Inhoud BSL - ACA_A4_2KMM _

Transcriptie

1 1 De plaats van de mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie in de tandheelkunde Inleiding Relatie kaakchirurg en tandarts Relatie kaakchirurg en orthodontist Relatie kaakchirurg en huisarts/medisch specialist Deelgebieden in de kaakchirurgie 2 2 Anamnese en onderzoek Inleiding Onderzoek en het verzamelen van gegevens Anamnese Algemene gezondheid Het onderzoek Stellen van de diagnose Differentiële diagnose Aanvullend onderzoek Opstellen van een behandel- of beleidsplan Beoordeling van het resultaat 7 Aanbevolen literatuur 7 3 De medisch complexe patiënt en medisch-tandheelkundige interactie Inleiding De medische anamnese De ASA-classificatie Medische contra-indicaties voor tandheelkundige en/of kaakchirurgische behandeling Een sterk verhoogde bloeddruk Recente hartaanval Ernstige decompensatio cordis Transient ischaemic attack (TIA) en cerebrovasculair accident (CVA) Hyperthyreoïdie Enkele bijzondere ziektebeelden Epilepsie Diabetes mellitus Enkele veel voorkomende geneesmiddelen Antitrombotica Corticosteroïden Antibioticumprofylaxe Endocarditisprofylaxe Antibioticaprofylaxe bij patiënten na bestraling in het hoofd-halsgebied Preventie van complicaties 14 BSL - ACA_A4_2KMM _

2 X Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Anamnese Stress Conclusie 14 Aanbevolen literatuur 14 4 De verwijzing Inleiding Verwijzing naar de kaakchirurg Informatieplicht en taakverdeling Second opinion 16 Aanbevolen literatuur 16 5 Lokale anesthesie Inleiding Anamnese Anatomische aspecten Instrumentarium De carpulespuit Injectienaald Anesthesievloeistof Voorbereiding en positionering van de patiënt Toedienen van de injectie Positie van de naald en maskeren van de prik Aspiratie Snelheid van inspuiten, hoeveelheid vloeistof en aantal prikken Observatie van de patiënt Diverse blokkademogelijkheden bij geleidingsanesthesie Nervus maxillaris-blokkade Nervus mandibularis-blokkade Nervus infraorbitalis-blokkade Nervus nasopalatinus-blokkade Nervus mentalis-blokkade Enkele bijzondere vormen van lokale anesthesie Intraligamentaire, intrapulpale en intraossale anesthesie Oppervlakteanesthesie Lokale complicaties Insufficiënte verdoving Hematoomvorming Necrose van het gehemelteslijmvlies Ongewenste uitbreiding van de anesthesie Beschadiging van zenuw, arterie, vene of periost Contaminatie Trismus Zelfverwonding Algemene complicaties Collaberen en hyperventileren Allergische reacties Hoofdpijn Hartklachten Hypertensie Diabetes mellitus Zwangerschap Tot slot 27 Aanbevolen literatuur 27 6 Afwijkingen van het mondslijmvlies, het tandvlees en de tong Inleiding Cheilitis Cysten van de weke delen (Epi)dermoïdcyste Heterotopische gastro-intestinale cyste Lymfo-epitheliale cyste ( branchiogene cyste ) 32 BSL - ACA_A4_2KMM _

3 XI Nasolabiale cyste (cyste van Klestadt) Parasitaire cyste Postoperatieve bovenkaakcyste Slijmcysten (muceus retentiefenomeen) Cyste van de ductus thyroglossus Mucocutane aandoeningen Erythema exsudativum multiforme Herpes simplex Herpes zoster Pemphigus vulgaris en slijmvliespemfigoïd Pigmentaties en maligne melanoom Metaalpigmentatie Melaninepigmentatie Stomatitis Ulceraties Aften Traumatisch ulcus Maligne ulcus; het plaveiselcelcarcinoom Wegenergranulomatose en midline granuloma Overige ulceraties Witte, witrode en rode afwijkingen Candidose Leukoplakie en erytroplakie Lichen planus en lichenoïde laesies Linea alba Lupus erythematodes Morsicatio Papillomateuze afwijkingen Zwellingen van slijmvlies en weke delen, inclusief de kleine speekselklieren Angio-oedeem Bindweefselgezwellen; het fibroom Fordyce s spots Granulairceltumor Granuloma pyogenicum Hemangioom, vasculaire malformaties en daarop gelijkende aandoeningen Halitose en reuk- en smaakstoornissen Halitose Reuk- en smaakstoornissen Tandvleesaandoeningen Gingivitis en parodontitis Tandvleeszwellingen Tongafwijkingen Ankyloglossie Atrofie van het tongslijmvlies Glossitis rhombica mediana Harige leukoplakie Lingua fissurata (fissuurtong) Lingua geografica (landkaarttong) Lingua villosa (haartong) Macroglossie Osseus (chondromateus) choristoom Struma van de tong Tong- en mondbranden 65 Aanbevolen literatuur 66 7 Huidafwijkingen van het aangezicht Inleiding Infectieuze aandoening Herpes simplex Inflammatoire aandoeningen Lichen planus Acne vulgaris 68 BSL - ACA_A4_2KMM _

4 XII Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Rosacea Periorale dermatitis Auto-immuunziekte Lupus erythematodes Benigne nieuwvormingen Verruca seborrhoica Keratoacanthoom Lentigo solaris (lentigo senilis, levervlek ) Premaligne afwijkingen Actinische keratose Lentigo maligna Maligne afwijkingen Inleiding en etiologische factoren Basaalcelcarcinoom Plaveiselcelcarcinoom Melanoom Overige maligne huidtumoren 75 Aanbevolen literatuur 75 8 Gebitsextractie Inleiding Indicaties en voorzorgsmaatregelen Positie van tandarts en patiënt Instrumentarium en procedure Gebruik van extractietangen Gebruik van hevels Verzorging van de extractiewond Patiënteninformatie Wondgenezing; alveolitis Nabloeding Complicaties bij extracties Verwijdering van een wortelrest 86 Aanbevolen literatuur 91 9 Dentogene ontstekingen Inleiding Beloop van een dentogene ontsteking Periapicale ontsteking en periapicaal abces Periostitis en subperiostaal abces Infiltraat en abcesvorming Flegmone Fistelvorming Dentogeen focus Behandeling van een dentogene ontsteking of abces De abcesincisie en drainage Behandeling van het logeabces en de (mondbodem)flegmone De apicale trepanatie Apicale chirurgie Gebruik van antibiotica 106 Aanbevolen literatuur Geïmpacteerde en geretineerde gebitselementen Inleiding Pericoronitis De verstandskies in de onderkaak Operatieve verwijdering Complicaties Germectomie Autotransplantatie van de onderverstandskies naar de eerste molaar De bovenverstandskies De bovencuspidaat Mesiodens en andere overtallige gebitselementen 116 BSL - ACA_A4_2KMM _

5 XIII Inleiding Symptomen Röntgenfoto Behandeling 121 Aanbevolen literatuur Dentogene cysten en tumoren Inleiding Dentogene cysten Ontwikkelingscysten Ontstekingscysten Dentogene tumoren Goedaardige dentogene tumoren Kwaadaardige dentogene gezwellen 132 Aanbevolen literatuur Botafwijkingen Inleiding Exostosen Torus palatinus Torus mandibularis Multipele exostosen Ontstekingen van het kaakbot; osteomyelitis en osteonecrose Osteomyelitis Osteonecrose Centraal reuscelgranuloom Fibreuze dysplasie Monostotische vorm Polyostotische vorm Cemento-osseuze dysplasie Periapicale cemento-osseuze dysplasie Floride cemento-osseuze dysplasie ( gigantiform cementoom ) Ziekte van Paget Langerhanscelhistiocytose Renale osteodystrofie Cysten Aneurysmatische beencyste Latente beencyste (cyste van Stafne) Simpele beencyste Cyste van de ductus nasopalatinus Tumoren van het kaakbot Osteoom Benige osteoblastoom Cemento-ossificerend of ossificerend fibroom Osteosarcoom Chondroom en chondrosarcoom Ewingsarcoom Overige in het kaakbot voorkomende tumoren en tumorachtige afwijkingen Vasculaire malformatie ( hemangioom ) Speekselkliertumoren Lymforeticulaire maligniteiten Metastasen 145 Aanbevolen literatuur Afwijkingen van de speekselklieren Inleiding Anatomie van de speekselklieren Diagnostische hulpmiddelen Speekselsteen Ontstekingen Bacteriële ontsteking Virale ontsteking 150 BSL - ACA_A4_2KMM _

6 XIV Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie 13.6 Slijmcysten Syndroom van Sjögren Functiestoornissen Tumoren 151 Aanbevolen literatuur De sinus maxillaris Inleiding Aangeboren afwijkingen Ontstekingen Rinogene sinusitis maxillaris Dentogene sinusitis maxillaris Sinusitis ten gevolge van allergische rhinitis Oroantrale perforatie Acute perforaties Langer bestaande perforaties Cysten van de sinus maxillaris Mucosale antrumcyste Dentogene cysten Surgical ciliated cyst Kwaadaardige tumoren van de sinus maxillaris Traumata van het aangezicht en de sinus maxillaris 158 Aanbevolen literatuur Het temporomandibulaire gewricht Inleiding Temporomandibulaire stoornis en intra-articulaire afwijkingen Etiologie en pathogenese Diagnostiek Behandeling Condylaire hyperplasie Ankylose Luxaties en hypermobiliteit Artroscopie en chirurgie 168 Aanbevolen literatuur Tandletsels Inleiding Huid- en slijmvliesletsel Tetanusvaccinatie Trauma van een melkelement Eventuele gevolgen voor de blijvende opvolger Trauma van een blijvend gebitselement Trauma van de kroon Kroon-wortelfractuur Wortelfractuur Concussie Luxatie van een gebitselement Uitgeslagen tand Fractuur van het alveolaire bot of processus alveolaris Partiële fractuur van de alveole Comminutieve fractuur van de alveole Fractuur van de gehele processus alveolaris Continuïteitsfractuur van onder- en bovenkaak door de alveole van een gebitselement Het spalken van gebitselementen Algemene principes De spalk Techniek van het spalken Verwijdering van de spalk Controles en complicaties Algemeen 182 BSL - ACA_A4_2KMM _

7 XV Necrose van het pulpaweefsel Obliteratie van het wortelkanaal Wortelresorptie Patiënteninformatie Preventie 184 Aanbevolen literatuur Kaak- en aangezichtsfracturen Inleiding Algemene en specifieke diagnostische aandachtspunten bij trauma capitis Traumacentrum Algemene aspecten van fractuurbehandeling Fracturen van het zygomacomplex en de orbitabodem Fractuur van het os zygomaticum (jukbeenfractuur) Fractuur van de arcus zygomaticus (geïsoleerde jukboogfractuur) Blow out-fractuur (geïsoleerde fractuur van de orbitabodem) Neusfracturen en naso-orbito-etmoïdale fracturen Fracturen van de sinus frontalis Fracturen van de onderkaak Inleiding Classificatie Fractuur van het corpus mandibulae Fractuur van het laterale corpus mandibulae Fractuur van de kaakhoek Fractuur van de ramus mandibulae Fracturen van de processus condylaris Fractuur van het caput mandibulae Fractuur van de processus coronoideus Fracturen van het middengezicht (inclusief bovenkaak) Le Fort I-fractuur Le Fort II-fractuur Le Fort III-fractuur Beleid bij gecombineerde middengezichts- en onderkaaksfracturen (panfaciaal letsel) Nazorg en verwijdering osteosynthesemateriaal 200 Aanbevolen literatuur De kaakcorrectie Inleiding Afwegingen Waarom chirurgische orthodontie? Waarom liever geen chirurgische orthodontie? Waarom nóg geen chirurgische orthodontie? Psychologische aspecten bij chirurgisch-orthodontische behandeling Camouflage Compensatie Functionele klacht Psychopathologie Verwachtingspatroon De diagnose Chirurgische methoden Segmentosteotomieën Le Fort I-osteotomie Sagittale splijtingsosteotomie Verticale ramusosteotomie De kin Corticotomie Classificatie Voeding Bestrijding van nare bijverschijnselen Tegenslagen Pijn 218 BSL - ACA_A4_2KMM _

8 XVI Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Kaakgewrichtsklachten Zwelling Verandering van gevoel (sensibiliteit) Osteosynthesemateriaal Mentale tegenslag 218 Aanbevolen literatuur Lip-, kaak- en verhemeltespleten Inleiding Chirurgische behandeling Sluiten van de lip Sluiten van het palatum (molle) Farynxplastiek Sluiten van de kaakspleet Orthodontische behandeling Laatste correcties Evaluatie 221 Aanbevolen literatuur Preprothetische en implantologische chirurgie Inleiding Preprothetische chirurgie Conventionele preprothetische chirurgie Pre-implantologische chirurgie Orale implantologie De edentate patiënt De partieel edentate kaak Oligodontie Prothetische rehabilitatie van de oncologische patiënt 232 Aanbevolen literatuur Reconstructieve chirurgie van de onder- en bovenkaak Inleiding Reconstructieve technieken Primaire chirurgische sluiting Vrije transplantaten Gesteelde transplantaten Vrije gevasculariseerde transplantaten Reconstructie van de onderkaak Inleiding Mogelijkheden voor reconstructie van de onderkaak Reconstructie van de onderkaak met een fibulalap Reconstructie van de onderkaak met een crista iliacalap Reconstructie van de bovenkaak Inleiding Reconstructiemethoden voor defecten van de bovenkaak Maxillofaciale prothetiek: extra- en intraorale prothetische rehabilitatie Beschouwing en conclusies 243 Aanbevolen literatuur Snurken en obstructief slaapapneusyndroom Inleiding Risicofactoren Fysisch-diagnostisch onderzoek Behandelstrategieën Conservatieve maatregelen Medische technieken Chirurgische interventies Farmacologische therapie Intraorale apparaten Effectiviteit Neveneffecten en complicaties 250 BSL - ACA_A4_2KMM _

9 XVII Indicaties 251 Aanbevolen literatuur Het gebruik van pijnstillers Inleiding Indeling orofaciale pijn Dentoalveolaire pijn Kaakgewrichtspijn Pijn bij sinusitis maxillaris Speekselklieraandoeningen Aangezichtspijn Soorten pijnstillers Narcotische (centraal werkende) analgetica Niet-narcotische (perifeer werkende) analgetica Tot slot 255 Aanbevolen literatuur 255 Appendix: receptuur 259 Pijnstillers 259 Antibiotica 260 Corticosteroïden 261 Antihistaminica 261 Antimycotica 261 Mondspoelingen 262 Neusdruppels 262 Tandpasta 262 Verantwoording van de illustraties 263 Register 265 BSL - ACA_A4_2KMM _