Deel B Grondbeginselen van het Nichiren Boeddhisme in de SGI

Transcriptie

1 Deel B van het Nichiren Boeddhisme in de SGI Uit SGI Newsletter 9379, 6 april 2016 Boeddhaschap bereiken in dit leven Het fundamentele doel van ons boeddhistisch geloof en onze beoefening is het bereiken van de levensstaat van boeddhaschap. Door geloof te koesteren in de gohonzon en oprecht je best te doen in de boeddhistische beoefening voor jezelf en anderen, kan iedereen in dit leven de levensstaat van boeddhaschap realiseren. Dit is het beginsel van boeddhaschap bereiken in dit leven. Beoefening voor jezelf betekent de boeddhistische beoefening doen omwille van je eigen voorspoed. Beoefening voor anderen betekent anderen erover te leren en hen te leiden naar de boeddhistische beoefening, opdat ook zij voorspoed kunnen krijgen. Beoefening voor jezelf en anderen betekent gongyo doen en daimoku reciteren Nam-myoho-renge-kyo en tegelijkertijd ook contact met anderen maken om met ze praten over het boeddhisme, ze erover te leren en ze de weg wijzen en op die manier de Mystieke Wet verspreiden. Nichiren Daishonin schreef: Als voorvechters van de Lotus Soetra hun religieuze beoefening uitvoeren zoals de soetra het voorschrijft, dan zal ieder van hen zonder uitzondering zeker boeddhaschap bereiken in zijn of haar huidige leven. Om een vergelijking te geven, als je in de lente en zomer op het veld zaait, dan zul je vroeg of laat binnen het jaar zeker kunnen oogsten. ( De leerstellingen van drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment ; WND-II, 88) Het bereiken van boeddhaschap, of een boeddha worden, wil niet zeggen dat je een speciaal soort mens hoeft te worden, helemaal anders dan wie je nu bent, en ook betekent het niet dat je in het volgende bestaan ver weg van deze wereld moet worden geboren in een zuiver land. De Daishonin legt bereiken in het bereiken van boeddhaschap als volgt uit: Bereiken betekent openen of onthullen. (OTT, 126) Het bereiken van boeddhaschap betekent dus alleen maar onze aangeboren boeddhaschap onthullen. We kunnen als gewone mensen deze verlichte levensstaat onthullen precies zoals we zijn. Dit wordt uitgedrukt in de boeddhistische begrippen het bereiken van boeddhaschap door gewone mensen en boeddhaschap bereiken in zijn huidige gedaante. Boeddhaschap bereiken wil niet zeggen dat je naar een andere wereld gaat. Het betekent een levensstaat van absoluut en onverwoestbaar geluk vestigen, hier in de wereld van alledag. De Daishonin zegt dat men tot inzicht komt en ziet dat elk apart de kers, de pruim, de perzik en de damastpruim in wezen en zonder een verandering te hoeven ondergaan de eeuwig begiftigde, drie lichamen [van de Boeddha] bezit 1 (OTT, 200). Zoals deze passage aangeeft, betekent boeddhaschap bereiken dat we zodanig leven dat we het meeste uit onze unieke en aangeboren kwaliteiten halen en ons potentieel volledig ontwikkelen. Met andere woorden, in het proces van het bereiken van boeddhaschap wordt ons leven gezuiverd, waardoor we volledig uitdrukking kunnen geven aan de inherente functies in ons leven; we krijgen een krachtig innerlijk dat door geen enkele 1

2 tegenslag van streek raakt. Boeddhaschap bereiken is niet de overwinning van een einddoel. De wereld van boeddhaschap kenmerkt zich door een niet-aflatende strijd op basis van geloof in de Mystieke Wet om het kwade uit te roeien en het goede te genereren. Zij die zich onvermoeibaar inzetten voor kosenrufu zijn boeddha s. Het bereiken van boeddhaschap door gewone mensen en boeddhaschap bereiken in je huidige gedaante De begrippen gewoon mens of gewone sterveling verschijnen vaak in boeddhistische soetra s en teksten, waarmee een onverlicht persoon wordt aangeduid. De Lotus Soetra legt uit dat gewone mensen van nature de levensstaat van boeddhaschap bezitten en dat zij die levensstaat tot uitdrukking kunnen brengen. Anders gezegd, wij zijn als gewone mensen in staat die nobele levensstaat in onszelf tot uitdrukking te brengen. Dit wordt in boeddhistische begrippen aangeduid als gewone mensen zijn identiek aan het hoogste niveau van zijn (OTT, 22), en een gewoon mens is een boeddha ( De verbanning naar Izu ; GND-II, 76). Boeddhaschap bereiken is het proces waarin men de levensstaat van een boeddha tot uitdrukking brengt, en deze is van oorsprong aanwezig in alle mensen (de inherente wereld van boeddhaschap). Een boeddha is daarom niet een special wezen dat losstaat van of superieur is aan mensen. De Daishonin gaf de uitleg dat het bereiken van boeddhaschap het onthullen van de hoogste vorm van menselijkheid - oftewel boeddhaschap - is in ons leven als gewone mensen. Dit heet boeddhaschap bereiken in zijn huidige gedaante. Het houdt in dat mensen de levensstaat van een boeddha kunnen realiseren zoals ze nu zijn, zonder opnieuw geboren te hoeven worden en hun huidige gedaante van gewoon mens te hoeven veranderen. Hoewel in andere Mahayana-soetra s dan de Lotus Soetra over het bereiken van boeddhaschap wordt geleerd, stellen ze allemaal ten minste twee voorwaarden. De eerste is dat men niet moet behoren tot een van de volgende groepen die niet geacht werden in staat te zijn om boeddhaschap te bereiken: beoefenaars van de twee voertuigen (stemhoorders en zelfbewustgewordenen), slechte mensen en vrouwen. Beoefenaars van de twee voertuigen gingen ervan uit dat zij onmogelijk de verheven levensstaat van de Boeddha konden bereiken, en dus stelden zij zich tevreden met het streven naar het stadium van arhat, het hoogste stadium van bewustwording van de leerstellingen voor stemhoorders. Voor deze beoefenaars was de vernietiging van lichaam en geest het doel bij het bereiken van dit stadium waarin alle aardse verlangens volledig waren uitgewist, wat de cyclus van geboorte in deze wereld tot een einde bracht. Vele Mahayana-soetra s veroordeelden zulke beoefenaars scherp met de uitleg dat ze niet in staat waren boeddhaschap te bereiken. Deze soetra s onderwezen ook dat slechte mensen eerst opnieuw geboren moesten worden als goede mensen, en vrouwen moesten als man worden geboren voordat ze boeddhaschap konden bereiken. Noch slechte mensen noch vrouwen werden geacht boeddhaschap te kunnen bereiken zoals ze waren. Al onderwezen deze soetra s de mogelijkheid om boeddhaschap te bereiken, alleen een beperkt aantal mensen kon aan zulke vereisten beantwoorden. De tweede voorwaarde voor het bereiken van boeddhaschap in andere Mahayanasoetra s dan de Lotus Soetra was dat men zich herhaaldelijke cycli van geboorte en 2

3 dood (bekend als talloze kalpa s beoefening ) aan de boeddhistische beoefening moest wijden om zich te kunnen bevrijden van de levensstaat van een onverlicht, gewoon mens en om de levensstaat van een boeddha te bereiken. Als gewoon mens in dit leven boeddhaschap bereiken In tegenstelling hiermee onderricht de Lotus Soetra dat het bij het bereiken van boeddhaschap niet gaat om een uitzonderlijk of buitengewoon wezen te worden, omdat iedereen de levensstaat van boeddhaschap in zichzelf tot uitdrukking kan brengen, precies zoals hij of zij is. Nichiren Daishonin verklaarde verder dat de fundamentele Wet waarmee alle boeddha s verlichting bereiken Nam-myohorenge-kyo is. En hij liet zijn verlichte levensstaat, die een is met die Wet, zien in de vorm van de gohonzon, het voorwerp van toewijding van Nam-myoho-renge-kyo. Door geloof te stellen in de gohonzon van Nam-myoho-renge-kyo kan ongeacht wie de wereld van boeddhaschap, die inherent is aan zijn of haar leven, tot uitdrukking brengen. Nichikan schreef: Als wij het geloof in dit voorwerp van toewijding [de gohonzon] omarmen en Nam-myoho-renge-kyo reciteren, wordt ons leven zelf het voorwerp van toewijding van drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment; wij zijn dan de stichter, Nichiren Daishonin. ( De commentaren van Nichikan ) Door te geloven in de gohonzon en ons te blijven inzetten in geloof en beoefening omwille van kosenrufu, kunnen we dezelfde levensstaat van boeddhaschap als Nichiren Daishonin in ons leven als gewone mensen tot uitdrukking brengen. Dit wordt ook uitgedrukt in de beginselen boeddhaschap bereiken in zijn huidige gedaante en boeddhaschap bereiken in dit leven. [Nichikan ( ) was een priestergeleerde die tijdens de Edo-periode ( ) in Japan leefde. Hij systematiseerde en legde opnieuw nadruk op de boeddhistische beginselen van Nichiren Daishonin zoals overgeleverd aan en doorgegeven door zijn directe leerling en opvolger Nikko Shonin.] Aardse verlangens zijn verlichting en het lijden door geboorte en dood is nirwana De idee van boeddhaschap bereiken in je huidige gedaante kan weergegeven worden vanuit een ander begrijpelijk perspectief, namelijk als de beginselen aardse verlangens zijn verlichting en het lijden door geboorte en dood is nirwana. De verschillende soetra s en geschriften die in de tijd van de Daishonin gewoonlijk werden ondergebracht onder de Hinayanaleerstellingen, onderrichten dat de oorzaak van lijden in onze aardse verlangens of misleide impulsen ligt, en dat lijden alleen maar kan worden uitgewist door zulke verlangens of impulsen te vernietigen. Het doel van deze leerstellingen was emancipatie (een bewustwording die het bevrijden van lijden teweegbrengt) door het in acht nemen van talloze voorschriften (disciplinaire regels) en het verzamelen van de resultaten van langere, intensieve oefening en training. Doordat de mensen echter een levensstaat probeerden te bereiken waaraan het volledig aan aardse verlangens ontbrak, streefden zij ernaar om zowel het fysieke als geestelijke zelf te vernietigen, en zo aan de cyclus van geboorte en dood te ontsnappen om nooit meer in deze wereld te worden geboren. Dit komt uiteindelijk neer op een volledige ontkenning of afwijzing van het leven. 3

4 In andere Mahayana-soetra s dan de Lotus Soetra wordt aan mensen van de twee voertuigen die de Hinayana-leerstellingen beoefenen, aan slechte mensen en vrouwen de mogelijkheid ontzegd om boeddhaschap te bereiken. Dit komt overeen met een denkwijze die in wezen erg lijkt op de Hinayana-doctrines; er wordt een kloof of scheiding aangebracht tussen gewone mensen en de Boeddha, een kloof die moeilijk te overbruggen is. In deze soetra s worden ook fictieve boeddha s voorgesteld - zoals in het geval van boeddha Amida of boeddha Mahavairochana - die door hun kenmerken ver boven mensen uitstijgen en in aparte domeinen verblijven ver weg van de gewone wereld. Deze soetra s onderrichten dat gewone mensen om een boeddha te worden, beetje bij beetje en in de loop van vele opeenvolgende levens, aspecten van de verlichting van de Boeddha moeten leren, beoefenen en verkrijgen. Ook de overtuiging dat men niet door eigen inspanning of kracht een boeddha kon worden, leidde ertoe dat men nadruk legde op het zoeken van redding door de absolute kracht van een boeddha. In tegenstelling hiermee onthult de Lotus Soetra dat alle mensen van nature de wereld van boeddhaschap bezitten, een levensstaat van compassie en wijsheid, en dat het mogelijk is uit onze innerlijke boeddhastaat te putten en die naar buiten te brengen. Zelfs gewone mensen met een leven dat door aardse verlangens wordt beheerst, met de last van negatief karma en lijden, kunnen zich bewust worden van de waarheid dat boeddhaschap in hun eigen leven bestaat; zij kunnen de verlichte wijsheid van de Boeddha tonen, zich van lijden bevrijden en een levensstaat van volledige vrijheid realiseren. Een leven dat door aardse verlangens en lijden gekweld wordt, kan een leven van grenzeloze vrijheid worden en schitteren van verlichte wijsheid, precies zoals het is. Dit is de betekenis van het beginsel aardse verlangens zijn verlichting. Nichiren Daishonin leert ons dat de wereld van boeddhaschap in onszelf Nammyoho-renge-kyo is. Wanneer we geloven in de gohonzon van Nam-myoho-renge-kyo, daimoku reciteren en ons bewust worden van ons ware, nobele zelf, wellen de wijsheid om ons leven te leiden, de moed en het vertrouwen om uitdagingen zoals tegenspoed het hoofd te bieden en te overwinnen, en de compassie om te zorgen voor het welzijn van anderen in ons leven op. Het lijden door geboorte en dood is nirwana betekent: al bevinden we ons in een situatie van lijden veroorzaakt door de pijnlijke realiteit van geboorte en dood, we kunnen in ons leven de kalme levensstaat van de verlichting van de Boeddha (nirwana) naar buiten brengen, wanneer we geloven in de gohonzon en Nam-myoho-renge-kyo reciteren. De beginselen aardse verlangens zijn verlichting en het lijden door geboorte en dood is nirwana leren ons dat we, als we ons baseren op geloof in de Mystieke Wet, een positief, proactief leven kunnen lijden, en elk probleem en elke vorm van lijden veranderen in een oorzaak voor groei en geluk. Betrekkelijk geluk en absoluut geluk Josei Toda, de tweede president van de Soka Gakkai ( ), leerde ons dat er twee soorten geluk zijn: betrekkelijk geluk en absoluut geluk. Betrekkelijk geluk beschrijft de situatie waarin aan onze materiële behoeften is voldaan en onze persoonlijke verlangens zijn vervuld. Maar verlangens kennen geen limiet; ook al hebben we een tijdlang het gevoel dat die 4

5 verlangens zijn vervuld, het is niet van blijvende aard. Dit soort geluk is afhankelijk van externe omstandigheden, en als die omstandigheden veranderen of verdwijnen, geldt dat ook voor ons geluk. Een dergelijk geluk noemt men betrekkelijk, want het bestaat alleen maar in relatie tot externe factoren. Daartegenover staat absoluut geluk, een levensstaat waarin het alleen al een bron van geluk en vreugde is om in leven te zijn, waar we ook zijn en in wat voor omstandigheden ook. Er wordt een levensconditie mee beschreven waarin geluk diep vanuit onszelf opwelt. Omdat het niet beïnvloed wordt door externe omstandigheden, heet het absoluut geluk. Boeddhaschap bereiken betekent deze levensstaat van absoluut geluk vestigen. Omdat we in de realiteit van deze wereld leven, zullen we onvermijdelijk te maken krijgen met allerlei problemen en moeilijkheden. Maar net als iemand die sterk en fysiek fit is met gemak een berg kan beklimmen, zelfs met een zware last op zijn rug, kan iemand die een innerlijk van absoluut geluk heeft gevestigd elke uitdaging op zijn pad gebruiken als de aanzet om een robuuste levenskracht tevoorschijn te brengen, en kalm de tegenslag tegemoet zien. Voor sterke bergbeklimmers geldt: hoe steiler en veeleisender de beklimming, hoe groter de vreugde bij het overwinnen van alle uitdagingen op weg naar de top. Zo geldt ook dat iemand die door de boeddhistische beoefening de levenskracht en wijsheid heeft vergaard om tegenslagen het hoofd te bieden, de dagelijkse wereld met al haar problemen en uitdagingen ziet als een plek om waarde te creëren, een plek met een overvloed aan voldoening en vervulling. Daar komt bij dat betrekkelijk geluk, dat van externe factoren afhankelijk is, bij de dood verdwijnt, terwijl het absolute geluk van de levensstaat van boeddhaschap eeuwig blijft voortbestaan. Zoals de Daishonin schrijft: Terwijl men telkens weer de cirkel van geboorte en dood doorloopt, vervolgt men zijn weg door het land van de dharma-natuur, of verlichting, die inherent in ons aanwezig is. (OTT, 52) Eindnoot 1 De drie lichamen van de Boeddha: duidt op het dharma-lichaam, het voorspoedlichaam en het gemanifesteerde lichaam. Het dharma-lichaam is de fundamentele waarheid, of Wet, waartoe een boeddha verlicht is. Het voorspoedlichaam is de wijsheid waarmee men de Wet kan waarnemen. En het gemanifesteerde lichaam is het barmhartige gedrag van een boeddha waarmee hij mensen naar geluk leidt. 5