Burgers bij de bestrijding van rampen: betrokken, beschikbaar, bekwaam. Nancy Oberijé Karin Groenewegen

Transcriptie

1 Burgers bij de bestrijding van rampen: betrokken, beschikbaar, bekwaam Nancy Oberijé Karin Groenewegen

2 Doel van de workshop Kennisoverdracht over gedrag van burgers bij rampen Mogelijkheden verkennen benutten BHV bij rampenbestrijding

3 Wat gaan we doen? Presentatie resultaten onderzoek (15 min) Uitleg opdracht (5 min) Aan de slag in 5 groepen (15 min) Centrale terugkoppeling (15 min)

4 Onderzoek Doel Wat doen burgers bij rampen? Praktijkvoorbeelden Handvatten voor hulpverleners Aanpak 10 rampen/grote incidenten Literatuurstudie Interviews (totaal 79 hulpverleners en 73 burgers)

5 Onderzoek Rampen/incidenten Bijlmer 1992 Hoog water 1995 Enschede 2000 Volendam 2001 Dijkdoorbraak Wilnis 2003 Stroomstoring Haaksbergen 2005 Nijmeegse Vierdaagse 2006 Stroomstoring Bommeler- en Tielerwaard 2007 Koninginnedagdrama Apeldoorn 2009 Natuurbranden Schoorl en Bergen 2009 en

6 Gevonden praktijkvoorbeelden

7 Resultaten Mythes Uitgevoerde handelingen Achtergrond Bereidwilligheid / motivatie Tijdsduur Materiaal Reactie hulpverleners Selectie Samenwerking Coördinatie Nazorg

8 Mythes Plunderen/asociaal gedrag komt nagenoeg niet voor en wordt opgelost door burgers zelf Paniek en apathisch gedrag (shock) komt soms voor en dan vooral onder slachtoffers en direct betrokkenen bij slachtoffers

9 Uitgevoerde handelingen Vele en zeer diverse handelingen Naar tevredenheid van hulpdiensten én burgers uitgevoerd

10 Achtergrond Betrokken bij de situatie Mensen uit directe omgeving Specifieke achtergrond nevenfuncties EHBO/BHV Persoonskenmerken?

11 Bereidwilligheid/motivatie Bereidwilligheid groot: Sociale norm/burgerlijke plicht: ik moet iets doen Handelingsperspectief: ik kan iets doen Saamhorigheidsgevoel

12 Tijdsduur/aflossing Burgers helpen zo lang mogelijk: Totdat incident bestreden is Totdat ze uitgeput zijn Aflossing Door burgers komt niet vaak voor

13 Materiaal Meestal zelf verzorgd door burgers/bedrijven Vooral in beginfase of bij specifieke materialen Soms gebruikt van hulpdiensten Aanvullend op burgers en bij specifieke materialen

14 Reactie hulpverleners Tekort aan hulpverleners direct na incident Meerwaarde burgerparticipatie Verlichting taken hulpverleners Positief Burgers laten helpen Eigen veiligheid!

15 Selectie Soms wel soms niet Wel: bij bekendheid met achtergrond bij benodigde specifieke capaciteiten Niet: bij snelle inzet nodig bij algemene taken Burgers melden zelf welke capaciteiten zij hebben en welke taken zij kunnen uitvoeren Zij zijn daarin eerlijk

16 Instructie Burgers volgen instructies hulpdiensten netjes op Burgers hebben behoefte aan instructie van (semi)professionele hulpverleners

17 Samenwerking Soms wel, soms niet Mensen met specifieke achtergrond werken wel samen Nadere studie nodig naar achterliggende redenen

18 Coördinatie Over het algemeen wordt de burgerhulp niet gecoördineerd Bij nazorg wordt burgerhulp vaak in eerste instantie door burgers zelf gecoördineerd, dit wordt later soms overgenomen door de overheid Overheid is van mening dat burgerhulp bij nazorg eerder gecoördineerd moet worden Burgers zijn van mening dat overheid coördinatie niet te snel over moet nemen

19 Nazorg Registratie burgers die geholpen hebben ontbreekt Idee van overheid en burgers over nazorg verschilt: Door overheid aangegeven dat dit aangeboden is. Door burgers aangegeven dat dit niet aangeboden is door overheid. Burgers hebben behoefte aan geïntegreerde nazorg. Burgers hebben behoefte aan laagdrempelige nazorg door familie vrienden etc. Aandacht voor secundaire traumatisering

20 Conclusie Burgers bij de bestrijding van rampen: betrokken beschikbaar bekwaam!

21 Stelling Er wordt op dit moment onvoldoende gebruik gemaakt van de kennis en vaardigheden van BHV-ers bij een ramp in de directe omgeving van het bedrijf waar zij werkzaam zijn.

22 Aan de slag!!! 5 groepen, elk 1 opdracht 15 minuten de tijd Uitgangssituatie: In de omgeving van het bedrijf waar u als BHV-er werkzaam bent is een groot ongeluk gebeurd (denk aan Vuurwerkramp Enschede)

23 Groep 1 Welke kansen en bedreigingen zie je als BHVers bij rampen en grote incidenten in hun omgeving worden ingezet? Bij tijd over: Wat zijn mogelijke oplossingen voor de gesignaleerde bedreigingen? Zet de kansen en bedreigingen (en evt. oplossingen) op een flap-over t.b.v. terugkoppeling aan de groep

24 Groep 2 Uitgaande van de situatie dat BHV-ers worden ingezet bij rampen/grote incidenten in de buurt: Wat zou de beste manier zijn om BHV-ers te alarmeren en hoe kun je dit regelen? Denk hierbij aan spontane opkomst versus een geregisseerde opkomst (tevoren aanmelden, bv als bij AED). Via het eigen bedrijf of juist niet etc. Zet de resultaten op een flap-over t.b.v. terugkoppeling aan de groep

25 Groep 3 Voor welke taken bij incidenten zou je BHVers het beste in kunnen zetten? Prioriteer de kaarten met rampenbestrijdingsprocessen op relevantie voor BHV.

26 Groep 4 Voor welke taken zou je specifiek BHV-ers willen inzetten en voor welke taken overige burgers? Verdeel de kaarten met rampenbestrijdingsprocessen in drie stapels: Geschikt voor alle burgers Geschikt voor BHV Ongeschikt voor burgers en BHV-ers

27 Groep 5 Zou je de inzet van BHV bij rampen/grote incidenten willen coördineren? Hoe zou je dat het beste kunnen doen? Hoe zie je de samenwerking met de hulpdiensten? Zet de resultaten op een flap-over t.b.v. terugkoppeling aan de groep