LangedijkerPas. Rapport onderzoeksfase half maart half juni 2011 Gemeente Langedijk, juni 2011

Transcriptie

1 LangedijkerPas Rapport onderzoeksfase half maart half juni 2011 Gemeente Langedijk, juni

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Uitgangspunten LangedijkerPas 6 3. LangedijkerPas en het Minimabeleid/ Bijzondere Bijstand 8 4. Draagvlak LangedijkerPas Samenwerking LangedijkerPas Bedrijfsvoering LangedijkerPas Advies Model LangedijkerPas Advies doelgroep en type LangedijkerPas Advies aanschafprijs Advies aanbod LangedijkerPas Advies organisatie en samenwerking LangedijkerPas Financiën Communicatie LangedijkerPas Juridische kanttekeningen Aanbevelingen 43 Bijlagen Populatie Langedijk Vergelijking participatiepassen Heerhugowaard, Alkmaar, Rotterdam, Oss Voorbeelden van participatiepassen Offerte van SPA, inclusief begroting, reacties van stakeholders Planning werkzaamheden implementatie Gespreksverslagen De Binding, Cliëntenraad, A.O.L. Verslagen klankbordgroep LangedijkerPas Onderzoeksuitkomsten metingen, inclusief uitkomsten I&O Burgerpeiling Onderzoeksverantwoording Bronnenlijst 2

3 Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding In de programmabegroting 2011 staat de invoering van een Langedijker Pas. Dit vloeit voort uit het Collegeprogramma van Langedijk waarin is geformuleerd: We voeren een Langedijker Pas in, waarmee we deelname aan sport (zwembad, ijsbaan, lidmaatschap verenigingen) en cultuur (bibliotheek, muziekschool, theater) voor alle Langedijkers mogelijk maken. Onderzocht wordt of een verbreding van de Pas mogelijk is met lokale bedrijven. (Bron: Collegeprogramma Schakelen en verbinden, programma Sociale voorzieningen). Opdrachtformulering en resultaat Bij de invoering van een gemeentelijke kortingspas zijn er talloze mogelijkheden. Eerst is er een analyse nodig van de haalbaarheid en de kosten en baten van een kortingspas. Vragen die een rol spelen zijn: Wat willen wij voor een soort pas, waarom, voor wie en wat is haalbaar voor Langedijk? De opdracht luidde om te onderzoeken en inzichtelijk te maken op welke wijze de gemeente Langedijk het beste invulling kan geven aan een LangedijkerPas (aanbod, doelgroep, type pas, samenwerkingsopties), waarbij de Pas zoveel mogelijk aansluit bij de behoeften van belanghebbenden, de wensen van ons bestuur en de mogelijkheden van onze gemeente. Deze opdracht heeft geresulteerd in deze rapportage met de resultaten uit de onderzoeksfase en een advies voor de keuzes bij invoering van een LangedijkerPas. Dit dient ter ondersteuning van de besluitvorming over een LangedijkerPas. Het gewenste eindresultaat voor Langedijk is een LangedijkerPas. Het gaat om een participatiepas waarmee inwoners van Langedijk gratis of met korting gebruik kunnen maken van sociaal-cultureel, sportief en eventueel winkelaanbod in (tenminste) hun eigen gemeente. Aanbieders van voorzieningen en activiteiten verbinden zich aan de Pas, en waar mogelijk ook ondernemers uit Langedijk. Wat is een participatiepas? Veel gemeenten geven een pas uit voor kortingen op activiteiten en voorzieningen in de gemeente. Zo n pas komen we tegen onder de naam stadspas of participatiepas. Er zijn meerdere varianten, waarvan de bekendste een pas is voor sportieve en culturele activiteiten in de gemeente voor gezinnen die rondkomen van een minimuminkomen. Een andere veelvoorkomende variant is een pas die te koop is voor alle inwoners en korting geeft op een breed aanbod in de non-profit en (soms ook) profit sector. In het eerste geval is de pas aan te merken als een instrument voor het minimabeleid, een minimapas. In het tweede geval gaat het om een kooppas die stigmatisering voorkomt en vaak ook als promotie instrument van de gemeente dient. Zoveel gemeenten, zoveel passen. Het productenaanbod, de doelgroep, het type pas, de prijsstelling en de organisatie van een dergelijke pas zijn overal anders. Dit is afhankelijk van de lokale situatie en doelstellingen van de gemeente. De gemeente Amsterdam was in 1991 de eerste die het concept stadspas introduceerde. Later volgden grote gemeenten met een eigen variant, zoals Rotterdam, Maastricht, Den Haag en Groningen. Inmiddels heeft een groot aantal gemeenten een eigen variant. Figuur: voorbeelden van gemeentelijke kortingspassen Een pas kan als waardebon dienen, als toegangskaart, kortingskaart, identificatiemiddel of betaalkaart. De passen zelf kennen verschillende fysieke verschijningsvormen. De meest eenvoudige kartonnen of plastic kaart biedt veel minder mogelijkheden dan de geavanceerde chipkaart. Voor een chipcard is een technische partner nodig. Passen zijn over het geheel genomen niet kostendekkend. Ze worden betaald uit subsidie, sponsoring of het marketing budget van gemeente of een (combinatie van) organisatie(s). 3

4 Participatie Bij de voorbereidingen op een participatiepas, is het nuttig om naar de achterliggende argumentatie te kijken. Het woord participatie heeft hier een sterk politiek maatschappelijke lading: iedereen neemt actief deel aan de samenleving, bijvoorbeeld met deelname aan culturele of recreatieve activiteiten of door actief een sport te beoefenen. In 2006 definieerde het SCP dit als sociaal-culturele participatie. Participatie maakt het mogelijk om je onderdeel te voelen van een groep, levert waardering op, biedt ontplooiingsmogelijkheden en vergroot de zelfredzaamheid (Bron: VWS en VNG, door Movisie, 2007). Dit worden bevestigd in de burgerpeiling van Langedijk (april 2011) waarin mensen kunst en cultuur waarderen vanwege de saamhorigheid en de mogelijkheid om andere dorpsbewoners te ontmoeten. Het CBS berekende dat de armoede in Nederland toeneemt. In 2009 had 7% van de Nederlandse huishoudens een inkomen onder het sociale minimum. In 2008 was dat 6,4%. Ook groeide de groep die langdurig in armoede verkeert en neemt het aantal kinderen dat leeft in armoede (CBS, voorjaar 2011). Mensen met weinig inkomen participeren doorgaans minder dan anderen. De lastige financiële situatie van gezinnen is slecht voor de ontwikkeling van kinderen, stelt het ITJ (Integraal Toezicht Jeugdzaken) in april Een gebrek aan participatie kan leiden tot sociale uitsluiting. Vooral voor kinderen is sociale uitsluiting ronduit schadelijk. Een gebrek aan participatie betekent een gemiste kans om sociale competenties te verwerven, zoals contacten leggen en samenwerken. Dit zijn daarnaast ook competenties die op de arbeidsmarkt hard nodig zijn. Sociale participatie helpt mensen naar trede 3 (= deelname aan georganiseerde activiteiten) van de Participatieladder die de arbeidsparticipatie bevordert. Bij de huidige forse inkrimping van het landelijke Participatiebudget, kun je door te investeren in sociale participatie alsnog investeren in het menselijk kapitaal van je gemeente. Het belang van sociale participatie is zowel voor individuele burgers als voor de samenleving niet gering. In Langedijk is niet bekend hoe groot de sociaal-culturele participatie van mensen met een laag inkomen is. Wel is momenteel ruim een derde van alle inwoners actief deelnemer aan culturele activiteiten. De belangrijkste reden om niet deel te nemen is omdat men niet is geïnteresseerd, en daarnaast vindt een kwart van de inwoners deze activiteiten in Langedijk te duur (Bron Burgerpeiling Langedijk, april 2011). Meer dan de helft van de ondervraagden vindt bovendien dat onze gemeente inwoners met een laag inkomen in staat moet stellen om aan culturele activiteiten deel te nemen. In de volgende paragraaf komt aan bod hoe we te werk zijn gegaan om te komen tot een advies over het bevorderen van participatie met een participatiepas. Dit maakt ook duidelijk hoe het advies is opgebouwd. Plan van aanpak: Kiezen om gekozen te worden Een participatiepas is nieuw voor de gemeente Langedijk. Dat betekent dat eerst duidelijk moet zijn welke voorstelling onze gemeente heeft van de Pas. Er is gekozen voor een projectmatige aanpak. Een klein projectteam, aangestuurd door een projectleider die als onafhankelijke speler het overzicht bewaakte, onderzocht in de eerste fase van half maart tot half juni 2011 verschillende mogelijkheden. Het project viel onder verantwoordelijkheid van de afdeling Publiekszaken. Het totale project is te verdelen in: A. Onderzoeksfase. Resultaat: adviesrapport LangedijkerPas. juni 2011 afgerond. B. Besluitvormingsfase. Resultaat: eenduidige keuzes voor de LangedijkerPas. najaar C. Implementatiefase. Resultaat: ingevoerde LangedijkerPas, zoals gekozen door Raad. Juli 2012 In de onderzoeksfase is de focus gelegd op de mogelijkheden voor samenwerking, een eerste afbakening van het type pas, de doelgroep, de aanschafprijs en het aanbod en ten slotte op een globale meting van de animo voor een Pas bij potentiële doelgroepen en potentiële aanbieders. Dit kan in een volgende fase worden verbreed en verdiept. Tijdens de onderzoeksfase is veel aandacht geschonken aan informatie en communicatie over de LangedijkerPas. Er is met verschillende belanghebbenden gecommuniceerd, zodat zij in een vroeg stadium zijn meegenomen in het ontwikkelproces van de Pas. 4

5 Ons college en het Raadsforum hebben in april/ mei 2011 met behulp van een stellingen gezamenlijk een aantal keuzes voor de LangedijkerPas verkend, waarmee richting is gegeven aan het voorstel. Tijdens de onderzoeksfase is het Beleidskader Armoedebeleid 2009 van Langedijk als leidraad gehanteerd. In dat beleidskader staat: letterlijk: Het is van belang dat de gemeente de juiste keuzes maakt, om te komen tot de formulering van het armoedebeleid, dat optimaal aansluit bij: de behoefte van de inwoners; de mogelijkheden van het uitvoerend apparaat; de wensen van het lokaal bestuur. Deze driedeling is nadrukkelijk verweven in het gehele advies. In het hoofdstuk Uitgangspunten LangedijkerPas is verwoord wat de mogelijkheden zijn voor een Pas passend bij de huidige politiekbestuurlijke koers zoals weergegeven in beleidsdocumenten en in gesprek met de bestuurders. Ook is de komst van een LangedijkerPas bezien vanuit de omvang en samenstelling van Langedijk wat betreft inwoners, instellingen, verenigingen en ondernemers. Dit is dus doorspekt met de wensen van het lokale bestuur en de specifieke mogelijkheden in Langedijk. In het hoofdstuk Draagvlak LangedijkerPas komen niet alleen de behoeften van inwoners, maar ook van cliënten sociale zaken, verenigingen en instellingen en lokale ondernemers aan bod. In de bijlage Onderzoeksmethode treft u meer informatie aan over de gehanteerde onderzoeksaanpak. De mogelijkheden van het uitvoerend apparaat zijn gerelateerd aan de huidige minimaregelingen, de bedrijfsvoeringaspecten, samenwerkingskansen natuurlijk de financiële consequenties. In diverse hoofdstukken komt dit aan de orde. Naast deze analyse is een advies verwoord voor een LangedijkerPas model, waarbij is ingezoomd op organisatie, samenwerking, doelgroep, aanschafprijs en aanbod. Plan van aanpak in relatie tot conjunctuur In het huidige regeerakkoord stelt het kabinet Rutte Verhagen een landelijke inkomensgrens aan minimabeleid. Om de armoedeval te beperken wordt de inkomensgrens van het gemeentelijk inkomensbeleid genormeerd op maximaal 110% WML, zodat inkomensaanvullingen gerichter worden verstrekt. Bron: bijlage regeerakkoord Vrijheid en verantwoordelijkheid, sept Het kabinet wil hiermee voorkomen dat mensen die gaan werken er in inkomen op achteruit gaan doordat zij financiële voordelen van de gemeente mislopen. Met de term WML (wettelijk minimumloon) wordt gedoeld op het op huishoudtype gebaseerde sociaal minimum inkomen. De LangedijkerPas moet hier ook aan voldoen. Sommige gemeentelijke kortingspassen zullen in zwaar weer belanden omdat zij bestaande pasregelingen moeten veranderen. Een nieuwe kortingspas kan echter levensvatbaar zijn als er van tevoren al rekening wordt gehouden met de aangescherpte eisen voor inkomenspolitiek. Net als de gemeente Langedijk heeft ook de gemeente Duiven plannen om een kortingspas in te voeren. De gemeente Duiven qua inwonertal vergelijkbaar met Langedijk - wil vanaf januari 2012 de GelrePas inzetten. De GelrePas wordt een nieuwe pas, die ontstaat uit de huidige ArnhemCard. Het pasbureau van Arnhem geeft uitvoering aan de pas en regiogemeenten sluiten zich aan. Deze ontwikkeling vormt een goed referentiepunt voor de LangedijkerPas. 5

6 Hoofdstuk 2: Uitgangspunten LangedijkerPas Bijdrage aan onze ambities Met de LangedijkerPas beschikken we over een instrument dat handen en voeten geeft aan meerdere kernwaarden, plannen en doelstellingen die Langedijk voor de komende jaren zelf heeft geformuleerd. De Pas levert een bijdrage aan het realiseren van deze gemeentelijke ambities. Bevorderen van participatie: Wij verwachten dat iedereen een actieve rol speelt in de samenleving. Dit is onder andere verwoord in het Beleidskader Participatie Langedijk en in de Participatieverordening Onder sociale participatie wordt naast contact met anderen, ook deelname aan activiteiten, cursussen en lidmaatschap van verenigingen verstaan. De LangedijkerPas bevordert sociale participatie, in het bijzonder van mensen met weinig inkomen door voor hen de financiële drempel voor participatie te verlagen. Langedijk hanteert immers als missie iedereen doet mee, en niemand leeft in een sociaal isolement. Onze gemeente richt zich tot iedere burger die ondersteuning nodig heeft bij meedoen in Langedijk. Participatie wordt meetbaar met een LangedijkerPas. Wij vinden het belangrijk dat mensen betrokken zijn bij hun omgeving en hun dorp, zo is verwoord in de algemene visie en missie. Door sociale participatie doen mensen bovendien vaardigheden op die hen kunnen voorbereiden op (betaald) werk. Het is een van de treden op de recent ingevoerde Participatieladder naar werk. In het Beleidskader Participatie en het Beleidskader Armoedebeleid staat bovendien genoemd dat participatie een positief effect op de ontwikkeling van burgers en op de samenleving van Langedijk als geheel. Beleid dat gericht is op participatie zorgt voor behoud en versterking van het sociale gezicht van Langedijk, een van de speerpunten uit ons Collegeprogramma. Wij doen er goed aan onszelf te herinneren aan de inhoud van dit programma: Wij zijn trots op het huidige sociale beleid en zullen dit waar mogelijk handhaven. Bekendheid geven aan lokale voorzieningen: De LangedijkerPas kan de rijke en diverse cultuurhistorie van Langedijk, de (water)recreatie en sportmogelijkheden onder aandacht brengen bij de lokale bevolking. Inwoners weten dan beter wat Langedijk allemaal te bieden heeft. De Pas stimuleert het om lid te worden van verenigingen en om gebruik te maken van de sportieve, culturele en recreatieve voorzieningen. Langedijk heeft een rijk verenigingsleven. Veel Langedijkers zijn lid van één of meerdere verenigingen en vervullen hierin een actieve rol. Dit is een belangrijk onderdeel van de dorpscultuur, het versterkt de betrokkenheid en verbondenheid, zo is te lezen in ons beleidskader Participatie. Het bevorderen van recreatie draagt ook bij aan toename van bestedingen en aan werkgelegenheid, stelt het Collegeprogramma. Het is wel van belang dat de Pas aansluit bij de maat van Langedijk, aangezien we niet de ambitie hebben om een landelijke toeristentrekker te worden. De Pas kan desalniettemin de aantrekkingskracht van voorzieningen wat vergroten. Stimulans voor ondernemend samenleven: De LangedijkerPas kan voor een bescheiden deel bijdragen aan de omzet van lokale middenstanders, door meer bekendheid te geven aan de producten en diensten van ondernemers. Het winkelaanbod is de laatste 15 jaar verdubbeld in Langedijk, blijkt uit het BRO-rapport van februari 2011 en is ruim ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Langedijk heeft zodoende steeds meer te bieden. In de algemene visie en missie van onze gemeente wordt gesteld dat ondernemerschap Langedijkers in de genen zit. De visie van Langedijk luidt: Ondernemend Samenleven. De LangedijkerPas kan uiting geven aan dit begrip en komt neer op een samenwerking van gemeente, mensen, verenigingen en organisaties uit de hele Langedijker gemeenschap. Zo is het een samenwerkingsproduct dat de onderlinge verbondenheid weer een klein stukje vergroot. Uitgangspunten voor (categoriale) ondersteuning van mensen met een laag inkomen De LangedijkerPas is geënt op het uitgangspunt dat we participatie bevorderen met niet-materiële ondersteuning, zoals in het Beleidskader Armoedebeleid 2009 is gesteld. Mensen met een laag inkomen krijgen dan niet rechtstreeks een budget uitgekeerd, maar krijgen een pas en voordeeltickets 6

7 met een keuzepalet van sport, cultuur en recreatie om aan mee te doen. Aangezien mensen met een laag inkomen binnen het gecontracteerde aanbod zelf kiezen wat zij willen afnemen, komen we tegemoet aan de wens van maatwerk. Karakteristieken van de Langedijker gemeenschap Om de mogelijkheden voor een LangedijkerPas vast te stellen is de Langedijker bevolking in kaart gebracht. Meer specifiek is informatie verzameld van mensen die tot de doelgroep laag inkomen behoren. Daarnaast is gekeken naar de aanwezigheid van sport, cultuur, recreatie, winkels en horeca in Langedijk. De kenmerken van Langedijk de bevolking en de culturele en recreatieve infrastructuur zijn immers de basis en het decor voor de LangedijkerPas. Langedijk heeft circa 500 mensen met een laag inkomen aan wie zij een gratis of gereduceerde LangedijkerPas kan verstrekken. Niet alle mensen met een minimum inkomen zijn echter bij ons bekend. Met ongeveer 200 sportieve, culturele en recreatieve mogelijkheden en nog eens 200 winkels en horeca gelegenheden heeft Langedijk haar inwoners laag inkomen of niet relatief veel participatieaanbod te bieden. Hoe het vertrekpunt vanuit de Langedijker gemeenschap er in detail uit ziet, is uiteengezet in de bijlage Populatie Langedijk. Onze wensen: samenwerken voor een betere positie van mensen met een laag inkomen Met als motto Kiezen om gekozen te worden zijn ons college en onze raadsforumleden actief betrokken bij keuzes die van invloed zijn op de LangedijkerPas. Door weloverwogen keuzes in het voortraject stimuleren we dat de Langedijker gemeenschap de Pas graag gaat gebruiken. Met stellingen die aan ons zijn voorgelegd zijn de uitgangspunten van ons bestuur geëxpliciteerd: De LangedijkerPas zou voornamelijk het gebruik van voorzieningen moeten vergroten voor mensen met een laag inkomen. De Pas is er primair voor mensen met een laag inkomen. Op de vraag of de Pas ook voor alle inwoners te koop moet zijn, wordt uiteenlopend gereageerd. In elk geval is de wens geuit om sociale cohesie te bevorderen en stigmatisering te voorkomen. Dit kan met een kooppas voor alle inwoners die zo wordt ingericht dat de kortingen vooral ten goede komen aan mensen met een laag inkomen. Een doelstelling is dat deze mensen aantoonbaar (bijvoorbeeld 10%) meer gebruik maken van lokale voorzieningen. Wij zien op termijn graag dat van alle Langedijkers 1 op de 10 gebruik maakt van de Pas. Daarnaast zien we graag voornamelijk kortingsaanbod in de culturele, sportieve en recreatieve sector. Tijdens het raadsforum is genoemd dat een snelle implementatie belangrijker is dan een optimale mix van verschillende soorten aanbod bij de start van de Pas. Dat kan een groeimodel zijn. Ons college is bereid om te investeren in een Pas waarbij deze Pas een deel van de bestaande minimavoorzieningen vervangt. Het raadsforum noemde expliciet dat mensen met een laag inkomen er niet op achteruit moeten gaan qua regelingen. Vergoedingen voor kortingen van ondernemers krijgen weinig steun. Een deel van de forumleden vindt dat verenigingen en instellingen zelf kunnen meefinancieren, want ze krijgen er ook wat voor terug. Andere forumleden benadrukken dat deze verenigingen in de huidige bezuinigingstijd al moeite genoeg hebben om rond te komen. Een vorm van organisatorische samenwerking is erg wenselijk, zodat de uitvoeringskosten van de Pas zo laag mogelijk zijn. Bij samenwerking is het goed mogelijk om de keuzes van regiogemeenten te volgen, waarbij wij als college ook graag zien dat er mogelijkheden blijven om als gemeente eigen keuzes te maken. 7

8 Hoofdstuk 3. De LangedijkerPas en het Minimabeleid/bijzondere bijstand De missie van de gemeente Langedijk is om met haar Minimabeleid en inkomensondersteuning te voorkomen dat haar inwoners door financiële belemmeringen worden uitgesloten van meedoen aan de samenleving (bron: Beleidskader armoedebeleid gemeente Langedijk 2009). In het Verstrekkingenboek Bijzondere Bijstand Langedijk 2009 is het Beleidskader armoedebeleid Langedijk 2009 is de vorm van verstrekkingen en regelingen uitgewerkt. Onze gemeente heeft vier regelingen voor mensen met een laag inkomen vastgesteld, om de participatie van deze mensen te bevorderen. 1. Het beleid voor de participatie van de mensen met een laag inkomen in Langedijk In het Verstrekkingenboek zijn de volgende vier participatieregelingen vastgesteld. 1. CBB (Categoriale Bijzondere Bijstand) chronisch zieken en gehandicapten, voorziening maatschappelijke participatie 2. CBB Senioren, voorziening maatschappelijke participatie 3. CBB voor schoolgaande kinderen van 4 tot 18 jaar 4. Maatschappelijke Participatie Toelichting op de huidige participatieregelingen - Ad 1 en 2: Voor categoriale voorzieningen geldt dat de verstrekte bedragen vast zijn. De kosten waarvoor de voorziening bedoeld is, hoeven dan ook niet aangetoond te worden. Naar gelang het type huishouden kan een bedrag van 367 voor een alleenstaande en alleenstaande ouder, en een bedrag van 524 voor echtpaar/samenwonenden verstrekt worden voor de maatschappelijke participatie van chronisch zieken, gehandicapten en senioren. Deze voorziening wordt per kalenderjaar verstrekt voor de kosten van culturele en sportieve activiteiten, een abonnement op een krant of tijdschrift, lidmaatschap van de bibliotheek, of telefoonkosten 1. - Ad 3: Mede vanuit het convenant "Kinderen doen mee" (Aboutaleb-regeling) zijn er voorzieningen getroffen voor schoolgaande kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar: o o o o Laptopvoorziening: onder bepaalde voorwaarden worden in natura 1 laptop met eenvoudige printer per huishouden, geschikt voor het maken van huiswerk, verstrekt aan schoolgaande kinderen van 4 tot 18 jaar. Scholierenvergoeding: een vergoeding van (afhankelijk van de leeftijd) voor sportieve en culturele activiteiten van het kind: op school, de sportclub of de vereniging. Bijvoorbeeld voor een schoolreisje, de huur van een kluisje of zwemlessen, en voor sportkleding of lidmaatschap van een club of vereniging. Instrumentenfonds Stichting Cool (kunst en cultuur): toelage van 70 bij aansluiting bij dit fonds. Door aansluiting bij dit fonds kunnen kinderen tot 18 jaar voor een minimaal bedrag een jaar lang een instrument huren waarop muzieklessen gevolgd kunnen worden bij Cool kunst en cultuur. Jeugdsportfonds: dit fonds stelt zich ten doel om snel, effectief en op laagdrempelige wijze kinderen van 6 tot 18 jaar uit gezinnen met een minimum inkomen een kans te bieden om te gaan sporten. De financiële bijdrage is maximaal 225,- per jaar. Voor jeugdige sporttalenten en kinderen met een beperking bedraagt de bijdrage maximaal 500,- per jaar. Dit wordt rechtstreeks aan de sportvereniging betaald. - Ad 4: Participatieregeling ("maatschappelijke participatie"): voor diegenen die niet in aanmerking komen voor de categoriale regelingen voor senioren, gehandicapten, chronisch zieken en kinderen, kan naar gelang het type huishouden een bedrag van 367 voor een alleenstaande en alleenstaande ouder, en een bedrag van 524 voor echtpaar/samenwonenden verstrekt worden voor de maatschappelijke participatie. De voorziening wordt niet categoriaal verstrekt, waarvoor geen vaste bedragen gelden. De kosten moeten aangetoond worden, maatwerk per aanvrager wordt verricht en de genoemde bedragen zijn het maximale bedrag dat de belanghebbende kan ontvangen. De vergoedingen worden verstrekt voor: o o o o (vrijwillige) ouderbijdrage bij de basisschool, de peuterspeelzaal en de muziekschool sportieve en sociaal-culturele activiteiten abonnementskosten voor de bibliotheek vakantieactiviteiten 1 Binnen deze categoriale regelingen is er ook nog een voorziening voor zorggerelateerde kosten. Bij deze voorziening wordt een bedrag verstrekt van 399,00 per persoon per kalenderjaar. 8

9 o o o o kosten openbaar vervoer naar en van sportieve, culturele of sociaal culturele bijeenkomsten of organisaties met een afstand van tien kilometer of meer vanaf het woonadres en buiten de grens van Langedijk kosten van een abonnement op een regionaal of landelijk dagblad kosten van een internetaansluiting Museumjaarkaart. Met de invoering van een LangedijkerPas is niet alleen een inpassing in het Minimabeleid noodzakelijk, ook zijn er ingrijpende ontwikkelingen waarmee er rekening moet worden. 2. De ingrijpende ontwikkelingen in de sociale zekerheid Met het Regeerakkoord VVD-CDA zijn er ingrijpende hervormingen van de sociale zekerheid aangekondigd. Eén van de veranderingen is dat de inkomensgrens van gemeentelijk Minimabeleid wordt genormeerd. Volgens de regering is het niet acceptabel dat mensen die gaan werken vanuit een uitkering er in inkomen op achteruit gaan, doordat ze allerlei gemeentelijke toeslagen en voordeeltjes mislopen2. Om de armoedeval te beperken zal het gemeentelijk inkomensbeleid genormeerd worden op maximaal 110 % van het wettelijk minimumloon (WML)3. Het Minimabeleid van Langedijk richt zich op de minima tot 120 % van het WML. De komende wettelijke normering van 110 % is onderdeel van het wetsvoorstel WWB-maatregelen, dat per ingevoerd wordt. Het is dus raadzaam, met de formulering van de uitgangspunten van een LangedijkerPas, om op deze normering te anticiperen. Ook een anticipatie waard is de aankondiging dat wij een verordeningplicht zullen krijgen om een verordening op te stellen voor het verlenen van categoriale bijzondere bijstand voor de kosten voor maatschappelijke participatie van schoolgaande kinderen uit arme gezinnen. De planning is om medio 2011 een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer te sturen5. Met deze hervormingen hoogstwaarschijnlijk binnen een korte termijn - van de sociale zekerheid in gedachten, volgt er eerst in de volgende paragraaf een korte evaluatie van het gebruik van de voorzieningen voor participatie van mensen met een laag inkomen in Langedijk. Om vervolgens via het huidig financieel kader uit te komen op een overweging hoe een LangedijkerPas vorm te geven. 3. Een korte evaluatie van de voorzieningen voor participatie van minimum inkomens 6 De onderstaande tabel laat een globale cijfermatige evaluatie zien van het minimabeleid en de bijzondere bijstand in 2009 en In 2010 ontvingen circa 320 huishoudens een participatiebedrag. Dit zijn er circa 60 meer dan in Er is een toename van toegekende aanvragen en bedragen. Het uitgekeerde bedrag is toegenomen omdat de maximumbedragen in 2010 zijn opgehoogd. Gemiddeld werd er per huishouden in ,00 uitgekeerd. Ter vergelijking: In Alkmaar is het budget voor maatschappelijke participatie per persoon 80,-, in Tilburg 70,-, in Wageningen 90,-, in Zeist 100,- en 200,- voor kinderen en in Duiven 150,-. Een belangrijk aandachtpunt is dat bij de huidige werkwijze van Langedijk niet bekend is waaraan de verstrekte bedragen door de belanghebbenden worden besteed. Vraag blijft, of de voorzieningen werkelijk ten goede komen aan sport, cultuur, recreatie of andere maatschappelijk activiteiten. Tabel 1: Minimabeleid: aantal aanvragen en bedragen categoriale voorzieningen en participatieregeling over 2009 en over Soort Aantal toegekende aanvragen en bedragen in 2009 Aantal toegekende aanvragen en bedragen in CBB , ,00 2. CBB chronisch zieken en gehandicapten , ,00 2 Regeerakkoord VVD-CDA, pg Uit de bijlage bij het regeerakkoord VVD-CDA, pg 14, bij punt 8. 4 Uit de Hoofdlijnennotitie werken naar vermogen, pg 16. De notitie is een uitwerking van de afspraken die over de nieuwe Wet werken naar vermogen (WWNV) in het regeer- en gedoogakkoord zijn gemaakt. 5 Bron: Gemeenteloket ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, nieuwsberichten. 6 Deze korte evaluatie is gebaseerd op de Notitie Evaluatie van het beleidskader armoedebeleid gemeente Langedijk , 29 april Deze notitie zal binnenkort de raad worden aangeboden. 7 Deze tabel is gebaseerd op de getalsmatige analyse uit de Notitie Evaluatie van het beleidskader armoedebeleid gemeente Langedijk , 29 april 2011, pag

10 3. CBB Kinderen ,00* 4. Participatieregeling , ,00 Totale kosten , ,00 * Binnen de CBB voor kinderen zijn alleen pc-voorzieningen verstrekt. Voor de voorzieningen scholierenvergoeding en toelage Instrumentenfonds Cool is er sprake van niet-gebruik. Om de droge cijfers wat levendiger te maken, een korte illustratie. Voor kinderen vanaf groep 7 kan een computer gevraagd worden, met pc-cursus voor het kind en ouders hoe een computer werkt. Het gaat dan om kinderen, van wie de ouders een laag inkomen hebben, tot maximaal 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Vanaf 1 maart 2010 tot 20 april 2011 zijn er 35 laptops en printers uitgereikt, naar een bedrag van ,00. Verder worden kinderen in staat gesteld mee te doen met het Jeugdsportfonds. Wij hebben uit de Aboutaleb gelden ,00 in het Jeugdsportfonds gestort en hebben een samenwerkingscontract met dit fonds gesloten voor de jaren De provincie heeft daar bovenop een verdubbelingimpuls gegeven van eveneens ,00. Deze middelen zijn geoormerkt voor aanvragen van kinderen uit Langedijk. Over 2010 is aan 32 jeugdsporters 6.173,00 betaald voor de kosten van sportkleding (per sporter 193,00). Omdat deze geoormerkte middelen al eerder uit het budget voor de bijzondere bijstand zijn gehaald voor de voeding van dit fonds, zijn de resultaten hiervan niet meegenomen in tabel 1. In het Verstrekkingenboek staat ook dat de gemeente een samenwerking wil aangaan met de Stichting Leergeld. Deze stichting helpt schoolgaande kinderen met de kosten van onderwijs, sport en cultuur voor maximaal 225,- per jaar. In de volgende paragrafen gaan we meer in op de beleidsmatige conclusies die uit deze korte cijfermatige evaluatie getrokken kunnen worden. Mening van mensen met een laag inkomen In het algemeen zijn mensen met een laag inkomen redelijk tevreden over de dienstverlening van de gemeente Langedijk. WWB cliënten waardeerden in 2008 de dienstverlening met een gemiddeld cijfer van 7,2 8. WWB cliënten scoorden de informatievoorziening vanuit de dienst Werk en Inkomen met het cijfer 6.3. Tweederde van de mensen met een laag inkomen vond in 2008 dat de regelingen doorgaans aansluiten bij wat zij nodig hebben. Deze meningen bieden aanknopingspunten voor de invoering van de Pas; ze laten zien waar wij op zouden moeten letten. De tevredenheid over de gemeente Langedijk bevordert de acceptatie van een nieuwe minimaregeling. Noemenswaardig is dat 62% van de mensen met een laag inkomen in 2008 op de stelling door de minimaregelingen kan ik meedoen aan de maatschappij instemmend reageerde. Net als in andere gemeenten vond in 2008 meer dan de helft van de mensen met een laag inkomen in Langedijk dat er te weinig regelingen zijn voor gezinnen met kinderen. De LangedijkerPas kan hier in een behoefte voorzien door ook gezinsactiviteiten en kortingen voor kinderen in het aanbod op te nemen. Meer recentere informatie over de tevredenheid en behoeften van mensen met een laag inkomen in Langedijk is niet voorhanden. 4. Huidig financieel kader van het Minimabeleid en de bezuinigingen De middelen voor bijzondere bijstand en de langdurigheidtoeslag zitten in het gemeentefonds. Wij vullen vanuit eigen middelen dit budget aan. Het totale gemiddelde budget voor alle regelingen van het Minimabeleid is ,009. In 2010 was de werkelijke besteding ,00, met als resultaat een tekort van ,00. Voor 2011 is hetzelfde bedrag begroot als over Ons college hecht er waarde aan om, waar mogelijk, het bereikte in stand te houden (bron: Collegeprogramma Schakelen en verbinden ). De aangekondigde hervormingen van de sociale zekerheid staan hiermee wel op gespannen voet. Zoals omschreven in paragraaf 2 over de ingrijpende ontwikkelingen, is er een normering van de inkomensgrens voor het gemeentelijk inkomensbeleid op komst. Dit kan wel een bezuiniging op de uitgaven voor het Minimabeleid veroorzaken, hoewel dit hoogstwaarschijnlijk niet de intentie is van uw raad. Ook zou er rekening gehouden moeten worden met het feit dat het gemeentefonds niet groeit, en vanaf 2012 evenveel zal groeien of krimpen als de netto rijksuitgaven ( trap op, trap af -methode). Dit komt erop neer dat er bezuinigd wordt op het Gemeentefonds. Voor de Pas is er gekeken naar een 8 Bron: Twee tevredenheidonderzoeken klanten armoedebeleid en WWB klanten 2008, gemeente Langedijk. 9 Zoals vastgesteld in het Beleidskader Armoedebeleid gemeente Langedijk

11 overlapping tussen het aanbod van een LangedijkerPas en de voorzieningen uit het Verstrekkingenboek. 5. Is er een overlap tussen de participatievoorzieningen en een LangedijkerPas? Bovengenoemde minimavoorzieningen komen overeen met de doelstelling van een LangedijkerPas: dat inwoners van Langedijk gratis of met korting gebruik kunnen maken van sociaal-cultureel, sportief en winkelaanbod in (tenminste) hun eigen gemeente. Bij de minimavoorzieningen zit echter geen winkel & horeca aanbod. Met de minimavoorzieningen willen wij bereiken dat iedereen, ook als iemand een laag inkomen heeft, kan meedoen aan de maatschappij. Tabel 2 geeft de verschillen tussen de huidige mima/participatieregelingen en de beoogde LangedijkerPas. Na lezing van tabel 2 blijkt dat de zelfbeschikking en complete keuzevrijheid bij het bedrag van de huidige participatievoorzieningen niet geldt voor de LangedijkerPas met voordeeltickets. Ook is het van belang om in het LangedijkerPas concept iets te regelen voor de (vrijwillige) ouderbijdrage bij de basisschool, de peuterspeelzaal en de muziekschool. Een argument vóór de LangedijkerPas is dat wij met deze pas het niet-gebruik van activiteiten / voorzieningen bestrijden. Door de promotie rondom de Pas, het huis-aan-huis verspreiden van informatie, en de directe verstrekking van de Pas aan de uitkeringsgerechtigden, krijgen de voorzieningen van onze gemeente meer bekendheid en worden mensen gestimuleerd om te participeren. Tabel 2: Vergelijking huidige participatieregelingen versus de LangedijkerPas Doelstelling Doelstelling bereiken Doelgroep bereiken Breedte van het aanbod Keuzemogelijkheden van de cliënten Toetsing van aanvragen Huidige participatieregelingen Bevorderen dat mensen met lage inkomens meedoen aan de samenleving. Onbekend, omdat cliënten de besteding van het toegekende participatiebedrag niet in alle gevallen hoeven aan te tonen. Het budget voor maatschappelijke participatie kan dus ook voor andere doeleinden gebruikt worden. Er is daarnaast geen actuele informatie over de tevredenheid van cliënten met de huidige minimavoorzieningen voor maatschappelijke participatie. +/-In 210 zijn 319 participatievoorzieningen uitgekeerd, sommige aan alleenstaanden, andere aan gehuwden. Het aantal aanvragen stijgt licht. Er blijven mensen met een laag inkomen die met de huidige regelingen niet wordt bereikt. + Naast vergoeding op het terrein van sport en cultuur, kan de vergoeding ook verstrekt worden voor een abonnement op een krant of tijdschrift, kosten voor telefoon/internet, openbaar vervoer, ouderbijdrage en museumjaarkaart. + Besteding van het budget hoeft niet bij gecontracteerde aanbieders, cliënten hebben zelf de keus. Aanvragen worden door medewerkers getoetst en afgehandeld. LangedijkerPas (inclusief voordeeltickets) + Bevorderen dat mensen met lage inkomens meedoen aan de samenleving Tegelijkertijd attenderen wij op het gevarieerde sportieve en culturele aanbod, zodat inwoners goed weten welke participatiemogelijkheden Langedijk te bieden heeft. Het doel is niet alleen dat mensen met een laag inkomen meedoen, maar iedereen, en ook verenigingen en ondernemers in de Langedijker gemeenschap doen mee. + Direct af te leiden uit het gebruik van de LangedijkerPas, door declaraties van verenigingen en instellingen waar tickets zijn besteed en door evaluaties bij aanbieders. De Pas kan er ook voor zorgen dat de beleidsdoelstellingen gerealiseerd worden die Langedijk voor ogen had met een nog af te sluiten overeenkomst met Stichting Leergeld. +/- Met de LangedijkerPas kunnen nieuwe mensen met een laag inkomen bereikt worden, die zichzelf aanmelden, of die door ons automatisch een pas krijgen (zoals mensen met kwijtschelding van gemeentelijke belastingen). Het is niet uit te sluiten dat sommige huidige cliënten de voordeeltickets niet gebruiken. Gestreefd wordt naar een gevarieerd aanbod van sport, cultuur, recreatie, winkels en horeca. De breedte hangt af van de animo bij aanbieders. Gestreefd wordt om ook huidige vergoedingen (OV, ouderbijdrage, etc.) op te nemen in het pasaanbod. Keuzemogelijkheden zijn begrensd door aanbod van deelnemende aanbieders. + Vrijwel de gehele uitvoering kan uitbesteed worden. De gemeente toetst echter zelf het recht op een LangedijkerPas, maar hoeft die inkomenstoets voor andere gemeentelijke voorzieningen wellicht niet te 11

12 doen (eenmalige uitvraag van gegevens). Hoogte budget +/- Een huishouden ontvangt nu gemiddeld 441,00 vanuit de huidige participatievoorzieningen. Maximum budget De huidige participatieregelingen hebben een maximum budget voor participatie. Als het jaarbudget op is gemaakt, zullen cliënten de kosten zelf moeten financieren. +/- Langedijk kan via tickets een vast Meedoen!bedrag verstrekken per cliënt. Alkmaar hanteert een bedrag van 80,00. Dit bedrag kan gelijk worden gesteld aan 441,00 of eventueel lager. Hoe lager, hoe minder voordeel voor mensen met weinig inkomen, maar hoe groter de gemeentelijke besparing. + Naast het Meedoen!bedrag voor tickets kunnen alle inwoners onbeperkt gebruik maken van kortingen die de aanbieders verstrekken. Daar komen gedurende het jaar ook nieuwe kortingen bij. Korting per activiteit + De huidige participatieregelingen bieden met het maximum budgetbedrag een totaalbudget. Activiteiten kunnen als het budget dit toelaat volledig worden vergoed. Er is dan geen eigen bijdrage nodig. Als mensen het ontvangen bedrag aan voordeeltickets inzetten, dan zal er in veel gevallen geen eigen bijdrage nodig zijn. Pashouders krijgen ook een kortingspercentage bij allerlei aanbieders. Er is wel een eigen bijdrage bij kortingen voor alle Langedijkers die aanbieders zelf voor rekening nemen. Wij moeten een keuze maken of we de LangedijkerPas willen invoeren als extra voorziening bovenop de voorzieningen en regelingen zoals die al zijn getroffen in het Minimabeleid (met of zonder voordeeltickets), of dat de LangedijkerPas zal fungeren als voorliggende voorziening of vervanging van (een deel van) het Minimabeleid? Deze overweging heeft beleidsmatige en financiële gevolgen. Hieronder zijn twee scenario s aangeven en hun consequenties. 6. Een samenhangend sociaal beleid voor de LangedijkerPas in relatie tot het Minimabeleid LangedijkerPas met voordeeltickets vervangt een deel van de minimaregelingen. Een mogelijke constructie is dat de vier huidige participatieregelingen (de delen die betrekking hebben op maatschappelijke participatie, zie paragraaf 1) worden opgenomen in de LangedijkerPas. Deze voorzieningen voor de participatie van de mensen met een laag inkomen uit het Verstrekkingenboek Bijzondere Bijstand worden in dat geval overgeheveld naar de LangedijkerPas. Er ontstaat dan één overzichtelijke regeling voor maatschappelijke participatie. De uitgaven aan de huidige regelingen zijn in hun geheel over te hevelen naar het budget voor de LangedijkerPas. Het gaat om een vrijval van middelen tussen plusminus ,00 en , Hiermee zijn de extra kosten te dekken voor een Meedoen fonds. De LangedijkerPas beschikt hiermee over een budget voor voordeeltickets voor mensen met een laag inkomen. Wij bepalen de hoogte van het bedrag in tickets. Mensen met een laag inkomen kunnen dan bijvoorbeeld een bedrag aan tickets ontvangen dat gelijk is aan het bedrag dat zij nu krijgen bij de huidige regelingen, zodat zij er financieel niet op achteruit hoeven te gaan. De tickets zijn vervolgens vrij besteedbaar bij de aanbieders van sportief, cultureel en recreatief aanbod dat is benaderd door de LangedijkerPas. Met de tickets kunnen wij mensen met een laag inkomen bewegen om daadwerkelijk maatschappelijke activiteiten op te pakken. Op deze manier komt het gemeentelijke budget ook daadwerkelijk ten goede aan participatie in Langedijk. LangedijkerPas wordt ontwikkeld naast de huidige minimaregelingen Als de LangedijkerPas en tickets verstrekt worden bovenop de huidige declaratieregelingen voor maatschappelijke participatie, dan blijven de kosten voor de huidige participatievoorzieningen uit het Minimabeleid bestaan. Daarbovenop komen de kosten voor een Meedoen!- fonds voor de mensen met een laag inkomen die gebruik maken van de LangedijkerPas. Gezien de overlap in doelstellingen en het feit dat hier veel geld voor nodig is, ligt deze optie niet voor de hand. De Cliëntenraad van Langedijk ziet het liefst dat de huidige regelingen blijven bestaan en de voordeeltickets voor mensen met een laag inkomen niet ingezet worden bij de LangedijkerPas. Voor de LangedijkerPas zelf en het vergroten van bekendheid van voorzieningen is wel steun van de Cliëntenraad. Bij een LangedijkerPas zonder voordeeltickets voor mensen met een laag inkomen, 10 Dit is een grove raming op basis van de werkelijke gemaakte kosten voor participatievoorzieningen uit de CBB 65 +, de CBB chronisch zieken en gehandicapten, en de Participatieregeling in 2010 (tabel 1). Daarbij is een raming opgeteld voor de CBB kinderen voor de scholierenvergoeding en toelage Instrumentenfonds COOL, indien er geen sprake zou zijn van niet-gebruik. 12

13 verdwijnt echter het fundament van een LangedijkerPas die de participatie van mensen met een laag inkomen bevordert. Wat over blijft is een pas met kortingen die voor alle inwoners van Langedijk gelden. Wij moeten dan zwaar leunen op wat de ondernemers en verenigingen zelf aan kortingen willen verstrekken. Een budget om deze kortingen te vergoeden is er immers niet. Als gemeente vergoeden wij alleen de ontwikkeling van de Pas en de promotie en communicatie die hiermee gemoeid is. Het extra budget voor mensen met een laag inkomen blijft in de huidige declaratieregelingen zitten. Het instrument is dan bovenal een kooppas en promotie instrument. Bij een dergelijke Pas, zullen veel baten zoals genoemd in tabel 2 niet opgaan en wordt er geen nieuwe stimulans gecreëerd om de participatie van mensen met een laag inkomen te bevorderen. Daarnaast blijft vooruitgang in participatie niet gemakkelijk meetbaar. Het blijft bovendien niet duidelijk of het budget voor maatschappelijke participatie ook daadwerkelijk besteed wordt om dit doel te bereiken. 7. Conclusie Binnen de context van de wettelijke normering van het gemeentelijke inkomensbeleid en de gemeentelijke bezuinigingen, kunnen wij kiezen voor een LangedijkerPas als voorliggende of vervangende voorziening van de huidige vier participatieregelingen of als extra instrument naast bestaande regelingen voor mensen met een laag inkomen. In dat laatste geval blijft de werking van maatschappelijke participatieregelingen voor mensen met een laag inkomen ongewijzigd. Hier hecht de Cliëntenraad veel waarde aan. De Pas zal in dat geval echter niet optimaal fungeren als instrument om de participatie van mensen met een laag inkomen inzichtelijk te krijgen en een nieuwe impuls te geven. Voor de LangedijkerPas adviseren wij een model waarin (een deel van) de participatievoorzieningen uit het Verstrekkingenboek Bijzondere Bijstand wordt/worden overgeheveld naar de LangedijkerPas. De doelstellingen van de huidige regelingen komen overeen met die van de Pas, maar de Pas met voordeeltickets biedt nieuwe mogelijkheden om sociale participatie inzichtelijk te krijgen, meetbaar te stimuleren en niet-gebruik tegen te gaan. Mensen met een laag inkomen ontvangen per saldo hetzelfde bedrag, maar dan als Meedoen budget in de vorm van voordeeltickets waarmee zij direct kunnen participeren in de Langedijker gemeenschap. De waarde van de tickets zal meestal voldoende zijn om bijvoorbeeld een sportlidmaatschap volledig te vergoeden, zodat er geen eigen bijdrage nodig is. Daarnaast kunnen zij profiteren van andere kortingen die aanbieders zelf beschikbaar stellen. De LangedijkerPas attendeert mensen bovendien nadrukkelijk op de vele aan participatiemogelijkheden in Langedijk, en zorgt ervoor dat alle burgers iets extra s krijgen. De keuzemogelijkheden voor besteding van het bedrag beperken zich bij de voordeeltickets wel tot sport, cultuur en recreatie (en bij voorkeur de huidige vergoedingsmogelijkheden zoals genoemd in het Verstrekkingenboek), maar er wordt gestreefd naar een zo groot mogelijk keuzeaanbod. De focus ligt op besteding aan sociaalmaatschappelijke participatie, waarvan wordt gesteld dat dit doorgaans iets bijdraagt aan het welbevinden en een preventieve werking heeft voor gezondheidsklachten. Geadviseerd wordt om de LangedijkerPas in te zetten naast de voorziening voor het JeugdSportFonds. Het JeugdsportFonds blijft zodoende als afzonderlijke voorziening bestaan. De vrijval van de uitgaven die nu met de vier participatievoorzieningen gemoeid zijn, is naar schatting voldoende voor de financiering van de voordeeltickets voor mensen met een laag inkomen. Alleen als wij besluiten om het Meedoen budget lager te maken dan het bedrag een cliënt nu toegekend krijgt, dan zou dat een budgettair voordeel opleveren zoals in tabel 2 in paragraaf 5 en paragraaf 6 omschreven. Aangezien wij minimum inkomens er financieel niet op achteruit willen laten gaan, is het echter aan te raden om hetzelfde bedrag aan tickets te geven als zij nu uitgekeerd krijgen. Met de LangedijkerPas zal onze gemeente haar sociale gezicht niet verliezen, maar kunnen versterken. De LangedijkerPas kan een instrument zijn om het niet-gebruik van enkele participatievoorzieningen tegen te gaan. Effectief gebruik van participatievoorzieningen resulteert in een actievere burger, wat op de lange termijn een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van de burger (hij of zij doet naar vermogen mee), en daardoor voor een bescheiden deel ook op de (economische) prestatie van de gemeente Langedijk Deze stelling komt overeen met de visie op participatie uit het Beleidskader participatie in Langedijk , pagina 5. 13

14 Hoofdstuk 4. Draagvlak LangedijkerPas Voor het succes van de LangedijkerPas is het nodig dat belanghebbenden de Pas zien zitten. Pas als mensen bereid zijn om de Pas te gebruiken of om zich als kortingsaanbieder aan de Pas te verbinden, is de kans groter dat het instrument haar doel bereikt. Zoals in hoofdstuk 1 is toegelicht, is bij elk adviesonderdeel de mening van de betrokkenen meegewogen. In dit hoofdstuk zijn de uitkomsten verwerkt van een beknopte interessepeiling bij: Inwoners van Langedijk Mensen met een minimum inkomen in Langedijk (inclusief Cliëntenraad en Participatienetwerk) Verenigingen en instellingen (inclusief netwerk Cultuurnota) Ondernemers (inclusief ondernemersverenigingen) Onderstaande grafiek laat zien welk deel van de ondervraagden interesse toont in de Pas. Vervolgens zijn een voor een de belangrijkste conclusies genoemd van de interessepeiling. Samenvattend laten de metingen zien dat er bij de Langedijker gemeenschap animo is voor een Pas. Ook zijn er aanbieders bereid om kortingen te verstrekken. Bij de Langedijker ondernemers is er de grootste verdeeldheid over de vraag of de LangedijkerPas toegevoegde waarde kan bieden. Voor meer informatie over de onderzoeksmethode en uitkomsten wordt verwezen naar de bijlagen. Uitkomst enquetes totaal "meedoen" Negatief Twijfelachtig Positief 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 20% 14% 66% 22% 0% 78% 21% 22% 57% 31% 9% 59% 50% 7% 43% 10% 0% Burgers Klanten WIZ Inwonerspanel Verenigingen Ondernemers Potentiele gebruikers van de Pas Figuur: interesse om mee te doen met de LangedijkerPas. NB: inwonerspanel bestaat uit Langedijkers die een vragenlijst digitaal invulden. Burgers bestaat uit Langedijkers die de vragenlijst invulden bij de gemeentebalie of bij een wijkcontactavond Burgers Langedijk 1. De respons geeft een indicatie dat een meerderheid van de burgers geïnteresseerd is in de LangedijkerPas. Ruim de helft van de inwoners geeft aan (waarschijnlijk wel) gebruik te gaan maken van de LangedijkerPas als deze er komt. 2. De meeste inwoners zijn bereid tussen de 1 en 25 euro voor de Pas neer te leggen % is niet bereid om voor de Pas te betalen. Uit de burgerpeiling is statistisch significant af te leiden dat hier iets vaker gaat om jongeren dan om mensen van 55 jaar en ouder. 4. De LangedijkerPas zou men vooral gebruiken om musea, theater en film te bezoeken. Ook voor sport, de bibliotheek en muziek is er belangstelling om de kaart in te zetten. 5. Veruit de meerderheid van de burgers is voorstander van een gezamenlijke Pas met aanbod in zowel Langedijk, Alkmaar als Heerhugowaard. De belangstelling is onder alle leeftijdscategorieën groot, maar het grootst bij jonge mensen tot 34 jaar. Mensen met een laag inkomen 1. Een overgrote meerderheid zou wel graag gebruik willen maken van een LangedijkerPas 2. Enkele mensen geven aan alleen een pas te willen hebben als deze gratis is, maar de meerderheid is van mening dat een bedrag rond de 10,- alleszins redelijk is. 3. Museum, theater en filmbezoek werden naast uitjes het meest genoemd om de Pas voor te gebruiken. Ook is er interesse in sport en winkelaanbod. 14

15 4. Het merendeel is voorstander van een gezamenlijke Pas met Heerhugowaard en Alkmaar. 5. De ondervraagde mensen met een laag inkomen zijn terughoudend in hun mening over een LangedijkerPas die bestaande regelingen voor mensen met een laag inkomen vervangt. Een aantal mensen met een laag inkomen vindt dit een slecht idee. Niet alle mensen met een laag inkomen hebben deze vraag beantwoord. Participatienetwerk Langedijk: Een gezamenlijke pas met bijvoorbeeld Alkmaar en Heerhugowaard (het HAL gebied) vergroot het bestedingsgebied voor de pashouders. Wel is er een gezamenlijke doelstelling nodig, en ook een duidelijke boodschap van onze gemeente: wat willen we bereiken, en wat voor winst is er voor de belanghebbende? Als de Pas gekocht zou moeten worden, zal dat de animo onder de mensen met een laag inkomen verminderen. Andere inwoners zullen hun interesse behouden, als er genoeg mogelijkheden zijn om de Pas te gebruiken. Cliëntenraad Langedijk: Kortingen op sport, muziek, bij kleine lokale winkeliers en bij culturele activiteiten kunnen gehoor vinden mensen met een laag inkomen. Een breed aanbod, met kortingen die werkelijk wat opleveren en mensen met een laag inkomen over de streep trekken, maken de Pas aantrekkelijk. Het is belangrijk dat mensen met een laag inkomen bekend raken met de mogelijkheden van de Pas. De doelgroep leest niet altijd de media die de onze gemeente hanteert. Mogelijke samenwerking met de Passen van Alkmaar en Heerhugowaard is gunstig: succes valt of staat met de omliggende gemeenten. De Cliëntenraad is kritisch over de financiering. Het is belangrijk dat mensen met een laag inkomen zelf kunnen bepalen waaraan zij hun geld uitgeven. Het bedrag moet zo open mogelijk te besteden zijn. Meer bekendheid voor voorzieningen is een pluspunt. Verenigingen van de 115 geënquêteerden hebben gereageerd. Dat is, voor een eerste interessepeiling, een redelijk aantal. Het merendeel van deze respondenten, vooral op het gebied van sport en beweging, staat positief tegenover het initiatief tot invoering van een kortingspas. Deze respondenten zijn voornemens zich aan te sluiten. 2. De reacties geven tevens aan dat samenwerking met regiogemeenten de moeite waard is om verder te onderzoeken. 3. Het aanbod van bestaande korting(en) en acties is zeer divers. Uit de reacties blijkt niet dat er een relatie is tussen wel of niet aansluiten, indien er een kortingspas ingevoerd gaat worden, en de eigen korting(en) en acties. 4. De suggesties die men aan de onze gemeente meegeeft bij de invoering variëren sterk, van goed initiatief tot niet doen. In het voortraject is een aantal keren genoemd dat de Pas niet ten koste mag gaan van gemeentelijke subsidies voor verenigingen. De gebruikers van De Binding en het Sport Servicepunt Langedijk (zwembad) zijn positief over het initiatief voor een LangedijkerPas. Zij zijn bereid om hier aan mee te doen. De Pas is gunstig voor hun naamsbekendheid en het biedt mogelijkheden om acties onder aandacht te brengen. Zie ook het gespreksverslag in de bijlagen. Museum Broekerveiling wacht eerst de verdere ontwikkeling van de Pas af, voordat zij aangeeft of zij zich aansluit bij de LangedijkerPas. Netwerk Cultuurnota: De LangedjikerPas biedt volgens de werkgroep extra mogelijkheden en dient vooral te worden ingezet voor de sociaal zwakkeren die anders niet deel kunnen nemen aan cultuur. Deze Pas zal bij voorkeur aan inkomen gekoppeld moeten worden. De Pas mag niet ten koste gaan van gemeentelijke subsidies aan verenigingen / culturele instellingen. Ondernemers: Het bleek niet eenvoudig om ondernemers te vinden die bereid zijn om zich te verdiepen in de LangedijkerPas. De Pas is ook niet voor alle lokale middenstanders even interessant. In het algemeen zijn de ondernemers sterk verdeeld over de LangedijkerPas. Van de ondervraagde ondernemers is de stand voorstanders versus tegenstanders ongeveer gelijk. Er zijn tot juni ondernemers die aangeven dat zij zich (waarschijnlijk) willen aansluiten bij de LangedijkerPas. Ondernemersvereniging A.O.L.: De ondernemersvereniging is niet expliciet voor- of tegenstander van de Pas. De Pas kan interessant zijn voor sommige leden. De AOL vraagt zich dan af of er voldoende slagkracht is voor de lange termijn. Er zijn al kortingspassen in omloop, waardoor er waarschijnlijk geen behoefte is aan een extra pas. Het moet voor ondernemers duidelijk zijn wat het nut is van deelname en wat er van hen wordt verwacht. De Pas moet echt iets extra s bieden. 15