Bestraling ter voorkoming van verkalkingen bij een heupprothese

Transcriptie

1 Bestraling ter voorkoming van verkalkingen bij een heupprothese

2

3 Doel van de behandeling In overleg met de arts heeft u besloten voor een heupprothese. Na deze operatie kunnen kalkafzettingen ontstaan in de spieren en weefsels rondom de prothese. Deze kalkafzettingen noemen we peri-articulaire ossificaties, afgekort PAO. Meestal geven deze verkalkingen weinig klachten, echter wanneer ze zeer uitgebreid zijn, kunnen pijnklachten en bewegingsbeperking ontstaan. Om kalkafzettingen zoveel mogelijk tegen te gaan, krijgt u vanaf de dag van de operatie gedurende zeven dagen Indometacine (Indocid ). Dit is een ontstekingsremmende pijnstiller van het type NSAID en heeft als extra werking dat het de botvorming vertraagt, wat kalkafzettingen voorkomt. Voor u is deze behandeling niet mogelijk, omdat u geen NSAID s mag gebruiken of omdat een eerdere behandeling met dit middel niet effectief was. Gelukkig is er wel een alternatief voorhanden. Gebleken is dat een eenmalige kortdurende bestraling ter hoogte van de heup met een lage dosis straling hetzelfde effect heeft als het gebruik van Indometacine. Deze bestraling dient in de periode 24 uur voor de operatie tot 48 uur na de operatie gegeven te worden. Hoewel bij bestraling vaak wordt gedacht aan kanker heeft de bestraling in uw geval niets met kanker of kwaadaardige cellen te maken. Hoe gaat de bestraling in zijn werk? Voorafgaand aan de bestraling heeft u een afspraak met een radiotherapeut op de polikliniek Radiotherapie (route 875). Dit is een medisch specialist, gespecialiseerd in bestralingsbehandelingen. Tijdens deze afspraak krijgt u uitleg over de behandeling en is er ook gelegenheid om uw vragen te stellen. Bij het eerste bezoek aan de afdeling Radiotherapie vraagt men u naar een geldig legitimatiebewijs. Radiotherapie betekent: behandeling met behulp van straling. Meestal spreken we dan ook over bestraling. Het apparaat waarmee de bestraling wordt uitgevoerd, heet een lineaire versneller. Het produceert röntgenstralen met een groot 1

4 doordringend vermogen. Het bestralingsapparaat staat dan ook opgesteld in een speciale ruimte met dikke wanden, zodat de straling niet buiten het vertrek komt. Op de met de arts afgesproken dag en tijd gaat u naar de afdeling Radiotherapie (route 871). Hier wordt het bestralingsveld afgetekend. Dit is het gebied dat bestraald gaat worden. Het bepalen van het te bestralen gebied gebeurt op een CT-scanner. Hiermee worden röntgenbeelden gemaakt, waarmee het te bestralen gebied kan worden bepaald. Met inktlijnen wordt een aantal lijnen op uw huid aangetekend, aan de hand waarvan u bij de daadwerkelijke behandeling weer in dezelfde houding kunt worden gepositioneerd als tijdens de CT-scan. Deze inkt kan afgeven op uw kleding en is moeilijk te verwijderen. Wij adviseren u hiermee rekening te houden door oude of donkere kleding aan te trekken. Vervolgens wordt er, terwijl u wacht, een bestralingsplan voor u gemaakt. Hierbij wordt zorgvuldig het doelgebied voor de bestraling bepaald en berekend hoe lang de bestraling gaat duren. Daarna vindt de daadwerkelijke bestraling plaats. Hiervoor vraagt de laborant u om op de behandeltafel plaats te nemen in dezelfde houding als waarin de CT-scan gemaakt is (in rugligging). Hierbij wordt u geholpen door ervaren mensen, die zonodig gebruik maken van hulpmiddelen. Dit is nodig om u nauwkeurig te kunnen bestralen. U wordt vanuit twee verschillende richtingen bestraald, waarbij u in dezelfde houding blijft liggen. Wanneer de radiotherapeutisch laboranten u in de juiste positie hebben gelegd en het bestralingstoestel hebben ingesteld, verlaten zij de kamer voordat de eigenlijke bestraling begint. Via een intercom blijft wel contact mogelijk. Bovendien kunnen de laboranten u op een tv-monitor voortdurend zien en kan, indien nodig, de bestraling onmiddellijk worden onderbroken. Nadat uw bestralingstijd is afgelopen, komen de laboranten u weer halen. Het kan een angstig idee zijn dat u enkele minuten alleen in de bestralingsruimte moet blijven. Bespreek dit zonodig vóór de behandeling met de laboranten, zodat zij daar rekening mee kunnen houden. 2

5 Zeker wanneer u gespannen bent, is het aan te raden om iemand uit uw naaste omgeving mee te nemen die u kan begeleiden. Deze kan bij u blijven, behalve tijdens de bestraling zelf. De bestraling zelf duurt slechts enkele minuten. Er is ook tijd nodig voor het aan- en uitkleden en het instellen van het bestralingsapparaat. In totaal duurt de behandeling ongeveer tien tot vijftien minuten. Over de bestraling zelf Na het aftekenen van het bestralingsveld wordt de, voor u benodigde, dosis berekend en nagerekend door meerdere personen. De toestellen zelf worden door deskundige mensen gecontroleerd. Als de voor u bepaalde bestralingstijd is afgelopen, slaat het toestel automatisch af. U kunt dus geen overdosis straling krijgen. Van de bestraling zelf voelt u en ziet u niets. U ligt op uw rug in een grote open ruimte dus niet in een tunnel. Het bestralingsapparaat bestraalt u een keer aan de voorzijde en een keer aan de achterzijde. Het apparaat maakt tijdens de bestraling een zoemend geluid, dit is normaal. U wordt niet radioactief van de bestraling en u bent dan ook niet besmettelijk voor anderen. Bijwerkingen van de bestraling Irritatie van de huid. Door de bestraling kan de huid in het bestralingsgebied in meer of mindere mate rood, droog of geïrriteerd raken. Dit kan tot twee weken na de behandeling optreden. Over de verzorging van de huid na de bestraling krijgt u mondelinge en schriftelijke informatie. Op langere termijn (vanaf tien tot vijftien jaar na de bestraling) heeft u een iets hogere kans op het ontwikkelen van kanker dan patiënten die nooit zijn bestraald. Dit risico is echter heel laag. Meer informatie Heeft u nog vragen over de behandeling dan kunt u deze stellen aan de laboranten of uw behandelend arts. 3

6 Noteer hier uw vragen

7

8 Adres Polikliniek Radiotherapie, route 871 Afdeling Radiotherapie, route 875 Ingang oost Geert Grooteplein GC Nijmegen Contact Binnen kantooruren van uur krijgt u een keuzemenu. Buiten kantooruren krijgt u een bandje met informatie over de bereikbaarheid. Voor spoedgevallen buiten kantooruren kunt u ons bereiken via het algemene telefoonnummer van het Radboudumc: Radboud universitair medisch centrum