Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen Rijkswaterstaat

Transcriptie

1 Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen Rijkswaterstaat RWS BEDRIJFSINFORMATIE Datum 10 november 2015 Status Versie 1.0

2

3 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Colofon Uitgegeven door WVL Informatie Bart Vonk Telefoon Fax Uitgevoerd door Opmaak Datum 10 november 2015 Status definitief Versienummer 1.0

4

5 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Inhoud Inleiding 6 1 Doel en status van dit Uitvoeringskader Doel Status en vervolgstappen Leeswijzer 9 2 Ambitie, visie en afbakening Ambitie Visie/strategie Afbakening netwerk/areaal Rijkswaterstaat areaal in scope Zorgplicht Uitgangspunten Doelgroep 13 3 Aantoonbaarheid Zorgplicht verantwoording over de resultaten Inleiding Doel en frequentie van rapporteren Rapportageproces Inhoud van de rapportage en indicatoren Afstemming met verantwoordingsproces SLA Wijzigingsprocedure rapportageproces (check/act) 22 4 Beschrijving activiteiten landelijk kader Topeis per activiteit Activiteiten uitgewerkt 24 5 Koppeling primair proces Koppeling met Rijkswaterstaat primaire processen 41 6 Optimaliseren uitvoeringskader Verbetercyclus van het uitvoeringskader Optimalisatie doelstellingen 45 Deel B Bijlage A Bijlage B uitwerking per objectcategorie (nog niet uitgewerkt) 47 Toetskader Zorgplicht Primaire waterkeringen 48 Primaire processen Rijkswaterstaat, 2 e niveau 49

6 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Inleiding Voor u ligt het Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Waterkeringen in beheer van Rijkswaterstaat. Het uitvoeringskader beschrijft welk ambitieniveau Rijkswaterstaat heeft ten aanzien van de Zorgplicht (wanneer is goed, goed genoeg) en hoe dit ambitieniveau gerealiseerd gaat worden (realistisch passend binnen de werkwijze van Rijkswaterstaat). Hiermee kan Rijkswaterstaat aantoonbaar maken dat ze aan de eisen gesteld vanuit Zorgplicht voldoet. In de Zorgplicht is vastgelegd op welke wijze de waterkeringbeheerder ervoor dient te zorgen dat de door hem beheerde primaire waterkeringen aan de norm voldoen en blijven voldoen. Dit betekent dat met name het risicogestuurd beheer en onderhoud centraal staat. Het verplicht de beheerder ook om, in geval de waterkeringen nog niet aan de norm voldoen, tijdelijke beheersmaatregelen paraat te hebben om tijdens maatgevende omstandigheden de waterkeringen zo goed als mogelijk het water te laten keren. De Zorgplicht is vastgelegd in de Waterwet. Het Directoraat Generaal Ruimte en Water van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft de Zorgplicht uitgewerkt in het landelijk Kader Zorgplicht Primaire Keringen (maart 2015, versie 2 zie Bijlage A). Dit kader beschrijft 12 activiteiten waarmee de waterkeringbeheerder invulling moet geven aan de Zorgplicht. Het landelijk kader heeft het karakter van een doelvoorschrift; de beheerders hebben de beoordelingsvrijheid om te bepalen op welke wijze invulling wordt gegeven aan de activiteiten die behoren bij de Zorgplicht. Dit kader richt zich op de primaire waterkeringen, waarvoor Rijkswaterstaat beheerder is. De primaire keringen waarvoor Rijkswaterstaat beheerder. zijn vastgelegd in het Waterbesluit onder de Waterwet, bijlage 3. De hoogste kwaliteitseis waaraan de primaire waterkeringen moeten voldoen is de norm uit de Waterwet. Hiermee zijn primaire waterkeringen afwijkend van het overgrote deel van de netwerken van Rijkswaterstaat, waar een stringente wettelijke prestatie-eis ontbreekt. Dit is bepalend voor de benadering van de invulling van de zorgplicht en daarmee voor het onderhoud en beheer. Een niet presteren van de kering ten opzichte van norm leidt in de basis tot het falen van het netwerk. De zorgplicht draagt zorg voor een beheerste aanpak van alle activiteiten waarmee de functie van de waterkering wordt gegarandeerd, ook voor die keringen die nog niet aan de norm voldoen. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) voert het toezicht op de uitvoering van de Zorgplicht uit. De ILT houdt rekening met het karakter doelvoorschrift, door bij haar Toezicht te kiezen voor systeemtoezicht, audits en reality checks. De ILT gebruikt het kader als leidraad voor de wijze waarop ze het toezicht op de primaire waterkeringen uitoefent. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zogenoemde referentiedocumenten die door of in opdracht van de beheerders zijn opgesteld. Deze documenten geven de ILT houvast om oordeel te geven of de beheerder zijn zorgplicht adequaat uitvoert. Deze referentiedocumenten zijn niet bindend voor de beheerder, maar strekken tot aanbeveling. Dat betekent dat een beheerder gemotiveerd van deze leidraden kan afwijken. Bij het uitwerken van dit kader is eerst in beeld gebracht welke referentiedocumenten (kaders, handreikingen of werkafspraken) Rijkswaterstaat zelf heeft, Pagina 6 van 51

7 tot welk product deze moeten leiden en via welk proces. Daarna is uitgewerkt welke eisen Rijkswaterstaat daaraan stelt en hoe we aantoonbaar maken dat we hieraan voldoen. Het resultaat van het toepassen van dit Uitvoeringskader is dat Rijkswaterstaat aantoonbaar en efficiënt aan haar zorgplicht voor de waterkeringen voldoet én op een dusdanige wijze dat als één Rijkswaterstaat gewerkt wordt, elke dag beter en waar mogelijk samen met anderen. Ondertekening Proceseigenaar Omgevings- en Assetmanagement plv. Johan Jacobs Pagina 7 van 51

8 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Doel en status van dit Uitvoeringskader 1.1 Doel Bij Rijkswaterstaat heeft een kader een verplichtend karakter, hiermee zorgen we ervoor dat we als één Rijkswaterstaat kunnen werken. Het doel van dit uitvoeringskader is inzichtelijk te maken welke werkwijze Rijkswaterstaat hanteert om de door haar beheerde primaire waterkeringen te laten voldoen aan de instandhoudingsdoelen gegeven de wettelijke waterveiligheidsnormen. Het uitvoeringskader verbindt de interne kaders, handreikingen en werkafspraken aan de twaalf activiteiten van het landelijk kader Zorgplicht 1 (zie ook bijlage A). Het beschrijft welke eisen we onszelf stellen bij de invulling van deze activiteiten en wat dit betekent voor de inrichting van de Rijkswaterstaat werkwijze (Plan, Do, Check en Act). Het kader is strak genoeg om aantoonbaar te maken dat de primaire waterkeringen van Rijkswaterstaat middels het reguliere beheer en onderhoud voldoen en blijven voldoen aan de wettelijke veiligheidsnorm. Tegelijkertijd geeft het kader voldoende ruimte om de regio- of objectspecifieke ontwerpuitgangspunten in het beheer en onderhoudsregime uit te werken. Hiermee sluit dit uitvoeringskader naadloos aan op de missie van Rijkswaterstaat Samenwerken aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland. Dat is Rijkswaterstaat. en past dit kader in de werkwijze van Rijkswaterstaat: - Procesgerichte organisatie - Risicogestuurd werken - Bouwen doe je samen - Kennisrijke uitvoering Het uitvoeringskader is een proceskader. Het definieert processen. De inhoudelijke invulling van de benodigde acties binnen deze processen vindt plaats aan de hand van reeds bestaande inhoudelijke kaders en leidt tot plannen en resultaten waarmee deze inhoud wordt vastgelegd en dan wel in de fysieke uitvoering van werken wordt geborgd. 1 Ministerie van Infrastructuur en Milieu, kader zorgplicht primaire waterkeringen, Den Haag, maart 2014 Pagina 8 van 51

9 1.2 Status en vervolgstappen Dit is de derde versie van het Uitvoeringskader. In de eerste versie (30 maart 2015) lag de focus op het formuleren van de ambitie van Rijkswaterstaat inzake de zorgplicht. In de tweede versie zijn processen nader uitgewerkt voor activiteiten vallend onder de zorgplicht en is het kader getoetst aan de werkpraktijk van Rijkswaterstaat in een realitycheck (impactanalyse) en een uitvoerbaarheidstoets. Op basis van de uitkomsten van de uitvoerbaarheidstoets is het kader beperkt bijgesteld. Daarnaast is een dossier ontwikkeld met aandachtspunten voor implementatie van het kader en acties welke noodzakelijk zijn voor aanpassingen van aanpalende kaders. In de periode oktober 2015-december 2016 vindt de implementatie plaats van het Uitvoeringskader én de ontwikkeling van benodigde middelen. Figuur 1 Planning vervolgstappen 1.3 Leeswijzer De positionering van het Uitvoeringskader in de aansturing van het beheer is weergegeven in Figuur 2. Pagina 9 van 51

10 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Figuur 2 Positionering Uitvoeringskader Zorgplicht in de drie lagen van organisatie beheer keringen Het uitvoeringskader geeft een generieke uitwerking van de zorgplicht waterkeringen voor Rijkswaterstaat. Dit bevat de eisen en criteria welke Rijkswaterstaat zichzelf stelt bij de uitwerking van het landelijk kader ( wat ) en de wijze waarop Rijkswaterstaat uitvoering gaat geven aan dit kader. Dit uitvoeringskader is als volgt opgebouwd: De visie en strategie van Rijkswaterstaat inzake de zorgplicht zijn opgenomen in hoofdstuk 2. De wijze waarop Rijkswaterstaat de verantwoording invult over de resultaten komt aan de orde in hoofdstuk 3 (dit is één van de twaalf activiteiten van de zorgplicht). De overige elf activiteiten zijn uitgewerkt in hoofdstuk 4. De topeisen per activiteit zijn beschreven in 4.1. De procesbeschrijvingen zijn volgens de PDCA-cyclus uitgewerkt in 4.2. In hoofdstuk 5 is een eerste uitwerking naar procedures, werkinstructies, etc. opgenomen: hier is een koppeling gemaakt naar de werkprocessen van Rijkswaterstaat. Hoofdstuk 6 ten slotte beschrijft de wijze waarop het uitvoeringskaders zelf een optimalisatiecyclus doorloopt. Indien uit de implementatie en toepassing van het kader volgt dat daar waar nodig een specifieker uitwerking per objectcategorie (duiken/dammen/duinen, kunstwerken, stormvloedkeringen en kustfundament) noodzakelijk is met werkwijzen, volgt deze toevoeging in de periode Pagina 10 van 51

11 2 Ambitie, visie en afbakening 2.1 Ambitie De ambitie van Rijkswaterstaat is dat de primaire waterkeringen op orde zijn: ze voldoen aantoonbaar aan de wettelijke veiligheidsnorm. Dit betekent voor de Zorgplicht dat de staat van de primaire waterkeringen wordt gehandhaafd door een kwalitatief goed en aantoonbaar instandhoudingsproces. Daarnaast is de bediening van de objecten tijdens hoog water goed georganiseerd en beschikt Rijkswaterstaat over een slagvaardige crisisorganisatie. Daar waar de waterkeringen niet voldoen aan de veiligheidsnorm (dit betreft van het beheerd areaal ca. 50% van de dijken en dammen en ca. 35% van de kunstwerken 2 ): Handhaaft Rijkswaterstaat de waterkeringen minimaal op het aangetroffen niveau (status quo). Worden aantoonbaar tijdelijke beheersmaatregelen genomen om zo veilig als mogelijk de periode van niet voldoen door te komen (zie kader). De toetsresultaten van de 3e landelijke toetsing primaire waterkeringen vormen input bij procesbeschrijvingen inspecteren en onderhoud (zie hoofdstuk 4 van het kader). Het expliciet aantonen dat beheermaatregelen worden getroffen (en de besluitvorming hierover) is een ontwikkelopgave voor Rijkswaterstaat. Het uitvoeren van de versterkingsmaatregelen om aan de wettelijke veiligheidsnorm te gaan voldoen valt onder het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) en buiten dit Uitvoeringskader Zorgplicht. 2.2 Visie/strategie De activiteiten voor de waterkeringen (het in standhouden, verbeteren en toetsen) verrichten we om ervoor te zorgen dat de waterkeringen in ons beheer het water kunnen keren en Nederland droge voeten houdt op de momenten dat hoogwaterafvoer of stormopzet voorkomt. Dit betekent waterkeringen beschikbaar zijn voor hun primaire functie en taak bij aanvang van ieder stormseizoen. De eventuele restrisico s zijn beheerst. Figuur 3 geeft weer hoe de inspectie-, onderhouds- en toetscycli op elkaar aansluiten om de staat van de waterkeringen te handhaven. De inspectie- en onderhoudscycli staan centraal in dit uitvoeringskader zorgplicht. De processen hebben onderlinge verbanden. Verbeterde waterkeringen volgen na oplevering een instandhoudingsregime. Dit betekent dat daarop tijdens de verbetering wordt gestuurd. Rijkswaterstaat neemt aanvullende beheermaatregelen en houdt deze paraat op die locaties waar de primaire waterkering nu niet op orde is en waar een verbetermaatregel nog niet kan worden uitgevoerd Het figuur geeft geen inzicht in operationele activiteiten van waterkeringen, zoals het sluiten van kunstwerken, de calamiteitenzorg/crisisorganisatie, de 2 Bron: 3 e toetsrapport Pagina 11 van 51

12 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 verantwoording over de wettelijke taak, het vastleggen van gegevens en informatie en toereikende informatiesystemen. Deze activiteiten vallen nadrukkelijk wel onder de zorgplicht voor waterkeringen. Rijkswaterstaat streeft er naar de zorgtaak voor waterkeringen op een professionele en efficiënte wijze uit te voeren, passend bij de uniforme werkwijze. Daarbij is sprake van een procesgerichte benadering van de verschillende zorgplicht activiteiten. Daarmee wordt een continue verbetering van de taakinvulling nagestreefd door een PDCA-cyclus te hanteren. Dit sluit aan bij het Kader Zorgplicht primaire waterkeringen van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Bij het aandienen van nieuwe kennis bepaalt Rijkswaterstaat (via het proces KNK) de consequenties voor het beheer en eventuele verbeteringen (bijvoorbeeld door toetsende rekensommen uit te voeren). Dit geldt ook voor de ophanden zijnde systeemsprong (overgang van de overschrijdingskans naar overstromingskans). Figuur 3 Inspecties in het hart van de Waterkeringszorg (het figuur gebruikt de term dijkverbetering, in algemene zin betreft dit de verbetering van primaire waterkeringen) 2.3 Afbakening netwerk/areaal Rijkswaterstaat areaal in scope Zorgplicht 3 Dijken en dammen Objecttype Km primaire kering Totaal in beheer* 249 primaire waterkering dijk 86 primaire waterkering dam 115 primaire waterkering duin 35 primaire waterkering kunstwerk 13 *Regionale keringen vallen buiten de scope 3 Bron: NIS areaal 2015 Pagina 12 van 51

13 Kunstwerken Type kunstwerk Aantal kunstwerken met (onder andere) de functie 'hoogwaterkeren' Schutsluis (kolk) Waarvan keersluizen Spui/Uitwateringssluis 94 Gemaal 19 Hoogwaterkering 2 Stormvloedkeringen Type naam Stormvloedkering Oosterscheldekering Maeslantkering Hartelkering Hollandse IJsselkering Ramspol Beherende dienst Z&D WNZ WNZ WNZ MN Vanaf 2017 valt het object Haringvlietspuisluizen ook onder de categorie stormvloedkeringen. Kust Subsysteem Oppervlakte (km2) Kustfundament 4181 Waddenzee 2497 Westerschelde 253 Kustsysteem Uitgangspunten De in het landelijk kader Zorgplicht genoemde ontwerpuitgangspunten betreffen: 1 De gegevens zoals Rijkswaterstaat in zijn legger heeft opgenomen: de fysieke afmetingen/toestand waaraan het object moet voldoen. Opmerkingen hierbij: a. Rijkswaterstaat heeft voor 80 à 90 % van haar primaire waterkeringen leggers vastgesteld, b. De toestand is nog niet uniform vastgelegd en varieert van het actuele toetsprofiel tot het toetsprofiel over 50 jaar, met en zonder inbegrip van de ruimte (binnen- en buitendijks) om onderhoud te kunnen plegen (werkprofiel). c. Landelijk is er geen eensluidend beeld wat er in de legger moet staan, oftewel wat de normatieve situatie is. DGRW leidt daarover een landelijke discussie. 2 Service Level Agreements (SLA). Hierin is het gewenste niveau van het functioneren van de objecten vastgelegd. Deze afspraken zijn kaderstellend voor het uitvoeringsorgaan Rijkswaterstaat. 2.4 Doelgroep Het Uitvoeringskader Zorgplicht vindt zijn doorwerking in praktisch alle primaire processen van Rijkswaterstaat Zowel voor het kaderstellen en implementeren als voor het uitvoeren van de processen geeft dit kader handvatten. Specifieke aandachtspunten voor de primaire processen zijn: Proces BV: Rapportage, verantwoording SLA; Proces OAM: Toepassen kaders en inrichten van beheerinstrumenten hierop; Pagina 13 van 51

14 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Proces A&O: doorwerking naar Prestatiecontracten en DBFM-contracten Proces KNK: Opstellen en monitoren Landelijk kader en effect op kwaliteit van het netwerk, onder andere via de SLA/PINs. Proces VWM: eisen aan inzet bediening en naleven van afspraken over peil en debiet (waterakkoorden); Proces SCM: Toepassen crisis- en calamiteitenplannen. Pagina 14 van 51

15 3 Aantoonbaarheid Zorgplicht verantwoording over de resultaten 3.1 Inleiding De aantoonbaarheid van de voor de zorgplicht geleverde inspanningen hangt nauw samen met de wijze waarop verantwoording over de resultaten plaatsvindt. Deze verantwoording is één van de activiteiten in kader Zorgplicht (kader Ministerie I&M) en beslaat de activiteiten: 1. Inspectie 2. Onderhoud 3. Bediening 4. Vergunningverlening, toezicht, handhaving 5. Calamiteitenzorg 6. Kennismanagement 7. Legger en beheerregister. De informatie voor en over deze activiteiten ligt vast in het totaal van systemen wat het informatiemanagementsysteem voor de zorgplicht omvat. De wijze waarop de informatie de weg naar deze systemen vindt, wordt geborgd via de activiteit beheren dagelijkse gegevens kering. Dit hoofdstuk beschrijft de invulling van de activiteit verantwoording over de resultaten. Daarbij wordt aangesloten bij de PIN beheer en onderhoud zoals deze is opgenomen in de SLA (offerte ) en bij indicatoren welke stuurinformatie generen gericht op de primaire activiteiten (1-5 uit bovenstaande nummering). Dit hoofdstuk en de activiteitbeschrijving gaat uit van de situatie dat in het kader van de SLA wordt gerapporteerd over beheer en onderhoud, primair gericht op relatie tussen programmering van onderhoud, uitgevoerd onderhoud en prestatie van het netwerk in relatie tot budgetafspraken. Het tweede uitgangspunt is dat in het kader van de zorgplicht wordt gerapporteerd over de bestuurlijke taak van Rijkswaterstaat, als keringbeheerder, om te voldoen aan de eisen van de wet gegeven de algemene instructie dat de beheerder er voor zorgt dat de kering aan de normen voldoen en dat deze aan de normen blijven voldoen. Periodiek brengt de beheerder daarover verslag uit. Dit hoofdstuk kent de volgende inhoud: Doel en frequentie van rapporteren Rapportageproces (plan/do) Inhoud van de rapportage en indicatoren Afstemming met verantwoordingsproces SLA Wijzigingsprocedure rapportageproces (check/act) Pagina 15 van 51

16 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Doel en frequentie van rapporteren De topeis voor de verantwoording over de eisen is als volgt: Een keer per jaar ontvangt het bestuur van Rijkswaterstaat een rapportage over de prestatie van het netwerk van de primaire waterkeringen gelet op de norm van de wet en de vastgestelde instandhoudingsdoelen voor het netwerk (op areaal/objectniveau). Deze rapportage behoort tot de rapportage Staat van de Veiligheid. Deze rapportage wordt gebaseerd op een rapportage welke twee keer per jaar in de DT s van de organisatieonderdelen wordt vastgesteld met dezelfde informatie. Daarbij wordt tevens gerapporteerd over de door de organisatie geleverde inspanningen in het kader van de zorgplicht en de kwaliteit van de organisatie 4. De twee momenten in het jaar betreffen aanvang en einde van het stormseizoen (15 oktober / 15 maart. De rapportage aanvang stormseizoen is gereed en vastgesteld bij aanvang van stormseizoen. De rapportage einde stormseizoen is gereed en vastgesteld uiterlijk twee maanden na einde van het stormseizoen. De rapportage bij aanvang van het stormseizoen heeft als doel: Inzicht geven in de prestatie van de kering en de Rijkswaterstaat organisatie gelet op mogelijkheid dat zich hoogwatersituaties voor doen gedurende het stormseizoen. Met deze rapportage wordt inzichtelijk in hoeverre de organisatie in control is (welke risico s zijn aanwezig, hoe worden deze beheerst) De rapportage na afloop van het stormseizoen heeft als doel: Monitoren van het presteren van de kering en de beheerorganisatie en welke aanpassingen er nodig zijn (op organisatie, proces, procedures en plannen) om de volgende storm/hoogwaterseizoen beter door te staan. Beide rapportages hebben als doelen: Het informeren van de interne beslislijn over de toestand van keringareaal en keringorganisatie Het informeren van de HID van de regionale dienst waarmee externe communicatie met partners in de regionale/nationale waterkering zorg mogelijk is (bijvoorbeeld waterschappen) Het informeren van beleidskern van het Ministerie van Infrastructuur Milieu in het licht van nationale beleidsdoelen voor de waterkeringzorg alsmede het informeren van de Tweede Kamer (via het Deltaprogramma of anderzijds) Het bieden van inzicht aan de Inspectie Leefomgeving en Transport aangaande aantoonbaarheid van uitvoering van de wettelijke taak voor de waterkeringzorg. De beiden rapportages geven een oordeel van de keringbeheerder in hoeverre de kering en de keringzorg afdoende zijn om invulling te geven aan de functie van het object/areaal voor het keren van water (onder maatgevende condities) en in hoeverre de organisatie paraat is om ingeval van stormcondities effectief en doelmatig te handelen. 4 Voor Stormvloedkeringen geldt dat reeds twee keer per jaar over de actuele faalkans wordt gerapporteerd. Pagina 16 van 51

17 Beide rapportages vormen input voor het Rijkswaterstaat-rapport Staat van de Veiligheid voor het bestuur van Rijkswaterstaat. Het realiseren van dit rapport valt buiten de scope van de zorgplicht. 3.3 Rapportageproces Deze paragraaf geeft op hoofdlijnen inzicht in het ontwikkel- en vaststellingproces van de rapportage zorgplicht primaire waterkeringen. De procesgang is onafhankelijk van het specifieke doel van de rapportage. Centraal in het rapportageproces staat de volgende verantwoordelijkheidsverdeling: District: stelt gespecificeerde informatievraag aan SLU, ontvangt en accepteert informatie en stelt rapportage op over areaal binnen district en geeft inzicht in organisatorische aspecten van zorgplicht (via de assetmanager/districtshoofd cq). Voor wat betreft vergunningverlening en handhaving is de procesgang nog nader te bepalen. SLU: levert informatie aangaande de inspanning voor calamiteitenzorg, bediening, inspecties en onderhoud. Haalt deze informatie bij betreffende Rijkswaterstaatsonderdelen (PPO, VWM, CM). Directeur NM: geeft door middel van oplegger (dashboard) bij rapportages van districten een overkoepelend beeld van de netwerkprestatie (toestand) en organisatorische aspecten. HID (regionale dienst): stelt rapportage vast en stuurt deze naar PE/Bestuur). PE: geeft inzicht in prestatie Rijkswaterstaat t.a.v. de zorgplicht primaire waterkeringen, via proces netwerkmonitoring. Ontwikkeling procesbeschrijving Het rapportageproces wordt uitontwikkeld in samenspraak met districtshoofden en de procesadviseurs OAM/CM/VWM/KNK/BV, waarbij voorzien wordt dat een aantal deelprocessen wordt gedefinieerd. Deze ontwikkeling vindt plaats in de 2e helft van 2015 en leidt tot bijstelling van het kader. In de uitwerking van de procesbeschrijving wordt onder andere de rol, taak en verantwoordelijkheid van district, regio en landelijke diensten geduid. Daarbij is ook netwerkmonitoring in beeld. Netwerkmonitoring acteert in de check en act-fase op basis van gegevens, die veelal door anderen worden ingewonnen vanuit hun eigen primaire taak (districten, VWM e.a.). Deze gegevens hebben betrekking op omgevingsmanagement en assetmanagement, en geven een beeld van de feitelijke of beleefde kwaliteit van het areaal en de prestaties daarop. Het navolgende geeft deze procesgang schematisch weer. Pagina 17 van 51

18 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 District Regio Bestuur / DG Areaal en organisatierapportage Regiorapportage (DT) (areaal/ organisatie) (ILT/extern) RWS rapportage (ILT/I&M) SLU Bijdragen landelijke diensten 3.4 Inhoud van de rapportage en indicatoren Rijkswaterstaat rapporteert over twee verschillende aandachtsgebieden binnen de zorgplicht: 1. de staat van de kering (techniek/toestand); 2. de staat van de zorgtaak (proces/organisatie). Daarbij gelden twee uitgangspunten welke bepalend zijn voor de verantwoording. 1) Gegevens zoals in de legger opgenomen door Rijkswaterstaat: de fysieke afmetingen en toestand waaraan de kering moet voldoen, als uitwerking van wettelijke normeisen; 2) Service Level Agreements (SLA) tussen Rijkswaterstaat Ministerie van IenM (SG): gewenste niveau van het functioneren van de objecten. Wat betreft aandachtsgebied 1 (staat kering) wordt de inhoud van de rapportage vormgegeven door de volgende parameters/indicatoren: Primaire waterkering Dijken en dammen Indicator/parameter Toestand bekleding en erosie dijklichaam, overgangsconstructies en Niet Waterkerende Objecten (NWO s) Frequentie informatiebehoefte 56 Minimaal voor- en na stormseizoen en na elke storm/hoogwater (inspectierapport) 5 Onder andere gebaseerd op hetgeen vastgelegd in de risico gestuurde instandhoudingsplan. Frequentie in het instandhoudingsplan is leidend. 6 De beoordeling van de toestand vindt in de basis plaats rekening houdend met inhoudelijk geformuleerde eisen in de technische rapporten en (ontwerp)leidraden van ENW, dan wel de ontwerprapportages van de betreffende waterkering welke zijn gebaseerd op deze rapporten. Deze verbinding wordt in het inspectieplan gelegd. Pagina 18 van 51

19 Duinen Hoogte (voldoende cf. legger) Toestand harde constructies/damwanden Vooroever op zijn plaats Mate van duinafslag (boven/beneden minimaal benodigd afslagprofiel Eenmaal per jaar (inspectierapport) Minimaal voor- en na stormseizoen en na elke storm/hoogwater (na overschrijding drempelwaarde rivierafvoer) (inspectierapport) Minimaal voor- en na stormseizoen (inspectierapport) Na elke storm/hoogwater (inspectierapport) Stormvloedkeringen Betrouwbaarheid sluiting Voor- en na stormseizoen (faalkansrapportage) kwaliteit bodembescherming afhankelijk van morfologische dynamiek jaarlijks of minder frequent Waterkerende kunstwerken Betrouwbaarheid sluiting kwaliteit bodembescherming Voor- en na stormseizoen (inspectierapport of evaluatie proefsluiting) afhankelijk van morfologische dynamiek jaarlijks of minder frequent Kust Handhaven basiskustlijn Eens per jaar op basis van meetprogramma Pagina 19 van 51

20 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Wat betreft aandachtgebied 2 (organisatie) staat wordt de inhoud van de rapportage vormgegeven door de volgende parameters/indicatoren: Rapportage Indicator/parameter Informatiebehoefte Rapportage 1. Voor stormseizoen Geoefende / getrainde organisatie protocollen storm/hoogwater) Voortgang uitvoering calamiteitenplan (bijv. evaluatierapport) Rapportage 2. Na stormseizoen Geoefende / getrainde organisatie protocollen bediening waterkeringzorg uitvoering geprogrammeerd onderhoud (o.b.v. IHP) Uitvoering variabel onderhoud o.b.v. schadebeeld na stormseizoen Aandachtspunten vergunningverlening en handhaving Prognose variabel onderhoud Prognose vast onderhoud Kwaliteit inzet organisatie bij hoogwater- /stormsituatie Algemeen kwaliteitskwantiteitsbeeld uitvoering beheertaken door organisatie Actuele legger Actueel beheerregister Voortgang uitvoering OTO-plan bediening Voortgangsrapportage SLA geprogrammeerd onderhoud i.h.k.v. PIN beheer en onderhoud Evaluatierapport met restrisico s Op basis van overzicht vergunde werken aan waterkeringen en lopende handhavingsacties, een risicobeoordeling voor stormseizoen Afspraken uitvoering variabel onderhoud, inclusief risicoanalyse Stand van zaken programmering en uitvoering, inclusief risicoanalyse Evaluatierapporten en verbetervoorstellen Formele vaststelling van plannen primaire activiteiten (o.a. inspectieplan, HUP, IHP, OTO-plan) cf. PDCA-cyclus Beoordeling in hoeverre beschikbare capaciteit toereikend is voor taakinvulling. Faalkansrapporten SVK en Overzicht doorgevoerd wijzigingen legger Logboek bewerkingen beheerregister Pagina 20 van 51

21 Dashboard De rapportages worden gemaakt op basis van voorgaande tabellen en geven een gedeeltelijke inzicht in de uitvoering van de zorgplicht voor waterkeringen. Op netwerkniveau (regionaal/nationaal) worden deze rapportage benut om een overkoepelend Dashboard te vullen. Dit Dashboard geeft: De prestatie van keringareaal en organisatie op districtsniveau. Betreffende de organisatie wordt een signaal gegeven gebaseerd op de topeisen zoals beschreven in hoofdstuk 4, voorzien van toelichting. Inzicht in meer generieke activiteiten voor de zorgplicht. Dit betreft een kwalitatieve beschouwing op de parameters: - Kennismanagement: effect van het strategisch HRM-plan en kennis- en opleidingsplan waterkeringen Rijkswaterstaat - De actualiteit van de netwerkbeheervisies en beheerplan Rijkswateren - Kwaliteit en functioneren van informatiemanagementsystemen i.r.t. de zorgplicht waterkeringen De score op het dashboard (en in onderliggende rapportages) voor de indicatoren/parameters is niet kwantitatief, maar een signaal in de vorm van groen, oranje of rood, wetende: Groen: alles voldoet aan de verwachtingen Oranje: er is een afwijking geconstateerd, maar er wordt op gehandeld; Rood: er is een probleem waar niet direct een oplossing voor is, er wordt actie/besluit gevraagd. Voor de signalen oranje en rood wordt toegelicht wat de afwijking inhoudt en op welke wijze de hieruit voortvloeiende risico s worden beheerst. Ontwikkeling rapportageformat, indicatoren/parameters en dashboard In de 2e helft van 2015 worden formats voor het Dashboard en de rapportages ontwikkeld. Daarin opereert RWS niet alleen. De afstemming en eventueel samenwerking met waterschappen wordt gezocht via het Platform Waterkeringbeheer, Water ontmoet Water (WoW) en de activiteiten die STOWA namens de waterschappen ontplooit. 3.5 Afstemming met verantwoordingsproces SLA Uit voorgaande tabellen is af te lezen dat de zorgplicht een verwevenheid heeft met de afspraken tussen Rijkswaterstaat en de SG van het ministerie I&M in het kader van de SLA. Deze relatie richt zich primair op de prestaties welke de netwerken moeten leveren, de inspanning die Rijkswaterstaat daarvoor nodig heeft en de kosten die er mee gemoeid gaan. Over de prestatie wordt aan de hand van PIN s (prestatie-indicatoren) verantwoording afgelegd. Voor waterkering wordt in de SLAofferte een Indicator Keren Hoogwater (IN) afgesproken. De informatie welke in het kader van de verantwoording over de PIN wordt verzameld, evenals de uitkomst van de verantwoording kan worden gebruikt voor de verantwoording over de zorgplicht. SLA-offerte De SLA-offerte is in ontwikkeling. Begin 2016 wordt deze definitief ingediend bij DG RW. In 2016 worden, in een algemene bijstelling van dit kader, de definitieve SLA-afspraken verwerkt en wordt het rapportageproces geoptimaliseerd. Pagina 21 van 51

22 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Wijzigingsprocedure rapportageproces (check/act) De wijze van rapporteren en de toepasbaarheid van de formats wordt jaarlijks geëvalueerd. De verantwoordelijkheid daarvoor berust bij het proces (KNK/BV) en wordt in de praktijk door de afdeling waterkeringen van Rijkswaterstaat WVL uitgevoerd. Voorstellen voor aanpassing worden voorgelegd aan de verantwoordelijke proceseigenaar (KNK). Na besluitvorming worden eventuele aanpassingen doorgevoerd en aan betrokkenen gecommuniceerd. Pagina 22 van 51

23 4 Beschrijving activiteiten landelijk kader Het beheersysteem van de primaire keringen wordt getoetst aan de hand van de12 activiteiten uit het landelijk Kader Zorgplicht. Het Ministerie van IenM heeft aan de afzonderlijke activiteiten geen normering of eis gekoppeld, behoudens de beschrijving van producten en referenties. Paragraaf 4.1 beschrijft de topeisen, welke door zijn Rijkswaterstaat opgesteld op basis van de procesbeschrijvingen om ervoor te zorgen dat het Uitvoeringskader Zorgplicht past binnen de doelen van Rijkswaterstaat om als één Rijkswaterstaat op een procesgerichte manier te werken. Zie voor de procesbeschrijvingen van de activiteiten paragraaf Topeis per activiteit Rijkswaterstaat stelt onderstaande eisen aan de activiteiten uit het landelijk Kader Zorgplicht Primaire Waterkeringen ( Bijlage A). Daarbij is opgemerkt dat deze eisen bewerkt moeten worden als vertaling naar prestatiecontracten. Tevens geldt dat naast deze eisen, de eisen aan de informatiebehoefte om te verantwoorden over de processen zijn geformuleerd in voorgaand hoofdstuk. Activiteiten Eisen gesteld door Rijkswaterstaat Activiteiten gericht op de operationele uitvoering 1 Inspectie van primaire waterkering 2 Onderhoud van primaire waterkering Planmatige inspectie door onafhankelijke en deskundige partij waarvan de resultaten zijn vastgelegd in een beheerregister en resulterend in inspectierapporten t.b.v. de activiteiten Onderhoud, Vergunningverlening en Handhaving, alsmede de verantwoording over uitvoering van de zorgplicht (zie hoofdstuk 3). De eisen voor de informatiestroom naar deze activiteiten worden vastgelegd in de Klanteisenspecificatie (KES). Risicogestuurd onderhoud aan primaire waterkeringen dat aantoonbaar voldoet aan de vigerende ontwerpuitgangspunten. Dit betekent dat de ontwerpuitgangspunten van de waterkering dan wel de kaders hiervoor onderdeel zijn van het programma van eisen voor het prestatiecontract. De resultaten zijn vastgelegd in een overdrachtsdossier en/of rapportage en beoordeeld door de beheerder. 3 Vergunningverlening Handhaafbare vergunningverlening conform debeleidskaders, waarbij structureel getoetst wordt of vergunde werken effect hebben op de functionele veiligheid van de kering. 4 Toezicht en handhaving Toezicht is (dagelijkse) controle op uitvoeren van de toegestane activiteiten op, naast of in de waterkeringen en melden van niet toegestane activiteiten. Handhaving betreft repressief optreden met als oogpunt het beëindigen van niet toegestane activiteiten of niet naleven van vergunningsvoorwaarden. Pagina 23 van 51

24 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Bediening waterkerende kunstwerken Operationele inzet waterkerende kunstwerken volgens reguliere protocollen. Oefenprogramma bij hoogwater. Evaluatie binnen 2 maanden na operationele inzet. 6 Calamiteitenzorg Adequate calamiteitenbestrijding door de inzet van een geoefende, parate en zichtbare calamiteitenorganisatie. Activiteiten van generieke aard 7 Lange termijn en over de grenzen Geactualiseerde en bestuurlijk vastgelegde (regionale) netwerkbeheervisie. 8 Kennismanagement De organisatie heeft voldoende capaciteit, kennis en expertise om ervoor te zorgen dat de primaire waterkeringen aantoonbaar aan de veiligheidseisen voldoen. De organisatie is opgeleid voor de uit te voeren werkzaamheden. Ook benut de organisatie deze kennis optimaal binnen de zorgplicht activiteiten en met relevante andere activiteiten (via CoP s) en vice versa. De organisatie wisselt actief kennis en ervaringen uit met collega beheerders, ook met waterschappen ter verbetering van de eigen beheertaak. Activiteiten ondersteunend aan de operationele uitvoering 9 Informatiemanagementsysteem 10 Verantwoording over resultaten 11 Juridisch register waterstaatswerken 12 Beheren dagelijkse gegevens kering Eenduidige informatie over de toestand en sterkte van onze waterkeringen en de huidige en toekomstige belastingen hierop (bron: strategienota waterkeringeninformatie) Zie hoofdstuk 3 van dit kader Op grond van artikel 5.1 van de Waterwet moet de beheerder de toestand van de primaire waterkering vastleggen in een legger. De legger geeft aan hoe de kering er, gelet op de wettelijke veiligheidsnorm, bij moet liggen en waar qua vorm, afmeting en constructie aan voldaan moet worden. Bij de legger hoort ook een zgn. technisch beheerregister (art. 5.1, lid 2 van de Waterwet) waarin de voor het behoud van het waterkerend vermogen kenmerkende gegevens van de constructie en de feitelijke toestand nader zijn omschreven. In Rijkswaterstaat begrippen betreft het hier het op orde houden van areaal gegevens 4.2 Activiteiten uitgewerkt Deze paragraaf beschrijft per activiteit wat het inhoudt, welke eisen Rijkswaterstaat eraan stelt en hoe het proces verloopt. Iedere activiteit is uitgewerkt in een PDCAtabel, waarin voor iedere stap is beschreven wat de kaders (input) zijn, welke activiteiten plaatsvinden en wat de producten zijn (output). Pagina 24 van 51

25 1 Inspectie van de primaire waterkering Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Leidraad Risico-gestuurd Beheer en Onderhoud Inspectiekader Rijkswaterstaat IV-strategie (coproductie CIV/WVL, gereed juli 2015) Beheersysteem Programma AIR Handreiking Inspectie Waterkeringen (PIW, 2012) PIN (SLA ) Instandhoudingsplan (DDDU) Resultaten (verlengde) 3 e toetsronde primaire waterkeringen Opstellen inspectieplan: - Vaststellen specifieke doelen van inspectie - Doelen vertalen naar risicogestuurde inspectiestrategie - Inspectiestrategie vastleggen in inspectieplan - Inrichten inspectieproces (waarnemen, beoordelen, vervolgacties bepalen en vastleggen) Inspectieplan per object of objectcategorie Ingericht inspectieproces Do i.g.v. uitbesteding* Do i.g.v. zelf uitvoeren* Check Inspectieplan per object of objectcategorie Prestatiecontract-standaard Inkoopstrategie Systeemgerichte contractbeheersing Inspectieplan per object of objectcategorie Kwaliteitsoordeel van de waterkering en inspectieplan Vertalen inspectieplan naar contracteisen inspectie-aannemer Contracteren en uitvoeren inspecties Beoordelen en valideren inspectieresultaten aannemer Vastleggen inspectieresultaten in beheerregister Beleggen vervolgacties Uitvoeren inspecties Vastleggen inspectieresultaten in beheerregister Beleggen vervolgacties Opleiden inspecteurs Toetsen of PIN s gehaald worden en opnemen in rapportage Veiligheid In beheerregister** vastgelegd: - Alle inspectieresultaten - Kwaliteitsoordeel waterkering - Vervolgacties: definitie en urgentie Vervolgacties belegd bij Onderhoud, Vergunningverlening of Handhaving In beheerregister** vastgelegd: - Alle inspectieresultaten - Kwaliteitsoordeel waterkering - Vervolgacties: definitie en urgentie Vervolgacties belegd bij Onderhoud, Vergunningverlening of Handhaving Halfjaarlijkse rapportage Veiligheid Benodigde wijzigingen inspectieplan

26 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Act Halfjaarlijkse rapportage Veiligheid Benodigde wijzigingen inspectieplan Toets of inspectieplan voldoet Bepalen van de nodige bijstellingen plannen/kaders Advies bijstellen plannen (regio) Advies bijstellen kaders (bestuur) * In de eerste verkenning van het beheerproces is gebleken dat de inspecties onderbelicht zijn in de huidige werkwijze. De keuze of Rijkswaterstaat dit zelf dient te doen of door de markt kan laten uitvoeren is nog niet gemaakt en roept principiële discussies op. In de veronderstelling dat de uiteindelijke keuze voor één van de opties, of een hybride vorm, in een later stadium gemaakt wordt zijn, zijn beide opties in deze tabel uitgewerkt. De keuze heeft namelijk effect op de procesbeschrijving. ** Binnen Rijkswaterstaat MN-Z speelt de vraag welke tool gebruikt gaat worden voor databeheer bij de kering. Er zijn verschillende mogelijkheden, waaronder digispectie. Het doel is om hiermee duidelijkheid en eenduidigheid op te leveren in de beoordelingen van schadebeelden bij inspectie en gegevensbeheer. Deze vraag hangt samen met Zorgplicht activiteiten beheer dagelijkse gegevens en informatiemanagementsysteem. Besluitvorming hierover vindt plaats conform de IV stuurlijn. Zie voor het korte en lange termijn plan van aanpak ook de concept Strategienota Waterkeringeninformatie. De eis uit de realiteitscheck is dat voor het beheerregister een eenduidige structuur/systeembeschrijving van het beheerregister wordt gemaakt. Het register betreft een verzameling van systemen/tools waarin informatie over de waterkering en de waterkeringzorg is opgeslagen (o.a. legger, systeem vergunningen (PowerBrowser), systeem onderhoud (DISK), systeem onderhoudsprogrammering (RUPS))

27 2 Onderhoud van de primaire waterkering Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Beheerregister met areaal informatie Functionele eisen om te voldoen aan ontwerpuitgangspunten Inspectie-resultaten Legger Referentiekader Beheer en Onderhoud (RBO) Objectbeheerregime (OBR) per type object Leidraad Risicogestuurd Beheer en onderhoud (ProBO werkwijze) Handleiding IHP s Grondslagen waterkeren (ENW, 1998) Resultaten (verlengde) 3 e toetsronde primaire waterkeringen Opstellen en vaststellen instandhoudingsplannen, waaronder uitvoeren risicoanalyse (afwegingskader) Opstellen en vaststellen projectopdracht: POF, incl. KES. Bepalen informatie-aanlevering uit onderhoudscontract Instandhoudingsplan (risicogestuurd) Beheer en onderhoudsmaatregelen in meerjarige programmeringsbasis Informatiebehoefte uit onderhoudscontract Do Check Instandhoudingsplan (risicogestuurd) Beheer en onderhoudsmaatregelen in meerjarige programmeringsbasis Informatiebehoefte uit onderhoudscontract Prestatiecontract-standaard Inkoopstrategie Systeemgerichte contractbeheersing Rapportage UGP/functionele eisen) Oplever-/afleverdossier Vertalen IHP en informatiebehoefte naar contracteisen onderhoudsaannemer Contracteren, uitvoeren en registreren onderhoudswerkzaaamheden Opstellen overdrachtsdossier door onderhoudsaannemer Opstellen rapportage UGP/functionele eisen door onderhoudsaannemer Monitoren prestaties en eventueel bepalen verbetervoorstellen o.b.v. oorzaak afwijkingen Rapportage dat het onderhoud aan de primaire waterkering aantoonbaar voldoet aan ontwerpuitgangspunten (incl. rapportage UGP/functionele eisen). Oplever-/afleverdossier Verbetervoorstellen met aanvullende handelingen o.b.v. beheerdersoordeel op te nemen in contracteisen van (model)prestatiecontract gebaseerd op

28 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) de toestand van het areaal Act Verbetervoorstellen met aanvullende handelingen o.b.v. beheerdersoordeel Beoordelen verbetervoorstellen en eventueel aanpassen IHP en prestatiecontract Beoordeelde verbetervoorstellen met eventuele aanpassing IHP, programmering (RUPS) en (model) prestatiecontract

29 3 Vergunningverlening Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Beleidskader: - Bouwen op de waterkering - Werkzaamheden op of nabij waterkeringen van Rijkswaterstaat Kader voor vergunningverlening (MWH, 2011) Rapportage Veiligheid (uit inspecties) Expertise waterkeringen en areaalkennis -Beleidsregel Windturbines op waterkeringen -Uitvoeringskader vergunningverlening kust Actualiseren modelvergunning Landelijke afstemming proces vergunningverlening per type vergunning Geactualiseerde modelvergunning Proces Vergunningverlening per type vergunning Do Check Act Modelvergunning Proces Vergunningverlening Beleidsregels Expertise waterkeringen en areaalkennis Actueel Beleidsregels en voorschriften Verleende vergunningen Rapportage zorgplicht Wel/niet geconstateerde problemen met vergunning Op initiatief van vergunningaanvrager het voeren van vooroverleg Beoordelen aanvraag op beleidsregels Opstellen vergunning Beoordeling actualiteit vergunningsvoorschriften en mate van doeltreffendheid gelet wettelijke taak zorgplicht Beoordeling in hoeverre verleende vergunningen matchen met actueel beleidsregels en voorschriften Bepalen van benodigde beheersmaatregelen Beoordeelde vergunningsaanvraag Verleende vergunning, incl. voorschriften en considerans en vastgelegd in PowerBrowser Geïnformeerde assetmanager (voor opname in beheerregister en eventueel vertaling naar legger) Signaal met wel/niet geconstateerde problemen met vergunning Advies beheersmaatregel indien vergund werk leidt tot veiligheidsprobleem**

30 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Intrekken vergunning (zwaar middel, zelden gebruikt) 1. De uitdaging voor vergunningverlening is de procesinrichting tussen het operationele proces vergunningverlening (do) en de plan, check en act stappen in te regelen. De plan, check en act stappen hebben vooral een kaderstellend karakter. Vervolgens ligt het grootste risico in het beschikbaar zijn van voldoende waterkeringskennis in de procesgang van een vergunningsaanvraag om te komen tot een zorgvuldige afweging. De praktijk leert dat deze kennis beperkt beschikbaar is. In de check kan vergunningverlening uit de praktijk signaleren en adviseren aan de verantwoordelijken voor het opstellen van de kaders. 2. Vergunningverlening heeft voor de DO -stap een eigen digitaal systeem. De terugvertaling naar het beheerregister is niet ingeregeld aangezien het beheerregister als systeem niet is gedefinieerd. 3. In de procesbeschrijving wordt uitgegaan van het afgeven van vergunningen aan derden. De vergunningverlening eigen dienst verloopt via de ILT 4. **T.a.v. gele arcering. Bepaald moet worden waar deze activiteit thuis hoort en wie daarvoor verantwoordelijkheid draagt. Het kan onderdeel zijn van een andere zorgplicht activiteit.

31 4 Handhaving en toezicht (nog niet gereed) Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Beheerregister Verleende vergunningen Inspectieresultaten Landelijk vastgestelde sanctiestrategie Uitvoeren risicoanalyse en doorvertalen naar handhavingsstrategie Vertalen handhavingsstrategie in algemeen Handhavingsuitvoeringsplan (HUP) HandhavingsUitvoeringsPlan (HUP) Do Check Handhavingsuitvoeringsplan Verleende vergunningen (PowerBrowser) Inspectieresultaten -Uitvoeringskader Bouwen op de waterkering -Uitvoeringskader Werkzaamheden op of nabij waterkeringen van Rijkswaterstaat -Kader voor vergunningverlening (MWH, 2011) - Beleidsregel Windturbines op waterkeringen -Uitvoeringskader vergunningverlening kust HUP Rapportages beheerregister Rapportages zorgplicht Toezicht houden op werken/activiteiten derden gegeven de verleende vergunning door middel van toezichtsbezoeken Toezicht houden Handhavingsacties bij niet vergunde en niet toelaatbare activiteiten derden. Beoordeling in hoeverre risicowaardering afdoende is gelet toestand asset/areaal voor waterveiligheidsfuncties Rapportages t.b.v. beheerregister Specifieke handhavingsuitkomsten Evaluatierapport Act Evaluatierapport Opstellen voorstel bijstellen HUP en landelijke sanctiestrategie (indien noodzakelijk) Wijzigingsvoorstel werkwijze HUP t.b.v. waterkeringzorg Wijzigingsvoorstel landelijk sanctiestrategie

32 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015

33 5 Bediening waterkerende kunstwerken (regulier en voor calamiteiten) Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Landelijk kaders (Brug en Sluisstandaard?) vanuit SVC Leidraad kunstwerken (gemalen, coupures, etc.) Opgeleide bedienaars Voorbereiden operationele inzet waterkerende kunstwerken Opstellen, actualiseren en vastleggen documenten en bindingsrooster Maandelijks protocollen doornemen (bedienaar district) Object specifieke bedieninstructies: Sluitingsprotocol per object (gemaal, coupures, keersluizen) Bedienprotocol per object (schutsluizen) Bindingsrooster Protocollen proefsluitingen Oefenprogramma voor sluiten hoogwater Bedienaar kent protocol Do Check Act Sluitingsprotocol per object (gemaal, coupures, keersluizen) Bedienprotocol per object (schutsluizen) Bindingsrooster Protocollen proefsluitingen Oefenprogramma voor sluiten hoogwater Bedienaar kent protocol Resultaten operationele inzet na oefening of noodzakelijk gebruik. Storingsregistratie (bijna-) incidenten in Infraweb en logboek per dag per object Evaluatierapport bediening, inclusief benodigde verbetering Maandelijks beheerderoordeel Bedienen en sluiten van waterkerende kunstwerken, waaronder bijhouden in documentatie en systemen Beoordelen storingsregistratie objecten voor hoogwaterveiligheid situaties Evalueren operationele inzet (bij voorkeur binnen 2 maanden), waaronder vastleggen en beheren evaluatieresultaten Bepalen aanpassingen van protocollen, oefenprogramma en overige plannen. Bepalen urgente vervolgacties Jaarlijks proefsluiting per object Operationele inzet volgens protocol, bedieningsvoorschriften Storingsregistratie (bijna-) incidenten Evaluatierapport bediening, inclusief benodigde verbetering Maandelijks beheerdersoordeel Bijgestelde protocollen bij voorkeur binnen 2 maanden na operationeel gebruik en voor stormseizoen Bijstelling oefenprogramma en overige plannen Gegevens in DISK Besluiten urgente vervolgacties (via escalatielijn naar Dir. NM, eventueel in afstemming met Dir. PPO )

34 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Calamiteitenzorg Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Beleidsplan Crisisbeheersing van het DCC I&M Beleidskader Crisisorganisatie Rijkswaterstaat Leidraad calamiteitenbestrijdingsplan (bevat format calamiteitenbestrijdingsplan) Landelijk draaiboek hoogwater en overstromingen Opstellen en vastleggen calamiteitenbestrijdingsplan, waaronder risicoanalyse (afwegingskader) Calamiteitenbestrijdingsplan (incl. oefeningen); Operationele niveau calamiteitenbestrijdingsplan: noodplannen, draaiboeken, handboeken en continuïteitsplannen. Do Calamiteitenbestrijdingsplan (incl. oefeningen); Operationele niveau calamiteitenbestrijdingsplan: noodplannen, draaiboeken (waaronder draaiboek storm), handboeken en continuïteitsplannen. Oefenen calamiteiten - Jaarlijks per district objectcategorie voor fase 0/1, vóór stormseizoen (1 oktober)*, waarin alle object categorieën terugkomen; - Jaarlijkse landelijke worst case oefening met volledige kolom voor fase 2/3 bij minimaal 1 v/d 7 diensten - Minimaal 1 keer in 5 jaar grootschalige multidisciplinaire oefening met partners (veiligheidsregio s en waterschappen)** Afhandelen calamiteit/crisis. Inzet bij calamiteiten: -Inzet calamiteiten organisatie cf. plan Geoefende, parate en zichtbare calamiteitenorganisatie; Jaarlijkse verslag calamiteitenoefeningen; Afgehandelde calamiteit/crisis. Check Handreiking evaluaties; Jaarlijks verslag calamiteitenoefeningen; Afgehandelde calamiteit/crisis. Evalueren van operationele inzet calamiteiten/crisisbestrijding; Evalueren calamiteitenoefeningen. Rapport evaluaties calamiteiten/crisisbestrijdingen en oefeningen; Verbetervoorstellen

35 Act Calamiteitenplan Evalueren van calamiteitenplan*** calamiteiten/crisisbestrijding. Rapport evaluaties calamiteiten/crisisbestrijdingen Uitvoeren verbetervoorstellen; Aangepast calamiteitenbestrijdingsplan; en oefeningen Actualiseren calamiteitenbestrijdingsplan Aangepaste werkprocessen. Verbetervoorstellen voor 1 juli. calamiteiten/crisisbestrijding. *Dit is een operationele oefening en behoort in het reguliere bedieningsproces. **In SMWO verband wordt grootschalig met partners eens in de vijf jaar geoefend. Bij de meeste hoogwaters zijn de veiligheidsregio s niet betrokken en wordt alleen samengewerkt met de waterschappen. ***Het calamiteitenplan wordt ook geëvalueerd. De frequentie is afhankelijk in hoeverre calamiteiten hebben plaatsgevonden. De maximale houdbaarheid van een calamiteitenplan (zonder actualisatie) bedraagt 4 jaar.

36 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Lange termijn en over de grenzen Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Beheerplan Rijkswateren (6 jarige cyclus) SLA-afspraken met ministerie I&M (4 jaar) en doorvertaling naar Onderhoudbeheerregimes (OBR) Uitvoeringskader Zorgplicht Kader oevererosie (aangrenzend areaal)? Toetsvoorschriften (VTV) kader om te komen tot rapport? Specifieke programma s zoals suppletieprogramma Opstellen en bestuurlijk vastleggen van netwerkbeheervisies Opnemen zorgplicht in BPRW Netwerkbeheervisie (0 20 jaar) en vandaar afgeleide regionale netwerkbeheervisies/omgevingskoersen Do (regionale) netwerkbeheervisie Afstemmen waterbeheerplan en BPRW, waaronder samenhangende zorgplicht met keringbeheerders aangrenzend areaal en beheerders wegen, vaarwegen, natuur etc. Beheerplan afgestemd met beheerplan aangrenzende beheerders Check Beheerplan afgestemd met beheerplan aangrenzende beheerders 4-jaarlijks evalueren zorgplicht Jaarlijks netwerkmonitoring Act Verbetervoorstellen Beoordelen verbetervoorstellen en actualiseren waterbeheerplan en BPRW Evaluatierapport zorgplicht (4-jaarlijks) met verbetervoorstellen Jaarlijks overzicht incidenten en verbeteracties Bijgestelde (regionale) netwerkbeheervisie

37 8 Kennismanagement Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Kennisprofiel Kenniskoers Do Capaciteitsbehoefte incl. functieprofielen in strategisch HRM plan Kennis- en opleidingsplan primaire keringen per organisatie 4-jaarlijks updaten Kennisprofielen o.b.v. toekomstig verwachte ontwikkelingen. Vaststellen capaciteits- en kennisbehoefte personeel incl. functieprofielen per dienst Opstellen en vaststellen kennis- en opleidingsplan per organisatie Aanvragen capaciteit personeel, werving en selectie personeel of uitbesteden werkzaamheden;* Uitvoeren kennis- en opleidingsplan; Benoemen leer- en ontwikkeldoelen binnen zorgplicht en bijbehorende plannen met bijbehorende acties, Capaciteitsbehoefte incl. functieprofielen in strategisch HRM plan. Kennis- en opleidingsplan primaire keringen per organisatie. Organisatie met voldoende capaciteit, kennis en expertise** Check Team Strategisch HRM-plan Kennis- en opleidingsplan Evaluatie team op basis van strategisch HRM-plan en kennis- en opleidingsplan primaire keringen Jaarlijks monitoren of Kennisprofiel leidt tot de beoogde doelen Act Vastgelegde evaluatie Bepalen aanvullende acties en eventueel actualiseren strategisch HRM-plan en kennis- en opleidingsplan primaire keringen Vastgelegde evaluatie Aangepast strategisch HRM-plan en kennis- en opleidingsplan primaire keringen *In de praktijk zal grootste belemmering voor uitvoering van deze activiteit de concurrentie met andere projecten en programma s bij Rijkswaterstaat zijn. Zorg in de planning voor afwegingsruimte en afstemming van de capaciteitsvraag met andere capaciteitsvragen. **Van belang om scherp te krijgen wat dit inhoudt: voldoende capaciteit, kennis en expertise.

38 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Informatiemanagementsysteem Plan Do Check Input Activiteit Output - Procesomschrijving inspecties, - Informatiebehoefte (gegevensbehoefte en Vastgestelde informatiebehoefte onderhoud, vergunningverlening, gewenste functionaliteiten (o.a. gewenste zorgplicht geprogrammeerd. Portfolio toezicht en handhaving, bediening frequentie actualisatie gegevens) AOA toetst dit. en calamiteitenzorg actualiseren en vaststellen Benoemde rolhouders data. - Kaders: Rolhouders data, I- - Rolhouders data benoemen, incl. Afspraken over IV services (data en strategie functioneel beheer. applicaties). - Detail proces ontwerp IV - opleiden, trainen, bijscholen medewerkers Deskundige en bekwame in IV-proces medewerkers in IV-proces - In IV Portfolio Aanleg, onderhoud en Assetmanagement vastgestelde en geprogrammeerde IB. - Afspraken over IV services (data en applicaties) - Beschikbare data, systemen en diensten voor zorgplicht - realiseren/onderhouden data, systemen en diensten. - gebruiken gerealiseerde IV. Toetsen gebruikers tevredenheid en business fit. Monitoring op proces en consistentie van systemen en bestanden Monitoren of er voldoende, gekwalificeerde medewerkers zijn Act Rapportage en verbeterplan Bepalen of bijstellingen nodig zijn van kaders, processen informatiebehoefte. Bepalen of extra aandacht voor medewerkers IV proces nodig is (kwaliteit, kwantiteit) Beschikbare data, systemen en diensten die voorzien in de informatiebehoefte. Rapportage en verbeterplan Bijgestelde kaders (inclusief werkprocessen inspecties, onderhoud, vergunningverlening, toezicht en handhaving, bediening en calamiteitenzorg) en bijstellen informatiebehoefte en/of programmering IV

39 11 Juridisch register waterstaatswerken Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Waterwet Bepalen aanpak en uitgangspunten Aanpak opstellen Legger Waterregeling Normering en maatgevende waterstanden Netwerkbeheervisie, inclusief afstemming aangrenzende waterkeringbeheerders Landelijk uniform format legger Do Aanpak opstellen Legger Landelijk uniform format legger Opstellen legger, inclusief vaststellingsprocedure Legger Primaire keringen Legger Waterstaatswerken Check Legger primaire waterkeringen Beoordelen huidige legger Benodigde bijstellingen legger Bijgestelde normen, waterstanden Ervaringen dagelijks beheer Act Benodigde bijstellingen Bepalen bijstellingen en werkwijze Bijstellen Legger

40 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november Beheren dagelijkse gegevens keringen Stappen Input (Kaders) Activiteit (Procesbeschrijving) Output (Producten) Plan Procesomschrijving inspecties, onderhoud, vergunningverlening, toezicht en handhaving, bediening en calamiteitenzorg; Kader Rolhouders data; Istrategie. Informatiebehoefte (gegevensbehoefte en gewenste functionaliteiten (o.a. gewenste frequentie actualisatie gegevens) actualiseren en vaststellen; Rolhouders benoemen informatievoorziening databeheerproces. Vastgestelde informatiebehoefte; Benoemde rolhouders data. Do Portfolio informatievoorziening (architectuur en applicatieportfolio); Aanleg, onderhoud en Assetmanagement en Watermanagement; Vastgestelde informatiebehoefte. Gegevens aanpassen, actualiseren, verrijken, toevoegen en opslaan. Check Geactualiseerde, verrijkte gegevensset Toetsen in dagelijkse praktijk (bijv. als onderdeel inspectie); -jaarlijkse check op aangepaste gegevens. Act Rapportage databeheer Bepalen of bijstellingen nodig zijn van kaders en informatiebehoefte. *Bestaat nog niet Actueel beheerregister Geactualiseerde, verrijkte gegevensset. Rapportage databeheer* (1. klopt de gewenste informatiebehoefte met hetgeen in gegevens is opgeslagen? En 2. Is de informatiebehoefte bruikbaar?) Advies tot bijstellen kaders (inclusief werkprocessen inspectie, onderhoud, vergunningverlening, toezicht en handhaving, bediening en calamiteitenzorg) en informatiebehoefte.

41 5 Koppeling primair proces 5.1 Koppeling met Rijkswaterstaat primaire processen Uitvoering van de activiteiten dient plaats te vinden in de primaire processen van Rijkswaterstaat. Deze paragraaf bevat een koppeling tussen de activiteiten en de primaire processen. In Bijlage B zijn de primaire processen opgenomen, uitgewerkt tot het 2 e niveau. De informatie over de processen is afkomstig uit ARIS, Versie 19 januari Een nadere uitwerking van dit kader is noodzakelijk voor een volledige verbinding met de primaire processen. Dit vereist een wisseling tussen de uitwerking van de primaire processen en de implementatie van dit kader in de Rijkswaterstaat Activiteiten OAM VWM AO SCM BV KNK IV Inspectie van de primaire waterkeringen P Opstellen inspectieplan - Vaststellen specifieke doelen van inspectie - Doelen vertalen naar risicogestuurde inspectiestrategie - Inspectiestrategie vastleggen in inspectieplan D Vertalen inspectieplan naar contracteisen inspectieaannemer Contracteren en uitvoeren inspecties (C) Beoordelen en valideren inspectieresultaten aannemer Vastleggen inspectieresultaten in beheerregister Beleggen vervolgacties C Toetsen of PIN s gehaald worden en opnemen in rapportage Veiligheid Toetsen of inspectieplan voldoet A Bepalen van de nodige bijstellingen plannen/kaders Onderhoud van de primaire waterkeringen P Opstellen en vaststellen instandhoudingsplannen, waaronder uitvoeren risicoanalyse (afwegingskader)

42 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Activiteiten OAM VWM AO SCM BV KNK IV Opstellen en vaststellen projectopdracht (POF, incl. KES) Bepalen informatie-aanlevering uit onderhoudscontract (C) D Vertalen IHP en informatiebehoefte naar contracteisen onderhoudsaannemer (C) Contracteren, uitvoeren en registreren onderhoudswerkzaamheden Opstellen overdrachtsdossier door onderhoudsaannemer Opstellen rapportage UGP/functionele eisen door onderhoudsaannemer C Monitoren prestaties en eventueel bepalen verbetervoorstellen o.b.v. oorzaak afwijkingen A Beoordelen verbetervoorstellen en eventueel aanpassen IHP en prestatiecontract Vergunningverlening P Actualiseren modelvergunning en landelijke afstemming proces vergunningverlening per type vergunning D Voeren vooroverleg Beoordelen aanvraag op beleidskaders Verlenen vergunning C Beoordeling actualiteit vergunningsvoorschriften en mate van doeltreffendheid gelet wettelijke taak zorgplicht Beoordeling in hoeverre verleende vergunningen matchen met actueel beleidsregels en voorschriften A Bepalen van benodigde beheersmaatregelen of (als zwaarste middel) intrekken vergunning Toezicht en handhaving P Uitvoeren risicoanalyse en vertalen naar handhavingsstrategie/-plan D Uitvoeren HUP en ad-hoc handhavingsacties C Evalueren HUP A Voorstel aanpassen risicobeoordeling en HUP Bediening waterkerende kunstwerken P Voorbereiden operationele inzet waterkerende kunstwerken Opstellen, actualiseren en vastleggen documenten en bindingsrooster

43 Activiteiten OAM VWM AO SCM BV KNK IV Maandelijks doornemen (bedienaar district) D Bedienen en sluiten van waterkerende kunstwerken, waaronder bijhouden logboeken C Evalueren operationele inzet (binnen 2 maanden), waaronder vastleggen en beheren evaluatieresultaten A Bepalen aanpassingen van protocollen, oefenprogramma en overige plannen Bepalen urgente vervolgacties Calamiteitenzorg P Opstellen en vastleggen calamiteitenbestrijdingsplan, waaronder risicoanalyse (afwegingskader) D Oefenen calamiteiten Operationele inzet calamiteitenzorg C Evalueren van operationele inzet calamiteitenbestrijding Evalueren calamiteitenoefeningen A Beoordelen verbetervoorstellen n.a.v. evaluatie en voor 1 juli actualiseren calamiteitenbestrijdingsplan Lange termijn en over de grenzen P Opstellen en bestuurlijk vastleggen van netwerkbeheervisies Opnemen zorgplicht in SLA D?? C?? A?? Kennismanagement P Vaststellen capaciteitsbehoefte personeel incl. functieprofielen per dienst Opstellen en vaststellen kennis- en opleidingsplan per organisatie D Aanvragen capaciteit personeel, werving en selectie personeel of uitbesteden Uitvoeren kennis- en opleidingsplan C Evaluatie team o.b.v. strategisch HRM plan en kennis- en opleidingsplan A Bepalen aanvullende acties en eventueel actualiseren strategisch HRM-plan

44 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Activiteiten OAM VWM AO SCM BV KNK IV en kennis- en opleidingsplan primaire keringen Juridisch register waterstaatswerken P Aanpak opstellen/aanpassen en beheer legger D Opstellen/bijhouden legger C Beoordelen aanpassingen legger A Advies bijstellen aanpak legger Informatiemanagementsysteem P Bepalen informatiebehoefte D Ontwikkelen systeem C Toetsen geschiktheid A Voorstel optimalisatie systeem Beheren van dagelijkse gegevens kering P Ntb D Ntb C Ntb A Ntb (C) = contract

45 6 Optimaliseren uitvoeringskader 6.1 Verbetercyclus van het uitvoeringskader Zoals in 1.2 aangegeven is dit een eerste versie van het kader. Zowel het kader als de uitvoering ervan worden in de PDCA-cyclus beheert. Plan: op- en bijstellen van het kader; Do: implementeren en uitvoeren van de activiteiten; Check: afwijkingen in ½-jaarlijkse Rapportage; Act: bepalen benodigde bijstellingen in kader. Figuur 4 PDCA-cyclus kader 6.2 Optimalisatie doelstellingen Eén van de mogelijke bijsturingsmogelijkheden is het bijstellen van ambitie en/of uitvoeringswijze. Mogelijke variaties zijn hieronder weergegeven en worden in een latere versie van het kader geconcretiseerd. Schuiven voor instellen realistisch Realistisch (hoe) I 100 % markt (EPK) Eigen Rijkswaterstaters (IK) I Proceskennis Objectspecifieke kennis II Contracten volledig SCE Contracten RAW II Geld gedreven kwaliteit gedreven III Binnen generieke Rijkswaterstaat systematiek passen Specifiek op waterkeringen afgestemde Rijkswaterstaat systematiek Pagina 45 van 51

46 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 III Volledig eigen taak Rijkswaterstaat Uitbesteed aan waterschappen IV Centraal georganiseerd Decentraal georganiseerd IV Ingericht per Per object Hoofd(water)systeem Integraal zorgplichtsysteem Opknippen naar activiteiten De nummers voor de schuiven geven een zekere onderling verband tussen de schuiven aan. Door de schuiven met eenzelfde nummer in assenstelsel te plaatsen is het mogelijk afwegingen tot een optimale keuze te formuleren. Pagina 46 van 51

47 Deel B uitwerking per objectcategorie (nog niet uitgewerkt) Indien uit de implementatie en toepassing van het kader volgt dat daar waar nodig een specifieker uitwerking per objectcategorie (duiken/dammen/duinen, kunstwerken, stormvloedkeringen en kustfundament) noodzakelijk is met werkwijzen, volgt deze toevoeging in de periode Pagina 47 van 51

48 RWS Bedrijfsinformatie Uitvoeringskader Zorgplicht Primaire Keringen RWS 10 november 2015 Bijlage A Toetskader Zorgplicht Primaire waterkeringen Pagina 48 van 51