Cliëntenraad Halte Werk

Transcriptie

1 Cliëntenraad (CRH) CRH advies Minimabeleid van de gemeenten Heerhugowaard en Langedijk ( ) Colleges van B&W van Heerhugowaard en Langedijk Geachte colleges, Overwegingen van de CRH ten aanzien het Minimabeleid van de gemeenten Heerhugowaard en Langedijk: De cliëntenraad Haltewerk constateert dat het streven om te komen tot een eensluidend minimabeleid in de gemeenten Heerhugowaard, Langedijk en Alkmaar bijna is bereikt,hetgeen voor de cliënten van de HAL-gemeenten een goede zaak is. Wij hopen dat dit een belangrijke stap is op weg naar een algeheel uniform beleid in het sociale domein. Temeer dat dit een snelle en betere uitvoering zal bespoedigen en waarschijnlijk ook tot een hoger bereik zal kunnen leiden. Het stuk is duidelijk en er is sprake van het bewust zoeken van meer uniformiteit in de voorzieningen van de drie HAL gemeenten en helder is ook hoe dit minimabeleid gerelateerd is aan allerlei andere beleidsterreinen en aan activiteiten van maatschappelijke organisaties. Positief is ook, uitzonderingen daargelaten, het vasthouden aan de inkomensgrens van 120%. Een aantal zaken willen wij graag nog benadrukken: 1. Het afschaffen van de categoriale regelingen heeft een negatief effect op het gebruik van voorzieningen. In het minimabeleid zou ons inziens optimaal geprofiteerd moeten worden van de wettelijke mogelijkheid van maatwerkondersteuning via groepskenmerken. Het volgende citaat geeft duidelijk aan wat de mogelijkheden zijn: De regering wijst op de al bestaande mogelijkheid om binnen de kaders van de individuele bijzondere bijstand groepen aan te wijzen waarvan vaststaat dat zij, door de bijzondere omstandigheden waarin zij verkeren, daadwerkelijk specifieke noodzakelijke kosten hebben. Als belangrijk voorbeeld van zo n groep worden ouders met minderjarige kinderen genoemd. Deze groep krijgt te maken met een cumulatie aan kosten die direct of indirect met de school verplichtingen van hun kinderen te maken hebben. De groep kan verder worden gespecificeerd naar leeftijdscategorie en schooltype. Hoe beter de groep wordt gespecificeerd, hoe duidelijker het is dat de kosten daadwerkelijk worden gemaakt. Op deze manier kan toch maatwerk worden geleverd. Een ieder krijgt immers zijn eigen kosten vergoed 1

2 Cliëntenraad (CRH) en niet het gemiddelde van alle kosten van de hele groep. Van een ongerichte inkomenssuppletie is dus geen sprake. Met behulp van gegevens uit het uitkeringsbestand of van bestandskoppeling kan de groep actief worden benaderd. Daarnaast kan voorlichting worden gegeven aan de hand van concrete voorbeelden. Het mes snijdt aan twee kanten, want op die manier kan ook bestaande onderconsumptie van de bijzondere bijstand worden aangepakt. Evenals de WWB schrijft de Participatiewet niet voor in hoeverre moet worden onderzocht of de kosten daadwerkelijk worden gemaakt. De gemeente zou er voor kunnen kiezen de controle steekproefsgewijs, op basis van risicoprofielen of op basis van de hoogte van het bedrag uit te voeren. Controle kan ook plaatsvinden tijdens een heronderzoek. Hierdoor blijven de uitvoeringskosten beperkt (tekst Kluwerschulinck). Ook na het afschaffen van een aantal categoriale regelingen blijft de mogelijkheid bestaan gebruik te maken van het begrip groep: bijv. schoolgaande kinderen in bepaalde leeftijdsgroepen. Dat vermindert de bureaucratie en verhoogt het gebruik. Bij Kinderen doen mee via AlkmaarPas (aanvragen nodig ) ligt het gebruik op 52% en het gebruik van tickets op 85 van 100. Via toegestane groepsregeling kan dat flink omhoog. 2. De resultaten van het laatst gehouden Klanttevredenheidsonderzoek (KTO) bijstand 2015 zijn mogelijk ook van belang voor het beleidskader voor de gemeenten Heerhugowaard en Langedijk. Heerhugowaard: - de waardering voor de algemene dienstverlening is gedaald van 7.4 in 2014 naar 7.0 in 2015; - medewerkers wisselen vaak waardoor ik hetzelfde verhaal moet vertellen: van 33% naar 41%; - medewerkers hebben vooroordelen over wat ik kan en wil: van 36% naar 39%; - wat betreft informatievoorziening: 18% heeft geen tablet of computer met internet thuis; - het percentage van respondenten dat een re-integratietraject volgt is laag: 11%; - de waardering dienstverlening re-integratietraject is gedaald van 7.4 in 2014 naar 6.8 in 2015; - waardering voor uiteindelijk bereikte resultaat van het traject: van 5.8 in 2014 naar 5.2 in Langedijk: - de waardering voor de algemene dienstverlening is gedaald van 7.5 in 2014 naar 7.1 in 2015; - bejegening van 7.7 naar 7.3; - medewerkers wisselen vaak waardoor ik zelfde verhaal moet vertellen: van 31% naar 35%; - medewerkers hebben vooroordelen over wat ik kan en wil: van 30% naar 41%; 2

3 Cliëntenraad (CRH) - wat betreft informatievoorziening: 23% heeft geen tablet of computer met internet thuis; - het percentage van respondenten dat een re-integratietraject volgt is laag: 7%; - de waardering dienstverlening re-integratietraject is gedaald van 7.3 in 2014 naar 6.5 in 2015; - waardering voor uiteindelijk bereikte resultaat van het traject: van 5.7 in 2014 naar 5.4 in Een belangrijke bevinding van het KTO betreft de ervaren afstand tot betaalde baan. Mensen met een parttime baan schatten hun afstand tot een betaalde baan, waarmee ze onafhankelijk worden van de bijstand, kleiner in (minder afstand) dan mensen die geen parttime baan hebben. Voor de referentiegroep is géén parttime baan: geen kans 57%; wel parttime baan: geen kans 30%. Daaruit is af te leiden hoe belangrijk het hebben van een parttime baan kan zijn voor de re-integratie en voor de zelfredzaamheid van betrokkenen. Een ruimhartig beleid op het gebied van parttime banen en het toestaan van het behouden/niet (teveel) korten van de inkomsten daaruit is met betrekking tot reintegratie mogelijkheden van groot belang. Immers, het hebben van een betaalde baan is de beste vorm van minimabeleid! Dat wordt gedaan in wat tegenwoordig heet het regelluwe bijstandsbeleid. 3. Streven naar een hoger bereik Duidelijk is dat het bereik op een hoger niveau gebracht moet en kan worden. Hiervoor is naar de mening van de Cliëntenraad Haltewerk een scala van maatregelen nodig: a. uniformering van de verschillende regelingen. b. Meer gebruik maken van maatwerk via de wettelijke mogelijkheid van groepskenmerken. c. Digitalisering van de diverse regelingen middels een minimapas waarop voor potentiële cliënten een bepaald participatiebudget wordt gereserveerd dat voor bepaalde (participatie) doeleinden naar eigen inzicht kan worden besteed. d. Haltewerk kan niet alleen zorgdragen voor een verhoging van het bereik van het de minimaregelingen. De Cliëntenraad Haltewerk is dan ook verheugd dat Haltewerk sleutelfiguren, intermediaire organisaties en vrijwilligers wil scholen om meer inzicht te krijgen in de regelingen zelf met als doel de potentiële doelgroep beter te kunnen bereiken. Graag zou de Cliëntenraad dit vertaald zien in een concreet plan van aanpak met alle betrokken partijen. 3

4 Cliëntenraad (CRH) Uit de armoedemonitor van Alkmaar is duidelijk hoe het bereik van de verschillende voorzieningen uitpakt. Ter illustratie zijn deze resultaten in dit advies weergegeven. Gemeente Alkmaar (2) gebruik voorzieningen sociale zekerheid (op basis van Armoedemonitor KWIZ) jaar Kwijtschelding gemeent.bel. 100% 100% 100% - % gebruik 66% 62% 66% Individ.bijzondere bijstand 120% 120% 120% - % gebruik 20% 21% 36% Langdurigheidstoesl/Ink.toesl. 100% 110% 120% - % gebruik 58% 70% 61% Collect.ziektekostenverzeker. 120% 110% 120% - % gebruik 44% 40% 52% Meedoen met een beperking 120% 110% afgeschaft - % gebruik 22% 71% 0% Kinderen doen mee 120% 110% afgeschaft - % gebruik 38% 76% 0% AlkmaarPas 120% 120% 120% - % Gebruikhuishoudens 87% - % gebruik personen 43% 40% - % gebruik tickets 31% - gebruik tickets in geld 62van 80 63van 80 AlkmaarPas Kinderen doen mee 120% 110% - % gebruik 0 45% 52% - gebruik tickets in geld 87 van van 100 Bovenstaand overzicht pleit ervoor om ook voor de gemeenten Heerhugowaard en Langedijk een armoedemonitor uit te laten voeren, zodat zichtbaar wordt hoe de verschillende voorzieningen gebruikt worden. Zo kiest ervoor in het geval van Kinderen doen mee de voorziening aan te bieden via de Stadspas. Hoewel het gebruik daarvan is toegenomen, ligt het voor deze voorziening op een 52%, terwijl dat in 2013 nog op 76% lag (het betreft hier alleen de gegevens van Alkmaar,omdat voor Heerhugowaard en Langedijk nog geen armoedemonitor is uitgevoerd) 4

5 Cliëntenraad (CRH) De Cliëntenraad Haltewerk insisteert, zeker in dit geval dat gaat om kwetsbare kinderen, dat het de moeite loont met toegestane groepskenmerken te werken om het gebruik te verhogen. Wij zijn dn ook benieuwd naar de extra mogelijkheden die de rijksoverheid biedt met de 100 miljoen voor armoedebestrijding voor met name kwetsbare kinderen. 4. Overige opmerkingen en vragen van de Cliëntenraad Haltewerk: - bejegening: commentaar was: spreekt vanzelf, maar is in Langedijk wel achteruitgegaan (zie klanttevredenheidsonderzoek 2015); - communicatie: toegezegd, maar extra aandacht vanwege hoog % betrokkenen zonder internet; positief is dat de drie pijlers (meedoen, gezondheid en vangnet) inderdaad meer duidelijkheid scheppen; zou inderdaad een abonnement moeten nemen op Bereken uw recht, zodat cliënten hun rechten goed kunnen bepalen; - overstappen naar CZM bij achterstand premiebetaling. Het commentaar is dat de mogelijkheden onderzocht worden. De vraag is wanneer de resultaten verwacht kunnen worden. - voor wie niet mee kunnen doen aan CZM: commentaar: in vangnetregeling maatwerkvoorziening scheppen: hoe ziet dat er uit? - Pagina 7: wijziging inkomensgrenzen. Zeer positief is dat in het voorstel ook Heerhugowaard de Individuele inkomenstoeslag zoals in Alkmaar en Langedijk naar 120% gaat; - Minder positief staan we tegenover het feit dat de voorziening voor Woon-, verhuis- en inrichtings-kosten verlaagd wordt van 120% naar 100%. De argumentatie wordt voornamelijk ingegeven vanuit financiële argumenten klinkt niet erg overtuigend, temeer daar ook de mogelijkheden van individuele bijzondere bijstand blijven bestaan. - Pagina 14, $ 5.7: de Cliëntenraad Haltewerk is benieuwd naar de voorstellen over de uitvoering van de Stadspassen in de 3 HAL-gemeenten die voor 1 oktober 2016 zijn aangekondigd; - Pagina 15: CZM Op dit gebied is de laatste jaren flinke vooruitgang geboekt. Maar we zijn er nog niet. Volgens de Armoedemonitor Alkmaar was het gebruik in % van de doelgroep; - Pagina 15: Eigen bijdrage CAK niet opleggen aan de doelgroep: vraag is hoe dat geregeld gaat worden? - Pagina 16: CRH positief over de Voorziening voor chronisch zieken en gehandicapten die geen gebruik maken van de CZM, en over het voorstel Betalingsachterstand zorgverzekering; - Pagina 18: CRH is positief over de uitbreiding van de mogelijkheden om inkomensbeheer in te zetten; 5

6 Cliëntenraad (CRH) In algemene zin kan gesteld worden dat het voorgenomen minimabeleid van de gemeente Heerhugowaard en Langedijk voor een belangrijk deel overeenkomen met de ideeën die binnen de Cliëntenraad Haltewerk leven. De door ons gemaakte opmerkingen en adviezen moet u derhalve zien als een aanzet naar een optimalisering van het minimabeleid in de HAL gemeente, waarbij met name de toename van het gebruik door cliënten prioriteit dient te hebben. Namens de CRH, J.P. (Jan) de Groot, voorzitter B.W. (Bart) van Groen, secretaris 6