Water en Ontwikkelingssamenwerking

Transcriptie

1 Water en Ontwikkelingssamenwerking Sectorworkshop Benin 26 september 2011, uur uur NWP, Bezuidenhoutseweg 2, Den Haag. Toelichting doelstelling workshop: zie bijlage 1 Genodigden: zie bijlage 2 Aanwezigen: zie bijlage 3 Het Ministerie van Buitenlandse Zaken (DME) hecht veel waarde aan de input van de Nederlandse watersector om tot een optimale afstemming te komen tussen lokale vraag en Nederlands aanbod. Tijdens deze bijeenkomst wordt de Nederlandse watersector gevraagd haar (strategische) visie te geven op de meerjarige samenwerking met Benin, die o.a. in het Meerjaren Strategische Plan (MJSP) van de ambassade uitwerking zal krijgen. A. Situatieschets Benin ( Vraag ) In september 2011, is onder leiding van Joop de Schutter (JdS), een tweede missie uitgevoerd naar Benin ter ondersteuning van de Nederlandse Ambassade (EKN) bij het formuleren van de waterparagraaf in haar MJSP. Tijdens deze missie zijn workshops georganiseerd met lokale stakeholders om te komen tot een gezamenlijke focus en doelstellingen ten aanzien van de uitdagingen in de watersector in Benin. Ter introductie van de workshop geeft JdS een korte presentatie. Zijn presentatie, met een verwijzing naar de tijdens de missie geproduceerde rapporten, vindt u op de website van Partners voor Water. Hoofdboodschap van de presentatie: De EKN in Benin kiest voor een water paragraaf in haar MJSP, waarbij in overleg met de lokale stakeholders de navolgende prioriteiten zijn geformuleerd; o Verbeterd beheer van waterbronnen met het oog op (i) duurzame beschikbaarheid van water, in voldoende mate en van acceptabele kwaliteit, om aan alle sociale, economische en natuurlijk vraag te kunnen voldoen en (ii) een verlaging van aan water gerelateerde risico s als overstromingen, grondwatervervuiling, kusterosie, e.d. ; o Verhoogde voedselzekerheid door beter beheer en gebruik van beschikbaar landen waterbronnen; o Verbeterde, gelijke en duurzame, toegang tot veilig drinkwater op het platteland; o Verbeterde, gelijke en duurzame, toegang tot hygiënevoorlichting en veilige vormen van sanitaire voorzieningen; o o Verbeterde toegang tot veilig drinkwater en sanitatie in stedelijke gebieden. Capaciteits ontwikkeling en kennisontwikkeling via een nieuwe nationale samenwerking van enkele universiteiten en onderzoeksinstituten. Er zal zeer waarschijnlijk worden gekozen om een uitvoeringsprogramma te richten op het stroomgebied van de Ouémé rivier; Er zal worden gekeken hoe bepaalde lopende activiteiten, die ondersteund worden door EKN, al dan niet een plaats krijgen binnen het programma, cq. kunnen worden uitgebouwd. In aanvulling op de presentatie heeft Maarten Gischler (MG) een toelichting gegeven op de samenhang tussen het Water OS programma en het Water Mondiaal programma, de landen waar

2 deze programma s worden vormgegeven/uitgevoerd, en de aandacht voor doorsnijdende thema s (cross cutting issues). B. Aanbod van de Nederlandse Water sector ( Wat ) De Nederlandse sector is reeds sterk actief op het gebied van Water Sanitatie en Hygiene (WASH) in de vorm van betrokkenheid van NGO s. Bij deze activiteiten is ook ervaring met co financiering van lokale banken, waarbij de Nederlandse overheid deels garant staat; Momenteel wordt afvalwater nauwelijks verzameld en/of verwerkt, aangezien ook geen riolering aanwezig is. Nu wordt gewerkt met septic tanks en/of afvalwater komt direct in de bodem terecht via zinkputten. Hier liggen kansen voor een vernieuwde (technisch / organisatorische) aanpak; Ten aanzien van kust en haven zijn diverse Nederlandse partijen vanuit het bedrijfsleven actief in Benin (commerciële basis, wel deels gefinancierd door buitenlandse donoren en door middel van speciale leningen, zoals Wereldbank); Voor alle bovengenoemde uitdagingen (prioriteiten) zien aanwezigen duidelijk kansen voor inzet van Nederlandse kennis en kunde om beoogde doelstellingen te behalen. Zoals aangegeven is reeds veel ervaring aanwezig ten aanzien van WASH. Daarnaast is in Nederland veel kennis en kunde aanwezig op het gebied van Integraal Water Beheer, of wel Integrated Water Resource Management (IWRM). Het gaat hierbij om institutionele aspecten, innovative kennis (kennisinstituten), beleid en operationele aspecten. C. Aanpak en (financiering)modaliteiten ( Hoe ) Ter introductie van de workshop geeft JdS een korte presentatie. Zijn presentatie vindt u op de website van Partners voor Water. Uit de presentatie blijkt dat concrete stappen zijn benoemd en afgesproken met lokale stakeholders. De oprichting van een water platform wordt gezien als een belangrijke stap in het opbouwen van duurzame samenwerkingsrelaties. De International Water Week (IWW) in november dit jaar biedt een kans om daarmee een start te maken als ook aan de Nederlandse kant hiervoor belangstelling bestaat. Dit wordt ook onderkend door EKN, die van plan is ondersteuning te geven zodat een delegatie bijeengebracht door het National Water Water Partnership (PNE) Benin naar Nederland kan komen. NWP kan hierin faciliteren (actie NWP). Aanwezigen willen een rol vervullen om ook een deel van een programma in te vullen (actie onder leiding van Brabant Water). In lijn met de ideeën van RNE lijkt het verstandig om de bovengenoemde aandachtgebieden voor een uitvoeringsprogramma (zie A. Vraag) te clusteren in twee thema s; WASH en IWRM (inclusief voedselzekerheid). Vanuit de sector (en aanwezigen) kunnen partijen alvast aan de slag om de mogelijkheden voor een bijdrage op grond van een toegevoegde waarde vanuit de Nederlandse watersector verder uit te werken en te starten met het verder opbouwen van duurzame relaties in Benin. In eerste instantie wordt gedacht aan de volgende partijen: WASH: Brabant Water (actie) wil het voortouw nemen met ondersteuning van partijen, die zijn aangesloten bij de WASH alliantie en UNESCO IHE; IWRM en voedselzekerheid: UNESCO IHE (actie) wil het voortouw nemen met ondersteuning van WUR, Deltaris en Unie van Waterschappen. D. Conclusie Op zowel de sectorbijeenkomst van 18 juli 2011 als vandaag zijn veel ideeën ( wat én hoe ) vanuit de sector aangedragen. Om daadwerkelijk tot Nederlandse meerwaarde en toegevoegde waarde te kunnen komen is het bundelen van krachten rondom specifieke thema s van essentieel belang. Het oprichten van een platform wordt gezien als een belangrijke stap om duurzame samenwerkingsrelaties op te bouwen.

3 Bijlage 1: Doelstelling van de sectorworkshop Inleiding Voor zes landen (Benin, Ethiopië, Ghana, Kenia, Mali en Zuid Soedan) wordt een meerjarig water ontwikkelingssamenwerking programma voorbereid door de ambassades in de betreffende landen. Agentschap NL (AgNL) en het Netherlands Water Partnership (NWP) hebben de opdracht gekregen te zorgen voor een optimale afstemming met (de expertise van) de Nederlandse watersector. Op maandag 18 juli 2011 is met de Nederlandse watersector een aftrap gegeven voor het Water en Ontwikkelingssamenwerkingsprogramma. Tijdens deze bijeenkomst, waar ruim 120 mensen bij aanwezig waren, is ook een eerste aanzet gegeven voor het landenplatform voor Benin. Tijdens deze middag heeft een eerste verkenning plaatsgevonden van de meerwaarde van de Nederlandse watersector voor de waterproblematiek in Benin. Op de website van partners voor water treft u daarvan de verslaglegging. Maandag 26 september aanstaande willen we hier graag een vervolg aan geven. Het idee is om met een select gezelschap te komen tot één gezamenlijk aanbod van de brede Nederlandse watersector voor de wateruitdagingen in Benin. Het moet hierbij dus expliciet gaan om méér dan de som der delen, en het is de ambitie te komen tot een strategisch programma/ aanbod vanuit de brede Nederlandse watersector. Uitdagingen voor Benin Een thematische analyse en de ervaringen de afgelopen jaren leren dat Benin met onder meer de volgende uitdagingen te maken heeft: Hoewel het land op de goede weg is de MDG voor toegang tot drinkwater te halen (67%), heeft de drinkwatersector nog steeds te maken met grote problemen in de planning, de uitvoering en ook het onderhoud van aangelegde en aan te leggen infrastructuur. Dit met als gevolg dat er nog flink wat ongelijkheid bestaat in zowel het niveau als de kwaliteit van de dienstverlening en dat de duurzaamheid in veel gevallen nog niet is gegarandeerd. Ongeveer 40% van de bevolking heeft nog steeds geen toegang tot drinkwater. Hygiënevoorlichting en sanitatieprogramma s zijn vaak slecht gecoördineerd en weinig efficiënt en effectief waardoor de impact, ook van de activiteiten op het terrein van drinkwatervoorziening, onvoldoende is. Een recente, door IOB en het Duitse Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking gezamenlijke uitgevoerde, impactstudie liet zien dat de impact op gezondheid tegenvalt omdat veel mensen nog steeds op weinig hygiënische wijze met hun water omgaan. Minder dan 5% van de bevolking wast zijn handen met zeep na gebruik van toilet en/of voor het eten en slechts 27% van de mensen heeft momenteel toegang tot een toilet. Op dit moment wordt nog nauwelijks geïnvesteerd in managementsystemen en infrastructuur voor de verwerking van afvalwater, dit met het (ondiepe) grondwater door slecht functionerende sceptic tanks wordt vervuild en het door lokale tankers verzamelde afvalwater in de meeste gevallen slecht of onbehandeld in zee terecht komt. Integraal Waterbeheer, hoewel redelijk goed uitgewerkt op papier, staat in de praktijk nog in de kinderschoenen. Het land slaagt er daardoor bijvoorbeeld niet om optimaal van het beschikbare water te profiteren, om haar ecosystemen te beschermen en om zich in voldoende mate te wapenen tegen de dreigende gevaren van water zoals overstromingen, door watervervuiling veroorzaakte ziektes, e.d.

4 Een algemeen, in zowel publieke als private sector voorkomend, probleem is dat er op alle niveaus, en vooral ook bij de lokale autoriteiten, sprake is van capaciteitsproblemen: soms door onvoldoende personeel en vaak door organisatorische problemen maar ook door zaken als motivatiegebrek, clientelisme en politieke inmenging, gebrekkige toegang tot informatie en kennis, logistieke problemen, etc. Deze capaciteitsproblemen komen onder meer tot uiting in problemen en vaak zeer grote vertragingen in de planning, aanbestedingsprocedures en betalingen (PFM), kwaliteitscontrole en monitoring en evaluatie. Dialoog met delegatie uit Benin De Nederlandse ambassade in Cotonou (EKN Cotonou) heeft het voornemen om vanaf maandag 31 oktober ondersteuning te geven aan deelname van een delegatie vanuit Benin aan de IWW in Amsterdam. Het gaat hierbij om een afvaardiging van de PNE Benin bestaande uit 2 of 3 kernspelers van de watersector in Benin onder begeleiding van EKN Cotonou staff. Het idee is om ook een vervolgworkshop ter organiseren met de Nederlandse watersector om te komen tot een dialoog aansluitend bij de waterparagraaf van het meerjaren strategisch plan, wat op dit ogenblik door de EKN Cotonou wordt afgerond.

5 Bijlage 2: Genodigden workshop Type organisatie Naam organisatie Naam Kennisinstelling 1 Deltares Kees Bons 2 KIT Biomedical Research Stella van Beers 3 UNESCO IHE Joop de Schutter 4 WUR Kees van 't Klooster NGO / Non profit 5 Aidenvironment Frederik Claasen 6 ICCO Ate Kooistra 7 Practica Foundation Jan Nederstigt 8 SNV Kenia Harm Duiker WASH Knowledge Network Leader 9 WCA Region Ruud Glotzbach 10 WASTE Jacqueline Barendse 11 WASTE Niels Lenderink Bedrijfsleven 12 Bright Spark Maurice Tax 13 Consultant Peter Ton 14 Damen Shipyards Marcel Karsijns 15 Eco Dredging Jan Enneking 16 Euroconsult Mott Macdonald Michiel Bourgondien 17 Royal Haskoning Harry Laboyrie 18 TA Watermanagement Leonard Terwey Overheid 19 Ministerie van BuZa, DME Maarten Gischler 20 Ministerie van BuZa, DME Ron Havinga 21 Ministerie van BuZa, DME Antje van Driel 22 NL EVD Internationaal/ PvW Elien Groot 23 Rijkswaterstaat Nicole de Bree Semi overheid 24 Wereld Waternet Gerard Rundberg 25 Brabant Water Marleen van der Velden 26 Unie van Waterschappen Sonja Timmer 27 Waterschap Reest en Wieden Henk Post

6 Bijlage 3: Aanwezigen workshop Type organisatie Naam organisatie Naam Kennisinstelling 1 UNESCO IHE Joop de Schutter NGO / Non profit 2 ICCO Ate Kooistra 3 SNV Toon Keijsers 4 Waste/WASH alliantie Gert de Bruine Bedrijfsleven 5 Consultant Peter Ton 6 Eco Dredging Jan Enneking 7 Consultant George de Gooijer Overheid 8 Ministerie van BuZa, DME Maarten Gischler Semi overheid 9 Wereld Waternet Gerard Rundberg 10 Brabant Water Marleen van der Velden 11 Brabant Water Stephan van de Wetering