Het openen van de ogen deel 16

Transcriptie

1 Het openen van de ogen deel 16 Mijn leerlingen en ik Het bereiken van boeddhaschap door een standvastig geloof op het cruciale moment Lezing Al zullen mijn leerlingen en ik met allerlei moeilijkheden te maken krijgen, zolang we geen twijfel in ons hart koesteren, zullen we als vanzelf boeddhaschap bereiken. Twijfel niet, enkel omdat de hemel u niet beschermt. Wees niet ontmoedigd als u in dit leven geen gemakkelijk en veilig bestaan leidt. Ik heb mijn leerlingen dit keer op keer op het hart gedrukt, maar toch laten ze zich door twijfels overmannen en geven hun geloof op. Dwazen vergeten als het erop aankomt gemakkelijk de beloften die ze hebben gedaan. Sommigen van hen hebben medelijden met hun vrouw en kinderen en worden bedroefd bij de gedachte dat ze eens in dit leven afscheid van hen moeten nemen. Maar telkens na de talloze geboorten gedurende de vele kalpa s hebben zij echtgenoten en kinderen gehad en telkens moesten ze weer afscheid van ze nemen. Ze deden dat zeer tegen hun zin en het gebeurde niet eens omdat ze zich hadden voorgenomen de weg van de Boeddha de volgen. Aangezien ze hoe dan ook afscheid van hen zullen moeten nemen, zouden ze beter hun geloof in de Lotus Soetra trouw blijven en hun weg naar de Adelaarstop moeten gaan, zodat ze ook hun vrouw en kinderen daarheen kunnen leiden. (GND-II, ) Moeilijkheden maken ons sterker. Grote beproevingen sterken ons geloof. Als wij hindernissen blijven uitdagen en een sterk, onverslaanbaar geloof ontwikkelen, kunnen we de staat van boeddhaschap in ons leven oproepen. Zij die met het hart van een leeuwenkoning dapper voortgaan met hun strijd, zelfs als ze zich voor enorme uitdagingen gesteld zien, zullen beslist boeddhaschap bereiken. De kern van het boeddhisme van Nichiren Daishonin is dat geloof rechtstreeks tot verlichting leidt. Het soort geloof waar het hier om gaat, is een diep geloof in het bestaan van de boeddhanatuur in ons eigen leven en in dat van anderen. Dit is uiterst belangrijk. Tegelijkertijd, en net zo cruciaal, verwijst het naar een standvastig geloof dat wat er ook gebeurt onwrikbaar overeind blijft, en naar een sterk geloof dat door geen enkele duivelse functie wordt verslagen. Of we wel of niet boeddhaschap kunnen bereiken, hangt af van de kracht van ons geloof. Het openen van de ogen bevat de volgende beroemde passage, waarin het diepgaande beginsel wordt uitgelegd dat geloof rechtstreeks naar verlichting leidt. Al zullen mijn leerlingen en ik met allerlei moeilijkheden te maken krijgen, zolang we geen twijfel in ons hart koesteren, zullen we als vanzelf boeddhaschap bereiken. Twijfel niet, enkel omdat de hemel u niet beschermt. Wees niet ontmoedigd als u in dit leven geen gemakkelijk en veilig bestaan leidt. Ik heb mijn leerlingen dit keer op keer op het hart gedrukt, maar toch laten ze zich door twijfels overmannen en geven hun geloof op. Dwazen vergeten als het erop aankomt gemakkelijk de beloften die ze hebben gedaan. (GND-II, 209) Met wat voor pijnlijke beproevingen we ook te kampen hebben, we moeten geen twijfel koesteren in ons hart. Noch moeten we ons laten ontmoedigen of toegeven aan geklaag, als we geen bescherming genieten van de hemelgoden of geen gemakkelijk en zeker bestaan leiden in dit leven. Zij die een geloof behouden met de houding om nooit terug te vallen, zijn ware winnaars. Dit is een van de belangrijkste richtlijnen van de Daishonin, die de betekenis van geloof toelichten; het is een gulden regel. In deze aflevering wil ik me voornamelijk richten op de bovenstaande passage en de ware essentie van geloof in het Nichiren Boeddhisme bespreken. De kern van de meester-leerling relatie 1

2 In deze passage maakt de Daishonin zichzelf en zijn leerlingen tot het onderwerp, met de openingswoorden: Mijn leerlingen en ik. (GND-II, 209) Zoals we tot nu toe in Het openen van de ogen zagen, geeft de Daishonin aan dat hij: 1. de ware voorvechter van de Lotus Soetra is die het fundamentele kwaad van het lasteren van de Wet bestrijdt; 2. de steunpilaar van Japan is die de teloorgang van de correcte leer en de verwoesting van het land voorkomt; en 3. de Boeddha van het Laatste Tijdperk is die de duisternis van dat tijdperk tot ver in de toekomst verlicht, door de hoogste Wet voor de verlichting van alle mensen te onthullen. Bereid om elke consequentie het hoofd te bieden, spreekt hij zijn vaste besluit uit: Met nadruk wil ik stellen: laat de goden mij in de steek laten, laat alle vervolgingen mij treffen. Dan nog zal ik mijn leven geven voor de Wet. (GND-II, 204) Daarna legt hij, als met het ontembare gebrul van een leeuw, zijn krachtige gelofte af: Ik zal de steunpilaar van Japan zijn. Ik zal de ogen van Japan zijn. Ik zal het grote schip van Japan zijn. Dit is mijn gelofte en die zal ik nooit breken! (GND-II, 204) Hiermee onthult hij de kern van zijn eigen geesteshouding. Terwijl deze passages uitspraken vormen over de persoonlijke vastberadenheid en toewijding van de Daishonin, is de bedoeling van de passage Mijn leerlingen en ik het belang te onderstrepen om een geloof te hebben dat beantwoordt aan de mentale instelling van de leermeester, de Daishonin. Het lijkt alsof hij zegt: Volg mijn voorbeeld! Schud je twijfels en klachten van je af, zoals het de welpen van de leeuwenkoning betaamt! Wees niet zo dwaas om op het cruciale moment je geloof te laten vallen! De Daishonin geeft aan dat zijn ware leerlingen diegenen zijn, die met eenzelfde vastberadenheid als hij opstaan om samen met hem te strijden en zich met al hun krachten in te zetten voor kosenrufu. Iedereen die een echte leerling van Nichiren wordt (vgl. GND-II, 284) door zich de geesteshouding en inzet van de Daishonin eigen te maken, heeft wie hij of zij ook is in feite het pad naar het bereiken van boeddhaschap reeds wijd opengelegd. En zolang zij dit pad tot het eind toe blijven volgen, zullen ze als vanzelf (GND-II, 209) boeddhaschap bereiken. De hoogste leer die door alle boeddha s wordt verkondigd, onthult dat alle levende wezens de levensstaat van boeddhaschap bezitten. De Lotus Soetra verklaart ook duidelijk dat boeddha s beantwoorden aan het doel van hun verschijnen in de wereld door voor alle levende wezens de deur te openen naar de wijsheid van de Boeddha die in hen sluimert, door ze die te tonen, door te zorgen dat ze zich daarvan bewust worden en door ze naar dat pad te leiden (vgl. LS2, 31). Met andere woorden, door iedereen in staat te stellen verlichting te bereiken. De kern van deze hoogste leer van de boeddha s is iedereen te helpen om dezelfde hoogste verlichting te realiseren die zij zelf hebben bereikt. Daarom is het boeddhisme er altijd op gericht leerlingen te laten opstaan die zich met dezelfde geesteshouding als de leermeester zullen inspannen in geloof en beoefening. Het boeddhisme is in de kern een filosofie van meester en leerling. En de geest van deze filosofie van meester en leerling komt pas dan werkelijk tot leven, wanneer in het hart van de leerlingen hetzelfde spirituele vuur gloeit als dat de Daishonin uitstraalt in zijn woorden: Laat de goden mij in de steek laten, laat alle vervolgingen mij treffen. Dan nog zal ik mijn leven geven voor de Wet. (GND-II, 204) In die zin kan de nadruk van de Daishonin op mijn leerlingen en ik in deze passage ook gelezen worden als een oproep tot rijen capabele opvolgers die opstaan om zijn strijd voort te zetten. Onzelfzuchtige toewijding is de essentie van de band tussen meester en leerling Telkens wanneer ik deze passage lees, roepen de woorden Mijn leerlingen en ik een levendig beeld met een gouden glans bij mij op. Vaak is het zo, dat religieuze leiders hun volgelingen vanuit een eenzijdige benadering toespreken en instrueren met enkel woorden als: Mijn leerlingen. De Daishonin heeft het echter over: Mijn leerlingen en ik. In zijn houding om ook zichzelf te betrekken bij de aanwijzingen aan zijn leerlingen, ademt de boeddhistische geest van de eenheid van meester en leerling. En de kern van deze relatie is de instelling van zonder terughoudendheid je leven inzetten, oftewel onbaatzuchtige toewijding. Omdat de leermeester, Nichiren Daishonin, zelf met volle overgave zijn leven inzet voor het verkondigen van de Wet, is hij geschikt als leider van de mensen wanneer het gaat om het banen van het boeddhistische pad voor iedereen. Wanneer zijn leerlingen in hun hoedanigheid van leerlingen de Wet willen verspreiden, moeten ook zij zich actief voor dat doel inzetten met dezelfde onbaatzuchtige toewijding als hun leermeester. 2

3 De Daishonin leert ons dit in de volgende passage: Sommigen van hen hebben medelijden met hun vrouw en kinderen en worden bedroefd bij de gedachte dat ze eens in dit leven afscheid van hen moeten nemen. Maar telkens na de talloze geboorten gedurende de vele kalpa s hebben zij echtgenoten en kinderen gehad en telkens moesten ze weer afscheid van ze nemen. Ze deden dat zeer tegen hun zin en het gebeurde niet eens omdat ze zich hadden voorgenomen de weg van de Boeddha de volgen. Aangezien ze hoe dan ook afscheid van hen zullen moeten nemen, zouden ze beter hun geloof in de Lotus Soetra trouw blijven en hun weg naar de Adelaarstop moeten gaan, zodat ze ook hun vrouw en kinderen daarheen kunnen leiden. (GND-II, ) Natuurlijk deed de Daishonin deze uitspraak op een moment dat hij zijn leven niet zeker was door vervolgingen. Als we naar meer recente tijden kijken, mogen we niet vergeten dat ook de Soka Kyoiku Gakkai (Genootschap voor Waardecreërende Educatie, de voorloper van de Soka Gakkai) tijdens de Tweede Wereldoorlog te lijden had van vervolgingen door de Japanse militaristische autoriteiten. De hoogste leiders van de Gakkai werden gearresteerd en gevangen gezet. Allen, behalve Tsunesaburo Makiguchi en Josei Toda, de eerste twee presidenten, sloegen de waarschuwing van de Daishonin in de wind en gaven onder druk van de regering hun geloof op. In een brief aan zijn gezin schreef Toda vanuit de gevangenis: Twijfel er niet aan dat de hemelgoden, de boeddha s en de boeddhistische goden jullie zullen beschermen. Zij doen dat beslist! Klaag niet dat jullie geen gemakkelijk en veilig bestaan genieten in dit leven. Zijn woorden belichamen de essentie van Het openen van de ogen. Hoe zouden we eigenlijk ons leven moeten leiden als mens en als boeddhist? Laten we altijd bedenken dat we uitsluitend door geloof door ons toe te wijden aan de hoogste Wet en ons met volle overgave en onzelfzuchtig in te zetten voor het boeddhisme ons leven kunnen polijsten en werkelijk de onverwoestbare levensstaat van boeddhaschap kunnen bewerkstelligen. Het bereiken van boeddhaschap zonder ernaar te zoeken In de passage die ik aan het begin van deze aflevering aanhaalde, zegt de Daishonin dat, ook al ondervinden we tal van moeilijkheden, de voorspoed van het bereiken van boeddhaschap ons vanzelf zal toevallen zolang we ons niet laten verslaan en standvastig blijven in ons geloof. Dit wordt het bereiken van boeddhaschap zonder ernaar te zoeken genoemd. Waarom zouden we in staat zijn boeddhaschap te bereiken ook als we daar niet naar zoeken? In de eerste plaats is dit zo, omdat het leven van alle levende wezens van nature een entiteit is van Myoho-rengekyo (de Mystieke Wet). En ten tweede is dit zo, omdat ons sterke geloof ervoor zorgt dat de onbegrensde functies van Myoho-renge-kyo, die in ons leven werkzaam zijn, onbelemmerd tot uitdrukking komt. Wanneer Myoho-renge-kyo vrijelijk in ons leven gaat functioneren, bereiken we de levensstaat van boeddhaschap. De oneindige kracht van de Mystieke Wet begint dan onbelemmerd te werken en komt tot uiting in verschillende menselijke vermogens en capaciteiten. Deze omvatten bijvoorbeeld de moed om alleen op te staan, de kracht om door te zetten, de wijsheid om tegenwerking te overwinnen en de zorg en compassie voor anderen. Dergelijke eigenschappen, die in de soetra worden aangeduid als kenmerken van het leven van de Boeddha, komen in een passende vorm tot uiting waar ze nodig zijn. Samengevat betekent het bereiken van boeddhaschap: vrijelijk in staat zijn de kracht van de Mystieke Wet in ons leven op te roepen in de vorm van allerlei menselijke vermogens of capaciteiten. Het is belangrijk ons ervan bewust te zijn, dat datgene wat verhindert dat de kracht van de Mystieke Wet in ons leven tot uiting komt, in feite de fundamentele illusie of duisternis is die in ons heerst. Illusie betekent hier het volledig onbekend zijn met het bestaan van de Mystieke Wet. Deze onwetendheid heeft tot gevolg dat mensen verdwaald en misleid zijn en dat ze beheerst worden door negatieve impulsen; het is de bron van elke vorm van ongeluk en van lijden. Bijgevolg verdwijnen die illusie en duisternis onmiddellijk als we ons eenmaal bewust worden van de Mystieke Wet. Bij wijze van vergelijking kunnen we zeggen dat de Mystieke Wet als de zon is, terwijl illusies als donkere wolken zijn die hem verduisteren. Wanneer de donkere wolken optrekken, stroomt het heldere zonlicht op ons neer. Wanneer we door de fundamentele duisternis heen breken, wordt de kracht van de Mystieke Wet onmiddellijk geactiveerd en komt tot uiting in verschillende vormen van voorspoed en 3

4 waardecreërende functies. Zulke diverse soorten voorspoed en waarde zijn het resultaat van de werking van de Wet van de lotus, oftewel renge (vgl. WND-I, 425) het beginsel van de gelijktijdigheid van oorzaak en gevolg. Hoewel het waar is dat alle levende wezens entiteiten zijn van de Mystieke Wet en hun leven begiftigd is met de wereld van boeddhaschap, zal die wereld pas werkelijk in ons leven zichtbaar worden, als we er zelf serieus naar streven de hinderlijke wolkenlaag van fundamentele duisternis te verdrijven. Dit is niet iets wat we denken te kunnen realiseren met een halfslachtige houding, door gewoon maar de routine van het reciteren van daimoku uit te voeren. En de kans wordt nog kleiner, als we in plaats van zelf te chanten priesters dit voor ons laten doen! Het is aan ieder die daimoku reciteert om een persoonlijke strijd te voeren voor het verdrijven van de duisternis in zijn of haar leven. Omdat deze duisternis betrekking heeft op onze innerlijke misleiding, moet de strijd om deze te verdrijven in onszelf plaatsvinden. Kortweg komt deze strijd neer op het volharden in geloof. Op basis van de Lotus Soetra, die de ware verlichting van de Boeddha onthult, ontdekte de Daishonin de werking van de fundamentele Wet van Myoho-renge-kyo in zijn eigen leven; vervolgens ging hij verder om de kracht van de Mystieke Wet te bevestigen en te bewijzen door middel van zijn eigen strijd. Als ook wij die werking van de Wet in ons leven onbelemmerd tot uiting willen brengen, moeten we met dezelfde instelling en houding als de Daishonin reciteren. Onze daimoku moet dus gebaseerd zijn op geloof, op de geesteshouding om duisternis en illusie te verslaan. De daimoku die de Daishonin verkondigde, kan omschreven worden als strijdbare daimoku. Illusie doet zich voor in uiteenlopende vormen als twijfel, angst, aardse verlangens, enzovoorts. De kracht die nodig is om illusies te doorbreken is niets anders dan geloof of overtuiging. De Daishonin zegt: Geloof betekent geen twijfel te hebben. (OTT, 54) Ook zegt hij: Het enkele woord geloof is het scherpe zwaard waarmee men de fundamentele duisternis of onwetendheid te tegemoet treedt en overwint. (OTT, ) Geloof is een scherp zwaard. Daarom moet ook het bestrijden van duivelse functies in wezen een intensieve strijd tegen duisternis en onwetendheid zijn. Wij strijden tegen duivelse krachten die kosenrufu verhinderen. Deze strijd is ook, fundamenteel gezien, een strijd tegen illusie. Ook het uitdagen van allerlei problemen die in het leven voorkomen is in wezen een strijd tegen illusie. Als wij ons geloof of vertrouwen in de Mystieke Wet zouden verliezen dat wil zeggen, als we de overtuiging opgeven dat we absoluut gelukkig kunnen worden en boeddhaschap kunnen bereiken, en het verlangen laten varen dat we zeker kosenrufu kunnen realiseren dan zullen we ook verslagen worden door de moeilijkheden in het leven en door de hindernissen en duivelse functies op het pad naar kosenrufu. In Het openen van de ogen zegt de Daishonin dat we niet moeten zwichten voor twijfel en pessimisme. Dat zijn uitingen van illusie. Een goede illustratie van het belang van geloof dat illusies overwint, vinden we in de parabel in de Nirwana Soetra van de arme vrouw die haar leven opoffert om haar kind te beschermen, welke parabel de Daishonin in zijn verhandeling aanhaalt. De parabel van de arme vrouw in de Nirwana Soetra In de Nirwana Soetra staat: [De arme vrouw] heeft geen huis om in te wonen en niemand om haar te beschermen of te helpen, terwijl ze bovendien gebukt gaat onder ziekte, honger en dorst; ze zwerft langs allerlei plaatsen en bedelt om wat eten. Terwijl ze bij een herberg overnacht, schenkt ze het leven aan een baby. De herbergier jaagt haar echter weg. Hoewel de baby pas geboren is, neemt ze hem in haar armen en wandelt de nacht in en hoopt dat ze een reis naar een ver land zal maken. Ze wordt echter op haar pad overvallen door striemende wind en regen en een bittere kou. Ook wordt ze belaagd door zwermen muggen, horzels, wespen en giftige, bijtende insecten. Wanneer ze uiteindelijk aan de Ganges komt, klemt ze haar kind stevig in haar armen en begint de rivier over te steken. Hoewel de stroming erg sterk is, laat ze haar kind niet los en ten slotte verdrinken moeder en kind samen. Maar dankzij de verdienste van haar tedere liefde en zorg wordt ze na haar dood geboren in de Brahmahemel. (GND-II, 207) Deze parabel leert dat de arme vrouw in staat was haar levensstaat te veranderen dankzij de kracht van haar sterke compassie waarmee ze probeerde haar kind te beschermen, ook al kostte haar dat haar leven. Voor ons in deze tijd zullen haar hachelijke situatie en lot en dat van haar kind beslist erg triest en 4

5 tragisch lijken. We voelen dit temeer zo, omdat het boeddhisme er juist is om alle moeders en kinderen in staat te stellen gelukkig te worden. Bovendien zijn we, vanuit ons perspectief als beoefenaren van de Mystieke Wet, ervan verzekerd dat we in dit leven boeddhaschap en een staat van absoluut geluk zullen vestigen. In die zin weerspiegelt deze parabel in de Nirwana Soetra een aantal uitgangspunten die verschillen van die van het Nichiren Boeddhisme. Waarom haalt de Daishonin dan in Het openen van de ogen dit verhaal aan? Waarschijnlijk doet hij dit vooral vanwege de belangrijke boodschap die besloten ligt in de opmerkingen die Shakyamuni er aan het einde over maakt. Shakyamuni geeft zijn leerlingen hier eigenlijk de raad dat zij de correcte leer net zo resoluut en onbaatzuchtig moeten verdedigen als de moeder haar kind verdedigde (vgl. GND-II, 207). Zijn boodschap is dat de weg naar boeddhaschap te vinden is in een geloof dat is toegewijd aan het standvastig verdedigen van de Wet, wat er ook gebeurt met andere woorden, de onzelfzuchtige houding van een overtuiging om zonder terughoudendheid zijn leven in te zetten en om zich niet om zijn eigen leven te bekommeren, die in de Lotus Soetra wordt onderwezen (zie LS13, ). Maar wat onze beoefening betreft, betekent zijn leven zonder terughoudendheid inzetten niet letterlijk dat wij ons leven zullen moeten opgeven; het betekent simpelweg dat we ons volledig toewijden aan de Wet. De edelsteen van de drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment In dit geschrift omschrijft de Daishonin het beginsel van het bereiken van boeddhaschap, dat besloten ligt in deze parabel van de arme vrouw, kernachtig als de edelsteen van de leer van de drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment (GND-II, 209). Laten we kort de belangrijkste punten in de uitleg van de Daishonin in Het openen van de ogen bekijken. De Daishonin vat de centrale boodschap van deze parabel als volgt samen: Uiteindelijk is het niets anders dan de liefdevolle tederheid waarmee de moeder voor haar kind zorgt, die de doorslag geeft. Haar zorg richt zich slechts op één ding, net zoals in de boeddhistische beoefening van concentratie. Ze denkt aan niets anders dan haar kind, wat overeenkomt met boeddhistische compassie. Dat moet de verklaring zijn waarom ze, ook al legde ze geen enkele andere oorzaak die daarvoor kon zorgen, opnieuw werd geboren in de Brahma-hemel. (GND-II, ) Waarom werd de arme vrouw herboren in de Brahma-hemel zonder dat ze daarnaar streefde? De Daishonin geeft hiervoor twee verklaringen. In de eerste plaats gebeurt dit omdat zij zich op slechts één ding richtte, wat overeenkomt met de boeddhistische beoefening van concentratie. In de tweede plaats is dit zo, omdat haar houding van aan niets anders denken dan haar kind vergelijkbaar is met boeddhistische compassie. Zich op slechts één ding richten betekent het richten van de geest op een enkel doel, oftewel het concentreren van de geest. De beste uitdrukking hiervan is het denkbeeld om de inspanning van oneindig veel eonen samen te ballen in een enkel levensmoment. Wanneer we met een dergelijke geconcentreerde inspanning beoefenen, kunnen we de grenzeloze levensstaat van de Boeddha die eeuwig begiftigd is met de drie lichamen tot uitdrukking brengen. Volgens de Daishonin zijn de doctrines voor het bereiken van boeddhaschap die uiteengezet worden in verschillende andere soetra s en scholen zoals de leer van de Bloemenkrans Soetra van de slechts door de geest geschapen wereld van verschijnselen, de acht ontkenningen van de Drie Verhandelingen School, de uitsluitend-bewustzijnleer van de Dharma Kenmerken School, en de meditatie over de vijf elementen van het universum van de Ware Woord School geen juwelen maar slechts gele stenen, en kan men met behulp van die middelen geen verlichting bereiken. De Daishonin legt uit dat alleen de edelsteen van de leer van de drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment in de Lotus Soetra het pad naar boeddhaschap bevat (vgl. GND-II, 209). In een bepaald opzicht kan de edelsteen van de leer van de drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment hier worden opgevat als de aanduiding van de gelijktijdigheid van oorzaak en gevolg, die wij in ons leven kunnen realiseren door een geconcentreerde gebed, oftewel de houding van geloof. Het is de levensconditie waarin de negen werelden (oorzaak) en de wereld van boeddhaschap (gevolg) gelijktijdig in een enkel bestaansmoment aanwezig zijn. De Daishonin vergelijkt zo n levensconditie met een edelsteen omdat die het in elkaar besloten liggen van de Tien Werelden en de drieduizend gebieden belichaamt, en straalt met de schittering van een edelsteen. De essentie van zo n levensstaat is niets anders dan een sterk 5

6 geloof in Myoho-renge-kyo (de Mystieke Wet). Ons geconcentreerde gebed komt tot uiting in de edelsteen van de staat van boeddhaschap. Vanuit een bepaalde invalshoek zijn de leerstellingen voor het bereiken van boeddhaschap, die in verschillende andere soetra s worden geboden en die door diverse scholen worden gepropageerd, niet veel meer dan gewoon verschillende manieren om de wereld te zien, en beperken ze zich tot oppervlakkige zelfbevestiging. In een ander opzicht onderwijzen ze het belang van het verdrijven van illusies, maar neigen ze naar iets in de trant van de Hinayana-leerstelling van het uitwissen van aardse verlangens, door het lichaam tot as te laten vergaan en het bewustzijn te vernietigen. In geen van deze gevallen lijken die doctrines ook maar in het minst op de edelsteen van de leer van de drieduizend gebieden in een enkel bestaansmoment. De Daishonin besluit zijn bespreking van de parabel van de arme vrouw door nogmaals de passage uit de Nirwana Soetra te citeren: Al zoeken zij geen emancipatie, hun emancipatie zal vanzelf komen. (GND-II, 209) Met andere woorden, men bereikt als vanzelf verlichting zonder ernaar op zoek te zijn. Vergeet niet op het cruciale moment illusies te bestrijden Zoals de Daishonin aangeeft met zijn woorden: Zolang we geen twijfel koesteren in ons hart, zullen we als vanzelf boeddhaschap bereiken (GND-II, 209), kunnen we alleen de duisternis van twijfel en pessimisme doorbreken en in ons leven de kracht van Myoho-renge-kyo (de Mystieke Wet) oproepen, door een vastberaden geloof. Maar de macht van de illusie is beslist ook hardnekkig en diepgeworteld. Juist op het moment dat wij illusies zouden moeten bestrijden, neemt die ons hart in zijn greep en dringt die door in ons leven. De Daishonin waarschuwt ons tegen de dwaasheid om dat te laten gebeuren met de opmerking: Dwazen vergeten als het erop aankomt gemakkelijk de beloften die ze hebben gedaan. (GND-II, 209) Twijfels en ongeloof toelaten en ons van de correcte leer afwenden, juist wanneer we een krachtig geloof zouden moeten oproepen, is inderdaad dwaas. In de woorden van de Daishonin klinkt de vurige aansporing door: Dit is de kans om een prachtige oorzaak te leggen voor het bereiken van boeddhaschap! Voorbij deze enorme uitdaging ligt eeuwigdurend geluk! Wat er ook gebeurt, we moeten nooit toegeven aan twijfel, we moeten ons niet laten ontmoedigen. Wie zo n krachtige instelling bezit, is nergens bang voor. Er zijn veel momenten in de geschiedenis van de Soka Gakkai geweest waarin we ons voor enorme moeilijkheden gesteld zagen zoals toen president Makiguchi tijdens de oorlog gevangen werd gezet, of toen president Toda s bedrijf ernstig in het nauw zat, en toen we werden aangevallen door de drie machtige vijanden, belichaamd door de priesterorganisatie en anderen. Onze ware aard en waardigheid als leerlingen en als beoefenaren van het boeddhisme van de Daishonin worden zichtbaar in wat we op zulke momenten doen en hoe wij handelen. We moeten absoluut nooit vergeten dat boeddhaschap straalt in het geloof van degenen die op het cruciale moment standvastig de strijd aangaan. Dit is een van de voornaamste conclusies van Het openen van de ogen. 6