Doorstroming VBG-scholen vmbo-mbo Groen

Transcriptie

1 Doorstroming VBG-scholen vmbo-mbo Groen in de periode Samenvatting 15 oktober 2013 Vereniging Buitengewoon Groen Clasien Grootendorst & Cees de Jong Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 1 van 13

2 Inhoud Onderwerp pagina 1. Inleiding Doelstellingen onderzoek/pilot VBG 3 2. Materiaal en methode Doorstroming kwantitatief Doorstroming kwalitatief 4 3. Resultaten Resultaten kwantitatief Resultaten kwalitatief Conclusies en aanbevelingen Conclusies Conclusies kwantitatief 10 Conclusies kwalitatief Aanbevelingen Aanbevelingen kwantitatief Aanbevelingen kwalitatief Het gebruiken van gegevens uit deze samenvatting kan alleen plaatsvinden na voorafgaande (schriftelijke) toestemming van het bestuur van de VBG. Vereniging Buitengewoon Groen Amersfoort, oktober 2013 Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 2 van 13

3 1. Inleiding In het kader van het Masterplan Kwaliteit vmbo Groen zijn voor het schooljaar middelen beschikbaar ter versterking van LOB doorstroomtrajecten maar mbo Groen. LOB staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Mede naar aanleiding van het bestuursakkoord VO en Focus op Vakmanschap worden door de VO-raad, MBO-raad en SPV verschillende trajecten gerealiseerd. De AOC Raad werkt waar mogelijk samen met deze partijen en daarom is ook een aantal AOC s actief bij deze trajecten betrokken. De AOC s hebben in het kader van de versterking van de kwaliteit van het vmbo en de doorstroom naar mbo Groen echter ook eigen groene ambities geformuleerd die aan LOB verbonden kunnen worden. Het betreft het vergroten van de instroom in het mbo Groen in relatie tot de vraag vanuit de groene arbeidsmarkt en in het bijzonder de versterking van de interne doorstroom van vmbogroen naar mbo-groen. Landelijk streefgetal daarbij is 40 % van de vmbo Groen populatie in Deze ambities komen terug in het in 2012 vastgestelde AOC-Sectorplan Sempervivum. Doorstroomtrajecten mbo Groen zijn een stimulans om aan deze doelstelling te werken. AOC s en ook de VBG is de mogelijkheid geboden binnen het bovenstaande kader in het schooljaar een onderzoek uit te voeren naar de doorstroming binnen groen vmbo-mbo. Doorstroom vmbo Groen VBG-scholen naar mbo Groen Binnen de groene beroepskolom nemen de VBG-scholen een aparte en min of meer externe positie in ten opzichte van de vmbo-locaties van de AOC s. Doorstroom vanuit de afdelingen vmbo Groen van de 34 VBG-scholen vindt evenwel plaats naar alle AOC s in Nederland. Aanname is dat de gerealiseerde doorstroom van leerlingen van de vmbo Groen afdelingen naar mbo Groen op de AOC s gemiddeld op een hoog procentueel niveau ligt in vergelijking met de interne doorstroomresultaten van vmbo Groen naar mbo Groen op de AOC s. Het onderzoek omvat een kwantitatieve inventarisatie van de gerealiseerde doorstroom in de afgelopen jaren van vmbo Groen op de VBG scholen naar mbo Groen op de AOC s. Daarnaast geven kwalitatieve beschrijvingen van het LOB-traject op de VBG-scholen aanwijzingen voor het resultaat van de VBG-scholen. 1.1 Doelstellingen onderzoek/pilot VBG Het onderzoek van de VBG omvat een aantal hoofdvragen, die kwantitatief én kwalitatief van aard zijn. Het onderzoek omvat de volgende doelstellingen: Kwantitatief inventariseren van de gerealiseerde doorstroom van leerlingen vmbo Groen naar mbo Groen per VBG-school en per VBG-regio in de jaren 2010, 2011 en 2012 inventariseren van de gerealiseerde doorstroom vmbo Groen per leerweg naar de opleidingen op niveaus 2, 3 en 4 Kwalitatief beschrijven van het LOB-traject op een aantal VBG-scholen aan de hand van vooraf opgestelde onderwerpen (items) Analyse verklaren van opgetreden verschillen in het kwantitatieve deel met gegevens uit het kwalitatieve deel van het onderzoek aanbevelen van mogelijke onderwerpen voor verder onderzoek Resultaten en rapporten De resultaten van het kwantitatieve en het kwalitatieve onderzoek naar de doorstroom van vmbo Groen naar mbo Groen verschijnen in twee rapporten: Rapport 1: Kwantitatieve resultaten periode Rapport 2: Kwalitatieve resultaten periode Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 3 van 13

4 2. Materiaal en methode Het onderzoek bestaat uit twee delen, te weten: kwantitatieve resultaten doorstroom kwalitatieve resultaten doorstroom Doorstroming kwantitatief In de periode april-mei 2013 zijn alle 34 VBG-scholen benaderd met een vragenlijst ten behoeve van de doorstroomgegevens van de leerlingen vmbo Groen naar mbo Groen. Centrale vragen kwantitatief Met de vragenlijst is geïnventariseerd in welke mate een vervolgopleiding mbo Groen is gekozen door de gediplomeerde leerlingen vmbo Groen van de VBG-scholen en daarnaast wat het niveau van hun gekozen opleidingen was. Betrokken VBG-scholen De resultaten hebben betrekking op in totaal 30 VBG-scholen van de in totaal 34. Twee VBG-scholen in de VBG-regio Zuid en twee VBG-scholen (onder hetzelfde BRIN-nummer) in de regio Oost hebben hun gegevens niet ingezonden. De 30 scholen vertegenwoordigen ca. 90 % van VBG-populatie. 2.2 Doorstroming kwalitatief In aanvulling op het kwantitatieve onderzoek naar de doorstroomgegevens van vmbo Groen naar mbo Groen hebben groepsinterviews plaatsgevonden met in totaal 14 VBG-scholen. Betrokken VBG-scholen De groepsinterviews zijn afgenomen in drie VBG-regio s, te weten: -regio Zuid met 4 VBG-scholen op 25 juni 2013 in Oirschot -regio Midden met 4 VBG-scholen op 26 juni 2013 in Hoevelaken -regio Oost met 6 VBG-scholen op 26 september in Tubbergen Centrale vragen kwalitatief De volgende 8 hoofdvragen vormen de kern van alle afgenomen interviews met de VBG-scholen: 1. Doorstroom vmbo Groen -Kennismaking en toelichting doorstroomcijfers naar mbo Groen en mbo niet Groen -Naar welke AOC s en ROC s vindt doorstroom vanuit vmbo Groen plaats -Doorstroom uit andere afdelingen/sectoren naar mbo Groen -Motieven sectorale doorstroom 2. Factoren schoolkeuze voor het vmbo 3. Factoren bij sectorkeuze binnen het vmbo op de VBG-scholen -keuze leerlingen -overige factoren 4. Relatie bedrijfsleven 5. LOB binnen VBG-scholen 6. Doorlopende leerlijnen vmbo en mbo Groen 7. Samenwerking met mbo Groen 8. Conclusies doorstroming Groen -conclusies per school -kansen voor verhoging doorstroming naar mbo Groen Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 4 van 13

5 3. Resultaten 3.1 Resultaten kwantitatief Tabel 1: Doorstroom in Aantallen VMBO Groen (VBG) MBO Groen (AOC) MBO niet Groen (ROC) Overig BB Totaal KB Totaal GL Totaal Totaal Percentages BB Totaal 100% 47 % 49 % 4 % KB Totaal 100% 35 % 59 % 6 % GL Totaal 100% 22 % 66 % 12 % Totaal 100% 37 % 57 % 6 % Tabel 1 vat de doorstroomresultaten van 2010, 2011 en 2012 samen en geeft de gemiddelde doorstroom weer van gediplomeerde leerlingen vmbo Groen naar het vervolgonderwijs per leerweg in de periode De gemiddelde hoogste doorstroom naar mbo Groen wordt geleverd door de basisberoepsgerichte leerweg (47 %), gevolgd door de kaderberoepsgerichte leerweg (35 %) en de gemengde leerweg (22 %). In totaal stromen van 3025 vmbo Groen gediplomeerde leerlingen (op 30 VBG-scholen) 1104 door naar mbo Groen; dit betekent een gemiddeld percentage van 37 % voor de drie leerwegen. Tabel 2: Doorstroom naar niveau in Aantallen MBO Groen MBO Niveau 2 MBO Niveau 3 MBO Niveau 4 BB KB GL Totaal Percentages MBO Groen MBO Niveau 2 MBO Niveau 3 MBO Niveau 4 BB 100 % 84 % 15 % 1 % KB 100 % 9 % 64 % 27 % GL 100 % 2 % 18 % 80 % Totaal 100 % 43 % 35 % 22 % In tabel 2 is de gemiddelde doorstroom van de leerlingen vmbo Groen naar de verschillende niveaus van de opleidingen mbo Groen weergegeven. 84 % van de leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg vindt een opleiding op niveau 2 en 80 % van de gemengde leerweg leerlingen stroomt door naar opleidingen niveau 4 mbo Groen. De leerlingen van de kaderberoepsgerichte leerweg kiezen voor het grootste deel voor niveau 3 opleidingen (64 %), terwijl een tweede aanzienlijke groep doorstroomt naar niveau 4 opleidingen mbo Groen (27 %). Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 5 van 13

6 Regionale gegevens doorstroming vmbo Groen naar mbo De doorstroomgegevens van vmbo Groen naar mbo (Groen en niet Groen) zijn voor alle VBG-regio s in kaart gebracht. De doorstroompercentages per VBG-regio verschillen meer en minder van elkaar. Tabel 3: Doorstroming vmbo Groen naar mbo Groen per VBG-regio samengevat VBG-regio Doorstroom (%) mbo Groen N2 (%) N3 (%) N4 (%) Aantal leerlingen Aantal VBGscholen Noord (142) 4 (100 %) Oost (443) 6 (75 %) Midden (1184) 7 (100 %) West (531) 4 (100 %) Zuid (725) 9 (90 %) In absolute aantallen ontlopen de VBG-regio Zuid en Midden elkaar nauwelijks voor wat betreft de naar mbo Groen doorgestroomde leerlingen vmbo Groen. In doorstroompercentage is er een aanzienlijk verschil. Met 52 % voert de VBG regio Zuid de doorstroom naar mbo Groen aan. VBGregio Midden betreft 32 % in de periode Het laagste doorstroompercentage wordt gemeten in de VBG-regio West. In absolute aantal overtreft de doorstroom van VBG-regio West met 115 nog altijd de 70 leerlingen van regio Noord, terwijl het doorstroompercentage voor de laatste regio 49 % bedraagt. 3.2 Resultaten kwalitatief Samenvatting resultaten Hieronder volgt een samenvatting van de resultaten van de 3 groepsinterviews. De samenvatting is opgesteld aan de hand van de 8 hoofdvragen die zijn gesteld tijdens de groepsinterviews. 1. Doorstroom vmbo Groen -Kennismaking en toelichting doorstroomcijfers naar mbo Groen en mbo niet Groen -Naar welke AOC s en ROC s vindt doorstroom vanuit vmbo Groen plaats -Doorstroom uit andere afdelingen/sectoren naar mbo Groen -Motieven sectorale doorstroom De geïnterviewde VBG-scholen hebben de gemeten doorstroomcijfers en percentages geverifieerd. Binnen het interview heeft elke school een toelichting gegeven op de doorstroomcijfers en achterliggende factoren benoemd. Deze factoren zijn door de structuur van het interview (vragenlijst c.q. itemlijst) voor een groot deel bij de betreffende vragen ingevuld. De factoren die een rol spelen bij de doorstroom zijn: -type leerling (beroepsbeeld, leeftijd, woonplaats, vriend(inn)en, sociaal-emotionele component) -aantal sectoren/afdelingen dat wordt aangeboden in de bovenbouw vmbo (mogelijkheden voor Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 6 van 13

7 differentiatie in de bovenbouw) -uitstraling van de afdeling vmbo Groen (leeromgeving, praktisch leren, breedte programma, modern hoogwaardig programma, bedrijfsgericht, buitenschools leren, beroepsfeer) -regionaal werkgelegenheidsperspectief voor Groen -imago sector -stage -ouders (met name moeders, groene achtergrond) en andere beslissers rondom de leerling -relatie bedrijfsleven (rolmodellen, praktijkleren, gastlessen, PvB s, partnerbedrijven) -samenwerking met mbo Groen (mbo-docenten, mbo-leerlingen, leeromgeving, verkorte leerroutes, gezamenlijke projecten, PvB s) -oud-leerlingen vmbo Groen (rolmodellen) -voorlichting proactief naar basisscholen -nieuwe doelgroepen betrekken (meer leerlingen in aanraking brengen met groen) -infrastructuur regio -groene component binnen intersectoraal onderwijs vmbo -LOB waaronder PSO (determinatie), reflectie competenties, rolverdeling ouders, bedrijven, school, vergroenen LOB-instrumenten, -regionale samenwerking groene partners -vakdocenten vmbo Groen (docentstage) -commitment directie school De betrokken vestigingen van AOC s en ROC s in de doorstroom naar mbo Groen en niet-groen zijn door alle geïnterviewde scholen benoemd. Opvallend daarbij is dat een aantal ROC s en vakopleidingen zich groen profileert (bijvoorbeeld ROC Aventus Apeldoorn en SOMA Harderwijk) en daarmee leerlingen uit vmbo Groen trekt. 2. Factoren schoolkeuze voor het vmbo Bij twee van de drie groepsinterviews is dit onderdeel besproken. 10 VBG-scholen hebben deze vraag beantwoord. In alle gevallen is men het erover eens dat andere factoren dan de afdeling vmbo Groen in de bovenbouw van groter belang zijn bij de keuze van de school. De factoren variëren van identiteit, kwaliteit ( naam van de school ), praktisch werken, zorgstructuur, breed pakket aan mogelijkheden, doorlopende leerlijnen onder- en bovenbouw, veiligheid en beschutting, ambitie tot uitgestelde keuze (intersectoraal). Eén VBG-school geeft aan dat Paard (een beperkt aantal) leerlingen ( paardenmeisjes ) trekt. Een aantal scholen geeft aan dat de leerlingen geen keuze hebben in de regio en vrijwel 100 % van de leerlingen automatisch naar de school komt. 3. Factoren bij sectorkeuze binnen het vmbo op de VBG-scholen -keuze door de leerlingen -overige factoren De sectorkeuze vindt in de meeste gevallen plaats aan het einde van de onderbouw. Met name in de regio Oost schakelt de helft van de VBG-scholen over op het intersectorale examenprogramma, dat een uitgestelde keuze (tot in het 3 e leerjaar) faciliteert. De scholen hebben factoren benoemd die van invloed zijn op de sectorkeuze vmbo Groen: -type leerling (beroepsbeeld, sociaal-emotionele factoren, vriend(inn)en, -sector/afdelingsmogelijkheden in bovenbouw -leerwegmogelijkheden in de bovenbouw -ouders (met name moeders) -imago Groene sector -programma vmbo Groen (breedte, moderne onderwerpen) -praktisch werken -regionaal werkgelegenheidsperspectief -mentoren onderbouw -PSO-lessen (inhoud, leeromgeving, perspectief, samenwerking mbo Groen en bedrijven) -LOB -proactieve voorlichting/projecten naar basisscholen (groep 7 en 8) -vakdocenten vmbo Groen (herkenbaarheid) -concurrentie overige afdelingen/sectoren bovenbouw vmbo Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 7 van 13

8 -uitstraling en sfeer groene afdeling (leeromgeving, cultuur, naamgeving) -(verplichte) examenvakken binnen vmbo Groen -kwaliteit voorlichting (open dagen, workshops, carrousel, gesprekken met leerling en ouders) -samenwerking mbo Groen (mbo-leerlingen) -samenwerking bedrijven tijdens PSO (rolmodellen, bedrijfsbezoek) 4. Relatie bedrijfsleven Alle respondenten hebben een beeld geschetst van de relatie met het lokale/regionale bedrijven. In het algemeen is deze relatie informeel en verlopen de meeste contacten via de stage(docenten). Stage komt op alle VBG-scholen binnen Groen voor. Veel scholen hebben lijsten en netwerken van stagebedrijven. Sommige scholen intensiveren en professionaliseren dit contact schoolbreed via een stagebureau. Een initiatief dat is genoemd is de stagebedankavond waar naast de bedrijven ook de ouders bij zijn betrokken. Praktijkleren komt bij alle geïnterviewde VBG-scholen voor. De invulling verschilt van incidentele lessen tot vaste verbanden. Bij één school gaan de leerlingen elke week praktijkleren in een vaste carrousel op de partnerbedrijven. Bij een andere school wordt de onderwijsassistent door een woningbouwvereniging betaald om daarmee praktijkleren in parken mogelijk te maken. De meeste VBG-scholen willen de band met groene bedrijven aanhalen de komende tijd binnen een nieuwe organisatie, ook om in de toekomst kwalitatief goed praktijkleren te kunnen waarborgen. VBG-scholen nemen in het algemeen niet deel aan een lokaal/regionaal platform van groene bedrijven. Een aantal scholen bezoekt bijeenkomsten van een dergelijk platform of van lokale ondernemersverenigingen. Bij een minderheid van de scholen komen gastlessen voor. Een aantal scholen noemt sponsoring door het groene bedrijfsleven (landbouwmechanisatie). Een aantal scholen werkt projectmatig samen met bedrijven en instellingen (klussen/opdrachten). Bij een enkeling is er via de PvB s een band met groene bedrijven (beoordelaar/klant). Bij een aantal scholen zijn bedrijven ook betrokken bij de PSO in de onderbouw (bedrijfsbezoek, rolmodel). Vrijwel alle scholen noemen een beroepenmarkt, waarbij niet bij alle VBG-scholen ook groene bedrijven aanwezig zijn. Het valt veel respondenten op dat de relatie bedrijven-onderwijs bij de sector Techniek veel sterker is ontwikkeld. Vanuit groene bedrijven worden minder initiatieven genomen dan bij andere sectoren. De VBG-scholen uit de regio Midden gaven als kenschets van de groene bedrijven: minder groot en minder verenigd. 5. LOB binnen VBG-scholen LOB is bekend bij alle respondenten en bij veel scholen in opbouw (strategisch speerpunt) of een vervolgstadium daarvan. Vrijwel alle scholen bezitten een beleidsdocument m.b.t. LOB. Uitgangspunt van LOB voor alle geïnterviewde VBG-scholen is dat de leerling op grond van competenties en ambitie een passende keuze leert maken voor een vervolgopleiding gericht op een gekozen beroepsbeeld in de samenleving. Het belang van de sector Groen is daaraan ondergeschikt. Veel scholen werken met het LOB-materiaal van Marinka Kuijpers. Een school verbindt SHLcompetenties aan het LOB-traject van de leerlingen. Bij het merendeel van de scholen heeft de mentor van de leerlingen een sleutelrol gekregen. De decaan staat op grotere afstand en informeert de mentoren. Het merendeel van de scholen werkt met een (soms digitaal) portfolio voor de leerlingen. Binnen de LOB-leerlijn zijn in de onderbouw naast PSO allerlei nieuwe initiatieven ontwikkeld (bijvoorbeeld LOB-lessen, talentklassen, competentieleren, reflectiegesprekken, met ouders mee naar het werk, e.d.) die aansluiten op de binnen- en buitenschoolse beroepsgerichte activiteiten in de bovenbouw op weg naar de keuze van de vervolgopleiding. Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 8 van 13

9 6. Doorlopende leerlijnen vmbo en mbo Groen Bij één geïnterviewde VBG-school wordt een vhbo (vm4-opleiding gericht op instroom in hbo) opgebouwd op dit moment. Niet alleen gericht op Groen maar op alle sectoren. Met name het materiaal van AOC Terra (Groen Lyceum) wordt daarbij gebruikt. Er is nog geen ervaring mee Bij de andere geïnterviewde scholen komt dit (nog) niet voor. 7. Samenwerking met mbo Groen De samenwerking van VBG-scholen met mbo Groen opleidingen van AOC-vestigingen staat in het algemeen op een (te) laag pitje. Bij de meeste scholen is er geen sprake van echte samenwerking maar wel van enige uitwisseling (bijvoorbeeld praktijkdagen, sectorbezoek via een aansluitingsnetwerk). Soms is er sprake van tijdelijke samenwerking en worden er bijvoorbeeld projecten georganiseerd voor mbo- en vmbo-leerlingen Groen. Bekend zijn de contacten met AOCvestigingen voor de VBG-KIGO in Ook helpen mbo-leerlingen Groen mee met de beoordeling en organisatie van PvB s (bijvoorbeeld De Meerwaarde Barneveld). De contacten tussen de groene afdelingen van de VBG-scholen de groene mbo-opleidingen van de AOC s verlopen meestal via vakdocenten en zeker (nog) niet op directieniveau. Sommige vestigingen van AOC s (bijvoorbeeld De Groene Campus Helmond, NHB Deurne) bieden praktijkruimte(n) aan die kunnen worden gebruikt voor praktijkleren door de groene afdelingen. Bij sommige scholen is in het geheel geen samenwerking met mbo Groen-vestigingen van AOC s door externe ligging (bijvoorbeeld Bladel), of niet functioneren van een samenwerkingsverband (bijvoorbeeld VBG-regio Oost) of nog niet ontwikkeld (bijvoorbeeld van Lodenstein College Hoevelaken). 8. Conclusies doorstroming Groen -conclusies per school -kansen voor verhoging doorstroming naar mbo Groen De geïnterviewde scholen hebben voor zichzelf en in het algemeen voor het vmbo Groen op de VBGscholen aangegeven welke factoren van belang én tevens beïnvloedbaar zijn m.b.t. de verhoging van de sectorale doorstroom naar mbo Groen In het algemeen zijn de volgende beïnvloedbare factoren genoemd: -samenwerking mbo Groen vergroten (gezamenlijke projecten met vmbo en mbo leerlingen) -samenwerking bedrijfsleven uitbreiden (rolmodel, gastlessen, ook met PSO, partners in opleiding) -gebiedsgerichte samenwerking door alle groene partners (één groene taal) -ouders (vooral moeders) actief betrekken bij vmbo Groen (beeldvorming verbeteren) -oud-leerlingen benutten (rolmodellen) -proactief contacten leggen met basisscholen (tenminste groep 7 en groep 8) -leerroute vmbo-mbo verkorten -regionaal toekomstperspectief (werkgelegenheidscan door Aequor beïnvloedt imago Groene sector) -kwaliteit vakdocenten Groen (docenten stage, deelname netwerk) -LOB verbeteren -inhoud PSO (moderne hoogwaardige groene onderwerpen, stagevaardigheid ontwikkelen) -moderniseren inhoud vmbo Groen -LOB-instrumenten vergroenen -praktijkleren centraal in opleiding -nieuwe doelgroepen aanboren -meer vmbo-leerlingen in aanraking brengen met groen -intersectoraal programma voorzien van een groene component Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 9 van 13

10 4. Conclusies en aanbevelingen 4.1 Conclusies Conclusies kwantitatief De kaderberoepsgerichte leerweg vormt gemiddeld de grootste populatie leerlingen binnen het vmbo Groen van de VBG-scholen in de jaren De leerlingen van de gemengde leerweg vormen gemiddeld de kleinste populatie binnen vmbo Groen op de VBG-scholen in deze periode. In de jaren wordt de grootste doorstroming van vmbo Groen naar mbo Groen gescoord door leerlingen van de basisberoepsgerichte leerweg (47 %), terwijl 35 % van de leerlingen kaderberoepsgerichte leerweg op de onderzochte VBG-scholen doorgaat in mbo Groen. Het laagste doorstroompercentage wordt gevonden bij de leerlingen van de gemengde leerweg (22 %) In totaal stroomt in de jaren gemiddeld 37 % van de leerlingen vmbo Groen van VBG-scholen door naar mbo Groen opleidingen op de AOC s. Tussen de onderzochte VBG-scholen bestaan grote verschillen in doorstroming van vmbo Groen naar mbo Groen; er zijn scholen met een percentage van rond de 10 % en er zijn scholen die ruim 90 % doorstroming naar mbo Groen halen. De doorstroming van leerlingen vmbo Groen op de VBG-scholen naar mbo Groen opleidingen op de AOC s is in de jaren 2010, 2011 en 2012 is niet sterk veranderd en levert in elk onderzocht jaar vergelijkbare aantallen op. Leerlingen van de basisberoepsgerichte leerweg van vmbo Groen op de VBG-scholen stromen gemiddeld voor het belangrijkste deel (89 %) door naar niveau 2 opleidingen mbo Groen op de AOC s in de jaren 2010, 2011 en Leerlingen van de kaderberoepsgerichte leerweg van vmbo Groen op de VBG-scholen stromen gemiddeld voor het grootste deel (64 %) door naar niveau 3 opleidingen, terwijl een belangrijk deel (27 %) instroomt in niveau 4 opleidingen mbo Groen op de AOC s in de jaren 2010, 2011 en Leerlingen van de gemengde leerweg van vmbo Groen op de VBG-scholen stromen gemiddeld voor het grootste deel (80 %) naar niveau 4 opleidingen mbo Groen op de AOC s in de jaren 2010, 2011 en De doorstroompercentages binnen de VBG verschillen per VBG-regio. De regio s Zuid en Midden leveren het grootste aantal leerlingen vmbo Groen aan de mbo Groen opleidingen van de AOC s in de onderzoekperiode, terwijl beide regio s aanzienlijk in doorstroompercentage (Zuid: 52 %) en Midden (32 %) in Het laagste doorstroompercentage wordt gemeten in de VBG-regio West (22 %). In absoluut aantal overtreft de doorstroom van regio West met 115 nog altijd de 70 leerlingen van regio Noord, terwijl het doorstroompercentage voor de laatste VBG-regio 49 % bedraagt. Een mogelijke verklaring voor de hoge doorstroompercentages in regio Noord en Zuid hangt wellicht samen met effecten die worden veroorzaakt door de mate van verstedelijking van deze regio s ten opzichte van de andere VBG-regio s West, Midden en Oost. Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 10 van 13

11 Conclusies kwalitatief De factoren die een rol spelen bij sectorale doorstroom naar mbo Groen zijn benoemd door de onderzochte scholen. Opvallend daarbij is dat een groot aantal van deze factoren door de respondenten als beïnvloedbaar worden beoordeeld. De beïnvloedbare factoren die de sectorale doorstroom naar mbo Groen faciliteren zijn te verdelen in de volgende groepen: o Samenwerking vmbo en mbo Groen in de groene onderwijskolom o Samenwerking (verbinden) groen onderwijs met lokale/regionale groene bedrijven o Actief en tijdig beïnvloeden beeldvorming groene sector bij leerlingen en ouders (beslissers keuze vervolgopleiding leerling) o Verbeteren regionale beeldvorming sector Groen (o.a. regionaal arbeidsmarktperspectief) o Verbetering leerroute naar mbo Groen o Praktijkgerichtheid van de opleiding (stage, praktijkleren, regioleren) o Ondersteunende LOB-leerlijn en -organisatie verbeteren o Ondersteuning en kwaliteitsimpuls vakdocenten (v)mbo Groen o Kwaliteitsimpuls en innovatie inhoud (v)mbo Groen o Meer leerlingen (nieuwe doelgroepen) dan nu in aanraking brengen met Groen Uitgangspunt LOB voor alle geïnterviewde VBG-scholen vormt de leerloopbaan van de leerling. Hoofddoel van LOB is de facilitering van keuzeprocessen in de opleiding zodanig dat de leerling een juiste match leert maken tussen zijn talenten en ambities enerzijds en een passende vervolgopleiding gericht op een gekozen beroepsgroep anderzijds. De belangen van de groene sector zijn hieraan ondergeschikt. Bij de schoolkeuze voor het vmbo speelt de opleiding vmbo Groen in de bovenbouw op alle geïnterviewde scholen een ondergeschikte rol. De relatie van vmbo Groen afdelingen met de lokale groene bedrijven op dit moment is in het algemeen informeel en vrijblijvend. Om de relatie te professionaliseren worden door de respondenten vele reële mogelijkheden genoemd. Verkorte leerroutes van vmbo Groen naar mbo Groen is in ontwikkeling bij één geïnterviewde VBG-school. Samenwerking tussen afdelingen vmbo Groen met mbo Groen op de AOC s is minimaal ontwikkeld bij de geïnterviewde VBG-scholen. Tijdelijke samenwerking in bijvoorbeeld projecten, bij afname PvB s, praktijkleren en onderlinge uitwisseling komen voor. Een stimulans in de sectorkeuze aan het einde van de onderbouw op de VBG-scholen zal ook de sectorale doorstroom naar mbo Groen ten goede komen. 4.2 Aanbevelingen Aanbevelingen kwantitatief Een aantal VBG-scholen geeft aan dat wisselende hoeveelheden leerlingen van andere afdelingen/sectoren doorstromen naar mbo Groen; deze leerlingen worden niet in de resultaten van dit onderzoek betrokken. Aandacht is gewenst voor deze groep. Een aantal VBG-scholen geeft aan dat de leerlingen van theoretische leerweg niet wordt betrokken in dit onderzoek. Per school wordt (niet exact aangegeven) wisselende hoeveelheden gerapporteerd. Aandacht voor deze groep leerlingen is gewenst. Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 11 van 13

12 Een nadere analyse is gewenst op de VBG-scholen naar de relatie van het aantal aanwezige afdelingen/sectoren en het gerealiseerde doorstroompercentage van vmbo Groen naar mbo Groen. In Rapport 2 wordt bij de te interviewen scholen speciaal gekeken naar dit vermoeden. Een aantal VBG-scholen geeft aan dat (niet exact aangegeven) wisselende hoeveelheden leerlingen vmbo Groen kiest voor Groen verwante (vaak technische) opleidingen op het (naburige) ROC. Verder (gezamenlijk) onderzoek is gewenst. Een aantal VBG-scholen geeft aan dat in hun regio geen AOC-onderwijs wordt aangeboden. Van een doorstroming naar mbo Groen is dan geen sprake meer. Dit gegeven roept verdere vragen op die kunnen worden onderzocht. Een aantal VBG-scholen geeft aan dat ROC s inspelen op de groene interesse van hun leerlingen en soms met succes, met als gevolg dat doorstroming naar mbo Groen regionaal wordt verminderd. Bij de te interviewen scholen in het kwalitatieve onderzoek wordt hier nader op ingegaan. Veel VBG-scholen bieden de gemengde leerweg vaak op intersectorale wijze aan. Binnen het intersectorale examenprogramma ontbreekt tot nu toe echter een focus op Groen. Dit gegeven dient te worden onderzocht voor deze leerlinggroep zeker in het licht van de totstandkoming van een nieuw examenprogramma intersectoraal met Groen in Heeft het ontbreken van Groen binnen het intersectorale programma effect op de doorstroming van GL-leerlingen naar mbo Groen? Het verdient aanbeveling de samenwerking tussen VBG-scholen en mbo-vestigingen van AOC s regionaal te onderzoeken, te analyseren en te verbeteren. Een nader onderzoek naar de regionale verschillen in doorstroming van vmbo Groen leerlingen naar mbo Groen in relatie tot effecten van verstedelijking als mogelijke verklaring is gewenst. Op deze wijze komt meer duidelijkheid in factoren die de doorstroom beïnvloeden. Aanbevelingen kwalitatief Samenwerking Start een gebiedsgerichte samenwerking door alle groene partners (onderwijs, bedrijfsleven, overheden, instellingen) en vergroot daarmee de doeltreffendheid in de groene sectorkeuze op het vmbo, de doorstroom naar het groene mbo en de human capital factor voor de groene sector. Start de samenwerking in een doorlopende leerlijn van vmbo Groen op de VBG-scholen naar mbo Groen op de AOC s op gebied van curriculum (aantrekkelijke verkorte leerroutes), praktijkleren, projecten, PvB s en uitwisseling. Verbeter de samenwerking van groene afdelingen op VBG-scholen met lokale groene partners (bedrijven, overheden, instellingen). Instrumenten Het verdient aanbeveling een groen LOB-instrument (of een onderdeel daarvan dat aansluit bij een bekende en veel toegepaste methode in het vmbo) te ontwikkelen. Ontwikkel doelmatige regionale werkgelegenheidscans van de groene sector. Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 12 van 13

13 Voorlichting Verbeter de voorlichting naar bestaande doelgroepen en vergroot daarmee de kans op een groene sectorkeuze in het vmbo en de sectorale doorstroom naar mbo Groen op de AOC s. Start de voorlichting naar nieuwe doelgroepen voor het groene onderwijs (vmbo, mbo) en sector Creëer voor een groot publiek herkenbare groene kenniscentra. Benut de banden met de burgers via het vmbo en mbo. Verbeter de LOB-lijn en organisatie intern op de scholen Praktijkgerichtheid Houdt de opleidingen praktijkgericht. Stel de beleving van de groene sector centraal. Benut de mogelijkheden binnen en vooral buitenschools met praktijkleren, stage en regioleren samen met (nieuwe) groene partners (bedrijven, instellingen, overheden) Organiseer docentstages bij de (nieuwe) groene partners van de school Nieuwe doelgroepen Vergroot het aantal leerlingen dat in aanraking komt met Groen. Benut nu de kansen om Groen te laten aansluiten bij het nieuwe vmbo examenprogramma Intersectoraal. Betrek nieuwe doelgroepen in het regionale voortgezet onderwijs bij de focus op modern (hoogwaardig) groen. Innoveer het curriculum van vmbo en mbo Groen met een focus op modern (hoogwaardig) groen Vereniging Buitengewoon Groen Pagina 13 van 13