WaterLIJN. nr.24 september September Fortenmaand. Uitvoeringsgelden Nota Ruimte bijna beschikbaar.

Transcriptie

1 WaterLIJN nr.24 september GEPIMPTE BUNKERS IN MAARSSEN EN BREUKELEN 4 GEDEKTE GEMEENSCHAPSWEG GERESTAUREERD 6 YTTJE FEDDES, DIRK SIJMONS EN HET KWALITEITSTEAM Nieuwsbrief van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie Vestingmuseum Naarden Uitvoeringsgelden Nota Ruimte bijna beschikbaar In juni 2008 is de Nieuwe Hollandse Waterlinie toegelaten tot de uitwerkingsfase van het budget van de Nota Ruimte. De basis voor dit besluit is de eerder gemaakte maatschappelijke kosten- en batenanalyse, die een positief saldo liet zien. Investeren door de overheden in de Waterlinie levert de maatschappij per saldo dus meer op dan het kost. Het besluit betekent dat voor de drie geselecteerde gebiedsontwikkelingsprojecten Rijnauwen-Vechten, Linieland en Lingekwartier/Diefdijk een bijdrageverdeling van alle partijen (rijk en regio) moet worden geregeld. Aan het eind van dit jaar kunnen dan concrete verzoeken voor bijdragen worden ingediend. Het kabinet zal daarover naar verwachting begin 2009 een besluit nemen. Ook helikoptervluchten boven Fort Rijnauwen September Fortenmaand et fort als podium. Dat is dit jaar opnieuw het Hthema van de Fortenmaand. Zo geven we de stijgende belangstelling voor historisch erfgoed een extra cultureel tintje, zegt Jacomijn Appeldoorn van Utrecht Toerisme & Recreatie. Vorig jaar verwelkomden de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ruim vijftigduizend bezoekers, en we verwachten dat dat aantal dit jaar weer zal worden gehaald. Het programma van de Fortenmaand is divers. Zo trekt er een reizend theatergezelschap langs de forten met de voorstelling Don Quichot en de goudgraaiers. De voorstelling van ruim een half uur is gratis toegankelijk en geschikt voor kinderen vanaf vijf jaar. Ook voor volwassenen zijn er de nodige theaterproducties, onder meer op Fort Vechten, op het Werk bij Maarsseveen en in het Nederlands Vestingmuseum in Naarden. Die laatste voorstelling heeft Cornelis Krayenhoff als hoofdpersoon, in het begin van de negentiende eeuw de grote man achter de Nieuwe Hollandse Waterlinie, en naamgever van het Linieperspectief Panorama Krayenhoff. In dat Linieperspectief werden enkele jaren geleden Lees verder op pagina 2

2 actueel column Vervolg pag. 1 Je kijkt voorbij de Dom Excursieboot De Blauwe Bever de eerste plannen voor het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie ontvouwd. Nieuw dit jaar is de mogelijkheid om een helikoptervlucht te maken boven de Utrechtse forten Vechten en Rijnauwen. Op 13 en 14 september worden er 120 van dergelijke vluchten uitgevoerd, elk voor twee personen. Ik heb het zelf al gedaan, zegt Jacomijn Appeldoorn, en het is bijzonder spectaculair. Juist bij de Waterlinie, die immers een verborgen verdedigingslinie is, is een dergelijk zicht uit de lucht verhelderend. Je ziet precies hoe het allemaal in elkaar steekt, en bovendien is het uitzicht op de omgeving prachtig. Je kijkt tot ver voorbij de Utrechtse Dom. Tijdens de Fortenmaand zijn verder tal van forten te bezichtigen die normaal gesproken voor het publiek gesloten zijn. Dit geldt onder meer voor Fort Kijkuit in Vreeland, Fort Nieuwersluis, Fort De Gagel in Utrecht en Fort bij de Nieuwe Steeg in Herwijnen. Tussen Culemborg en de de forten Honswijk en Everdingen aan de Lek vaart zelfs een excursieboot heen en weer. En zo zijn er nog tal van andere activiteiten, die stuk voor stuk zeer de moeite waard zijn, aldus Jacomijn Appeldoorn. Ik kan het iedereen die belangstelling heeft voor landschap, cultuur of geschiedenis van harte aanbevelen. Nieuwe Hollandse Waterlinie Betere bereikbaarheid Rijnauwen-Vechten Een van de projecten in het uitvoeringsprogramma van de Waterlinie is het project Gebiedsontsluiting Rijnauwen-Vechten. Het project moet een oplossing bieden voor parkeer- en bereikbaarheidsproblemen tussen Utrecht, de Uithof, Bunnik en Houten. Tot op heden is er nog geen duurzame oplossing gevonden. Gezien de ontwikkelingen in het gebied, waaronder de inrichting van een nationaal Liniecentrum op Fort Vechten, wordt de roep om maatregelen steeds groter, aldus Brommerdieven op Fort Vuren rommerdieven' is een boek voor Bkinderen van elf jaar en ouder. Het verhaal speelt zich gedeeltelijk af op Fort Vuren. De hoofdpersonen Tom en Rudy kopen een oude schakelbrommer waarmee ze willen gaan crossen. Als ze net klaar zijn met opknappen wordt deze gestolen. Ze gaan op onderzoek uit en stuiten op allerlei vreemde zaken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld op het fort aan de dijk? En zou Nina, het vreemde maar aantrekkelijke meisje dat af en toe in Toms programmamanager Saskia Kemperman van de provincie Utrecht. In het project wordt gezocht naar een mix van maatregelen voor het autoverkeer en alternatieve vervoerswijzen, zoals de fiets. Ons uiteindelijke doel is het bijzondere landschappelijke gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie te ontlasten. Het streven is om voor 2009 besluitvorming te laten plaatsvinden over de maatregelen. Voor meer informatie: saskia.kemperman@provincie-utrecht.nl. leven opduikt er meer van weten? Brommerdieven is het vijfde kinderboek van Corry Breeden. De schrijfster woont vlak bij Fort Vuren. Het boek wordt uitgegeven door uitgeverij Sjaloom en kost 11,95. Markering van de Waterlinie Vanwege het 125-jarig bestaan heeft de ANWB bij alle Nationale Landschappen bruine borden met toeristische informatie laten plaatsen langs diverse rijkswegen. Voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn de borden te vinden langs de A1, A2, A12 en A27. Oranjewoud Gepimpte bunkers in Fortenmaand Vanaf 6 september 2008 is in Maarssen, Breukelen en Loenen een aantal gepimpte groepsschuilplaatsen te bewonderen. Het project is een initiatief van polderwachter Marcel Blekendaal. Enkele kunstenaars maken ontwerpen voor het verfraaien van de bunkers, samen met leerlingen van drie basisscholen in de omgeving. Een opblaasbare bunker maakt ook deel uit van het project. Voor meer informatie: Alle projecten van de Waterlinie gebundeld Op de website van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is sinds kort alle informatie gebundeld over de projecten in de uitvoeringsfase. Deze projecten zijn zeer divers; van restauratie tot aanleg van een fietspad, van een bezoekerscentrum tot gebiedsontsluiting en van het uitbaggeren van de grachten tot het ontwikkelen van een educatief programma. Al deze informatie is te vinden via Per project wordt een uitleg gegeven over de werkzaamheden, de planning, financiering en de betrokken partijen. Ook kunt u foto s bekijken en aanvullende informatie downloaden. Wandelen en fietsen langs de Linie Binnenkort verschijnt Langs de Linie. Ontdekt natuur, cultuur & landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit royaal geïllustreerde boek met foto s van Martin van Lokven leidt van wandelpaden naar bunkergangen, van fietsavontuur naar een overnachting op een fort. De wandel- en fietsroutes met overzichtelijke kaartjes zijn verzameld in een routegidsje voor onderweg. Langs de Linie kost 17,95 en is vanaf september verkrijgbaar in de winkels van de ANWB, via anwb.nl en in de boekhandel. Plezier met de Fortenronde Een geweldig idee leek het van die Nederlander op de camping in de Provence, alweer lang geleden. De Tour de France kwam voorbij en wij gingen kijken. Na een uur of drie (stapvoets over verstopte binnenwegen, bloedheet en toen nog zonder airco) konden we de auto uit, maar we moesten nog wel een paar kilometer lopen, mijn zoontje van twee op de nek. Het peloton was zojuist gepasseerd, hoorden we, maar gelukkig schichtten nog wat achterblijvers voorbij. Terug deden we er bijna vier uur over en mijn vrouw was boos, omdat mijn zoon van streek was en onder de muggenbeten zat. Toch heeft de Tour me ook plezierige momenten bezorgd. Zo was een paar jaar later de dag onvergetelijk dat ik een etappe mee mocht in de auto van wielerjournalist Jeroen Wielaert, een bevriende collega. Fantastisch was het om van start tot finish in de karavaan te rijden, het gezwoeg van de renners van dichtbij te zien en even deel uit te maken van een sportevent van wereldniveau. Vorig jaar was ik in Londen, met een aantal ondernemers die het initiatief steunen om de Tourstart naar Utrecht te halen. Daar vertrok de eerste etappe van de Tour en het was een gebeurtenis van ongekende omvang. Naar ik later begreep (met mijn 1,77 m was ik kansloos om echt ooggetuige te zijn) kwamen alle grote namen voorbij. Wat ik wel zag, waren de commerciële uitingen (geluidswagens, petjes, flyers en ander strooigoed) die het event grotendeels bepaalden. Later die zomer zag ik een ander wielerevenement, de 51e Fortenronde van Midden-Nederland. Omdat ons bureau de perscommunicatie verzorgde, viel ik opnieuw met mijn neus in de derailleur. Wat een verademing, vergeleken met Londen! Natuurlijk, ook hier een zenuwachtige drukte en duidelijk aanwezige sponsors. Maar het ging overduidelijk om de sport, puur het wielrennen met mensen die er zichtbaar plezier in hadden, zowel organisatoren als deelnemers. Uit alles bleek de maandenlange voorbereiding: de afzettingen stonden op de juiste plek, het geluid was goed, de catering perfect. Kortom: de dag verliep op rolletjes. Heel verstandig dus, dat de Nieuwe Hollandse Waterlinie haar naam aan dit sportieve spektakel heeft verbonden. HARRY VAN DAM Comunicatieadviseur 2 WaterLIJN september

3 interview Restauratie Gedekte Gemeenschapsweg voltooid Dit is een project om trots op te zijn Onlangs werd in de gemeente Houten de opgeknapte Gedekte Gemeenschapsweg opgeleverd, tussen Fort Honswijk en Werk aan de Korte Uitweg. Het gebied krijgt een nieuwe functie. Dit is het uitroepteken waarmee deze nieuwe functie wordt bekrachtigd. Vijfhonderd ritten met een vrachtauto vanaf hier kun je Culemborg zien liggen, en de spoorbrug over de Lek, zegt Gerco Meijer. Er stonden hier twee grote kanonnen. Als het nodig was, Kijk, kon de stad zo in puin worden geschoten. Je moet wel goed kijken langs die bomenrij, vult Gijs van der Zwaan aan. Uiteraard stonden die bomen er vroeger niet, want het schootsveld moest vrij blijven. We willen een paar van die bomen rooien, zodat je beter zicht hebt op de openheid van het landschap. Het is een zonnige middag in juli en Gerco Meijer en Gijs van der Zwaan lopen over het kaarsrechte oppervlak van de gerestaureerde Gedekte Gemeenschapsweg in Houten. Als ontwerper van bureau Bunker Q en als opdrachtgever namens de gemeente waren ze nauw betrokken bij de restauratie van het verdedigingswerk, dat Fort Honswijk, Lunet aan de Snel en Werk aan de Korte Uitweg met elkaar verbindt. De aannemer heeft zijn werk enkele dagen geleden opgeleverd, en beide heren bekijken het resultaat met tevredenheid. Het is een hele kunst om die strakke lijnen en scherpe hoeken zo precies aan te brengen, verduidelijkt Gerco Meijer. De aannemer heeft er zijn beste mensen opgezet. Nu heeft het weer precies hetzelfde aanzien als op foto s uit de jaren zeventig van de negentiende eeuw, toen het werd gebouwd. Dat aanzien was ons uitgangspunt bij de restauratie. Je moet ergens van uitgaan immers, en we hebben gekozen voor het begin. Al hebben we latere toevoegingen wel gerespecteerd. Dat wil zeggen: we hebben zoveel mogelijk de oorspronkelijke besteksituatie gevolgd. Daardoor zijn later aangebrachte betonnen munitienissen vrij in het veld of op de walgang komen te staan. Het plan voor de restauratie van de Gedekte Gemeenschapsweg werd zo n anderhalf jaar geleden geboren. Als gemeente hebben de afgelopen decennia twee grote bouwopgaven verwerkt, aldus Gijs van der Zwaan. Een derde bouwopgave, De Gedekte Gemeenschapsweg in Houten maakt deel uit van de Stelling Honswijk, een belangrijk onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De stelling bestaat uit Fort Honswijk ( ), de Lunet aan de Snel ( ), het Werk aan de Korte Uitweg (1873) en de Gedekte Gemeenschapsweg ( ). De stelling verdedigde de inundatiesluis, het inundatiekanaal naar de Schalkwijkse Wetering en het terrein boven de noordelijke Lekdijk dat te hoog lag om onder water te zetten. De Gedekte Gemeenschapsweg maakte ongeziene bewegingen van troepen en materieel mogelijk. Er waren ook drie batterijen op geplaatst, elk met waarschijnlijk zes kanonnen. De restauratie heeft euro gekost. Er moest kubieke meter grond voor worden aangevoerd, waarvoor vijfhonderd ritten met een vrachtauto nodig waren. Naast Gerco Meijer van Bunker Q waren Martin Knuijt en Gert-Jan Lith van OKRA landschapsarchitecten bij het project betrokken. Gijs van der Zwaan en Gerco Meijer voor het Eiland van Schalkwijk, hebben we dan ook afgewezen. Daarbij speelde trouwens niet alleen de gedachte een rol dat we onze portie wel hebben gehad. We vonden het Eiland van Schalkwijk ook los daarvan het behouden waard. Het feit dat het een prominent onderdeel is van de Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft trouwens wel geholpen. Er is via het Projectbureau veel nuttig lobbywerk verricht. Het Eiland van Schalkwijk moet zijn huidige agrarische bestemming behouden, maar er wordt een toeristisch-recreatieve functie aan toegevoegd. We zijn druk bezig met het maken van plannen voor Fort Honswijk, dat volgend jaar door de Explosieven Opruimingsdienst wordt verlaten. Een van de opties is een hotel. Het is hier immers een prachtige locatie. Wel wat afgelegen, zeker, maar dat kun je ook als splendid isolation beschouwen. Voetpad De nieuwe Gedekte Gemeenschapsweg kan in dat verband als een statement worden beschouwd. Aan het gebied wordt een nieuwe functie toegevoegd, onlangs is dat weer eens bevestigd door het Rijk, dat in het kader van de Nota Ruimte gelden wil vrijmaken voor dit gebied. Dit is het uitroepteken waarmee deze nieuwe functie wordt bekrachtigd. Het verdedigingswerk kan tegenwoordig van twee kanten worden gevolgd. Aan de oostzijde, waar de polders onder water konden worden gezet en de vijand onder vuur kon worden genomen, loopt een onverhard voetpad. Aan de westzijde, achter de hoofdverdedigingslijn dus, loopt een fietspad. Op twee plekken is een verbinding gemaakt: ter hoogte van de eerste batterij, waar destijds zes kanonnen stonden, is een fraai ontworpen trap gemaakt, zonder leuning overigens. Het moet wel een beetje avontuurlijk blijven, meent Gijs van der Zwaan, wijzend op de mededeling Betreden op eigen risico. En een eind verder, richting Werk aan de Korte Uitweg, is een 2,5 meter brede coupure in de dijk gemaakt, van waaruit een klein natuurgebied aan het inundatiekanaal kan worden betreden. In de coupure zijn enigszins cryptische tekens aangebracht die te maken hebben met de bouwgeschiedenis. De precieze betekenis mogen de bezoekers raden, zegt Gerco Meijer. Prefab Dan lopen we terug, onder meer langs een betonnen schuilplaats uit 1918, die als een van de eerste prefab betonnen constructies van Nederland wordt beschouwd. Die overkappen we met een stalen dak waaraan een picknickplek is bevestigd, verduidelijkt Gijs van der Zwaan. Een schuilplaats voor een schuilplaats dus eigenlijk, waardoor het verval kan worden vertraagd. Verder blijft hij gewoon toegankelijk, vult Gerco Meijer aan. Al met al is dit een project om trots op te zijn, besluit Gijs van der Zwaan. Ik voorzie een interessante toekomst voor dit deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Er zullen natuurlijk geen duizenden bezoekers per dag op afkomen, dat zou zelfs niet wenselijk zijn. Maar een toename van het aantal wandelaars en fietsers verwacht ik zonder meer, zeker als straks in het weekeinde de pont naar Fort Everdingen aan de overkant gaat varen. Dan kunnen bezoekers met eigen ogen zien dat Houten meer is dan alleen een groeigemeente. Fotografie Arie de Leeuw 4 WaterLIJN september

4 achtergrond agenda bestuurlijk Arie de Leeuw Dirk Sijmons, Yttje Feddes en het Kwaliteitsteam De Waterlinie moet geen cultuurhistorische braderie worden Een zekere strengheid in de toetsing van plannen voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dat is wat volgens Yttje Feddes nodig is. De Waterlinie moet als systeem herkenbaar blijven, dat is een belangrijke opgave. Plannen die voor het gebied worden gemaakt dienen dus aan een aantal eisen te voldoen. Het is onze taak als kwaliteitsteam om ervoor te zorgen dat die eisen worden nageleefd. Het mooie van ons werk is dat we initiatiefnemers daadwerkelijk kunnen helpen, vult Dirk Sijmons aan. Meestal lukt het om plannen in een onderlinge dialoog sterk te verbeteren, maar het omgekeerde komt ook voor. De makers van slechte plannen zijn soms heel trots op wat ze Yttje Feddes en Dirk Sijmons: stevig verhaal hebben gemaakt. Dan is het moeilijk om te vertellen dat zo n nagebouwd fort toch niet helemaal de bedoeling is. De Waterlinie moet geen cultuurhistorische braderie worden. Maar het is tot nu altijd gelukt om onze visie over te brengen. Met behoud van een goede relatie. POLOWEDSTRIJDEN Yttje Feddes en Dirk Sijmons zijn de komende en gaande Rijksadviseur voor het Landschap, die de ministerraad van advies dient over kwesties van ruimtelijke ordening. Vanuit die functie waren en zijn ze tevens voorzitter van het Kwaliteitsteam Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het Kwaliteitsteam heeft de afgelopen jaren een groot aantal plannen de revue zien passeren. Een van de mooiste was de loge voor polowedstrijden die makelaar Cor van Zadelhoff op een groepsschuilplaats in zijn achtertuin heeft laten bouwen, herinnert Dirk Sijmons zich. Architect Ben van Berkel heeft een schitterend ontwerp gemaakt. Een prachtig voorbeeld van het adagium Behoud door ontwikkeling, dat wij zo graag nastreven. Mede als gevolg van al die plannen zijn inmiddels een Voorbeeldenboek en een Handleiding voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie gepubliceerd. Ontwerpers en bestuurders kunnen hiervan profiteren bij het maken en beoordelen van plannen. En ook ik heb er veel aan, zegt Yttje Feddes. Het pad is voor mij behoorlijk geëffend, en dat is prettig natuurlijk. SCHALKWIJK Niettemin zijn er de komende jaren nog genoeg kwesties op te lossen, benadrukt Dirk Sijmons. Zo is er nog steeds geen volledige duidelijkheid over nieuwe bouwlocaties in de provincie Utrecht. Als Kwaliteitsteam hebben we geadviseerd om het Eiland van Schalkwijk ten zuiden van Houten te ontzien, omdat het een prachtig cultuurhistorisch ensemble is en omdat de werking van de Waterlinie er zo duidelijk zichtbaar kan worden gemaakt. Dat advies is ter harte genomen, maar recente politieke ontwikkelingen hebben toch weer enige onzekerheid geschapen over de alternatieve bouwlocatie ten zuiden van Leidsche Rijn. In die kwestie moeten we dus alert blijven. Gelukkig heeft de Waterlinie een stevig verhaal, aldus Yttje Feddes. Het is een prachtige zone, die door de Kringenwet tot lang na de Tweede Wereldoorlog gevrijwaard is gebleven van verstedelijking en andere vormen van aantasting. Ook nu biedt het nog tal van planologische mogelijkheden, bijvoorbeeld voor hoogwateropvang ten oosten van de Diefdijk. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een cadeau van de geschiedenis en een troef voor de toekomst, meent Dirk Sijmons. Daar moeten we zuinig op zijn, en daar levert het kwaliteitsteam een belangrijke bijdrage aan. Gelukkig gaat het de goede kant op, besluit Yttje Feddes, en dat stemt me hoopvol. De Waterlinie wordt niet langer beschouwd als louter een cultuurhistorisch fenomeen, maar ook als een zone die de landschappelijke samenhang versterkt en bijzondere kansen biedt voor recreatief gebruik. Chris Will EEN GROEPSNEST BIJ HET MUIZENFORT In de frontwal van het Muizenfort in Muiden is een zogeheten groepsnest gereconstrueerd. Dit is een loopgraaf tussen een mitrailleurkazemat en de gewapend betonnen groepsschuilplaats. De Stichting Herstelling heeft de loopgraven in ophoging gereconstrueerd. De bezoekers ervaren nu zelf hoe de verdedigers zich achter de 1,80 meter hoge wallen bevonden. De schuilplaats waar de troepen de komst van de vijand afwachtten is ingericht met britsen, een periscoop om de troepenverplaatsingen te volgen en een geluidsinstallatie die de herrie van trommelvuur nabootst. In het fort is naast een tentoonstelling een bijzondere periscoop te zien waarmee op virtuele wijze de omliggende polder onder water kan worden gezet. Het Muizenfort is geopend tot eind oktober, van uur tot uur. s Maandags gesloten. Toegang: kinderen tot 6 jaar gratis, kinderen tot 12 jaar 1,50 en volwassenen 3,. Meer informatie: Zie ook het artikel hiernaast. WIJNPROEVEN OP FORT JUTPHAAS Fort Jutphaas, gebouwd in 1820, diende ter afsluiting van het acces gevormd door de Overeindseweg met de terreinstroken ter weerszijde daarvan tussen Jutphaas en Houten. Tijdens de Duitse bezetting werd het fort door de Kriegsmarine gebruikt als radiozend- en ontvangststation ten behoeve van de duikbootoorlog. Tegenwoordig is er een wijnimporteur gevestigd op het fort. Het is toegankelijk voor publiek en er zijn speciale bottelavonden. Fort Jutphaas is het hele jaar geopend op maandag t/m zaterdag van 9.00 tot uur. Voor meer informatie: Het Muizenfort verdient het toegankelijk te zijn edio mei was het zover, toen Mwerd het Muizenfort voor publiek geopend. Er is een tentoonstelling te zien over de geschiedenis van het fort, dat op een kruispunt ligt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. Ook kun je je er een beeld vormen van de werking van de inundatie. Speciale Liniekijkers maken dat inzichtelijk. En bovendien zijn er tal van historische objecten te bewonderen. Anne-Marie Worm-de Moel is burgemeester van Muiden. Onlangs werd in haar gemeente het Muizenfort voor publiek opengesteld. Uiteraard zijn wij erg blij met deze mogelijkheid om het fort aan het publiek te tonen. Het Muizenfort verdient het om toegankelijk te zijn, want het is een prachtig gebouw op een schitterende plek. Ook het uitzicht, over de Muider Trekvaart en de Noorderpolder, is heel bijzonder. Maar bovenal maakt de tentoonstelling inzichtelijk hoe het vroeger moet zijn geweest, toen hier nog soldaten waren gelegerd. Weinig mensen weten trouwens dat het fort zijn naam aan hen te danken heeft. De soldaten droegen grijze uniformen, en werden daarom in de volksmond muizen genoemd. BEPERKT Helaas is het fort nog minder vaak toegankelijk dan we zouden willen, omdat we daarvoor afhankelijk zijn van de inzet van vrijwilligers. We zijn uiteraard hard op zoek, maar de opening is nu vooral beperkt tot de weekenden. Wat de toekomst betreft: de gemeente Muiden wordt over enige tijd samengevoegd met de buurgemeenten Bussum, Naarden en Weesp. In alle vier de gemeenten speelt de Nieuwe Hollandse Waterlinie een belangrijke rol voor de identiteit, en ook in de nieuwe gemeente zal dat zeker het geval zijn. We zijn nog steeds op zoek naar een goede naam, en wie weet zal de Waterlinie daarin een rol spelen. Suggesties zijn in elk geval altijd welkom. Voor meer informatie: Wiebe Hofman 6 WaterLIJN september

5 een bijzondere plek Ik kom graag in Het Paradijs e rivier de Vecht speelt een belangrijke rol in de D Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dat blijkt wel uit het feit dat we een aantal schitterende forten binnen onze gemeentegrenzen hebben. Ik denk dan aan de forten Spion, Kijkuit en Hinderdam. Toch wil ik die forten, hoe fraai ze ook zijn, niet uitkiezen als mijn favoriete locatie. Ze genieten immers al een zekere bekendheid. Ik heb ook nog gedacht aan de Loosdrechtse Plassen of kasteelmuseum Sypesteyn, maar ook die hoef ik niet meer te introduceren. Ik wil daarom kiezen voor een minder bekende plek: de Spiegelplas bij Nederhorst den Berg. En dan speciaal een klein deel daarvan, dat Het Paradijs wordt genoemd. Dat is inderdaad een paradijselijke plek. Het is er heerlijk stil je kunt er alleen op de fiets of per boot komen en er zijn tal van prachtige vogels te bewonderen, de ijsvogel onder meer. Er liggen eilandjes, er zijn prachtige doorkijkjes en het is er heerlijk stil. Ik kom er graag, in Het Paradijs. Ik heb een boot liggen op de Spiegelplas, die ik de Paradijsvogel heb genoemd. En het is niet alleen een prachtige plek, het gebied speelt als waterbarrière ook een rol als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Bovendien is er recreatie mogelijk die uitgaat van rust en natuur in combinatie met landschappelijke waarde. Niet alleen de Vecht is belangrijk, maar ook de directe omgeving. Een onweerstaanbare combinatie midden in de Randstad. Don Bijl is burgemeester van de gemeente Wijdemeren aan de Vecht. Hij heeft in zijn portefeuille ook de verantwoordelijkheid voor de artefacten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Arie de Leeuw WaterLIJN is een uitgave van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie. Oplage Postbus 406, 3500 AK Utrecht Bezoekadres: Muntstraat 7, Utrecht De verpakking van WaterLijn is 100% recyclebaar Redactie: Projectbureau NHW, Titia Blom en Chris Will info@hollandsewaterlinie.nl Tekstverzorging: Bert Bukman Vormgeving: SOK Visueel Management Druk: Calff&Meischke, Amsterdam