Onderweg naar de Kerk van de Toekomst

Transcriptie

1 Gereformeerde Kerk te Ermelo Algemene Kerkenraad Commissie Toekomst 2 Onderweg naar de Kerk van de Toekomst versie: conceptversie 2.2. d.d. 21 november 2011

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding Opdracht Werkwijze Leeswijzer Uitgangspunten en randvoorwaarden Uitgangspunten Randvoorwaarden Algemene Ontwikkelingen Analyse huidige plaatselijke situatie en knelpunten Inleiding Huidige bestuurlijke structuur Huidige professionele formatie en tijdsinzet Demografische ontwikkelingen Evaluatie overige ontwikkelingen uit rapportage Commissie Toekomst Analyse oorzaken kerkverlating Huidige situatie: sterkten en zwakten, mogelijke kansen en bedreigingen Gesignaleerde overige knelpunten Conclusies Gewenste situatie en voorstel Inleiding Samenvattende conclusies uit de voorgaande hoofdstukken Hoe willen we kerk zijn? Hoe kunnen we gericht naar buiten treden? Hoe is categoraal pastoraat effectief vorm te geven? Hoe ziet de organisatie eruit? Organisatie pastoraat Gewenste organisatie overige taken

3 Bestuurlijke structuur Professionele formatie Vrijwilligers Samenwerking met NH Gemeente Ermelo binnen PKN Middelen Financiële middelen Accommodaties Aansluiting bij Toekomst Besluitvorming en implementatie Inleiding Communicatie Besluitvorming Implementatie Planning Bijlagen Bijlage 1: Samenstelling commissie Bijlage 2: Uitkomsten analyse sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen Bijlage 3: Werkverdeling predikanten Bijlage 4: Afweging Pastorale modellen (illustratie voorpagina uit: Handreiking voor Pastoraat: Verbinding en aandacht; PKN 2008) 3

4 1. Inleiding 1.1. Aanleiding Na het besluit om niet in de vacatures bij het emeritaat van ds. Brouwer en Den Hollander te voorzien, is in 2005 tevens besloten tot verdere afname van de formatie predikanten van 3,0 naar 2,7 in Dit heeft korte en lange termijn gevolgen voor het kerk zijn. Met onder meer dit als uitgangspunt heeft de commissie Toekomst 1 vervolgens in 2007 mogelijke oplossingen voor kerk zijn op de langere termijn verkend. Ten einde te voorzien in de vacature vanwege het vertrek van de wijkpredikant van de wijk Zuid, heeft de AKR op basis van de rapportage van de commissie Toekomst 1 op 21 mei 2008 voor de korte termijn besloten tot de vorming van een combinatie van wijkgemeenten, waarbij de vacature is ingevuld door de predikanten van de wijken Noord en Oost. Het emiraat van ds. Hoogstrate leidt tot opheffing van deze combinatie van wijkgemeenten zodat in 2012 een nieuwe situatie ontstaat. Het is in onze kerk nodig om zo goed mogelijk in te blijven spelen op in de in deze tijd meer diverse behoeften aan zingeving, rituelen en religieuze ervaringen van mensen met het vaste geloof dat onze kerk als gemeente van Christus een opdracht heeft in Ermelo en daarbuiten. Gelet daarop is het zaak nu besluiten te nemen over kernactiviteiten, de daarvoor benodigde menskracht, middelen en structuur, zodat de kerk haar positie behoudt en zo mogelijk wordt versterkt. Dit vindt plaats mede tegen de achtergrond van de eerdere rapportage van de commissie Toekomst 1. Ter voorbereiding van deze besluitvorming is de adviescommissie Toekomst 2 ingesteld Opdracht De AKR heeft in de opdrachtformulering (versie 3.1. d.d. 6 januari 2011) aan de commissie de centrale vraag gesteld: Hoe moet de Gereformeerde Kerk te Ermelo zijn georganiseerd om aan het kerk zijn invulling te geven. Deze opdracht kent een aantal deelvragen. Deze deelvragen kunnen als volgt worden gerubriceerd: a. hoe willen we kerk zijn: Hoe krijgen we als Kerk smoel en kunnen we groeien in betrokkenheid en aanspreekbaarheid; Hoe kunnen we gericht naar buiten treden Hoe is categoraal pastoraat effectief vorm te geven b. hoe ziet de organisatie eruit: Wat is de gewenste structuur van de organisatie Op welke wijze wordt de relatie tussen predikanten c.q. eventueel aan te trekken kerkelijk werker(s) en de gemeenteleden georganiseerd Op welke wijze worden voldoende vrijwilligers en de jeugd optimaal ingeschakeld binnen de organisatie c. hoe vullen wij de organisatie in: Hoe moet de toekomstige vacature worden ingevuld Waaruit bestaat de onderlinge samenwerking tussen de professionele pastorale werkers Hoe moet de gemeente bij de oordeelsvorming over het advies worden betrokken Op welke wijze kan m.b.t. onder meer pastoraat de samenwerking met de NH Gemeente binnen de PKN worden vormgegeven. Tot de opdracht behoort een informele verkenning door het voeren van overleg met (deel)vertegenwoordigingen van de NHGemeente. 4

5 1.3. Werkwijze Voor het uitvoeren van de opdracht heeft de Algemene Kerkenraad een commissie ingesteld met leden vanuit alle geledingen van onze kerk. De samenstelling van de commissie is opgenomen in bijlage 1. De commissie heeft in de periode van december 2010 tot en met 31 oktober 2011, 10 maal vergaderd en heeft zich daarbij gebogen over de inhoud van de opdracht, de rapportage van de commissie Toekomst 1, de in en externe ontwikkelingen rondom kerk zijn en de lokale knelpunten. Voorts is een voorstel voor de toekomst uitgewerkt. Dit rapport omvat de definitieve verslaglegging van de bevindingen van de commissie Leeswijzer Hoofdstuk 1 omvat de aanleiding tot het uitgevoerde onderzoek en de opdracht zoals door de Algemene Kerkenraad vastgesteld. Hoofdstuk 2 beschrijft de gehanteerde uitgangspunten en de meegegeven randvoorwaarden. Hoofdstuk 3 beschrijft de belangrijkste ontwikkelingen die van invloed zijn op de te kiezen oplossing. Hoofdstuk 4 gaat in op de huidige situatie en beschrijft de op te lossen knelpunten. Hoofdstuk 5 beschrijft de gewenste situatie en komt met een voorstel voor verandering. Tot slot behandelt hoofdstuk 6 de wijze waarop besluitvorming tot de veranderingen en communicatie daarover kan plaatsvinden. 5

6 2. Uitgangspunten en randvoorwaarden 2.1. Uitgangspunten De uitgangspunten zijn aangegeven in de aan de commissie verstrekte opdracht en betreffen: a. de missie en visie b. de rapportage van de commissie Toekomst 1. Ad. a.: de missie en visie De missie en visie zijn vastgesteld in de AKR van oktober De missie is onderstaand opgenomen in de inzet. Missie: de bestaansreden van onze gemeente Onze missie is Bijbels gezien gebaseerd op wat Jezus ons leert volgens Matteüs 22: Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf. Ga en maak het waar! Visie: waar willen wij naar toe groeien ons verlangen voor de toekomst Kernwoorden bij de visie zijn: Verdieping en groei Openheid en eenheid Helen en dienstbaar Iedereen telt mee Opdracht in de wereld Missie en visie Gereformeerde Kerk te Ermelo (vastgesteld AKR d.d. oktober 2010) De commissie legt naar aanleiding van de missie en de visie de volgende accenten: we zijn in de eerste plaats Protestantse Kerk in Nederland en pas daarna Gereformeerde Kerk te Ermelo. Binnen Ermelo vormen we een eenheid; belangrijke uitgangspunten: openheid, leren, groeien en naar buiten gerichtheid; we willen een ontmoetingskerk zijn: ont moeten: er is geen verplichting en er is een plaats om elkaar tegen te komen; we zoeken verbinding met andere religies; naar binnen gericht zijn we een familie ; naar buiten richten we ons op de vraag van de wereld en in het bijzonder een positie binnen Ermelo als zorgdorp ; iedereen telt mee: waaronder GGZ Centraal, s Heerenloo en Groot Emaus, Bartiméus; we richten ons op doelgroepen en individuen met vragen, waarbij de jeugd bijzondere aandacht verdient ( kerk van de jeugd en jeugd van de kerk ). Ad. b.: de rapportage van de commissie Toekomst 1 De uitkomsten van de rapportage van de commissie Toekomst 1 (versie 2.2. d.d. 1 februari 2007) met de opmerkingen vanuit de verschillende geledingen binnen de kerk (memo versie 2.1. d.d. 7 juni 2007) zijn in november 2007 gemeentebreed vastgesteld. In Toekomst 1 zijn de hoofdlijnen uitgezet. Ten opzichte van Toekomst 1 zijn de uitgangspunten niet gewijzigd. Wel is de uitgangssituatie gewijzigd als gevolg van de vorming van de Combinatie van wijkgemeenten Noord, Oost en Zuid in 6

7 2008. In beginsel zijn daarmee de uitgezette lijnen van Toekomst 1 gelet op de huidige situatie nog steeds geldig. Naar aanleiding van de rapportage van Toekomst 1 hebben we in 2007 besloten uit te gaan van een model van Open Kerk. De consequenties van dit model zijn: het voeren van een dubbele strategie: o intern: inzet bij gemeenteopbouw, geloofsopvoeding en categorale specialistische ondersteuning o extern: laagdrempelig naar de samenleving gaven gerichte werkverdeling met centrale coördinatie brede inzet goed toegeruste vrijwilligers lerende organisatie inzet van professionele vrijwilligers op deelterreinen (o.a. bestuurlijk) een centraal predikantenteam. We hebben vastgesteld dat het van groot belang is dat bij centralisatie van het predikantenteam de kleinschaligheid in het wijkpastoraat behouden blijft. Dit wordt gewaarborgd door handhaving van de sectie indeling en inzet op kwalitatieve en kwantitatieve versterking van de vrijwilligers in het pastoraat Randvoorwaarden Bij het uitwerken van de opdracht gelden aanvullend op vorige paragraaf de volgende randvoorwaarden (zie opdracht versie 3.1.): gemeenteopbouw en pastoraat zijn speerpunten; pastoraat zowel algemeen als categoraal de planningshorizon is tenminste 5 10 jaar draagvlak in de breedte van de gemeente passend binnen de kaders van het financieel meerjarenbeleid (zie vastgesteld beleidsplan d.d. 1 september) met betrekking tot de beroepsmatige invulling van vacatures is er in beginsel sprake van een open situatie De resultaten van de commissie worden als beleidswijziging in het beleidsplan ingepast. 7

8 3. Algemene Ontwikkelingen Algemene ontwikkelingen binnen de kerk en samenleving heeft de commissie ontleend aan onder meer: - Het onderzoek van marktonderzoeksbureau Motivaction over de relatie tussen kerk en samenleving: kansen voor de kerk. Dit betreft onder meer de positionering van de kerk (2010); 8

9 Uit: Rapportage/presentatie Motivaction (PKN Utrecht: 2010) - De resultaten van het studieverlof van ds. Henk Makkinga (2010): een onderzoek naar de Toekomst van de kerk met als titel Dromen van een kerk ; - De publicatie Heeft de kerk zichzelf overleefd, beschouwingen over de rol van de kerk in de moderne samenleving van empiricushoogleraar godsdienstsociologie Gerard Dekker (2010). 9

10 Uit: studieverslag ds. Henk Makkinga (2010) De ontwikkelingen laten zich samenvatten in 3 hoofdpunten: a. de kerk heeft de betekenis voor de samenleving goeddeels verloren; b. er moet een nieuwe richting worden ingeslagen m.b.t. de eigen leden en de maatschappij; c. er is ruimte nodig voor veelzijdigheid en beweging. Ad. a.: aspecten: de kerk is sterk intern gericht en vaak een doel in zichzelf geworden met tevreden houden van zoveel mogelijk mensen ( pamperen, wordt gevoed vanuit de gedachte lid zijn van een vereniging ) de kerk is vanuit het centrum van de samenleving met allerlei maatschappelijke functies (eind negentiende eeuw) nu terecht gekomen in de marge de profilering lokaal stuit op de vraag wat de kerk Ermelo te bieden heeft: inspringen in leemtes van de overheid? er zijn binnen de kerk verschillende groepen in verschillende cultuurfasen met verschillende verwachtingspatronen. Iedereen tevreden houden leidt niet tot de noodzakelijke keuzes. Ad. b.: aspecten: het verkennen van de nieuwe richting start met de vraag wat we te bieden hebben. Wat is onze core business? We moeten er voor waken niet te vervallen in een organisatie met een groot aantal veelal onsamenhangende activiteiten er zullen keuzes moeten worden gemaakt met het Evangelie als uitgangspunt en motivatie het is gewenst te leren van (en wellicht ook aan te haken bij) het gedachtegoed van de eerste (apostolische) gemeenten; de nieuwe richting en de bijbehorende veranderingen zullen stuiten op weerstanden bij meer traditionele kerkgangers en vereisen een intensief communicatietraject omgaan met levensvragen en rituelen maken een belangrijk bestanddeel uit van deze nieuwe richting 10

11 Ad. c.: aspecten: de nieuwe richting heeft meer van een beweging dan van een instituut de richting moet ruimte scheppen voor veelzijdigheid. De richting heeft bovendien individuele focus. Vanuit de gedachte dat mensen op allerlei manieren elkaar opzoeken o.a. op internet, en behoefte hebben ergens bij te horen, zou de inzet gericht kunnen zijn op netwerken/ groepen. ledental is niet normatief; groei zit in kwaliteit we gaan van moeten naar ont moeten beweging vereist loslaten van bestaande structuren die verband houden met het instituut kerk; dit vereist omgaan met veranderingen diaconaat is een wezenlijke zichtbare uiting van kerkzijn naar de samenleving 11

12 4. Analyse huidige plaatselijke situatie en knelpunten 4.1. Inleiding Bij de analyse van de huidige situatie en het vaststellen van de knelpunten zijn (in aanvulling op de rapportage van Toekomst 1) de volgende zaken tegen het licht gehouden: de huidige bestuurlijke structuur; de demografische ontwikkelingen; de beschrijving van de overige ontwikkelingen zoals omschreven in hoofdstuk 2 en 3 van de rapportage van Toekomst 1; onderzoek (rapportages) van de verschillende wijkkerkenraden naar de oorzaken van kerkverlating. Op grond van deze analyses zijn de knelpunten binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo vastgesteld Huidige bestuurlijke structuur De bestuurlijke structuur is in beginsel ten opzichte van de rapportage van Toekomst 1 ongewijzigd gebleven. De huidige structuur dateert van 1 mei 2004 (de datum oprichting PKN). Deze structuur bestaat uit een Algemene Kerkenraad en 4 wijkgemeenten en is in beginsel ingericht overeenkomstig ordinantie 4 artikel 9 van de Kerkorde. De taakverdeling tussen Algemene Kerkenraad en de kerkenraden van de wijkgemeenten is vastgelegd in de Plaatselijke Regelingen d.d. juli De AKR kent een aantal taakgroepen volgens ordinantie 4 artikel 10 van de Kerkorde voor het wijkoverstijgende werk. Dit zijn: jeugd missionaire gemeenteopbouw (MGO): deze taakgroep is opgeheven bij besluit van de AKR d.d. 6 oktober 2011; leren, waaronder de werkgroep catechese ressorteert Met het emiraat van ds. Brouwer is als overgangsmaatregel voor de vacature invulling van wijk Zuid gekozen voor een Combinatie van wijkgemeenten (kerkorde ordinantie 2 artikel 16 lid 7), waarbij de vacature is ingevuld door ds. Van Domselaar en ds. Hoogstrate elk voor 50%. De bestuurlijke situatie is hiermee ongewijzigd gebleven Huidige professionele formatie en tijdsinzet De huidige professionele formatie is weergegeven in het beleidsplan en bestaat uit: 3,0 fte predikantsplaats, waarvan 0,25 fte verbijzonderd voor het jeugdwerk; 1,0 fte koster; 14 uur per week verdeeld over 1 cantor/organist en 2 cantores; 28 uur per week kerkelijk bureau verdeeld over twee medewerkers. In 2005 is besloten de formatie predikantsplaatsen in 2012 terug te brengen tot 2,7 fte. Afgesproken is deze formatieruimte binnen de commissie Toekomst 2 opnieuw tegen het licht te houden. De inzet naar uren van de predikanten blijkt gemiddeld per predikant globaal als volgt (situatie mei 2011: zie bijlage 3: ): maximum uren op jaarbasis: 1800 uur tijdsbesteding Eredienst: ca. 600 uur (33%) tijdsbesteding Wijkwerk (incl. vergaderingen kerkenraden etc.): ca. 900 uur (50%) tijdsbesteding bovenwijkse activiteiten (incl. vergaderingen AKR): ca. 300 uur (17%). Het aantal bestuurlijke vergaderuren (inbegrepen in bovenstaande uren) t.b.v. wijkkerkenraden en AKR bedraagt per jaar respectievelijk 160 en 320 uur (totaal 480 uur = ca. 0,3 fte). Er heeft de laatste jaren een verschuiving van uren t.b.v. Eredienst (afname aantal preekbeurten) en bovenwijkse taken plaatsgevonden ten gunste van het wijkwerk. 12

13 Het aantal uren voor de musici is in overeenstemming met het kerkmuzikaal beleidsplan en zal bij afname leiden tot aanzienlijk kwaliteitsverlies bij de kerkmuziek in de Eredienst. De formatieplaats van de koster is vrijwel kostendekkend binnen de exploitatie van de zaalruimten bij de Immanuëlkerk. Vergroting van inkomsten uit exploitatie is alleen mogelijk bij handhaving van deze formatie. In het beleidsplan is vastgesteld de formatie voor de medewerkers op het kerkelijk bureau te handhaven (is al minimaal) Demografische ontwikkelingen De trends in de ledenstatistiek laten zien dat de ontwikkelingen zoals bij Toekomst 1 zijn vastgesteld, zich onverminderd doorzetten. Een overzicht van de actuele ledenstatistiek is opgenomen in het beleidsplan , waarna kortheidshalve wordt verwezen. Er blijkt dat: het ledental daalt, waarbij het tempo van de daling toeneemt (nu ca. 2,5% per jaar); het aantal doopleden daalt harder; Wijk zuid de oudste wijk is; de leeftijdsopbouw in Oost is gemiddeld gelijk aan die van de burgerlijke gemeente Ermelo; de gemeente Ermelo streeft er naar om een afname van het inwoneraantal te voorkomen. De toewijzing van woningcontingenten vanuit de provincie Gelderland is minimaal. Voorts is relatief weinig nieuwbouw voor starters, zodat een verschuiving van de leeftijdsopbouw optreedt; een relatief (t.o.v. burgerlijke gemeente) geringere deelname groep jaar; een verder toenemende vergrijzing 4.5. Evaluatie overige ontwikkelingen uit rapportage Commissie Toekomst 1 De belangrijkste overige ontwikkelingen die beschreven zijn in Toekomst 1 betreffen het pastoraat. In de randvoorwaarden van de opdracht van de Commissie Toekomst 2 wordt het pastoraat als speerpunt genoemd.pastoraat is het cement van een kerkelijke gemeenschap. In de kerkorde van de PKN staat het pastorale werk als volgt omschreven: De gemeente volbrengt haar pastorale taak in de herderlijke zorg aan de leden en anderen die deze zorg behoeven, opdat zij elkaar opbouwen in geloof, hoop en liefde. Vele decennia lang heeft de kerk inhoud aan deze opdracht gegeven o.a. door haar gemeenteleden jaarlijks te bezoeken. Dit bezoek werd gedaan door predikanten en door ouderlingen; later ook door pastorale bezoekers. Ontwikkelingen waardoor deze vorm van pastoraat onder druk is komen te staan: De laatste jaren zien we bij gemeenteleden de behoefte aan deze vorm van contact met de kerk sterk afnemen (zie uitslag onderzoek wijk west). Dit wordt vaak negatief geduid en geeft bij de kerkenraden een gevoel het contact met haar leden te verliezen. We zullen deze keuze moeten respecteren en zoeken naar vormen die beter aansluiten op hun behoefte; Tot nu toe is wat betreft de organisatie van het pastoraat onvoldoende geanticipeerd op deze ontwikkeling. De pastorale bezoekers zijn nog sterk gericht op de oude vorm van huisbezoek. Wanneer zij maar op een beperkt aantal adressen welkom zijn, lopen ze de kans teleurgesteld en gefrustreerd te raken in de gedrevenheid omtrent hun taak. Dit zijn ervaringen die binnen Samen Bouwen op kerkenraadsvergaderingen en tijdens de pastorale toerusting naar voren zijn gekomen; De predikanten komen aan ander bezoekwerk dan in crisissituaties nauwelijks meer toe. Aandacht voor het pastoraat is niet synoniem aan het aantal formatieplaatsen voor predikanten. 13

14 4.6. Analyse oorzaken kerkverlating Jaarlijks zeggen ca mensen hun lidmaatschap aan de kerk op. Deze aantallen zijn begrepen in de afnamecijfers zoals aangegeven in par Bij analyse van de oorzaken waarom men de kerk verlaat stelt de commissie vast dat: Er per wijk sterke verschillen bestaan; de rode draad blijkt echter bij alle wijken het constateren van een sterk afnemende betrokkenheid op het geloof en op de kerk; de vraag is of de informatie over de oorzaken van kerkverlating voor Ermelo specifiek is. Oorzaken zijn vaak gebaseerd op gevoel ; onze aandacht als kerk vooral naar binnen is gericht; waarom afnemende betrokkenheid en afhaakgedrag? Onvrede? Is dit slechts het topje van de ijsberg? Moeten we niet meer aandacht geven aan degenen die blijven en ons richten op buiten de kerk? Omgaan met jongeren en vasthouden van jongeren pro actief gedrag vereist: bijvoorbeeld maatregelen treffen om jeugd te binden na de Jeugdkerk; Betrokkenheid jeugd betekent gekend zijn, serieus genomen worden en luisteren; Het gaat om betrokken zijn op elkaar; o.a. naar elkaar interesse tonen; Vanuit diverse jeugdgroepen een sterkere binding nodig is naar de kerkenraad; vaak is het onderlinge contact zoek geraakt; We meer contact moeten organiseren tussen jongeren en de rest van de gemeente; ruimte geven o.a. in de kerkdienst; Het organiseren van een sociaal netwerk wezenlijk blijkt; rol van social media is voor jeugd erg belangrijk; Vanuit netwerk signaleren wanneer mensen afscheid van de kerk willen nemen en in gesprek gaan; We moeten accepteren dat er mensen zijn die geen bezoek willen ontvangen: o Wel trachten verbindend op te treden (= sociaal netwerk); o Netwerk kleinschaliger organiseren (per straat). Oude model met wijkouderlingen en wijkdiakenen werkt niet meer; o Praten over geloven is vaak taboe. Vooral in netwerk uitwisselen wat je meemaakt; We commitment moeten proberen te krijgen in deelname in groepen: weg van de oppervlakkigheid de kerk is een organisatie die faciliteiten biedt (o.a. fysieke ruimte) en er voor zorgt dat er mensen zijn die ontmoeting en verbinding kunnen organiseren. Samenvattend blijkt gebrek aan betrokkenheid zowel op het geloof als op elkaar als de belangrijkste oorzaak van kerkverlating. Dit gebrek ontstaat door onvoldoende gekend worden. Dit vereist opzet en in standhouden van netwerken ( verbinden ). We hebben daarbij behoefte aan ambtsdragers met een andere taakopvatting (netwerkers: contacten initiëren en onderhouden). De kerk heeft belangrijke maatschappelijke functies bij vereenzaming in de samenleving en richting geven over zingevingvraagstukken Huidige situatie: sterkten en zwakten, mogelijke kansen en bedreigingen De sterke en zwakke kanten binnen de kerk van Ermelo zijn nader geanalyseerd, waarbij gekeken is naar mogelijke kansen en bedreigingen (SWOT analyse). Een overzicht (in steekwoorden) van de uitkomsten van de analyses is opgenomen in bijlage 2. De samenvatting van de analyse is weergegeven in onderstaande figuur. De rood en geel gemarkeerde aspecten betreffen prioriteiten. 14

15 Samenvatting analyse Sterkte Zwakte/Kansen bedreigingen 4.8. Gesignaleerde overige knelpunten Bij de beantwoording van de vraag Waar zitten in de huidige vorm van Kerk zijn in Ermelo de grootste knelpunten, blijkt dat: - Centraal staat de vraag: waar staan we voor? Wat is onze identiteit? Dit is onvoldoende naar binnen en naar buiten toe duidelijk. Is de kerk ingericht op de pastorale vragen van nu? We blijken te staan aan de zijlijn in de huidige samenleving. - Er is sprake van een grote verscheidenheid in geloofsbeleving. Enerzijds is dit positief en biedt dit kansen; anderzijds ontstaat meteen het probleem hoe dit handen en voeten te geven en te concretiseren in de dagelijkse praktijk. - De toekomst van de kerk is voor de jeugd. Er lijkt een tegenstelling te worden ervaren tussen jeugd en ouderen. Dit kan berusten op verschil in beeldvorming en is misschien ook van alle tijden. Dit is een punt van nader onderzoek. De jeugd heeft een volle agenda. Spreekt de kerk de jeugd nog aan; is ze voldoende aantrekkelijk? - De kerk volgt de ontwikkelingen in de samenleving niet meer. Bovendien is de rol van de kerk in de samenleving minder prominent mede als gevolg van verschuiving van maatschappelijke taken naar de overheid. Hier lijkt zich een kentering in voor te doen. Er is sprake van een mismatch tussen vraag en aanbod. Bovendien is het leven veeleisender geworden; de kerk moet concurreren met tijdsbesteding voor werk en vrijetijdsbesteding en een reeks van activiteiten. - De betrokkenheid bij de kerk verandert. Er is sprake van vervreemding en wellicht ook een angst om zich te veel te binden. 15

16 - De actieve betrokkenheid van de leden bij de kerk neemt af. Vrijwilligers te krijgen wordt steeds moeilijker. - Er zijn steeds minder middelen beschikbaar. Dit is echter een afgeleide. We moeten ons hier niet door laten leiden. - Het ledenaantal is geen doel in zichzelf. - We moeten af van een over gestructureerde vergaderkerk Conclusies Ook binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo blijkt volop sprake van de in hoofdstuk 3 genoemde ontwikkelingen. De commissie stelt op grond van de in dit hoofdstuk opgenomen analyse dat duidelijke en onderbouwde keuzes in activiteiten, menskracht en middelen en in veranderingen in cultuur en structuur onafwendbaar en noodzakelijk zijn. Alle kansen in combinatie met de sterkten van de organisatie moeten in een samenhangend pakket aan activiteiten zoveel mogelijk worden benut. Dit vergt maken van keuzes. De organisatie moet op deze keuzes worden afgestemd. Speerpunten hierbij zijn enerzijds woordverkondiging, pastoraat en gemeenteopbouw (een gemeenschap waar het Woord van God verkondigd en gehoord wordt; een gemeenschap die Gods bedoelingen met het leven wil kennen) en anderzijds invulling van maatschappelijke behoefte aan overgangsrituelen (zoals geboorte, huwelijk en overlijden), diaconaat (maatschappelijke focus). Er is aandacht voor elkaar; de kerk is de plaats van ont moeten. Variëteit in kerkdiensten biedt ruimte aan verschillende doelgroepen. Algemeen pastoraat richt zich vooral op lidcategorieën (zoals jeugd, jonge gezinnen en ouderen); de kerk heeft veel te bieden, maar het pastoraat naar de individuele leden is overwegend vraag gestuurd, waarbij voor een steeds kleiner wordende groep leden het traditionele bezoekwerk blijft gehandhaafd. De jeugd vergt blijvende aandacht. De steeds schaarsere groep vrijwilligers wordt talentgericht en doelmatig ingezet. Geïnvesteerd wordt in de opleiding en toerusting van vrijwilligers. Sociale media worden ingezet bij effectieve communicatie. Om bureaucratisering te voorkomen en af te komen van de vergadercultuur, het overgeorganiseerde karakter en het gebrek aan ruimte voor creativiteit moet de (bestuurlijke) structuur van de organisatie worden vereenvoudigd. Voor het financieel beleid wordt uitgegaan van de huidige realiteit zoals deze is opgenomen in het financieel meerjarenoverzicht in het beleidsplan Het streven is gericht op tenminste hand haven van de huidige inkomstenstroom. 16

17 5. Gewenste situatie en voorstel 5.1. Inleiding Dit hoofdstuk omvat een omschrijving van de gewenste situatie en geeft voorstellen voor verandering. Achtereenvolgens komen aan de orde de belangrijkste conclusies uit de voorgaande hoofdstukken (par. 5.2.), de richtingen waarin oplossingen kunnen worden gezocht (par. 5.3.), de wijze waarop de organisatie kan worden vormgegeven (par. 5.4.) en de beschikbare middelen (par. 5.5.). Tot slot vergelijken we deze adviezen met die uit de rapportage van de commissie Toekomst 1 (par. 5.6.). De hoofdvraag Hoe moet de Gereformeerde Kerk te Ermelo zijn georganiseerd om aan het kerk zijn invulling te geven, wordt in dit hoofdstuk beantwoord vanuit de in hoofdstuk 1.2. gerubriceerde deelvragen. We zullen ons meer dan ooit naar buiten moeten opstellen. Dit moet doordringen tot in elke geleding binnen de kerk. Om de kansen die er zijn maximaal te kunnen benutten en gericht naar buiten te kunnen treden moeten we de besluiten over de interne situatie op zo kort mogelijke termijn nemen. Dit betekent in hoofdlijnen het doorvoeren van veranderingen in de wijze van organisatie van de pastorale taak en in de bestuurlijke structuur. Bij het opstellen van het advies is gebruik gemaakt van ervaringen met het voorgestelde model vanuit de PKN gemeenten Weesp (Pastoraal Diaconaal Centrum) en Winsum/Obergum Samenvattende conclusies uit de voorgaande hoofdstukken De belangrijkste conclusies uit de voorgaande hoofdstukken betreffen wijzigingen en cultuurverandering met betrekking tot: - het pastoraat; - de externe gerichtheid; - de inzet van vrijwilligers; - de aard en omvang van de professionele formatie; - de bestuursvorm van de organisatie. Voorts zijn keuzes nodig in de aard en omvang van activiteiten rondom Eredienst, Diaconaat, Leren en Jeugd. Het maken van deze keuzes is nadere uitwerking van de adviezen van deze commissie. Deze keuzes bepalen sterk wat voor soort kerk we willen zijn, maar beïnvloeden nauwelijks de wijze waarop de kerk moet worden georganiseerd of de omvang van de formatie die moet worden ingezet. De keuzes op elk van de genoemde hoofdpunten hangt zeer nauw met elkaar samen. Deze samenhang wordt primair bepaald door de wijze waarop pastoraat wordt georganiseerd en nader ingevuld. Er is daarom eerst een keuze gemaakt voor de wijze waarop pastoraat is georganiseerd Hoe willen we kerk zijn? Pastoraat Wanneer we spreken over pastoraat willen we vertrekken bij de definitie zoals deze in de kerkorde is omschreven: de gemeente volbrengt haar pastorale taak in de herderlijke zorg aan de leden en anderen die deze zorg behoeven, opdat zij elkaar opbouwen in geloof, hoop en liefde. Daarbij richten we ons op het omzien naar elkaar en het zorg hebben voor elkaar als leden van de gereformeerde kerk van Ermelo, maar daarnaast ook op de zorg en aandacht voor mensen buiten de muren van de kerk. Veel mensen die volgens de kerkelijke administratie geen lid zijn, zijn wel degelijk bezig met levens en geloofsvragen. Het is goed om hen de mogelijkheid te bieden 17

18 laagdrempelig en zonder verplichtingen of claims met ons als kerk in contact en gesprek te komen. Op deze wijze breng je zoekers en zieners van binnen en buiten de kerk met elkaar in contact. We realiseren ons dat de ontmoeting tussen mensen kwetsbaar en onvoorspelbaar is en vaak niet te organiseren. Toch denken we dat door buurtnetwerken op te zetten (eerst in een pilot) er een goede impuls gegeven kan worden in het contact tussen kerk en samenleving. Pastoraat wordt zo veel breder en omvattender: op alle plaatsen en tijden waar je elkaar ontmoet of spreekt, kan er een pastorale vonk overspringen, in warme aandacht, een uitnodigende hand, een luisterend oor, een bemoedigend kaartje. De overgang naar deze bredere vorm van pastoraat moet zorgvuldig en behoedzaam gemaakt worden, met behoud voor wat er in het verleden aan pastorale organisatie is opgebouwd en met een open vizier naar wat in de toekomst passend is. Een gemeente die in de liturgische viering haar oren spitst naar de Schriften die opkomen voor de zwakken, de mensen die onrecht worden gedaan, die nauwelijks kansen krijgen, de wees en de weduwe, zal hierin zeker een weg vinden. Daarvoor staat de Geest borg! Met het oog op het pastoraat wordt er in de analyse van sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen (zie bijlage 2) een aantal aandachtspunten genoemd: Als sterkten: veel talent en deskundigheid beschikbaar; aandacht voor elkaar; veelheid aan activiteiten ook buiten de kerkdiensten; (nog) voldoende professionals; Als zwakten: geringe betrokkenheid leden en vrijblijvendheid lidmaatschap; onvoldoende anticipatie op veranderingen; te veel onsamenhangende activiteiten; interne gerichtheid en onvoldoende kennis van de behoeften van de samenleving; in en externe communicatie; onvoldoende aansluiting bij jongeren (pastoraat); beschikbaarheid professionals en vrijwilligers onder druk; competentiestrijd wijken onderling. Als kansen: maatschappelijke behoefte naar bezinning (zingeving vragen) en rituelen; Behoefte aan geloofsbeleving; behoefte aan gekend te worden, meer gebruiken van externe netwerken; focus op de wereld; diaconaat vergroten en zicht op armen en sociaal minderen; bieden van opvang voor verschillende groepen. Als bedreigingen: toenemende diversiteit en polarisatie in de samenleving; onvoldoende aanwezig en herkenbaar zijn in lokale samenleving; anonimisering; individualisme. De veranderde behoeftepatronen en de teruggang in vrijwilligers/ ambtsdragers binnen de gemeente vragen om een bundeling van krachten. In beginsel is sprake van vraag gestuurd pastoraat; aanbodgericht pastoraat is alleen daar waar dit expliciet is aangegeven. In beginsel zijn er voor de organisatie van het pastoraat twee modellen 1. Een reorganisatie van het pastoraat binnen iedere wijk afzonderlijk; 2. Een pastoraal centrum (bovenwijks) van waaruit het pastoraat (beleid en regie) vorm krijgt. De uitvoering van het beleid vindt plaats aan de basis vanuit taakdragers en secties. Ad. 1. Reorganisatie van het pastoraat binnen iedere wijk afzonderlijk In iedere wijk worden een kernteam Pastoraat en een bezoekgroep ingesteld. Het kernteam pastoraat bestaat uit de wijkpredikant en enkele ouderlingen en een diaken (pastoraat en diaconaat kunnen elkaar overlappen). De ouderlingen hebben een extra toerusting gehad in pastorale gespreksvoering en zijn ook in staat om van daaruit de andere pastorale bezoekers toe te rusten. Iedere veertien dagen komt het kernteam bij elkaar om nieuwe aanvragen voor bezoek (thuis of in het ziekenhuis) te bespreken en te verdelen. De leden van het kernteam Pastoraat bezoeken zieken; diegene die pastorale ondersteuning nodig hebben bij o.a. rouw of crisis en mensen die om welke reden dan ook om bezoek gevraagd hebben (dus deels aanbod en deels vraag gestuurd). In het Kernteam Pastoraat wordt ook de gang van zaken 18

19 in de wijk besproken en zorg gedragen voor de pastorale toerusting; de organisatie van groot huisbezoeken; organisatie van kerstgroeten, etc. Twee maal per jaar wordt door het Kernteam Pastoraat het hele werkveld pastoraat bij elkaar geroepen om de teamgeest te stimuleren en te onderhouden De bezoekgroep bestaat uit de ouderlingen en pastorale medewerkers, mogelijk aangevuld met een Kerkelijk werker. De taak omvat welkomstbezoeken; geboortebezoeken; seniorenbezoeken; (chronisch) zieken; huisbezoeken bij hen die hebben aangegeven het bestaande huisbezoekcontact te willen voortzetten; het rondbrengen van de kerkpost (kerkbalans, wijkkrant, kerstgroet etc). De wijk is is opgedeeld in secties. Men heeft twee maal per jaar een sectieoverleg en bij bijzonderheden kan het kernteam ingeschakeld worden. Van de ouderlingen uit de bezoekgroep is er één vertegenwoordigd in het kernteam en in de wijkkerkenraad. Ad.2. Een pastoraal centrum (bovenwijks) van waaruit de organisatie van het pastoraat (beleid en regie op de uitvoering) vorm krijgt Het bovenwijks Pastoraal Centrum wordt bemenst door de beroepskrachten (predikanten en Kerkelijk werker) en door geschoolde vrijwilligers. Mogelijke activiteiten Pastoraal centrum: - loket voor alle aanvragen voor pastorale bijstand. Deze aanvragen worden onderling binnen het pastoraal centrum verdeeld of doorgegeven; - toerusting pastorale vrijwilligers en; - Ontwikkelen materiaal voor groot huisbezoeken; - Invulling geven aan het groepspastoraat: lotgenotengroepen zoals bij rouw, scheiding. Doelgroepen: Ik geloof, mijn partner niet ; twee geloven op een kussen ; marriage encounter ; vragen rond de opvoeding; - Beleid en organisatie categoraal pastoraat: seniorenpastoraat en jongerenpastoraat. - Inspelen op ontwikkelingen in Ermelo en bredere samenleving; - Pastoraal spreekuur en pastoraat op aanvraag (thuis en in Pastoraal centrum) onder meer voor gesprekken op het gebied van levens en zingevingsvragen. - Contacten met inloop/ koffieochtend/ Alzheimer café; - Ontwikkelen van pastoraal beleid luis in de pels met het oog op pastoraat in de gemeente; verbinding pastoraat en diaconaat; - Contacten onderhouden met instellingen; palliatieve zorg; andere kerkgemeenschappen en maatschappelijke organisaties zoals Centrum voor Jeugd en Gezin. De predikanten begeleiden mensen rond ziekte en sterven en rouw. Pastoraat op aanvraag kan zowel door de predikant als door het anderen uit het Pastoraal Centrum gedaan worden. Pastorale contactpersonen/ bezoekers en ouderlingen blijven de oren en de ogen in de gemeente. Ze zijn georganiseerd binnen secties. Waar huisbezoeken gewenst zijn, blijven deze gehandhaafd. Voorts verzorgen zij de organisatie van groot huisbezoeken. Zij brengen de post rond, met daarbij de mogelijkheid van een contactmoment. Door de bundeling van krachten en professionaliteit kan een Pastoraal Centrum met effectiviteit en slagkracht inspelen op de veranderende behoefte aan pastoraat. Mensen willen geholpen worden; daarom is altijd één beroepskracht permanent beschikbaar. Mensen moeten in deze situatie wel weten waarheen ze zich moeten wenden. De beide modellen zijn tegen elkaar afgewogen (zie bijlage 4). Het uitgangspunt moet zijn dat pastoraat vanuit de basis vorm moet krijgen (niet alleen intern maar ook naar buiten) om te komen tot een werkbaar pastoraal beleid. De veranderde behoeftepatronen en de teruggang in vrijwilligers/ ambtsdragers binnen de gemeente vragen om een bundeling van krachten met centrale beleidsontwikkeling en regie en zoveel mogelijk decentrale uitvoering. Het model met de opzet van 19

20 een Pastoraal Centrum sluit hierop het beste aan. Bij het verdere advies wordt dit als uitgangspunt gehanteerd Hoe kunnen we gericht naar buiten treden? Het gericht naar buiten treden is geen taak die verbijzonderd moet worden neergelegd bij een taakgroep of commissie. Dit is ook de reden waarom de Taakgroep MGO binnen de AKR in oktober 2011 is opgeheven en de activiteiten zijn ondergebracht bij de andere taakgroepen. Elk van de organen heeft tot taak vorm te geven in beleid en uitvoering aan een expliciete externe taakstelling om als Kerk smoel te krijgen en te groeien in betrokkenheid en aanspreekbaarheid. Daarbij hoort onder meer de presentatie van de kerk bij nieuw ingekomenen, aanwezigheid in de buurt, open kerk, etc. Inspiratie is te ontlenen aan de brochure 30 kansrijke modellen voor de missionaire gemeente van PKN Utrecht Hoe is categoraal pastoraat effectief vorm te geven? Categoraal pastoraal werk omvat werk onder bijzondere groepen. Uit de analyse is gebleken dat deze vorm van pastoraat gewenst is onder de jeugd, jonge gezinnen en ouderen. Dit werk heeft een specialistisch karakter, waarvoor bijzondere competenties gewenst zijn. De predikanten zijn in beginsel hiervoor toegerust. Voor de categorie jeugd is 0,25 fte beschikbaar. Vanwege de noodzakelijke bredere pastorale inzet van de academisch opgeleide predikanten en de mogelijkheid tot inzet van specialisme bij categoraal werk, is het gewenst voor het categorale werk HBO opgeleide Kerkelijke werkers in te zetten Hoe ziet de organisatie eruit? Organisatie pastoraat In is de voorkeur uitgesproken voor een centraal pastoraal centrum waar beleid wordt ontwikkeld en de kaders aan de uitvoering worden gesteld. Het pastoraal centrum is hierin geen gebouw, maar een functie binnen de organisatie. Het uitvoerende werk vindt plaats aan de basis: in de straat of buurt door bezoekers, contactpersonen, pastorale medewerkers en ambtsdragers. Coördinatie van dit werk vindt plaats op sectieniveau. In elke sectie is een sectieteam bestaande uit de contactpersonen, pastoraal medewerkers en ouderlingen. Een diaken fungeert als contactpersoon. Sectieteams zijn binnen het hun toegemeten taakveld binnen de centraal gestelde kaders, autonoom. Ervan uitgaande dat jaarlijks bezoekwerk tot ca % van de adressen in een sectie beperkt blijft, kan de sectieomvang worden vergroot tot ca. 50 adressen bij 1 ambtsdrager per sectie. Uitgaande van ca adressen is het aantal secties dan ca. 30 (thans ca. 40). 20

21 Model: Pastoraal Centrum als functie binnen de organisatie Het Pastoraal Centrum is continu bemenst en 24 uur/7 dagen per week bereikbaar. Het Pastoraal Centrum omvat alle professionele werkers en specifiek toegeruste c.q. geschoolde en deskundige vrijwilligers. De afstand tussen het Pastorale centrum en de secties is klein: alle secties staan in direct contact met het Pastoraal Centrum. Toerusting van de sectieteams vindt plaats vanuit het Pastoraal Centrum. De vaste formatie (vrijwilligers en professionals) van het pastorale centrum bedraagt ca. 6 8 personen. Voor de verdere uitwerking van het Pastoraal Centrum stelt de commissie voor om een aparte werkgroep in te stellen Gewenste organisatie overige taken Een groot aantal taken is om reden van het voorkomen van versnippering van de inzet van deskundigheid in de huidige situatie wijkoverstijgend georganiseerd (Leren en Jeugd). Vanuit de wens om steeds meer samen te doen, lijkt deze trend zich te versterken. De Colleges van Diakenen en Kerkrentmeesters kennen vanuit de Kerkorde een centrale organisatie. Ook de beide commissies Eredienst werken inmiddels steeds intensiever met elkaar samen. Deze samenwerking leidt op termijn tot integratie (zie ook het Kerkmuzikaal beleidsplan) Bestuurlijke structuur De bestuurlijke structuur is een hulpmiddel. Om bureaucratisering te voorkomen en af te komen van de vergadercultuur, het overgeorganiseerde karakter en het gebrek aan ruimte voor creativiteit moet de (bestuurlijke) structuur van de organisatie worden vereenvoudigd. Voor de bestuurlijke structuur zijn Kerkordelijk 2 structuurmodellen mogelijk: Structuurmodel 1 overeenkomstig Ordinantie 4 artikel 9: wijkkerkenraden en algemene kerkenraad (in beginsel de huidige structuur); Structuurmodel 2 overeenkomstig Ordinantie 4 artikel 10: één kerkenraad met breed moderamen en werkgroepen (taakgroepen). 21

22 Structuurmodel 1 Dit model omvat in beginsel het handhaven van de huidige bestuurlijke structuur, waar de vereenvoudiging wordt gezocht in het terugbrengen van het aantal wijkgemeenten van 4 naar 2. Deze wijkgemeenten hebben een oriëntatie op elk van de beide wijkkerken. Deze structuur leidt tot een (noodzakelijke) verdeling van de professionals over de wijken, waarbij het de vraag is in hoeverre er nog sprake kan zijn van een wijk predikant. Elke wijkgemeente heeft een eigen wijkkerkenraad. Een groot aantal taken is echter om reden van voorkomen van versnippering van de inzet van deskundigheid wijkoverstijgend georganiseerd. Deze trend lijkt zich te versterken. De wijktaken beperken zich in deze situatie feitelijk tot de organisatie van het pastoraat en de regeling van afvaardiging naar andere organen. Dit structuurmodel sluit het best aan met het model van het pastorale kernteam per wijk. Structuurmodel 2 Bij dit model is er één Kerkenraad met een breed moderamen, die bij de uitvoering van haar taken wordt bijgestaan door taakgroepen. Alle ambtsdragers met bestuurlijke affiniteit vormen de kerkenraad. Eén van deze taakgroepen is het pastorale centrum (zie par ). Er vervalt daarmee ten opzichte van de huidige situatie een bestuurslaag en daarmee een extra vergadercircuit. Hierdoor valt tevens ca. 0,2 fte predikantsplaats vrij. 22

23 Wanneer de beide modellen naast elkaar worden gezet, kan het volgende worden opgemerkt: in model 1 is de hoofdtaak van de wijkkerkenraad de organisatie van het pastoraat en wellicht de invulling van de Eredienst in elk van de beide kerken. De meerwaarde van de wijkkerkenraad als bestuursorgaan is vanwege de centrale organisatie van een groot aantal taken, beperkt; in model 1 verrichten alle ambtsdragers op elk van de verschillende niveaus bestuurlijk werk. De afbakening van bestuurlijke taken tussen AKR en WKR blijft een punt van aandacht; in model 2 is de professionele deskundigheid zowel in algemene zin als categoraal niet versnipperd, maar centraal, gavengericht en flexibel inzetbaar; model 2 sluit beter bij het uitgangspunt van 1 ongedeelde kerk; Model 2 is in het beeld voor kerkleden een ingrijpende verandering. Feitelijk wordt echter al zo gewerkt. Bij afweging van de beide structuurmodellen kiest de commissie voor structuurmodel 2 vanwege de grotere bestuurlijke effectiviteit (geringer aantal bestuurders ambtsdragers, het vrijkomen 0,2 fte predikantsplaats voor pastoraal werk door vrijval van bestuurlijk werk in de wijken, kortere lijnen en snellere besluitvorming, betere coördinatie en de betere aansluiting bij het model van Pastoraal Centrum) en de hogere kwaliteit (effectieve inzet van de schaarse deskundigheid) Professionele formatie In het voorkeursmodel is sprake van een centraal team van predikanten binnen het Pastoraal Centrum. De taakverdeling tussen de predikanten vindt bij voorkeur gavengericht plaats waarbij aansluiting wordt gezocht bij de individuele competenties. Deze competenties lopen uiteen en zijn van liturgische, missionaire en exegetische aard. Het is gewenst de generiek academisch opgeleide theologen ook in te zetten voor het generieke werk, de Eredienst en individuele crisissituaties. Voor specifiek categoraal werk stelt de commissie voor vanwege de specifieke expertise die kan worden ingebracht, om 2 HBO opgeleide Kerkelijke werkers aan te trekken. Zonder zicht op extra inkomsten voor de lange termijn is het niet verantwoord extra te investeren in langlopende verplichtingen. De prognose voor het financieel meerjarenplan stelt daarin de kaders. Uitgaande van: de huidige 2,0 fte academisch opgeleide predikanten (situatie na ); 23

24 het (intern) verschuiven van ca. 0,2 fte predikantsplaats als gevolg vervallen van bestuurlijk werk; anders en meer specifiek invullen van categorale taken voor jeugd, ouderen en jonge gezinnen en het werk rondom catechese; uitbreiding van het structurele formatiebudget (ter grootte van 2,7 fte predikantsplaats) alleen bij structureel extra inkomsten; wordt voorgesteld: de vacature vanwege het vertrek van ds. Hoogstrate in te vullen door aantrekken van 2 HBO opgeleide kerkelijke werkers met specialisaties op het gebied van jeugd, ouderen, jonge gezinnen en catechese tot een formatieomvang van 1,0 fte; de huidige inzet van 0,25 fte van ds. Makkinga voor de jeugd te laten vervallen (wordt overgenomen in het categorale werk); de taakverdeling binnen het Pastoraal Centrum onderling competentiegericht te herverdelen, zodat een maximale synergie ontstaat uit de samenwerking binnen het team van predikanten en kerkelijke werkers Vrijwilligers De commissie adviseert om vrijwilligers zorgvuldig te selecteren, geen vrijwilligers op taken te zetten die niet meer worden gevraagd, te zorgen voor een zinvolle taakbesteding, gavengerichtheid als uitgangspunt te hanteren en te investeren in toerusting. Overeenkomstig het beleidsplan zal dit verder worden uitgewerkt in een vrijwilligersbeleidsplan Samenwerking met NH Gemeente Ermelo binnen PKN Op welke wijze kan m.b.t. onder meer pastoraat de samenwerking met de NH Gemeente binnen de PKN worden vormgegeven. Tot de opdracht behoort een informele verkenning door het voeren van overleg met (deel)vertegenwoordigingen van de NH Gemeente. Getracht wordt een gesprek met de voorzitter van NH AKR te organiseren Middelen Financiële middelen De voorgestelde wijzigingen zijn budgettair neutraal en passen binnen de kaders van het financieel meerjarenplan Accommodaties Vooralsnog wordt de komende 5 8 jaar uitgegaan van de beschikbaarheid van 2 kerkgebouwen Aansluiting bij Toekomst 1 Bovengenoemde keuzes sluiten vrijwel naadloos aan op de analyse en het eindadvies van Toekomst 1. 24

25 6. Besluitvorming en implementatie 6.1. Inleiding De commissie Toekomst 2 stelt voor zich van haar taak te ontheffen bij de finale besluitvorming in de AKR over de definitieve rapportage. Deze rapportage is afgerond na advisering over en verwerking van alle commentaren vanuit de kerkelijke organen en vanuit de gemeente. Er is een zorgvuldig proces van besluitvorming nodig. Dit vergt een goede voorbereiding. Behandeling van het rapport in twee aansluitende bijeenkomsten (informatief en besluitvormend) van de AKR is gewenst Communicatie Implementatie van het te kiezen model vereist zorgvuldige communicatie tussen de werkgroep en AKR onderling en richting de gemeente. De verantwoordelijkheid voor deze communicatie ligt in beginsel bij de AKR, maar wordt vanuit de inhoud van de rapportage vooral uitgevoerd door de commissie. Na een eerste behandeling van het rapport in de AKR kan de gemeente via Antenne worden geïnformeerd over de stand van zaken. De presentatie van de plannen kan vanuit de commissie worden verzorgd Besluitvorming De te volgen procedure is omschreven in Ordinantie 4 art. 8 lid 5 aangaande beleidsplannen en lid 7 met betrekking tot gemeenteberaad. Op grond van deze procedure neemt de AKR het finale besluit na consultatie van alle plaatselijke kerkelijke organen en de gemeente. In het gemeenteberaad is het noodzakelijk om de gemeente mee te nemen in het proces van afweging. Wellicht is dan meer dan één gemeenteberaad gewenst Implementatie Dit rapport geeft aanbevelingen in hoofdlijnen. Na besluitvorming in de AKR is in commissieverband op centrale thema s nadere uitwerking noodzakelijk. Deze thema s omvatten onder meer: activiteiten en prioriteiten in het implementatietraject; de uitwerking van de werkverdeling binnen het predikantenteam; de nadere uitwerking van de pastorale structuur met taken en bevoegdheden van sectieteams en het pastorale centrum in relatie tot de kerkenraad; de wijze van werving en toerusting van vrijwilligers; de herziening van de Plaatselijke Regelingen. De coördinatie van de nadere uitwerking ligt bij een in te stellen stuurgroep Planning Uitgaande van een eerste behandeling binnen de AKR in december, kan de volgende planning worden aangehouden: presentatie van de hoofdlijnen van het rapport in de vergadering van Algemene Kerkenraad van 1 december 2011 en informatieve behandeling van het rapport; inhoudelijke behandeling van het rapport in de vergadering van de Algemene Kerkenraad van 5 januari 2012 en besluit tot vrijgave voor bespreking in de Kerkordelijk aangegeven organen; eind januari 2012 houden van een informatieavond voor alle Wijkkerkenraden 25