14 juni

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten Bezoekadres Huis der Provincie Markt CG Arnhem Postadres Postbus GX Arnhem Mergebestand telefoonnummer (026) telefaxnummer (026) adres internetsite datum zaaknummer 14 juni onderwerp Toezending verslag Cinemecbijeenkomst Geachte mevrouw, mijnheer,, Bijgaand gelieve u aan te treffen de verslagen van de workshops over de Uitvoeringsagenda, gehouden op woensdag 1 juni jl. in Cinemec Ede. In dat verslag treft u ook een lijst aan met alle ontvangen ideeën en suggesties. Ons college heeft de gemaakte opmerkingen en ingeleverde suggesties bekeken en gebruikt bij het opstellen van de Uitvoeringsagenda 2011 e.v. Deze Uitvoeringsagenda is inmiddels door ons college vastgesteld en zal 22 juni in een extra Statencommissie behandeld worden, terwijl Provinciale Staten deze behandelen in hun vergadering van 29 juni a.s. U kunt dit document vinden in het Stateninformatiesysteem op onze website Wij kijken terug op een geslaagde middag waarop wij veel input mochten ontvangen. Wij willen u daarvoor hartelijk danken. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Gelderland Commissaris van de Koningin secretaris inlichtingen bij Kiki Jamar telefoonnummer (026) adres post@gelderland.nl BNG 's-gravenhage, rekeningnummer Rabobank, rekeningnummer ING, rekeningnummer btw-nummer NL B03 code: Voorstel aanbiedbrief verslag 1 juni.doc / IBAN-nummer NL74BNGH SWIFT/BIC: BNGHNL2G

2 Verslagen Bijeenkomst van Coalitieakkoord naar Uitvoeringsagenda 1 juni 2011 in Cinemec Ede Op 1 juni jl. Is er in Cinemec Ede een bijeenkomst gehouden met de maatschappelijke partners van de provincie over de vertaling van het coalitieakkoord Uitdagend Gelderland naar een uitvoeringsagenda. In tien workshops is tussen alle aanwezigen van gedachten gewisseld aan de hand van stellingen. De workshops waren ingedeeld volgens de volgende thema s c.q. rond de portefeuillehouders van het college: Rond Ged. Conny Bieze: Workshop 1: Economie en vergunningverlening/handhaving Workshop 2: Mobiliteit Rond Ged. Co Verdaas: Workshop 1: Ruimtelijke ordening. luchtvaart en wonen Workshop 2: Water en gebiedsontwikkeling Rond Ged. Jan Jacob van Dijk: Workshop 1: Landelijk Gebied en Recreatie en toerisme Workshop 2: Zorg en welzijn, Regio- en stadscontacten, Arbeidsmarktbeleid Rond Ged. Annemieke Traag: Workshop 1: Milieu, Cultuur, Cultuurhistorie, Jeugdzorg Workshop 2: Klimaat en Energie, Innovatiebeleid Rond Ged. Jan Markink: Workshop 1: Algemeen bestuur (bestuursstijl), Sport Workshop 2: Financieel beleid, investeringsagenda, provinciale kerntaken Hieronder treft u de verslagen van de workshops aan. Vanaf pagina 30 zijn de ontvangen schriftelijke ideeën opgenomen. Workshop Economie en vergunningverlening/handhaving: Voorzitter: Albert Schol. Gedeputeerde Conny Bieze. Verslag: Sander Veltmaat Samenvatting: Steviger beleid voor Topsectoren Er is verdeeldheid over het topsectorenbeleid. Aan de ene kant wordt beweerd dat het met de topsectoren Food Valley en Health Valley goed is gegaan en dat hierop voortgeborduurd moet worden. Health Valley moet zelfs nog breder getrokken worden richting Brabant. Echter, het moet niet alleen gaan om een topbenadering, er moet ook in de breedte gekeken worden. Een andere groep beweert dat er vooral meer gekeken moet worden naar de maakindustrie, waar erg veel potentie is in economische zin. Wel is er overeenstemming over de bewering dat de provincie een faciliterende en regisserende rol moet hebben, omdat er over regiogrenzen heen gekeken moet worden. Daarbij is innovatie het sleutelwoord. Logistieke sector is speerpuntensector De logistieke sector heeft te maken met allerlei ontwikkelingen waarbij vaak problemen ontstaan in de planologische sfeer. Economische en ecologische belangen (wetgeving) staan vaak haaks op elkaar. In de workshop wordt gepleit voor realisme en regionale afstemming. Een goede infrastructuur is de basis voor een goede Gelderse economie. Maar het moet niet ten koste gaan van de natuur. De rol van de provincie ligt in de regionale afstemming. Daarbij moet verder geborduurd worden op het actieplan goederenvervoer. 1

3 Vergunningverlening en handhaving: belonen van goed gedrag Op het gebied van vergunningverlening en handhaving wordt beweerd dat er sprake is van juridificering door grootschalige calamiteiten in Nederland. Men pleit voor het uitdunnen van vergunningverlening. Dit houdt in dat minder overheidsinstanties zich bezig houden met vergunningverlening. Met de komst van de RijksUitvoeringsDiensten (RUD s) kan dit uitkomst bieden voor de problematiek die er nu heerst. Daarnaast werd tijdens de workshop het begrip turn-key vergunningverlening geïntroduceerd. Dit houdt in dat op projectbasis een vergunning kan worden verleend. Hier kan mee worden geëxperimenteerd. Hier ligt een rol voor de provincie. Uitwerking: Stelling 1: Steviger beleid voor topsectoren In de vorige collegeperiode is al stevig ingezet op de topsectoren Food en Health. Het Rijk heeft nu de stelling ingenomen om volop in te zetten op de Topsectoren. Dhr. Gelderman (natuurschoonwet Landgoed Beekvliet Gelre bv) pleit voor inzet op systeeminnovatie voor het kweken van algen. Bedrijven moeten aan elkaar gekoppeld worden, initiatieven uit het veld moeten gestimuleerd worden. Hier ligt een taak voor de provincie. Ged. Conny Bieze beaamt dit. Jos Werner (voorzitter Health Valley) benadrukt dat Health Valley veel breder moet gaan dan Nijmegen. Het betreft de as Eindhoven, Nijmegen, Twente, om mee te beginnen. Deze regio s moeten met elkaar verbonden worden. In het verleden is de Regiegroep Triangle (Wageningen, Nijmegen, Twente) succesvol geweest. Hij pleit voor een samenvoeging met de provincie Brabant. Bart van Moorsel (secretaris SER Gelderland) is kritisch op de stelling dat er steviger beleid moet komen voor de topsectoren. Hij vindt dat de provincie complementair moet zijn. Met name in de maakindustrie zit veel potentie. Er is veel innovatieve kracht en grote potentie voor economische groei. De provincie moet haar koers verleggen. Dhr Van der Weerd (wethouder Ede) beweert dat de rol van de provincie met name ligt in de faciliterende rol. Achterblijvende gemeentes moeten geen hinder van de provincie ondervinden. De provincie is een uitermate geschikte partner om bij onderwerpen als structuurvisies, infrastructuur en campusontwikkeling te ondersteunen met haar specifieke kennis. Dhr. Wildschut (Regio Achterhoek) maakt een vergelijking met de sportsector. Hij vindt dat niet alleen de top(sport) ondersteund moet worden, maar dat er een relatie gelegd moet worden met de breedte(sport). Hij noemt biogas als voorbeeld. De provincie moet hier een positie innemen. Gemeenten en provincie hebben elkaar nodig, er moet een gebied aangewezen worden (desnoods een inpassingsplan) en er is regelgeving nodig. Dhr. Blokhuis (gemeente Apeldoorn) benadrukt de potentie van de innovatieve maakindustrie (A doorn: banen; klein aandeel innovatieve maakindustrie) in navolging van Bart van Moorsel. Dhr. Lorist (VNO NCW Stedendriehoek) beweert dat de keuze voor de 9 topsectoren over de regio s heen gaat. De regio s moeten uitgedaagd worden om over de grenzen heen te kijken, en dat ontbreekt aan het huidige beleid. Hier ligt een duidelijke taak voor de provincie. Dhr. Cremer (VNO NCW Stedendriehoek) benadrukt dat er veel initiatieven uit de ondernemerswereld komen. Onderwijs en arbeidsmarkt worden gekoppeld en er worden banen geschept. Maar een goede verbinding tussen de Achterhoek en de Stedendriehoek ontbreekt nog. Hier ligt een taak van de provincie. Ged. Conny Bieze benadrukt dat er breder naar zal worden gekeken. Alles wat innovatief is, is het sleutelwoord van de toekomst. Stelling 2: Logistieke sector is speerpuntensector Gelderland is centraal gelegen als het gaat om transport. De A12, de A15, de A50, de betuwelijn, de rivieren, etc. Maar hoe nu verder? 2

4 Dhr. Schasfoort (Verladersorganisatie EVO) benadrukt dat de transportsector een faciliterende sector is om andere sectoren te laten floreren. Het Actieplan Goederenvervoer is een goede basis om verder uit te werken en de provincie moet aanhaken bij het landelijke beleid. Dhr. De Nooij (Lindus) beweert dat er veel energie is bij ondernemers. De provincie moet haar verantwoordelijkheid nemen en commitment zoeken om samenwerking tussen de 3 O s (Overheid, Ondernemers, Onderwijs) te bewerkstelligen. Dhr. De Nooij nodigt de provincie uit om op bedrijvenbezoek te komen in de Liemers. Dhr. Hurenkamp (KvK Midden Nederland) wil dat het goederenvervoerbeleid wordt doorgezet én geïntensiveerd. Er moet een marktverkenning uitgevoerd worden naar containervervoer. Is er, na een eerste nog te ontwikkelen terminal in Medel, een tweede terminal nodig? Gemeente en ondernemers zijn in gesprek. De provincie moet hierbij aanhaken en haar regisseursrol pakken. Ged. Conny Bieze reageert hierop door te zeggen dat de bottleneck voor het goederenbeleid in de ruimtelijke ordeningssfeer zit. Als de markt het oppakt kan de provincie haar regierol pakken. Dhr. Lamers (gemeente Rijnwaarden) houdt een pleidooi voor meer ontwikkelingen van industrieterreinen aan het water om het spoor en de weg te ontlasten. Dhr. Reijnen (Gelderse Milieu Federatie) bekritiseert de stelling. De nadruk moet liggen op efficiënt goederenvervoer met een vermindering van het wegvervoer ten gunste van het spoor en het water. Er moet sprake zijn van een regionale aanpak. Het GMF staat niet onwelwillend tegenover een terminal, als er maar regionaal wordt afgestemd. Dhr. Hepp (Transport en Logistiek Nederland, regio Oost) plaatst een nuance bij de stelling van dhr. Reijnen dat er wel degelijk veel regionale afstemming is. Maar men moet realistisch zijn. De factor tijd is belangrijk, en het wegverkeer zal altijd in grote mate blijven bestaan. Start daarnaast met een kwaliteitsnetwerk goederenvervoer o.b.v. de drie modaliteiten. Dhr. Van der Pol (GMB Beheer BV transportbedrijf Opheusden) beweert dat het containervervoer zal verdubbelen tot Praat dus niet over het doortrekken van de A15, maar over het verbreden ervan. Dhr. Gerritsen (Gemeente Zutphen) is kritisch op de ondernemers binnen de vervoerssector. Op industrieterrein de Mars werd een containeroverslagterminal gefaciliteerd, maar de vervoerssector wilde er niet in investeren. Financiën zijn vaak het knelpunt. Dhr. Lamers (wethouder Rijnwaarden) is blij met de opstelling van het GMF. Als wethouder ervaart hij snel knelpunten met natuur vlak langs het water. Wellicht valt er samen nog meer te realiseren op regionaal niveau. Bij deze afstemming ligt een duidelijke taak voor de provincie. Ged. Conny Bieze benadrukt dat de koppeling van de modaliteiten vaak in de natuurgebieden plaatsvindt. Economische ontwikkelingen zijn noodzakelijk, dus zal er over compensatiemaatregelen gepraat moeten worden om ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk te maken. Hier ligt een taak voor de provincie. Stelling 3: Vergunningverlening en handhaving: belonen van goed gedrag Bedrijven die het goed doen moeten met rust worden gelaten, dit wekt vertrouwen Dhr. Van der Pol (GMB Beheer BV) beweert dat er door de grootschalige calamiteiten in Nederland (onlangs in Moerdijk) sprake is van juridificering. De trend gaat de verkeerde kant op. Mooie woorden, weinig daden. Dhr.? pleit voor een turn-key vergunningverlening. Experimenteren op het gebied van vergunningverlening op projectbasis. Dhr. De Kroon (F.O.V) heeft kritiek op de vergunningverlening. Hij pleit ervoor dat zich maximaal twee instanties met een vergunningverlening mogen bemoeien. Dhr. Verduin (Industriële Kring Bronckhorst) vindt dat het belonen van goed gedrag breder getrokken moet worden. Afnemers (gemeenten) kiezen voor goedkope oplossingen uit het buitenland, in plaats van duurzame oplossingen uit de regio. Hij roept de provincie op hier iets aan te doen. Ged. Conny Bieze sluit af met de opmerking dat de RUD s (Regionale UitvoeringsDiensten) het vergunningverlenings- en handhavingsprobleem op kunnen lossen met eenduidige regelgeving als één organisatie. Verslag workshop mobiliteit Voorzitter dhr Schol. Ged. Conny Bieze. Verslag: Olof Mudde. 3

5 Samenvatting - Steun voor doortrekking A15 en verbreding A1, aanbod om mee te denken bij landschappelijke inpassing A15 (Gelders Genootschap). - Daarnaast aandacht voor overige knelpunten op rijkswegennet (A15 bij Tiel, Hoevelaken, A1/A30, A12 bij Westervoort). - Steun voor verbetering verbinding tussen Arnhem Apeldoorn, aandacht voor mogelijke knelpunten infrastructureel en door samenloop met dienstregeling NS. - Aandacht voor verkeersmodellen en toekomstige ontwikkelingen: andere vormen van vervoer, effect demografische ontwikkelingen op behoefte aan mobiliteit moet meegenomen worden bij toekomstig beleid. - Tot slot extra aandacht voor knelpunten op provinciale wegen, ontsluiting bedrijventerreinen met OV en mobiliteitsmanagement en voor de wisselwerking rijgedrag en verkeersveiligheid. Stelling 1: Doortrekken A15 is goed voor Rotterdam en de Achterhoek Dhr. Schasfoort (EVO): ondersteuning stelling, mis wel het belang dat de A15 heeft voor heel Gelderland. De doorgetrokken A15 zal veel verkeer verwerken dat nu nog gebruik maakt van de andere wegen. Dhr. Docter (KvK Midden Nederland): Doortrekking heeft topprioriteit, maar de huidige A15 loopt ook snel vol, er is verbreding van de rest van de A15 nodig. Dhr. Nijland (gemeente Zevenaar): we moeten ophouden met onszelf deze vraag te stellen, de doortrekking moet er komen, gewoon doorgaan. Dhr. Zomerdijk (Burgemeester Duiven): de A15 is ook van belang voor de Liemers, wel belangrijk om oog te hebben voor de landschappelijke inpassing bij de dorpen waar de doorgetrokken A15 komt te liggen. Dhr. Henning (raadslid gemeente Tiel): de A15 moet doorgetrokken worden, maar sluit me wel aan bij de eerdere uitspraak dat de huidige A15 nu ook al volloopt en een doorgetrokken A15 zal extra verkeer aantrekken dus zorg ook voor alternatieven op de parallelle spoor- en waterwegen. Dhr. Reijnen (GMF): doortrekking van de A15 zien we als een middel, goede bereikbaarheid is doel. Het regiocombi-alternatief is een goed alternatief en het gebrek aan middelen voor een tunnel zegt ook al iets over de aandacht in Den Haag voor de A15. Doortrekking A15 is één ding, maar welke gevolgen heeft dit eigenlijk, zou kunnen leiden tot verschuiving van de behoefte aan bedrijventerreinen tussen de gemeenten in de regio. Dhr. Janssen: belang is breder, het gaat ook om versterking van de mainportfunctie voor de ontwikkeling van de Nederlandse economie. Dhr. Bateman (VNO-NCW): gaat niet om de vraag of, maar vooral om wanneer? Is het mogelijk om voor 2014 de schop in de grond te steken? Mw. Steentjes (Gelders genootschap): let bij de A15 ook op de leefbaarheid, we willen als Gelders Genootschap graag bijdragen of meedenken aan een goede inpassing. (aanbieding meedenken) Dhr. Geukers, burgemeester Westervoort: A15 is belangrijk, maar we moeten de A12 niet vergeten. Dagelijks hebben we te maken met filemeldingen voor dit deel van de A12. Ik pleit voor de realisering van regiostroken langs de snelweg net als in andere regio s zodat het verkeer zich beter af kan wikkelen. Mw. Bieze (gedeputeerde mobiliteit Provincie Gelderland): het idee van de regiostroken spreekt me aan en wil ik meenemen. Daarnaast blij met de adhesiebetuigingen ook van gemeenten waar een doorgetrokken A15 door heen zal gaan. Ik sluit me aan bij de insteek dat mobiliteit een middel is en ik zie dat we allemaal een enorme behoefte hebben om ons te verplaatsen en dat moeten we zo goed mogelijk zien af te wikkelen. Wat betreft doortrekking van de A15 tov van verbreding van het bestaande deel moeten we ons realiseren dat dit allereerst een rijksweg betreft waarbij ik al blij ben als we de doortrekking echt kunnen realiseren. Stelling 2: Verbreding van de A1 maakt Oost-Nederland sterken 4

6 Burgemeester De Graaf (Apeldoorn): De A1 is voor de verbinding met Duitsland even belangrijk als de A12, er gebeurt van alles langs deze snelweg, het vormt echt een economische as en daarnaast zien we nu dagelijks dat het verkeer tussen Beekbergen Deventer Azelo vast staat en dat er sprake is van veel vrachtverkeer. Met andere woorden is de verbreding van de A1 van groot belang. Drinkema (Nijkerk): de A1 bij Hoevelaken vraagt ook aandacht. Het knooppunt ligt net op Utrechts grondgebied en het lijkt erop dat de rijksbijdrage te karig is om de op- en afritten van Hoevelaken zelf te laten bestaan terwijl deze voor een goede bereikbaarheid nodig zijn. Provincie Utrecht heeft hiervoor middelen gereserveerd en ik vraag Gelderland om hetzelfde te doen. Dhr, Lorist (VNO-NCW Stedendriehoek): wat betreft de verbreding van de A1 wijs ik op een bevolkingsonderzoek waaruit grote steun blijkt. Daarnaast is de betrokkenheid van Gelderland erg groot, er rijdt op dit stuk snelweg veel regionaal verkeer. Dhr. Penninx (burgemeester Voorst, portefeuillehouder mobiliteit in Stedendriehoek): de stelling klopt, vanuit de gemeenten in de Stedendriehoek wil ik hier mijn complimenten uitspreken voor de provinciale besturen van Gelderland en Overijssel voor de actieve opstelling richting Rijk, we hebben er alle vertrouwen in dat de verbreding er komt. Dhr. Hepp (TLN): De A1 en A15 zijn onmisbare transport corridors. Daarnaast wordt het knelpunt op de A1/A30 steeds groter niet alleen op het vlak van doorstroming, maar ook voor de verkeersveiligheid. Er is behoefte aan een lange termijn oplossing, terwijl dit knelpunt op nog geen enkele agenda staat. Mw. Bieze (gedeputeerde mobiliteit): Het belang van Gelderland bij een verbreding van de A1 is duidelijk. A1 is een duidelijke achterlandverbinding vanuit de regio Schiphol/Amsterdamse haven. Het knooppunt Hoevelaken zal ik binnenkort bespreken met mijn collega van Utrecht. Het knelpunt A1/A30 kwam ook naar voren uit een food valley rapport dat ik onlangs in ontvangst mocht nemen, we moeten voor de toekomst kijken wat daar aan gedaan kan worden. Let wel op: het betreft hier allemaal rijkswegen waarbij we afhankelijk zijn van de opstelling van het rijk. Stelling 3: Oplossing Apeldoorn Arnhem rechtstreeks Dhr. Mouw (ROCOV): in de uitvoeringsagenda heeft het collega van GS veel opgenomen over spoor. De verbinding tussen Apeldoorn en Arnhem is mogelijk met verhoudingsgewijs weinig middelen leidend tot duidelijk minder reistijd. Wel heb je nog enkel spoor tussen Apeldoorn en Zutphen, dus een extra trein is lastig in te passen en vraagt wisselsporen. Vanuit reizigersbelang ligt onze prioriteit bij de lijn Arnhem Doetinchem. Daarnaast is ook de Valleilijn van belang en liggen daar wensen tot doortrekking van Ede naar Arnhem. Dhr. Janssen: adhesiebetuiging, er ligt een duidelijke wens van de Staten. Wel aandacht voor de Ijssellijn, deze zal extra druk worden. Mw. Hegeman (ProRail): technisch is de verbinding te realiseren, belangrijk punt zal de samenloop worden, je gaat namelijk een regionaal spoornet verknopen met het hoofdnet waar de NS als enige gebruik van maakt. Dit maakt het niet makkelijk om op te lossen. Algemene opmerkingen mobiliteit Verkeersmodellen en toekomstige ontwikkelingen Dhr. Peerbolte (EBC): constateer een probleem bij verkeersmodellen, hoe zorgt je dat die goed aansluiten bij toekomstige ontwikkelingen, bijvoorbeeld het gebruik van andere typen voertuigen. Ik steek in bij de provincie omdat deze op alle niveaus bezig is. Reactie dhr Oostveen (provincie Gelderland): bij wegenbouw gebruiken we prognoses die ook up to date zijn. Daarnaast zien we vaak dat het verkeer een tijdje nodig heeft om zich te voegen naar nieuwe situaties. Verder sturen we ook bij op basis van nieuwe ontwikkelingen. Dhr. Uitdehaag (Wethouder Mobiliteit, Wageningen): de mobiliteit zal de komende jaren veranderen. Kijk daarom ook naar vergrijzing, demografische ontwikkelingen en het effect op de woon/werkstromen, recreatief verkeer. Hoe lang zijn de problemen van nu nog de problemen van de toekomst? Dhr. Van Moorsel (SER Gelderland): we zien duidelijk een afname van de beroepsbevolking, maar ook een toename van het aantal huishoudens en het aantal auto s. 5

7 Mw. Bieze (gedeputeerde): we moeten bekijken wat veranderingen kunnen zijn. We hebben natuurlijk jarenlang groei gehad, nu zien we een situatie van stabilisatie en in sommige gebieden een teruggang van de bevolking met andere verkeersstromen. Het is echt een uitdaging om daar wel over na te denken en te werken aan lange termijn oplossingen. Dhr. Reijnen (GMF): het fileprobleem speelt vooral in de spits, voor de lange termijn is de kilometerheffing waarschijnlijk wel nodig en die komt waarschijnlijk wel terug, betrek dat als provincie dan ook nu al bij de planvorming. Basismobiliteit, OV en N-wegen Dhr. Mouw (ROCOV): ik ben wel bezorgd dat het college de basismobiliteit wil gaan herijken aan economische factoren en zou aandacht willen vragen voor de sociale rol. Daarnaast een suggestie voor meer aandacht voor bussen en vervoersmanagement naar bedrijventerreinen en het inspelen op evenementen. Dit laatste is ook een oproep aan het bedrijfsleven. Dhr. Lorist (VNO-NCW Stedendriehoek): in de stedelijke regio s hebben we convenanten gesloten, maar het knap lastig om OV op bedrijventerreinen te krijgen. Daarnaast mag ik hopen dat we het provinciale budget ook gebruiken voor de N-wegen, zoals bijvoorbeeld de N786 waar de papierfabriek jaarlijks zo n 5mln aan economisch effect in de regio teweeg brengt. Dhr. Hepp (TLN): de N348 tussen Eefde en Deventer is ook van belang. Daarnaast vraag ik aandacht voor de doortrekking van de Maas-Waalweg (gemeentelijke weg) die van belang is voor het westen van Rivierenland en een relatie heeft met de verkeersveiligheid. Verkeersveiligheid Dhr. Buijs (Regiopolitie Gelderland Midden): aandacht niet alleen nodig voor mooie wegen, maar ook voor het rijgedrag en de verkeersveiligheid. In Gelderland ziet het er mooi uit, maar toch gebeuren er nog veel zware ongevallen. We gaan een Gelderse verkeersweek organiseren en ik hoop dat we over 4 jaar zover zijn dat we allemaal helder hebben wat het gedrag uitmaakt voor de verkeersveiligheid. Workshop Ruimtelijke ordening, luchtvaart en wonen Voorzitter: Tanja Prins. Gedeputeerde Co Verdaas. Verslag: Michiel Koetsier Thema 1: Gelderland als deel van landsdeel Oost positioneren ten opzichte van Randstad en Brainport K. Raas, gemeente Arnhem Pleit voor een goede positionering ten opzichte van Randstad en Brainport. Eind juni komt de structuurvisie Infrastructuur en Ruimte in de Tweede Kamer. Een opvallend onderdeel daarin is de Olympische ambitie. Daarvoor wordt door het Rijk naar Amsterdam en Rotterdam gekeken, zelfs voor hippische sport en andere evenementen. Wij zouden als Gelderland onze Olympische en wereldkampioenen moeten inzetten om onze bijdrage aan de Olympische ambitie scherp neer te zetten. J. Docter, Kamer van Koophandel Midden-Nederland Moet het echt gaan om positioneren ten opzichte van? Willen we onderscheidend zijn of zou het niet beter zijn om als algemeen uitgangspunt te hanteren om juist de gezamenlijke kansen met de Randstad en Brainport meer aandacht te geven. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gaan om strategische allianties ten aanzien van goederenvervoer en logistiek in relatie tot de Rotterdamse haven. A. Bragt, gemeente Zaltbommel Als gemeente in het meest westelijke deel van Gelderland is er weinig gevoel bij landsdeel Oost. Hang daar niet alles aan op. Wel is het goed om na te denken over de positie ten opzichte van Randstad en Brainport. A. Vos de Wael, Provinciale Staten Gelderland Werkt zelf in de Randstad en pleit er voor om niet te positioneren ten opzichte van de Randstad - die zijn erg op elkaar georiënteerd - en meer te focussen op de samenwerking met Brainport. Utrecht bijvoorbeeld kijkt sterk naar de Noordvleugel. Vandaar een pleidooi om veel duidelijker te richten op Brainport en veel minder op de Randstad. F. de Graaf, gemeente Apeldoorn Landsdeel Oost is een abstract begrip. Daarbinnen bestaan zoveel gebieden met zulke grote verschillen. Verlies die diversiteit niet uit het oog. Bijvoorbeeld Twente binnen 6

8 het landsdeel is wel erg op zichzelf. Dat alleen al onderstreept de noodzaak om het landsdeel niet als eenheidsworst te benaderen. Houd zicht op de verschillen, koetser die ook - dat levert meerwaarde. Thema 2: Positie steden versterken in relatie tot de vitaliteit van regio s F. de Graaf, gemeente Apeldoorn De stelling voelt te veel als een tegenstelling. Stad en regio kunnen niet zonder elkaar. Omliggende kleinere gemeenten kun je als stad niet missen en tegelijk geldt dat je de rest moet laten meeprofiteren van de trekkracht van de steden als economische motoren. Bijvoorbeeld de werknemers moeten voor een belangrijk deel uit de omliggende gemeenten komen - zo kent Apeldoorn een enorme pendel vanwege de werkgelegenheid voor maar liefst 93 duizend arbeidsplaatsen. Th. Steenkamp, gemeente West Maas en Waal Onderschrijft volledig de inbreng van Dhr. de Graaf. Dat zou een voorbeeld moeten zijn voor meer steden. Hij stelt dat de provincie ook lang heeft ingezet op veel woningen voor de steden. Vervolgens pleit hij er voor om ook in kleine kernen enige ruimte te bieden voor woningbouw en bedrijventerreinen voor de leefbaarheid. G. Nijland, gemeente Zevenaar Reageert in lijn met de eerdere sprekers: er moet een goede balans zijn in de aandacht voor de steden en de regio. Niet alleen qua wonen ook op het gebied van mobiliteit. De burger wil iets te kiezen hebben. Dat betekent ook dat er een mogelijkheid moet zijn om dicht bij je woonplek te werken. Daarom zou een nuancering van de stelling goed zijn. C. Haubrich-Gooskens, oud Statenlid Gelderland Er ligt onvoldoende accent op de wisselwerking tussen stad en regio. De houding van de grote stad ten opzichte van de kleintjes zou nog meer mogen uitademen dat zij elkaar echt nodig hebben, ook op cultureel vlak, wat betreft daklozenopvang en zorgvoorzieningen. Straal dat dan ook uit. Voorkom dat gemeenten met de rug naar de stad gaan staan. J. Geukers, gemeente Westervoort Wil er voor waken dat er alleen aandacht is voor de grote steden en het platteland. Westervoort is geen grote stad, maar ook geen platteland. Wil toch ook graag herkend worden. T. Elzinga, LTO-Noord Pleit voor een vitaal platteland. Een brede plattelandseconomie behoort echt tot de mogelijkheden. Dat vergt wel meer ruimte voor economische activiteiten in het buitengebied. Net als de woonfunctie moeten die extra mogelijkheden de ontwikkeling van de land- en tuinbouw niet belemmeren. In de huidige regelingen voor functieverandering van agrarische gebouwen gaat wonen boven werken. Het zou goed zijn als wonen en werken meer nevengeschikt worden. P. van Heek, Vereniging Kleine Kernen Zijn pleidooi is om werk te maken van plattelandswoningen. Maar functieverandering van agrarische bedrijven mag geen belemmering vormen voor degenen die doorgaan. Hij vindt de stelling eigenlijk te algemeen. Doe recht aan de diversiteit en benadruk de specifieke bijzonderheden van stad en regio. M. Uitdehaag, gemeente Wageningen Constateert dat de provincie al druk is met de woningbouwprogrammering. Daarbij gaat het om communicerende vaten tussen stad en regio. Naarmate je meer doet en toestaat op het platteland, hoe moeilijker het bij de steden zal zijn om zaken nog goed te ontwikkelen. Dat is provinciebreed wel degelijk een belangrijk issue. Thema 3: Samen meer aandacht schenken aan regionale woningbouwprogrammering G. Nijland, gemeente Zevenaar Reageert nog op dhr. Uitdehaag dat goed gekeken moet worden welk effect de sturing op programma's heeft. Dit heeft immers consequenties voor alle gemeenten. Het zou goed zijn om niet alleen te sturen op waar de meeste vraag is, maar ook hoe je de huidige afname in de bouwproductie weer op gang kan krijgen. Een vraagteken daarbij is nog wat het effect van de krimp zal zijn. Gemeenten maken zich zorgen over het geld en hun financiële positie, door tegenvallende projectontwikkeling en kostbare grondposities. In ieder geval moet voorkomen worden dat de crisis een debacle wordt voor sommigen doordat anderen de dans ontspringen - de financiele consequenties van de regionale programmering moeten in totaliteit bekeken worden. In het verleden was er een strakke sturing op aantallen, die daarna min of meer is vrijgelaten. Daar heeft iedereen aan meegewerkt en niemand had de crisis voorzien. Dat pleit er voor ook nu gezamenlijk als provincie en gemeenten per regio te kijken of we de doelstellingen uit het verleden zoveel mogelijk te verwezenlijken. Het moet niet zo zijn dat de provincie nu ineens gaat aanwijzen waar wel en waar niet langer gebouwd kan worden. Th. Steenkamp, gemeente West Maas en Waal Heeft veel vertrouwen in de regionale programmering ten opzichte van een afweging per gemeente. Hij ziet dat ook functioneren in Rivierenland. Dat is ook een 7

9 kwestie van de pijn verdelen - niet per gemeente, maar in regionaal verband. Graag wil hij van de provincie aandacht voor de regio en op dat niveau een grote verantwoordelijkheid hebben en houden. F. Catau, De Woonplaats (Achterhoek) De stelling klinkt erg als een geloofsbelijdenis. We zouden nog veel beter naar de concrete situatie moeten kijken. Ook meer kijken naar het belang van burgers, de waarde van hun, bestaande onroerend goed. Daar dreigt waardevermindering als we het de komende jaren niet goed doen en als het niet goed gaat met de markt zal die vermindering alleen maar groter zijn. Het is essentieel om afstand te nemen van het wensdenken en nog nadrukkelijker oog te hebben voor de markt en wat die precies vraagt. Accepteer de prognoses, ook als die tegenvallen. Alleen migratie is nog een beetje onzekere factor. hij pleit er voor om juist tussen 2011 en 2025 een forse inspanning te leveren om de kwaliteit van de bestaande voorraad te verbeteren. Na die tijd zal er eigenlijk alleen nog maar een vervangingsvraag zijn, dus eventuele extra impulsen moet je echt nu organiseren. Vanuit Woonplaats wordt bijvoorbeeld al gesignaleerd dat door de hele Achterhoek winkelcentra onder druk staan. Als die wegvallen gaat dat ten koste van de leefbaarheid en op de lange termijn ten koste van de algehele woonkwaliteit. H. Mulder, Kadaster Hij vindt de rol van de regio goed. Voor gemeenten zou dat ook moeten gelden, ook als dat betekent dat zij pijn moeten accepteren. Een minder geslaagd voorbeeld daarvan is Twente waar partijen afhaken in de regionale samenwerking nu de pijn voelbaar wordt. J. van den Hazel, EBC (Bruil) Pleit voor een goede afstemming met Utrecht en tussen de regio's. Dit is van groot belang omdat bijvoorbeeld in zowel Veenendaal als Ede sprake is van overtollige woningbouwlocaties en leegstand. H. Siep, Bouwend Nederland Regio Oost Zet vraagtekens bij nieuwbouw. In de Achterhoek is een slag gemaakt om maar liefst 60% van de plannen te schrappen. Dat is samen gedaan. Hij pleit voor meer aandacht voor bestaand onroerend goed. Juist in de bestaande voorraad is qua duurzaamheid heel veel te winnen. Ook hier wordt Twente als voorbeeld aangehaald, nu in positieve zin. Een landelijk label is nog niet door de Tweede Kamer gekomen is, maar een duidelijke impuls in duurzaamheid zou goed zijn. F. de Graaf, gemeente Apeldoorn Er zijn slimme oplossingen nodig in de woningbouw. We krijgen nu de rekening voorgeschoteld van onze eigen boekhoudkundige regels. Die eisen dat er nu voor veel geld wordt afgeboekt op grondposities daar waar projecten niet tijdig gerealiseerd kunnen worden. Opnieuw snijden in de aantallen zou een nieuwe claim opleveren. In veel projecten gaat het om lange termijnontwikkelingen die om een lange adem vragen. In plaats van afboeken zouden we ons moeten richten op prioriteren en temporiseren. Laat zicht op bouwen bestaan en voorkom zo onnodig afboeken. Denk na over slimme oplossingen en ga verstandig met de regels om, want als projecten eenmaal uit de boeken zijn verdwenen is dat een groot probleem. C. Haubrich-Gooskens, oud Statenlid Gelderland Beschrijft dat we tot nu toe woningbouw deden voor de toekomstige markt op basis van prognoses. Nu zijn er extra problemen door de crisis. En dat zal nog extra impact krijgen door de aanscherping van de huurvoorwaarden. Er is een offensief nodig richting de landelijke politiek om het marktmechanisme weer te laten werken. Als er niets aan de huurmarkt, de hypotheekrente en de doorstroming gebeurd maakt dat zinvol ingrijpen onmogelijk om de markt weer op gang te krijgen. Reactie Co Verdaas, gedeputeerde wonen, ruimte, water, buitenlandse betrekkingen, regionale uitvoeringsdiensten (RUD), bestuur interprovinciaal overleg en luchtvaart. Bedankt de aanwezigen voor hun bijdragen. Deze bijeenkomst is de aftrap voor de nieuwe manier van met elkaar omgaan. Zonder op alles in te gaan, toch een eerste reactie op alle inbreng - niet als definitief standpunt, maar om in het verdere gesprek mee te nemen. Hij zou graag het hele stelsel aanpassen. Maar belangrijk is om nu te onderkennen dat dit politiek taboe is in de huidige constellatie. Nu is het zaak om binnen de gegeven beperkingen oplossingen te zoeken totdat grote hervormingen echt in beeld komen. Wij gaan als provincie niet afboeken op de grondexploitatie. Daar stoppen we ons geld niet in. Wel werkt de provincie graag met de aanwezigen mee aan het aanpassen van de bestaande voorraad. Dat is pure noodzaak, wat geillustreerd wordt door het voorbeeld van een regio waar meer 0-tredenwoningen nodig zijn dan er nieuw gebouwd zullen worden. Ook wil hij graag verder in gesprek met ontwikkelaars en anderen. Voorkomen moet worden dat boekhoudkundige oplossingen het wensdenken voeden. Tegelijkertijd is het raar dat als een gemeente moet afboeken op een project dat direct helemaal naar 0 moet. 8

10 De regionale afstemming was in het verleden te vaak een cijferdiscussie. Dat is zonde en niet de essentie waar het om gaat. Dan moeten we wel met elkaar een modus vinden om niet alleen te blijven streven naar een kloppend ideaalplaatje en 'alles komt goed' en meer flexibiliteit accepteren van elkaar. De accenten die gedeputeerde Verdaas in ieder geval ziet zijn: - regie op regionale programmering op basis van onderlinge afspraken - een substantieel accent op de bestaande voorraad - recht doen aan regionale verschillen Workshop Water en Gebiedsontwikkeling Voorzitter: Tanja Prins. Gedeputeerde Co Verdaas. Verslag: Sonja Sprokkereef Thema 1: Focus in het waterbeleid op gevolgen klimaatveranderingen J.P. Augustijn, Regio Stedendriehoek: Hij onderschrijft de stelling van harte. De klimaatbestendige Ijssel wordt gezamenlijk opgepakt door de twee provindcies (Overijssel en Gelderland). De aanpak zou inhoudelijk verbreed moeten worden, met name met economie en recreatie en toerisme. Dit kan onder andere door het plek te geven in de Gebeidsagenda. Zo maken de twee provincie een kompas dat door de regio s (stedendriehoek, Stadsregio Arnhem, Regio Twente) wordt uitgewerkt. M.J.J. van Kemenade, Radboud Universiteit Nijmegen: Zij is een van de initiatiefnemers van Water Next. Met een groot aantal partijen (universiteiten, waterschappen, provincies, DLG, natuurorganisaties) kijken zij naar de groene, blauwe en rodeopgave. Zij focussen hierbij op benodigde investeringen bij de klimaatveranderingen en droogte. Kijk naar de economische gevolgen, maar ook naar het agrarisch landschap en het vastgoed. Samen bereik je meer! W.H.J. de Beaufort, Gelders particulier Grondbezit: De focus dreigt te verengen bij klimaatveranderingen. Zet de kansen en bedreigingen op een rij en maak integraal waterbeleid dat zich richt op (economische) kansen. Maak het landelijk gebied klimaatbestendig. L. Lamers, Milieuorgansaties: Hij is het eens met de stelling, maar het is te smal gesteld. De focus zou moeten liggen op een veerkrachtig en natuurlijk watersysteem. Voor het klimaat is een extra impuls nodig. De noodzaak moet steviger worden neergezet. H.G.J.M. Wubbels, Waterschap Rijn en Ijssel: Pak het niet te eenzijdig aan, maar integraal. Maak de projecten aantrekkelijk door ook te kijken naar de verdiencapaciteit. Let op de verbinding met Duitsland. Hoe geeft je die vorm. Hoe ga je om met de nieuwe verhoudingen in een netwerksetting. C.T.E.M. Haubrich-Gooskens: Bij water hebben de waterschappen de belangrijkste rol. Daar zit de kennis en de kunde. De provincie heeft de grootste rol als aanjager bij gebiedsontwikkeling. Water vormt hier een cruciaal onderdeel van. De provincie bepaalt de functies bij gebiedsontwikkeling en doet dit in overleg met het onder andere waterschap. Thema 2: Waterveiligheid altijd combineren met ruimtelijke kwaliteit A. Romeijn, Recreatietoervaart Nederland: Let op de veiligheid, ook bij recreatie. Het Rijk treedt terug op dit aspect. Zorg dat er genoeg voorzieningen langs de rivieren zijn om de veiligheid te borgen, zoals vluchthavens. J.A.M. Lamers, wethouder gemeente Rijnwaarden: Hij pleit er voor dat bestaande afspraken en beleid niet afgebroken worden, doordat het Rijk nu terug treedt. Toezeggingen moeten stand houden anders betekent dit verlies van draagvlak. Provincie, zet dit voort, onder andere bij de Rijnstrangen. A. Vriend, Stichting Landschapsbeheer Gelderland: Zij is het eens met de stelling. Landschappelijke kwaliteit is een belangrijk aspect. Kijk hierbij naar de variatie. Gebiedsontwikkeling kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren, dus schenk er aandacht aan en steek hier geld in. G. Kuipers, Cinemec: Hij is blij met de stelling, maar ziet graag verbreding. Klimaatveranderingen bieden Gelderland ook een economisch voordeel. Wij hebben hier droge voeten, dus bedrijven vinden hier een goede plek! Gelderland is een grote terp. 9

11 D. Willems, kwartiermaker Spiegelgroep WaalWeelde: Zij mist scherpte in de stellingen. Het lijkt of we het met elkaar eens zijn, maar dat is niet zo. In de stelling zit een discussie. Om te bepalen wat ruimtelijke kwaliteit is en hierin focus aan te brengen, moeten we het gesprek met elkaar aangaan en het gebied in. A. Corporaal, Wageningen Universiteit en Research: We kijken nog te vaak naar het feit dat er te veel water is. Hij vraagt ook aandacht voor het watertekort. Betrek dit ook bij de ruimtelijke kwaliteit. Hier moeten de bestuurders en burgers gezamenlijk vorm aan geven. Hij mist focus, ook in de tijd. Houd de druk er op en haal de vrijblijvendheid er af. Thema 3: Deltaprogramma Grote Rivieren: provincie regisseur over rijksmiddelen V.A.M. Vintges, Gelderse Milieufederatie: Het is goed dat er een regisseur is. Maar provincie, geef ruimte aan andere partijen om mee te denken en mee uit te voeren. Let op het korte termijn geheugen van mensen, niet alleen bij te veel water, ook bij droogte. Gebruik het momentum, maar houd vast en zet door. J.G. van Norel-Hansen, wethouder gemeente Zevenaar: De provincie en rijksmiddelen zijn nodig, want het is gemeentegrensoverstijgend en van nationaal belang. Kijk ook naar de binnenstedelijke verdroging, die in Zevenaar leidt tot verzakking van woningen. Dit kan een serieus probleem worden, waar het waterschap geen rol heeft, maar wat wel geld kost (voor goede funderingen). V.A.M. Vintges, Gelderse Milieufederatie: De natuur kan door de sponswerking helpen bij veel problemen, dus leg dit aan. Het blijft altijd een afweging. Soms moet je bewust het risico van natte voeten nemen. R. Bleker, Waterschap Rivierenland: Dit jaar is een goed jaar voor de urgentie. We hebben hoog water begin van het jaar gehad en ondervinden nu droogte. De provincie heeft bij gebiedsontwikkeling een grote initierende rol. Het gaat immers om gemeentegrensoverschrijdende zaken. Neem hierbij het waterschap goed mee. Zij hebben de kennis. Het is goed om ook de rijksmiddelen in te zetten. H. Korevaar, Plant Research International: Het gaat nu met name om de waterhoeveelheid. Let ook op de waterkwaliteit en wat dit betekent voor de gezondheid en de veiligheid. Door bestrijdings- en geneesmiddelen wordt de waterkwaliteit beinvloed. We temporiseren nu het milieubeleid, maar kijk goed naar de gevolgen op onder andere de natuur en de landbouw. Neem waterkwalitiet mee! T.M. Meeuwissen, Staatsbosbeheer regio Oost: Het is de combinatie van stelling 1, 2 en 3. Maak bij de ordening van functies keuzes, kijkend naar het watersysteem en de klimaatverandering op de lange termijn. G. Kuipers, Cinemec: Sluit zich aan bij de vorige spreker. Kijk naar de lange termijn bij de het bepalen van de functies van een gebied. Maak een kans van de droge voeten van Gelderland! J. Houwers, Tweede Kamer: We moeten voorbereid zijn op meer droogte en water, dus water moet bij onze keuzes een leidend principe zijn. Ook de waterkwaliteit is belangrijk. Gemeenten en waterschappen moeten op dit aspect meer samenwerken in de waterketen, bijvoorbeeld door middel van waterketenbedrijven zoals in Amsterdam. M.S. Brouwer, Waterschap Vallei & Eem: De ontwikkelingen ten aanzien van de waterketens zijn in volle gang. Er worden goede afspraken gemaakt met gemeenten, dus dit komt goed! Reactie Co Verdaas, gedeputeerde wonen, ruimte, water, buitenlandse betrekkingen, regionale uitvoeringsdiensten (RUD), bestuur interprovinciaal overleg en luchtvaart. Bedankt de aanwezigen voor hun bijdragen. Deze bijeenkomst is de afstrap voor de nieuwe manier van met elkaar omgaan. We zoeken de verbinding en gezamenlijk commitment op de opgave. Laten we niet vergeten dat we het in Nederland goed voor elkaar hebben als we kijken naar de wateropgave. Maar we moeten oppassen dat de urgentie niet dreigt weg te lopen. We moeten waakzaam blijven. Daarom is hij ook blij met het Deel-akkoord Water. Op basis hiervan hebben we een zakelijke relatie met elkaar. De provincie als gebiedsregisseur en de waterschappen als professionele organisatie voor de uitvoering en beheer. Ook komen de middelen van het Rijk, provincie en anderen in een pot. Door de doelen en het geld te bundelen kun je meer bereieken. Bij WaalWeelde doen we dit. Hij neemt de opmerkingen van vandaag mee. Ten aanzien van Duitsland merkt hij op dat de problemen opgelost moeten worden daar waar het moet. Als dat over de grens is, dan kan dat betekenen dat het (provinciaal) geld over de grens besteed moet worden. Stop met de structuurdiscussie. Het apel op de waterkwaliteit is terecht. Hij vraagt begrip voor het feit dat niet alles met dezelfde inzet kan gebeuren. De zaken moeten in de juiste volgorde worden opgepakt. 10

12 Verslag workshop landelijk gebied, recreatie en toerisme Voorzitter: Pieter Plug. Gedeputeerde: Jan-Jacob van Dijk. Verslag: Rudy Uwland Samenvatting: De stelling EHS wordt een compact stelsel van onderling verbonden natuurgebieden werd vanuit verschillende invalshoeken onderschreven. Voor de uitwerking zijn vele aandachtspunten genoteerd: maak af waar je mee begonnen bent, minder natuur aankopen en meer gaan beheren, stimuleer de inzet van particulieren en agrariërs en haal de schaduwwerking van EHS die je niet realiseert, er af. Denk ook aan het beheer van landschap buiten de EHS en zet de provinciale inzet voor Nationale Landschappen door. De stelling Landbouw is een belangrijke economische motor voor het platteland werd ten dele onderschreven. Landbouw vervult inderdaad die rol en dat kan worden versterkt. Maar ook andere functies in het landelijk gebied leveren een vergelijkbare bijdrage en dienen vanuit de provincie Gelderland aandacht te krijgen. Daarbij werden vooral recreatie en toerisme genoemd, maar ook duurzame energie. Dit zal zichtbaar moeten terugkomen in de Uitvoeringsagenda. Thema 1: De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) wordt een compact stelsel van onderling verbonden natuurgebieden. Inleider: Jan-Jacob van Dijk: Gelderland is ha groot. In het streekplan is daarvan ha als EHS bestemd. Daarvan is ha EHS die we realiseren via aankoop/functieverandering, inrichting en beheer. Er is de afgelopen jaren al veel ingericht, maar er ligt ook nog veel op inrichting te wachten. Ook moeten we nog ha omzetten in natuur en dat is erg veel. De vraag is nu of het niet verstandiger zou zijn dat te verminderen en anders te doen. De EHS moet voldoen aan de internationale doelstellingen voor biodiversiteit en het beheer moet naar de toekomst toe betaalbaar zijn. Ook moet er ruimte zijn om te ondernemen in Gelderland. Dat is de breedte voor de discussie: Zekerheid bieden aan ondernemers en zekerheid bieden voor het halen van internationale verplichtingen. Niels Joosten, vice voorzitter Stedendriehoek: Eens met stelling. Maak af waar je mee begonnen bent, zoals de aanleg van de poorten naar de Veluwe. Richting toekomst moeten we nadenken om ruimte te bieden aan andere functies, zoals voedselvoorziening. Teus Kool, LTO Noord, Gelderland: Eens met de stelling. In de rest van het gebied moet ruimte blijven voor ondernemen. De schaduwwerking moet ervan af. Vanuit LTO is er een onderzoek gedaan naar schaduwwerking en voor 65-70% van het Gelderse grondgebied ligt er een claim op gronden die vervolgens de agrarische sector beperkt. Willem de Beaufort, Gelders Particulier Grondbezit: Het is van het grootste belang de bestaande en nieuwe natuur goed te beheren. Denk hierbij aan de kwaliteit van de natuurgebieden. Govert den Hartogh, Streekcie Rivierengebied-West: Eens met de stelling. De ecologische verbindingen moeten erbij. Kijk niet naar de ha, maar naar de doelstellingen voor natuur. Hoe bereik je die doelen en hoe houd je de natuur in stand? Arne Heineman, Natuurmonumenten: Het compacter realiseren van de EHS is oké, maar het moet wel blijven functioneren. Als het niet af is, wordt het beheer duur. Denk bijvoorbeeld aan de watermaatregelen. Herijken en herbegrenzen kan, maar toets tegelijkertijd of het nog wel werkt. Ivo Gelsing, Recron Gelderland: Natuur is belangrijk, maar we moeten geen functies uitsluiten. Vrije tijdsbesteding in de natuur moet mogelijk blijven. M. Loeffen, DLG: Het is van belang natuur te verbinden. Er is heel veel mogelijk met de Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer (SAN). Laat de landbouw de EHS verbinden met het omliggende land. Arjan Vriend, Stichting Landschapsbeheer Gelderland: Er ligt ongeveer ha EHS in Gelderland en dat moet we in stand houden. Maar er ligt nog veel meer grond buiten de EHS die we ook in stand willen 11

13 laten. Het landschap van Gelderland moet worden beheerd. Dat dreigt nu te verrommelen en de toegankelijkheid staat onder druk. SLG wil een bijdrage leveren om dat tegen te gaan. Als de provincie zich dat ook ten doel stelt, kan SLG gemeenten en burgers mobiliseren. Volkert Vintges, Gelderse Milieufederatie: Eens met stelling. Zoals in het Gelderse burgerinitiatief: Hartenkreet voor de Natuur zijn verbindingen tussen natuurgebieden nodig. Compact realiseren betekent ook afmaken waar je mee begonnen bent. Alleen dan renderen eerder gedane investeringen. De afgelopen decennia is er al veel natuur verdwenen en staat de kwaliteit onder druk vanuit de landbouw. Daardoor gaat de natuur in Gelderland nog steeds achteruit. Ook eens met de vorige inbreng: Ook buiten de EHS is beheer van het landschap van belang. Gerrit Jan van der Veen, Plattelandshuis Achterhoek en Liemers: Eens met stelling, maar de Nationale Landschappen worden gemist in Uitdagend Gelderland. Afgelopen jaren is er veel gedaan in het Nationaal Landschap van Winterswijk en de Graafschap. Er is met inwoners echt wat opgepakt om samen invulling te geven aan het Nationaal Landschap. Dat moet de provincie nu niet laten liggen. Willem de Beaufort, Gelders Particulier Grondbezit: Particulieren beheren de publieke ruimte al jaren. Dat moet zo blijven en de overheid levert daar aan een bijdrage. Er is een wederzijdse verantwoordelijkheid. Het gaat niet sec om de centen, maar vooral ook om ruimte om te ondernemen. Arne Heineman, Natuurmonumenten: Natuur wordt de laatste tijd neergezet als iets problematisch. Laten we nu eens objectief bekijken en berekenen of dat ook echt zo is. De Veluwe ontvangt 30 miljoen bezoekers per jaar. Laten we geen verkeerde gevoelens oproepen en niet de kip met de gouden eieren gaan slachten. Leo Lamers, Milieuorganisaties: De stelling is hoopgevend. De visie op natuur wordt echter gemist in Uitdagend Gelderland. Waarvoor wil je je inzetten en waarom? Investeren in natuur doe je voor economie, ecologie, water en klimaat. De provincie moet de komende jaren een visie bouwen. Constatering Pieter Plug: Bijna iedereen is het eens met de stelling. Jan-Jacob van Dijk: Ik zie een verschil van inzicht tussen bijvoorbeeld Teus Kool en Volkert Vintges. Twee aspecten haal ik uit de discussie. Het eerste is het financiële aspect. Als we ha nog hebben te gaan tot aan 2018 kost dat 650 miljoen euro aan investeringen, exclusief beheer. Los van het feit of je dat voor elkaar krijgt: moeten we dat echt wel willen? Het andere aspect gaat over het uit de EHS halen. Als je het uit de EHS haalt betekent dat nog geen vrijheidblijheid. Er zal nog steeds een planologische bescherming nodig zijn. Want in deze gebieden willen we geen flats of grote infrastructurele werken. T. Meeuwissen, Staatsbosbeheer: Ik wil graag ingaan op de 650 miljoen euro. In de Gelderse Poort zijn we al enkele jaren bezig met het investeren in natuur en landschap. Dat levert tientallen miljoenen euro s op. Het gaat niet om de kosten, maar om het rendement! De provincie zou dit anders moeten gaan benaderen. Willem de Beaufort, Gelders Particulier Grondbezit: Verwerven van natuur hoeft niet altijd. Het kan effectiever en goedkoper via particuliere inzet. Peter Schrijver, LTO Noord Gelderland: Het weghalen van de schaduwwerking heeft prioriteit. Al jaren gaat de verkavelingstructuur in Gelderland harder achteruit dan in andere provincies. In die gebieden waar de EHS eraf gaat moet de landbouw dezelfde ontwikkelingsmogelijkheden hebben als nu buiten de EHS. Het gaat erom de landbouwstructuur in Gelderland te verbeteren. De inzet van revolving funds kan daarbij helpen. Thema 2 (ruimte voor inzet derde geldstromen/agrarisch natuurbeheer kan efficiënter) is niet aan de orde gekomen. Thema 3: Landbouw is een belangrijke economische motor voor een leefbaar platteland. Inleider Jan-Jacob van Dijk: Natuur is geen kostenpost, maar het leidt wel tot kosten voor andere sectoren. Kijken we naar de Achterhoek, het Rivierengebied en delen van de Veluwe dan is aandacht voor de economische structuur hard nodig. De agrarische sector lijkt de afgelopen jaren hier het ondergeschoven kindje te zijn geweest. Daarom is deze stelling zo neergezet. M. Jans, Bosgroep Midden-NL: Ten dele eens met de stelling. Recreatie en toerisme zijn ook belangrijke economische motoren. 12

14 Niels Joosten, burgemeester van Brummen: Niet alleen landbouw, maar ook recreatie en toerisme zijn belangrijk voor de plattelandseconomie. Deze werken ook goed samen; denk bijvoorbeeld aan streekproducten. De provincie moet haar focus niet alleen op de agrarische sector richten. Peter Schrijver, LTO Noord: Eens met de stelling. De agrarische sector levert voor 10% een bijdrage aan de Gelderse economie. Tegenstellingen in het platteland verkleinen als je met elkaar doorpraat over doelen. Vervolgens is de uitwerking zodanig juridisch ingewikkeld dat dat afbreuk doet aan de samenwerking in het platteland. Bart Breman, Alterra: Landbouw speelt in krimpgebieden verschillende belangrijke rollen: bijdrage aan economie, ruimtelijke kwaliteit/landschap en leefbaarheid. De landbouw kan bruggen slaan. Het is echter de uitdaging om op basis van voor wat, hoort wat zaken verder te brengen. De landbouw moet dus ook een bijdrage leveren aan de EHS. Constatering Pieter Plug: Het overgrote deel is het eens met de stelling dat landbouw een belangrijke economische motor is. Als de stelling over recreatie en toerisme zou gaan is echter het overgrote deel het ook eens met deze stelling. Leo Lamers, Milieuorganisaties: Beide sectoren zijn belangrijk. Landbouw is een grote factor. Echter 2/3 wordt geproduceerd voor de export. Landbouw en milieu kunnen goed samen gaan, maar nationale plafonds (dierrechten) blijven hard nodig. Jeroen Jong, Gelders Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur: Samenwerking in het platteland staat voorop. Kijk naar de ambities in Achterhoek Samenwerking is de uitdaging. Lees het boek De aantrekkelijke stad van Gerard Marlet. Cultuur is belangrijk voor het vestigingsklimaat. Door de stapeling van bezuinigingen bij het Rijk, de provincie en bij gemeenten dreigen de culturele voorzieningen hard te worden geraakt. Laten met samen die uitdaging oppakken. Hein Korevaar, Plant Research International: Landbouw, Recreatie en Toerisme zijn samen belangrijk, bijvoorbeeld voor het product natuur. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) biedt handvaten om hieraan een impuls te geven. Het biedt de landbouw kansen om te overleven, ook in moeilijke gebieden. Willem de Beaufort, Gelders Particulier Grondbezit: Landbouw is een economische factor in het platteland, maar houtproductie bijvoorbeeld ook. Een vitaal platteland wil zeggen dat je functies met elkaar in evenwicht brengt. Daarvoor is samenwerking nodig. Arjan Vriend, Stichting Landschapsbeheer Gelderland: Het bevorderen van samenwerking kan als er een vliegwiel is. Kijk bijvoorbeeld naar de Klompenpaden in de IJsselvallei. Door dat plan kwamen er meer zaken van de grond en ging men in het gebied samenwerken. Wij kunnen helpen om dat te organiseren. Niels Joosten, burgemeester van Brummen: Duurzaamheid biedt kansen. Kijk bijvoorbeeld naar de algenkweek of andere vormen van alternatieve energie. Gelderland kan hierin een koppositie behalen. Arne Heineman, Natuurmonumenten: Landbouw staat voor een gedwongen schaalvergroting. Het is de vraag hoe lang we daarmee door kunnen gaan. Wordt het een industrie met agrarische industrieterreinen? Richt je op duurzaamheid en dan kunnen zaken veranderen. Christel Steentjes, Gelders Genootschap: Denk ook aan de bewoners van het platteland die veelal werken in de stad. Ruimtelijke kwaliteit is belangrijk voor landbouw, recreatie en toerisme en de bewoners. Teus Kool, LTO Noord Gelderland: Zonder landbouw verarmt het buitengebied. Door opschaling van de landbouw bereik je een plus voor het milieu. Laten we daar met zijn allen voor gaan. Jan Jacob van Dijk: Deze stelling leidt tot tegenstelling. De boodschap die ik meeneem is dat landbouw én andere functies een belangrijke economische motor voor het platteland zijn. Deze elementen wil ik meenemen in de uitvoeringsagenda. Op de schaalvergroting van de landbouw ( de megastallendiscussie ) wil ik nu niet ingaan, want dat staat voor na de zomer geagendeerd in de Staten. Workshop Zorg en welzijn, regio- en stadscontracten en arbeidsmarktbeleid Voorzitter: dhr. P. Plug. Gedeputeerde: Jan Jacob van Dijk. Verslag: Kees van der Wal Stelling 1: Sociaal beleid is een verantwoordelijkheid van gemeenten, de provincie doet een stap terug Van Dijk: 13

15 Dat is in lijn met het rapport van de cie. Lodders en het bestuursakkoord: de gemeenten zijn nr. 1 op sociaal beleid. Die keuze vanuit het Rijk wordt ook vertaald in het provinciefonds en de vraag voor de provincie is dan: wat gaan we nog doen en waarom. Inez Pijnenburg, burgemeester Heerde en bestuurslid Zorgbelang: Belangenbehartiging van zorgvragers moet boven-gemeentelijk blijven georganiseerd; hier ligt een taak voor de provincie, de schaal op gemeentelijk niveau is te klein. Martin Schuijer, VNO NCW: Het arbeidsmarktbeleid vraagt een coordinerende rol van de provincie voor de onderkant van de arbeidsmarkt; het belang van POA s, het samenbrengen van de 3 O s (ondernemers, overheid, onderwijs). Mw. Bunnik, Interlokaal Nijmegen: Vraagt ruimte voor ontwikkelingen die de gemeente niet oppakt, bijv. een inloophuis voor meiden waar de gemeenten zich in het jongerenwerk vooral richt op probleemjongens; provincie, blijf creatief en een gesprekspartner. Arnold Gerritsen, burgemeester Zutphen: Snapt de keuze van de provincie, het is een heldere verdeling van verantwoordelijkheden, maar hoopt dat de provincie zich niet terugtrekt uit de structuurversterking van zwakke wijken. Q. Shafiq, COS Gelderland: Artikel 13 van de Wmo geeft de provincie ruimte om gemeenten te ondersteunen, vooral waar het gaat om opgebouwde expertise rond de Wmo in deze barre tijden. Toos Vink, raadslid Arnhem: Zij pleit voor startersleningen van de provincie omdat de woningmarkt nu stagneert. Birgitta de Leeuw, Woningcorporatie Mooiland: In de verhouding tussen stad en regio heeft de provincie een rol in het leefbaar houden. Hans Egtberts, Zorgbelang Gelderland: Door de afschaffing van veel PGB s en door de vele kortingen vallen straks veel mensen tussen wal en schip. R. Kuulkers, Regionaal Meldpunt voortijdig schoolverlaters Achterhoek: Geef het sociaal beleid een andere vorm, combineer het met economie, met arbeid; er is een enorme krapte op de arbeidsmarkt en sociaal beleid kan daar een rol in spelen. Jan Wijnia, gemeentesecretaris Heumen en oud statenlid: De provincie zou een rol moeten spelen bij het versterken van de samenwerking tussen gemeente en een rol bij het bestuursakkoord, de onderkant van de arbeidsmarkt, want daar is veel samenwerking nodig. H. van Welsum, SBOG: Vraagt aan Van Dijk hoe groot de stap is die de provincie op sociaal terrein terug gaat doen. Ged. Van Dijk: De provincie komt met een herijkt sociaal profiel. De 1,5 miljoen euro die er nu al af is komt er zeker niet meer bij. Het arbeidsmarktbeleid valt niet onder sociaal beleid en hij sluit aan bij Wijnia dat de provincie gemeentelijke samenwerking bij bovengemeentelijke onderwerpen kan versterken. Stelling 2: Ondersteuningsinstellingen richten zich exclusief op bovengemeentelijke projecten. Van Dijk: Van de 10 miljoen gaat er nu al 1,5 miljoen af; voor de rest wil hij geen kaasschaafmethode maar echte keuzes. M.J. van Beem, burgemeester Winterswijk: Sommige werksoorten zijn alleen lokaal, zoals vernieuwing integraal jeugdbeleid/cjg s, en daarbij hebben gemeenten ondersteuning nodig, ze kunnen het niet alleen; als dat dan de reden is om samen te werken heeft dat niets meer met inhoud te maken. Hans Breunissen, wethouder Westervoort: Het aantal ondersteuningsinstellingen kan wel wat minder, maar er werken nu al veel vrijwilligers en de provincie zou heb nadrukkelijk moeten ondersteunen; en daarnaast moeten de ondersteuningsinstellingen naast subsidie ook andere geldbronnen aanboren. Leo Vonk, Federatie Dorpshuizen: Naast boven-gemeentelijk zijn er ook binnen-gemeentelijke projecten, nl. in de kleine kernen, en die hebben ondersteuning nodig, ook om de leefbaarheid van kernen in stand te houden. Brigitte Theeuwen, ELAN: Ondersteuningsinstellingen blijven nodig voor de boven-gemeentelijke schaal van thema s en kennisuitwisseling. 14

16 Ged. Van Dijk: De provincie moet haar sociaal beleid verantwoorden naar de Staten. Het budget wordt zeker niet meer. Wat we niet meer gaan doen is onderdeel van de discussie die nu gevoerd wordt. Eerst herijking van het sociaal profiel, dan de financiele consequenties voor de ondersteuningsinstellingen. Mw. Steen,? Advies aan Van Dijk: bedenk dat het weggooien van opgebouwde structuren straks enorm veel extra tijd en geld kost om ze weer terug te krijgen. Esther Kopmels, Humanitas: De meerwaarde van de provincie is de grotere schaal waardoor vernieuwiend vrijwilligerswerk geborgd kan worden. Eric Verkaar. Zorgbelang: De provincie is sterk in verbinding van thema s die samenhangen, in intersectorale en integrale verbanden; kijk ook daar naar. Stelling 3: de stads- en regiocontracten dienen uitsluitend voor structuurversterking. Van Dijk: De provincie gaat minder sociale projecte uitvoeren, maximaal 25% van de afspraken in de contracten. En dan gaat het alleen om structuurversterkende projecten (geen sociale projecten om de sociale projecten); dus arbeidsmarktprojecten wel, want die versterken de economische structuren. Corian van de Veen, Colo beroepsonderwijs: Heel goed, maar maak gebruik van bestaande netwerken voor innovatieve structuren. G. Theeuwes, voorzitter POA Achterhoek: De POA s heb meer continuiteit nodig in de ondersteuning vanuit de provincie, ook als werkgever van een beroepskracht. Arnold Gerritsen, burgemeester Zutphen: Vraagt aandacht voor het sociaal-economisch klimaat en hoopt dat structuurversterking niet op overlegstructuren slaat (dat klopt) maar op de doeln daar achter. Thijs van Beem, burgemeester Winterswijk: Wat is structuurversterkend? Van Dijk: dat is in het economisch vlak. Van Beem: maar sociale structuren dragen daar ook aan bij. En hoe staat het met de ruimtelijke structuur? Al die structuren grijpen op elkaar in. Het opleidingsniveau werkt structuurversterkend. Is dat sociaal? Is dat economisch? Het is beiden. Ingemarie van Klaveren, regio Rivierenland: De provincie moet partner zijn van samenwerkende gemeenten en samen moeten we bepalen wat structuurversterkend is; het is maatwerk. Hans Breunissen, wethouder Westervoort: Versterking van cultuur en sociaal is ook prima voor structuurversterking. De 4 O s van de POA s werken prima, maar wel als de provincie haar rol blijft vervullen. Hans Siep, Bouwend Nederland regio Oost en ondernemer: Culturele voorzieningen (zoals de DRU) zijn belangrijk voor het vestigingsklimaat en dus structuurversterkend.??, Cultuurpact Kennisculturen: We bouwen aan een goede culturele infrastructuur, leg dat eens naast de regiocontracten; dat is een goede stap richting het vestigingsklimaat. Jan de Nooij, De Lindus - Associatie van Ondernemers in De Liemers: Rijnwaarden is een arbeidersdorp met een laag opleidingsniveau, werkers. Help daar 5 mensen zodat zij zich een jaar lang kunnen richten op een eigen bedrijf: dat versterkt lokaal de structuur enorm. Ged. Van Dijk: Wat wij graag willen zien is dat de regio een visie ontwikkelt over waar ze in 2020 willen staan, daar doelen van afleiden voor 2015 en concrete plannen voor 2012 en 2013; en structuurversterking speelt daar een rol in. Samenwerking tussen gemeenten, tussen steden en de regio, is enorm belangrijk: ze moeten in elkaar overvloeien. Planne kunnen cultureel zijn, sociaal, fysiek of economisch, maar de regio moet er mee voor de dag komen. De verbrede samenwerking in de Achterhoek met meer partners dan alleen de gemeenten, dat zouden we graag meer willen zien, ook voor cofinanciering door andere partijen dan alleen overheden. Hans Alberse, burgemeester Oude IJsselstreek: Groot compliment voor de provincie: ze laten zien dat ze anders willen besturen en dat ze daarbij alle partners nodig hebben. Verslag workshop 1: Cultuur, cultuurhistorie en jeugdzorg Voorzitter de heer E. Klein. Gedeputeerde Annemieke Traag Verslag: Lobke Scheuten Samenvatting: 15

17 Wenselijk om de resultaten van de experimenten inzake inzet licht ambulante zorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg in de regio s Nijmegen en Noord-Veluwe, te delen met overige gemeenten en regio s en hieruit lering te trekken. Zet de zorg en veiligheid van kinderen en ouders voorop bij de decentralisatie van de jeugdzorg. Zorg voor behoud en goede borging van kennis en ervaring van professionals en provincie Gelderland over de jeugdzorg. Investeer bij cultuurhistorie niet alleen in gebouwen, maak ook de verbinding met het onderwijs voor het doorgeven van de verhalen inzake cultuurhistorie. Stimuleer als overheid cultuur en cultuurhistorie en cultureel en creatief ondernemerschap. Doe dit niet alleen, activeer ook marktpartijen, scholen etc. en samenwerking in netwerkconstructies/ regionale platforms/ -samenwerkingsverbanden voor creatieve denkrichtingen en structurele borging. Jaag vernieuwing aan; overstijg sectordenken en stimuleer het denken in verdienmodellen. Schrap of verminder de provinciale regelgeving (bv. omtrent vergunningverlening) die creatieve en innovatieve oplossingen in de weg staan. Stelling 1: Overdracht jeugdzorg volgens zorgvuldige Gelderse maat Toelichting door Annemieke Traag op thema en Gelderse maat : - Zorg en veiligheid van kinderen en ouders staat voorop bij de overdracht van de jeugdzorg. Zij mogen niets van transitie merken. - De overdracht zo zorgvuldig mogelijk en in goed overleg vormgeven met gemeenten, Bureau Jeugdzorg Gelderland en jeugdzorgaanbieders. - Inzet komende jaren gericht op duurzame en optimale aansluiting tussen preventie jeugdbeleid, (geïndiceerde) jeugdzorg en nazorg. - Wij bevorderen het behoud van waardevolle kwaliteiten zoals kennis en ervaring. - De opgebouwde kennis en ervaring van de 2 experimenten inzake inzet licht ambulante zorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg in de regio s Nijmegen en Noord-Veluwe delen wij met andere regio s en gemeenten en trekken hieruit lering voor de decentralisatie van de jeugdzorg. In september zijn de eerste resultaten van deze experimenten/pilotregio s bekend. Centrale vraag: Wat vindt u nodig en/of hecht u belang aan als het gaat om de taak de overdracht van de jeugdzorg aan gemeenten zo goed mogelijk vorm te geven? Reacties uit de zaal: - H. Egtberts, Zorgbelang Gelderland: * Welke inzet pleegt de provincie op het gebied van problemen en klachten van cliënten bij de overdracht? En welke rol krijgen ouders en kinderen in het proces van decentralisatie i.c. worden zij gehoord en betrokken bij het proces van de decentralisatie? * Van belang is om een centraal punt te creëren waar kinderen en ouders met hun vragen terecht kunnen en problemen kunnen melden. * Laat panels van ouders en jongeren meedenken en praten over de inrichting en vormgeving van de jeugdzorg door gemeenten. - Q. Shafiq, COS Gelderland: * Tijdens de regiodebatten betreffende de regionale sociale agenda hebben regio s al aangegeven welke thema s zij van belang achten bij de decentralisatie. * Zet in op coherentie en samenhang tussen wensen en visie van zorgaanbieders en regio s bij de vormgeving van de jeugdzorg. Provincie zet in op warme overdracht van jeugdzorg naar regio s. * Geef de veranderende samenleving en diversiteit een plek binnen deze visie op de jeugdzorg. - H. Breunissen, wethouder gemeente Westervoort: * Van belang is om jeugdzorg niet over te nemen zoals het nu is ingericht, maar juist in te zetten op vernieuwing. Denk daarbij bijv. aan het vraagstuk hoe koppel je de geïndiceerde jeugdzorg aan de backoffice van het centrum voor jeugd en gezin?. Nadruk zou meer moeten komen te liggen op de kwaliteiten van de professionals. 16

18 * Hoge verwachting van de resultaten van experimenten in de Noord-Veluwe en Nijmegen. - T. van Beem, burgemeester van de gemeente Winterswijk: * Belangen van kinderen en ouders staan bij decentralisatie van de jeugdzorg voorop * Complexe en omvattende taak voor gemeenten om invulling te geven aan een integraal jeugdbeleid en moeilijke doelgroepen. Vraagt binnen de interne gemeentelijke organisatie het nodige duw en trekwerk. * Gaan de autonome middelen die de provincie inzet in de jeugdzorg mee met de overheveling van de taak naar de gemeenten? Reactie voorzitter workshop: hierop kan de gedeputeerde op dit moment geen reactie geven. In algemene zin kunnen wij als provincie lacunes niet geheel vereffenen. - E. van Dijk, SP: * Aandacht voor de drempel die kan ontstaan voor goede zorgverlening indien we van een situatie gaan van 1 loket (provincie) waar jeugdzorgaanbieders zaken mee doen, naar een situatie waarbij er verschillende loketten (gemeenten) zijn. - G. Marskamp, regio Noord-Veluwe * De Gelderse maat biedt bij de vormgeving van het experiment inzake inzet licht ambulante zorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg voldoende ruimte en werkt goed. * De bij het experiment geïntroduceerde nieuwe werkwijze in de jeugdzorg sluit goed aan bij de natuurlijke kaders waardoor bureaucratie verminderd. - I. van Klaveren, regio Rivierenland * Met elkaar moeten we het vraagstuk verkennen en maak gebruik van bestaande kennis en ervaring. Voorkom dat overal het wiel opnieuw uitgevonden wordt. - A. Bos, Pactum Jeugd en Opvoeding: * Waardeert dat het belang van kind en ouder voorop wordt gesteld. * Betrek ook zorgaanbieders en de Gelderse Branche jeugdzorg bij de visievorming en vormgeving van de jeugdzorg. * Sluit aan bij pleidooi van Zorgbelang van het belang van een centraal punt voor klachten van cliënten van de jeugdzorg. * Zorg dat de expertise van professionals bij de overdracht zo goed mogelijk geborgd is. Verzoek gebruik te maken van de kennis en ervaring van de Gelderse Branche jeugdzorg. - R. Buijs, platform Onderwijs Arbeidsmarkt Achterhoek, FNV-CNV: * Er gaat veel kennis verloren bij sluiting van (vestigingen van) organisaties. Hoe stroomlijn je de kennis van deze mensen? Treedt met ons in contact. Stelling 2: Investeren in cultuurhistorie kan een blijvende economische spin off hebben, juist in krimpgebieden Inleiding door gedeputeerde Annemieke Traag: - De provincie heeft fors geïnvesteerd in de cultuurhistorie in Gelderland, niet alleen voor recreatie en toerisme maar ook voor herstel en restauratie van bv.gelderse forten en de Waterlinie en de economische impuls die hiervan uitgaat. Cultuurhistorie is essentieel voor het leef- en vestigingsklimaat. Investeren in cultuurhistorie in in het bijzonder krimpgebieden biedt kansen om het toerisme in deze gebieden te bevorderen waarvan een grote economische spin off kan uitgaan. - Van belang is dat de geschiedenis aan nieuwe generaties wordt doorgegeven. - Voor cultureel erfgoed worden waar mogelijk nieuwe gebruiksmogelijkheden ontwikkeld. Overheden, instellingen en bedrijfsleven trekken hierin gezamenlijk op en maken afspraken om blijvend te investeren voor behoud van deze gebouwen. Centrale vraag: Hoe willen jullie, onze partners, dit samen met ons oppakken? Reacties uit de zaal: - F. van Kan, Gelders Archief: 17

19 * 23 juni vindt de Gelderse Erfgoeddag plaats. Ik nodig u hiervoor uit en met ons mee te denken. - A. van Steen, Flipje en Streekmuseum: * Investeer niet alleen in en gebouwen, maar vertel ook verhalen ven maak hierbij de verbinding met scholen. * De aanwezigheid van cultuurhistorie is belangrijk voor het vestigingsklimaat in een gebied en vaak voor buitenlandse investeerders een interessante factor om zich ergens te vestigen. - W. Hompe, Stichting gebroeders Van Limburg: * Gaat de provincie de bezuinigingen op cultuur compenseren? Wie neemt het initiatief; gemeenten, provincie of ligt dat bij ons? Reactie gedeputeerde Annemieke Traag: * Wij hechten veel belang aan cultuur en cultuurhistorie en hebben hiervoor 30 miljoen voor gereserveerd. * Wij wegen, in samenspraak met, gemeenten wat we belangrijk vinden om inzet op te plegen en te financieren. * Wij zoeken hierbij naar andere financieringssystemen en inzet van marktpartijen voor financiering. Cultureel en creatief ondernemerschap wordt gestimuleerd. - I. Legtenberg, Gemeente Ede * Blij dat de provincie het belangrijk vindt te investeren in cultuurhistorie. * Wij hebben een mooi openluchttheater en hebben plannen voor de kazernegebouwen in Ede. Benieuwd naar de investering die de provincie kan doen cq. wat de provincie hieraan kan bijdragen. - J. de Koning, Platform Gelders Particulier Grondbezit: * De groene natuur wordt vaak alleen op haar ecologische waarde gewaardeerd en niet op haar cultuurhistorische waarde. Aandacht voor groene cultuurhistorie bij de provincie van belang. - M. van Bleek, Gelders genootschap: * Blij dat provincie belang hecht aan het investeren in cultuurhistorie. * Lans breken voor transformatie van en herbezinning op bestaande gebouwen alvorens te besluiten deze af te breken. Provincie kan deze processen stimuleren en op gang houden. - J. Peeryck, Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen * Samenhang in cultuur en cultuurhistorie bij het ensemble van en beheer van natuurterreinen, kastelen en landgoederen in Gelderland. Cultuurhistorie vormt hierbij de leidraad. * Inzet op verbeteren van publieke voorzieningen t.b.v. en laagdrempeligheid toegankelijkheid van kastelen en landhuizen voor publiek. - G. van Reenen, Stichting Oude Gelderse Kerken * Veel kerken komen bij ons met verzoeken voor financiering. * De Antoniuskerk te Vorderen is een kant-en-klaar project alleen de financiering is nog niet rond. Kosten 2,6 miljoen waarvan wijzelf 10% eigen middelen kunnen inbrengen. - J. Alberse, Burgemeester gemeente Oude Ijsselstreek: * Deel de stelling dat van het investeren in cultuurhistorie een economisch spin off uitgaat. * Innovatie in economie, cultuur en cultuurhistorie op een cultuurhistorische plek trekt creativiteit aan. * Activeren van bedrijfsleven en partijen zoals scholen voor structurele investeringen zodat overheden deze financiering kunnen loslaten. Stelling 3: Cultuur is sterk een ondergewaardeerde factor in het vestigingsklimaat (wonen en werken) Inleiding door gedeputeerde Annemieke Traag: - Provincie Gelderland werkt samen met andere partners in Oost-Nederland inzake de lobby richting Rijk. Gezamenlijk maken wij ons sterk voor het belang van de cultuursector. 18

20 - Cultuur is essentieel voor het leef- en vestigingsklimaat. Cultuur is een belangrijke factor voor het economische klimaat in een stad. - Behouden, versterken en vernieuwen van cultureel ondernemerschap. Centrale vraag: Hoe kun je cultuur als belangrijke factor van o.m. het vestigingsklimaat versterken? Reacties uit de zaal: - P. Oei, InnovatieNetwerk: * Jaag vernieuwing aan en kijk daarbij over sectoren heen, want daarbij zijn veel win-win situaties te creëren. * Stimuleer en denk in verdienmodellen. Bijvoorbeeld door niet alleen te verdienen aan de (eenmalige) verkoop transactie; en te betalen voor het opruimen van de afvalstoffen van het productieproces. Maar door ook te bezien of deze afvalstoffen van dienst kunnen zijn voor productieproces van bv. een andere sector. * Regelgeving omtrent vergunningverlening van provincies staat deze creatieve en innovatieve oplossingen dikwijls in de weg. - J. Teunissen, ArtEZ: * ArtEZ hogeschool voor de kunsten is een samenwerking aangegaan met de HAN, Saxion, RUN, Museum voor Moderne Kunst Arnhem en het Gelders Archief gericht op het ontsluiten van en toegankelijk maken van de modearchieven van hedendaagse ontwerpers voor het brede publiek en voor scholen. De verzameling, toegankelijkheid, het onderzoek en de presentatie van de modearchieven vormt de kern van het initiatief. Ontwerpers en studenten kunnen de archieven bestuderen en zich hierdoor laten inspireren in hun eigen ontwikkeling. * Gemeente Arnhem doet ook mee. Dit initiatief is een voorbeeld van het belang van netwerkconstructies en pilots om initiatieven in de culturele sector mogelijk te maken. - H. Bruggers, Cultuurpact Veluwe: * Samen met gemeenten, cultuurorganisaties en provincie realiseren wij in regionaal verband een nieuwe aanpak voor kunst en cultuur waarbij de inzet gericht is op handhaving van de kwaliteit van cultuurvoorzieningen en het tot stand brengen van inspirerende projecten die een blijvend effect hebben. * Beantwoorden van de vraag wat willen we in stand houden? En van daaruit (door)starten en zoeken naar nieuwe peilers en stimuleren van cultureel ondernemerschap. - J. Hussaarts, Theatergroep Kwatta: * Is een nieuwe voorziening voor het Oostelijk deel van Nederland opgericht die de regio gaat bedienen. Hoe kijkt de provincie hier tegenaan en wat kan zij voor ons betekenen? Milieu, Klimaat, energie; Innovatiebeleid Voorzitter: Eppie Klein, Ged. Annemieke Traag Verslag: Bert Ravelli Samenvatting 1e stelling: 'Meer Kennis en innovatiekracht zoeken door netwerken te faciliteren' - Makelaar financieren voor Stedendriehoek. Binnenkort gesprek VNO/NCW Stedendrfiehoek (Crama) en gedeputeerde Traag - Aandacht voor versterken samenwerking met Duitsland in kader van Euregio (Krebs/Euregio) - Aandacht voor de Gelderse maakindustrie versterken, binnen en buiten de Achterhoek (Krebs- Euregio) - Vijfjarige renteloze leningen voor de recreatiesector om te komen tot energieneutrale recreatiebedrijven (Gelsing - Recron) - Duurzame oplossing voor door Gelderse landgoederen (ca ha) geproduceerde biomassa, in samenwerking met bedrijfsleven: notitie naar gedeputeerde (Heemstra, Gelders Particulier Grondbezit). - Politiek leiderschap gevraagd van de provincie, Brabant als voorbeeld (Jeene-gemeente Nijmegen) - Aandacht vragen in Den Haag voor belemmeringen die de landelijke energiewet oplevert voor innovatie in energie-opwekking en -management (Joosten-Stedendriehoek / Brummen) 19