Aan: Gedeputeerde Talsma Provincie Noord-Holland Postbus DA Haarlem

Transcriptie

1 Aan: Gedeputeerde Talsma Provincie Noord-Holland Postbus DA Haarlem Onderwerp: Uw kenmerk: Ons kenmerk: Behandeld door: Datum: Milieudialoog IJmond R. van Arendonk 27 mei 2015 Stationsstraat DH Zaandam Telefoon: Fax: Internet: Geachte gedeputeerde Talsma, De Milieufederatie Noord-Holland en de Dorpsraad Wijk aan Zee willen met deze brief in het kader van de Milieudialoog IJmond, waar u de voorzitter van bent, weer aandacht vragen voor de luchtkwaliteit in de IJmond. Allereerst willen wij u feliciteren dat u opnieuw Milieugedeputeerde Milieu bent geworden en hopen wij om een prettige samenwerking. We zijn verheugd te lezen in het nieuwe Coalitieakkoord dat de Milieudialoog IJmond wordt voortgezet. De Milieudialoog IJmond heeft geleid tot een aantal maatregelen die de luchtkwaliteit enigszins hebben doen verbeteren. Maar de luchtkwaliteit in de IJmond is daarentegen nog steeds niet gezond. De EU-normen worden weliswaar gehaald in de woonomgeving, maar de fijn stof concentraties (PM10 en PM2,5) liggen in deze regio ruimschoots boven de WHO-normen (gezondheidsnormen) en voor roet en (ultra)fijnstof zijn helemaal geen EU normen, terwijl deze stoffen wel zeer schadelijk zijn voor de gezondheid. Er is dus nog steeds veel werk aan de winkel! Temeer daar er met de aanleg van de nieuwe zeesluis, de toename van de scheepvaart en aantrekkende economie een toename van de luchtverontreiniging valt te verwachten. In het nieuwe Coalitieakkoord staat echter onder het kopje Milieudialoog en luchtkwaliteit wel een passage die ons zorgen baart, te weten: Daarbij zijn de Europese normen en onze kaders leidend voor het gesprek. De gewonnen milieuruimte komt beschikbaar voor het investerende bedrijf. Gaat zogezegd het normdenken (het voldoen aan de EU-normen) weer het uitgangspunt worden voor het te voeren beleid en niet meer het gezondheidsdenken (waarbij de gezondheid meer centraal staat)? Tot nu toe is het uitgangspunt van de Milieudialoog: het zoeken van een balans tussen een economische ontwikkeling en een gezonde en leefbare woonomgeving ( Provinciaal Milieubeleidsplan ). Betekent de passage in het nieuwe Coalitieakkoord een verandering ten opzichte van het vigerende uitgangspunt voor de Milieudialoog IJmond? En mag de gewonnen milieuruimte nu weer opgevuld gaan worden tot aan de EU normen? Als het normdenken weer leidend zou worden, betekent dat volgens ons een stap terug in de tijd! We gaan dan weer richting af! Dat vinden wij een zeer zorgelijke ontwikkeling. Maar misschien zien wij dit alles te somber in. Milieufederatie Noord-Holland, Stationsstraat 38, 1506 DH Zaandam, ,

2 Graag zouden wij opheldering willen wat de passage in het nieuwe Coalitieakkoord gaat inhouden, waarbij tevens ingegaan zou moeten worden wat bedoeld wordt met: dat de gewonnen milieuruimte beschikbaar komt voor het investerende bedrijf. Is er dan nog wel sprake van een verbetering van de luchtkwaliteit, wat toch het doel is van de Milieudialoog? Zoals gezegd, de lucht in de IJmond is nog steeds niet gezond en juist voor het gezonder maken van de lucht in de IJmond willen wij u weer een reeks voorstellen aanreiken. De voorgestelde maatregelen liggen op het gebied van industrie, de scheepvaart, het verkeer, het meten en op het gebied van communicatie. 1 Terugdringing stofemissie open opslagen Tata Steel. Recent onderzoek in het kader van de evaluatie van het meetnet heeft weer eens bevestigd dat Tata Steel nog steeds veruit de belangrijkste bron is van fijn (en grof) stof in de IJmond. De erts- en kolenopslagen vormen daarbinnen weer de belangrijkste bron. Het terugdringen van de stofemissie vanaf de opslagen op het Tata-terrein zal dan ook een wezenlijke verbetering opleveren van de luchtkwaliteit in de regio. De beste oplossing hiervoor is het compleet overdekken van deze opslagen, zoals ook al wel in het buitenland gebeurt. Maar dit is een dure BBT plus maatregel. Een maatregel die minder ver gaat maar die volgens ons wel leidt tot een vermindering van de fijn (en grof) stofemissie is het aanleggen van een stofmonitoringssysteem zoals dat momenteel succesvol werkt bij het kolenopslagbedrijf de Rietlanden in het Amsterdams havengebied. Met zo'n monitoringssysteem kan de stofemissie van de opslagen nauwkeurig in de gaten gehouden worden en kan vroegtijdig ingegrepen worden bij een te hoge stofemissie. Het stofmonitoringssysteem rondom de Rietlanden heeft laten zien dat de stofbestrijding effectiever en uiteindelijk goedkoper kan, aldus de ECN. Wij zijn van mening dat rondom de open opslagen van Tata Steel ook een dergelijk stofmonitoringssysteem moet worden aangelegd. Gelukkig horen wij vanuit Tata Steel geluiden dat men hier ook over nadenkt. 2 Actualiseren milieuvergunning van Tata Steel. De milieuvergunning van Tata Steel is momenteel voor sommige onderdelen niet meer actueel en moet worden aangepast aan de vigerende BREF IJzer en Staal van Binnen vier jaar na het vaststellen van de BREF moet de bestaande vergunning aangepast zijn en moeten eventuele aanvullende maatregelen - die voortkomen uit deze BREF- genomen zijn, aldus de wetgeving. Wij constateren dat een dergelijke BREF-toets nog steeds niet gedaan is voor de Tata Steel vergunningen; laat staan de implementatie van eventueel te nemen maatregelen. In het kader van het bronnenonderzoek Fijn stof emissies IJmond uit 2011 is geïnventariseerd welke maatregelen ter vermindering van fijn stof bij Tata Steel nog mogelijk zijn. Hieruit bleek dat er nog heel wat fijn stof reductie mogelijk is en dat een aantal installaties niet (meer) voldoen aan de BREF (zoals de batterijschoorstenen KOFA, duconwassers PEFA, enz.). Deze inventarisatie is alweer van 4 jaar geleden. Door de wetgeving na te leven en de vergunningen van Tata Steel BREF-proof te maken, kan er nog een aanzienlijke stofemissie gerealiseerd worden

3 3 Schone Scheepvaart. De scheepvaart in de IJmondregio en in Noordzeekanaalgebied zal de komende jaren met het aanleggen van de nieuwe zeesluis en de beoogde forse groei van de op- en overslag, zoals afgesproken in de visie NZKG 2040, nog flink gaan groeien. De scheepvaart wordt zodoende een steeds belangrijkere luchtverontreinigingsbron. Weliswaar is de bijdrage van de scheepvaart aan de fijnstof concentratie in de regio zeer gering (zie evaluatie meetnet), maar de bijdrage van de scheepvaart aan roet en ultrafijnstof (de meest gevaarlijke onderdelen van het fijn stof) kan toch nog aanzienlijk zijn. In z n algemeenheid wordt deze bijdrage geschat tussen de 2% en 20%. Ook de bijdrage aan NOx kan fors zijn. Verder komen via het ontgassen van binnenvaartschepen de voor de gezondheid gevaarlijke benzeen en benzeenhoudende gassen vrij. Aanpak van de luchtverontreiniging van de scheepvaart is dan ook belangrijk voor het realiseren van gezonde lucht. Stimuleer het gebruik van (bio)lng in het Noordzeekanaalgebied. LNG (vloeibaar aardgas) is een schonere (scheeps)brandstof als de gewone stookolie. Stimuleer het gebruik van (bio)lng in de scheepvaart door lagere havengelden te rekenen voor schepen die op (bio)lng of varen. In de Haven van Amsterdam kan inmiddels al LNG gebunkerd worden. Pak ontgassen binnenvaartschepen aan. Veel binnenvaartschepen die in Amsterdam hun olieproducten afleveren of ophalen zetten soms hun luiken open om te ontgassen, wat dan tot veel luchtverontreiniging (o.a. benzeen) en stankoverlast in de omgeving leidt. Sluit in navolging van de green deal die is afgesloten in de provincies Zuid-Holland en Noord-Brabant ook in deze provincie een green deal af om het ontgassen van binnenvaartschepen met benzeen en benzeenhoudende stoffen in het Noordzeekanaalgebied tegen te gaan. Neem hiertoe ook een verbod op ontgassen in de provinciale milieuverordening voor het varend. De haven van Amsterdam heeft nota bene al een installatie die deze gassen kan opvangen. Verplicht het gebruik van walstroom voor alle schepen en stimuleer schone scheepvaart middels een differentiatie in de havengelden. 4 Bevorder schoon goederen- en personenverkeer. Het verkeer en dan met name het dieselverkeer wordt nog steeds gezien als een van de belangrijkste bronnen voor ongezonde lucht. Hoewel in het kader van IJmond Bereikbaar al een aantal maatregelen getroffen worden, zouden in aanvulling daarop ter verkrijging van een gezondere lucht nog de volgende maatregelen genomen kunnen worden: Pak de uitstoot van roet aan! Steeds meer gemeenten focussen voor het verkrijgen van een gezondere lucht de aandacht op roetreductie en ultrafijn stof. Verkeer is de belangrijkste bron van roet in de lucht. 41% van de roetdeeltjes komt uit de uitlaatgassen van voertuigen. In de binnenstad is dit nog meer. Stedelijke roetemissies komen voornamelijk van (diesel)motoren. Daarnaast dragen bouwmachines en scooters ook bij aan het roet. Juist omdat roet zo sterk lokaal wordt uitgestoten, is dit typisch een probleem dat effectief met gemeentelijk beleid kan worden aangepakt. Zo hebben Rotterdam, Amsterdam en Nijmegen al een heel specifiek beleid ontwikkeld voor de roetreductie. Rotterdam wil bijv. de roetuitstoot in vier jaar met 40% verminderd hebben

4 Maatregelen die genomen kunnen worden ter vermindering van de roetuitstoot zijn bijvoorbeeld: Invoeren van een milieuzone. Het invoeren van een milieuzone blijkt nog steeds een heel effectieve manier om de roetuitstoot te verminderen. Zie Stimuleer duurzame mobiliteit en bevorder fiets-, wandel- en E-vervoer. Bestudeer daarbij ook de mogelijkheden om de zeer vervuilende tweetakt scooters/brommers te verbieden, net zoals het gemeentebestuur van Arnhem overweegt. Stimuleer ook het gebruik van LNG voor vrachtwagens. Dring bij het Rijk aan op een 80 km zone op de A22. Kies voor schone kranen en mobiele werktuigen. Veelal zijn dit ware roetkanonnen. Bij de bouw van de nieuwe zeesluis zullen veel mobiele werktuigen worden ingezet. Zorg dat deze schoon zijn! Schrijf dit ook voor in de aanbesteding. De kranen die ingezet worden bij het lichteren van kolen (inclusief een waterscherm) laten zien dat het een stuk schoner kan. Dergelijke kranen zouden ook meer gebruikt moeten worden. Zoek aansluiting bij de green deal zero emissions stadslogistiek. Een aantal gemeenten en regio s hebben met de Minister een green deal afgesloten om het goederenvervoer in de binnenstad geheel emissievrij te maken. 5 Meten is weten. Wij hechten veel waarde aan een goed meetnet in de regio, want meten is nog altijd weten. Ook is een goed dekkend meetnet van belang om te checken of de modelberekeningen voor de luchtkwaliteit (GCN kaarten), die speciaal voor deze regio aangepast zijn, wel overeenkomen met de gemeten luchtverontreiniging. Want op basis van deze modellen worden veelal besluiten genomen. In de loop van de jaren zijn er in de IJmond een paar meetpunten bij gekomen, maar de laatste tijd moeten wij constateren dat er steeds meer meetpunten worden weggehaald (IJmuiden-sluizen, (tijdelijk) meetpunten Wijk aan Zee en binnenkort mogelijk de Reyndersweg). Dat vinden wij een zorgelijke ontwikkeling. Met het weghalen van het meetpunt de Reyndersweg (met regelmatig overschrijdingen van de normen) worden de gemiddelden in het meetnet behoorlijk afgevlakt en ontstaat een vertekend beeld. Er staat in deze regio met de aanleg van de nieuwe zeesluis, het extra lichteren, de extra scheepvaart, de aantrekkende bedrijvigheid zoveel te gebeuren dat het nu niet logisch is om meetpunt(en) weg te halen. Mocht desondanks het meetpunt Reyndersweg toch weggehaald worden dan pleiten wij voor een extra meetpunt op de Bosweg met wettelijke status en/of een second opinion onderzoek op het weghalen van de tijdelijke meetpunten in Wijk aan Zee. Verder zou het meetpunt Staalstraat in Velsen-noord wat meer opgeschoven moeten worden richting woonomgeving. Tot slot zijn we van mening dat ook roet en ultrafijnstof gemeten zou moeten worden, aangezien deze stoffen uiterst relevant zijn voor de gezondheid. 6 Betere communicatie over luchtkwaliteit/milieusituatie Voor wat betreft de communicatie over de luchtkwaliteit/milieusituatie valt er nog wel wat te verbeteren. Zo kan de website met de luchtkwaliteitsgegevens van de provincie Noord-Holland beter en publieksvriendelijker gemaakt worden

5 Ook de daarbij behorende app kan verbeterd worden. Beiden zouden, wanneer verbetert, ook onder een breder publiek bekend gemaakt moeten worden. Tevens zou het mogelijk moeten zijn dat inwoners uit de regio IJmond bij hoge fijn stofconcentraties via een sms alarm op de hoogte gebracht worden, zodat zij daar rekening mee kunnen houden. Wellicht zijn meetpalen, waarop de actuele luchtkwaliteit meetgegevens te zien zijn, informatief. En tenslotte zou er meer aandacht besteed moeten worden wat de (gemeten)luchtkwaliteit betekent voor de gezondheid en wat de bewoners zelf kunnen doen om de luchtkwaliteit te verbeteren en de schadelijke gezondheidseffecten te verminderen. Wij hopen dat de Milieudialoog IJmond nadere invulling gaat geven aan de bovengenoemde voorstellen. Wij zijn gaarne bereid om de voorstellen bij u toe te lichten en zien een reactie van u tegemoet. Hoogachtend, Milieufederatie Noord-Holland, mede namens Dorpsraad Wijk aan Zee, Jos van de Pol, directeur Milieufederatie Noord-Holland - 5 -