Griffioenlaan LA Utrecht Postbus LA Utrecht Telefoonnummer:

Transcriptie

1 Projectvoorstel Transitie naar hindervrij en duurzaam bouwen 1. Algemene gegevens project Naam Transumo-project: Transitie naar Hindervrij en Duurzaam Bouwen (voorstel voor een nieuw project) Startdatum: 1 mei 2008 Einddatum (uiterlijk ): 1 oktober 2009 Financieringsbehoefte vanuit BSIK: euro Cofinanciering totaal: euro Cofinancierende organisaties: Zie financieel overzicht Contactgegevens penvoerder Penvoerende organisatie: Contactpersoon: Adres: Rijkswaterstaat Bouwdienst ir B.A.N. Koehorst Griffioenlaan LA Utrecht Postbus LA Utrecht Telefoonnummer: adres: benno.koehorst@rws.nl 2. Inhoud en relevantie 2.1 Korte beschrijving Ten aanzien van duurzaamheid in de gww sector zijn door de Rijksoverheid twee ambitieuze doelstellingen geformuleerd. Ten eerste: Tijdens werkzaamheden aan het Rijkswegennet mag niet meer dan 5% extra verkeerdruk ontstaan en ten tweede wil de Rijksoverheid in 2010 dat in 100% van haar inkopen duurzaamheid als criterium wordt meegenomen. Dit projectvoorstel levert een bijdrage aan de realisatie van deze doelstellingen in de infra-sector. Het consortium bestaat uit een publiek-privaat partnership waarvan Rijkswaterstaat Bouwdienst de lead partner is. Verankeren Duurzaam Bouwen is een projectvoorstel met als doel om het aspect duurzaamheid (people, planet, profit) in het bouwen en onderhouden van infrastructuur binnen de infra-sector invulling te gaan geven. Uiteindelijk moet dit resulteren in het verankeren en waarborgen van duurzaamheidselementen in de overwegingen en besluitvormingsprocessen van publiek en private partijen uit het consortium die werken in de infra-sector, de mobiliteitsector, mobilisten en publieke partijen die verantwoordelijk zijn voor de leefbaarheid van de directe omgeving. Duurzaamheid dient hierbij als uitgangspunt. Als concrete proeftuin wordt de A2 Den Bosch Eindhoven genomen en het A-15 MAVA project, waar de geplande grootschalige wegwerkzaamheden centraal staan. Een van de participanten van dit voorstel is Stichting Wegwijs A2, een initiatief van Platform Bereikbaarheid Eindhoven s-hertogenbosch, waarin verschillende publieke en private partijen zijn vertegenwoordigd met als doel samen te werken aan een gezamenlijke, duurzame en structurele aanpak van mobiliteit en bereikbaarheid. De resultaten van dit project worden in breed verband verspreid over aanstaande bouwprojecten en trajecten zoals Utrecht Bereikbaar (vergelijkbaar met Wegwijs A2) en andere toekomstige bouw- en onderhoudsprojecten. Het project heeft betrekking op een drietal aspecten: Het verduurzamen van het plannen en bouwen van infrastructuur; Het verduurzamen van mobiliteit met maximale doorstroming tijdens het bouwen met de intentie om dit een structureel karakter te geven; Het verduurzamen van de leefomgeving. Verankeren duurzaam bouwen: versie 8 april

2 Plan & bouwproces infrastructuur Voor Rijkswaterstaat en de bouwmaatschappijen valt onder meer te denken aan verankering van duurzaam inkopen in het inkoopproces bij opdrachtgevende organisaties enerzijds en anderzijds in de organisatie en invulling van bestuurlijke processen zoals planprocedures, aanbestedingsprocedures, contractvormen, innovaties in bouwtechnologie en de wijze en methoden van monitoren van de effectiviteit van maatregelen tijdens bouwwerkzaamheden aan het wegennet. Ook aspecten zoals de communicatie met het publiek en het bedrijfsleven (publieksgerichtheid), zowel de mobilist als de leefomgeving zijn elementen die daarin meegenomen worden. Verduurzamen mobiliteit Tijdens het grootschalige onderhoud aan de A2 Den Bosch Eindhoven, zal een mobiliteitsmaatregelenpakket worden toegepast door Wegwijs A2. Hier staat het organiseren van slim reizen door een gezamenlijke, duurzame en structurele aanpak centraal. Daarin worden zowel voor werkgevers (onder meer de grootste werkgevers van Noord-Brabant), weggebruikers en het goederenvervoer alternatieven geboden waarbij het de intentie is om deze alternatieve duurzame keuzen structureel te maken. In het Mobiliteitsprogramma A2 rondweg Den Bosch is door de Stichting Wegwijs A2 een mobiliteitsprogramma ontwikkeld ter waarde van 28 miljoen euro. Dit is afgestemd op twee soorten weggebruikers, personenvervoer en goederenvervoer. Vanuit het bestuurlijk overleg en de Stichting Wegwijs A2 is de behoefte ontstaan de effectiviteit van het mobiliteitsprogramma te onderzoeken en o.a. de vraag te beantwoorden waarom weggebruikers voor een bepaalde mobiliteitsmaatregel kiezen en ook waarom juist niet. Verduurzamen leefomgeving Grootschalige bouwprojecten leveren ook grote hinder voor de directe omgeving op. Hinder in termen van luchtvervuiling, geluidsoverlast, fysieke hinder etc. Dit zowel als gevolg van de extra verkeersbewegingen en verkeersdruk die ontstaat als gevolg van het omgeleide en/of gehinderde reguliere verkeer als door het bouwverkeer en de werkzaamheden zelf. Effecten in termen van energiegebruik en geluidshinder, luchtvervuiling en fysieke hinder voor de directe leefomgeving zullen expliciet worden meegenomen in het verduurzamen van grote bouwprocessen. Bouwtechnologische innovaties kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verduurzamen van de leefomgeving. 2.2 Aanpak op hoofdlijnen Het project Verankeren Duurzaam Bouwen kent op hoofdlijnen de volgende fasering: 1. Uitwerking van het begrip duurzaam bouwen van infrastructuur in relatie tot het bouwproces van de infrastructuur zelf, de mobiliteit en de leefomgeving. Concreet resulteert dit in een opzet voor een monitoringsinstrument. 2. Uitvoeren van de monitoring van het verloop van de werkzaamheden op de A2 op duurzaamheidsaspecten voor wat betreft het plan- en bouwproces, de mobiliteit en leefomgeving. 3. Evaluatie van de resultaten van de monitoring en vervolgens reflectie en advies op de duurzaamheidsaspecten (people, planet en profit) van het A2 project, de procesmatige PPS aanpak en het maatregelenpakket voor mobiliteitsmanagement en de leefomgeving. 4. Ontwikkelen van een denkraam voor de verankering en waarborging van duurzaamheidsprincipes voor de bouwwerkzaamheden van RWS en de betrokken leefomgeving en het inzetten van duurzaam mobiliteitsmanagement tijdens bouwwerkzaamheden. Waarborging zowel bij publieke als private partijen. Een vervolg voor de aanpak van de geplande werkzaamheden. Als spiegel voor het project is gekozen voor de geplande werkzaamheden aan de A2 Den Bosch Eindhoven, A2 Utrecht en het Transumo project A15 van Maasvlakte naar achterland. Het Platform Wegwijs A2 (den Bosch Verankeren duurzaam bouwen: versie 8 april

3 Eindhoven) is een initiatief van de overheden en het bedrijfsleven (o.m. convenant met de grootste werkgevers uit de regio) om de hinder als gevolg van de wegwerkzaamheden zoveel mogelijk te beperken. Zo is er 30 miljoen euro beschikbaar voor maatregelen om de mobiliteit te waarborgen. Eén van de onderzoeksactiviteiten is een studie naar het keuzegedrag van de weggebruiker (onderscheiden naar personen en goederenvervoer) voor bepaalde mobiliteitsmaatregelen. Figuur 1 (bijlage) geeft een conceptueel overzicht van de opzet van het project weer. 3. Inpassing in het thema Bestuurlijke processen. Het project Verankeren duurzaam bouwen biedt een goede aansluiting op de bestaande projecten met name binnen het thema Bestuurlijke processen. Uitkomsten van het Dynamips project en zijn internationale verlengstuk het NETLIPSE project kunnen toegepast worden op het A2 Den Bosch Eindhoven bouwproject en gebruikt worden bij het verankeren van de 3p duurzaamheidprincipes binnen RWS en de bouwwereld. De Transumo projecten Spitsmijden, Atmo/Atma, PPS project versneller, TransPorts en het A-15 project Van Maasvlakte naar Achterland leveren een belangrijke input voor de reflectie en advies op publiek private samenwerking, zowel op het vlak van de werkzaamheden aan de infrastructuur als het opzetten, communiceren en realiseren van duurzaam mobiliteitsmanagement. Zowel de verankering van de resultaten in de bestuurlijke processen van partijen in de bouwwereld als het komen tot duurzame mobiliteitsoplossingen binnen PPS constructies zijn behoorlijke transitieopgaven. Het project biedt verder een goede mogelijkheid tot aansluiting op de praktijk van het managen van de doorstroming en introduceren van duurzaam inkopen bij grote infrastructuurprojecten gebruikmakend van state of the art kennis en de doorontwikkeling daarvan. Verder zijn er ook relaties mogelijk met andere thema s van Transumo zoals onder meer het thema verkeersmanagement, logistieke thema s en zelfsturing voor de inbreng van innovaties. Het gaat dus onder meer om: Het toepasbaar maken en toepassen van Transumo innovaties in lopende en op stapel staande bouw- en onderhoudsprojecten. (Ontwikkelen en) Toepassen van bouwtechnologische innovaties die het duurzaam bouwen mogelijk maken. Ontwikkelen en toepassen van (communicatieve) innovaties die de hinder naar de omgeving beperken. Ontwikkelen en toepassen van bestuurlijke, contractuele en procedurele innovaties die de hinder tussen opdrachtnemer en opdrachtgever beperken en zo een versnelling in het bouwen weet te realiseren. Deze resultaten zullen ook goed ingebed worden in de Taskforce Doorstroming, die door de minister van Verkeer en Waterstaat is ingesteld. Rijkswaterstaat en Bouwend Nederland zijn prominent vertegenwoordigd in deze taskforce en haar werkgroepen. 4. Output / concreet resultaat Voor alle genoemde producten geldt dat dit transities op zich zijn, ieder op hun eigen onderdeel met eigen actoren. In dit voorstel zal bij alle producten de Transumo kennis over transities worden ingezet. Verder wordt gewerkt in de driehoek overheid, markt, kennisinstituten om een maximale doorwerking te krijgen van de aanwezige kennis in deze driehoek en goede gedragen stappen te kunnen zetten in de ontwikkeling van nieuwe kennis binnen de context van dit voorstel. De resultaten van dit project zijn de volgende: Het onderzoeken en verankeren van duurzaam inkopen in het bouwproces van bijvoorbeeld de RWS (EMVI oftewel Economisch Meest Voordelige Inschrijving) systematiek en de uitvoering door bouwmaatschappijen. Dit leidt tot een advies (rapport) voor het verankeren en waarborgen van Verankeren duurzaam bouwen: versie 8 april

4 duurzaamheid in de bestuurlijke processen van relevante actoren in de bouwwereld, te weten RWS, GWRotterdam, Bouwend Nederland etc. Zo zal ook er doorwerking zijn naar de diverse taskforces van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (o.m. doorstroming). Een aanpak om duurzame doorstroming te bevorderen. Dit is in dit onderdeel van de A2-reconstructie uniek te noemen. Doorwerking naar andere projecten is een transitie op zich. Onderzocht zal worden hoe deze unieke kennis zowel inhoudelijk als procesmatig ingebed kan worden in het projectmanagement van infrastructurele projecten o.a. in de A2 en de A15 MAVA. Dynamisch gebiedsgericht verkeersmanagement. De eerste ervaringen om duurzaam bouwen als EMVI aanbestedingscriterium mee te nemen zijn binnenkort bekend. Centraal staat hoe de effectiviteit van hindervrij bouwen kan worden gemaximaliseerd tijdens de aanbesteding en realtime tijdens de realisatie. Bouwtechnologisch innovaties. Van belang om een maximale doorstroming te kunnen realiseren is het benutten van de technische mogelijkheden. In het bedrijfsleven zijn tal van innovatieve ideeën die kunnen bijdragen aan een vlotte doorstroming tijdens werkzaamheden. Hier zal worden onderzocht welke innovaties dat zijn en hoe deze ingezet kunnen worden. Bekend is dat de ruimte om te innoveren in de huidige contractvormen beperkt is en voor verbetering vatbaar is. Het onlangs getekende convenant Intellectueel eigendom is een eerste aanzet hiertoe. Hoe die ruimte nu te vergroten zal eveneens worden onderzocht. 5. Risico-inschatting De concrete plannen van aanpak worden door de actoren opgesteld aan de hand van de resultaten van de omgevingsscan van het betreffende product. Het consortium is breed samengesteld en heeft een goed zicht op de lopende ontwikkelingen. De Transumo activiteiten dienen goed met deze ontwikkelingen in de beginfase van het project te worden afgestemd. Samenwerking in de driehoek overheid, markt en kennisinstituten is essentieel voor het welslagen van dit project waarbij de kennis binnen Transumo onontbeerlijk is. Voor een goede doorwerking binnen de sector wordt veelvuldig gebruik gemaakt van workshops en presentatie van de resultaten bij derden. 6. Overige opmerkingen Het project kan vrij snel starten, project moet wel uiterlijk 1 oktober 2009 zijn afgerond. Verankeren duurzaam bouwen: versie 8 april

5 A2 Den Bosch - Eindhoven Opzet Uitvoering Werken de maatregelen? Hoe gaat het i.r.t. duurzaam Monitoring Duurzaam bouwen Infra Leefomgeving Verkeersmanagement n.b. RWS Publieksgericht Concepten Reflectie advies Kwaliteitsslag Vastlegging kennis & ervaringen Denkraam: - Bouwtechnisch - Organisatorisch Verankering in: Planfase Aanbesteding Bouwen Communicatie Vertaling naar andere projecten Verankeren duurzaam bouwen: versie 8 april