stimuleringsplan fietsen in midden-limburg

Transcriptie

1 stimuleringsplan fietsen in midden-limburg Opdrachtgever: Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Projectnr: ROE253 Rapportnr: Datum: 4 mei 2011 Versie: eindrapportage Kragten

2 stimuleringsplan fietsen in midden-limburg 2011 Kragten Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Kragten. Het is tevens verboden informatie en kennis verwerkt in dit rapport ter beschikking te stellen aan derden of op andere wijze toe te passen dan waaraan in de overeenkomst toestemming wordt verleend. Opdrachtgever: Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Projectnr: ROE253 Rapportnr: Datum: 4 mei 2011 Kragten

3 Inhoudsopgave Lijst van gebruikte afkortingen 9 Samenvatting 11 1 Inleiding Aanleiding onderzoeksvraag Doelstelling Leeswijzer Communicatie 14 2 Toelichting in methodiek Gebiedsprofi elen en wenslijnen Van gebiedsprofi elen naar wenslijnen Regionaal utilitair fi etsroutenetwerk Recreatief fi etsroutenetwerk Wegcategorisering 19 3 Toetsingscriteria 23 4 Knelpunten in het regionaal utilitair en recreatief fi etsroutenetwerk Samenhang: komen ontbrekende schakels voor in het utilitair fi etsroutenetwerk Directheid van utilitaire fi etsrelaties Veiligheid op het utilitair en recreatief fi etsroutenetwerk Comfort op het utilitair en recreatief fi etsroutenetwerk 38 5 Maatregelen op hoofdlijnen Fietsparkeren Bewaakte stallingen in de regio Fietsparkeerkencijfersper type voorziening Toepassing fi etssnelwegen / snelfi etsroutes / robuuste structuren voor langzaam verkeer Toepassing fi etsstraten Toepassing enkelzijdig in twee richtingen te berijden fi etspaden 63 5

4 5.5 Comfort voor fi etsers bij verkeerslichten Maatregelen ter verbetering van de positie van de fi ets Elektrische fi etsen Voorbeelden fi etscampagnes Project Veilig Honk Mobiele fi etsenmaker Voorstel monitoringssysteem Kansen voor subsidies 67 6 Meerjarige ambitielijst Kostenraming Wijze van prioriteren Meerjarige Ambitielijst voor de regio 70 Geraadpleegde bronnen 81 Bijlage 1 Fietsparkeerkencijfers Bijlage 2 Criteria en functionele eisen aan fi etsstraten 85 Bijlage 3 Subsidie-inventarisatie 87 Bijlage 4 Onderbouwing eenheidsprijzen 89 7

5 Lijst van gebruikte afkortingen Bibeko Binnen de bebouwde kom Bubeko Buiten de bebouwde kom CROW ETW GOW VRI Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (afkorting inmiddels niet meer als zodanig in gebruik, maar CROW is inmiddels een eigen naam) Erftoegangsweg. Wegcategorie binnen Duurzaam Veilig die aangeeft dat de verblijfsfunctie prioriteit heeft boven de verkeersfunctie. Gebiedsontsluitingsweg. Wegcategorie binnen Duurzaam Veilig die aangeeft dat de verkeersfunctie gericht op doorstroming prioriteit heeft boven de verblijfsfunctie. Verkeersregelinstallatie (verkeerslicht). 9

6 Samenvatting Door de stuurgroep Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) is het stimuleren van het fi etsgebruik in de regio als concreet project benoemd. GOML is een samenwerkingsverband van zeven Midden-Limburgse gemeenten (Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, Roermond, Weert) en de provincie. Ook de gemeente Beesel participeert in de totstandkoming van het regionaal fi etsplan. Voor de regio Midden-Limburg is een fi etsplan opgesteld, waarin voor de komende jaren inzichtelijk wordt gemaakt waar in de regio welke maatregelen genomen zouden moeten worden om de kwaliteit van het fi etsnetwerk te verbeteren en het gebruik van de fi ets te bevorderen. De doelstelling van het Stimuleringsplan Fietsen in Midden-Limburg is: Een toename van het fi etsgebruik in Midden-Limburg bewerkstelligen tot ten minste op het niveau van het landelijke gemiddelde, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de leefbaarheid, CO2-reductie en aan verbetering van de volksgezondheid. Op basis van landelijke cijfers over het fi etsgebruik per regio betekent dit concreet een toename van het gebruik van de fi ets van minimaal 5%. De basis voor de analyse van het netwerk en de routes wordt gelegd in de zogenaamde gebiedsprofi elen. In hoofdstuk 2 wordt de methodiek nader toegelicht en wordt het utilitair en recreatief fi etsroutenetwerk vastgesteld. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op de ambities die de regio Midden-Limburg heeft ten aanzien van de fi ets, concreet vertaald in toetsingscriteria, waarna hoofdstuk 4 ingaat op de toetsing van het fi etsnetwerk aan deze criteria. Hoofdstuk 5 gaat dieper in op een aantal principe-maatregelen, zoals die in de regio kunnen worden toegepast met een onderverdeling naar fi etssnelwegen, fi etsstraten, enkelzijdig in twee richtingen te berijden fi etspaden, imago-maatregelen en subsidies. In hoofdstuk 6 worden de knelpunten concreet vertaald naar een Meerjarige ambitielijst, aangevuld met een globale kostenraming per project en een prioritering in hoog, middel of laag. Aan de hand van gebiedsprofi elen (kerntypen) en wenslijnen is het gewenste netwerk opgebouwd en zijn maatregelen benoemd die de positie van de fi etser op velerlei gebied moet verbeteren. In het plan zijn ook fi etsparkeerkencijfers opgenomen, waarmee voor een gebouw of een gebied, afhankelijk van de functie en de ligging, het noodzakelijke aantal stallingplaatsen kan worden bepaald. 11

7 1 Inleiding Nederland is een fi etsland bij uitstek. Velen verplaatsen zich regelmatig op de fi ets naar hun bestemming. De een doet dat dagelijks naar werk of school, de ander om met de trein verder te reizen, weer anderen pakken de fi ets naar de sportclub of om te gaan winkelen. Ook fi etsen als doel op zich wordt veel gedaan, van recreatieve rondjes in de buurt tot sportieve regionale toertochten. Uit landelijk mobiliteitsonderzoek, gehouden in 2007, is gebleken dat in Limburg het aandeel van de fi ets 20% is van alle verplaatsingen, landelijk is dat 25%. In de steden Roermond en Weert ligt het fi etsgebruik gemiddeld op 25-30%, landelijk is dat gemiddeld 35%. Het meeste wordt de fi ets gebruikt om naar de winkel te gaan, gevolgd door woon-werk en woon-school verplaatsingen. Ook fi etsen als doel op zich is een belangrijk motief. Fietsrecreatie is bovendien een economische factor in de toeristenbranche. De vele dagelijkse fi etstoeristen in Limburg geven gemiddeld 5,80 per persoon uit op een fi etstocht (bron Beleef Groen, onderzoek naar het fi etsknooppuntensysteem in Midden-Benelux 2006). Uitgaande van landelijke cijfers van het CBS zijn de gemiddelde bestedingen van fi etsers aanzienlijk hoger. Ook voor winkeldoeleinden is de fi ets waardevol, hoewel vaak prioriteit wordt gegeven aan autobereikbaarheid. Het faciliteren van de fi ets in winkelgebieden kan dan ook bijdragen aan omzetverhoging. Veilige en comfortabele routes in samenhang met comfortabel fi etsparkeren blijken waardevolle maatregelen om het fi etsklimaat te verbeteren. Het regionaal stimuleringsplan Fietsen in Midden-Limburg moet antwoord geven op de vraag waar in de regio welke maatregelen noodzakelijk zijn om de positie van de fi ets in breedste zin van het woord te verbeteren en waar prioriteit aan moet worden toegekend. 1.1 Aanleiding onderzoeksvraag De provincie Limburg heeft stimuleren van het fi etsverkeer hoog op de agenda staan. Immers, voor korte verplaatsingsafstanden is de fi ets een uitstekend alternatief voor milieubelastende vervoerwijzen zoals de auto. Op afstanden tot 10 km is de auto nog steeds dominant, op afstanden tot circa 4 km heeft de fi ets slechts 50% aandeel in de totale modal-split. Vanuit provincies, regio s en gemeenten gaat steeds meer aandacht uit naar het fi etsbeleid. Zeker in het licht van de actuele discussie over milieu (geluid en lucht) en gezondheid (meer bewegen) is stimuleren van de fi ets als vervoermiddel gewenst, zowel utilitair als recreatief. Daar komt nog bij dat de meeste ernstige verkeersgewonden vallen onder fi etsers. In 2009 was landelijk 26% van het totaal aan verkeersslachtoffers een fi etser en was 54% van de ernstig verkeersgewonden een fi etser. En in tegenstelling tot de meeste andere vervoerswijzen is de trend in het aantal ernstige verkeersgewonden onder fi etsers stijgend in de periode Om concreet invulling te kunnen geven aan een regionale kwaliteitsverbetering voor de fi ets dient de infrastructuur voor deze specifi eke doelgroep aan bepaalde eisen te voldoen. Zo dient de kwaliteit van de fi etsvoorzieningen aan bepaalde minimum-eisen te voldoen (breedte, kwaliteit verharding) en dienen aanvullende voorzieningen zoals fi etsenstallingen, bewegwijzering e.d. ervoor te zorgen dat het aantrekkelijk is om de fi ets als vervoermiddel te kiezen. De regio hecht veel waarde aan dit plan om de fi ets in Midden-Limburg beter op de kaart te zetten. Naast het verbeteren van de verkeersveiligheid voor de fi ets dient de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht van de regio verder te worden vergroot. Investeren in fi etsinfra en aanverwante maatregelen draagt bij aan de positieve beleving van de regio en kan een trigger zijn voor diverse recreatieve ontwikkelingen. Vandaar dat in het kader van de Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) het stimuleren van fi etsverkeer voor Midden-Limburg als concreet project is benoemd. GOML is een samenwerkingsverband van zeven Midden- Limburgse gemeenten (Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, Roermond, Weert) en de provincie. Opgemerkt dient te worden dat in dit kader ook de gemeente Beesel participeert in de totstandkoming van het regionaal fi etsplan. Voor de regio dient een fi etsplan opgesteld te worden, waarin voor de komende jaren inzichtelijk wordt gemaakt waar in de regio welke maatregelen genomen moeten worden om de kwaliteit van het fi etsnetwerk te optimaliseren. Aan de hand van gebiedsprofi elen (kerntypen) en wenslijnen wordt het totale gewenste netwerk opgebouwd en worden maatregelen benoemd die de positie van de fi etser op velerlei gebied moet verbeteren. De regio heeft Kragten opdracht gegeven het regionaal fi etsplan op te stellen en het bijbehorende planproces te begeleiden. Deze rapportage beschrijft de resultaten van het fi etsplan voor de regio Midden-Limburg. 13

8 1.2 Doelstelling De regio heeft de ambitie om het gebruik van de fi ets in de regio te vergroten. Hoe deze ambitie moet worden vertaald in concrete maatregelen en acties wordt vastgelegd in een regionaal stimuleringsplan voor het fi etsen. De doelstelling van het Stimuleringsplan Fietsen in Midden- Limburg is: Een toename van het fi etsgebruik in Midden-Limburg bewerkstelligen tot ten minste op het niveau van het landelijke gemiddelde, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de leefbaarheid, CO2-reductie en aan verbetering van de volksgezondheid. Concreet wordt een verhoging van het aandeel fi ets in de modal-split van 5% à 10% nagestreefd. 1.3 Leeswijzer De basis voor de analyse van het netwerk en de routes wordt door de Provincie gelegd in de zogenaamde gebiedsprofi e- len. In hoofdstuk 2 wordt de methodiek nader toegelicht en wordt het utilitair en recreatief fi etsroutenetwerk vastgesteld. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op de ambities die de regio Midden-Limburg heeft ten aanzien van de fi ets, concreet vertaald in toetsingscriteria, waarna hoofdstuk 4 ingaat op de toetsing van het fi etsnetwerk op de gehanteerde criteria. Hoofdstuk 5 gaat dieper in op een aantal principe-maatregelen zoals die in de regio kunnen worden toegepast met een onderverdeling naar fi etssnelwegen, fi etsstraten, enkelzijdig in twee richtingen te berijden fi etspaden, imago-maatregelen, subsidies e.d. In hoofdstuk 6 worden de knelpunten concreet vertaald naar een Meerjarige Ambitielijst, aangevuld met een globale kostenraming en prioritering. 1.4 Communicatie Werkgroep Het project is begeleid door een werkgroep waarin de volgende deelnemers zitting hebben gehad: dhr. G. Rutten regio-coördinator Verkeer en Vervoer Midden-Limburg dhr. N. Oroz projectleider Verkeersmanagement bij de provincie Limburg mevr. N. Van Isterdael namens het Routebureau Noord- en Midden-Limburg dhr. P. Hamaekers namens Kragten In de werkgroep is de voortgang, strategie en de werkwijze gedurende het project besproken. Tevens diende de werkgroep voor Kragten als een soort van klankbord waarmee bijvoorbeeld de resultaten van de toetsing werden teruggekoppeld. Workshops Daarnaast hebben gedurende de looptijd van het project drie regionale workshops plaatsgevonden waarin met alle vertegenwoordigers van de diverse gemeenten en de Provincie stapsgewijs de resultaten van het onderzoek zijn besproken. In deze workshops namen de volgende personen zitting: dhr. R. Van Ekeren / mevr. I. Gommans namens de gemeente Weert dhr. W. Bijlmakers namens de gemeente Nederweert dhr. P. Jacobs namens de gemeente Leudal dhr. J. Waalen namens de gemeente Roermond dhr. L. Nicoll namens de gemeente Beesel dhr. M. Houba namens de gemeente Roerdalen dhr. B. Vries namens de gemeente Maasgouw dhr. R. Walraven namens de gemeente Echt-Susteren mevr. C. Kuppens namens het ROVL dhr. G. Rutten regio-coördinator Verkeer en Vervoer Midden-Limburg dhr. N. Oroz projectleider Verkeersmanagement bij de provincie Limburg mevr. N. Van Isterdael namens het Routebureau Noord- en Midden-Limburg dhr. P. Hamaekers / dhr. G. Hanckmann / dhr. R. Van den Waardenberg namens Kragten Daarnaast is overleg gevoerd met de vertegenwoordigers van de Fietsersbond afdeling Midden-Limburg. 14

9 2 Toelichting in methodiek In dit hoofdstuk wordt de methodiek stapsgewijs toegelicht hoe het fi etsroutenetwerk in Midden-Limburg wordt geanalyseerd. Per stap wordt tevens het resultaat zichtbaar gemaakt. 2.1 Gebiedsprofielen en wenslijnen Overige kernen Het betreft hier veelal de kleine kernen (< inwoners) in een landelijke omgeving. Dit type kernen komt in Midden-Limburg veel voor. Ondanks de kleine omvang van de kernen zijn deze kernen belangrijk voor het bepalen van de fi etsrelaties en wenslijnen in de regio Midden- Limburg. In de regio Midden-Limburg zijn gebiedsprofi elen toegekend aan de diverse kernen. Deze gebiedsprofi elen zijn de basis voor het bepalen van het gewenste regionale utilitaire netwerk. De hiërarchie in de gebiedsprofi elen wordt bepaald door de omvang van de in de regio gelegen kernen. Op basis van de hiërarchie in de kernen worden vervolgens wenslijnen tussen de kernen aangebracht die de fi etsrelaties tussen de kernen weergeven. In deze regio komen alleen regionale stedelijke kernen en kernen in het groen voor. Daarnaast komt nog een aantal kleine kernen voor die binnen de gebiedsprofi elen niet specifi ek zijn benoemd, maar die wel gebruikt zijn voor het bepalen van de wenslijnen tussen de kernen. De volgende gebiedsprofi elen worden onderscheiden: Regionale stedelijke kernen Regionale stedelijke kernen voor Midden-Limburg zijn Weert en Roermond. Dit zijn de kernen met een belangrijke regionale verzorgingsfunctie en meer dan inwoners. Ze verzorgen een belangrijk deel van de regionale woningbehoefte. Ze kenmerken zich door hogere dichtheden in het centrum en lagere dichtheden aan de randen. Er is ruimte voor bedrijvigheid. De grootte van regionale stedelijke kernen is vooral geschikt voor verplaatsingen per fi ets. Dit vervoermiddel heeft voor de binnenstedelijke verplaatsingen dan ook prioriteit. Voor de bereikbaarheid van de regionale stedelijke kernen is de auto als vervoermiddel dominant. Openbaar vervoer (trein, hoogwaardig openbaar vervoer en streekbusvervoer) biedt goede verbindingen met andere stedelijke kernen en de regio. Kernen in het groen Kernen in het groen zijn de middelgrote kernen (> inwoners) buiten de stedelijke regio s. Deze kernen hebben primair een woonfunctie. Daarnaast is er ruimte voor lokaal gebonden bedrijvigheid. De voorzieningen zijn gericht op de eigen inwoners. De auto én de fi ets zijn hier de vervoermiddelen. Binnen de regio zijn dit concreet de kernen Nederweert, Heythuysen, Reuver, Swalmen, Herkenbosch, Maasbracht, Echt en Susteren Van gebiedsprofielen naar wenslijnen Op basis van de gebiedsprofi elen en voornoemde uitgangspunten is in samenspraak met de deelnemende gemeenten bepaald tussen welke kernen in de regio daadwerkelijk een (utilitaire) fi etsrelatie bestaat. Hierbij geldt als uitgangspunt dat één regionale stedelijke kern minimaal met één andere regionale stedelijke kern moet zijn verbonden. Voor de kernen in het groen geldt dat deze ook aan minimaal één andere kern in het groen moet zijn verbonden of aan één regionale stedelijke kern. Bij een ligging in het midden kan het voorkomen dat een bepaald type kern verbonden is aan meerdere kernen. Voor de kernen tot een minimum van 1000 inwoners zijn geen eisen geformuleerd. Ook de fi etsrelaties naar een aantal grotere kernen buiten de regio worden in dit fi etsplan opgenomen (bv. Maarheeze, Someren, Helden, Venlo, Born, Sittard en Brunssum) evenals enkele kernen in het buitenland waarmee een fi etsrelatie bestaat zoals Maaseik in België en Heinsberg, Wassenberg, Waldfeucht, Saeffelen en Brüggen in Duitsland. Zo kan het dus voorkomen dat op basis van de werkelijke situatie in de praktijk kernen met meerdere kernen verbonden zijn. De kaart met de kernen en de wenslijnen is weergegeven op de volgende pagina. Iedere stip op de kaart geeft het type kern weer. De ligging van de stippen is zodanig gekozen dat de wenslijnen zoveel mogelijk overeen komen met de ligging in het centrum van iedere kern. Naast de afzonderlijke kernen is op hoofdlijnen ook gekeken naar (recreatieve) attractiepunten met een regionale functie zoals stations, centrumgebieden, scholen voor voortgezet onderwijs, natuur- en recreatiegebieden en bedrijventerreinen. In een aantal gevallen komt het voor dat een attractiepunt aan de rand van een kern of zelfs in het buitengebied ligt. In overleg met de gemeenten is bepaald of dit moet leiden tot een aparte wenslijn op de kaart of dat kan worden volstaan met een verbinding naar het centrum van de betreffende kern. 15

10 Wenslijnen en gebiedsprofielen Midden-Limburg Someren Venlo Meijel kj Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze kj Ospel Heibloem Bocholt (B) Cranendonck kj kj kj kj kj kj kj Boshoven Laar Weert kj kj kj kj Altweerterheide kj kj Tungelroy Stramproy Nederweert kj Kinrooi / Bree (B) Eind kj Swartbroek Haler Ell Hunsel Neeritter kj Maaseik (B) Kelpen kj Ittervoort kj Leveroy Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak kj Baexem Heel Panheel Wessem kj Echt kj Heythuysen kj Hingen Schilberg Roggel kj kj Horn Beegden Ool Linne kj Nunhem kj kj kj Herten Merum Neer Haelen Buggenum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Sint Joost Montfort Asselt kj kj kj kj kj kjkj kj kj kj kj kj Roermond kj Melick Reutje Beesel kj Swalmen Boukoul Asenray kj Sint Odiliënberg Posterholt Reuver Herkenbosch Etsberg Vlodrop kj Wassenberg/Heinsberg (D) Slek Roosteren kj Dieteren Susteren kj kj Mariahoop Koningsbosch Waldfeucht (D) Legenda kj Attractiepunten Utilitair netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Recreatief netwerk Wenslijnen Wegen Sittard-Geleen Parkstad Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A0 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Copyright 2009, Dienst voor het kadaster en openbare registers, Apeldoorn Meter O

11 2.2 Regionaal utilitair fietsroutenetwerk Nu de gebiedsprofi elen en wenslijnen voor Midden-Limburg zijn vastgesteld is het zaak het utilitair fi etsroutenetwerk te defi niëren. Aan de afzonderlijke gemeenten is gevraagd het bestaande netwerk op kaart in te tekenen. Zo kan worden geanalyseerd waar bijvoorbeeld wel een wenslijn is getekend, maar in de praktijk een schakel ontbreekt en of de netwerken van de gemeenten onderling op elkaar aansluiten. Eventuele onvolkomenheden zijn in de eerste workshop besproken en de kaart is hierop aangepast. 2.3 Recreatief fietsroutenetwerk Het recreatief fi etsroutenetwerk maakt ook onderdeel uit van de totale analyse van wensen en knelpunten in de regio. Het huidige netwerk van fi etsknooppunten wordt als het recreatief fi etsroutenetwerk beschouwd. De verkeerskundige knelpunten op dit netwerk worden in dit plan meegenomen. De kaart op de volgende pagina laat het recreatief fi etsroutenetwerk in de regio zien. 2.4 Wegcategorisering De wegcategorisering is van belang om in een later stadium aan te kunnen geven waar de fi etsvoorzieningen niet voldoen aan de richtlijnen van Duurzaam Veilig. De wegcategorisering zoals de Provincie Limburg die in het kader van de Limburgse Uitgangspunten Weginrichting (LUW) in 2008 heeft opgesteld is hiervoor de basis. Deze wegcategorisering wordt periodiek geactualiseerd. De laatste versie is in dit plan voor de knelpuntanalyse gebruikt. Concreet gaat het hier om locaties waar geen vrijliggende fi etsvoorzieningen aanwezig zijn langs gebiedsontsluitingswegen. 19

12 Utilitair en recreatief netwerk Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Slek Mariahoop Susteren Waldfeucht (D) Legenda Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

13 3 Toetsingscriteria Nadat in het vorige hoofdstuk de relevante basisgegevens zijn besproken wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de toetsingscriteria die gehanteerd worden voor de toetsing van het netwerk en de afzonderlijke wegvakken. De basis hiervoor wordt gevormd door de vier hoofdcriteria samenhang, directheid, veiligheid en comfort zoals benoemd in de Ontwerpwijzer Fietsverkeer (CROW publicatie 230). In onderstaande tabel staan de taakstellingen verwoord die horen bij het verwezenlijken van de ambities die de regio heeft op fi etsgebied. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen een optimale situatie en een minimale situatie en in een aantal gevallen naar binnen de bebouwde kom en buiten de bebouwde kom. Deze taakstellingen dienen als basis voor de toetsing van het fi etsroutenetwerk in de 8 afzonderlijke gemeenten. 23

14 Subjectieve criteria zoals sociale veiligheid, aantrekkelijkheid en beschutting zijn lastig te objectiveren. Om verschillen in interpretatie tussen de gemeenten te voorkomen is besloten deze criteria niet mee te nemen bij de toetsing. Kwaliteitsnet Goederenvervoer Provincie Limburg Om het vrachtverkeer duurzaam te faciliteren heeft de Provincie Limburg in samenwerking met gemeenten (wegbeheerder) en georganiseerd bedrijfsleven (TLN, EVO, ROVL, VVN) opgesteld. Dit is een samenhangend en selectief netwerk van verbindingen tussen economische centra (bedrijventerreinen en stadscentra) waarover vrachtverkeer op verantwoorde wijze wordt afgewikkeld. Het Kwaliteitsnet heeft een dusdanige kwaliteit dat het voor vrachtverkeer aantrekkelijk moet zijn zich te verplaatsen over dit netwerk. Het faciliteren van vrachtverkeer op bepaalde routes betekent dat extra zorg moet worden besteed aan de fi etser. De ambitie is dan ook uitgesproken om op deze routes fi etsverkeer door middel van vrijliggende fi etspaden gescheiden van het vrachtverkeer af te wikkelen. De kaart op de volgende pagina laat het kwaliteitsnet goederenvervoer zien in relatie tot het fi etsroutenetwerk in Midden-Limburg. 24

15 Kwaliteitsnet Goederenvervoer (wegverkeer) Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Kwaliteitsnet Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

16 4 Knelpunten in het regionaal utilitair en recreatief fietsroutenetwerk In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de gesignaleerde knelpunten. Per toetsingscriterium zal een overzicht worden gegeven van de knelpunten. De knelpunten zijn zoveel mogelijk weergegeven op kaarten. 4.1 Samenhang: komen ontbrekende schakels voor in het utilitair fietsroutenetwerk Het criterium samenhang heeft betrekking op de vraag in hoeverre de aanwezige fi etsvoorzieningen overeen komen met de wenslijnen tussen de kernen. Daartoe is allereerst de kaart met wenslijnen tussen de kernen gekoppeld aan het bestaande utilitaire netwerk (pagina 9). Hieruit kan worden afgeleid of in de nabijheid van de wenslijnen tussen de diverse kernen daadwerkelijk een fi etsvoorziening voorkomt. Vervolgens wordt onder het criterium directheid getoetst in hoeverre de omrijfactor van de route ten opzichte van de wenslijn acceptabel is of niet (< factor 1,4). Uit deze kaart kan worden geconcludeerd dat tussen de diverse kernen in de praktijk vrijwel overal fi etsvoorzieningen voorkomen. Zonder in dit stadium reeds een uitspraak te doen of de fi etsvoorziening zelf aan de toetsingscriteria voldoet kan in ieder geval de conclusie worden getrokken dat er een verbinding aanwezig is tussen kernen die ook door middel van een wenslijn met elkaar verbonden zijn. Ten aanzien van het criterium samenhang wordt slechts een beperkt aantal knelpunten geconstateerd, meestal veroorzaakt door fysieke barrières als gevolg van rivieren, snelwegen of spoorlijnen. Concreet worden hier genoemd: - fi etsverbinding door het Roerdal (verbinding Herten - Roermond-Zuid); - fi etsverbinding Buggenum - Leeuwen (Roermond)/ Asselt parallel aan de spoorlijn Weert - Roermond. - een utilitaire fi etsroute door de Maasplassen op de relatie Beegden / Heel - Linne. 4.2 Directheid van utilitaire fietsrelaties Omrij-factoren In navolging van het toetsingscriterium samenhang wordt vervolgens gekeken naar het criterium directheid. Belangrijkste criterium is de omrij-factor. Hierbij is een driedeling gemaakt: - omrij-factoren tussen herkomst en bestemming bedraagt 1 tot 1,2: goed; - omrij-factoren tussen herkomst en bestemming bedraagt 1,2 tot 1,4: matig; - omrij-factoren tussen herkomst en bestemming bedraagt meer dan 1,4: slecht. Per wenslijn is de omrijfactor berekend van de daadwerkelijke route ten opzichte van de wenslijn (de kortste route) tussen de twee kernen. Hierbij is als uitgangspunt genomen dat de omrijfactor berekend wordt voor de routes van het centrum van de ene kern naar het centrum van de andere kern. Onderstaande knelpunten zijn hierbij geconstateerd. De regionaal stedelijke kernen zijn onderstreept aangegeven en de kernen in het groen zijn vetgedrukt weergegeven. Buggenum Roermond 3,64 Echt Stevensweert 2,08 Nieuwstadt Koningsbosch 1,95 Heythuysen Haelen 1,89 Baexem Kelpen 1,79 Horn Baexem 1,78 Baexem Hunsel 1,75 Herten Roermond-Zuid 1,73 Herkenbosch Vlodrop 1,55 Maasbracht Stevensweert 1,5 Sint Odiliënberg Reutje 1,48 Neer Nunhem 1,39 Roermond Merum 1,38 Montfort Echt 1,35 Haelen Horn 1,29 Echt Ohé en Laak 1,29 Weert Eind 1,27 Sint Odiliënberg Linne 1,27 Haler Neeritter 1,26 Linne Brachterbeek 1,26 Melick Posterholt 1,26 Weert Laar 1,25 Ittervoort Hunsel 1,24 Thorn Panheel 1,24 Roermond Horn 1,23 Susteren Roosteren 1,22 Swalmen Beesel 1,22 Echt Susteren 1,2 27

17 Een bijzondere situatie doet zich voor op de relatie Nieuwstadt - Koningsbosch. Gerekend via Nederlands grondgebied is sprake van een omrij-factor van 1,95. Echter via de Duitse Selfkant is er een directere verbinding. Opgemerkt wordt dat het hier gaat om een theoretische benadering. In de praktijk echter is het lang niet altijd mogelijk een nieuwe verbinding te realiseren tussen twee kernen, omdat er bijvoorbeeld een natuurgebied tussen ligt. De lijst dient dan ook als indicatie om in de regio netwerkaanpassingen te prioriteren. Wachttijden bij verkeerslichten Niet alleen de omrij-factor uitgedrukt in afstand is van belang voor de directheid, maar ook de omrijtijd. De wachttijden bij verkeerslichten zijn vaak bepalend of de fi etser wel of juist niet een bepaalde route kiest. Aan de gemeenten is gevraagd kruispunten aan te geven waarvan bekend is dat de wachttijd voor langzaam verkeer als knelpunt wordt ervaren. Hoewel met name in de regionaal stedelijke kernen Weert en Roermond en op gebiedsontsluitingswegen verkeerslichten voorkomen zijn er geen specifi eke knelpunten voor het langzaam verkeer te noemen die de routekeuze beïnvloeden. Om alle door middel van verkeerslichten geregelde kruispunten als knelpunt te benoemen zou te ver voeren. Wel kunnen enkele maatregelen ter verbetering van het comfort voor de fi etser worden aangebracht. Daarover meer in paragraaf 5.5. Ter indicatie zijn op de kaart op de volgende pagina alle door middel van verkeerslichten geregelde kruispunten weergegeven. 28

18 Locaties Verkeersregelinstallaties (VRI) Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Locaties VRI Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

19 4.3 Veiligheid op het utilitair en recreatief fietsroutenetwerk Het criterium veiligheid wordt getoetst aan vier criteria: 1. Komt het type fi etsvoorziening overeen met de richtlijnen van een Duurzaam Veilig wegennet? 2. Wordt op kruispunten de voorrangsregeling consequent toegepast? 3. Op welke kruispunten en wegvakken zijn in de afgelopen vijf jaar meer dan drie ongevallen geregistreerd waarbij fi etsers zijn betrokken? 4. Wordt de maatregel Bromfi ets op de Rijbaan binnen de bebouwde kom consequent toegepast? 1. Komt het type fietsvoorziening overeen met de richtlijnen van een Duurzaam Veilig wegennet? De kaart op de volgende pagina geeft weer langs welke (delen van) gebiedsontsluitingswegen geen vrijliggende fi etsvoorzieningen voorkomen. Op basis van deze kaart kan worden geconcludeerd dat de meeste gebiedsontsluitingswegen zonder vrijliggende fi etsvoorzieningen binnen de bebouwde kom zijn gesitueerd met name in de kernen Beegden, Heel, Panheel, Maasbracht, Echt, Koningsbosch, Weert en Roermond. Buiten de bebouwde kom springt met name de Heldenseweg tussen Neer en Helden er negatief uit. Op drukbereden fi etsroutes worden vrijliggende fi etspaden langs erftoegangswegen binnen en buiten de bebouwde kom als positief ervaren. Op een aantal locaties langs wegen in het buitengebied zijn of worden juist vrijliggende fi etsvoorzieningen gerealiseerd langs erftoegangswegen vanwege het hoge fi etsgebruik. 31

20 Niet vrijliggend langs gebiedsontsluitingswegen (GOW) Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Niet vrijliggend langs GOW Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

21 2. Wordt op kruispunten de voorrangsregeling consequent toegepast? Het tweede criterium onder de hoofdeis Veiligheid behandelt de voorrangsregelingen op de fi etsroutes. Hierbij gaat het in eerste instantie om het consequent in de voorrang plaatsen van vrijliggende fi etsvoorzieningen ten opzichte van de kruisende wegen (met uitzondering van kruispunten met verkeerslichten en rotondes). Ten aanzien van rotondes gelden de uitgangspunten van Duurzaam Veilig als basis: binnen de bebouwde kom fi etsers in de voorrang, buiten de bebouwde kom fi etsers uit de voorrang. Als knelpuntlocatie is de aansluiting genoemd van de N280 op de Napoleonsweg: op beide aansluitingen (open afrit) dienen (brom)fi etsers op het enkelzijdig in twee richtingen te berijden fi etspad langs de Napoleonsweg (de voorrangsweg) voorrang te verlenen aan verkeer van en naar de N280. Tevens liggen binnen de bebouwde kom van Montfort en Posterholt enkele kruispunten waar de voorrangsregeling niet conform het Duurzaam Veilig verkeersbeleid is uitgevoerd (voorrangskruispunten binnen een 30km zone). 3. Op welke kruispunten en wegvakken zijn in de afgelopen vijf jaar meer dan drie ongevallen geregistreerd waarbij fietsers zijn betrokken? Deze vraag kan worden beantwoord met behulp van de on-line applicatie Viastat-online. Voor de regio is een ongevallenanalyse uitgevoerd voor de periode , waarbij alleen die ongevallen meegenomen zijn waar langzaam verkeer bij betrokken is geweest. Onderstaande tabellen laten de resultaten zien van de ongevallenanalyse. Afgesproken is dat een wegvak of kruispunt als knelpunt wordt ervaren wanneer meer dan 3 ongevallen geregistreerd zijn. 35

22 In de volgende tabellen wordt een top-25 van de kruispunten en wegvakken weergegeven waar meer dan drie ongevallen met fi etsers zijn geregistreerd. 17 van de 25 wegvakken liggen in de regionaal stedelijke kernen Roermond (8) en Weert (9). 36

23 23 van de 25 kruispunten liggen in Roermond (10) en Weert (13). 4. Wordt de maatregel Bromfiets op de Rijbaan consequent toegepast? Doel van de maatregel Bromfi ets op de Rijbaan is een voor fi etsers veiliger gebruik van de (vrijliggende) fi etsvoorzieningen. Vooral door het grote snelheidsverschil tussen fi etsers en bromfi etsers en de vaak smalle fi etspaden is er sprake van onveilige situaties tussen fi etsers en bromfi etsers op de fi etspaden binnen de bebouwde kom. Buiten de bebouwde kom wordt vanwege het nog grotere snelheidsverschil tussen gemotoriseerd verkeer en de bromfi etsers een voorkeur uitgesproken voor de bromfi etsers op de fi etspaden. Dit onderschrijft de noodzaak voor voldoende brede (brom)fi etsvoorzieningen buiten de bebouwde kom. Dit criterium is door de gemeenten niet apart getoetst. Wel wordt het in dit plan concreet benoemd om duidelijk een gezamenlijke ambitie uit te spreken voor het conform Duurzaam Veilig toepassen van de maatregel Bromfi ets op de Rijbaan. 37

24 4.4 Comfort op het utilitair en recreatief fietsroutenetwerk Laatste hoofdeis waar het fi etsroutenetwerk in de regio Midden-Limburg op getoetst is, is het aspect comfort. Hierbij spelen met name het type en de staat van de verharding een rol, breedte van de fi etsvoorzieningen, of langs een fi etsroute voldoende verlichting aanwezig is, hinderlijke hellingen en hinder van gemotoriseerd verkeer een rol. Alle genoemde aspecten worden in deze paragraaf behandeld. Type verharding Allereerst is in kaart gebracht of op het betreffende wegvak sprake is van open of gesloten verharding. Om het comfort voor de fi etser zo goed mogelijk te laten zijn heeft gesloten verharding (asfalt / beton) de voorkeur. Echter, er kan ook sprake zijn van open verharding (klinkers) zonder dat sprake is van een knelpunt op het gebied van comfort. Vandaar dat met name de staat van verharding van belang is voor het bepalen van de uiteindelijke knelpunten. Matige of slechte kwaliteit van de verharding is dan ook op de kaart aangegeven. Knelpunten ten aanzien van comfort doen zich met name voor op wegvakken binnen de bebouwde kom waar sprake is van open verharding, vaak in combinatie met bomen langs het fi etspad. 38

25 Open verharding Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Open verharding Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

26 Slechte kwaliteit verharding Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Slechte kwaliteit verharding Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

27 Kleur verharding De regio heeft zich conform tabel 1 uitgesproken voor rode fi etspaden binnen de bebouwde kom en grijze fi etspaden buiten de bebouwde kom. Men heeft echter ook aangegeven dat het vóórkomen van de andere kleuren niet als knelpunt wordt ervaren, maar dat bij reconstructies of de realisatie van nieuwe fi etspaden hier wel rekening mee gehouden zal worden. Maatvoering fietsvoorzieningen De maatvoering is een belangrijke factor voor het comfort van een fi etsvoorziening, zeker indien sprake is van een druk bereden route zoals een school-thuis route. In tabel 1 is de regionale ambitie ten aanzien van de maatvoering verwoord. De kaart op de volgende pagina geeft de knelpunten in de gewenste maatvoering weer. 43

28 Onvoldoende breedte Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Onvoldoende breedte Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

29 Obstakelvrije zone Naast de maatvoering van de fi etspaden zelf is ook de ruimte tot aan obstakels van belang voor het comfort van de fi etser. Het gaat hierbij zowel om de afstand tot aan bijvoorbeeld bomen of lichtmasten, maar ook om de breedte van de berm tussen rijbaan en fi etspad. Het is in dit stadium lastig om aan te geven wanneer een te kleine obstakelvrije zone als knelpunt wordt ervaren en wanneer niet. Vaak is het qua ruimtebeslag (eigendommen, bomen e.d.) niet mogelijk een grotere obstakelvrije zone te creëren. In dit plan wordt dan ook de wens / ambitie uitgesproken de maatvoering conform tabel 1 leidend te laten zijn bij reconstructies of de realisatie van nieuwe fi etspaden. Hinder van gemotoriseerd verkeer Naast de breedte van bermen, fi etspaden en obstakelvrije zones speelt ook de hinder als gevolg van de nabijheid van gemotoriseerd verkeer een rol. Het gaat hier niet zozeer om de afstand, maar veel meer om de hinder als gevolg van geluid en snelheidsverschillen als gevolg van de nabijheid van (zwaar) gemotoriseerd verkeer. Dit kan ertoe leiden dat men een bepaalde fi etsroute als onprettig ervaart. Dit speelt met name waar fi etsverbindingen gebundeld zijn met drukke verkeersaders. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de verbindingen over de Maas langs de N280 en de A2. Zie de kaart op de volgende pagina voor alle knelpuntlocaties. 47

30 Verkeershinder gemotoriseerd verkeer Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Verkeershinder Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

31 Verlichting Het criterium verlichting heeft weinig knelpunten opgeleverd. Langs de meeste fi etsvoorzieningen in het buitengebied is verlichting aangebracht. Daar waar geen verlichting is aangebracht is sprake van een fi ets-knelpunt, maar er kan ook bewust gekozen zijn om de verlichting weg te laten. Vanuit Duurzaam Veilig is verlichting langs regionale fi etsroutes gewenst, echter ook ecologische overwegingen spelen een rol. De regionale ambitie is dat in ieder geval langs vrijliggende fi etspaden verlichting gewenst is, al dan niet door middel van aparte fi etspadverlichting. Op onderstaande kaart zijn de locaties weergegeven waar verlichting langs vrijliggende fi etsvoorzieningen ontbreekt. 51

32 Onvoldoende verlichting Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Onvoldoende verlichting Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

33 Hellingen De regio Midden-Limburg is, op enkele kleine natuurlijke hoogteverschillen na, overwegend vlak te noemen. In de Ontwerpwijzer Fietsverkeer is een korte passage gewijd aan kunstmatige hellingen zoals bruggen en tunnels. Met name rivieren en kanalen die de regio doorkruisen leiden tot kunstmatige hoogteverschillen. Deze worden echter niet altijd door de fi etser als hinderlijk ervaren. Het aanbrengen van korte plateaus (rustpunten) in langere hellingen kan de hinder als gevolg van de helling aanzienlijk beperken. De kaart op de volgende pagina geeft de locaties weer waar de helling wel als knelpunt wordt ervaren. Aan de hand van de geformuleerde gezamenlijke ambities en toetsingscriteria is een aantal knelpunten aan het licht gekomen. De gemeenten in de regio benadrukken dat wil men echt de regio op de kaart zetten en aantrekkelijker maken voor toerisme en recreatie, kwalitatief goede fi etsinfrastructuur noodzakelijk is. Men pleit er dan ook voor om de geformuleerde ambities zo veel mogelijk na te streven door de toetsingscriteria strikt te hanteren. 55

34 Hinderlijke helling Midden Limburg Ospeldijk Helden-Panningen Maarheeze Ospel Heibloem Nederweert Reuver Laar Eind Beesel Cranendonck Boshoven Weert Leveroy Heythuysen Roggel Nunhem Neer Altweerterheide Tungelroy Swartbroek Ell Kelpen Baexem Haelen Buggenum Asselt Horn Swalmen Boukoul Bocholt (B) Stramproy Kinrooi / Bree (B) Haler Hunsel Neeritter Maaseik (B) Ittervoort Thorn Grathem Stevensweert Ohé en Laak Heel Panheel Wessem Echt Sint Joost Hingen Schilberg Beegden Ool Linne Herten Merum Maasbracht-Brachterbeek Maasbracht-kern Montfort Roermond Melick Sint Odiliënberg Reutje Asenray Posterholt Herkenbosch Etsberg Vlodrop Wassenberg/Heinsberg (D) Roosteren Dieteren Susteren Slek Mariahoop Waldfeucht (D) Legenda Hinderlijke helling Koningsbosch Utilitair netwerk Recreatief netwerk Born Nieuwstadt Saeffelen (D) Gemeentegrens Kernen Projectnr: ROE253 Projectarch: - Projectleider: PH Getekend: RVDW Schaal: 1: Formaat: A1 Tekeningnr: - Bestand: - Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) Meter O

35 5 Maatregelen op hoofdlijnen In dit hoofdstuk worden op hoofdlijnen de relevante toe te passen maatregelen ten aanzien van de fi ets en fi etsinfrastructuur besproken. De concrete vertaling naar projecten in relatie tot de knelpunten in de regio Midden-Limburg komt in hoofdstuk 6 aan de orde. 5.1 Fietsparkeren Er wordt in Nederland in toenemende mate waarde gehecht aan fi etsparkeervoorzieningen. Naast een comfortabele en veilige route van A naar B moet de fi etser op de bestemming zijn fi ets vlot en veilig kunnen stallen. In deze paragraaf worden enkele aanbevelingen gegeven hoe hiermee omgegaan moet worden. Hierbij wordt voor het merendeel aangesloten bij de Leidraad fi etsparkeren (CROW, december 2010) en de kencijfers die hierin zijn genoemd. Knelpunten in kaart brengen Het gewenste aantal fi etsparkeervoorzieningen bij een kantoor, een winkel of openbare voorziening wordt bij voorkeur bepaald op basis van tellingen. Dat biedt de beste garantie dat het aanbod voldoet aan de vraag. In een aantal situaties is het echter lastig of onmogelijk om tellingen uit te voeren, bijvoorbeeld omdat het nieuwbouw betreft. In dergelijke situaties kan met behulp van kencijfers het gewenste aantal fi etsparkeerplekken berekend worden. Dit is vooral van belang als in het ontwerp van het gebouw of de openbare ruimte rekening gehouden moet worden met grote aantallen fi etsen Bewaakte stallingen in de regio Onderstaande tabel geeft een overzicht van de al dan niet gratis bewaakte fi etsenstallingen in de regio. 59

36 5.1.2 Fietsparkeerkencijfers per type voorziening De gepresenteerde kencijfers in bijlage 1 zijn gemiddelden per functie voor heel Nederland. In de praktijk is er vaak sprake van een grote spreiding in de behoefte aan fi etsparkeerplekken. Deze spreiding is op twee manieren verwerkt in de kencijfers. In de eerste plaats is voor zover de data dit toelaten een onderscheid gemaakt naar locatie (centrum, rest bebouwde kom etc). Bij scholen is onderscheid gemaakt naar de grootte van de school. Daarnaast is rekening gehouden met het fi etsgebruik in een gemeente (zie kolom spreiding gemeenten). Het minimum is het kencijfer voor een gemeente met een zeer laag fi etsgebruik en het maximum geldt voor een gemeente met een zeer hoog fi etsgebruik. De correctiefactoren zijn berekend op basis van het Mobiliteitsonderzoek Nederland. Voor de gemeenten in Midden-Limburg ligt tot nu toe het fi etsgebruik onder het landelijk gemiddelde. De ambitie is om minimaal gemiddeld te worden. Het drukste moment in de week of in het jaar is maatgevend voor het kencijfer. Standaard is een marge van +20% in de kencijfers verwerkt (uitgezonderd woningen). Deze extra parkeercapaciteit is gewenst, omdat fi etsers de lege plekken ook moeten kunnen vinden (frictieleegstand). Daarnaast wordt zo enige fl exibiliteit geboden om een beperkte groei van het fi etsgebruik te kunnen opvangen. De kencijfers staan geheel los van de normen in het Bouwbesluit (of eventuele andere wettelijke bepalen in de toekomst). In het Bouwbesluit staan de minimale normen waaraan bij nieuwbouw of verbouwingen voldaan moet worden. Met de kencijfers kan het beleidsmatig gewenste aantal fi etsparkeerplekken bepaald worden. Voor werklocaties wordt zoveel mogelijk onderscheid gemaakt tussen werknemers en bezoekers. Aan de fi etsparkeerplekken voor werknemers worden hogere eisen gesteld (bij voorkeur inpandig). Treinstations zijn niet opgenomen in de kencijfers. De verschillen tussen de stations zijn te groot. ProRail heeft gedetailleerd inzicht in de behoefte per station. Bron: Leidraad fi etsparkeren, CROW, december 2010 De regio heeft uitgesproken zich minimaal te willen conformeren aan bovenstaande richtlijnen. Speciale aandacht vragen toeristisch-recreatieve attractiepunten zoals stadscentra, pretparken, stations, bushaltes, scholen en grote wandelgebieden zoals De Meinweg, De Groote Peel, Leudal en de Weerterbergen. Nota Parkeernormen In 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) ingegaan. Daarin staat dat beleidsplannen geen normen meer mogen bevatten. Dus een parkeerbeleidsplan ook niet. Verder mogen op grond van de nieuwe Woningwet bouwverordeningen geen stedenbouwkundige voorschriften meer bevatten, dus ook niet over parkeren. Een wijziging van de parkeernormen of een ontheffi ng in een bestemmingsplan betekent dat je het bestemmingsplan moet wijzigen. Geadviseerd wordt dan ook om een aparte Nota Parkeernormen te maken. In een bestemmingsplan kun je daarnaar verwijzen of uitzonderingen aangeven. Zo n nota heeft als voordeel dat hij het hele parkeerbeleid kan dekken. Geadviseerd wordt om ook normen ten aanzien van fi etsparkeren hierin op te nemen, zodat bij nieuwe ontwikkelingen voldoende fi etsparkeervoorzieningen gewaarborgd zijn. 5.2 Toepassing fietssnelwegen / snelfietsroutes / robuuste structuren voor langzaam verkeer Infrastructuurnetwerken zijn altijd al belangrijk geweest voor ruimtelijke ontwikkelingen en menselijke activiteiten. Langs wegen, kanalen, spoorlijnen en snelwegen zijn nederzettingen ontstaan, hebben zich economische knooppunten gevormd en zijn opvallende ruimtelijke structuren ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan de typische lintbebouwing langs de Belgische steenwegen, de na-oorlogse binnensteden die specifi ek op de auto gericht werden of de hedendaagse corridors vol bedrijfspanden langs onze snelwegen. Met andere woorden: infrastructurele netwerken zijn zeer bepalend geweest voor ruimtelijke ontwikkelingen. In positieve zin, maar ook in negatieve zin in de vorm van doorsnijdingen en barrierewerking. Tegenwoordig is er steeds meer aandacht voor duurzame vormen van mobiliteit waarbij de fi ets er zeer positief uitspringt. Deze aandacht voor langzaam verkeer leidt er echter maar mondjes- 60