Datum uw brief n.v.t.

Transcriptie

1 Directie Grondgebied Ingekomen stuk D11 (PA 18 maart 2009) Bouwen en Wonen Aan de gemeenteraad van Nijmegen Mariënburg PS Nijmegen Telefoon (024) Telefax (024) Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 3 maart 2009 Onderwerp Evaluatie woningzoekenden in een rolstoel Ons kenmerk G340/ Datum uw brief n.v.t. Contactpersoon M. van den Elzen Doorkiesnummer Geachte leden van de Raad, Hierbij willen wij u informeren over de resultaten woningzoekenden in een rolstoel. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Regionale Huisvestingsverordening Stadsregio Arnhem- Nijmegen per 1 april 2007 vindt de verdeling van verzorgd-wonen woningen en de verhuur van rolstoeltoegankelijke en rolstoeldoorgankelijke woningen via Entree plaats. Het doel hiervan is de keuzevrijheid en transparantie op de woningmarkt te vergroten. Daarvóór werd voor woningzoekenden in een rolstoel bemiddeld in de RTC (Rolstoel Toewijzings Commissie). De nieuwe werkwijze is geëvalueerd door de afdeling Onderzoek en Statistiek. Hierbij ontvangt u de evaluatie. Uit de evaluatie blijkt dat de situatie voor woningzoekenden in een rolstoel op vooraf geformuleerde evaluatiepunten ogenschijnlijk niet verslechterd is: Afgelopen anderhalf jaar zijn er immers 25 woningen verhuurd aan rolstoelwoningzoekenden. De wachtlijst van rolstoelwoningzoekenden van voor 1 april 2007 (nieuwe Huisvestingsverordening) is succesvol weggewerkt. Momenteel zijn er ca. 16 rolstoelwoningzoekenden. Dit aantal is laag-normaal in vergelijking met voorgaande jaren. Geen verdringing van buiten Nijmegen. Tot nu toe is er slechts één woningzoekende van buiten Nijmegen die in aanmerking is gekomen voor een rolstoelwoning in Nijmegen. De kosten voor woningaanpassing zijn niet toegenomen. Deze kosten zijn vergelijkbaar met 2005 en

2 Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Bouwen en Wonen Vervolgvel 1 Toch zijn er kanttekeningen te plaatsen bij deze resultaten: - De verhuringen aan rolstoelwoningzoekenden zijn voornamelijk door bemiddeling tot stand gekomen en niet via de werkwijze van de nieuwe verordening (labelen/indiceren). - Er is weinig aanbod van gelabelde woningen geweest: in de periode van 1 april 2007 tot 1 april 2008 zijn er 6 rolstoelwoningen gelabeld (11 aanbiedingen). Door het gebrek aan gelabelde woningen heeft de indicatie als voorrangsmechanisme nog niet naar behoren kunnen functioneren. De Nijmeegse corporaties stellen dat het erg lastig is woningen te vinden die gelabeld kunnen worden, omdat woningen vaak niet voldoen aan alle gestelde criteria. In andere gemeenten waaronder Arnhem schijnt dit probleem zich minder voor te doen. Vraag is waarom? - Er bestaan regionaal nog enkele praktische onduidelijkheden bij de uitvoering van de nieuwe werkwijze. In januari 2009 is besloten dat in Stadsregionaal verband een werkgroep deze onduidelijkheden zal oplossen, hetgeen de werkwijze ten goede zal komen. - Het doel van de nieuwe werkwijze (labelen en indiceren) is de keuzevrijheid en transparantie op de woningmarkt te vergroten. Aangezien er nog voornamelijk bemiddeld is, is dit nauwelijks te onderzoeken. Indien er voldoende gelabeld aanbod is en er goed volgens de nieuwe werkwijze wordt gewerkt, zal de keuzevrijheid en transparantie toenemen. Er is besloten door te gaan met de nieuwe werkwijze (het labelen/indiceren bij rolstoelwoningen)en volgend jaar opnieuw te evalueren: - Het succes of falen van de nieuwe regeling kan nog onvoldoende worden aangetoond. Vandaar dat continuering wordt voorgesteld en over een jaar opnieuw een evaluatie uit te voeren. - De nieuwe werkwijze is Stadregionaal geregeld en verplicht gesteld. - De nieuwe werkwijze is nog onvoldoende geïmplementeerd. Betrokken partijen corporaties, WMO-afdeling en Rolstoeltoewijzingscommissie zijn nu bekend met de nieuwe werkwijze. Met de Rolstoeltoewijzingscommissie (RTC) is besproken dat de rolstoelwoningen via de nieuwe werkwijze (labelen/indiceren) verdeeld worden. Alleen in uitzonderingsgevallen, beoordeelt door de RTC, zal bemiddeld worden. Deze verhuringen vallen dan onder het lokaal maatwerk. - Om het gelabelde aanbod van rolstoelwoningen te verhogen is met de corporaties de afspraak gemaakt om ook woningen te labelen die eenvoudig geschikt te maken zijn. Dit zal in overleg gaan tussen de corporaties en de WMO-afdeling van de gemeente. Verder hebben we voor de nieuwbouw in de bilaterale Prestatieafspraken tot 2010 afspraken gemaakt met de corporaties over de bouw van minimaal 19 rolstoelwoningen.

3 Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Bouwen en Wonen Vervolgvel 2 Over een jaar zal bij de jaarlijkse evaluatie van de woonruimteverdeling de verdeling van rolstoelwoningen worden meegenomen. Daarbij zal met name worden gelet op voorgaande aandachtspunten. Wij vertrouwen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa

4 Woningzoekenden in een rolstoel

5

6 Woningzoekenden in een rolstoel Datum: december 2008 Colofon Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek contactpersoon: Jenny Zonneveld tel.: (024) e mailadres: onderzoek.statistiek@nijmegen.nl Verkrijgbaar Open Huis, Stadswinkel Mariënburg PS Nijmegen tel: (024) of via (onderdeel wonen & leven > onderzoek en cijfers)

7

8 Inhoudsopgave SAMENVATTING EN CONCLUSIES 1 1 EEN NIEUWE MANIER VAN WONINGTOEWIJZING Een nieuwe werkwijze Onderzoeksvragen Nadere toelichting op de nieuwe werkwijze 4 2 INFORMATIE UIT HET ENTREE SYSTEEM Geadverteerde indicatiewoningen Woningen verhuurd aan rolstoelgeïndiceerden Woningzoekenden met (rolstoel)indicatie Hoe snel zijn geïndiceerden geholpen? 9 3 INFORMATIE VAN ROLSTOELTOEWIJZINGSCOMMISSIE Kwantatieve informatie Kwalitatieve informatie 12 4 ERVARINGEN VAN WONINGZOEKENDEN 15 5 AANPASSINGEN AAN VERHUURDE WONINGEN 17

9

10 Samenvatting en conclusies Nieuwe lijn: woningzoekenden in rolstoel zoeken via advertentie Tot april 2007 werd voor woningzoekenden met een indicatie voor een rolstoelwoning via bemiddeling naar een woning gezocht. Sinds dat moment moeten woningzoekenden met een indicatie via het gewone Entree systeem (reagerend op aanbod in krant en site) naar een woning zoeken. Hun indicatie geeft hen bij woningen die gelabeld zijn als rolstoeltoegankelijk voorrang op gewone woningzoekenden. Praktijk: zelf zoeken gecombineerd met bemiddeling In de afgelopen anderhalf jaar is deze nieuwe lijn ingezet, zonder de oude volledig op te geven. Een deel van de rolstoelers zoekt en vindt woningen na reactie op geadverteerd aanbod. Daarnaast is nog steeds sprake van toewijzing na bemiddeling. Volgens afspraak voor de indicaties verleend voor april 2007, maar ook voor nieuwe indicaties (lokaal maatwerk). Bemiddeling betekent daarbij zeker niet zonder meer dat er weinig ruimte is voor eigen keuze, eigen inbreng van de woningzoekende. Het kan ook zijn dat die juist een heel uitgesproken voorkeur heeft. Dan is het doeltreffender daar met de woningbeheerder op in te gaan dan om te wachten op een advertentie. Op vooraf geformuleerde evaluatiepunten is situatie niet verslechterd Het zelf zoeken via advertentie mocht geen verslechtering van de positie van woningzoekenden in een rolstoel betekenen. Harde conclusies trekken is moeilijk gezien de kleine omvang van de doelgroep in een rolstoel. Daardoor kunnen toevallig flinke schommelingen in cijfers ontstaan. Toch lijkt de situatie in het nieuwe systeem op een aantal vooraf geformuleerde evaluatiepunten vergelijkbaar met die in het oude systeem: Aantal woningzoekende en woningvindende rolstoelers normaal Tussen juli 2007 en juli 2008 hebben 16 rolstoelers een nieuwe woning gehuurd. Dit cijfer ligt tussen de scores van 2005 (18) en 2006 (8) in. Ook het aantal ingeschreven woningzoekenden (16 op 1 juli 2008) ligt in dezelfde grootte orde als voor de wijzigingen (1 januari 2007: 14 te bemiddelen rolstoelers). Wel belangstelling van buiten Nijmegen maar geen verdringing Er reageren wel mensen met een rolstoelindicatie van buiten de stad op Nijmeegse aanbod. Van de 16 rolstoelers die een woning hebben gehuurd komt er echter slechts één van buiten Nijmegen. Andersom is er ook een Nijmeegse woningzoekende die een woning buiten Nijmegen gehuurd heeft. Er is dus geen sprake van verdringen van Nijmeegse rolstoelers door woningzoekenden van buiten. Kosten woningaanpassing niet toegenomen Het patroon van de kosten die na verhuur gemaakt worden om de woning aan te passen aan de specifieke behoefte van de huurder is vergelijkbaar met de jaren 2005 en Voor de meeste woningen zijn kleine ingrepen, tot enkele duizenden euro s, nodig. Sporadisch wordt een grote aanpassing (aanbouw) gerealiseerd. Samenvatting en conclusies 1

11 Wachttijden gemiddeld iets korter De meerderheid van de 16 ingeschreven woningzoekenden op 1 juli 2008 heeft een indicatiedatum die korter dan een jaar geleden is. In januari 2007, in het oude systeem, was de inschrijvingsduur van de te bemiddelen woningzoekenden gemiddeld wat langer. Toch kanttekeningen De positie van woningzoekenden in een rolstoel lijkt dus niet verslechterd. Is de huidige situatie dan bevredigend? Op basis van de analyse van de administratieve gegevens en ervaringen van de betrokkenen zijn er zeker kanttekeningen te plaatsen: Erg weinig rolstoelwoningen in Nijmegen aangeboden in krant Er staan nauwelijks advertenties voor rolstoelwoningen in de Entree krant: 6 in een jaar tijd. Ook andere indicatiewoningen (0 treden, wonen met zorg) worden erg weinig aangeboden. Woningzoekenden in de rolstoel reageren daarom ook veel op gewone woningen. Daarbij hebben de indicaties geen betekenis: ze geven alleen bij de gelabelde woningen voorrang. Door het gebrek aan gelabelde woningen heeft de indicatie als voorrangsmechanisme niet goed kunnen functioneren. Dat de verhuur van woningen aan rolstoelers toch op peil is gebleven heeft twee oorzaken. Bemiddeling zorgt voor een aantal verhuringen. Daarnaast hebben sommige rolstoelers op basis van hun meettijd een woning toegewezen gekregen. Efficiency in verhuur rolstoelwoningen is teruggelopen Aangepaste woningen staan lang leeg, ook langer dan voorheen, voor er een nieuwe bewoner in trekt. Dat heeft te maken met de verhuurregels: op een advertentie reageren soms geen rolstoelers of alleen een geïndiceerde voor wie de woning niet goed geschikt te maken is. Dan moet nog 2x een advertentie gezet worden. Maar ook het aanbrengen van aanpassingen in de woning kost veel tijd, mede door bureaucratische procedures (bouwvergunning) binnen de gemeente. Soms wil uiteindelijk geen enkele geïndiceerde een aangepaste woning huren. Dan wordt verhuurd aan een gewone woningzoekende, met afschrijving van de al in de woning gedane investeringen. In Arnhem en rest van stadregio meer aanbod en meer indicaties In Arnhem en de rest van de stadsregio worden absoluut en relatief veel meer indicatiewoningen aangeboden. Vooral bij 0 tredenwoningen is het verschil met Nijmegen erg groot. Bij rolstoeltoegankelijke woningen zijn de verschillen wat minder. Ook het aantal geindiceerden in de rest van de stadsregio ligt veel hoger. De Nijmeegse aanbieders stellen dat het erg lastig woningen te vinden die gelabeld kunnen worden. Vaak voldoen woningen op een (klein) aspect niet aan de criteria. Is men elders in de Stadsregio misschien wat soepeler in het aangeven van indicaties? Registratie in Entree biedt geen compleet overzicht Niet alle verhuringen aan rolstoelers worden (met alle gegevens) in het Entree bestand verwerkt. Vooral verhuringen via bemiddeling blijven soms buiten het bestand. 2 Samenvatting en conclusies

12 1 Een nieuwe manier van woningtoewijzing 1.1 Een nieuwe werkwijze Voor woningzoekenden in een rolstoel werd tot 2007 door de gemeente en woningcorporaties samen in de RolstoelToewijzingsCommissie (RTC) een geschikte woning gezocht. Deze woningzoekenden werden bemiddeld. Vanaf april 2007 zoeken woningzoekenden in een rolstoel zelf een andere woning via het normale Entree systeem: ze reageren op aanbiedingen in de krant en op de website. Bij het woningaanbod van Entree staat aangegeven of een woning rolstoeldoorgankelijk is. De woningzoekende in een rolstoel bepaalt zelf op welke woning hij reageert. De rolstoelindicatie die zij hebben geeft hen geen recht meer op bemiddeling, maar op voorrang boven andere woningzoekenden voor woningen met het label rolstoeldoorgankelijk. Een bijkomende verandering is dat ook het woningaanbod voor rolstoelers, net als het overige woningaanbod, regionaal aangeboden en verdeeld wordt. Voor de oude indicaties, van voor 2007, is er een overgangsregeling. Voor hen wordt nog via bemiddeling naar een andere woning gezocht. Zowel in de oude als de nieuwe situatie geldt dat de gevonden woningen vaak nog niet volledig geschikt zijn en dat er aanpassingen nodig zijn. 1.2 Onderzoeksvragen We willen graag weten hoe de positie van woningzoekenden in een rolstoel in dit nieuwe systeem is: Hoeveel woningzoekenden in een rolstoel vinden een nieuwe woning, hoe verhoudt dit zich tot de resultaten van het oude systeem? Hoe lang duurt het voor woningzoekenden in een rolstoel een nieuwe woning vinden? Is dat langer of korter dan in de oude situatie? Worden Nijmeegse rolstoelers door het regionaliseren van het aanbod verdrongen door rolstoelers van buiten de gemeente? Moeten er meer of minder kosten voor woningaanpassing gemaakt worden? Wat vinden woningzoekenden en woningaanbieders van de nieuwe werkwijze? Om deze vragen te kunnen beantwoorden hebben we de volgende activiteiten uitgevoerd: een analyse van de bestanden van Entree/Enserve een gesprek met de RolstoelToewijzingsCommissie een analyse van de administratie van de RolstoelToewijzingsCommissie een aantal telefoongesprekken met woningzoekenden in een rolstoel in de WMO registratie zijn we nagegaan welke woningaanpassing gedaan zijn bij de nieuw verhuurde woningen De ervaringen en resultaten vanaf 1 april 2007 vergelijken we met de resultaten van woningtoewijzing aan rolstoelers in de jaren 2005 en Een nieuwe manier van woningtoewijzing 3

13 De focus in dit rapport ligt op woningzoekenden in een rolstoel. Bij de analyses van de gegevens uit het Entree bestand hebben we daarnaast ook gekeken naar de positie van andere woningzoekenden met een indicatie (0 treden, wonen met zorg). 1.3 Nadere toelichting op de nieuwe werkwijze Hoe ziet het toekennen van een indicatie en het zoeken van een nieuwe woning er in de nieuwe werkwijze doorgaans uit? Het proces start over het algemeen doordat zich iemand met een woonprobleem meldt bij Bureau WMO van de gemeente. Dan gaat iemand van het Bureau de situatie aan huis bekijken: op welke manier kan dit probleem het beste opgelost worden? Via aanpassing in de huidige woning of is verhuizen de beste/goedkoopste optie? Als de balans doorslaat naar verhuizen krijgt de bewoner een toezegging een verhuiskostenvergoeding te ontvangen wanneer hij verhuist naar een woning met specifiek benoemde kenmerken (rolstoelwoning, 0 tredenwoning, wonen met zorg). Van deze toezeggingen wordt geen centrale administratie bijgehouden. Met de toezegging kan de bewoner naar de corporaties, waar hij in het Entree bestand wordt ingeschreven als geïndiceerde (voor een rolstoel, 0 treden woning of wonen met zorg). De datum waarop dat gebeurt is de indicatiedatum. Met deze indicatie kunnen mensen zelf reageren op het aanbod in de Entree krant. Bij woningen met een aanduiding die overeenkomt met hun indicatie (rolstoel, 0 treden, wonen met zorg) hebben zij voorrang op andere woningzoekenden. Woningzoekenden met een rolstoelindicatie komen toch ook nog op een aparte lijst te staan. Deze woningzoekenden worden besproken in de RolstoelToewijzingsCommissie. Dit is niet in overeenstemming met de oorspronkelijke uitgangspunten van de nieuwe werkwijze ( ook woningzoekenden in een rolstoel zijn zelf verantwoordelijk voor, hebben zelf de vrijheid in de keuze van een nieuwe woning ). In praktijk is er erg weinig aanbod van rolstoelwoningen en komt de afstemming woningzoekende woning erg nauw. Daarom wordt toch nog regelmatig naar bemiddeling gegrepen om een woning voor een rolstoeler te vinden. Zulke toewijzingen worden in het Entree systeem uiteindelijk geschaard onder de noemer lokaal maatwerk. Komt er een rolstoel, 0 treden of wonen met zorg woning vrij dan wordt daarvoor, eventueel na nog een tussentijdse toetsing door Bureau WMO, een advertentie met indicatie geplaatst. Woningen met een rolstoelindicatie mogen alleen aan woningzoekenden met een rolstoelindicatie worden verhuurd. Reageert er geen geschikte woningzoekende op de advertentie dan moeten nog tweemaal een nieuwe advertentie gezet worden. Als er dan nog geen rolstoelkandidaat is gevonden dan mag de woning aan een gewone woningzoekende worden verhuurd. 0 Tredenwoningen en woningen met zorg gaan met voorrang naar een geïndiceerde voor zo n woning. Is er onder de reagerenden echter niemand met zo n indicatie dan mag al bij de eerste advertentie de woning aan een gewone woningzoekende verhuurd worden. 4 Een nieuwe manier van woningtoewijzing

14 2 Informatie uit het Entreesysteem 2.1 Geadverteerde indicatiewoningen In de periode 1 april april 2008 zijn er in de Entreekrant 38 advertenties verschenen van Nijmeegse indicatiewoningen. Voor sommige woningen is meerdere malen geadverteerd. Daardoor is het aantal aangeboden woningen (30) kleiner dan het aantal advertenties (38). Figuur 1 Aanbod indicatiewoningen in Nijmegen via Entree krant, 1 april april 2008 aanbiedingen woningen totaal rolstoel treden verzorgd wonen eerst rolstoel, dan 0treden 2 De 38 advertenties waren min om meer gelijk gespreid over de drie indicatiecategorieën rolstoelwoning, 0 tredenwoning en verzorgd wonen. Kijk je naar het aantal woningen dat schuil gaat achter deze advertenties dan zie je dat bij verzorgd wonen en 0 tredenwoningen het aantal woningen ongeveer overeenkomst met het aantal advertenties. Voor deze woningen wordt weinig herhaald geadverteerd. Bij deze woningen mag, bij gebrek aan een geïndiceerde kandidaat, immers verhuurd worden aan een gewone woningzoekende. Bij rolstoelwoningen ligt dat anders. De 11 advertenties hebben betrekking op 6 verschillende woningen, 4 die alleen als rolstoelwoning zijn aangeboden en 2 die als rolstoelwoning begonnen maar uiteindelijk als 0 tredenwoning geëindigd zijn. In de volgende tabel is te zien wie deze 30 indicatiewoningen uiteindelijk gehuurd hebben: Figuur 2 Verhuur van indicatiewoningen via advertentie Entree, aanbod 1 april april 2008 indicatie aantal woningen verhuurd aan rolstoel- verzorgd. 0-treden- gewone via bemid. onbekend/ geind. geind. geind wz WVG-er niet verhuurd rolstoel treden verzorgd eerst rolstoel, dan 0treden totaal De woningen met indicatie verzorgd wonen worden inderdaad (bijna) allemaal verhuurd aan woningzoekenden met een indicatie verzorgd wonen. Bij rolstoel en 0 tredenwoningen Informatie uit het Entree systeem 5

15 gaat minimaal de helft van het aanbod naar gewone woningzoekenden (resp. 2 van de 4 en 6 van de 10). Bij rolstoelwoningen gebeurt dat nadat eerst meerdere malen een advertentie specifiek voor rolstoelers is geplaatst. Bij 0 treden woningen kan dat al bij de eerste advertentie. In Figuur 3 is te zien dat het aanbod van 0 tredenwoningen in Nijmegen heel klein is in vergelijking met de rest van het KAN. Ook bij rolstoelwoningen is het aantal advertenties niet groot, maar zijn de verschillen veel kleiner. De indicatiecategorie verzorgd wonen komt alleen in Nijmegen voor. Figuur 3 Advertenties van indicatiewoningen 1 april april treden rolstoel verzorgd wonen Arnhem Nijmegen rest KAN KAN-totaal Woningen verhuurd aan rolstoelgeïndiceerden In totaal hebben, volgens de registratie in het Entreebestand, in het jaar tussen 1 juli 2007 en 1 juli huishoudens met een rolstoelindicatie een nieuwe woning in Nijmegen gehuurd. Figuur 4 Aan rolstoelgeïndiceerden verhuurde woningen in de periode juli 2007 juli 2008 via bemiddeling 5 via advertentie indicatiewoning 3 gewone woning 2 totaal 10 In 2005 werden er 8 en in woningen aan rolstoelers verhuurd. De score van het afgelopen jaar is hiermee vergeleken laag normaal. Van de verhuringen zijn er 5 via bemiddeling tot stand gekomen. De overige 5 hebben via de krant een woning gehuurd. Daarbij ging het in 3 gevallen om een indicatiewoning en in 2 gevallen om een gewone woning. Van de 10 nieuwe huurders woonden er 9 al in Nijmegen en is 1 afkomstig uit Beuningen. Er is dus geen sprake van een brede verdringing van Nijmeegse rolstoelers door woningzoekenden van buiten. In deze periode zijn er geen Nijmeegse rolstoelers geweest die via aanbod in de Entreekrant een woning in de rest van de stadsregio gehuurd hebben. 2.3 Woningzoekenden met (rolstoel)indicatie In Figuur 5 en 6 is te zien hoeveel woningzoekenden met een indicatie actief zoeken op de Nijmeegse woningmarkt en hoeveel (Nijmeegse) woningzoekenden met een indicatie er ingeschreven staan. 6 Informatie uit het Entree systeem

16 Figuur 5 Reagerende woningzoekenden met indicatie 1 juli juli 2008 verzorgd. 0-treden rolstoel wonend en reagerend Nijm wonend Nijm, reagerend eld wonend eld, reagerend Nijmegen Figuur 6 Aantal ingeschreven woningzoekenden met indicatie naar woonplaats, 1 juli 2008 Nijmegen Arnhem rest stadsregio buiten stadsregio rolstoel treden verzorgd wonen tot 16 Nijmeegse woningzoekendne met rolstoelindicatie In de periode juli 2007 juli 2008 hebben 13 Nijmegenaren met een rolstoelindicatie op een in een advertentie aangeboden woning gereageerd, 11 (ook) in Nijmegen, 2 alleen daarbuiten. Het aantal ingeschreven rolstoelwoningzoekenden vanuit Nijmegen op 1 juli 2008 is iets groter: 16. Is dat veel of weinig? Eén vergelijking is die met het aantal mensen dat in de oude werkwijze op de bemiddelingslijst van de RTC stond. Op 1 januari 2007 waren dat er 14. Een getal van vergelijkbare grootte. Je kunt ook vergelijken met de aantallen ingeschrevenen vanuit Arnhem of de rest van het KAN. Dan is het Nijmeegse aantal laag. 7 woningzoekenden met rolstoelindicatie van buiten de stad 7 mensen van buiten Nijmegen met een rolstoelindicatie hebben in deze periode op minstens één in een advertentie aangeboden Nijmeegse woning gereageerd. Het zichtbaar maken van het aanbod in de regio, een van de uitgangspunten van het regionale aanbodmodel, werkt hier dus. Meer ingeschreven dan reagerenden Het aantal ingeschreven rolstoelgeïndiceerden is hoger dan het aantal reagerenden (16 versus 13). Er zijn 9 geïndiceerden die in deze periode geen enkele maal op een advertentie gereageerd hebben (zie Figuur 7). Mogelijk is het aantal niet reagerende geïndiceerden zelfs nog hoger. Geïndiceerde woningzoekenden komen pas in het Entree bestand wanneer zij zich bij een corporatie melden. Het is niet na te gaan of iedereen die een indicatie heeft gekregen dat ook heeft gedaan. Figuur 7 Samenvattend overzicht Nijmeegse rolstoelgeïndiceerden juli 2007 juli 2008 ingeschreven reagerend woning toegewezen 1 juli 2008 juli 2007-juli 2008 juli 2007-juli woningzoekenden 13 woningzoekenden 10 woningzoekenden ingeschreven reagerend reagerend via bemiddeling niet reagerend wel reagerend afgevoerd anders woning gevonden woning gevonden Informatie uit het Entree systeem 7

17 Hoeveel geïndiceerden zijn er in het afgelopen jaar bijgekomen? Er zijn tussen 1 juli 2007 en 1 juli tot 16 rolstoelindicaties aan woningzoekenden afgegeven 1. In de jaren 2005 en 2006 bedroeg het aantal afgegeven indicaties resp. 30 en 13. Daarmee lijkt ook het aantal afgegeven indicaties in het analysejaar laag normaal. 0 Treden en verzorgd wonen indicaties Naast rolstoelgeïndiceerde zijn er ook Nijmeegse woningzoekende met een 0 treden of verzorgd wonen indicatie onder de ingeschrevenen en reagerenden. Bij mensen met een verzorgd wonen indicatie is er een hoog aantal ingeschrevenen (76) maar relatief weinig (28) reagerenden. Hier zijn er dus veel ingeschrevenen die (nog) niet zelf actief zoeken naar een woning. Voor de 0 tredenwoningen zijn er maar weinig ingeschrevenen op 1 juli 2008 (9), heel veel minder dan in Arnhem en de rest van het KAN. De ingeschrevenen reageren wel vaak op advertenties: in het analysejaar hebben 14 verschillende woningzoekenden met een 0 tredenindicatie gereageerd Zoekgedrag van Nijmeegse geindiceerden Voor de woningzoekenden met een indicatie die wel reageren op advertenties is hun zoekgedrag beschreven in Figuur 8. Woningzoekenden met een indicatie voor 0 treden of rolstoelwoningen reageren ook vaak op gewone woningen. Er zijn er maar weinig die zich alleen tot indicatiewoningen beperken. Woningzoekenden met een indicatie voor verzorgd wonen reageren over het algemeen (ook) op woningen met een verzorgd wonen aanduiding, 1 van de ingeschreven woningzoekenden hebben er 9 een indicatiedatum in dit tijdvak, van de 5 woningzoekenden die via een advertentie een woning gevonden hebben hadden er 2 een indicatiedatum na 1 juli 2007, van de 5 woningzoekenden die via bemiddeling een woning gekregen hebben is geen indicatiedatum opgenomen in het Entree bestand. 8 Informatie uit het Entree systeem

18 Figuur 8 Op wat voor woningen hebben Nijmeegse geïndiceerden gereageerd? reageert op indicatiewoning gewone woning beiden totaal verzorgd wonen ind treden ind rolstoelindicatie Hoe snel zijn rolstoelgeïndiceerden geholpen? Je kunt een indruk krijgen van de wachttijd waarmee geïndiceerden te maken krijgen door te kijken naar de tijd die verstreken is sinds de indicatieverstrekking voor de ingeschreven woningzoekenden. Dan zie je dat ruim de helft van de op 1 juli ingeschreven geindiceerden korter dan een jaar geleden de indicatie heeft gekregen. Deze termijn kan overigens door de woningzoekende zelf anders ervaren worden. Geregistreerd wordt immers de datum dat de rolstoeler zich met indicatiebrief bij een corporatie vervoegt. Het hele proces van indicatieverkrijging is dan vaak al enkele maanden bezig. Begin 2007, in het oude systeem, waren er meer geindiceerden met een oudere indicatiedatum. Figuur 9 Hoe ver ligt indicatiedatum van ingeschreven woningzoekenden in het verleden? bestand lijst RTC jul 2008 jan 2007 minder dan jaar tot 2 jaar 2 10 meer dan 2 jaar 4 1 onbekend 1 totaal W e hebben bekeken of de 6 woningzoekenden die volgens het Entree bestand al langer dan een jaar een indicatie hebben ook terug de vinden zijn in de gegevens van de RTC. Dan blijkt dat van deze 6: er één als te bemiddelen geïndiceerde voorkomt op de RTC agenda er twee volgens de RTC gegevens en volgens de bevolkingsregistratie zijn verhuisd er één is waarvan de situatie onduidelijk is. Volgens de RTC gegevens mogelijk verhuisd, volgens de bevolkingsadministratie niet er één is waarvan de indicatie volgens de RTC gegevens is ingetrokken er één is die volgens de RTC gegevens wel een indicatie heeft maar niet wil verhuizen. Niet altijd is duidelijk wat nu de juiste informatie is. Minstens in een aantal gevallen zijn de gegevens uit het Entree bestand aantoonbaar niet juist. Dit verklaard ook deels waarom er ingeschrevenen zijn die niet reageren (zie Figuur 7). Behalve naar de wachttijd van ingeschreven woningzoekenden kun je ook kijken naar de wachttijd van geïndiceerden die het afgelopen jaar een woning gehuurd hebben. Dan blijkt dat voor 4 van de 5 rolstoelers die via een advertentie van Entree een woning gehuurd hebben er maximaal 4 maanden verstreken waren vanaf het moment van Informatie uit het Entree systeem 9

19 indicatieverkrijging. Eén woningzoekende heeft er ruim een jaar over gedaan om een andere woning te vinden. 10 Informatie uit het Entree systeem

20 3 Informatie van RolstoelToewijzingsCommissie 3.1 Kwantatieve informatie Op basis van de agenda s van de RolstoelToewijzingsCommissie is een overzicht gemaakt van woningzoekenden waar deze commissie bemoeienis mee heeft gehad: wie van de woningzoekenden heeft een woning gevonden, wie is nog steeds zoekend. De informatie daaruit sluit deels aan bij de gegevens uit het Entree bestand, maar is daar voor een ander deel niet in terug te vinden: Figuur 10 Woningzoekenden die een woning hebben gevonden, 1 juli juli 2008, volgens agenda RTC en Entreebestand agenda's RTC Entree totaal 11 woningvinders 10 woningvinders op agenda, niet in Entree op agenda en in Entree in Entree, niet op agenda 6 woningvinders + 5 woningvinders + 5 woningvinders = 16 woningvinders Op de agenda s van de RTC staan 11 woningzoekende die tussen 1 juli 2007 en 1 juli 2008 een woning in Nijmegen hebben gevonden. Van deze verhuringen zijn er 5 terug te vinden in de Entreebestanden. Van de overige 6 betreffen er 2 verhuringen waarvan de informatie niet compleet in het bestand is opgenomen, 4 zijn er helemaal niet opgenomen. Andersom zijn er van de 10 verhuringen die in het Entree bestand zijn vastgelegd 5 niet terug te vinden op de agenda s van de RTC. Het gaat dan met name, op één geval na, om de verhuringen die via het hoofdmodel (woningzoekenden reageren op een advertentie) tot stand zijn gekomen. Combinatie van de beide gegevensbronnen laat zien dat het aantal rolstoelers dat een woning gevonden heeft hoger is (16) dan op basis van de afzonderlijke bestanden lijkt. In het vorige hoofdstuk trokken we op basis van alleen het Entree bestand de conclusie dat het aantal verhuringen laag normaal was: 10 in vergelijking tot 8 en 18 de jaren daarvoor. Die conclusie mag naar boven worden bijgesteld. Ook na 1 juli zijn er volgens de RTC agenda s flink wat woningen verhuurd aan rolstoelers: 9 in een half jaar. Eind 2008 kent de RTC nog 11 woningzoekenden met een indicatie voor een rolstoelwoning. Overigens blijkt hier ook uit dat de registratie van verhuringen binnen Entree (nog) niet werkt zoals bedoeld is: alle verhuringen, ook de bijzondere gevallen van lokaal maatwerk en bemiddeling zouden daarin opgenomen moeten worden. Informatie van RolstoelToewijzingsCommissie 11

21 3.2 Kwalitatieve informatie In een gesprek met de RolstoelToewijzingsCommissie hebben we de op dit moment gevolgde werkwijze besproken. De RTC formuleerde daarbij de volgende problemen en knelpunten: Er zijn maar weinig indicatiewoningen aan te bieden Het aanbod van indicatiewoningen (met rolstoel, 0 treden of wonen met zorg indicatie) in de krant is te laag. Er zijn erg weinig rolstoeldoorgankelijke woningen, en die komen slechts beperkt vrij. Er is geen goede administratie van 0 treden woningen. In praktijk blijken veel gelijkvloerse woningen, waarvan de beheerder denkt dat het een 0 tredenwoning is, toch niet volledig aan de eisen te voldoen. Vooral de draaicirkel in de verkeersruimten is een probleem. Het is moeilijk rolstoelwoningen te verhuren Het is vaak lastig een geschikte kandidaat voor een rolstoelwoning te vinden. Als er één in de krant wordt aangeboden dan melden zich vaak geen kandidaten met een indicatie. En als die er wel zijn worden woningen ook regelmatig geweigerd. Dan moet nogmaals, in totaal 3 maal, een advertentie in de Entree krant gezet worden. RTC blijft nodig Het aanbod aan rolstoeltoegankelijke woningen is erg klein. De wensen en behoeften van woningzoekende rolstoelers kunnen erg specifiek zijn. Daarom kan het efficiënter zijn via maatwerk in de RTC op zoek te gaan naar een woning. In de commissie wordt een woning/complex gezocht (relatief makkelijk aan te passen aan de behoefte) en vervolgens wordt gewacht tot daar een plek vrijkomt. Lokaal maatwerk in plaats van zoeken via een advertentie. Een indicatie voor m.n. een 0 tredenwoning is weinig waard Een indicatie heeft maar een beperkte waarde. Geïndiceerden hebben alleen voorrang op woningen die naar hun indicatie gelabeld zijn. Die zijn er nauwelijks dus heeft de indicatie ook niet veel zin. Rolstoelgeïndiceerden kunnen eventueel nog via bemiddeling in de RTC aan een woning komen. 0 Tredengeindiceerden kunnen alleen via de krant een woning zoeken en hebben dus helemaal weinig aan hun indicatie Ongelijkheid in indicatiestelling tussen gemeenten De criteria voor het afgeven van indicaties zijn in de verschillende gemeenten van de Stadsregio niet helemaal gelijk. Wat in de ene gemeente een indicatie oplevert hoeft dat in de andere gemeente niet te doen. Indicaties worden wel over en weer geaccepteerd. Dat betekent dat Nijmegen een indicatie afgegeven in een andere gemeente, maar die ze zelf niet zou verlenen, wel honoreert. Overigens leidt dit naar de mening van de RTC niet tot een indicatieshoppen. Voor veel rolstoelers geldt net als voor veel andere woningzoekenden dat zij bij voorkeur in de eigen woonomgeving blijven. 12 Informatie van RolstoelToewijzingsCommissie

22 De huidige werkwijze leidt tot langdurige leegstand van aangepaste woningen Rolstoelwoningen staan bij bewonerswisseling vaak langdurig leeg. Dat komt enerzijds door de lange verhuurprocedures. De tijd die het duurt voor een woning verhuurd is is met het nieuwe systeem (verplicht 3x adverteren) verlengd. Anderzijds komt het vaak voor dat woningen ook na verhuring nog lange tijd leegstaan. Er zijn meestal nog aanpassingen nodig. Kleine aanpassingen kosten over het algemeen maar enkele weken. Maar grote verbouwingen nemen veel tijd in beslag. De tijd die de procedures hiervoor vragen kan erg oplopen (aanvragen voor bouwvergunningen duren vaak maanden). Dat is voor buitenstaanders, maar ook voor betrokkenen, moeilijk te begrijpen. Rolstoelers die willen gaan samenwonen vallen tussen wal en schip Een rolstoeler die in een aangepaste woning woont en wil gaan verhuizen, bv. omdat hij/zij wil gaan samenwonen, kan binnen de huidige regels niet geholpen worden. Omdat hij/zij al een aangepaste woning heeft, krijgt hij geen indicatie voor een andere/grotere woning. En zeker wanneer het om twee rolstoelers gaat is samenwonen alleen in een grote woning mogelijk. Dilemma: kapitaalsvernietiging versus persoonlijke vrijheid In de commissie worden voorbeelden genoemd van objectief gezien goede rolstoeltoegankelijke woningen die in het (recente) verleden voor veel geld aangepast zijn en nu beschikbaar zijn voor verhuur. Het komt voor dat voor zo n woning toch geen rolstoelkandidaat gevonden kan worden. Er reageren geen rolstoelers op de advertentie, de woningzoekenden aan wie de woning is aangeboden weigeren. Ze willen niet in die wijk wonen, vinden de woning te donker etc. Enerzijds wordt dit terecht gevonden. Rolstoelers hebben net als andere woningzoekenden recht op meerdere punten eisen aan hun woning te stellen en te zoeken naar de woning die het beste bij hen past. Anderzijds wordt dit door verhuurders en gemeente echter gevoeld als een vorm van vernietiging van maatschappelijk kapitaal. Dat roept de vraag op of je eisen mag stellen aan de redenen die woningzoekenden in een rolstoel hebben om een woning te weigeren? Nieuwbouw van aangepaste woningen is lastig te realiseren Het realiseren van rolstoelwoningen in nieuwbouw is steeds moeilijker. Voor uitbreidingslocaties ontwikkelen de corporaties zelf geen projecten meer, maar nemen die turn key af van projectontwikkelaars. De invloed op indeling en plattegronden is dan maar heel beperkt. Alleen bij herstructurering, waar de grond in bezit van de corporaties is, heeft de corporatie veel invloed op het ontwerp van de woningen. Informatie van RolstoelToewijzingsCommissie 13

23

24 4 Ervaringen van woningzoekenden in een rolstoel Het aantal huishoudens dat zoekt naar een rolstoelwoning of een rolstoelwoning gevonden heeft is maar klein. Voor deze evaluatie hebben we 6 mensen gesproken. De hieronder genoemde punten moeten daarom gezien worden dan als individuele ervaringen. Vanwege de beperkte groep is veralgemeniseren niet goed mogelijk. Zoeken via de krant Te weinig gelabeld aanbod Zoals ook aan de feitelijke gegevens en de ervaringen van de RTC valt af te lezen ervaren ook de woningzoekenden dat er te weinig aanbod van rolstoeltoegankelijke woningen in de Entreekrant staat. Daardoor wordt er door woningzoekenden ook vaak gereageerd op woningen zonder dit label. Ze gaan dan op eigen oordeel af of de woning voor hun omstandigheden geschikt (te maken) is. Eén woningzoekende signaleert dat bij woningen die geschikt lijken soms eisen worden gesteld (leeftijd, inkomen) waardoor zij daar niet voor in aanmerking (lijken te) komen. Werking indicatie niet altijd duidelijk, meettijd is belangrijk De zoekers zijn zich niet altijd bewust van het feit dat de voorrang die de indicatie verschaft alleen verleend wordt voor een woning met indicatie. Bij reageren op gewone woningen werkt de indicatie niet. Een deel van de woningzoekenden heeft een lange meettijd. Onder de geïndiceerden zijn veel ouderen die vaak al lang in hun huidige woning wonen. Het feit dat ze in zulke gevallen geen voorrang vanwege hun indicatie krijgen heeft voor hen geen grote gevolgen omdat ze ook op meettijd vaak een hoge positie kunnen scoren. Voor woningzoekenden met een korte meettijd beteknt dit dat de kans een geschikte woning te krijgen erg klein is. Een toewijzing betekent lang niet altijd dat de woning ook gehuurd mag worden Een plaats op positie 1 betekent niet automatisch dat de woning gehuurd kan worden. Na de toewijzing gaat de beoogde bewoner samen met een bouwkundige van Bureau WMO kijken of de woning geschikt is (te maken) voor de woningzoekende. Dat blijkt regelmatig, ook bij aangepaste woningen, niet het geval. Dan gaat de verhuur niet door. Zoeken via bemiddeling Bemiddeling gaat vaak samen met veel eigen inbreng Een aantal woningzoekenden in een rolstoel heeft al op het moment dat ze de indicatie krijgen een uitgesproken idee van de toekomstige woning. Ze zijn al in bepaalde complexen of zelfs specifieke woningen gaan kijken en weten precies waar ze heen willen. Daar wordt Ervaringen van woningzoekenden in een rolstoel 15

25 door bureau WMO en de corporaties dan op ingespeeld. Wanneer de beoogde woning leeg staat of vrij komt wordt die aan de geïndiceerde aangeboden. Eén woningzoekende in een acute situatie had zelf nog geen voorkeur of idee ontwikkeld. Zij was tevreden over de woning die haar aangeboden werd. Algemeen Zoekproces kan langer ervaren worden dan administratief af te lezen Het moment waarop woningzoekenden een indicatie en/of een woning krijgen wordt heel uiteenlopend ervaren. Sommige woningzoekenden hebben al heel snel, bv. na een acute gebeurtenis, een indicatie aangevraagd en gekregen. Zij hebben het zoektraject als vlot beleefd. Er zijn ook woningzoekenden voor wie het een langzaam proces is geweest: door langzaam verminderende mobiliteit kijkt men eerst gewoon om naar een gelijkvloerse woning en kan het jaren duren voor een indicatie wordt aangevraagd. Door deze mensen wordt de zoektocht naar een nieuwe woning ervaren als een lang traject. Wisselende meningen over medewerking bureau WMO en corporaties De ervaringen met het bureau WMO en corporaties worden uiteenlopend beoordeeld. Er zijn meerdere woningzoekenden die erg enthousiast zijn over de hulp en begeleiding die geboden werd. Anderen hebben echter soms weinig vertrouwen in toewijzers. De scheidslijn lijkt te liggen bij het al dan niet contact hebben met het bureau: mensen die contact hebben gehad en via bemiddeling een woning zoeken/vinden zijn daar positief over, mensen die zelf zoeken in de krant zijn wat argwanender t.o.v. bemiddeling of vinden dat niet nodig. Over de aanpassingen (zijn ze allemaal wel nodig, duurt erg lang) worden enige kritische opmerkingen gemaakt. 16 Ervaringen van woningzoekenden in een rolstoel

26 5 Aanpassingen aan verhuurde woningen In de registratie van de WMO hebben we gekeken of en voor hoeveel geld er aanpassingen in de 16 aan rolstoelgeïndiceerden verhuurde woningen zijn aangebracht. Eén keer was dat niet het geval, in 9 woningen waren kleinere aanpassingen, tot maximaal enkele duizenden euro s nodig. Eenmaal is er een aanbouw gerealiseerd, de kosten daarvan overstijgen de Een woning nog uit te zoeken. De kosten die gemaakt moeten worden zijn vergelijkbaar met de oude situatie. Ook in 2005 en 2006 was het merendeel van de aanpassing kleinschalig. Het absolute aantal aanpassingen is in die periode hoger, omdat het aanpassingen over twee jaar betreft, maar de verdeling over de prijsklassen komt behoorlijk overeen. Figuur 11 Kosten aanpassing aan rolstoelers verhuurde woningen aanbouw juli /2006 tot 1500 geen Aanpassingen aan verhuurde woningen 17

27

28

29 Directie Grondgebied Bouwen en Wonen Aan de PvdA-fractie T.a.v. De heer S. Verbruggen SH kr. a.oo3 Q331 Mariënburg PS Nijmegen Telefoon (024) Telefax (024) Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 7 april 2009 Ons kenmerk G340/ Contactpersoon Moniek van den Elzen Onderwerp Beantwoording schriftelijke vragen woningzoekenden in een rolstoel Datum uw brief 9 maart 2009 Doorkiesnummer Geachte heer Verbruggen, Hierbij geven wij antwoord op de vragen door u gesteld conform artikel 39 van het reglement van orde over woningzoekenden in een rolstoel. Vraag 1: Deelt u de conclusie uit de evaluatie dat het vaak doeltreffender is om via de RolstoelToewijzingsCommissie met de corporaties op zoek te gaan naar een geschikte woning dan om te wachten op een advertentie (bladzijde 1,2 e alinea)? Ja, het blijkt dat het vaak doeltreffender is om via de RolstoelToewijzingsCommissie op zoek te gaan naar een geschikte woning dan om te wachten op een advertentie. Dit inzicht is ontstaan aan de hand van ervaringen met de huidige vastgestelde werkwijze. Vraag 2: Bent u net als de PvdA-fractie geschrokken van enkele constateringen in de evaluatie (bijv: er worden nauwelijks rolstoelwoningen aangeboden via Entree; de registratie in het Entreesysteem in onbetrouwbaar: zowel wat betreft het aantal woningzoekende rolstoelers als wat betreft het aantal toegewezen rolstoelwoningen; in Arnhem worden veel meer indicatiewoningen aangeboden dan in Nijmegen; rolstoelwoningen staan door het nieuwe systeem langer leeg; de verhuur van woningen aan rolstoelers kon vooral op peil blijven door bemiddeling door de RTC en de lange meettijd van enkele rolstoelers, waardoor zij voor een reguliere woning in aanmerking kwamen)? Ja, wij zijn ook ongelukkig met deze constateringen uit de evaluatie. Deze constateringen roepen vragen op die wij nader gaan onderzoeken. Vraag 3: Waarom besluit u om toch de nieuwe werkwijze door te zetten ten koste van het werken met bemiddeling via de RolstoelToewijzingsCommissie? Bezoek ook onze website Brief PvdA fractie

30 Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Bouwen en Wonen Vervolgvel 1 Wij gaan door met de nieuwe werkwijze, omdat: - de nieuwe werkwijze nu wordt verbeterd, - wij bindende afspraken met de Stadsregio gemaakt hebben. Deze afspraken liggen vastgelegd in de Regionale Huisvestingsverordening. Wij zullen de gang van zaken nauwlettend volgen en tijdig opnieuw evalueren. Vraag 4: Waarom denkt u dat de nieuwe regeling het komende jaar wel zal werken? En vindt u het verantwoord om het risico te lopen dat het komend jaar nog slechter zal gaan met de toewijzing van rolstoelwoningen? Zie antwoord vraag 3. Wij hebben vooralsnog vertrouwen in de verbeteringen die worden doorgevoerd. Overigens ligt de zaak in de praktijk genuanceerder. Afgelopen jaar zijn er 25 woningzoekenden in een rolstoel aan een woning geholpen. De laatste jaren fluctueert deze groep woningzoekenden tussen de 8-18 woningzoekenden. Momenteel zijn er 16 woningzoekenden in een rolstoel. Conclusie: er is wel degelijk sprake van doorstroming. Vraag 5: Welke andere maatregelen gaat u nemen naar aanleiding van de constateringen in de evaluatie Woningzoekenden in een rolstoel? En wat gaat de gemiddelde woningzoekende rolstoeler daarvan merken? Op welke termijn? Op dit moment gaan we geen andere maatregelen nemen dan zoals vermeld staan in ons collegebesluit. Vraag 6: Bent u het met de PvdA-fractie eens dat deze problemen op korte termijn opgelost moeten worden en dat de gemeente en woningcorporaties daarbij een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben? Ja, wij willen de huisvesting van rolstoelwoningzoekenden in een rolstoel verbeteren en daarbij hebben gemeenten, corporaties en de Stadsregio gezamenlijk een verantwoordelijkheid. Begin volgend jaar, bij de jaarlijkse evaluatie van de woonruimteverdeling, zal de positie van de woningzoekenden opnieuw worden geëvalueerd, waar met name ook zal worden gelet op de vraagpunten. Aan de hand van deze resultaten zullen wij, indien nodig, de Stadsregio benaderen om aanpassing van beleid te overwegen. Met vriendelijke groet, Het college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa Bezoek ook onze website Brief PvdA fractie