boeddhistische manieren om gelukkig te zijn

Transcriptie

1 1325 boeddhistische manieren om gelukkig te zijn Barbara Ann Kipfer Vertaald door Rob Pijpers BBNC uitgevers Rotterdam, 2010

2 De gedachten van de Boeddha en boeddhisten over geluk Een van de toenamen van de Boeddha was de gelukkige (Sugata in het Pali). Je hebt vermoedelijk talloze beelden en voorstellingen van een heel sereen kijkende Boeddha gezien, en het verbaast je misschien te horen dat hij in werkelijkheid een heel gelukkig man was. Dit boek brengt de gedachten van de Boeddha bijeen over iets wat we allen delen de wens om gelukkig te zijn. Aangezien de Boeddha bijna drieduizend jaar geleden leefde, zijn in dit boek ook bijdragen opgenomen van mensen die studie hebben gemaakt van de gelukkige of zijn leringen verder hebben verbreid. Talloze spirituele paden richten zich op het bereiken van geluk door middel van meditatie, ontspanning, dieper begrip en bewustwording. Je spirituele reis vangt aan wanneer je je bewust wordt van het lijden waarmee ieder van ons te maken krijgt. Hetmotiveertonsomaandatlijdenteontsnappenengeluk te vinden. Vrijwaring van lijden en het bereiken van geluk was 7

3 altijd het uiteindelijke ideaal dat het boeddhisme en andere spirituele filosofieën actief nastreefden. Het begrip geluk kent een rijkgeschakeerde geschiedenis. Geluk is tegenwoordig een razend populair onderwerp in boeken van filosofische of psychologische strekking. In de meeste klassieke geschriften over de mens vormt geluk een rode draad in de zin van welbevinden en een goede afloop van de dingen. Zo worden de opvattingen van Aristoteles en Plato over geluk bijvoorbeeld druk besproken. Veel minder aandacht krijgen de leringen van de Boeddha, die in rechtstreeks verband met het menselijk geluk staan. De Dalai Lama heeft door middel van zijn boeken een en ander onder onze aandacht gebracht. Dit nieuwe boek, 1325 boeddhistische manieren om gelukkig te zijn,brengt citaten en tekstfragmenten van de Boeddha en zijn leerlingen bijeen. De verschillende delen van dit boek bevatten elk citaten en uitspraken in boeddhistische geschriften die de staat van geluk omschrijven of vertellen hoe je die kunt bereiken. Alle fragmenten draaien stuk voor stuk om het wezenlijke punt van het geluk, en winnen nog aan diepgang en betekenis door het korte ten geleide. 8 Onderzoek aan de hand van hersenscans heeft uitgewezen dat mensen die mediteren en een spiritueel pad bewandelen

4 doorgaans gelukkige, kalme en vredige mensen zijn. Met behulp vandenieuwstetechniekenhebbenneurowetenschappers ontdekt dat bepaalde gebieden in de hersenen voortdurend oplichten bij deze proefpersonen en daarmee de aanwezigheid van positieve emoties en een goed humeur verraden. Dit is zelfs het geval wanneer ze niet mediteren of hun spirituele praktijk beoefenen. Voornoemde gebieden in de linker prefrontale kwab zijn verbonden met positieve emoties, zelfbeheersing en temperament. De Boeddha, die zoals gezegd ook de gelukkige werd genoemd, ontdekte dat lijden niet werd veroorzaakt door uiterlijke, traumatische gebeurtenissen, maar door eigenschappen van de geest die vorm geven aan onze waarnemingen van en reacties op gebeurtenissen. Daarom verklaarde de Boeddha dat geluk niet kan worden gevonden in de buitenwereld, maar is gelegen in een bewustzijnsverandering die wijsheid, kalmte en mededogen opwekt. Hoe zelfzuchtiger ons gedrag, des te ongelukkiger we worden. De boeddhistische filosofie draait om de begrippen geen zelf en karma de ontdekking dat we niet gescheiden zijn van anderen en dat onze handelingen alles en iedereen beïnvloeden. Leren onzelfzuchtig te zijn, is in feite het ware geluk ervaren. De voorschriften van de boeddhistische filosofie die in 1325 boeddhistische manieren om gelukkig te zijn 9

5 staan, leren je om te gaan met het leven teneinde geluk te ervaren. Ook de Dalai Lama zelf houdt ons voor dat we niet van religie hoeven te veranderen om profijt te trekken van de leringen van de gelukkige. Dit boek stelt lezers van alle gezindten, ofzonderreligie,instaatzichgrondigindeideeënvande Boeddha te verdiepen en de waarheid daarvan voor zichzelf aan den lijve te ervaren. In zijn zeer succesvolle boek De kunst van het geluk (Uitgeverij BZZTôH, s-gravenhage 1999) laat de Dalai Lama zien hoe spiritueel zoekenden zich tot het thema geluk verhouden. Als geluk het doel van het leven is, wijzen de uitspraken van de Boeddha en een groot aantal boeddhistische leraren en andere geleerden en schrijvers de lezer de weg erheen. Het onderwerp van 1325 boeddhistische manieren om gelukkig te zijn overstijgt culturele en religieuze grenzen en helpt de lezer het pad naar geluk te bewandelen. 10

6 Mededogend zijn Mededogen is het hartgrondige verlangen dat alle wezens van lijden gevrijwaard blijven. Mededogen en geluk zijn daarom onlosmakelijk met elkaar verknoopt. Hoe kunnen we oprecht gelukkig zijn als we anderen zien lijden? Een mededogende houding tegenover anderen hen helpen waar en wanneer we kunnen, en niet van streek raken wanneer we niet kunnen helpen helpt het positieve karma voor ons te scheppen om nu en in toekomstige levens het geluk te kunnen proeven.

7 Wijsheid en mededogen moeten onze gedachten, woordenendadensturen. Met een ontvankelijk hart verzwakt het besef van afgescheidenheid aanmerkelijk. Je ervaart aan den lijve wat je deelt met anderen en beseft dat je één met hen bent. Ziedenoodzaakinom hart en geest te stillen en innerlijk evenwicht te vinden. Vertoef met kalme aanvaarding in het heden zonder het ergens mee te willen vullen. Om mededogen in je hart te laten opbloeien, moet je niet langer onderscheid maken en tussen jezelf en anderen, tussen mij en hen. 12

8 Zoverderuimtereikten zolang er bewuste wezens bestaan, moge ook ik zolang blijven bestaan om de ellende van de wereld te verdrijven. Shantideva Mededogen is gebaseerd op de wetenschap dat alle menselijke wezens, net als jij, een aangeboren verlangen kennen om gelukkig te zijn en lijden te boven te komen. Wanneer je een glimlach van mededogen lacht, help je daarmee barmhartigheid tot leven te wekken. Je spoort jezelf aan vriendelijk tegenover jezelf te zijn, omdat je een denkend wezen bent. Kalmte, begrip en vertrouwen in onszelf koesteren, beïnvloedt rechtstreeks de manier waarop we de ander zien en het leven tegemoet treden. 13

9 Mededogen, barmhartigheid, onzelfzuchtigheid en een besef van broeder- en zusterschap zijn de sleutel tot menselijke vooruitgang, niet alleen in de toekomst maar ook vandaag. Behoud een optimistische, positieve instelling. De Dalai Lama Oprecht mededogen is gebaseerd op de erkenning dat anderen evenveel aanspraak maken op geluk. Met een mededogende geesteshouding klinken in je handelingen altijd vriendelijkheid en zachtheid door, en dat helpt problemen met iedereen, jong en oud, uit de weg te ruimen. 14

10 Als boeddhistische monnik, strekt mijn bekommering zich uit tot de gehele mensheid en feitelijk tot alle bewuste wezens die lijden. Ik meen dat elk lijden door onwetendheid wordt veroorzaakt. Mensen bezorgen anderen pijn door zelfzuchtig eigen geluk en bevrediging na te jagen. De Dalai Lama Geen schade berokkenen aan mensen en dieren die ons onverschillig of koud laten, is een vorm van liefde en mededogen die de verlangens respecteert van anderen die simpelweg geluk proberen te vinden en lijden willen vermijden. 15

11 Stilte gaat zwanger van de mogelijkheid van wijsheid. Het opwekken van mededogen en intomen van zelfzuchtigheid zijn belangrijker dan welke andere spirituele praktijk ook. Aanvaard onvoorwaardelijk wat elk moment in zich bergt. Charles Dickens Christmas Carol is een karmische vertelling. Toen Scrooge vrijgeviger en mededogender werd, werd hij ook gelukkiger. 16