Inhoud. Literatuur Literatuur Literatuur VII. 1 Algemene inle iding... 1 E.C.I. Veerman en A.J.M. Ligtenberg

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Literatuur Literatuur Literatuur VII. 1 Algemene inle iding... 1 E.C.I. Veerman en A.J.M. Ligtenberg"

Myriam Dekker
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 VII 1 Algemene inle iding Inleiding Mondvloeistof Bescherming van de orale weefsels Vochtig houden van de mond Smaakgewaarwording en spijsvertering Wondgenezing Andere bestanddelen van speeksel Concluderende opmerkingen Literatuur Vorming en secretie van speeksel Inleiding Speekselsecretie Veranderingen tijdens de passage door het afvoerkanaal Regulatie van het secretieproces Concluderende opmerkingen Literatuur Eigenschappen van klierspeeksels Inleiding Variatie in speeksel en klierspeeksels Variaties in speekselsecretie: dag-en-nachtritme Dag-en-nachtritme: effect op de speekselsamenstelling Concluderende opmerkingen Literatuur Zuurgraad, buffersystemen en speeksel Inleiding Zuur-basetheorie en buffers Buffersystemen in lichaamsvloeistoffen Buffersystemen in speeksel Concluderende opmerkingen Literatuur Antimicrobiële eiwitten in speeksel W. van t Hof en E.C.I. Veerman 5.1 Inleiding Lysozym Lactoperoxidase Chitinase Secretory leucocyte protease inhibitor (SLPI) Lactoferrine Antivirale activiteit van speeksel Concluderende opmerkingen Literatuur

2 VIII 6 Antimicrobiële peptiden in speeksel W. van t Hof en E.C.I. Veerman 6.1 Inleiding Histatinen Defensinen LL-37, een cathelicidine Klinische toepassingen van antimicrobiële peptiden Concluderende opmerking Literatuur Speekselmucinen E.C.I. Veerman en A. van Nieuw Amerongen 7.1 Inleiding MUC5B: herkomst en opbouw MUC5B: structuur en functie MUC7: structuur en functies MUC5B en MUC7: interactie met micro-organismen Pathologische veranderingen in mucinen Concluderende opmerkingen Literatuur Immunologische afweer in speeksel H.S. Brand 8.1 Inleiding Structuur antilichamen Antilichamen in speeksel Antilichamen en mondgezondheid Lichamelijke en psychische stress Concluderende opmerkingen Literatuur Samenstelling en rol van de tandpellicle A.J.M. Ligtenberg en E.C.I. Veerman 9.1 Inleiding Methoden van pellicleonderzoek Structuur en eigenschappen van statherine en PRP s Vorming van de pellicle Lubricatie Concluderende opmerkingen Literatuur Speeksel en mondflora A.J.M. Ligtenberg, E.C.I. Veerman en W. van t Hof 10.1 Inleiding Taxonomie van orale microrganismen Hechting van bacteriën aan oppervlakken, algemeen Interactie tussen speekseleiwitten en bacteriën in speeksel Speeksel als voedingsbron voor micro-organismen Concluderende opmerkingen Literatuur Speeksel en wondgenezing H.S. Brand en E.C.I. Veerman 11.1 Inleiding Wondgenezing in huid en orale mucosa Pijnstilling Bloedstolling

3 IX 11.5 Antimicrobiële activiteit Groeifactoren Secretory leukocyte protease inhibitor Trefoil-peptiden Histatinen Cystatinen Concluderende opmerkingen Literatuur Speeksel en spijsvertering E.C.I. Veerman en W. van t Hof 12.1 Inleiding De consistentie van voedsel en speeksel Handhaving zuurgraad Eiwitsplitsende enzymen Lipiden-afbrekende enzymen DNA-afbrekende enzymen α-amylase Concluderende opmerkingen Literatuur Speeksel en smaak E.C.I. Veerman, W. van t Hof en A. Vissink 13.1 Inleiding Anatomie van smaakpapillen Chemie van proeven Moleculaire processen bij smaakgewaarwording Smaakstoornissen De rol van zink in de smaakgewaarwording Concluderende opmerkingen Literatuur Creviculaire vloeistof E.C.I. Veerman 14.1 Inleiding GCF Speeksel van parodontitispatiënten Concluderende opmerkingen Literatuur Speekselklieraandoeningen A. Vissink 15.1 Inleiding Bacteriële en virale ontstekingen Syndroom van Sjögren Hoofd-halstumoren Natriumretentiesyndroom Sialoadenose Concluderende opmerkingen Literatuur Systemische ziekten en speeksel A. Vissink en H.S. Brand 16.1 Inleiding Diabetes mellitus Cystische fibrose Alcoholische levercirrose

4 X 16.5 Nierinsufficiëntie Sarcoïdose Aids Acute leukemie Graft-versus-hostziekte Multipele sclerose Epilepsie Syndroom van Down Aften Brandende-mondsyndroom Concluderende opmerkingen Literatuur Leeftijd en speeksel A. Vissink en E.C.I. Veerman 17.1 Inleiding Mondgezondheid Histologie van speekselklieren Secretiesnelheid Invloed van medicatie en aandoeningen van de speekselklieren Afweereiwitten in speeksel Smaak en reuk Behandeling in de praktijk Concluderende opmerkingen Literatuur Geneesmiddelen en speeksel A. Vissink en E.C.I. Veerman 18.1 Inleiding Reductie van de secretiesnelheid Verhoging van de secretiesnelheid Veranderingen in de speekselklieren Speekselklierpijn Smaakveranderingen Geneesmiddelen en slechte adem Invloed op gingiva Chemotherapie Bruxisme Concluderende opmerkingen Literatuur Cariës en speeksel Inleiding Oplossen van hydroxyapatiet in zuur Oorzaken van tandcariës Fluctuaties in de zuurgraad van plaquevloeistof Rol van speeksel bij cariës Kauwgom Aanbevelingen Concluderende opmerkingen Appendix: oplosbaarheidsproduct en de demineralisatie van hydroxyapatiet Literatuur

5 XI 20 Tanderosie en speeksel E.C.I. Veerman, A.J.M. Ligtenberg en H.S. Brand 20.1 Inleiding Oorzaken van tanderosie Prevalentie Erosiviteit van voedingsmiddelen: chemische factoren Biologische factoren: rol van speeksel Gedraggerelateerde oorzaken Tanderosie en maagproblemen Sport- en beroepgerelateerde tanderosie Aanbevelingen Concluderende opmerkingen Literatuur Xerostomie: het gevoel van een droge mond A. Vissink 21.1 Inleiding Oorzaken van xerostomie Symptomen Anamnese Klinisch beeld Bestrijding van droge mond Monddroogheidsklachten en toch voldoende speeksel Zorgverlening Concluderende opmerkingen Literatuur Sialorroe A. Vissink en E.C.I. Veerman 22.1 Inleiding Slikproces Oorzaken van sialorroe Gevolgen van sialorroe Behandeling van sialorroe Concluderende opmerkingen Literatuur Halitose Inleiding Geurbestanddelen Oorzaken van slechte adem Speeksel en halitose Diagnose van halitose Bestrijding Concluderende opmerkingen Literatuur Speeksel als diagnostische vloeistof E.C.I. Veerman en A. Vissink 24.1 Inleiding Speeksel als spiegel voor bloed en weefselvloeistof Verzamelen van mondvloeistof Speekseldiagnostiek en orale aandoeningen

6 XII 24.5 Speekseldiagnostiek voor niet-orale aandoeningen Monitoren van geneesmiddelen en drugs Forensische diagnostiek Langs-de-weg-bepalingen Concluderende opmerkingen Literatuur Bijlagen Bijlage 1 Begrippenlijst Bijlage 2 Lijst van afkortingen Bijlage 3 Afkortingen van aminozuren Bijlage 4 Eigenschappen en herkomst van speekseleiwitten Bijlage 5 Verzamelen van speeksel Register

Vergelijkbare documenten

Prof. dr. E.C.I. Veerman Prof. dr. A. Vissink. Speeksel en speekselklieren

Prof. dr. E.C.I. Veerman Prof. dr. A. Vissink Speeksel en speekselklieren Onder redactie van: Prof. dr. E.C.I. Veerman Prof. dr. A. Vissink Speeksel en speekselklieren Betekenis voor de mondgezondheid