ze in het Handboek Ontwerpen Talen staan. In deze voorbeelden zijn vormen van samenwerkend leren en activerende werkvormen verwerkt. Dit wordt met een lesopname geïllustreerd. Met behulp van een rubric wordt niveau van vakdidactische ontwikkeling bepaald. Studiemateriaal 22

25 - Ebbens en Ettekoven, Effectief leren: basisboek, Noordhoff Uitgevers, Groningen, ISBN Staatsen, Moderne vreemde talen in de onderbouw. isbn: , 4de druk paperback - 405p. prijs: 34.50, Uitgeverij: Coutinho, - Bimmel et al, Handboek Ontwerpen Talen, Vossiuspers UvA, Amsterdam, (te downloaden op internet) - Liemberg en Meijer, Taalprofielen, - NabMVT, Enschede 2004, (te downloaden op - Reader Vakdidactiek 1 + Basisvaardigheden van docenten - Reader Vakdidactiek 2 - Lidmaatschap Vereniging van leraren in Levende Talen (dio s kunnen via de website van de VLLT een zeer goedkoop abonnement aanschaffen). Aanmelding bij je vakcommunity op Kennisnet (gratis, informatie hierover wordt gegeven tijdens het eerste college) Rooster Digitale leeromgeving Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard. Bijzonderheden: Het blok VD 1 moet met een voldoende zijn afgerond voordat men kan starten met VD2. 23

26 Biologie VAKDIDACTIEK 1 Docent(en): F. Janssen en E. de Hullu ECTS: 5.0 Niveau: 500 Jaar: master Collegejaar Voertaal Nederlands Leerdoelen In vakdidactiek 1 staat het lesgeven van ( en ook in ) biologie in de onderbouw van havo/vwo en vmbo-t centraal. De leraar in VMBO-TL en onderbouw en bovenbouw HAVO/VWO moet de leerlingen helpen zich de basiskennis en principes van het schoolvak eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop deze kennis in het dagelijkse leven en in de wereld van het werken gebruikt wordt. Bovendien moet hij zijn leerlingen introduceren in de kennis, principes, onderzoekswijzen en toepassingen van de wetenschappelijke discipline(s) waaraan het schoolvak gerelateerd is. Daartoe dient de leraar over de volgende kwalificaties te beschikken: - heeft zelf een grondige kennis en beheersing van de leerinhouden waarvoor hij verantwoordelijk is en kent het belang van die leerinhouden voor toekomstig beroep en en/of dagelijks leven van de leerlingen. - Kan gevarieerde lessen ontwerpen en geven waarbij leerlingen de geplande doelen bereiken en daarbij gemotiveerd en actief voortbouwen op reeds verworven kennis en vaardigheden - Evalueert de leeractiviteiten en de effecten hiervan en stelt op basis hiervan zo nodig zijn handelen bij. - Formuleert en onderbouwt een bij de eigen persoon en situatie passende praktijktheorie op vakonderwijs, op basis van reflectie op eigen leservaringen en relevante algemene en domeinspecifieke onderwijsleertheorieën. Beschrijving: In de cursus vakdidactiek biologie staat de kerntaak van de biologiedocent centraal: ontwerpen, uitvoeren en evalueren van biologielessen. Als je les gaat geven zul je verschillende keuzen moeten maken. Wat wil je leerlingen leren en hoe ga je ze dat leren? In deze cursus wordt een biologiedidactisch model aangereikt dat je kan helpen bij het maken en uitvoeren van beslissingen m.b.t. inhoud en aanpak van je biologielessen. In VD 1 maak je kennis met het instrument en verwerf je biologiedidactische basiskennis- en vaardigheden voor het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van motiverende en productieve biologie lessen. Werkwijze (relatie met de praktijk) en in te leveren opdrachten Werkcolleges. Voor docenten biologie, scheikunde en natuurkunde is het geven van practica vanzelfsprekend een belangrijke taak. In het kader van de opleiding tot docent besteden we aandacht aan een aantal vakoverstijgende, specifieke aspecten van natuurwetenschappelijke practica. Dit gebeurt in een bijeenkomst vakdidactiek gezamenlijk met de dio s scheikunde, natuurkunde en biologie. Toetsing: Ter afronding van vakdidactiek 1 worden producten, die je hebt gemaakt op basis van de bijeenkomsten op het instituut, opdrachten en leservaringen, met behulp van een rubric beoordeeld. Studiemateriaal Verplicht studiemateriaal Janssen, F (2007) BioLogen. Denkgereedschap voor het biologieonderwijs. Leiden. ICLON. Rooster: 24

27 Digitale leeromgeving Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard Bijzonderheden: Het blok VD 1 moet met een voldoende zijn afgerond voordat men kan starten met VD2. 25