Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 26 september 2003 C F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C F.- QUALIVIE NV., Mr. Cécile Draps, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen D. J.-C. I. Bestreden beslissing Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest dat op 10 september 2001 door het Hof van Beroep te Bergen is gewezen. II. Rechtspleging voor het Hof Afdelingsvoorzitter Claude Parmentier heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal Xavier De Riemaecker heeft geconcludeerd.

2 26 september 2003 C F/2 III. Middel Eiseres voert een middel aan. Het is als volgt gesteld : Geschonden wetsbepalingen - de artikelen 1271, 2, 1273, 1275 en 1315 van het Burgerlijk Wetboek ; - artikel 870 van het Gerechtelijk Wetboek; - algemeen rechtsbeginsel dat afstand van recht alleen kan worden afgeleid uit gegevens die voor geen andere uitlegging vatbaar zijn. Aangevochten beslissingen en redenen Het arrest wijst de rechtsvordering van eiseres tegen verweerder af op grond : enerzijds, dat (verweerder) aanvoert dat de concessieovereenkomst van alleenverkoop is overgedragen op de onderneming die hij in 1993 heeft opgericht en dat noch die overeenkomst noch de sinds die datum opgemaakte facturen hem niet langer aanbelangen ; een wederkerige overeenkomst met toestemming van de overgedragen medecontractant kan worden overgedragen ; een dergelijke toestemming kan stilzwijgend zijn en kan volgen uit het samenvallen van feiten waaruit de vaste wil van de medecontractant blijkt om te aanvaarden dat de algemene schulden bij de overeenkomst worden overgedragen aan een derde overnemer en de overdrager wordt vrijgesteld ; er wordt in dit geval niet betwist dat sedert de oprichting van de BVBA JCD Piscines alle facturen die (eiseres) heeft opgemaakt uitsluitend op naam van die BVBA zijn opgesteld en aan haar zijn geadresseerd ; de rekeninguittreksels zijn eveneens aan haar geadresseerd ; uit die feiten volgt dat (eiseres) haar, stilzwijgende doch vaststaande, toestemming heeft gegeven om de rechten en verplichtingen uit de concessieovereenkomst van alleenverkoop en uit de rekeningen die verband

3 26 september 2003 C F/3 houden met de uitvoering van die overeenkomst, voortaan door de BVBA JCD Piscines te laten uitvoeren ; zij heeft aldus de overdracht aanvaard van de wederkerige overeenkomst die oorspronkelijk met (verweerder) was gesloten, en, anderzijds, dat alleen het feit dat haar raadsman op 9 december 1998 een ingebrekestelling naar JCD Piscines de heer D. heeft gestuurd en dat (verweerder) in april en mei 1999 enkele handgeschreven documenten voor ontvangst van een voorschot heeft ondertekend [die] hem door klanten waren bezorgd, zonder te verduidelijken dat hij als zaakvoerder optrad, niet volstaan om als tegenbewijs, aan te tonen dat de overdracht van de concessieovereenkomst van alleenverkoop niet is gebeurd of dat (eiseres) die overdracht niet heeft aanvaard. Grieven De overdracht van de verbintenissen die in een wederkerige overeenkomst zijn vervat kan alleen gebeuren met de vaststaande toestemming van de medecontractant die schuldeiser is van die verbintenissen om de overdrager vrij te stellen en laatstgenoemde hoort zulks te bewijzen, overeenkomstig de artikelen 1315, 1271, 2, 1273, 1275 van het Burgerlijk Wetboek en 870 van het Gerechtelijk Wetboek. Artikel 1273 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dienaangaande dat schuldvernieuwing, als bedoeld in artikel 1271, 2, van het Burgerlijk Wetboek, en die tot stand komt wanneer een nieuwe schuldenaar gesteld wordt in de plaats van de vorige, die door de schuldeiser van zijn verbintenis ontslagen wordt, niet wordt vermoed; de wil om ze tot stand te brengen moet duidelijk uit de handeling blijken. Anderzijds brengt, ingevolge artikel 1275 van het Burgerlijk Wetboek, de omstandigheid dat een schuldenaar aan de schuldeiser een andere schuldenaar geeft die zich tegenover de schuldeiser verbindt, geen schuldvernieuwing teweeg, indien de schuldeiser niet uitdrukkelijk heeft

4 26 september 2003 C F/4 verklaard dat hij zijn schuldenaar die de delegatie gedaan heeft, van zijn verbintenis wil ontslaan. Bovendien kan het vrijstellen van de overdrager, net zoals elke afstand van een recht, alleen worden afgeleid uit omstandigheden die voor geen andere uitlegging vatbaar zijn. Het arrest leidt de stilzwijgende maar vaststaande toestemming van eiseres om de overdracht van de schulden uit de overeenkomst aan een derde overnemer aan te nemen en de overdrager vrij te stellen af uit de omstandigheid dat in dit geval niet wordt betwist dat sedert de oprichting van de BVBA JCD Piscines alle facturen die (eiseres) heeft opgemaakt uitsluitend op naam van die BVBA zijn opgesteld en aan haar zijn geadresseerd ; dat de rekeninguittreksels eveneens aan haar zijn geadresseerd, terwijl uit die omstandigheden alleen kan worden afleid dat eiseres akte heeft genomen van de delegatie die verweerder heeft verricht. Het oordeelt tevens dat alleen het feit dat (de) raadsman (van eiseres) op 9 december 1998 een ingebrekestelling naar JCD Piscines de heer D. heeft gestuurd en dat (verweerder) in april en mei 1999 enkele handgeschreven documenten voor ontvangst van een voorschot heeft ondertekend [die] hem door klanten [waren] bezorgd, zonder te verduidelijken dat hij als zaakvoerder optrad, niet volstaan om als tegenbewijs aan te tonen dat de overdracht van de concessieovereenkomst van alleenverkoop niet is gebeurd of dat (eiseres) die overdracht niet heeft aanvaard, terwijl de aldus vastgestelde gegevens integendeel aanwijzingen kunnen zijn dat er geen schuldvernieuwing door wijziging van schuldenaar is geweest en dat eiseres niet hoort te bewijzen dat er geen schuldvernieuwing is geweest. Het arrest miskent aldus de wettelijke begrippen schuldvernieuwing door het in de plaats stellen van een nieuwe schuldenaar en delegatie (schending van de artikelen 1271, 2, en 1275 van het Burgerlijk Wetboek) en ook de regels inzake het bewijs van de schuldvernieuwing of meer in het algemeen van de vrijstelling van de overdrager in geval van overdracht van verbintenissen uit een wederkerige overeenkomst (schending van alle

5 26 september 2003 C F/5 bepalingen en van het algemeen rechtsbeginsel die in het middel worden aangewezen). IV. Beslissing van het Hof Overwegende dat, volgens de beginselen van het burgerlijk recht, schuldvorderingen kunnen worden overgedragen, schulden daarentegen niet ; dat de schuldenaar zijn verbintenis moet uitvoeren en zijn schuldeiser niet mag dwingen een nieuwe schuldenaar te aanvaarden in zijn plaats ; dat er sprake is van een schuldvernieuwing wanneer de schuldeiser instemt met die indeplaatsstelling van schuldenaars ; Dat, naar luid van artikel 1273 van het Burgerlijk Wetboek, schuldvernieuwing niet wordt vermoed; dat de wil om ze tot stand te brengen duidelijk uit de handeling moet blijken ; Dat, ingevolge artikel 1275 van dat wetboek, een delegatie, waarbij een schuldenaar aan de schuldeiser een andere schuldenaar geeft die zich tegenover de schuldeiser verbindt, geen schuldvernieuwing teweegbrengt, indien de schuldeiser niet uitdrukkelijk heeft verklaard dat hij zijn schuldenaar die de delegatie gedaan heeft, van zijn verbintenis wil ontslaan ; Overwegende dat het hof van beroep alleen uit de omstandigheden dat dat sedert de oprichting [door verweerder] van de BVBA JCD Piscines, waarnaar naar verweerders zeggen de concessieovereenkomst van alleenverkoop tussen hem en eiseres is overgedragen, alle facturen die [eiseres] heeft opgemaakt uitsluitend op naam van die BVBA zijn opgesteld en aan haar zijn geadresseerd en dat de rekeninguittreksels zijn eveneens aan haar geadresseerd, niet wettig heeft kunnen afleiden dat eiseres met de overdracht van die overeenkomst en dus met de vrijstelling van verweerder had ingestemd ; Dat het middel gegrond is ;

6 26 september 2003 C F/6 OM DIE REDENEN, HET HOF Vernietigt het bestreden arrest in zoverre het uitspraak doet over het hoger beroep van verweerder en over de kosten daarvan ; Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde arrest ; Houdt de kosten aan en laat de beslissing daaromtrent aan de bodemrechter over ; Verwijst de aldus beperkte zaak naar het Hof van Beroep te Brussel. Aldus geoordeeld door het Hof van Cassatie, eerste kamer, te Brussel, door afdelingsvoorzitter Claude Parmentier, de raadsheren Christian Storck, Didier Batselé, Albert Fettweis en Philippe Gosseries, en in openbare terechtzitting van zesentwintig september tweeduizend en drie uitgesproken door afdelingsvoorzitter Claude Parmentier, in aanwezigheid van advocaat-generaal Xavier De Riemaecker, met bijstand van adjunct-griffier Christine Danhiez. Vertaling opgemaakt onder toezicht van afdelingsvoorzitter Robert Boes en overgeschreven met assistentie van griffier Philippe Van Geem. De griffier, De afdelingsvoorzitter,