Y ) België over tot dagvaarding. Op 5 augustus 2009 gaat de NV P. van de BVBA YI

Transcriptie

1

2

3 32215 IV. Op datum van 25 juli 2007 sluit de NV P België als franchisegever een franchiseovereenkomst van bepaalde duur van 7 jaar met de BVBA Y. als franchisenemer, waarbij de franchisegever aan de franchisenemer het recht verleent om ''producten en diensten te commercialiseren die erkend zijn door de [NV p, ; België] en dit in het afslankingscentum p, _ " Als exclusief territorium wordt de stad Sint-Truiden aangewezen. (zie artikelen 1 en 2, franchiseovereenkomst - stuk nr. 1, dossier curator en dossier BVBA Y In het kader van de uitvoering van de franchiseovereenkomst factureerde de NV P. België op geregelde tijdstippen o.m. retributiegelden, publiciteit en marketing, onderhoudsgarantie toestellen, e.d. Met van 5 september 2008 (12.52 u.) verzet de BVBA Y zich tegen een door de NV P België geconcipieerde advertentie "Niet tevreden is geld terug", eist een andere advertentie en verder ook inspraak daarin waarbij het ook financieel haalbaar moet zijn voor haar (stuk nr. 6, dossier BVBA Y '). Met van 5 september 2008 (14.13 u.) verwijst de NV Pi _ België naar een schrijven van de BVBA Y van 28 augustus 2008 en wijst zij de BVBA Y op haar verplichtingen betreffende o.m.: - verplichting tot aanbieden van nieuwe producten van de franchisegever aan klanten; - advertenties; - acties; - vormingen. (zie stuk nr. 5, dossier BVBA Y Met aangetekend schrijven van 8 oktober 2008 uit de BVBA YI haar ontevredenheid betreffende de wijziging van een publiciteitsactie "Open Deur" en de gebrekkige ondersteuning door de NV P België van de franchisenemers, en weigert zij formeel "deze maand de 750 EUR [te betalen]. wij kunnen ook tegendraads zijn". (stuk nr. 7, dossier BVBA Y ') Met schrijven van haar raadsman van 31 oktober 2008 stelt de NV P. België de BVBA Yl in gebreke betreffende openstaande facturen tot beloop van een totaal bedrag in hoofdsom van 6.468,72 EUR (zie stuk nr. 9, dossier BVBA Yi '). De raadsman van de BVBA Y betwist met schrijven van 13 november 2008 op gedetailleerde wijze de factuuraanspraken van de NV pi. België. (stuk nr. 10, dossier BVBA Y I

4 A.1.z De raadsman van de NV PI _ België handhaaft met brief van 19 november 2008 de aanspraken op de betaling van de openstaande facturen. (stuk nr. 11, dossier BVBA Y :) Met aangetekend schrijven 13 december 2008 stelt de BVBA Y vast dat de samenwerking "over de hele lijn een negatieve balans" is en formuleert zij opmerkingen over de niet-naleving door de NV P. België van haar contractuele en wettelijke verplichtingen betreffende o.m. : - ondersteuning op publicitair en marketingvlak; - prognoses; - informatie betreffende de inhoud en de verplichtingen, voortvloeiend uit de franchiseovereenkomst. Vervolgens stelt zij de nietigheid van de franchiseovereenkomst vast wegens schending van art. 4 en 5 van de Wet van 19 december 2005 en verder: " Bij huidig schrijven roep ik dan ook de nietigheid van de op afgesloten franchiseovereenkomst en dit met ingang van heden. " Zij eindigt het aangetekend schrijven met een formele aanspraak op de terugbetaling door de NV P. België van de door haar betaalde toetredingsbijdrage tot beloop van EUR. (stuk nr. 12, dossier BVBA Y ) Op 5 augustus 2009 gaat de NV P. van de BVBA YI België over tot dagvaarding Voor de eerste rechter roept de BVBA YI de nietigheid van de overeenkomst in met (eerste) besluiten neergelegd op 27 november Met vonnis van de rechtbank van koophandel te Gent d.d. 13 november 2009 wordt de NV PI België in staat van faillissement gesteld, en wordt Mr. S.M aangesteld als curator. BEOORDELING I. Het staat vast en het wordt door de curator niet betwist dat de NV P België zich in genen dele heeft gehouden aan artikelen 3 en 4 van de Wet van 19 december 2005 betreffende de precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten. Het is evenmin betwist dat de basisovereenkomst van 25 juli 2007 als franchiseovereenkomst valt onder het toepassingsgebied van de Wet van 19 december Met toepassing van artikel 5 van de Wet van 19 december 2005 is de overeenkomst nietig.

5 1'..1.% De BVBA Y heeft de nietigheid van de overeenkomst ingeroepen binnen de twee jaar na het tot stand komen van de franchiseovereenkomst. Artikel 5 heeft het over "inroepen" van de nietigheid. "Inroepen" is niet hetzelfde als de rechtsvordering instellen noch de verweerexceptie in rechte formuleren. Het volstaat dat de franchisenemer - in beginsel met alle middelen van recht te bewijzen.,- zich desbetreffend duidelijk uitspreekt ten overstaan van de wederpartij. Er zijn geen vormvoorschriften. (zie o.m. D.Mertens, "De nieuwe wet precontractuele informatie doorgelicht" in Actualia Tussenpersonen, Intersentia, 2006, blz. 30, nr. 40). De BVBA Y kan deze "exceptie" van nietigheid met succes in rechte inroepen, ook nadat de twee jaar zijn verlopen, aangezien zij het al ingeroepen heeft binnen de twee jaar en bijgevolg op nuttige wijze in haar aangetekend schrijven van 13 december A. Met betrekking tot de gebeurlijke nietigheid van de overeenkomst werpt de curator de volgende argumenten op: - de BVBA Y kan de nietigheid van de basisovereenkomst niet meer inroepen, omdat * er sprake is van stilzwijgende bevestiging door de BVBA Y * de nietigheid niet wordt gevorderd binnen de twee jaar - de BVBA Y kan evenmin de nietigheid inroepen als verweerexceptie, omdat * de termijn van twee jaar een vervaltermijn is (en geen verjaringstermijn) - de BVBA Yi kan evenmin de nietigheid van de overeenkomst opwerpen op grond van wilsgebreken, omdat * deze vordering onontvankelijk is met toepassing van artikel 807 Ger.W. * er geen bewijs is van enig wilsgebrek. B. De appellant q.q. kan niet gevolgd worden in zijn bewering dat er sprake zou zijn geweest van een stilzwijgende bevestiging van de overeenkomst door de BVBA Y

6 14..7.% De nietigheid die wordt ingeroepen is een relatieve nietigheid. Aldus is inderdaad de bevestiging mogelijk. De bevestiging is aan geen bepaalde vorm onderworpen. De stilzwijgende bevestiging vloeit voort uit elke houding, uit elke daad die redelijk niet anders kan worden uitgelegd dan als een prijsgeven van de eis tot nietigheid. (zie Dekkers - Verbeke, Handboek Burgerlijk Recht,lIl, blz , nr. 214) De curator werpt op dat de BVBA Y. met kennis van zaken gedurende anderhalf jaar vrijwillig de overeenkomst heeft uitgevoerd én dat de redenen waarom de BVBA Y inroept om de samenwerking te beëindigen, ongegrond zijn. De appellant q.q. wil de Wet van 19 december 2005 op een wel zeer eigenaardige wijze interpreteren. Artikel 5 is duidelijk: ingeval van niet-naleving van de bepalingen van artikel 3 - zoals in casu - heeft de beschermde persoon, met name de franchisenemer, de mogelijkheid om gedurende twee jaar na het sluiten van de overeenkomst, de nietigheid ervan in te roepen. Aan méér voorwaarden dan de niet-naleving van artikel 3, hoeft niet voldaan te worden: de niet-naleving van artikel 3 volstaat "op zich" voor de BVBA Y' als reden om de nietigheid in te roepen. Er hoeft niets méér te worden aangetoond door de franchisenemer. Aldus hoeft hij niet bijkomend een wilsgebrek aan te tonen. Evenmin hoeft hij een bijkomende (bijkomend bij de niet-naleving van artikel 3) andere plausibele reden aan te tonen voor het inroepen van de nietigheid. De Wet is streng. De Wet is echter ook duidelijk. c. Hierboven is reeds bevestigd dat het "inroepen" van de nietigheid geenszins een handeling in rechte hoeft te zijn. Er is geen enkele vormelijkheid aan de geldigheid het "inroepen" verbonden. Op 13 december 2008 heeft de BVBA Y de nietigheid formeel in het aangetekend schrijven ingeroepen. Dit is binnen de twee jaar na het afsluiten van de overeenkomst (25 juli 2007). Voor de tijdigheid ervan volstaat dit. Gezien voorgaande is de discussie over een de vraag of de termijn van twee jaar een vervaltermijn is dan wel een verjaringstermijn, niet eens aan de orde.

7 A.7.% Een prejudiciële vraag aan het Grondwettelijk Hof in dit verband (andere gevolgen in zoverre het een vervaltermijn c.q. een ve~aringstermijn zou zijn) is bijgevolg niet eens in overweging te nemen. D. Waar de tijdigheid en duidelijkheid van het inroepen van de nietigheid vaststaan en er dan ook is voldaan aan artikel 5, eerste lid van de Wet, kan de BVBA Y met nuttig gevolg de nietigheid van de overeenkomst inroepen als verweer ten gronde tegen de aanspraken van de curator. Het inroepen ervan door de BVBA Y is geen exceptie in de zin van het gerechtelijk recht. Het verweer vanwege de BVBA Y is een verbintenis rechtelijke exceptie van nietigheid en betreft een verweer ten gronde en geen exceptie in de zin van het gerechtelijk recht (zie o.m. T.Tanghe, "Rit langs de drie gerechtelijke wegen bij aantasting van een overeenkomst door een nietigheidsgrond" in T.P.R. 2012, blz. 705 e.v., meer bepaald blz , nr. 28). Alle aanspraken van de curator zijn gestoeld op de nietige overeenkomst en zijn bijgevolg om die reden als ongegrond af te wijzen. E. Gezien het voorgaande, hoeft niet nader ingegaan te worden op de andere argumenten die door de BVBA y: ten laste van de gefailleerde vennootschap worden ingeroepen A. Ingevolge de nietigheid, die in beginsel "ex tunc" werkt, moeten de partijen hersteld worden in de aan de overeenkomst voorafgaande toestand. Evenwel ingeval van overeenkomsten met opeenvolgende of doorlopende prestaties, waar de restitutie van de prestaties niet volledig mogelijk is, moeten de gevolgen van de nietigheid onvermijdelijk getemperd worden. Er is geen aanleiding om ook maar enige verantwoordelijkheid te leggen bij de BVBA Y uit hoofde van het beginsel 'in pari causa turpitudinis cessat repetitio'.

8 1\.7.% De zuiver wettelijke regeling van de precontractuele informatie is de enige en voldoende grond tot de vernietiging die terecht door de BVBA Y: is ingeroepen: de NV P. België heeft zich niet aan de wettelijke regels gehouden. 8. De nietigheid is door de BVBA Y : met succes ingeroepen. Er kan niet ingezien worden waar er van verjaring sprake zou kunnen zijn van enige vordering in verband met het zoveel als mogelijk uitwissen van de gevolgen van de nietige overeenkomst. Er zij herhaald dat de problematiek van verval of verjaring niet eens aan de orde is. c. Het toetredingsgeld van ,00 EUR is zonder meer terug te betalen. Er kunnen door de NV P. ' België misschien veel kosten en moeite zijn gespendeerd aan het intreden en opleiden van de BVBA Y., doch zij waren alle verbonden met het in werking treden van een uiteindelijk nietige overeenkomst. De eerste rechter heeft hierbij ,00 EUR op redelijkheid- en billijkheidsgronden gevoegd. Het hof leest in de door de curator gevorderde facturen een maandelijkse aanspraak (excl. BTW) vanwege de NV P _ België ,00 EUR als "retributie 9 toestellen" - 750,00 EUR als "publiciteit en marketing" - 175,00 EUR als "onderhoudsgarantie toestellen" - 455,00 EUR als "bijdrage website" - 180,00 EUR als "bijdrage ambassadrice". Het 'franchiseavontuur' moet voor alle betrokkenen op financieel vlak zo neutraal mogelijk worden afgehandeld. De nietigheid mag geen bron van verrijking zijn. Een en ander betreft immers geen schadevergoeding doch wél het zo goed als mogelijk terugplaatsen van de partijen in de toestand van juist vóór de basisovereenkomst. De maandelijkse bijdragen vanwege de franchisenemer zoals blijkt uit de facturatie, zijn enerzijds investeringen voor de kwestieuze maand zelf - en hebben dan ook hun ogenblikkelijke gevolgen voor de omzet van de franchisenemer -, doch anderzijds zijn het voor een franchisenemer ook investeringen voor de lange termijn.

9

10