REKENKAMERCOMMISSIE KEMPENGEMEENTEN

Transcriptie

1 REKENKAMERCOMMISSIE KEMPENGEMEENTEN Bijlage(n): Onderzoeksrapport Onderwerp: Rekenkamercommissie Datum: 26 februari 2007 Verzonden: 26 februari 2007 Geachte leden van de Raad, Hierbij heb ik het genoegen u het eerste onderzoeksrapport van de rekenkamercommissie aan te bieden. Het betreft een onderzoek naar het jeugdbeleid in uw gemeente. Hoogachtend, Rekenkamercommissie Kempengemeenten, De voorzitter, Drs. ing. A.M.A. van Drunen Msc CMC Rekenkamercommisie Kempengemeenten Postadres: Postbus 11, 5530 AA Bladel adres: rekenkamer@bladel.nl Tel.nr. secretariaat:

2 Jeugdbeleid gemeente Oirschot Eindrapport Rekenkamercommissie Kempengemeenten

3 Jeugdbeleid gemeente Oirschot Eindrapport Februari 2007 Rekenkamercommissie Kempengemeenten

4 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Inleiding Jeugdbeleid, de conclusies Inleiding Het proces van het jeugdbeleid Inhoud van het jeugdbeleid Het resultaat(output) en effect van het jeugdbeleid Jeugdbeleid, de aanbevelingen Aanbevelingen met betrekking tot het proces van het jeugdbeleid Aanbevelingen met betrekking tot de inhoud van het jeugdbeleid Aanbevelingen met betrekking tot het resultaat (output) en het effect van het jeugdbeleid Oirschot vergeleken: een vergelijking met de andere Kempengemeenten Bestuurlijke reactie college van B&W van de gemeente Oirschot Nawoord...18 Bijlage I, Het normenkader...19 Bijlage II, Jeugdbeleid, het feitenrelaas...26 II.1. Inleiding...26 II.2. Het proces m.b.t. het jeugdbeleid...26 II.3. De inhoud van het jeugdbeleid...29 II.4. Het resultaat (output) en het effect van het jeugdbeleid...32 Bijlage III, Bestudeerde rapporten, notulen, besluitenlijsten, etc Bijlage IV, Cijfers uit Kinderen in tel...34 Bijlage V, Geraadpleegde literatuur

5 Voorwoord Het gaat goed met de overgrote meerderheid van de Nederlandse jeugd en ook met de jeugd in de Kempengemeenten, zo blijkt uit publicaties en diverse onderzoeken binnen de Kempengemeenten. Kleinere groepen jeugdigen geven echter wel problemen, zoals de zogenaamde hangjongeren en alcohol- en druggebruikende jongeren. Deze groepen krijgen voorop aandacht in de pers. Incidenten zoals de moord op de 3-jarige peuter Savanna, de rol van de jeugdzorg en het gerechtelijk vervolgen van de voogd van de jeugdzorg, geven aan dat niet alles beheerst kan worden. Door de centrale overheid wordt een groot belang gehecht aan een geïntegreerd jeugdbeleid dat inzet op preventie, met indien nodig ook corrigerende en repressieve maatregelen. De algemene doelstelling van jeugdbeleid is: de versterking van de positie van jongeren in de samenleving, de vergroting van hun kansen en het tegengaan van uitval. (ministerie VWS) Om dit te bereiken wordt nadruk gelegd op het belang van effectieve bestuurlijke samenwerking tussen de bij het jeugdbeleid betrokken partijen. In de Bestuursakkoorden Nieuwe Stijl (BANS) in 2001 een overeenkomst tussen diverse departementen, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) - komt tot uitdrukking dat de gemeenten de taak hebben om te komen tot een sluitende - omvattende en samenhangende aanpak van het jeugdbeleid. De gemeenten hebben de regierol gekregen. In de beleidsnota Perspectief voor jeugdigen, kansen voor gemeenten (VWS 1995) wordt ingegaan op de gemeentelijke regie in het jeugdbeleid. De belangrijkste elementen daarin zijn een eenduidige visie met daaraan gekoppelde concrete doelstellingen, het daartoe beschikbaar stellen van informatie over de jeugd en het relevante voorzieningenaanbod ( zicht op jeugd ), en de aansturing van voorzieningen zodat samenhang in het aanbod wordt versterkt. Uitgangspunt in de gemeentelijke regie is de gelijkwaardigheid van de drie betrokken partijen: de gemeente, de voorzieningen en jeugdigen en hun opvoeders. (Rob Gilsing, bestuur aan banden, 2005, blz. 22). Ook de wet op de Jeugdzorg (2005) heeft nieuwe kaders aangegeven. Weliswaar wordt de regierol bij de jeugdzorg nog bij de provincies gelegd, de gemeenten hebben hier ook een belangrijke verantwoordelijkheid. Gezien het bovenstaande heeft de rekenkamercommissie Kempengemeenten gemeend dat een onderzoek naar het jeugdbeleid interessant is. 3

6 1. Inleiding In dit rapport worden de feiten, conclusies en aanbevelingen ten aanzien van het jeugdbeleid van de gemeente Oirschot in de raadsperiode weergegeven. Dit wordt gedaan aan de hand van een normenkader dat in bijlage I is opgenomen. Om de feiten te verzamelen, zijn alle rapporten, nota s en notulen betreffende het jeugdbeleid opgevraagd bij de gemeente en zijn deze bestudeerd. In bijlage III zijn alle bestudeerde dossiers aangegeven. Na de bestudering van deze dossiers is aan de hand van een schriftelijke vragenlijst een interview afgenomen bij de coördinerende beleidsambtenaar jeugdbeleid en bij de voormalig beleidsambtenaar jeugdbeleid. Deze vragenlijst komt grotendeels overeen met de vragenlijst die Rob Gilsing in zijn promotie onderzoek Bestuur aan Banden heeft gebruikt. Deze vragenlijst vraagt om kwalitatieve beoordelingen. Door deze vragenlijst wordt er een redelijk totaalbeeld gegeven over de zaken die op het gebied van jeugdbeleid hebben plaatsgevonden. De kwalitatieve beoordeling kan zeker aan kritiek onderhevig zijn, echter door feitelijk dossieronderzoek en door vergelijking van de antwoorden van de gemeenten onderling kan volgens ons toch een genuanceerd beeld worden gegeven over het jeugdbeleid van de gemeente Oirschot. De rekenkamercommissie heeft zich aanvankelijk willen beperken tot een onderzoek over het jeugdbeleid, exclusief onderwijs, en voor de leeftijdsgroep jaar. Echter, doordat de rekenkamercommissie in contact is gekomen met Rob Gilsing en zijn proefschrift, heeft de rekenkamercommissie gemeend dat een breder onderzoek mogelijk is en dat de verdieping van de feiten vooral op het gebied van jeugdbeleid ligt, exclusief onderwijs, en bij de leeftijdscategorie jaar. Als men jeugdbeleid wil evalueren dan loopt men tegen een behoorlijk aantal problemen aan. Op de eerste plaats, wat is jeugdbeleid en wat valt wel en wat valt niet onder jeugdbeleid, oftewel de breedte van het jeugdbeleid. Door het proefschrift van Rob Gilsing komen wij uit bij zijn acht thema s: educatie; ondersteuning opvoeding in de thuissituatie, kinderopvang, gezondheid, vrije tijd, veiligheid & openbare orde, arbeid & inkomen, huisvesting. Deze thema s heeft de rekenkamercommissie overgenomen, omdat dit op wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd, bij de inhoud van het jeugdbeleid (bijlage II.3) geven wij hierop een toelichting. Voor een effectief jeugdbeleid zijn er een aantal voorwaarden, maatwerk (1); toespitsing van het beleid op de lokale situatie (2), integrale beleidsvoering (3), slagvaardigheid (4) en participatie van jeugd (5). Alle deze punten zijn ook onderdeel van de inhoud van het jeugdbeleid (bijlage II.3) Tenslotte gaat het om het proces (bijlage II.2) binnen de gemeente zelf: - beleidsvorming; - samenwerking tussen wethouders; - Ambtelijke coördinatie; 4

7 - Samenwerking tussen ambtenaren; - Opstellen van doelen voor samenwerking met/tussen instellingen; - Effectmeting (bijlage II.4). Om een goede evaluatie uit te voeren dient over alle aspecten een oordeel gegeven te worden. Waarbij duidelijk zal zijn dat zoals de ambtenaren al hebben aangegeven hier altijd kwalitatieve interpretaties onder blijven liggen. Nadat de feiten zijn verzameld (zie bijlage II), zijn deze feiten naast het normenkader (bijlage I) gelegd. Op basis van deze analyse zijn conclusies geformuleerd (zie hoofdstuk 2). Naast dat er feiten zijn verzameld binnen de gemeente zijn er enquêtes gehouden onder de samenwerkingspartners met betrekking tot het jeugdbeleid. Bij de gemeente Oirschot hebben gereageerd: Bureau Halt, Novadic-Kentron, politie, jongerenwerker, maatschappelijk werk en onderwijs. Niet gereageerd hebben, na herhaald verzoek, Bureau Jeugdzorg en RMC. De resultaten van deze enquêtes zijn meegenomen in de analyse, bij het onderdeel externe regie. Tenslotte geven we in hoofdstuk 3 een aantal aanbevelingen, zodat het jeugdbeleid in de gemeente Oirschot in de toekomst verder uitgewerkt kan worden. 5

8 2. Jeugdbeleid, de conclusies 2.1 Inleiding We behandelen de conclusies aangaande het jeugdbeleid in drie paragrafen: 1. het proces met betrekking tot het jeugdbeleid; 2. de inhoud van het jeugdbeleid en het resultaat; 3. het maatschappelijk effect van het jeugdbeleid. In deze analyse betrekken wij de mening over het jeugdbeleid door samenwerkende partners. Binnen deze drie paragrafen hanteren wij subparagrafen om het totaal overzichtelijk te houden. 2.2 Het proces van het jeugdbeleid Het verloop van een beleidsproces: een goed werkende beleidscyclus Essentieel voor een effectief jeugdbeleid is een goed ingericht proces omdat dit proces het mogelijk maakt om op resultaten te sturen. Een beleidsproces kan als volgt worden weergegeven: Figuur 2.1 Overzicht beleidscyclus 1 agendavorming beleidsvoorbereiding doelstellingen/ prestatie-indicatoren/ middelen beleidsbepaling beleidsbeëindiging sturingsinformatie terugkoppeling prestatie-indicatoren beleidsuitvoering beleidsevaluatie meetpunten/ gegevens over de werkelijkheid In deze evaluatie zijn alle schakels in de beleidscyclus geëvalueerd om zo een uitspraak te kunnen doen over de procesmatige kwaliteit van het jeugdbeleid. 1 Uit: de duale organisatie: dubbeldraads of dubbelop, M.T. Otto en E.S. Derks 6

9 Beleidsvoorbereiding en visie In de gemeente Oirschot is de beleidsvoorbereiding opgepakt. Bij de beleidsvoorbereiding is een omschrijving van het jeugdbeleid gemaakt, witte vlekken in het aanbod zijn gesignaleerd en er zijn doelen en uitgangspunten geformuleerd. Op basis van deze inventarisatie zijn de beleidsvoornemens geformuleerd. Hiermee is een basis gelegd voor het te formuleren beleid. Het heeft niet geresulteerd in een heel duidelijk neergelegde visie. Waarom juist deze doelen, en waarom juist deze beleidsvoornemens wordt niet helder gemaakt. De rekenkamercommissie mist ook een duidelijk externe oriëntatie op het maatschappelijk veld. Het gaat daarbij om de ontwikkelingen aangaande wet- en regelgeving en veranderingen van taken en verantwoordelijkheden van samenwerkende partners op het gebied van jeugdbeleid. De gemeente geeft in de nota duidelijk aan dat de gemeente de regisseursrol moet en wil vervullen. In de praktijk heeft deze rol nog te weinig handen en voeten gekregen. Er is wel een coördinerend ambtenaar aangesteld, maar het voornemen om een overleg- en adviesstructuur op te zetten is niet uitgevoerd. Ook betrof één van de voornemens het ontwikkelen van een sociale kaart. Ook dit voornemen heeft (nog) geen uitvoering gekregen. De rekenkamercommissie is positief over de wijze waarop de beleidsvoorbereiding is opgepakt. De nota is interactief tot stand gekomen. De doelgroepen, organisaties en instellingen zijn bij de beleidsvoorbereiding betrokken. Visie vertaald in doelstellingen Er kan een kanttekening geplaatst worden bij de formulering van de doelen en beleidsvoornemens in termen van SMART: Specifiek: Het moet eenduidig omschreven zijn Meetbaar: Wanneer (in kwaliteit) is het doel bereikt Acceptabel: Gaat de doelgroep en/of management dit accepteren Realistische: Het moet haalbaar zijn Tijdgebonden: Wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn. De visie is vertaald in vier doelstellingen. Deze doelen zijn algemeen geformuleerd en niet meetbaar en tijdgebonden. Wanneer voelt de jeugd zich prettig en wanneer is er sprake van samenhang tussen de activiteiten? Bovendien zijn het niet altijd doelen van het jeugdbeleid. Zo is de doelstelling dat beleid helder, effectief en samenhangend moet zijn niet te beschouwen als een specifiek doel van het jeugdbeleid maar veeleer een voorwaarde waaraan alle beleid idealiter zou moeten voldoen. De doelen zijn omgezet in beleidsvoornemens. De beleidsvoornemens kunnen vooral gezien worden als middelen (activiteiten). Deze voornemens zijn daarmee wel concreet en tijdgebonden geformuleerd. Bij de beleidsvoornemens zijn in een enkel geval de doelen helder geformuleerd. Een voorbeeld hiervan betreft het onderdeel jeugdparticipatie. Hierbij zijn de gewenste doelen expliciet aangegeven. 7

10 De beleidsvoornemens betreffen concrete activiteiten waarvan de realisatie kan worden gevolgd. Er wordt in de nota geen samenhang gegeven tussen de doelen, subdoelen en activiteiten. Doordat de doelen algemeen zijn geformuleerd en niet meetbaar en tijdgebonden is het moeilijk om te controleren of de beoogde doelen zijn bereikt. De realisatie van de beleidsvoornemens kan wel worden gevolgd en gecontroleerd. De relatie tussen de beleidsvoornemens en de doelen wordt niet duidelijk weergegeven, waardoor de bijdrage van deze voornemens aan de realisatie van de doelen echter niet inzichtelijk is. Het SMART formuleren van beleid is van belang om de beleidscyclus goed te laten functioneren, zowel voor sturing als bijsturing van beleid. Het dient op voorhand duidelijk te zijn welke maatschappelijke effecten er nagestreefd worden. De gemeente heeft echter maar een beperkte invloed op de realisatie van deze maatschappelijke effecten omdat deze ook beïnvloed worden door externe factoren. Wel kan de gemeente afgerekend worden op de inspanningen (beleidsprestaties) die het pleegt om mede de maatschappelijke effecten te bereiken. Hiervoor dient wel duidelijk te zijn welke rol de gemeente heeft in een proces (regie, uitvoerder etc.). Dit schept meteen ook duidelijkheid over de verwachtingen van eventuele derde partijen. Juist de rol die de gemeente per doel/maatregel vervult, kan scherper geformuleerd worden in het jeugdbeleid. Beleidsbepaling De nota Samenhangend Jeugdbeleid is door de raad vastgesteld. Tussentijdse notities zijn besproken in de commissies. Aangezien het uitvoering van vastgesteld beleid betrof werd bespreking in de raad niet altijd nodig geacht. Wel kan afgevraagd worden of de raad in staat is geweest haar sturende en controlerende rol voldoende te vervullen in de vorm van bestuurlijke producten die de raad politieke keuzemogelijkheden biedt, alsook waar de raad op stuurt. Door het ontbreken van duidelijke doelen kan de raad zijn rol niet naar behoren vervullen. Beleidsuitvoering De nota Samenhangend jeugdbeleid is in de afgelopen periode deels uitgevoerd. In 2005 is in de notitie Jeugdbeleid aan zet teruggekeken op de realisatie van de beleidsvoornemens en zijn nieuwe prioriteiten en beleidsvoornemens geformuleerd. De beleidsterreinen van het jeugdbeleid waren verdeeld over meerdere wethouders. Het merendeel van de beleidsterreinen viel onder de verantwoordelijkheid van één wethouder. Formeel was er echter niet één wethouder integraal verantwoordelijk voor het lokale jeugdbeleid. Ambtelijk is het totale jeugdbeleid geconcentreerd bij één ambtenaar. Hiervoor is 0,3 fte beschikbaar. Dit is formatie voor ontwikkeling, uitvoering en coördinatie. Hoewel niet onderzocht is het jeugdbeleid hiermee kwetsbaar. Door ziekte en/of vertrek van de betrokken ambtenaar is het mogelijk dat het werk stagneert, kennis verdwijnt en netwerken verloren gaan. Uitvoerende instellingen hebben een grote mate van beleidsvrijheid door de wijze van subsidiëren (exploitatiesubsidie). Dit geeft de gemeente minder sturingsruimte op de gewenste doelen. De nieuwe subsidiesystematiek moet hierin verandering brengen en het mogelijk maken om via subsidiecontracten te sturen op beleidsdoelstellingen. 8

11 Beleidsevaluatie en terugkoppeling Geconstateerd kan worden dat beleidsevaluatie niet systematisch en slechts beperkt heeft plaatsgevonden, ondanks het feit dat dit één van de voornemens van het jeugdbeleid was. In 2005 is teruggekeken op de realisatie van de beleidsvoornemens uit de nota Samenhangend Jeugdbeleid. Hierbij is niet helemaal één op één teruggekeken naar de in 2002 geformuleerde beleidsvoornemens. Er is ook niet teruggekeken op de bijdrage van de gerealiseerde beleidsvoornemens aan de doelen van het jeugdbeleid. Zonder vooraf die bijdrage te formuleren is het natuurlijk ook moeilijk om dat later vast te stellen. Hiermee is deze terugblik beperkt geweest. De effecten van het jeugdbeleid zijn op onderdelen geëvalueerd. Het betreft echter geen herhaalde metingen waardoor ook hier effectmeting niet mogelijk is en bovendien beperkt tot enkele onderdelen van het jeugdbeleid. Doordat de doelen te algemeen en niet meetbaar zijn geformuleerd is bijsturing moeilijk. Ambtelijk is aangegeven dat meting van beleidseffecten momenteel de aandacht heeft. Men wil hiervoor een stuurgroep jeugdbeleid instellen. 2.3 Inhoud van het jeugdbeleid Beleidsformulering De beleidsformulering is over het algemeen kwalitatief van aard. De beleidsvoornemens zijn vooral geformuleerd als activiteiten. Breedte van het jeugdbeleid Het jeugdbeleid is breed en richt zich op alle beleidsterreinen en op de totale jeugd. Het beleid is algemeen preventief en gericht preventief. Het wordt moeilijker om een waardeoordeel te geven op het gevoerde jeugdbeleid. Zoals de gemeente zelf aangeeft in de nota uit 2002 is de kwaliteit van de beleidsuitvoering mede afhankelijk van de wijze waarop de voortgang wordt bewaakt en de uitkomsten van de uitvoering worden geëvalueerd. De coördinerend ambtenaar en een in te stellen overleg- en adviesgroep zouden daarin een belangrijke rol spelen. Hieraan is slechts deels uitvoering gegeven, waardoor het geven van een oordeel moeilijk is. Participatie De aandacht voor participatie is goed te noemen. Participatie is een duidelijk onderdeel van het jeugdbeleid. Dit onderdeel van het jeugdbeleid is het meest uitgebreid uitgewerkt in projecten met doelstellingen. Participatie betreft beleidsadvisering. Er worden verschillende vormen benut om jongeren bij het beleid te betrekken. Externe regie Eén van de doelen van het jeugdbeleid is samenhang en samenwerking tussen de activiteiten van instellingen, verenigingen en gemeentelijke afdelingen. In de nota Samenhangend jeugdbeleid wordt terecht geconstateerd dat de rol van de gemeente de regisseursrol is en dat gezien de complexiteit van het beleidsnetwerk de gemeente de verschillende actoren in het 9

12 netwerk tot samenwerking moet brengen, hen moet prikkelen op het bereiken van de gemeenschappelijk geformuleerde doelen. In de praktijk is aan deze rol en deze doelstelling slechts deels uitvoering gegeven. Er is wel een coördinerend ambtenaar aangesteld, er is echter geen overleg- en adviesstructuur ingesteld met de gemeente als regisseur, wat wel uitdrukkelijk de bedoeling was. Het doel van samenhang en samenwerking heeft onvoldoende uitwerking gekregen, bijvoorbeeld in gemeenschappelijk geformuleerde doelen en de rol van de diverse partners in de realisatie van deze doelen. Pas wanneer het gezamenlijke doel en eenieders rol helder is kan de regierol goed worden opgepakt. Wel participeert de gemeente in twee netwerken, het Netwerk jeugdhulpverlening en de Volggroep Netwerk jeugdhulpverlening. Het eerste netwerk is uitvoerend (vooral casuïstiek), het tweede is beleidsmatig, gekoppeld aan het eerste netwerk. De gemeente participeert ook in het netwerk van de scholengemeenschap de Kempenhorst. Daarnaast is er nog een driehoeksoverleg Politie, gemeente en jongerenopbouwwerk. In de door de instellingen ingevulde vragenlijst worden door de respondenten een aantal knelpunten benoemd die betrekking hebben op de externe regie en de mogelijkheden die de gemeente heeft om haar regierol op te pakken. Als knelpunt wordt onder andere genoemd onvoldoende sturing en coördinatie bij de gemeente, beperkte mogelijkheden van de gemeente om uitvoerende instellingen aan te sturen en onvoldoende commitment uitvoerende instellingen. Aangezien de enquête slechts door een beperkt aantal organisaties volledig is ingevuld en omdat het meer een kwalitatief oordeel is van de individuele respondenten, mogen er geen harde conclusies aan verbonden worden. Wel zijn er knelpunten die in de praktijk blijkbaar door deze instellingen worden ervaren en om die reden aandacht vragen. Slagvaardig Op basis van de dossierstudie en het interview zijn ons geen zaken ter ore gekomen binnen de afgelopen raadsperiode waarbij de slagvaardigheid van de gemeente op de proef is gesteld. Maatwerk Door de mate van participatie van de gemeente in netwerken, door de participatie van de doelgroep bij beleidsadvisering, en door het directe contact van de jongerenopbouwwerker met de gemeente is maatwerk mogelijk. Dit bevordert ook de slagvaardigheid van de gemeente. 2.4 Het resultaat(output) en effect van het jeugdbeleid De resultaten van het jeugdbeleid zijn niet goed te evalueren. De doelen zijn niet meetbaar geformuleerd en bovendien is er beperkt, op een aantal onderdelen, geëvalueerd. Daardoor is een evaluatie van de resultaten van het jeugdbeleid formeel niet mogelijk. Door het ontbreken van meetbare doelen en systematische evaluatie en evaluatiemomenten is sturing op die doelen moeilijk. Op de operationele doelen (beleidsvoornemens) kan wel gestuurd worden. Dit betreffen vaak concrete activiteiten die bovendien tijdsgebonden zijn geformuleerd. Doordat er geen samenhangende structuur is van doelen, subdoelen en activiteiten levert ook dit een beperkte bijdrage aan het inzicht in de effecten van het beleid. 10

13 3 Jeugdbeleid, de aanbevelingen 3.1 Aanbevelingen met betrekking tot het proces van het jeugdbeleid Beleidsvoorbereiding De rekenkamercommissie mist in de beleidsvoorbereiding een duidelijk externe oriëntatie op het maatschappelijk veld. Het gaat daarbij om de ontwikkelingen aangaande wet- en regelgeving, veranderingen van taken en verantwoordelijkheden van samenwerkende partners op het gebied van jeugdbeleid. Er ontbreekt een sociale kaart en er wordt te weinig een beeld gegeven van de ontwikkelingen in de loop der tijd, mede in relatie tot de veranderende wetgeving en taken van de gemeente. Er ontbreken tevens kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren waarmee de effecten van het jeugdbeleid systematisch gevolgd kunnen worden. Aanbeveling 1: Het is aan te bevelen een sociale kaart te ontwikkelen. Dit is een reeds door de gemeente geformuleerd beleidsvoornemen. Hieraan dient daadkrachtig uitvoering te worden gegeven. Aanbeveling 2: Het is aan te bevelen een set van kengetallen op het gebied van het jeugdbeleid (in relatie tot de doelstellingen ) te ontwikkelen, om zodoende de effecten van het jeugdbeleid systematischer te kunnen volgen. Visie, doelstellingen SMART geformuleerd Vanuit de gemeente wordt aangegeven dat het zeer moeilijk is om voor het jeugdbeleid vooraf meetbare doelen te formuleren en te komen tot goede indicatoren. Hoewel de rekenkamercommissie deze constatering onderschrijft is zij toch van mening dat hoe moeilijk ook toch een poging moet worden ondernomen om te komen tot (kwalitatief) meetbare doelen en een relatie aan te geven tussen de activiteiten en de te realiseren doelen. Aanbeveling 3: Formuleer meer SMART-doelstellingen op de resultaten die de gemeente wil realiseren. Geef ook duidelijk een relatie aan tussen de doelen, subdoelen en beleidsvoornemens. Zie de maatregelen als een middel om de doelstellingen te bereiken. Beleidsuitvoering De beleidsterreinen van het jeugdbeleid waren verdeeld over meerdere wethouders. Het merendeel viel onder de verantwoordelijkheid van één wethouder. Formeel was er echter geen verantwoordelijk wethouder voor het jeugdbeleid. Gezien de landelijke ontwikkelingen in het jeugdbeleid verdient het aanbeveling om de integrale verantwoordelijkheid voor het lokale jeugdbeleid bij één portefeuillehouder neer te leggen en dit ook duidelijk vast te leggen. Aanbeveling 4: Leg de integrale verantwoordelijkheid voor het lokale jeugdbeleid bij één portefeuillehouder en leg dit ook vast. Hiermee is de verantwoordelijkheid duidelijk en wordt versnippering van beleid voorkomen. 11

14 Aanbeveling 5: De gemeente heeft een cruciale rol in het jeugdbeleid met name in de regiefunctie. De kwetsbaarheid van de (regie)functie in verband met beperkte bezetting dient nader onderzocht te worden en indien nodig dienen er passende maatregelen te worden genomen. Beleidsevaluatie, terugkoppeling en bijsturing Aanbeveling 6: Beleidsevaluatie heeft onvoldoende plaats gevonden. Voor een systematische evaluatie dienen eerst aanbevelingen 2 en 3 uitgevoerd te worden. Indien deze goed zijn uitgewerkt kan een evaluatie van beleid gemakkelijker plaats vinden en kan op basis van die evaluatie terugkoppeling en bijsturing opgepakt worden. 3.2 Aanbevelingen met betrekking tot de inhoud van het jeugdbeleid Externe regie Het jeugdbeleid is in 2002 vastgesteld en in 2005 nader geprioriteerd. Gezien de ontwikkelingen in het jeugdbeleid verdient het aanbeveling om het beleid te toetsen aan die ontwikkelingen. Geconstateerd kan worden dat een deel van de beleidsvoornemens zijn uitgevoerd. Over de kwaliteit van de uitvoering kan geen uitspraak worden gedaan omdat de uitkomsten van de uitvoering onvoldoende zijn geëvalueerd. Een belangrijk onderdeel van het beleid betreft de regie. De uitvoering van de regiefunctie is onvoldoende uit de verf gekomen. Aanbeveling 7: Maak meer expliciet hoe de regie wordt gevoerd. Zorg ervoor dat de doelen voor alle samenwerkingspartners helder zijn, maak afspraken over de rol van de partners en leg eenduidig vast wat de gemeente van de samenwerkingspartners verwacht. Samenhangend jeugdbeleid betreft een complex beleidsnetwerk. De gemeente moet de verschillende actoren tot samenwerking brengen en hun stimuleren hun bijdrage te leveren aan de gemeenschappelijk geformuleerde doelen. Ontwikkel instrumenten om die regierol vorm te geven. Subsidiecontracten waarmee instellingen worden aangestuurd op hun prestaties is één voor de gemeente belangrijk instrument. Benut dit instrument ten volle. Maar ontwikkel ook instrumenten ten behoeve van de regiefunctie voor instellingen waarover de gemeente minder of geen zeggenschap heeft. 3.3 Aanbevelingen met betrekking tot het resultaat (output) en het effect van het jeugdbeleid Aanbeveling 8: Formuleer doelstellingen SMART zodat resultaten ook geëvalueerd kunnen worden. (zie ook aanbeveling 2 en 3) Aanbeveling 9: Ontwikkel een set van kengetallen in relatie tot de doelen van het jeugdbeleid om de effecten van het jeugdbeleid systematisch te kunnen volgen. Hiervoor hoeft de gemeente niet zelf het wiel uit te vinden. Door diverse instellingen wordt reeds informatie verzameld. Benut de reeds aanwezige gegevens. Denk bijvoorbeeld aan de GGD monitor, gegevens van Bureau Halt of gegevens van het RMC. (zie ook aanbeveling 2) 12

15 4. Oirschot vergeleken: een vergelijking met de andere Kempengemeenten De evaluatie van het jeugdbeleid is uitgevoerd in de Kempengemeenten Bladel, Reusel-De Mierden, Eersel en Oirschot. Vanuit de invalshoek van elkaar kunnen leren heeft de rekenkamercommissie de resultaten van de vier gemeenten vergeleken. Hieronder worden de resultaten van de gemeente Oirschot vergeleken met de overige drie gemeenten. Tabel: Vergelijking van de vier gemeenten op verschillende onderdelen van het jeugdbeleid Oirschot Bladel Eersel Reusel-De Mierden Proces Beleidsvoorbereiding Visie Doelstellingen Beleidsbepaling Beleidsuitvoering Evaluatie en terugkoppeling Inhoud Breedte van het jeugdbeleid Participatie Externe regie Slagvaardig Maatwerk Output/effecten Legenda: ++ goed uitgewerkt + voldoende uitgewerkt +- deels uitgewerkt - onvoldoende uitgewerkt -- niet terug te vinden Hieronder worden de scores uit de tabel toegelicht vanuit het oogpunt van Oirschot. Proces van het jeugdbeleid Beleidsvoorbereiding In Oirschot is de beleidsvoorbereiding deels opgepakt. Met name de oriëntatie op externe ontwikkelingen had beter uitgewerkt moeten worden. Positief is dat de nota interactief tot stand is gekomen. De gemeente Reusel-De Mierden heeft in vergelijking met de andere gemeenten de beleidsvoorbereiding het meest gedegen opgepakt. In deze gemeente is weliswaar pas in 2005 een beleidskader geformuleerd maar de beleidsvoorbereiding is intensief geweest met een brede betrokkenheid van organisaties en doelgroep en een oriëntatie op externe ontwikkelingen. 13

16 Visie De beleidsvoorbereiding heeft niet geresulteerd in een heel duidelijk neergelegde visie. Ook in de gemeenten Eersel en Bladel ontbreekt een heldere visie, die richting moet geven aan het beleid. Reusel-De Mierden heeft wel een visie geformuleerd. Reusel-De Mierden heeft het beleid geconcentreerd rond de vijf functies van het lokaal preventieve jeugdbeleid. Deze visie is er echter pas vanaf Doelstellingen De gemeente heeft voor het jeugdbeleid doelstellingen geformuleerd. De doelstellingen zijn echter niet SMART geformuleerd. Wel zijn er beleidsvoornemens (activiteiten) geformuleerd. Deze zijn vaak concreet en tijdsgebonden geformuleerd. De andere Kempengemeenten presteren hierin niet beter. Ook Eersel, Bladel en Reusel-De Mierden hebben hun doelen niet SMART geformuleerd. Evenals in Oirschot hebben deze gemeenten de doelen vertaald in beleidsvoornemens (activiteiten). De gemeente Reusel-De Mierden heeft de meest recente plannen gemaakt en daar ziet men een stap voorwaarts. De gemeente Reusel-De Mierden heeft een duidelijke relatie aangegeven tussen de beleidsvoornemens en de subdoelstellingen en functies. Beleidsbepaling In Oirschot is het jeugdbeleid ingebed in het bestuurlijke proces. De nota is vastgesteld door de raad en tussentijdse notities zijn besproken in de commissies. Ook in de andere Kempengemeenten is dit het geval. Beleidsuitvoering In de gemeente Oirschot is het jeugdbeleid deels uitgevoerd. Er was geen sprake van integraal beleid op bestuurlijk niveau. Met name de gemeente Bladel scoort hierin het best. In deze gemeente zijn er meerdere ambtenaren die zich bezig houden met het jeugdbeleid en er is een goede onderlinge coördinatie. Ook de jongerenwerker wordt hier actief betrokken bij de uitvoering. Alle gemeenten hebben een coördinerend ambtenaar. In Oirschot is de ambtelijke capaciteit echter beperkt. Dit is ook het geval in Reusel-De Mierden. Ter vergelijking: in Bladel is er een coördinerend ambtenaar en daarnaast 2,25 fte voor beleid gericht op de jeugd; in Eersel is er 0,5 fte voor het jeugdbeleid, is Oirschot 0,3 fte en in Reusel-De Mierden 0,2 fte. In Oirschot en Reusel is de ambtelijke capaciteit voor ontwikkeling, uitvoering en coördinatie van beleid. Evaluatie en terugkoppeling In Oirschot heeft evaluatie van beleid niet systematisch en slechts beperkt plaatsgevonden. Hierdoor kon ook de terugkoppeling en bijsturing slechts beperkt zijn. Bij de gemeente Eersel worden er evaluaties uitgevoerd die worden voorgelegd aan de raad. Inhoud van het jeugdbeleid Breedte van het jeugdbeleid In alle vier de gemeenten is het jeugdbeleid breed en richt zich op alle beleidsterreinen en de gehele jeugd. Participatie In Oirschot is participatie onderdeel van het jeugdbeleid met bovendien duidelijk geformuleerde doelstellingen. Er worden verschillende vormen van participatie benut. De gemeenten Reusel-De Mierden en Eersel presteren op dit terrein eveneens goed. Ook in deze 14

17 gemeenten is participatie onderdeel van het beleid en worden diverse vormen ingezet om de jeugd bij het beleid te betrekken. Externe regie In alle vier de gemeenten is men zich er van bewust dat de gemeente de regisseur is van het jeugdbeleid. De regierol is door de gemeente onvoldoende opgepakt. Er zijn netwerken waarin de gemeente participeert. Er zijn echter geen duidelijke doelen vastgelegd en beleidsmatig is er (nog) geen overleg- en adviesstructuur met de gemeente als regisseur. De andere Kempengemeenten presteren hierin iets beter. In Reusel-De Mierden heeft de regierol in de beleidsformulering handen en voeten gekregen en er zijn netwerken waarin de gemeente participeert. Over de uitwerking van de regiefunctie in de praktijk in Reusel-De Mierden is onvoldoende informatie beschikbaar. Ook in Bladel en Eersel zijn de overlegorganen aanwezig maar mag de regierol steviger opgepakt worden. Slagvaardig In Oirschot kan het directe contact van de jongerenwerker met de gemeente de slagvaardigheid bevorderen. Verder is er weinig informatie hierover beschikbaar. In Bladel heeft de jongerenwerker structureel ruimte gekregen om op actuele zaken in te spelen. In Eersel zorgt de zogenaamde hands-on mentaliteit voor slagvaardigheid. Maatwerk In alle Kempengemeenten is er sprake van maatwerk. In de gemeente Oirschot maakt de participatie in de netwerken, de participatie van de doelgroep en het directe contact van de jongerenopbouwwerker maatwerk mogelijk. In Bladel speelt vooral de jongerenwerker een belangrijke rol. Daarnaast geeft Bladel invulling aan maatwerk door het jeugdbeleid meer vorm te geven in de kernen. In Eersel is door de contacten met de ketenpartners en de interactie met de doelgroep maatwerk mogelijk. In Reusel-De Mierden zorgen participatie in de netwerken en de participatie van de doelgroep voor maatwerk. Output/effecten In alle vier de gemeenten is er geen uitspraak te doen over de effecten van het beleid. Er is bovendien geen inzicht in de samenhang tussen activiteiten en doelen. Over de gemeente Reusel-De Mierden kan opgemerkt worden dat in de nota die samenhang wel is aangegeven. Maar ook voor Reusel-De Mierden geldt dat er nog geen evaluatie van het meest recente beleid heeft plaatsgevonden zodat ook voor deze gemeente geen uitspraken zijn te geven over de effecten van het beleid. 15

18 5. Bestuurlijke reactie college van B&W van de gemeente Oirschot De Rekenkamercommissie Kempengemeenten t.a.v. mevrouw A. van de Westelaken ambtelijk secretaris p/a Postbus AE UTRECHT Ons kenmerk : brs Uw kenmerk/brief : Bijlagen : -- Onderwerp Behandelend ambtenaar : dhr. Berrie Raaijmakers Datum : 31 januari 2007 : reactie op concept eindrapport "Jeugdbeleid gemeente Oirschot ". Geachte mevrouw van de Westelaken, In uw brief van 8 januari 2007 heeft u ons het concept-eindrapport Jeugdbeleid gemeente Oirschot toegezonden. U heeft ons gevraagd eventuele reacties daarop vóór 29 januari 2007 kenbaar te maken. Onze medewerker de heer Berrie Raaijmakers heeft namens ons de voorzitter van de rekenkamercommissie, de heer A. van Drunen, op 26 januari jl. per-mail verzocht om uitstel voor indiening van onze reactie tot uiterlijk 8 februari In deze brief geven wij onze reactie weer, waarbij wij vooraf stellen dat wij geen afbreuk doen aan de inhoud van het eindrapport. Wij respecteren daarmee de door u getrokken conclusies en de aanbevelingen. Wij geven in deze brief in het kort onze mening weer betreffende enkele aanbevelingen. Bij aanbevelingen 3 en 8. U stelt dat deze gemeente haar doelstellingen meer SMART moet formuleren met een duidelijke relatie tussen de doelen, subdoelen en beleidsvoornemens, waardoor het duidelijker wordt of de gewenste resultaten (doelstellingen) zijn bereikt. Reactie. Op vele terreinen van gemeentelijk beleid, zoals onderhoud groenvoorzieningen, onderhoud wegen e.d. worden al jaren de doelen concreet geformuleerd. Wij zijn van mening dat dit ook steeds meer moet en kan gebeuren in de welzijnssector, maar wij hebben daarbij wel de volgende kanttekening. Meetbare doelen moeten ruimte latenvoor creativiteit en mogen niet leiden tot verstarring. Daarmee bedoelen wij dat binnen de doelen ruimte gegeven moet worden voor de uitvoerende functionarissen om met enige soepelheid hun functies in te vullen. Zij mogen niet het gevoel 16

19 hebben in een keurslijf te zitten en alleen maar bezig mogen zijn met het behalen van meetbare doelen en het registreren van feiten. Menselijke aspecten mogen door de beleidsmakers en uitvoerende medewerkers dus niet uit het oog worden verloren. Met die bevinding hebben wij sinds begin 2006 met de instelling voor jongerenopbouwwerk al duidelijk beter meetbare afspraken gemaakt die leiden naar het behalen van doelen en die dus ook leiden naar een goede evaluatie. Dit neemt niet weg dat wij van mening zijn dat de gemeente beter moet formuleren waar zij met het jeugdbeleid naar toe wil, met andere woorden wat de visie is op jeugdbeleid en wat de gemeente wil bereiken met jeugdbeleid. Dat is geen eenvoudige klus. Wij weten dat meerdere gemeenten daar mee bezig zijn. Met de gemeenteraad willen wij daarover op korte termijn discussiëren waarbij wij uiteraard uw conclusies en aanbevelingen betrekken. Bij aanbeveling 4. Hierbij merken wij op dat de integrale verantwoordelijkheid voor het lokaal jeugdbeleid sinds medio 2006 bij één portefeuillehouder ligt. Bij aanbeveling 7 Hierbij merken wij op dat wij in opdracht van de gemeenteraad begonnen zijn met het herformuleren van het gemeentelijk subsidiebeleid voor welzijn en sport waarbij wij willen komen tot heldere formulering van doelen en duidelijk geformuleerde subsidiecontracten. Wij verwachten dat dit beleid in 2007 zijn beslag krijgt. Met vriendelijke groet, namens burgemeester en wethouders, Dolf Haank hoofd afdeling Maatschappij 17

20 6. Nawoord De rekenkamercommissie dankt het College van Burgemeester en Wethouders voor de reactie op de conclusies en aanbevelingen. De rekenkamercommissie stelt vast dat het college van B&W van de gemeente Oirschot zich grotendeels kan vinden in de conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie. Daar waar het college geen specifieke opmerkingen heeft gemaakt ten aanzien van de conclusies en aanbevelingen, gaat de rekenkamercommissie ervan uit dat het college van B&W deze onderschrijft. Aanbeveling 3 en 8 U bent met de rekenkamercommissie van mening dat doelen meer concreet moeten worden geformuleerd maar dat dit niet tot verstarring moet leiden. Deze kanttekening kan de rekenkamercommissie onderschrijven en doet geen afbreuk aan de aanbeveling. U geeft aan dat u als het gaat om het jongerenopbouwwerk in 2006 al meer op deze manier werkt. U bent het eens met de conclusies van de rekenkamercommissie dat de gemeente beter moet formuleren waar zij met het jeugdbeleid naar toe wil. Op korte termijn zal met de gemeenteraad hierover gediscussieerd worden. De rekenkamercommissie gaat er van uit dat haar rapport hieraan een bijdrage levert. Aanbeveling 4 U geeft aan dat u sinds medio 2006 reeds invulling geeft aan deze aanbeveling. De integrale verantwoordelijkheid ligt bij één portefeuillehouder. De rekenkamercommissie is verheugd te constateren dat uw gemeente reeds op deze manier werkt. Aanbeveling 7 In uw reactie geeft u aan dat u in opdracht van de gemeenteraad bent begonnen met het herformuleren van het gemeentelijk subsidiebeleid voor welzijn en sport teneinde te komen tot een heldere formulering van doelen en duidelijk geformuleerde subsidiecontracten. Subsidiebeleid kan een belangrijk instrument zijn om te sturen op de door de raad gestelde doelen. Daarnaast heeft de rekenkamercommissie in haar rapport aangegeven dat de gemeente ook moet kijken naar sturingsinstrumenten ten behoeve van de regiefunctie voor die organisaties waarmee de gemeente geen subsidierelatie heeft. De rekenkamer adviseert de raad voor zover hij de conclusies en aanbevelingen onderschrijft deze vast te stellen en het college te vragen de aanbevelingen over te nemen en te implementeren. Hiermee is ook het politiek-bestuurlijk proces van dit onderzoek sluitend. Voorts adviseert de rekenkamercommissie de raad om zich over een jaar door het college van B&W te laten informeren over de stand van zaken met betrekking tot de implementatie van de aanbevelingen.. 16 februari 2007, Rekenkamercommissie Kempengemeenten Drs. ing. A.M.A. van Drunen MSc, voorzitter 18

21 Bijlage I, Het normenkader In het onderzoek staat de effectiviteit (doeltreffendheid) van het jeugdbeleid. De raad is, in zijn kaderstellende en controlerende rol, verantwoordelijk voor het vaststellen van het jeugdbeleid, het verlenen van de opdracht voor het uitvoeren van beleid en voor de bijsturing van beleid in de fase van terugkoppeling aan de raad. In dit onderzoek geldt het vastgestelde beleid als norm en wordt van daaruit de uitvoering beoordeeld. Structuur We onderscheiden 3 soorten normen. Normen t.a.v. proces, inhoud en normen t.a.v. het effect. We stellen normen hiervoor op, vervolgens onderzoeken we in welke mate hierover feiten beschikbaar zijn en vervolgens analyseren we de relatie tussen de gestelde normen en de geconstateerde feiten/data en komen we tot een oordeel. 1. Vragen t.a.v. het proces Normen Feiten Oordeel Beleidscyclus Beleidsvoorbereiding Heeft een analyse van de maatschappelijke behoefte/noodzaak plaatsgevonden? Visie Is er een visie ontwikkeld? Is met de visie helder wat de gemeente met het jeugdbeleid wil bereiken? Is ingebed dat het gemeentelijk beleidskader aansluit op het provinciaal beleidskader? Vindt er coördinatie en afstemming met het provinciale beleid plaats? Ja Beperkt Niet Ja Beperkt Niet Ja Beperkt Niet Ja Deels Beperkt Ja Beperkt Niet 19

22 Zijn niet-gemeentelijke actoren betrokken geweest bij de ontwikkeling van de visie en op welke wijze? Is de visie vertaald in doelstellingen? Zijn de doelstellingen SMART 2 geformuleerd? Beleidsbepaling Heeft er formele besluitvorming door de raad plaatsgevonden over doelstellingen, gewenste prestaties en middelen? Heeft er formele besluitvorming door het college plaatsgevonden over doelstellingen, gewenste prestaties en middelen? Beleidsuitvoering (toepassen gekozen middelen voor gekozen doelen) Is het gemeentelijk jeugdbeleid vertaald in middelen en in de inrichting van de uitvoeringsorganisatie? Ja Nee Ja Deels Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Aantal verantwoordelijke wethouders Totaal aantal beschikbare fte voor ontwikkeling en uitvoering jeugdbeleid Geoormerkte middelen Verantwoordelijke afdeling (ja/nee/anders) Intersectorale regiegroep (ja/nee/anders) Coördinerend ambtenaar (ja/nee/anders) 2 SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden 20

23 Beleidsevaluatie Vindt de uitvoering plaats volgens de gemaakte afspraken en voorschriften plaats? (output) Regulier overleg met de ketenpartners (ja/nee/anders) Mate van realisering operationele doelstellingen binnen gestelde termijn en budget Kwalitatieve en/of kwantitatieve rapportages (proces en effect) Hoe wordt verantwoord over de realisering van beleidsdoelstellingen Op basis waarvan komt deze managementinformatie tot stand? Verslagen, registraties, monitors, enquêtes, interviews (niet-limitatief) Worden de resultaten vergeleken met de doelstellingen en Ja worden daaruit conclusies getrokken? M.a.w geeft het inzicht Deels in het gevoerde beleid? Nee Terugkoppeling en bijsturing Op welke momenten en aan wie zijn de tussenrapportages/evaluaties aangeboden? Bevatten deze rapportages voldoende informatie om te kunnen bijsturen (kwantitatief / kwalitatief)? Per kwartaal Per half jaar Per jaar Ja Beperkt Nee 21

24 2. Vragen geënt op inhoud Staat van het jeugdbeleid 3 Beleidsformulering Mate van beleidsformulering Breedte van het jeugdbeleid volgens beleidsdocumenten Samenwerking tussen de leden van B&W Interne regie: Ambtelijke coördinatie Externe regie Meting van beleidseffecten Geen doelstellingen Operationele doelstellingen Algemeen/effectdoelstellingen Aantal deelonderwerpen in nota s jeugdbeleid Geen afstemming Afstemming indien raakvlakken Formulering gezamenlijke doelen Koppeling van budgetten Geen afstemming Afstemming indien raakvlakken Formulering gezamenlijke doelen Koppeling budgetten Stimuleren samenwerking tussen instellingen Afstemmen aanbod van instellingen Structureren samenwerking gemeente en instellingen Periodieke meting onder jongeren Registratie administratieve gegevens Minimaal één van beide methoden 3 Normenkader, onderdeel staat van de jeugd overgenomen uit Bestuur aan banden, Rob Gilsing. Idem onderdeel participatie en externe regie, maar aangevuld met zelf ontwikkeld toetsingskader. 22

25 Participatie Is participatie onderdeel van de nota Ja Nee Zo, ja welke vorm van participatie wordt nagestreefd Van informeren tot meebeslissen Op welke terreinen wordt de jeugd betrokken bij beleid? Indeling 8 thema's Gilsing 4 Op welke wijze wordt jeugd voor gemeentelijk beleid geïnteresseerd? Vormen die ingezet worden op jeugd bij gemeentelijk beleid te betrekken Via jongerenorganisaties/werk Via scholen Via JOP s Via JIP Via de pers Via internet Via sportvereniging of culturele instelling Anders. Groepsgesprekken/interviews Jeugdraad Jeugdpanel Conferenties Schoolbezoek Wethouderspreekuur voor jeugd Anders Externe regie Aantal netwerken rond jeugdbeleid Variabel (specificeren naar werkveld) Deelname actoren in werkveld In aantallen en benoemen Aard van de netwerken Strategisch Uitvoerend Beide 4 educatie; ondersteuning opvoeding in de thuissituatie, kinderopvang, gezondheid, vrije tijd, veiligheid & openbare orde, arbeid & inkomen, huisvesting. 23

26 Hoe kan de netwerkstructuur geclassificeerd worden? Belasting van de actoren in het werkveld? Slagvaardig Is de netwerkstructuur en de belasting van de actoren van invloed op de slagvaardigheid van het jeugdbeleid? Is de gemeente vanuit zijn regierol snel in staat te reageren op incidenten? Maatwerk Kan uit de mate van participatie en deelname in netwerkstructuren geconcludeerd worden dat er sprake is van maatwerk? Kan uit de oordelen van de ambtenaren, jeugd en andere betrokken instellingen geconcludeerd worden dat er sprake is van maatwerk Complex Normaal Eenvoudig Zwaar Gemiddeld Minimaal Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee 24

27 3. Vragen m.b.t. effect/output 5 Gezondheid Kindersterfte: aantal 1- t/m 14- jarigen dat sterft Zuigelingensterfte: promillage zuigelingensterfte (0 tot 1 jaar) Jeugdcriminaliteit Percentage 12- t/m 21-jarigen dat een delict heeft gepleegd waarmee voor de rechter is verschenen Jeugdwerkloosheid Percentage werkzoekende werkloze jongeren (16 t/m24 jaar) Leefsituatie van kinderen veranderd in Kinderen die niet in Percentage 0-t/m 17-jarigen dat in een gezin opgroeien instituties woont Kinderen in achterstandswijken Percentage 0- t/m 17-jarigen dat in een achterstandswijk woont Kinderen in armoede Percentage 0- t/m 17-jarigen dat in een uitkeringsgezin leeft Kindermishandeling Percentage meldingen van mishandeling 0- t/m 19-jarige kinderen Onderwijs Percentage 4- t/m 17-jarige leerplichtige scholieren dat verzuimt Percentage 4- t/m 12-jarigen in het primair onderwijs met een Openbare speelruimte leerlinggewicht groter dan 0 Aantal 0- t/m 17-jarigen per hectare speelruimte Tienermoeders Percentage tienermoeders (15- t/m 19 jaar) 5 Uit Kinderen in tel, Jonker-Verwey Instituut 25

28 Bijlage II, Jeugdbeleid, het feitenrelaas II.1. Inleiding Wij behandelen de evaluatie van het jeugdbeleid in drie paragrafen, het proces m.b.t. het jeugdbeleid, de inhoud van het jeugdbeleid en het resultaat en het effect van het jeugdbeleid. Binnen deze drie paragrafen hanteren wij subparagrafen om het geheel overzichtelijk te houden. II.2. Het proces m.b.t. het jeugdbeleid Beleidskader Het jeugdbeleid is vastgelegd in de Nota Samenhangend Jeugdbeleid Dit beleid is door de raad vastgesteld in september In 2005 is een notitie verschenen met de titel Plan van Aanpak Jeugdbeleid aan zet. In deze notitie wordt teruggekeken op de Nota Samenhangend Jeugdbeleid en worden nieuwe accenten gezet. De notitie wordt gezien als een voortzetting van de nota jeugdbeleid en niet als nieuw beleid. Deze notitie is door het college vastgesteld, echter niet door de raad. De uit deze notitie voortkomende financiële consequenties zijn door de raad goedgekeurd bij de vaststelling van de begroting. Een derde belangrijk kader vormt het Subsidiebeleidsplan en Subsidieverordening Specifiek Welzijn en Sport. In deze notitie wordt de subsidiëring aan onder andere instellingen actief op het terrein van de jeugd vastgelegd. Beleidsvoorbereiding Het jeugdbeleid is vastgelegd in de Nota Samenhangend Jeugdbeleid Dit beleid is door de raad vastgesteld in In de inleiding van de nota 'Samenhangend jeugdbeleid' wordt opgemerkt dat het huidige beleid van de gemeente Oirschot vooral gericht is op het oplossen van problemen en het inspelen op ontwikkelingen. Preventief gemeentelijk beleid is nauwelijks aan de orde. Ook wordt geconstateerd dat er weinig jeugdigen betrokken zijn bij het gemeentelijk beleid, dat er maatschappelijke ontwikkelingen zijn die de rol van de overheid ten opzichte van jeugdigen beïnvloeden en dat er vanuit de gemeenschap geluiden opgaan dat er behoefte bestaat aan professionele ondersteuning van het vrijwilligerswerk voor jeugd en jongeren. Aanleiding om een lokaal samenhangend jeugd- en jongerenbeleid te ontwikkelen. In september 2000 heeft de gemeenteraad van Oirschot hiertoe een besluit genomen. Ten behoeve van de totstandkoming van de nota jeugdbeleid werd een werkgroep ingesteld. Deze werkgroep bestond uit de beleidsmedewerker welzijn van de gemeente, drie leden met een directe betrokkenheid met jeugd, twee studenten die de inventarisatie hebben uitgevoerd, en het voorzitterschap werd vervuld door een medewerker van het Brabants Steunpunt Jeugdwelzijn. Deze werkgroep had de volgende taken: 1. inventarisatie en beschrijving van de drie verschillende ontwikkelingsmilieus 2. signaleren van eventuele witte vlekken 3. bewerkstelligen van samenhang 4. omzetten van beleidsuitgangspunten in handelen door middel van een plan van aanpak 5. omzetten van inventarisatie en plan van aanpak in een Nota Samenhangend Jeugdbeleid. 6. benoemen van evaluatiemomenten waarop en met welke intentie het ontwikkelde jeugdbeleid in de komende drie jaren geëvalueerd dient te worden. 26

29 Bij de totstandkoming van de nota zijn voor de drie ontwikkelingsniveaus - opvoedingsomgeving, scholing en (voorbereiding op) arbeid, sociale omgeving het aanbod, de behoeften en knelpunten beschreven. Op basis van die inventarisatie zijn de beleidsvoornemens geformuleerd. Visie In een visie dient een helder te bereiken toekomstig doel te zijn omschreven. In de nota omschrijft de gemeente Oirschot wat zij verstaat onder de term jeugdbeleid, worden de doelstellingen en uitgangspunten van het beleid beschreven en wordt ingegaan op de verantwoordelijkheid van de gemeente bij de ontwikkeling en uitvoering van het jeugdbeleid, waarbij de gemeente kiest voor de regisseursrol. Bij de totstandkoming van de nota Samenhangend jeugdbeleid zijn instellingen en organisaties betrokken door middel van een vragenlijst. Er is een thema-avond over jeugdbeleid georganiseerd waar afgevaardigden van verschillende verenigingen en organisaties en de politiek aanwezig waren. Jongeren zelf zijn betrokken in de vorm van groepsgesprekken. Aansluiting met provincie Er vindt door de gemeente afstemming plaats met provinciaal beleid, bijvoorbeeld over de jeugdzorg of de centra voor jeugd en gezin. De gemeente heeft vooral te maken met het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE). De rol van het SRE wordt door de beleidsambtenaar gezien als vooral begeleidend en stimulerend. Hierover vindt afstemming plaats. Zo is er bijvoorbeeld een SRE project Alcohol en Jongeren. Hiervoor heeft de SRE een landelijke stichting ingeschakeld (St. Stap) om in alle gemeenten van de regio een 4-jarig project uit te zetten. SRE coördineert en leidt het bestuurlijk overleg. Visie vertaald in doelstellingen In de nota Samenhangend Jeugdbeleid zijn de volgende algemene doelstellingen geformuleerd: 1. De jeugd moet zich prettig voelen in de gemeente en hier ook willen blijven wonen. 2. Beleid moet helder, effectief en samenhangend zijn. 3. Er moet samenhang en samenwerking zijn tussen de activiteiten van instellingen, verenigingen en gemeentelijke afdelingen ten behoeve van jeugdigen. 4. Zorgen voor actieve participatie van jeugdigen en ouders/verzorgers bij het ontwikkelen van aanbod. Daarnaast zijn in de nota een aantal beleidsvoornemens (operationele doelen) geformuleerd. De beleidsvoornemens zijn voornamelijk activiteiten en geven aan wat de gemeente gaat doen. Doelstelling drie en vier zijn specifiek: doelstelling drie betreft samenhang en samenwerking, doelstelling vier betreft actieve participatie. Geen enkele doelstelling is meetbaar: de doelstellingen zijn niet meetbaar gemaakt aan de hand van indicatoren. De doelstellingen zijn vastgesteld door de raad en bij de voorbereiding van de nota zijn diverse niet-gemeentelijke actoren betrokken geweest. De nota heeft een breed draagvlak en is daarmee acceptabel, 27