Met tevredenheid en vertrouwen. Jaarverslag 2015 GGMD voor Doven en Slechthorenden 1/37

Transcriptie

1 Met tevredenheid en vertrouwen Jaarverslag 2015 GGMD voor Doven en Slechthorenden 1/37

2 2/37

3 1. Woord vooraf 2. Profiel van de organisatie 2.1 Algemene identificatiegegevens 2.2. Structuur van de organisatie 2.3 Kerngegevens Organisatieprofiel Cliëntprofielen Kernactiviteiten Kerncijfers Werkgebied, vestigingen en organogram 2.4 Ketenvorming en samenwerking Ketenvorming in eigen huis Samenwerken in zorg en dienstverlening 2.5 Maatschappelijk ondernemen 3. Ontwikkelingen 2015 De landing van de transities Gespecialiseerde begeleiding WMO Zintuiglijk gehandicaptenzorg (Zvw-ZG) Doven-GGZ Jeugdwet Loopbaanbegeleiding Expertiseactiviteiten 4. Bedrijfsvoering en personeel 4.1 Bedrijfsvoering 4.2 Personeel 5. Kwaliteit 5.1 Algemeen kwaliteitsbeleid 5.2 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten Bijlagen: 1. Cliëntprofielen GGMD 2. Kernactiviteiten GGMD 3. Jaarverslag 2015 Raad van Toezicht 4. Jaarverslag 2015 Cliëntenraad 5. Organogram GGMD 6. De 6 bekostigingskolommen van GGMD 3/37

4 Woord vooraf Dat 2015 voor GGMD geen eenvoudig jaar zou worden was voorzien en deze verwachting kwam uit. Op alle niveaus moest de organisatie zich aanpassen aan het vervallen van de AWBZ en de opvolgers hiervan; de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Jeugdwet, de Zorgverzekeringswet voor Zintuigelijk Gehandicapten (ZvW-ZG), de Wet Langdurige Zorg (WLZ) en (deels) de Participatiewet. De hulp- en dienstverleners moesten heel praktisch de wijze van registreren aanpassen, maar ook nog belangrijker werd van hen gevraagd meer dan onder de AWBZ nodig was te letten op de aanwezigheid van gemeentelijke beschikkingen, de omvang en geldigheid hiervan dan wel de aanwezigheid van de juiste verwijzingen van artsen. Dit laatste gold ook, nog meer dan voorheen, voor de specialistisch en de generalistische basis GGz. Ook van de staf werden aanpassingen gevraagd. P&O moest zich de registratie van hulpverleners onder de Jeugdwet eigen maken, alsook meedenken over de invoering van de positie van coördinerend- c.q. hoofdbehandelaarschap onder de ZvW-ZG. Bedrijfsvoering moest zowel behulpzaam zijn bij het registreren door hulp- en dienstverleners t.b.v. het declareren onder de nieuwe regimes als hiertoe controlerend en corrigerend optreden. En bedrijfsvoering moest tegelijkertijd tijdig en juist gaan declareren bij de nieuwe financiers, vooral bij gemeenten vereiste dit veel kruim. De bij aanvang van 2015 uitstekende kaspositie van GGMD verslechterde in de loop van het jaar zienderogen, zonder dat gelukkig op enig moment het tijdig kunnen betalen in gevaar kwam. Maar toch. Met name bij Bedrijfsvoering bleken in 2015 aanvullende maatregelen nodig, niet alleen vanwege de omvorming van de AWBZ naar het nieuwe stelsel, ook omdat de zorgverzekeraars hogere eisen stelden aan de levering van de GGz, vooral t.a.v. de aanwezigheid van de juiste verwijzingen en de inzet van Hoofdbehandelaars. Om beter te kunnen focussen werd de verantwoordelijkheid voor facilitaire zaken verschoven naar een andere leidinggevende, werd besloten een extra medewerker t.b.v. de productieadministratie aan te trekken, alsook een extra medewerker t.b.v. het financieel beheer. Met deze drie maatregelen namen de overheadkosten toe. Maar de maatregelen waren onvermijdelijk om de organisatie financieel weer goed op koers te krijgen. Bovenstaande aanpassingen vereisten ook aandacht van de managers van de regio s en van het communicatieteam. Tegelijkertijd hield de wereld op 1 januari 2015 niet op met veranderen. De integratie van OTwee, een organisatie voor mensen met beperkingen in horen en zien in Noord- Nederland, vergde aandacht en werd gerealiseerd, de samenwerking met Philadelphia en Fonteynenburg in het Westen vroeg aandacht, in Zuid en West-Nederland ontwikkelde de GGz voor K&J zich. Met MEE werd samenwerking gezocht om het contact met de wijkteams beter te kunnen ontwikkelen en halverwege het jaar werd met de Gelderhorst, huis voor verzorging en verpleging van oudere doven in Ede, afgesproken dat GGMD de dagactiviteiten op zeven locaties in het land van de Gelderhorst zou overnemen nadat de Gelderhorst had geconcludeerd onvoldoende in te kunnen spelen op de WMOfinanciering. In 2015 moesten we volop aan de slag om de zorgprogramma s onder de ZvW-ZG te ontwikkelen, een traject dat in 2016 doorloopt, en om de generalistisch basis GGz te 4/37

5 optimaliseren, met de ontwikkeling en invoering waarvan de organisatie in 2014 gestart was, vooral om mensen met Tinnitus betere zorg te kunnen verlenen. Baat heeft GGMD in 2015 gehad bij de twee raamovereenkomsten die met de VNG werden gesloten, respectievelijk voor de WMO en voor de Jeugdzorg. De inzet om deze raamovereenkomsten na 2017 te verlengen lijkt vruchten af te werpen. Of dat ook geldt voor de aanhoudende zorg om de financiering van de GGz voor doven op het vereiste niveau te behouden wordt naar verwachting in 2016 duidelijk. Of dat ook geldt voor het verkrijgen van een overeenkomst met de VNG t.b.v. een hanteerbare uitvoering van de Participatieweg en t.b.v. gelijke behandeling van maatschappelijk werk voor doven en het maatschappelijk werk voor doven is op het moment van het schrijven van het voorwoord bij dit jaarverslag niet duidelijk. We hebben 2015 overleefd. Dat is een reden om tevreden te zijn. Er is nog veel te doen. De ervaring dat we, zolang we elkaar opzoeken en vinden, erg veel kunnen schept vertrouwen. Kees Knol, bestuurder GGMD 5/37

6 2. Profiel van de organisatie 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon GGMD voor doven en slechthorenden voluit: Stichting Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening voor Doven en Slechthorenden Adres Büchnerweg 3 Postcode 2803 GR Plaats Gouda Telefoonnummer Inschrijfnummer Kamer van Koophandel adres contact@ggmd.nl Internetpagina Structuur van de organisatie Juridische structuur en governance GGMD voor doven en slechthorenden is een enkelvoudige rechtspersoon: een stichting met een (eenhoofdige) Raad van Bestuur en een Raad van Toezicht. Bepalingen over de rol van respectievelijk de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht zijn conform de zorgbrede Governance Code vastgelegd in de statuten. De bestuurder noch andere personen in loondienst bij GGMD overschrijden het toepasselijk maximum ex Wet normering topinkomens. De uitvoering van de onkostenregeling voor de Raad van Bestuur wordt actief gecontroleerd door de Raad van Toezicht. Toelatingen GGMD is in 2002 toen als organisatie van het gespecialiseerde maatschappelijk werk voor doven toegelaten tot de AWBZ als instelling voor begeleiding en behandeling. Bij de uitbreiding met de gespecialiseerde doven-ggz is GGMD tevens toegelaten tot de ZVW als instelling voor medisch specialistische zorg. Inmiddels zijn beide toelatingen van rechtswege veranderd in een toelating ex WTZi. Daaronder levert GGMD thans zorg als bedoeld in de Zvw-aanspraak Zintuiglijk gehandicaptenzorg alsmede gespecialiseerde GGZ voor doven en slechthorenden. Sinds 2015 is GGMD daarnaast door gemeenten erkend als aanbieder van ZG-gespecialiseerde zorg binnen de WMO en de Jeugdwet. Van het UWV heeft GGMD een overeenkomst voor reïntegratietrajecten en een erkenning als jobcoachorganisatie. Uit hoofde van zijn missie maakt GGMD van zijn toelatingen uitsluitend gebruik voor cliënten, die voor hun zorg gespecialiseerde auditieve expertise behoeven. 6/37

7 Cliëntenraad Sinds 2007 bestaat bij GGMD een Cliëntenraad, per ultimo 2015 bestaande uit zeven cliënten van verschillende subdoelgroepen en één steunlid uit de relevante cliëntenorganisaties. De Cliëntenraad schrijft een eigen jaarverslag, dat als bijlage 4 aan dit jaardocument is gehecht. De Cliëntenraad wordt voor rekening van GGMD ondersteund door een secretaris, die langdurig ervaring heeft opgedaan in de begeleiding van doven. Ondernemingsraad De OR heeft in 2015 meerdere overlegvergaderingen gehad met de bestuurder en ook de algemene gang van zaken van de onderneming besproken. De OR brengt een eigen jaarverslag uit. 2.3 Kerngegevens Organisatieprofiel De missie van GGMD is het in heel Nederland bieden van hoogwaardige zorg- en dienstverlening aan doven en slechthorenden, die de last van (de gevolgen van) de gehoorstoornis en de eventuele psychische problematiek voor de cliënt dusdanig beperkt dat een zo zelfstandig en goed mogelijk leven kan worden geleid. Die zorg- en dienstverlening kan alleen hoogwaardig zijn, als GGMD zich exclusief focust op de doelgroep. Omdat prelinguaal doven (verder: vroegdoven) in de praktijk niet bij horende instellingen in hun omgeving terecht kunnen, geeft GGMD in eigen huis vorm aan een domeingrenzen overschrijdende integrale keten van zorg voor hen. GGMD wordt gerekend tot de categorale instellingen voor zintuiglijk gehandicaptenzorg. Daarbinnen is GGMD lid van SIAC (5 samenwerkende instellingen voor auditief/communicatief gehandicapten). Van die laatste richten zich er 3 geheel of overwegend op jeugd (Kentalis, Auris en NSDSK) en één exclusief op ouderen (Gelderhorst). GGMD richt zich als enige van die 5 instellingen op de volwassen auditief gehandicapten en bedient die ambulant in heel Nederland. Ook de GGz voor doven en slechthorenden is noodgedwongen categoraal georganiseerd. GGMD is de aanbieder van ambulante GGz in Zuid-, Midden- en West-Nederland; in Noord en Oost-Nederland hebben de in hoofdzaak horende instellingen Lentis en Pro Persona een doventeam. Pro Persona en Reinier van Arkel hebben kleine klinische voorzieningen voor doven-ggz. In Amsterdam hebben zowel GGMD als Pro Persona een team. GGMD is als integrale ketenorganisatie aangesloten bij twee koepelorganisaties: bij zowel de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) als bij GGZ Nederland. 7/37

8 2.3.2 Cliëntprofielen Communicatie is de sleutel voor mensen in de samenleving. Communicatie is bij uitstek essentieel voor de zorg aan mensen. Auditief gehandicapte cliënten kunnen slecht terecht in instellingen, die zich louter van het gesproken woord bedienen. Zij behoeven zorg, die met die beperking rekening houdt. GGMD beheerst die expertise door continue investering in scholing en door zich exclusief tot deze doelgroep te beperken. Wij onderscheiden binnen onze auditieve zorg in hoofdzaak vier cliëntprofielen: - Volwassen vroegdoven - Volwassen slechthorenden - Volwassen Plots- en Laatdoven - Volwassen doofblinden De beperking tot bovenstaande cliëntprofielen is wettelijk gegeven in de aanspraak op zintuiglijk gehandicaptenzorg ex Zorgverzekeringswet. In de overige bekostigingsstelsels hebben wij ons contractueel beperkt tot dezelfde doelgroepen, alsmede tot uitsluitend die horende cliënten voor wie onze auditieve expertise essentieel is. De horende groepen die daarvan profiteren zijn in hoofdzaak mensen met tinnitus, hyperacusis en menière alsmede CODA s 1. De ZG-zorg voor kinderen met auditieve beperkingen berust op historische gronden bij onze collega-instellingen binnen SIAC. Waar het gaat om doven-ggz en jeugdzorg is GGMD wel actief voor kinderen en jongeren Kernactiviteiten GGMD levert een sluitende keten van zorg aan de doelgroep van thuiswonende doven en slechthorenden, in hoofdzaak volwassenen. Die keten strekt zich uit over ZVW (ZG en GGZ), WMO, Jeugdwet en arbeidsparticipatie. Wij onderscheiden de volgende clusters van producten (uitgewerkt in bijlage 2): - gespecialiseerde ambulante begeleiding - gespecialiseerde ambulante behandeling - gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg - expertiseproducten Kerncijfers Omzet AWBZ WMO Jeugdwet WLZ Zvw-ZG GGZ CODA = children of deaf adults, kinderen van dove ouders 8/37

9 Loopbaanbegeleiding Overig Totaal Cliënten WMO Zvw- ZG SGGZ GBGGZ JW- GGZ JW- OT Werk Totaal trajecten Per bekostigingscategorie is het aantal unieke cliënten weergegeven. Tussen de categorieën is overlap. De kolom totaal is daarmee een totaal van trajecten, niet van cliënten. De aantallen bij aanvang van 2015 wijken iets af van de aantallen ultimo 2014 in ons vorig jaarverslag. Oorzaak daarvan zijn de mutaties achteraf als gevolg van de eerder op schatting gebaseerde transitiegevolgen per financieringskolom. Medewerkers Soort Aantal fte Vaste dienst Totaal , Hulpverleners totaal ,96 Hulpverleners AWBZ 84 61,69 Hulpverleners GGZ 28 21,66 Hulpverleners werk 10 7,73 Hulpverleners 17 12,48 communicatie Management en hoofden 9 8,34 Staf en ondersteuning 39 24,55 Freelancers Communicatietrainers 50 n.v.t. Verloop 2015: in dienst: 30 medewerkers uit dienst: 22 medewerkers Werkgebied, vestigingen en organogram De doelgroep woont verspreid over het hele land. In grote delen van Nederland is GGMD de enige zorgaanbieder voor volwassen doven en slechthorenden. Alleen in de vier noordelijke provincies kent GGMD voor woonbegeleiding een parallel: De Noorderbrug. De GGZ voor de doelgroep wordt gedeeld met Lentis en Pro Persona, die samen Noord en Oost Nederland bedienen. GGMD heeft heel Nederland als werkgebied en maakt dit waar vanuit 17 vestigingen. Incidenteel worden nog op andere adressen cliënten ontvangen. Waar aangewezen komt GGMD ook aan huis. Dat is in ieder geval altijd zo bij het product Begeleid zelfstandig wonen. 9/37

10 Op 2 locaties worden cliënten uitgenodigd om hun woonbegeleiding te komen halen in een bij deelnemers als "inloophuis" bekend staand steunpunt van GGMD. Zij waarderen de bijkomende gelegenheid tot ontmoeting met andere doven. Op 3 locaties exploiteert GGMD een Hoorinfotheek een informatiecentrum over aanvullende hoorhulpmiddelen. GGMD heeft geen eigen vastgoed. De 17 vestigingen zijn alle gehuurd. GGMD is een platte organisatie. In Gouda huist de eenhoofdige Raad van Bestuur en een beperkte centrale staf. Daaronder kent de organisatie vijf integrale managers op een regionale verdeling van Nederland. U vindt het organogram als bijlage toegevoegd aan dit jaarverslag. 2.4 Ketenvorming en samenwerking Ketenvorming in eigen huis Gebruikelijk is dat integrale ketenzorg tot stand komt door samenwerking van partijen op lokaal niveau. Voor doven kan dat niet. Horende instellingen zijn voor onze doelgroep niet toegankelijk zelfs niet met een tolk. Om toch ketenzorg te realiseren heeft GGMD daarom de ambitie om de gehele keten van zorg voor de doelgroep doven in eigen huis te organiseren. In 1999 begonnen als het verzamelde en verzelfstandigde dovenmaatschappelijk werk van de nazorgafdelingen van de doveninternaten is GGMD in een langjarig proces van diversificatie en uitbreiding geworden tot een ketenorganisatie over de domeinen WMO (cliënttoeleiding), Zvw-ZG (zintuiglijk gehandicaptenzorg), Zvw- GGZ (doven-ggz), Jeugdwet (K&J-GGZ en opvoed-ondersteuning) en Werk (reïntegratie en jobcoaching) heen. De keten krijgt gestalte door dwarsverbindingen voor alle cliënten in ons Primair Proces: op geregelde momenten worden alle cliënten in multidisciplinair overleg besproken om eventuele noodzaak van inzet op andere onderdelen van de keten te bezien Samenwerken in zorg en dienstverlening In Noord en Oost Nederland heeft GGMD geen eigen GGZ-aanbod. Daar werkt GGMD voor de afstemming tussen de gehandicaptenzorg voor doven en de gespecialiseerde doven- GGz samen met Lentis en Pro Persona. Voor crisiszorg werkt GGMD, indien nodig, samen met de crisisdiensten van horende GGZ-instellingen. In Zuid-Holland Noord werkt GGMD samen met GGz-instelling Rivierduinen. GGz-cliënten van GGMD kunnen zo nodig voor behandeling worden opgenomen in een kliniek van Rivierduinen met ondersteuning in de communicatie vanuit GGMD. In Vught heeft GGz-instelling Reinier van Arkel een kleine verblijfsvoorziening voor dove cliënten. In afstemming met de K&J-kliniek De Herlaarhof van die instelling is GGMD een K&J-polikliniek gestart. Met de komst van de WMO zijn met Philadelphia en Fonteynenburg samenwerkingsrelaties ontstaan voor de begeleiding van hun dove cliënten in onderaanneming bij GGMD. Op die 10/37

11 manier strekt de raamovereenkomst van GGMD zich ook uit over die cliënten. Om vergelijkbare reden is Stichting OTwee in 2015 geheel opgegaan in GGMD. Op regionaal niveau werkt GGMD samen met meerdere zogenoemde "Welzijnsstichtingen van doven", organisaties voor en door vroegdoven. 2.5 Maatschappelijk ondernemen GGMD spant zich nadrukkelijk in om ook anders dan met zorg en dienstverlening bij te dragen aan de participatie van de auditief beperkte burger in de samenleving. Consequent werft GGMD voor zijn eigen hulpverleners expliciet ook onder doven en slechthorenden. Ultimo 2015 had GGMD 35 auditief beperkte medewerkers in dienst (18,7 % van totaal). Onze auditief beperkte medewerkers dragen met hun ervaringskennis substantieel bij aan de expertise en doelgroepgerichte cultuur van GGMD. Zij houden de horende collega's van GGMD bovendien de spiegel voor van de dagelijkse valkuilen van horende organisaties in de omgang met dove en slechthorende medewerkers of klanten. Waar GGMD ruimte heeft voor stages of leer/werkplaatsen reserveren we die ook voor de doelgroep. 11/37

12 3. Ontwikkelingen 2015 De landing van de transities In ons vorig jaarverslag is uitvoerig weergegeven hoe de voorbereiding op de ingrijpende transities in de langdurige zorg is verlopen. Alleen in het geval van de instellingen voor zintuiglijk gehandicapten ging vanuit de AWBZ behalve naar de WMO ook een aanzienlijk volume naar de nieuwe aanspraak zintuiglijk gehandicaptenzorg in de Zorgverzekeringswet. Voor GGMD was het resultaat een bekostiging van onze zorg uit niet minder dan 6 systemen, ieder bestaande uit vele financiers zie bijlage 6. Gaande 2015 bleek bij verrassing ook nog een klein volume in de Wet langdurige zorg om te gaan. De bij de transitie van de AWBZ tussen wal en schip gevallen expertisetaak van GGMD werd door VWS in 2015 gerepareerd om in 2016 te leiden tot een instellingssubsidie, zoals ook al van toepassing voor de andere ZG-instellingen. GGMD is enigszins verrast door het vanuit cliëntenperspectief goede verloop van de decentralisatie van de AWBZ naar de gemeenten. Onze vrees, dat de niet bindende raamovereenkomst WMO die de VNG met ons overeenkwam door de gemeenten zou worden genegeerd, is niet uitgekomen. Hoewel we er tot ver in 2015 achteraan hebben moeten trekken, hebben uiteindelijk vrijwel alle woongemeenten van onze cliënten de raamovereenkomst ingeroepen en aldus het overgangsrecht voor die cliënten bij GGMD vorm gegeven, alleen de gemeenten Lelystad zag hiervan af. De gemeente Amsterdam volgde de raamovereenkomst niet naar de letter, maar wel naar de geest. Ook later in het jaar heeft het aflopen van dat overgangsrecht niet geleid tot inschakeling van andere i.e. goedkopere - aanbieders voor de incidentele dove/doofblinde cliënt(en) per gemeente. De aandacht van gemeenten is begrijpelijkerwijs vooral uitgegaan naar de veel grotere volumes zorg voor hun horende inwoners bij lokale/regionale aanbieders. Ondertussen kon rond onze cliënten het contact tussen de regio s van GGMD en de gemeentelijke wijkteams groeien. Administratief waren er wel grote problemen. Gemeenten hanteren veel verschillende productcodes en elektronisch berichtenverkeer komt ook niet vanzelf tot stand. Over de verantwoordelijkheid voor de aanlevering van gegevens aan het CAK voor het opleggen van een Eigen Bijdrage was ook veel discussie en geen eenduidige uitkomst. Ook voor de Jeugdwet (jeugd-ggz en opvoedingsondersteuning) had de VNG met ons een raamovereenkomst afgesloten. Hier was inroeping door de gemeenten niet nodig om de zorg aan onze cliënten op voort te kunnen zetten. Melding van die kinderen was genoeg. Intern betekende e.e.a. wel een omzetting van het dossier van ouders naar kind, maar de gezinsbenadering werd er niet anders door. De verwijzing naar jeugdhulp door huisartsen kwam ook zonder problemen tot stand. In Amsterdam stuitte een initiatief voor een nieuwe ontwikkeling van doven-ggz voor kinderen zelfs op enthousiasme van de gemeente. Zoals gezegd kregen de ZG-instellingen ook te maken met alle zorgverzekeraars voor de continuïteit van dat deel van onze zorg, gericht op het compenseren van de auditieve beperking en het goed leren omgaan ermee. Ook die overgang is voor cliënten geruisloos 12/37

13 verlopen. Wel werd op hun zorg het Eigen Risico van de zorgverzekeringswet van toepassing, wat in meerdere gevallen voor cliënten reden was om hun hulpvraag (vooral: communicatietraining) in te trekken. In zijn algemeenheid is het voor een op één doelgroep gespecialiseerde instelling erg wennen aan zoveel verschillende financieringssystemen met ieder hun eigen toelatingsvoorwaarden. De in onze missie verankerde integrale hulpverlening over domeingrenzen heen is niet per se van de baan, maar wordt wel gehinderd en vertraagd. Gespecialiseerde begeleiding WMO Onderdeel van de WMO is het Algemeen Maatschappelijk Werk. Dat is in de gemeenten een algemene voorziening, vrij toegankelijk en niet belast met een Eigen Bijdrage. Doven kunnen echter niet bij het AMW terecht. Daarom bestond het specifieke dovenmaatschappelijkwerk, voor het hele land ten laste van de AWBZ ondergebracht bij GGMD. Dat dovenmaatschappelijkwerk werd met de transities deel van onze raamovereenkomst voor gespecialiseerde begeleiding, maar daarmee dus een maatwerkvoorziening: uitsluitend toegankelijk via een beschikking van B&W en ook belast met een Eigen Bijdrage. Cliëntenorganisaties van doven hebben dit landelijk opgespeeld als ontoelaatbare schending van gelijke berechtiging. Tegelijk heeft GGMD herhaald bij de individuele gemeenten gevraagd om instemming voor maximaal 10 uur per jaar vrij toegankelijk dovenmaatschappelijkwerk. Een kleine helft van alle gemeenten 2 heeft daar na herhaald verzoek mee ingestemd, maar ook dan blijft nog het probleem van de eigen bijdrage. De VNG wilde steeds niet verder gaan dan de gemeenten op de niet gelijke berechtiging te wijzen. GGMD stelde uiteindelijk wijziging van de raamovereenkomst voor, maar het overleg daarover verloopt traag. Drie instellingen met kleine volumes dove/doofblinde cliënten hebben bij GGMD aangeklopt voor een samenwerkingsovereenkomst om hun specifieke hulpverlening onder onze raamovereenkomst te kunnen continueren. Met Philadelphia en Fonteynenburg is daarvoor onderaanneming bij GGMD tot stand gekomen. Stichting OTwee heeft ervoor gekozen om in zijn geheel op te gaan in GGMD. Met die overgang in de loop van 2015 zijn 8 begeleiders en 25 doofblinde cliënten gemoeid geweest. Vooraf is door de NZa een heuse fusietoets ( zorg specifieke concentratietoets ) verricht, die natuurlijk tot een akkoord leidde. Alle betrokken gemeenten hebben passende WMO-beschikkingen afgegeven. Op 10 december 2015 is Stichting OTwee ontbonden. Met MEE Nederland is een samenwerkingsovereenkomst gesloten om samen elk wijkteam te kunnen voorzien van expertise omtrent onze auditieve doelgroepen. Van De Gelderhorst (vooral intramurale) instelling voor oudere doven en slechthorenden, niet ingesteld op relatiemanagement met veel gemeenten hebben wij tenslotte de perifere groepen dagopvang overgenomen. 2 Zie 13/37

14 Inhoudelijk is de komst van de WMO voor GGMD zelf reden geweest om het instrument van de participatieladder te omarmen. Voor doven en slechthorenden is participatie ernstig belemmerd. GGMD heeft de ambitie vastgelegd om alle cliënten in zorg ongeacht bekostigingstitel tenminste één trede verder te brengen op de participatieladder. Een project is voorbereid om dat in 2016 organisatiebreed te implementeren. Zintuiglijk gehandicaptenzorg (Zvw-ZG) Zorgverzekeraars erfden uit de AWBZ een praktijk van op uurbasis gefinancierde hulpverlening aan verzekerden, waarvan zij de indicatie noch de inhoud kenden. Al voor de transitie op is daarom onder regie van VWS en in samenwerking met de Zginstellingen (subsectoren SIAC en Vivis) onder de titel Verbindend Vernieuwen een langjarig traject gestart richting vergroting van transparantie en een nieuwe bekostigingswijze. Om te beginnen is in SIAC-verband inzicht gegenereerd in de cliëntgroepen van de auditief/communicatieve instellingen door formulering van 19 cliëntprofielen. In 2015 is hard verder gewerkt aan de ontwikkeling van bijbehorende zorgprogramma s. Als belangrijkste partij voor de ambulante zorg aan volwassenen heeft GGMD een groot aandeel genomen in die ontwikkeling parallel aan de formulering van zorgpaden intern. Zorgverzekeraars namen ondertussen de eerste kwaliteitsdocumenten van Verbindend Vernieuwen over in hun inkoopkaders voor deze nieuwe zorg. Wij kregen bij de inkoop voor 2016 op één aspect toestemming voor een tijdelijke uitzondering: de toewijzing van de eindverantwoordelijkheid voor de behandeling aan een gedragskundige op academisch niveau. Met zijn historie in het maatschappelijk werk voor de doven, die de internaten verlaten hadden, is de maatschappelijk werker nog de kerndiscipline binnen GGMD. De representerende zorgverzekeraar Achmea ging akkoord met een traject tot voor de introductie van de psycholoog als behandelcoördinator voor onze Zvw-ZG cliënten. In alle regio s van GGMD werken specialisten gehoorverlies. In 2015 kwam deze groep op volle sterkte met negen medewerkers. Specialisten gehoorverlies zijn van oorsprong maatschappelijk werkers met in service verworven specifieke deskundigheid en ervaring met de cliëntprofielen slechthorend en plots/laatdoof. Zij verzorgen de intakes, de individuele behandeltrajecten (om het gehoorverlies te accepteren en beter met de beperking te leren omgaan) alsmede de zorgcoördinatie bij communicatietrajecten. In het laatste jaar AWBZ heeft GGMD veel werk gemaakt van het Revaliderend Zorgprogramma (RZP) voor in participatie achtergebleven volwassen doven en doofblinden. Onder de noemer Opgeven is geen optie legden we de ambitie vast om de cliënten in kwestie aan te sporen hun bij het opgroeien in doofheid onbenut gebleven competenties alsnog te ontwikkelen. Centraal daarin staat de verbetering van hun tekortschietende gebarentaal. In de AWBZ konden we ook door extra budget van zorgkantoren zonder belemmering desbetreffende behandelmodules toevoegen aan de begeleiding van deze cliënten. Met de 14/37

15 transitie zijn begeleiding en behandeling echter verdeeld geraakt over WMO en Zvw en aldus worden deze cliënten voor de behandeling belast in hun Eigen Risico. Hun met moeite opgebouwde motivatie voor het programma staat daardoor extra onder druk. Niettemin was de interne evaluatie van het RZP in 2015 reden om voort te gaan op de ingeslagen weg. Doven-GGZ Was voor andere GGZ-instellingen een einde gekomen aan eventuele transitiebijdragen ter leniging van budgetverlies door de overgang naar prestatiebekostiging op , de transitiebijdrage voor GGMD ging zijn derde jaar in. Bekostiging op DBC s alleen dekt niet de onvermijdelijke meerkosten van de doven-ggz (die vroeger gecompenseerd werden door dubbeltelling van verrichtingen). De NZa kreeg van VWS opdracht om een structurele oplossing te bedenken voor de bekostiging. Hoewel niet in het genot van eenzelfde transitiebijdrage werden ook Pro Persona en Lentis (vanwege hun dovenonderdeel) in het onderzoek betrokken. De drie aanbieders van doven-ggz werkten ondertussen aan de opstelling van een kwaliteitsrichtlijn voor deze gespecialiseerde zorgsoort om die bij wijze van veldnorm aan het Zorginstituut Nederland aan te bieden. Eind 2015 kwam de NZa met de oplossingsrichting om de in de doven-ggz essentiële disciplines tolk en communicatiespecialist declarabel te laten schrijven in de DBC. Aanbieders ondersteunden die richting, zij het als deeloplossing voor alleen het cliëntgebonden deel van de meerkosten. Desgevraagd evenwel adviseerde het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZ ter zake afwijzend in zijn periodiek advies over verzoeken tot opname op de DBC-beroepentabel. Weer eindigde aldus een verslagjaar in onzekerheid over de toekomst van de financiering van de doven-ggz. Wel werd de transitiebijdrage voor GGMD voor een vierde jaar verlengd. Ondertussen constateerden we ook, dat we van meerdere verzekeraars de budgetten voor SGGZ voor 2014 overschreden hadden. Maar als doven bij horende instellingen niet adequaat behandeld kunnen worden, dan kunnen we nieuwe cliënten toch niet weigeren? Daar hadden zorgverzekeraars begrip voor. De een voegde alsnog extra budget voor 2014 toe, andere verruimden enigszins het volume voor De budgetten voor Geneeskundige BasisGGZ bleven wel te krap. Het tinnitusprogramma, dat wij hierin bieden ontmoet een grote vraag, die er vroeger niet of nauwelijks was. Gelukkig kende ook VGZ eindelijk budget ter zake toe met terugwerkende kracht tot De interne evaluatie van het tinnitusprogramma leverde vooral de conclusie op, dat het voor medewerkers wennen is om binnen een beperkte tijdsspanne zorg te leveren. De organisatie gaat hier strakker op sturen. In het verslagjaar nam de druk van zorgverzekeraars op GGMD toe om onze zorgprogramma s uit te schrijven. Dat is geen sinecure voor een kleine op cliëntgroep gespecialiseerde instelling, die met spreiding over het hele continuüm van DSMdiagnoses te maken heeft. Met onze samenwerkingspartner Rivierduinen is de afspraak, dat wij gebruik maken van hun zorgprogramma s om die aan te passen voor de doven- 15/37

16 GGZ. Met zorgverzekeraars werd de afspraak gemaakt om voorrang te geven aan de zorgprogramma s voor angst en depressie. Jeugdwet De doelgroep kreeg in 2015 eindelijk zijn tweede K&J team bij GGMD. Hadden we aanvankelijk alleen een team in Zuidwest en West Nederland, dit tweede team bedient Zuidoost Nederland. Later in het jaar raakte het team ingebed in structurele samenwerking met GGZ-instelling Reinier van Arkel, die in zijn K&J-kliniek een dovenunit creëerde van 11 bedden. GGMD is de ambulante parallel van die kliniek. Alle nieuwe aanmeldingen worden in afstemming gezien. Zoals ook in West Nederland is er ook structurele samenwerking met de belangrijkste vindplaats voor cliënten de scholen voor dove en slechthorende kinderen. In Amsterdam werd op GGMD een beroep gedaan voor een behandelklas in de Signisschool van Kentalis, waarvoor de onderwijsfinanciering was vervallen. In die behandelklas krijgen leerlingen met grote gedragsproblematiek halve dagen een behandelprogramma geboden, dat na afloop in de volledige terugkeer van de leerling in de eigen klas resulteert. Die behandelklas is met instemming van de gemeente Amsterdam vorm gegeven als K&J GGZ onder de raamovereenkomst jeugdzorg van GGMD met de VNG. Behalve GGMD heeft ook De Riethorst van Pro Persona bemoeienis met dove en slechthorende kinderen. Gaande het jaar ontstond het gezamenlijk voornemen om de K&J-teams van GGMD en de Riethorst te bundelen in één landelijk verband onder gezamenlijke leiding. In 2016 wordt het overleg daarover voortgezet. Loopbaanbegeleiding Ook in het domein arbeid helpen wij cliënten uit onze doelgroep. Daarvoor hebben wij van het UWV een 13J gunning voor het kavel zintuiglijk gehandicapten, alsmede een erkenning als jobcoachorganisatie. In het verslagjaar was voelbaar hoe het UWV zijn eigen prestaties moet aanscherpen. Wij werden terecht aangesproken op onze trajectenadministratie en minder terecht op ons plaatsingsresultaat. Daartegenover kregen we complimenten voor onze jobcoaching. Weliswaar blijft het aantal plaatsingen van doven ver achter bij het in 2013 overeengekomen plaatsingsresultaat van 35%, maar in de arbeidsmarkt van nu is dat resultaat verre van reëel. Tegelijk constateerden we, dat ook daarom het plaatsingsresultaat achterblijft, omdat veel doven in traject eigenlijk helemaal niet toe zijn aan re-integratie. Bijgevolg heeft GGMD een aanbod voor sociale activering ontwikkeld om daarmee volgend jaar te kunnen inschrijven op de aanbesteding voor Werkfit Maken. 16/37

17 Expertiseactiviteiten De voorlichting aan groepen en intermediairs was namelijk bij de opsplitsing van ons AWBZ-aanbod over WMO en Zvw tussen wal en schip gevallen: overgeheveld naar het Budgettair Kader Zorg, maar daaruit niet bij zorgverzekeraars declarabel, want niet toewijsbaar aan individuele verzekerden. We hebben daar in 2015 herhaaldelijk aandacht voor gevraagd bij NZa en VWS, leidend tot de toezegging om dat per 2016 te corrigeren en het ermee gemoeide budget terug te leiden naar de voor de ZG-instellingen gevormde subsidiepot m.b.t. expertiseactiviteiten. GGMD heeft op die subsidiepot voor 2016 later in het jaar met succes een beroep gedaan. Het aantal beurzen waar we aan deelnamen was in 2015 bijgevolg noodgedwongen beperkt. Wel hebben we o.a. met een stand deelgenomen aan Wereld Doven Dag. En we hebben voor het eerst deelgenomen aan de Ziezo-beurs voor mensen beperkt in horen èn zien. Op deze beurs hebben we meegedaan aan een gezamenlijke presentatie van hulpen zorgaanbieders voor deze specifieke doelgroep. Naast deze beurs hebben we ook deelgenomen aan het project Oor- en oog voor talent. Ons netwerk binnen de wereld van de organisaties voor visueel gehandicapten is hierdoor sterk uitgebreid. Door standpresentatie op congressen van Philadelphia en Simea voor professionals is bijgedragen aan betere kennis bij verwijzers over ons aanbod voor dove en slechthorende volwassenen, jeugd en kinderen. Bij twee congresdagen van OPCI presenteerden wij ons aan zowel aan professionals als aan (potentiele) cliënten. Tenslotte hebben we per se invulling willen geven aan de eerder met de NVVS gemaakte afspraken om samen een aantal voorlichtingsavonden te realiseren. In de fusie met Stichting OTwee kwam ook een trainingsprogramma mee voor Oog- en Oorzorg in verpleeghuizen. In 2015 hebben we daar dus geen full swing aan kunnen geven, maar wel is de uitrol over heel GGMD voorbereid. In 2015 bestond het NC PLD (Nederlands Centrum voor Plots en Laat Doven) 10 jaar. Dit werd gevierd met twee symposia waar specifieke groepen in beeld kwamen. Bij het symposium CI in de schijnwerpers kwamen zowel de ontwikkelingen met betrekking tot de mogelijkheden van een CI als de hulpverlening aan bod. Geconstateerd werd dat afstemming tussen de CI-teams en de hulpverlening door GGMD wenselijk is. Hierop onderneemt GGMD verder actie. Het tweede symposium Eenzijdige doofheid richtte zich op een doelgroep die door de te hoge drempel in de aanspraak Zvw-ZG (35 db gehoorverlies aan twéé oren) geen beroep kan doen op de hulpverlening van GGMD. Onder grote belangstelling van zowel professionals als de doelgroep zelf, werd informatie gegeven over de eerste resultaten van het onderzoek naar hulpmiddelen en CI bij eenzijdige doofheid. Daarnaast werden de psychosociale gevolgen belicht waarbij geconstateerd werd dat het vroegtijdig bieden van noodzakelijke hulp latere problematiek kan voorkomen. Deze informatie is aangereikt voor het bestuurlijk overleg van SIAC met stakeholders. 17/37

18 4. Bedrijfsvoering en personeel 4.1 Bedrijfsvoering Onder bedrijfsvoering worden de beleids- en begrotingscyclus, de administratieve organisatie en interne controle, verbeteringen op administratief gebied en de liquiditeit beschreven. Voor het financiële resultaat van 2015, de balansposities en de financiële positie van de organisatie wordt u verwezen naar de Jaarrekening. De afdeling Bedrijfsvoering is een stafafdeling en het Hoofd Bedrijfsvoering legt verantwoording af aan de bestuurder. In het werk van de afdeling is voortdurend oog voor verbetering van de ondersteuning van het primair proces. Tevens draagt zij bij aan het verwerken, beheersen en bewaken van de gegevensstroom naar verantwoordelijken met betrekking tot de activiteiten. In samenwerking met andere stafafdelingen worden verbeteringen en wijzigingen gerapporteerd aan de betreffende functionaris(sen). Beleids- en begrotingscyclus Bepalend document in de beleids- en begrotingscyclus is de Kaderbrief die door de Bestuurder in de zomer wordt geschreven en na bespreking in het managementteam wordt vastgesteld en vervolgens door de Raad van Toezicht goedgekeurd als onderdeel van de begroting. De Kaderbrief bevat opdrachten voor de managers en voor de staf die leiden tot afzonderlijke documenten, te weten: - de regiojaarplannen en -begrotingen opgesteld door de regiomanagers, ondersteund door de staf en goedgekeurd door de Bestuurder; - het formatieplaatsenplan (FPP); - de exploitatiebegroting; - deelbegrotingen voor ICT, Scholing en PR; - het jaarplan Opleiding & Ontwikkeling. Administratieve Organisatie en Interne Controle De administratieve organisatie is beschreven en per bedrijfsproces is bekend welke risico s afgedekt dienen te worden. Hiervoor zijn de benodigde interne beheersingsmaatregelen getroffen. De interne controle vindt op diverse niveaus binnen de organisatie plaats, waardoor de gegevensstroom juiste en bruikbare informatie genereert. Doordat de organisatie aan verandering onderhevig is door maatregelen van overheidswege dan wel eigen groei of ontwikkeling blijft de afdeling Bedrijfsvoering gefocust op verbetering van de administratieve organisatie en interne controle. 18/37

19 4.2 Personeel In 2015 is het systeem van jaar-en beoordelingsgesprekken bij GGMD geëvalueerd en zijn de mogelijkheden onderzocht voor het invoeren van 360 graden feedback. Met de resultaten zal in 2016 aan een nieuwe opzet worden gewerkt. Ook is dit jaar gestart met het ontwikkelen van levensfasegericht personeelsbeleid. We zijn begonnen met een werkgroep gericht op seniorenbeleid. De andere leeftijdscategorieën komen de volgende jaren aan bod. Verder was er aandacht voor terugdringen van het ziekteverzuim en voor implementatie van de werkkostenregeling in onder meer de secundaire arbeidsvoorwaarden. Deskundigheidsbevordering GGMD investeert een zeer aanzienlijk bedrag (als de begroting het toelaat ca 6% van het personeelsbudget, in 2015 in beginsel eenmalig verlaagd naar 4% ) aan deskundigheidsbevordering van de medewerkers. Circa een derde deel van het budget wordt besteed aan communicatietraining en doelgroepkennis. GGMD is immers een tweetalige instelling. Alle medewerkers leren Nederlandse Gebarentaal; het vereiste niveau is vastgelegd in een beleidsnotitie. Alle uitvoerende medewerkers volgen bovendien het "Omgaan met doven en slechthorenden in de zorg- en dienstverlening (Introductieprogramma bestaande uit drie theoriedagen met achtergrondinformatie en twee praktijkdagen). Naast deze scholingen, gericht op kennis van, begrip voor en communicatie met de doelgroep wordt jaarlijks net als bij horende instellingen een bijscholingsprogramma opgezet, gericht op bevordering van de professionele deskundigheid van medewerkers. Een andere manier om medewerkers in staat te stellen zich te ontwikkelen is het bieden van intervisiemogelijkheden. Enkele medewerkers worden bovendien in staat gesteld, wanneer daar aanleiding toe is, om met een coach te werken aan verbetering van het persoonlijk functioneren. Een klein deel van het scholingsbudget tenslotte wordt besteed aan individuele scholingswensen van medewerkers. In 2015 hebben alle medewerkers van GGMD een basistraining Veiligheid en Bejegening gevold. In vervolg hierop namen alle hulp- en dienstverleners deel aan een verdiepingstraining De-escalerend werken en Agressie. De trainingen werden in heel Nederland op GGMD-locaties uitgevoerd en verzorgd door een professionele externe organisatie. In aansluiting op scholing van alle medewerkers inzake de meldcode kindermishandeling/ huiselijk geweld is in 2015 de aanwijzing gevolgd van een aandachtsfunctionaris ter zake. 19/37

20 5. Kwaliteit 5.1 Kwaliteitsbeleid Het kwaliteitsbeleid van GGMD is geïntegreerd in het reguliere beleid en in de bedrijfsvoering en daarmee een onderdeel van de P&C cyclus. In deze cyclus zijn de doelstellingen en indicatoren voor het beleid geformuleerd. Deze zijn afgeleid van de jaarlijkse beleidskaderbrief. De accenten lagen op verbetering van het primair proces en de cliëntveiligheid. GGMD voerde in 2015 de certificaten van HKZ en van Blik Op Werk. 5.2 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten Veiligheid Het veiligheidsbeleid voor cliënten en medewerkers heeft de afgelopen jaren hoge prioriteit gekregen, tot uitdrukking komend in de opstelling en implementatie van de Meldcode Huiselijk Geweld; de aanstelling van een aandachtsfunctionaris veilig thuis, beschikbaar voor consultatie door medewerkers en belast met bijscholing van hulpverleners; verbetering van de aandacht voor cliëntenrisico s gedurende het volledige hulp- en dienstverleningstraject; verduidelijking van de verantwoordelijkheid van hoofdbehandelaars voor het risicomanagement. Er is gewerkt aan een nieuw format hulp- en dienstverleningsplan, waarbij de risicotaxatie niet langer deel uit zal maken van het intakeformulier. De reden hiervoor is dat de risico-taxatie een momentopname is. Gedurende de behandeling kan het nodig zijn de volledige risico-taxatie opnieuw te doen. Een afzonderlijk risico-taxatieformulier biedt de mogelijkheid om de ontwikkelingen in de tijd in beeld te brengen. In het risico-taxatie formulier is tevens een kindcheck opgenomen waarin de risico's t.a.v. de situatie van het kind/de kinderen worden getaxeerd. In het nieuwe formulier zal een koppeling worden gemaakt tussen het risicotaxatieformulier en het nieuwe HDP formulier, van waaruit expliciet naar het risico taxatieformulier wordt verwezen. Klachten In 2015 zijn door cliënten van GGMD 22 klachten ingediend. Dit aantal ligt lager dan de 31 klachten in Dit is geen positieve ontwikkeling. Negen klachten kwamen van GGZ cliënten. De overige klachten zijn verspreid over de verschillende disciplines van de Maatschappelijke dienstverlening. Teleurstellend is dat de inmiddels verbeterde informatievoorziening m.b.t. de mogelijke kosten van behandeling GGZ voor cliënten (eigen risico) nog steeds tot klachten leidt. 20/37

21 Het proces van afhandeling is in 2015 vertraagd, ondanks de afspraken m.b.t. centrale registratie en bewaking. Dit heeft nog geen merkbaar effect gehad op de duur van openstaan. Er is afgesproken dat verbeteracties expliciet worden opgenomen in de bestaande verbeterplannen. Nakomen van afspraken m.b.t. centrale registratie en bewaking evenals monitoring en opvolging van verbeteracties, heeft hoge prioriteit. Incidentmeldingen In 2015 zijn 110 incidenten gemeld bij de VIM commissie (VIM= Veilig Incidenten Melden), een ongeveer gelijk aantal als in Per periode was er een lichte toename in het aantal meldingen. De meerderheid van de meldingen is afkomstig van de sector GGZ, de minste meldingen van Loopbaanbegeleiding. Het overgrote deel van de meldingen was cliëntgerelateerd. De meeste meldingen gaan over agressief gedrag van cliënten. Naast agressie en huiselijk geweld is er viermaal sprake geweest van grensoverschrijdend gedrag, en drie maal van een dreiging tot suïcide. Daarnaast waren er, net als in 2014, meldingen die voort kwamen uit frustratie over interne zaken. Hierbij zijn de meldingen over apparatuur duidelijk afgenomen, relatief veel meldingen gaan over bereikbaarheid van hulpverleners en fouten gerelateerd aan de tolkenplanning. Hierover heeft de VIM commissie de bestuurder geadviseerd om te analyseren of er procedurele aanpassingen mogelijk zijn ter verbetering van deze situatie. Er zijn enkele meldingen die zeer ernstig en/of belangrijk van aard waren en waarover de VIM commissie ondanks dat het geen trend betrof een advies heeft geformuleerd. Deze meldingen betroffen bijvoorbeeld een schadelijke interactie van medicatie en de werkbaarheid van Careweb bij casussen waar zowel Kind & Jeugd als volwassen GGZ bij betrokken zijn. Er was een sterke daling van het aantal meldingen vanuit het hoofdkantoor over het niet correct aanzetten van het alarm en over facilitaire zaken. Deze daling kan alleen maar verklaard worden door de afwezigheid van incidenten. Cliënttevredenheidsmeting In 2015 overlopend naar 2016 heeft GGMD een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder haar cliënten. Voor het onderzoek onder de doelgroep slechthorend, tinnitus, hyperacusis / Menière, hierna afgekort als slechthorend en horend, is aan 576 van de 1180 cliënten die in 2015 in zorg waren of een traject hebben afgerond, is een vragenlijst toegezonden met een aantal meerkeuzevragen en een open vraag. Honderdzevenenvijftig lijsten kwamen ingevuld retour. Voor de vragenlijst zijn de vragenlijsten van het cliënttevredenheidsonderzoek van 2012 als uitgangspunt genomen, om vergelijking mogelijk te maken. Het onderzoek onder vroegdove cliënten is uitgevoerd door middel van interviews in gebarentaal onder 26 cliënten. De conclusies zijn gebaseerd op een tijdens de interviews ingevulde vragenlijst. Deze groep is zodanig klein dat het lastig is om algemene conclusies te trekken. 21/37

22 De resultaten laten in het algemeen een positief beeld zien. Na analyse van de resultaten en evaluatie in het MT, zullen maatregelen worden vastgesteld. Routine Outcome Monitoring In 2015 is FIT geëvalueerd en is vastgesteld dat FIT over de volle breedte van GGMD zal worden toegepast en een structureel onderdeel zijn van het cliëntoverleg en de hulp- en dienstverlening. Voor een betere inpassing van gegevens in de cliëntendossiers en om een algemene analyse van de resultaten mogelijk te maken wordt in 2016 overgegaan worden op de aanschaf van een nieuwe applicatie. Afstemming met de Cliëntenraad Het kwaliteitsbeleid van GGMD wordt periodiek besproken en afgestemd met de Cliëntenraad. In 2015 stonden o.a. de volgende punten op de agenda van het overleg tussen bestuurder en cliëntenraad: De onderstaande onderwerpen zijn besproken: Jaarverslag en jaarrekening Kaderbrief van 2016 Klachtenoverzicht 2014 Vim rapportage Samenwerkingsverbanden van GGMD 22/37

23 BIJLAGEN 23/37

24 Bijlage 1 Cliëntprofielen GGMD In SIAC-verband zijn ten behoeve van de door zorgverzekeraars van ons gevraagde transparantie alle doelgroepen van de instellingen voor auditief/communicatieve clienten ingedeeld in 19 onderscheiden cliëntprofielen. Van die zijn er 4 met name relevant voor GGMD vanwege onze focus op volwassenen. Die 4 cliëntprofielen volgen hieronder. Cliëntprofiel 14 Vroegdove volwassen cliënt De huidige volwassen vroegdove cliënt met een hulpvraag zijn van een generatie die op de internaten vroeger geen gebarentaal mochten aanleren of gebruiken. Zij zijn hun hele leven buitengesloten geweest van informatie via het gehoor en hebben door het verblijf in internaten hun hele taalgevoelige periode in een taalarme omgeving verkeerd. De groep die dat niet heeft kunnen compenseren is laaggeletterd, beheerst de Nederlandse taal onvoldoende en kan slecht lezen. Door onvolkomen stemgebruik, articulatie en spraakafzien wordt de afstand naar de horende wereld niet overbrugd. Deze achterstand heeft de sociaal-emotionele ontwikkeling van deze volwassen vroegdove in negatieve zin beïnvloed en strekt zich uit tot achterstand op het gebied van kennis van het sociale verkeer en relaties binnen en buiten gezins- of familieverband. De zelfredzaamheid en participatie in de samenleving is hierdoor beperkt en in veel gevallen leidt dit tot isolement en een zeer beperkt tot geen sociaal netwerk. Naast de auditieve stoornis kampen deze cliënten vaak ook met cognitieve, psychosociale en/of psychiatrische problematiek. In de behandeling ligt een belangrijk accent op het aanleren en ontwikkelen van nieuwe communicatieve en sociaal-communicatieve vaardigheden. Tevens kan handelingsgerichte diagnostiek nodig zijn. WMO Deze groep vroegdove volwassen cliënten hebben veelal langdurige revaliderende en specialistische begeleiding nodig om zelfstandig te kunnen (blijven) wonen. De revaliderende begeleiding richt zich op het ontwikkelen van sociale vaardigheden en sociaal inzicht. Er wordt gewerkt aan het vormen van een positief zelfbeeld, het vergroten van het zelfvertrouwen en de weerbaarheid. Ook wordt inzicht gegeven in de eigen beperkingen en de eigen sociale mogelijkheden. Er wordt ingezet op het voorkomen van gedragsproblemen of maatschappelijk ontsporen. De specialistische begeleiding richt zich op het behoud van de mogelijkheid om zelfstandig te kunnen blijven functioneren en wonen. Cliëntprofiel 15 Plotsdove of Laatdove volwassen cliënt Door het (plotseling) wegvallen van het gehoor is gesproken communicatie tussen de plotsof laatdove volwassene en zijn directe omgeving niet meer mogelijk. Pas na langdurige revalidatie ten aanzien van het leren spraakafzien en het leren gebruiken van 24/37

25 (ondersteunende) gebaren door de plots- of laatdove volwassene en zijn directe omgeving kan de gesproken communicatie tot op zekere hoogte worden hersteld. In een toenemend aantal gevallen wordt een cochleair implantaat (CI) geplaatst wat vervolgens een intensieve hoortraining vereist. De resultaten hiervan zijn verschillend. Door het (plotseling) wegvallen van het gehoor is het risico op isolement groot. De relaties met partner, familie, vrienden en werkomgeving kunnen onder druk komen te staan door het onvermogen om gemakkelijk en snel met elkaar te communiceren. De plots- of laatdoofheid belemmert het functioneren op diverse maatschappelijke terreinen. Persoonlijke factoren zijn van invloed op de mate en het tempo waarin de persoon in staat is om de plots- of laatdoofheid te verwerken en zijn leven aan te passen. Zo kunnen laatdoven al op weg zijn geholpen tijdens hun voorgeschiedenis van slechthorendheid. De behandeling is gericht op het zo snel mogelijk herstellen van een adequate, alternatieve communicatie, het aanleren van spraakafzien en NmG (ook aan de direct betrokkenen in de omgeving) en het aanleren van handelingsalternatieven. Er wordt inzicht gegeven in de stoornis en beperkingen en de gevolgen voor de eigen sociale mogelijkheden. Tevens maakt het werken aan acceptatie en verwerking van het verlies onderdeel uit van de behandeling. Cliëntprofiel 16 Slechthorende volwassen cliënt De slechthorende volwassene heeft vaak al een jarenlang traject achter de rug waarin gevoelens van schaamte en ontkenning een rol spelen, gevolgd door hulp van KNO-arts en/of Audiologisch Centrum en gebruik van gehoorapparatuur. Er kan een moment komen (vaak ook als de slechthorendheid progressief is), dat de slechthorende volwassene daarmee niet meer uitkomt en meer hulp nodig heeft. Met een optimale inzet van hulpmiddelen kan men nog via gesproken taal communiceren, maar meestal alleen nog één op één. Bovendien is dat zo inspannend, dat de spanningsboog steeds na korte tijd knapt en men zich terugtrekt. Door het in toenemende mate wegvallen van de gesproken communicatie tussen de ernstig slechthorende en diens omgeving alsmede door de voortdurende uitputting is het risico op isolement voor de cliënt groot. De relaties met partner, familie, vrienden en werkomgeving komen onder druk te staan. De ernstige slechthorendheid belemmert het functioneren op alle maatschappelijke terreinen. De ernstig slechthorende doet lange tijd veel moeite om zijn slechthorendheid te camoufleren, hetgeen tot miscommunicatie en onbegrip leidt. Persoonlijke factoren zijn van invloed op de mate en het tempo waarin de persoon in staat is om de (toenemende) slechthorendheid te verwerken en zijn leven aan te passen. Een keuze voor een cochleair implantaat (CI) is niet aan de orde zolang op gehoorresten nog één op één een gesprek kan worden gevoerd. De behandeling is gericht op het aanleren van spraakafzien en NmG (ook aan direct betrokkenen in de omgeving) en het aanleren van handelingsalternatieven. Er wordt inzicht gegeven in de stoornis en beperkingen en de gevolgen voor de eigen sociale mogelijkheden. Tevens maakt het werken aan acceptatie en verwerking van het verlies onderdeel uit van de behandeling. 25/37