Programme for High Tech Systems een publiek-private samenwerking voor innovatie in de Nederlandse hightech machinebouw- en systeemindustrie

Transcriptie

1 Programme for High Tech Systems een publiek-private samenwerking voor innovatie in de Nederlandse hightech machinebouw- en systeemindustrie AANKONDIGING HAALBAARHEIDSONDERZOEK 7 maart 2006 Het haalbaarheidsonderzoek naar het Programme for High Tech Systems wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, Provincie Noord-Brabant, Provincie Limburg en Samenwerkingsverband Regio Eindhoven

2 INHOUD I. INLEIDING II. VISIE III. INHOUD VAN DE ACTIVITEITEN IV. PARTNERS EN STAKEHOLDERS V. SAMENWERKING MET AANPALENDE INITIATIEVEN VI. FINANCIERING VII. VERVOLGSTAPPEN

3 I. Inleiding Nederland beschikt over een innovatieve hightech machinebouw- en systeemindustrie met een leidende positie op de internationale markt. De oorsprong van de sterke positie is terug te voeren op de enorme stimulans die in de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw uitging van de bedrijfsmechanisatie van Philips. Deze behoort tot de absolute wereldtop. Hierop is voortgebouwd met wereldwijd leidende posities in complexe machines en systemen. Er bestaat een behoefte aan een publiek-private samenwerking voor innovatie in de Nederlandse hightech machinebouw- en systeemindustrie. Het is niet voor niets dat het Innovatie Platform "High Tech Systemen & Materialen" als sleutelgebied heeft aangewezen. Programme for High Tech Systems ("HTS") zal een bundeling zijn van de oorspronkelijke initiatieven: "Institute for Precision Systems" (de voortzetting van het IOP Precisietechnologie) en het "Dutch Manufacturing Institute" (geïnitieerd door werkgeversverenigingen en ontwikkelingsmaatschappijen in Zuid-Nederland). De samenwerking zal een belangrijke bouwsteen worden van de Pôle de Compétitivité (PdC), de ambitie om rond de driehoek Eindhoven - Aken - Leuven een internationaal leidende positie op te bouwen op het gebied van nanoelectronica. Nanoelectronica het ontwikkelen, ontwerpen en produceren van zeer kleine halfgeleiders met een dimensie van een miljardste meter zal de basis worden voor geavanceerde industrieën zoals automotive, biotech en aerospace. Voor het produceren van deze steeds kleinere halfgeleiders zal de precisietechnologie die binnen HTS wordt ontwikkeld en vervolgens wordt verspreid, cruciaal zijn. Gedurende het voorjaar 2006 wordt de haalbaarheid van de samenwerking in het Programme for High Tech Systems verder onderzocht. Mogelijk wordt reeds een enkele activiteit opgestart. Dit document loopt vooruit op een Business Plan, waarin de plannen voor de samenwerking verder zullen worden uitgewerkt, en dat eind april samen met het Onderzoeksplan en "Letters of Intent" zal worden aangeboden aan de nationale overheid, met name het Ministerie van Economische Zaken. De Nederlandse hightech machinebouw- en systeemindustrie levert apparatuur aan zeer uiteenlopende markten. Deze apparatuur wordt gebruikt voor onder andere de productie van halfgeleiders, in defensiesystemen, medische en biomedische systemen, in micro- en nanosystemen en voor logistiek, kantoor- en productieautomatisering. Figuur 1 geeft een overzicht van de verschillende afzetmarkten. De grote, Nederlandse OEM'ers zijn bedrijven als ASML, Océ, Philips Medical Systems, Thales, FEI en Assembléon, die vaak een positie innemen in de top-3 van hun markt

4 Figuur 1: Afzetmarkten van de hightech machinebouw- en systeemindustrie Afzetmarkt Lucht- en ruimtevaart Wetenschappelijk / medische apparatuur Defensie Kantoorapparaten Systemen voor halfgeleiders Consumenten artikelen Voorbeeld(en) van bedrijven Fokker Space, Stork Aerospace Philips Medical Systems, Delft Instruments, FEI Thales, Stork Océ ASML, ASM International, Assembléon Philips Daarnaast zijn er ook kleinere OEM'ers actief die vaak een sterke positie op de internationale markt hebben, zoals: ASM International, BESI en OTB Group. Rond de OEM'ers bestaan clusters van kleinere leveranciers van hoogwaardige componenten en modules. Hun rol verschuift van die van toeleverancier naar medeontwikkelaar van zowel modules als nieuwe technologieën. Voorbeelden zijn Bronkhorst High-Tech, Demcon, Frencken, NTS Group en Philips ETG. In de loop der jaren is er een sterke wederzijdse afhankelijkheid ontstaan tussen de producenten van deze kapitaalgoederen en hun toeleveranciers. Samen en ieder voor zich zijn zij sterk in de integratie van technologieën en systemen. Al deze bedrijven samen vormen een voor Nederland belangrijke technologische industrie met een jaaromzet van EUR 20 miljard, waarvan 90% geëxporteerd wordt. Deze branche - inclusief de toeleverende industrie - is momenteel goed voor werkgelegenheid voor zo'n mensen en nog eens banen worden gecreëerd in gerelateerde sectoren. 1 We zien dat het voor bedrijven aantrekkelijk kan zijn om hun productieactiviteiten, ook in het geval van hoogwaardige apparatuur, te verplaatsen naar het buitenland. Dat gebeurt niet alleen vanwege de kosten. Een andere belangrijke reden is dat in Oost-Europa en Azië grote nieuwe markten ontstaan. Toch zijn er voldoende redenen om de R&D en productie in Nederland te houden: - Automatisering en flexibilisering van ontwerp- en productieprocessen. Op vele terreinen zit de "state-of-the-art" productietechnologie dicht bij volautomatisch en daardoor worden verschillen in loonkostenniveau minder relevant als daar voorsprong in innovatie tegenover staat; - Waarde-innovatie en operational excellence. Veel grote bedrijven worden kop-staart bedrijven waarbij de aandacht verschuift van het middenstuk van de waardeketen (productie, assemblage en verkoop) naar de achterkant van de keten (service, kennis van klanten en klantwensen) en de voorkant van de keten (kennisontwikkeling, design, integratie en productontwikkeling). Dit betekent een sterkere ontwikkeling dan 1 Bron: High Tech Systems Platform - 4 -

5 voorheen in creatieve en kennisintensieve activiteiten. Industriële toeleveranciers ontwikkelen zich daarbij met name tot toeleveranciers van hightech componenten en subsystemen waarmee hogere toegevoegde waarde wordt geleverd, en waarmee ze kunnen concurreren tegen de low-cost capaciteitsleveranciers; Het is van groot belang om de bestaande waardeketens in stand te houden en te versterken. Zo wordt bij de grotere producenten en hun toeleveranciers het draagvlak versterkt om nieuwe kennis op te bouwen en de bestaande op peil te houden. De grote internationale bedrijven willen steeds meer hun technologische onderzoek beperken tot hun kerncompetenties. Alles wat daarbuiten valt, willen zij extern halen bij gespecialiseerde R&Dcentra. De beschikbaarheid van excellent onderzoek in de regio wordt dus cruciaal voor het in stand houden van de waardeketen. De gespecialiseerde R&D-centra zullen ook een belangrijkere rol krijgen in de kennisdeling tussen toeleveranciers en OEM'ers. Het versterken van de gespecialiseerde kennisinfrastructuur zal ook grote uitstraling hebben naar de getalenteerde jeugd, en zo hun interesse stimuleren om een carrière te kiezen in technische en wetenschappelijke richtingen

6 II. Visie De enorme kansen die zijn ontstaan openen de weg naar een PPS voor innovatie, hierbij voortbouwend op de internationaal leidende positie die Nederland heeft opgebouwd in de hightech machinebouw- en systeemindustrie. De sector heeft een grote behoefte aan een nieuwe gezamenlijke basis voor innovatie van wereldklasse. HTS stelt zich tot doel om in een partnerschap tussen industrie, kennisinstellingen en overheid sturing en richting te bieden aan kennisontwikkeling middels toponderzoek, en daaraan gerelateerd de kennisdistributie. Het initiatief zal de samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven verbeteren, de privaat industriële onderzoeksparticipatie stimuleren en daarmee het vrijkomen van private middelen. Het initiatief zal de volgende doelstellingen hebben: - Versterk de concurrentiekracht van de Nederlandse hightech machinebouw- en systeem bedrijven op de wereldmarkt en daarmee de economische activiteit van de industrie in Nederland; Draag actief bij aan de ambitie van de industrie om in vijf jaar de jaaromzet in Nederland te laten toenemen tot meer dan EUR 26 miljard en de export tot EUR 24 miljard; - Bundel en richt het hightech machinebouw- en systeemonderzoek op die gebieden waar Nederland een internationale toppositie kan bereiken; Leidt goede precisietechnologen op met een mechatronische multidisciplinaire achtergrond en met inzicht in systeemontwerp; - Stimuleer de kennistransfer en kennisdeling naar met name de toeleveranciers. HTS zal een programma zijn, waarvan het gros van de activiteiten zal plaatsvinden bij de deelnemende bedrijven en kennisinstellingen. Het bureau van HTS zal gevestigd zijn in de regio Eindhoven, in het zwaartepunt van de Nederlandse hightech machinebouw- en systeemindustrie

7 III. Inhoud van de activiteiten Uit een uitgebreide gespreksronde in 2005 met OEM'ers, toeleveranciers en de belangenbehartigers/overheden/intermediairs is gebleken dat ten aanzien van stimulering van innovatie er verschillende behoeftes bestaan: - OEM'ers benadrukken vooral hun behoefte aan een programma voor fundamenteel en toegepast onderzoek; - Toeleveranciers achten in het algemeen kennisontwikkeling een belangrijke activiteit, maar vinden het nog belangrijker dat kennis gedistribueerd wordt naar de verschillende bedrijven. Deze kennisdistributie moet zich richten op de gehele keten, van toeleveranciers tot en met de OEM'ers. Er moet één toegankelijk, herkenbaar loket gecreëerd worden; - Belangenbehartigers/overheden/intermediairs hebben behoefte aan een platform dat zorgt voor continue ondersteuning van het industriebeleid in Nederland. Het platform moet zorgen voor een jaarlijkse industriebrief (met technology roadmaps, toekomstscenario's en SWOT-analyses) en actief EU-subsidies mobiliseren op het gebied van advanced manufacturing. Het Ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft onlangs aangegeven dat er naast langjarig strategisch-industrieel onderzoek een behoefte is aan meer toepassingsgericht vervolgonderzoek en kennisoverdracht. In de nieuwe programmatische aanpak (de Omnibusregeling) wordt gestreefd naar drie categorieën onderzoek: fundamenteel onderzoek, industrieel onderzoek en preconcurentiële ontwikkeling. De behoeften uit het veld en de visie van het Ministerie van EZ resulteren in twee kernfaciliteiten van HTS: het Research Centre en het Network. Deze twee elkaar versterkende kernfaciliteiten zullen opereren met een eigen bestuursstructuur en financiering, en zullen worden overkoepeld door HTS dat de coördinatie zal verzorgen en synergie tussen de twee kernfaciliteiten zal waarborgen. Figuur 2 illustreert de samenstelling van HTS

8 Figuur 2: Samenstelling van het programma Programme for High Tech Systems Zorgt voor continue ondersteuning van het industriebeleid in Nederland en Europa Levert sturing aan innovatie activiteiten onder andere door middel van technology roadmaps en toekomstscenario's Verzorgt coördinatie en tussen de twee kernfaciliteiten Research Centre Centre dat zich richt op exploratief onderzoek in de volgende gebieden: Mechatronica en mechatronisch ontwerpen Precisiebewerkingstechnologie Productie en integratie van microsystemen Mechatronische systeemarchitectuur Network Faciliteren toegepast onderzoek Verspreiden kennis Opbouwen van netwerkactiviteiten Verzorgen opleidingen Stimuleren van nieuw ondernemerschap HTS HTS zorgt voor continue ondersteuning van het industriebeleid in Nederland en Europa en levert sturing aan innovatie activiteiten, onder andere door middel van technology roadmaps en toekomstscenario's. Research Centre Het Research Centre zal worden opgezet naar het model van een "Technologisch Top Instituut" en zal als focus kennisontwikkeling rondom de hightech machinebouw- en systemenindustrie hebben, specifiek voor de ketens binnen de hightech. Het onderzoek binnen het Research Centre zal voortbouwen op het Innovatie Onderzoeksprogramma Precisietechnologie, dat doorloopt tot en met In de periode zullen de onderzoeksactiviteiten van HTS nauw worden afgestemd met de 15 projecten die binnen het IOP Precisietechnologie lopen. Het onderzoek zal bestaan uit vier onderzoeksgebieden: 1) mechatronica en mechatronisch ontwerpen, 2) precisiebewerkingstechnologie 3) productie en integratie van microsystemen, 4) mechatronische systeemarchitectuur. In overleg met de deelnemende bedrijven zal het onderzoeksplan verder worden ingevuld

9 Figuur 3: Onderzoeksplan van HTS Wetenschappelijke instrumenten 1. Mechatronica en mechatronisch ontwerpen 2. Precisiebewerkingstechnologie Onderzoeksgebieden 3. Productie en integratie van microsystemen 4. Mechatronische systeemarchitectuur Inktjet systemen Onderzoeksprogramma's Bewegen in vacuum Geluid Ultra light materialen Overactuated principles Micromanipulatoren Metrologie en calibratie Network De tweede kernfaciliteit van HTS zal een cruciale rol spelen in het toepassen en verspreiden van de ontwikkelde kennis. Het Network vormt een eenduidig aanspreekpunt voor participanten met vragen. De behoefte aan een dergelijk loket is groot vanwege de versnippering van kennis en de diversiteit aan initiatieven in Nederland. Dit slagvaardige netwerk zal aansluiting vinden bij zowel de industrie als het Research Centre om optimale kennisdistributie te waarborgen en de ontwikkeling van ideeën tot commerciële producten te faciliteren. Het Network zal ondermeer de volgende activiteiten omvatten: - Faciliteren van toegepast onderzoek op het gebied van precisietechnologie, gekoppeld aan het fundamentele onderzoek binnen het Research Centre; - Verspreiden van precisietechnologische kennis en expertise op het gebied van manufacturing management en design technologie; - Stimuleren van kennistransfer in en over diverse industriële clusters en sectoren onder meer door het organiseren van beurzen en conferenties; - Aanbieden van zeer gespecialiseerde en onderscheidende opleidingen, zoals bijvoorbeeld een tweejarige meester-gezel opleiding voor topstudenten; - Stimuleren en faciliteren van nieuw ondernemerschap (spin-off en start-up activiteiten). Bij het koppelen van de ontwikkelde kennis met de vraag vanuit de MKB bedrijven zal zeer nauw worden samengewerkt met bijvoorbeeld het ApplicatieCentrum Precisietechnologie (ACP)

10 IV. Partners en stakeholders De gehele Nederlandse hightech machinebouw- en systeemindustrie zal deel kunnen nemen aan HTS. Daarnaast zullen (lokale) overheden, ontwikkelingsmaatschappijen en werkgeversverenigingen stakeholder in HTS zijn. Bedrijven Het Research Centre zal zich voornamelijk richten op de OEM'ers die hightech machines en systemen produceren, en zij zullen een wezenlijke financiële bijdrage aan HTS leveren. Samenwerking op het gebied van mechatronische en precisiesystemen is ook steeds belangrijker voor toeleveranciers van hightech modules en componenten. Zij spelen een aanzienlijke rol in de ontwikkeling van deelproducten. Het voorgestelde programma zal de toeleverende bedrijven ondersteunen bij de opbouw van R&D-capaciteit, bij de voor innovatie benodigde competenties en bij diversificatie van het leveringspakket. De rol van de toeleveranciers is met name groot in het Network. Hier zijn ze zowel vragers als aanbieders van kennis en wordt succes ondermeer bepaald door hun eigen inzet aangezien van beide partijen een actieve rol vereist is. Bedrijven die deelnemen aan het Network zullen in nauw contact staan met de kennisambassadeurs en netwerken om onderlinge discussie en kennistransfer te stimuleren. Voor opleidingen zal vooral inzet van OEM'ers verwacht worden. Figuur 4 geeft een overzicht van mogelijke industriële partners in de beginfase van HTS. In een latere fase zal HTS ook open staan voor (kleinere) toeleverende bedrijven. Figuur 4: Potentiële partners bedrijven Programme for High Tech Systems ASM International ASML Assembléon BESI Bronkhorst High-Tech CCM Demcon (Mechatronica Valley Twente) Dutch Space FEI Frencken IBS Precision Engineering KMWE Neways Océ OTB Group Philips Rexroth/Hydraudyne Stork NTS Group Strake Ten Cate Thales Vanderlande Industries VDL Groep ( ) Kennisinstellingen De deelnemende kennisinstellingen brengen bestaande expertise van hoog wetenschappelijk niveau in. Het is van belang om zowel fundamenteel als toegepast onderzoek uit te voeren, waarmee de aanwezige of nieuw te verwerven kennis kan worden getoetst aan de randvoorwaarden uit de praktijk. Zij stellen zo bovendien jonge onderzoekers in staat om zich

11 de onderzoeksvaardigheden eigen te maken die voor de industrie en voor kennisoverdracht belangrijk zijn. Kennisinstellingen zullen voornamelijk actief zijn in het Research Centre vanwege hun onderzoeksdoelstellingen. Bovendien zal een klein deel van hun activiteiten gewijd zijn aan de opleidingen die plaatsvinden in het Network. Vier kennisinstellingen zijn betrokken bij de opbouw van HTS: - TNO Industrie en Techniek richt zich vanuit een aantal essentiële technische disciplines op technologische ondersteuning van de hightech machinebouw- en systeemindustrie; - Het Delft Centre for Mechatronics and Microsystems (DCMM) van de TU Delft heeft als onderzoeksgebied mechatronica en microsystemen, aangevuld met biomechanische systemen en regeltechniek. Verder zal worden samengewerkt met de afdeling Elektrotechniek van de TU Delft; - De TU Eindhoven (Mechanica en Regeltechniek) heeft kennis opgebouwd op vergelijkbare gebieden als de TU Delft. Binnen de faculteit Werktuigbouwkunde is de afdeling Dynamical Systems Design hiervan de kern; - IMPACT van de Universiteit Twente is een brede alliantie van de vakgebieden mechanica, procestechniek en regeltechniek in de vorm van een onderzoeksinstituut. Binnen deze alliantie wordt onderzoek gedaan aan systeemtheorie, regeltechniek en mechatronica, aan werktuigkundige automatisering, technische mechanica en aan transducers, sensoren en microsysteemtechniek. HTS zal gaan samenwerken met kennisinstellingen over de grens. Internationale samenwerking mobiliseert kennis van wereldklasse en significante Europese subsidies uit kaderprogramma's: - Het Interuniversitair Micro-Elektronica Centrum (IMEC) in Leuven verricht wetenschappelijk onderzoek op het gebied van micro-elektronica, nanotechnologie, ontwerpmethodes en technologieën voor ICT-systemen; De Katholieke Universiteit Leuven verricht gespecialiseerd onderzoek in mechatronica; - Het Fraunhofer Institut für Produktionstechnologie (IPT) in Aken is het grootste instituut in Duitsland op het gebied van bewerkingstechnologie. Overige partners en stakeholders Als subsidieverlener zullen de Ministeries van EZ en OC&W een belangrijke rol spelen bij de totstandkoming van het initiatief. VNO-NCW, de Metaalunie, FME en NEVAT verlenen hun steun aan het initiatief. Vanwege de concentratie van de hightech machinebouw- en systeemindustrie in Zuid Nederland zijn de volgende organisaties ook als belanghebbende bij het initiatief betrokken: Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging, Limburgse Werkgevers

12 Vereniging, Provincie Limburg, Provincie Brabant, Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, NV Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, NV Industriebank LIOF en NV REDE. Onderstaand figuur geeft de kennisinstellingen, stakeholders en de andere potentiële partners en weer. Figuur 5: Potentiële partners en stakeholders kennisinstellingen, overheden en verenigingen Programme for High Tech Systems Kennisinstellingen Branche-, werkgeversen werknemersverenigingen (Locale) overheden en ontwikkelingsmaatschappijen TNO Industrie & Techniek TU Delft TU Twente TU Eindhoven IMEC / Katholieke Universiteit Leuven Fraunhofer IPT ( ) VNO-NCW FME Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging Limburgse Werkgevers Vereniging NEVAT Metaalunie ( ) Ministerie van Economische Zaken Ministerie van OC&W Provincie Limburg Provincie Brabant Samenwerkingsverband Regio Eindhoven NV Brabantse Ontwikkelings Maatschappij NV Industriebank LIOF NV REDE ( ) V. Samenwerking met aanpalende initiatieven HTS zal haar activiteiten afstemmen en samenwerken met de reeds bestaande, aanpalende initiatieven. Hiertoe zullen gedurende het haalbaarheidsonderzoek besprekingen met deze initiatieven worden opgezet. ApplicatieCentrum Productietechnologie Het ApplicatieCentrum Productietechnologie (ACP) maakt innovatieve technologische kennis toegankelijk voor het industriële midden- en kleinbedrijf. Zij draagt 50% bij in de kosten voor het vinden van een oplossing voor een technologisch en/of organisatorisch probleem in de productie. Het ACP is in het leven geroepen door ondernemers in de machinebouw- en systemeemindustrie met ondersteuning van het Ministerie van Economische Zaken en van TNO Industrie en Techniek. ACP richt zich op bedrijven in de maakindustrie met minder dan 250 FTE. HTS zal nauw gaan samenwerken met ACP op het gebied van de high tech kennisvragen van ondernemers binnen het MKB, en er worden momenteel gesprekken gevoerd om de samenwerking vorm te geven

13 Competence Centre for Automotive Research en Automotive Technology Centre Het Competence Centre for Automotive Research (CCAR) en het Automotive Technology Centre (ATC) hebben tot doel de marktpositie van de Nederlandse automotive industrie te versterken. Dit wordt gedaan door het innovatievermogen van bedrijven te stimuleren. Het CCAR zal de vorm hebben van een TTI, en pre-competitief onderzoek verrichten. Het ATC heeft de rol van kennismakelaar. HTS zal de mogelijke samenwerking met deze initiatieven onderzoeken. Dutch Polymer Institute Het Dutch Polymer Institute is een samenwerking tussen industrie, kennisinstellingen en de overheid en heeft als doel om een "technologisch top instituut" in Europa te worden en richt zich op onderzoek en ontwikkeling die relevant is voor de polymerenproducerende en verwerkende industrie. Voor specialistische kennis over polymeren zal HTS aankloppen bij het Dutch Polymer Institute. Embedded Systems Institute Het Embedded Systems Institute richt zich op kennisontwikkeling van embedded systemen. Dit zijn programmeerbare, elektronische (vaak in combinatie met mechanische) systemen die het functioneren van devices (machines, apparatuur, instrumenten, constructies) bepalen en controleren. ESI zal samenwerken met HTS voor de noodzakelijke synthese tussen de meer fysisch gerichte benadering van het mechatronisch ontwerpen en de op software gerichte systeembenadering. High Tech Systems Platform Het High Tech Systems Platform (een samenwerkingsverband tussen een aantal high-tech bedrijven) wil bedrijven in de Nederlandse machinebouw- en systeemindustrie ondersteunen bij het verbeteren van de wereldwijde concurrentiepositie. Het platform wil ondermeer programma s aanzetten ter bevordering van intensievere samenwerking en kennisuitwisseling tussen bedrijven, toeleveranciers, afnemers en kennisinstellingen en ter versterking van onderwijs gericht op de behoeften van deze sector. Het High Tech Systems Platform heeft aangedrongen op de bundeling van de IPS en DMI initiatieven, en zal een belangrijke rol spelen bij de totstandkoming van HTS. Holst Centre Het Holst Centre is een natuurlijke partner voor HTS. Het Holst Centre is een initiatief van TNO en IMEC. Dit centrum concentreert zich op de processen die nodig zijn om systemen-infolie en intelligente autonome draadloze microsystemen te maken en te ontwikkelen. HTS is sterk in het ontwikkelen van de hoogwaardige apparatuur die deze producten straks in grote aantallen gaat produceren. De vestiging van beide initiatieven in de regio Eindhoven zal de samenwerking sterk vereenvoudigen

14 Mikrocentrum Mikrocentrum is een onafhankelijk kenniscentrum dat bedrijven en instellingen ondersteunt in het verbeteren van hun kennis in uiteenlopende technische en organisatorische vakgebieden. Dit wordt gedaan door het organiseren van opleidingen, seminars en beurzen en themadagen. De hoofddoelstellingen zijn het verbeteren van kennis en het bevorderen van contacten tussen bedrijven. HTS zal mogelijk gaan samenwerken met Mikrocentrum voor het opzetten van opleidingen en netwerkactiviteiten. MicroNed Het MicroNed programma heeft tot doel de kennis op het gebied van microsysteem technologie (MST) en micro electromechanical systems (MEMS) verder te ontwikkelen. MicroNed zal ook actief zijn op het gebied van kennisverspreiding, onderwijsactiviteiten, het initiëren van nieuwe samenwerkingsverbanden, spin-off onderzoek en nieuwe bedrijfsmatige activiteiten. Met name voor onderzoek op het gebied van productietechnologie voor MST zal het HTS programma voortdurend afstemmen met de onderzoeksprogramma s van MicroNed. Netherlands Institute for Metals Research Het Netherlands Institute for Metals Research is een samenwerking tussen industrie, kennisinstellingen en de overheid. Het versterkt de concurrentiepositie van de Nederlandse metaalindustrie door strategisch onderzoek op het gebied van metaalwetenschap, metaalproductie en metaalengineering. Bij onderzoeksprojecten waarbij specialistische kennis vereist is op het gebied van metalen zal HTS nauw samenwerken met het NIMR. 3TU De 3 technische universiteiten van Nederland hebben het 3TU initiatief gestart, hetgeen moet leiden tot samenwerking tussen de 3 universiteiten. 3TU en HTS bespreken momenteel hoe HTS kan bijdragen aan dit initiatief. VI. Financiering De industrie en kennisinstellingen zullen gezamenlijk een significant deel investeren in de samenwerking. Een gezamenlijke jaarlijkse bijdrage van de industrie en kennisinstellingen in de orde van 8 miljoen euro per jaar wordt verwacht. Naar gelang de innovatie activiteiten meer toegepast worden, zal de industriële bijdrage hoger zijn. Van de overheid wordt eveneens een investering in de orde van 8 miljoen euro per jaar verwacht. De totale investering in de samenwerking zal dan in de orde van 80 miljoen euro over een periode van 5 jaar zijn. In het Business Plan zullen de plannen worden ontvouwd die dienen als ondersteuning van deze investering

15 VII. Vervolgstappen Voor het uitvoeren van het haalbaarheidsonderzoek en het vervolgens mogelijk opzetten van de samenwerking is een projectorganisatie in het leven geroepen die bestaat uit de volgende groepen: - Klankbordgroep: ASML, Assembléon, FEI, Frencken, IOP Precisietechnologie, NTS Group, Philips Applied Technologies, Philips Medical Systems, FME, de Metaalunie, NEVAT, TNO Industrie & Techniek, TU Delft, TU Eindhoven en TU Twente; - Begeleidingsgroep: Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging, Limburgse Werkgevers Vereniging, NV Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, NV Industriebank LIOF, NV REDE, Ministerie van EZ, Provincie Brabant, Provincie Limburg, Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, en IOP Precisietechnologie; - Kernteam: Theo Boshuisen, Jan van Eijk (Philips / TU Delft,) en Bert de Wit (NV Industriebank LIOF, namens initiatiefnemers DMI: Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging, Limburgse Werkgevers Vereniging, NV Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, NV Industriebank LIOF en NV REDE); - Wetenschappelijk Adviesraad in oprichting: voorlopig bestaat deze uit de initiatiefnemers van IOP precisietechnologie, waarin vertegenwoordigd: ASML, TNO Industrie en Techniek, TU Delft, TU Eindhoven en TU Twente; - International Review Committee: zal bestaan uit wetenschappers met internationale statuur, beoordeelt de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoeks programma. Onderstaand figuur illustreert de projectorganisatie. Figuur 6: Projectorganisatie Begeleidingsgroep Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging, Limburgse Werkgevers Vereniging, NV Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, NV Industriebank LIOF, NV REDE, Ministerie van EZ, Provincie Limburg, Provincie Brabant, Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, en IOP Precisietechnologie Schrijft de plannen en verzamelt het commitment Kernteam Theo Boshuisen, Jan van Eijk en Bert de Wit Wetenschappelijke Adviesraad in oprichting International Review Committee Klankbordgroep ASML, Assembléon, FEI, Frencken, IOP Precisietechnologie, NTS Group, Philips Applied Technologies, Philips Medical Systems, FME, NEVAT, Metaalunie, TNO Industrie en Techniek, TU Deflt, TU Eindhoven, TU Twente Houdt toezicht en controleert de project-voortgang, bestaat uit de initiatiefnemers en subsidieverleners Adviseert bij het schrijven van het Onderzoeksplan Beoordeelt wetenschappelijke kwaliteit Onderzoeksplan Coacht het totstandkomingsproces van het programma, bestaat uit vertegenwoordigers van de toekomstige partners Een belangrijk onderdeel van het haalbaarheidsonderzoek is het verzamelen van commitment van de potentiële partners in de vorm van "Letters of Intent". Eind april zal het

16 resultaat van het haalbaarheidsonderzoek bij de overheid worden ingediend in de vorm van een Business Plan, een Onderzoeksplan en de "Letters of Intent". Indien het haalbaarheidsonderzoek positief wordt afgesloten, zal vervolgens zowel de organisatiestructuur als het Onderzoeksplan nader worden ingevuld. Tevens zullen de "Letters of Intent" worden omgezet in partnercontracten, zodat HTS mogelijk in september 2006 haar activiteiten kan gaan starten