Dorpsplan Zieuwent

Transcriptie

1 Dorpsplan Zieuwent

2

3 Dorpsplan Zieuwent Een visie op de ontwikkeling van Zieuwent de komende 10 jaar, met als centraal onderwerp de leefbaarheid van het dorp. Samengesteld door de Dorpswerkgroep Zieuwent Juni 2005, Zieuwent

4 COLOFON Het dorpsplan is samengesteld op initiatief van Zieuwents Belang. Het maken van dit dorpsplan is mede mogelijk gemaakt door: - Gemeente Groenlo- Lichtenvoorde - VKK Gelderland - Sponsorbundeling Zieuwent - Romeo Delta - Zieuwents Belang De dorpswerkgroep Zieuwent bestaat uit de volgende personen: - Ruud Hulshof (voorzitter) - Wilma Kolkman - Bennie Hummelink - Elise Roelofsen - Kim Krabbenborg - Leon Massop - Eric Waalderbos - Francis Knippenborg - Mark Kemkens - Ria Hoenderboom - Jan Nijenhuis - John Reymer - Karin Klein Goldewijk - Erik Leneman - Marion Wopereis - Joris Beerten - Jacqueline Kolkman De volgende procesbegeleiders van de VKK hebben het proces begeleid: - Klaas Westerbeek - Dirk van Pijkeren - Heleen Tiessen

5 VOORWOORD Het dorpsplan Zieuwent is door de inspanning van velen tot stand gekomen. Onder leiding van drie procesbegeleiders van de Vereniging Kleine Kernen (VKK) is met veel inwoners van Zieuwent gewerkt aan dit plan. Het bestuur van Zieuwents Belang is blij met de grote belangstelling vanuit de Zieuwentse bevolking om een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van dit plan. Het enthousiasme van de Dorpswerkgroep en de medewerking van verschillende verenigingen en instellingen waren onmisbaar in het proces. Het plan komt vanuit de bevolking en wordt dus breed ondersteund en gedragen, wat van essentieel belang is. De tijd van plannen maken zal nu gevolgd moeten worden door de fase van het werken aan de uitvoering. Dat kan het bestuur van Zieuwents Belang niet alleen. Er worden nu uitwerkgroepen ingesteld die uitvoering gaan geven aan de ideeën met de hoogste prioriteit. Naast de inzet van de Dorpswerkgroep, rekenen wij ook op de medewerking van de vele verenigingen en instellingen in Zieuwent, maar ook zeker op de medewerking van de inwoners van Zieuwent. Uiteraard zal ook de samenwerking met de gemeente verder worden geïntensiveerd. Samen zullen we ons sterk moeten maken voor de leefbaarheid van ons dorp, nu en in de toekomst. Namens Zieuwents Belang, Jos Kolkman (voorzitter) Juni 2005

6

7 SAMENVATTING Initiatief Het dorpsplan voor Zieuwent is een initiatief van Zieuwents Belang. Zij hebben de Vereniging Kleine Kernen Achterhoek Liemers (VKK-AL) gevraagd om ondersteuning bij het maken van een dorpsplan. De VKK heeft daarop drie procesbegeleiders aangewezen om het dorpsplan te begeleiden. Door Zieuwents Belang is een Dorpswerkgroep (DGW) ingesteld (zie bijlage 2, stap 2). Deze DWG is een afspiegeling van de inwoners van het dorp wat betreft leeftijd en beroepsgroep. De DWG heeft onder begeleiding van de procesbegeleiders en samen met de inwoners van het dorp een visie op de toekomstige ontwikkeling van Zieuwent opgesteld: het dorpsplan. Leefbaarheid Bij het dorpsplan staat leefbaarheid centraal. Het dorpsplan richt zich op ontwikkelingen die behoud en ontwikkeling van de leefbaarheid in Zieuwent ondersteunen. Als we praten over leefbaarheid, waar hebben we het dan op z n Zieuwents over? Leefbaarheid is Ow good veul n over un umgeving woar ij ow ei kwiet kunt, ow natjen en dreugjen hebt en kunt kriegen en woar de leu zich betrokken veult en zich bekommert um wat d r zich in de buurte afspült. Leefbaarheid is een begrip dat te maken heeft met de beleving die je voelt voor de omgeving. Het is de waardering voor de woonomgeving en het hebben van een prettige arbeidsplek en het daarbij horende inkomen. Ook goede voorzieningen zijn hierbij belangrijk. De betrokkenheid die de bewoners voelen voor hun dorp geeft de kwaliteit van leefbaarheid van het dorp aan. Proces Het maken van een dorpsplan is een dynamisch proces waarbij een stappenplan doorlopen wordt met als uiteindelijk resultaat een visie over toekomstige ontwikkelingen van het dorp. Het uiteindelijke dorpsplan is in eerste instantie een visie die handvatten biedt voor de uitvoering van ideeën voor de toekomst. Op de startbijeenkomst (zie bijlage 2, stap 6) en de toetsingsbijeenkomst (zie bijlage 2, stap 9) hebben dorpsbewoners en belanghebbende organisaties hun mening kunnen geven over de huidige situatie en hun visie kunnen geven op de toekomst van Zieuwent. Voor deze bijeenkomst zijn door de DWG hoofdthema s geselecteerd, die als meest belangrijk voor het dorp werden bestempeld: - Wonen - Infrastructuur - Voorzieningen - Economie en werkgelegenheid - Sociale samenhang - Overige punten Inventarisatie ideeën Zieuwent in de toekomst Op de startbijeenkomst hebben inwoners de gelegenheid gekregen ideeën over de ontwikkeling van Zieuwent kenbaar te maken en aan bepaalde ideeën prioriteit te geven. Zo is duidelijk geworden welke onderwerpen de inwoners het belangrijkst vinden. De ideeën zijn per thema voor de toetsingsbijeenkomst samengevat in een aantal doelstellingen. Uit deze

8 doelstellingen is een achterliggende visie samengesteld. De uitkomsten zijn per thema geclusterd. Wonen: - Bouwen naar behoefte voor de leefbaarheid in de toekomst Door beter inzicht te geven in de daadwerkelijke behoefte aan woningen (door middel van een enquête) kan beter invulling gegeven worden aan het idee van bouwen naar behoefte. Economie en werkgelegenheid: - Behoud en stimuleren van de middenstand en het klein bedrijf - Zorgen voor een saamhorigheidsgevoel tussen middenstand en consument om leegloop te voorkomen Mensen moeten zich meer bewust worden van de wisselwerking tussen middenstand en burgers. Ook moet het inwoneraantal op peil blijven om de huidige voorzieningen te behouden. Daarnaast moet er meer worden ingezet op recreatie en kleine bedrijvigheid. Dit verbetert het voorzieningenniveau en de economische situatie. Voorzieningen: - Het samen realiseren van een verenigingsgebouw, rekening houdend met wensen van jongeren, ouderen en verenigingen - Het dorp moet leefbaar blijven voor jong, maar zeker ook voor oud Er is te weinig (geschikte) ruimte in het dorp om alle verenigingen te herbergen. Hier moet een oplossing voor gevonden worden. De voorzieningen voor ouderen zoals ze er nu zijn moeten minimaal worden gehandhaafd. Voor jongeren moeten er speel- en vermaakmogelijkheden blijven of worden aangelegd in het dorp. Vooral voor tieners is er nu weinig vermaak. Infrastructuur: - Verbeteren van de veiligheid in en om Zieuwent - Verbeteren van het onderhoud van wegen en trottoirs - Verbeteren van de aankleding van Zieuwent De infrastructuur in en rond Zieuwent moet veiliger en beter, vooral voor de jeugd en de ouderen. Ook moet het dorp en vooral de kern aantrekkelijker worden aangekleed (bijvoorbeeld door het verbeteren van de straatverlichting, voldoende parkeerplaatsen, bewegwijzering enz.). Jeugd: De jongeren en kleine kinderen uit Zieuwent zijn gevraagd hun mening te geven tijdens een aantal aparte avonden voor de tieners, en een werkweek op school voor de jeugd. Ook jongeren hebben veel ideeën. Om het gat tussen knikkers en café (jong en oud) te dichten kan er een organisatie opgericht worden die opkomt voor de belangen van jongeren (tussen 12 en 15 jaar) en die zoekt naar praktische oplossingen voor de uitwerking van de ideeën van jongeren. Visie op leefbaarheid Het samennemen van de doelstellingen voor de verschillende thema s heeft geleid tot de samenstelling van de volgende visies op de toekomstige ontwikkeling van Zieuwent: - economische en sociale leefbaarheid met een gezonde aanwas van bewoners - ontwikkeling van economie en werkgelegenheid - betere en meer veilige (wegen)infrastructuur - zuinig zijn op de verenigingen

9 Samenwerking Er is geïnventariseerd welke organisaties willen en kunnen bijdragen aan de uitvoering van de ideeën. Bij de uitwerking van de ideeën in uitwerkingsplannen (de fase na het dorpsplan) zullen de betreffende partijen benaderd worden om een praktische invulling te geven aan de ondersteuning van de ideeën en het samen komen tot uitvoering. Voorbeelden van te betrekken bedrijven en organisaties zijn de gemeente Groenlo-Lichtenvoorde, 3VO, LTO, verschillende dorpsverenigingen, woningbouwverenigingen en het waterschap. Na het dorpsplan Met succes heeft Zieuwent het proces van het maken van een dorpsplan doorlopen: in uw handen heeft u nu het dorpsplan waar Zieuwent nog jaren mee vooruit kan. Nu het dorpsplan afgerond is, worden er uitwerkingsgroepen samengesteld waarin leden van de DWG, samen met bewoners van het dorp, zich sterk maken voor de uitvoering van bepaalde ideeën uit het dorpsplan. Met de goede sfeer van enthousiaste bewoners nog fris in het geheugen gaat Zieuwent met de uitvoering aan de slag!!

10

11

12

13 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1 Pag. 1.1 Algemeen Aanleiding tot het maken van een dorpsplan Het dorpsplan Visievorming Methode Leeswijzer 2 2 HUIDIGE SITUATIE Ontstaansgeschiedenis Zieuwent Zieuwent nu De kern van Zieuwent Economie en werkgelegenheid Wonen Verkeersveiligheid Het buitengebied van Zieuwent 4 3 METHODE EN WERKWIJZE Inleiding Begrip leefbaarheid Proces tot leefbaarheidsvisie Organisatie rond het dorpsplan 7 4 INVENTARISATIE WENSEN ZIEUWENT IN DE TOEKOMST Startbijeenkomst Toetsingsbijeenkomst 9 5 UITKOMSTEN START- EN TOETSINGSBIJEENKOMST Wonen Algemeen Doelstellingen voor wonen Economie en werkgelegenheid Algemeen Doelstellingen economie en werkgelegenheid Voorzieningen Algemeen Doelstellingen voorzieningen 13

14 5.4 Infrastructuur Algemeen Doelstellingen infrastructuur Jongeren 15 6 VISIE OP ZIEUWENT IN DE TOEKOMST 16 7 TE BETREKKEN PARTIJEN EN OVERHEIDSKADERS 17 8 NA HET DORPSPLAN 19 BIJLAGEN Bijlage 1: De verzamelde ideeën uit de startbijeenkomst Bijlage 2: Proces van het maken van een dorpsplan COLOFON

15 1 INLEIDING 1.1 Algemeen Voor u ligt het dorpsplan van Zieuwent. Dit dorpsplan geeft weer welke ruimtelijke en sociale ontwikkelingen, in de komende vijf tot tien jaar gewenst zijn door de inwoners van het dorp. Dit kan zowel het behoud van bestaande elementen, als de ontwikkeling en uitvoering van nieuwe plannen betekenen. Het dorpsplan is in eerste instantie een visie op de gewenste ontwikkelingen en geeft de eerste aanzet tot de uitvoering van ideeën. Zieuwent ligt in de Achterhoek; het is één van de kerkdorpen van de gemeente Groenlo- Lichtenvoorde. Het dorp is onder meer bekend vanwege het muziekfestival PaasPop- Zieuwent en op een geheel ander terrein door het uitgebreide netwerk van kerkpaden die richting De Kathedraal van de Achterhoek lopen. Er woont een hechte gemeenschap in het dorp. De sociale samenhang is onder meer terug te vinden in het grote aantal verenigingen dat het dorp rijk is. 1.2 Aanleiding tot het maken van een dorpsplan De laatste jaren zien de inwoners van Zieuwent, net als vele inwoners van andere plattelandsdorpen, met lede ogen aan dat de ontwikkelingen in en om hun dorp tot stilstand zijn gekomen. Men ziet jongeren en delen van de middenstand vertrekken. De regionalisering van de gemeentelijke structuur werkt vooralsnog niet in het voordeel van de ontwikkelingen. Als tegenwicht is besloten een dorpsplan te ontwikkelen waarin de inwoners hun ideeën en plannen kunnen neerleggen. In het dorpsplan dienen maatregelen te staan die de leefbaarheid, in al z n veelzijdigheid, vergroten Het dorpsplan De dorpsorganisatie Zieuwents Belang heeft in 2004 contact opgenomen met de Vereniging Kleine Kernen Achterhoek/Liemers (VKK, inmiddels uitgegroeid tot VKK-Gelderland). De VKK heeft daarop het Zieuwents Belang de ondersteuning van drie procesbegeleiders aangeboden om het planproces in goede banen te leiden. Het plan dient een visie op de ontwikkelingen te bevatten en daarop gebaseerd, voorstellen voor de uitvoering van ideeën die in de loop van het proces ontstaan. Met het plan heeft Zieuwent haar wensen op een rij voor de bewoners en kan het gemakkelijk haar wensen kenbaar maken aan de buitenwereld. Het dorpsplan is een plan van de inwoners van het dorp. Het is een visie op de toekomstige ontwikkeling van het dorp, gemaakt door alle inwoners. Het geeft weer welke ontwikkelingen wenselijk zijn op verschillende gebieden: wonen, werken, recreatie, sociale samenhang et cetera. Na het opstellen van het dorpsplan volgt een fase waarin de uitvoering van ideeën centraal staat. Voor het realiseren van het dorpsplan zijn de lokale overheden en andere belanghebbende organisaties van belang. Samenwerking met verschillende partijen zal uiteindelijk leiden tot uitvoering. Ook de inwoners van Zieuwent zelf zullen hun steentje bijdragen aan de realisatie van het dorpsplan en dus aan het leefbaar houden van hun dorp. Wanneer er in dit plan wordt gesproken over Zieuwent, hebben we het niet alleen over de dorpskern, maar zeker ook over het buitengebied. Zieuwent is van oudsher een plattelandsdorp en de samenhang tussen buitengebied en dorpsbewoners is dan ook groot. 1 van 19

16 1.2.2 Visievorming Leefbaarheid staat in dit dorpsplan centraal. De centrale vraag in dit dorsplan is Hoe kan in de komende jaren de leefbaarheid in Zieuwent worden behouden?. Om een gestructureerd antwoord te kunnen formuleren, zijn deelvragen gesteld: Wat is leefbaarheid en hoe is die te bevorderen? De leefbaarheid van het dorp Zieuwent en haar omgeving moet, waar dit nodig wordt geacht, verbeteren. Leefbaarheid kent verschillende aspecten: verkeer en verkeersveiligheid, bereikbaarheid, recreatie en sport, woningbouw, woonomgeving, verfraaiing dorp, economische bedrijvigheid, promotie dorp, normen en waarden, natuur en milieu, voorzieningen et cetera. Wat wil Zieuwent? Welke aspecten wil Zieuwent behouden of ontwikkelen? Waar liggen knelpunten en hoe kunnen deze worden opgelost? Alle inwoners zijn betrokken bij het plan. Ze hebben allen de gelegenheid gekregen hun wensen en ideeën over de ontwikkeling van hun dorp te uiten. Welke partijen zijn nodig om de ideeën te realiseren? Voor de uitvoering van de ideeën spelen ook andere partijen een rol. Vaak is het zo dat de samenwerking tussen het dorp en bijvoorbeeld gemeente of waterschap noodzakelijk is om tot de uitvoering van het plan te komen. Voor het dorp is het goed te weten wie mee wil en kan werken. Ook is het verstandig dat het dorp zich op de hoogte stelt van de geldende beleidskaders. Door in een vroeg stadium de partijen te betrekken bij het dorpsplan kan de uitvoering veelal gemakkelijker plaatsvinden. Waar gaan we mee verder? Om orde te scheppen in de grote hoeveelheid ideeën die naar voren zijn gebracht, is het belangrijk dat de inwoners aangeven welke van deze ideeën zij belangrijker vinden dan andere. Aan het einde van het proces is aan de hand van deze prioriteiten besloten welke ideeën het eerste in aanmerking komen voor uitvoering. 1.3 Methode Het dorpsplan is een document dat door de bewoners is gemaakt. Het maken van een dorpsplan is een interactief proces met inbreng van inwoners (jong en oud), verenigingen, organisaties, instellingen en de school. Het dorp maakt het plan in eerste instantie voor zichzelf en daarna voor haar bestuurders. Door het doorlopen van een stappenplan heeft het dorpsplan zich tot een volwaardige visie ontwikkeld waarbij iedereen uit het dorp is betrokken. 1.4 Leeswijzer Het tweede hoofdstuk van dit dorpsplan bevat een beschrijving van Zieuwent; een eerste kennismaking met het dorp voor diegenen die het niet of nauwelijks kennen. In het derde hoofdstuk worden de methode en werkwijze om te komen tot dit dorpsplan beschreven. Het vierde hoofdstuk bevat een overzicht van te betrekken partijen en de geldende beleidskaders. Het vijfde hoofdstuk behandelt de uitkomsten van de startbijeenkomst, de uiteindelijke visie en de eventuele maatregelen die daaruit voortvloeien. Het dorpsplan sluit af met een beschrijving van de stappen die na het dorpsplan genomen gaan worden. 2 van 19

17 2 HUIDIGE SITUATIE 2.1 Ontstaansgeschiedenis Zieuwent Zieuwent is een dorp in de Achterhoek en staat onder meer bekend om haar mooie omgeving en kerkenpaden. Zieuwent wordt in 1059 voor het eerst genoemd in een geschreven stuk. Zieuwent heette destijds Syenwede. Syen betekende laag gelegen en wede stond voor weide of bos. Dit wijst naar de oorspronkelijk moerasachtige omgeving. Ook nu nog is in veel familienamen en namen van gebieden en boerderijen deze oorsprong terug te vinden. Er zijn veel namen die op hoger gelegen of lager gelegen gebieden wijzen. Rond 1250 liet de graaf van Gelre een afwateringskanaal graven. Hierdoor kreeg de omgeving een lager grondwaterpeil en werd vestiging in Zieuwent mogelijk. 2.2 Zieuwent nu Sinds 1 januari 2005 maakt Zieuwent deel uit van de gemeente Groenlo-Lichtenvoorde. Op 8 oktober 2004 telde Zieuwent exact 2021 inwoners. Opvallend in de leeftijdsopbouw van de Zieuwentse bevolking is de leeftijdscategorie tussen 20 en 30 jaar. Het aantal Zieuwentse inwoners dat behoort tot deze categorie is opvallend laag (zie figuur 1). Dit kan te maken hebben met het wegtrekken van deze inwoners uit Zieuwent naar elders in verband met studie of werk. Telling Burg-Staat Aantal Personen Mannen Vrouwen Leeftijd Figuur 1 Leefttijdsopbouw Zieuwent Zieuwent heeft naast een groot, dynamisch en fanatiek verenigingsleven een grote sociale betrokkenheid die ook voor buitenstaanders merkbaar is. Zo vinden er in Zieuwent jaarlijks enkele evenementen plaats die regionale en zelfs landelijke bekendheid genieten. Met Pasen is er het PaasPop-Zieuwent, waar al veel bekende artiesten een optreden hebben verzorgd en waar jaarlijks duizenden muziekliefhebbers op af komen. Tijdens dit popfestival ontbreekt het grote paasvuur dat wordt gestookt met bosjes gebonden snoeihout (boesken) niet. Daarnaast is er tijdens het Pinksterweekend het internationale jeugdvoetbaltoernooi in Zieuwent. Hieraan nemen jeugdteams van nationale en internationale topclubs deel. De 3 van 19

18 slogan Zieuwent leeft, beleef het is zeker van toepassing. Het is aan de Zieuwentse bevolking om deze slogan ook in de toekomst in ere te houden. 2.3 De kern van Zieuwent De kern van Zieuwent is gebouwd rondom de kerk, zoals zoveel esdorpen in de Achterhoek. De oorspronkelijke kerk was te klein om alle gelovigen te kunnen herbergen, dus rond 1900 werd er besloten tot de bouw van een nieuwe kerk. Deze nieuwe kerk heet de St. Werenfriduskerk en wordt wel de Kathedraal van de Achterhoek genoemd. De bouw van deze kerk startte in 1898 en al in 1899 werd de kerk in gebruik genomen. De kosten voor de bouw van deze kerk zijn door de Zieuwentse bevolking zelf bijeengebracht. Ook veel van de bouwwerkzaamheden zijn door de bewoners zelf gedaan. 2.4 Economie en werkgelegenheid In Zieuwent is op dit moment nog een behoorlijke middenstand aanwezig in vergelijking met sommige andere Achterhoekse dorpen. Voor de basisbehoefte kan de Zieuwentse bevolking nog steeds bij de eigen middenstand terecht. Naast de middenstand zijn er in Zieuwent nog diverse andere voorzieningen aanwezig. Zo zijn er een huisartsenpraktijk met apotheek, een basisschool, een peuterspeelzaal, een kinderdagverblijf en een multifunctioneel sportcentrum aanwezig. Het is erg belangrijk dat de middenstand en de voorzieningen in de toekomst voortbestaan en dat de kern van Zieuwent haar sociale functie en hiermee de leefbaarheid behoudt. Ten westen van Zieuwent bevindt zich sinds enkele jaren een bedrijventerrein. Hier zijn bedrijven gevestigd die vroeger in de kern van Zieuwent gevestigd waren, maar zich nu om diverse redenen daarbuiten hebben gevestigd. 2.5 Wonen De laatste 10 à 15 jaar is er aan de rand van de kern een aantal woningen bijgebouwd. Ten zuiden van Zieuwent is een nieuwbouwplan gerealiseerd met woningen in diverse categorieën. Deze woningen worden bewoond door zowel Zieuwentenaren als mensen die oorspronkelijk ergens anders vandaan komen. 2.6 Verkeersveiligheid De bebouwde kom is onlangs veranderd in een 30 km-zone. Dit om de veiligheid in de kern te bevorderen. Zieuwent is zowel per fiets als per auto van alle kanten goed te bereiken. Vanuit de richtingen Harreveld, Lichtenvoorde, Ruurlo en Beltrum zijn er wegen die naar het dorp leiden. De bereikbaarheid per openbaar vervoer is minder goed. Het is lastig om met de bus in Zieuwent te komen. Dit is met name een probleem voor de Zieuwentse jongeren die elders studeren en voor ouderen die niet beschikken over eigen vervoer. 2.7 Het buitengebied van Zieuwent Het buitengebied van Zieuwent bestaat voornamelijk uit agrarisch gebied en voor een klein gedeelte uit natuur. De omgeving heeft een kleinschalige landelijke uitstraling door de vele bomen, bosjes en watergangen die door het gebied lopen. De aanwezige weide- en akkergronden die worden begrensd door deze watergangen en bossages, geven het gebied het uiterlijk van een groot landgoed. Door de aanleg van de kerkpaden is het gebied 4 van 19

19 uitermate geschikt voor wandel- of fietsrecreatie. Deze Zieuwentse kerkpaden zijn wandelen fietspaden met een totale lengte van ongeveer 10 kilometer. De paden zijn gemaakt door tientallen vrijwilligers. Ook het onderhoud wordt door vrijwilligers verzorgd. Een belangrijke reden om deze paden aan te leggen is de toegenomen drukte op de wegen van en naar Zieuwent. Dit leverde zeer gevaarlijke situaties op voor onder andere de schoolgaande jeugd. In 1994 is begonnen met de aanleg. Tegenwoordig zijn ook omliggende dorpen van Zieuwent begonnen met de aanleg van kerkpaden. Deze sluiten vaak aan op de kerkpaden van Zieuwent, zodat hierdoor een netwerk van mooie wandel- en fietsroutes ontstaat in een mooi natuurrijk gebied. 5 van 19

20 3 METHODE EN WERKWIJZE 3.1 Inleiding Door een steeds mondiger en minder maakbaar wordende samenleving is gezocht naar andere planvormen waarin de overheid samen met burgers beslist wat er gebeurt. De overheid zoekt steeds meer naar samenwerkingsvormen met de burgers en omgekeerd. Burgers kunnen in een dorpsplan hun wensen en gewenste toekomstige ontwikkeling uiteenzetten. Met het dorpsplan onder de arm kunnen de burgers gemakkelijker aan de overheid duidelijk maken wat zij met hun dorp willen en hoe het dorp volgens hen leefbaar kan blijven. 3.2 Begrip leefbaarheid In het dorpsplan staat leefbaarheid centraal: hoe houden of krijgen we een leefbaar dorp? Als we praten over leefbaarheid, waar hebben we het dan op z n Zieuwents over? Leefbaarheid is: Ow good veul n over un umgeving woar ij ow ei kwiet kunt, ow natjen en dreugjen hebt en kunt kriegen en woar de leu zich betrokken veult en zich bekommert um wat d r zich in de buurte afspült (Hulshof, 2005). Leefbaarheid is een begrip dat te maken heeft met de beleving die je voelt voor je omgeving. Het is de waardering voor je woonomgeving en het hebben van een prettige arbeidsplek en het daarbij horende inkomen. Ook het hebben van goede voorzieningen waar je achter staat zijn belangrijke aspecten. De betrokkenheid die de bewoners voelen voor hun dorp geeft de kwaliteit van leefbaarheid van dat dorp aan. 3.3 Proces tot leefbaarheidsvisie In de afgelopen jaren signaleren bewoners in kleine kernen problemen van diverse aard. Door schaalvergroting bij bedrijven, gemeenten en middenstand, verdwijnen er steeds meer voorzieningen uit het dorp. Er is sprake van stilstand of zelfs achteruitgang van de leefbaarheid en voorzieningen. Vaak is het voor overheden niet echt duidelijk wat de dorpsbewoners willen en voor de dorpsbewoners is het beleid van de gemeente vaak maar een vaag iets. Om het voor de bewoners mogelijk te maken met hun eigen breed-gedragen visie naar de overheid te gaan om hun wensen duidelijk te maken heeft de VKK een methode (stappenplan) ontwikkeld waarbij een dorpsplan/visie wordt gemaakt voor en door het hele dorp. De mensen uit het dorp komen zelf aan het woord en hebben direct invloed op de visie die wordt opgesteld over hun dorp. Door het hele dorp te betrekken bij het opstellen van een visie wordt draagvlak voor het dorpsplan gecreëerd. Om inzicht te krijgen in het proces dat voor het maken van dit dorpsplan is doorlopen, is in bijlage 2 een overzicht van het stappenplan opgenomen. In 15 stappen wordt aangeven welke activiteiten moeten plaatsvinden om tot een goed dorpsplan te komen. Elke stap weerspiegelt een fase waarvoor meerdere bijeenkomsten nodig kunnen zijn om tot een goed resultaat te komen. In bijlage 2 is een beschrijving van de verschillende stappen opgenomen. Het stappenplan is in het kort in te delen in de volgende onderdelen: - Inventarisatie - Idee vorming - Interactie - Opstellen van het dorpsplan 6 van 19

21 - Presentatie aan het dorp - Aanbieden aan de gemeente 3.4 Organisatie rond het dorpsplan Om het dorpsplan te maken is er een dorpswerkgroep (DWG) ingesteld die bestaat uit verschillende inwoners van Zieuwent. De DWG is een afspiegeling van het dorp wat betreft leeftijdsopbouw, beroepen en opleiding zodat alle verschillende belangen vanaf het begin vertegenwoordigd worden. De DWG heeft alle fasen van het dorpsplan voorbereid en het organisatie team (O-team, zie bijlage 2, stap 2) heeft zorg gedragen voor alle praktische zaken (het verzorgen en verspreiden van de nieuwsbrief, het contact met de pers en regelen van vergaderruimten et cetera). Het O-team bestaat uit enkele leden van de DWG. De DWG is allereerst bezig geweest met de voorbereiding van de eerste dorpsbijeenkomst: de startbijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst hebben alle inwoners de kans gehad om hun ideeën over de ontwikkeling van Zieuwent kenbaar te maken. De startbijeenkomst is de basis van het dorpsplan. Door de inwoners zelf te laten weergeven wat hun ideeën zijn en hen te laten aangeven wat hun prioriteiten zijn, ontstaat er een overzichtelijk beeld van de wensen. Na een rangschikking van alle ideeën onder de door de DWG geselecteerde thema s, hebben de aanwezigen aan bepaalde ideeën prioriteit gegeven. De onderwerpen met de hoogste prioriteit komen in de uitvoeringsfase als eerste aan bod. Na deze startbijeenkomst heeft er een toetsingsbijeenkomst plaatsgevonden waarvoor bedrijven, instanties en overheden zijn uitgenodigd. Het doel van deze bijeenkomst was te inventariseren welke bijdrage aan uitvoering deze partijen kunnen en willen leveren en draagvlak voor het dorpsplan te creëren. Uiteindelijk wordt het dorpsplan in zijn geheel gepresenteerd aan het dorp en de burgemeester en wethouders van de gemeente. Hierna kan gestart worden met de uitvoering van genoemde ideeën uit het dorpsplan. 7 van 19

22 4 INVENTARISATIE WENSEN ZIEUWENT IN DE TOEKOMST 4.1 Startbijeenkomst Niemand kent Zieuwent beter dan de inwoners van het dorp zelf. De één woont er zijn of haar leven lang al, terwijl de ander er pas op latere leeftijd is komen wonen. Een ieder heeft een beeld van het dorp, en natuurlijk ook een beeld van wat er beter kan. Zoals u al eerder heeft kunnen lezen is Zieuwent een hecht dorp met veel sociale samenhang. Tijdens de startbijeenkomst hebben inwoners van Zieuwent de gelegenheid gekregen om wensen en ideeën over de ontwikkeling van Zieuwent kenbaar te maken.150 inwoners van Zieuwent hebben de startbijeenkomst bijgewoond. In tabel 1 een overzicht van thema s die in de voorselectie door de DWG zijn aangewezen als belangrijkste thema s voor Zieuwent: Wonen - ouderen - jongeren - vrijkomende agrarische bebouwing - locaties in en buiten het dorp - huur / koop - overig / algemeen Infrastructuur - water - bereikbaarheid - veiligheid - kwaliteit - overig / algemeen Economie en werkgelegenheid - middenstand - recreatie - bedrijven - overig / algemeen Sociale samenhang Hoe kan deze worden behouden en versterkt. - vrijwilligers - verenigingen - overig / algemeen Voorzieningen - ouderen - jongeren - openbaar vervoer - overig / algemeen Overige punten Tabel 1 Overzicht belangrijkste thema s startbijeenkomst De startbijeenkomst geeft een eerste indruk van wat de wensen van de inwoners voor de ontwikkelingen in Zieuwent zijn, maar ook waar de knelpunten volgens haar inwoners liggen. Op deze avond zelf zijn alle ideeën geïnventariseerd en is er een prioritering gegeven aan de ideeën. In totaal zijn er meer dan 300 ideeën naar voren gebracht. Een reactie van een aanwezige was als volgt: Het was vooral een nuttige avond omdat er vaak iets ad hoc gerealiseerd wordt en er nu met het dorpsplan een langetermijnplanning gemaakt wordt In tabel 2 staan de door de aanwezigen als meest belangrijk aangegeven ideeën. Er zijn veel meer ideeën geopperd en ook knelpunten gesignaleerd op de startbijeenkomst dan in deze samenvattende tabel staan weergegeven. Het totale overzicht van ideeën is terug te vinden in bijlage 1. Er is naar gestreefd deze ideeën in de uitvoering te betrekken. Onderzocht wordt welke oplossingen mogelijk zijn en of partijen die nodig zijn aan de uitvoering hun steentje willen bijdragen. Niet alles zal direct gerealiseerd kunnen worden en sommige ideeën misschien helemaal niet. Geprobeerd wordt bij de uitvoering van de ideeën zoveel mogelijk burgers te betrekken. 8 van 19

23 Wonen - betaalbare woningen voor jongeren - behoefte aan starterswoningen en senioren woningen - mogelijkheden tot boerderijsplitsing - bouwen naar behoefte Infrastructuur - informatiebord aan/langs de toegangswegen - ontlasten dorpsstraat, minder (zwaar) verkeer - geen A 18 - wel A 18 - fietspaden Voorzieningen - jeugdhonk - voorzieningen voor jeugd van 12 tot 15 jaar - een Kulturhus - voor ouderen meer zorgvoorzieningen - een grote speelplaats - buurtbus / regiotaxi Economie en werkgelegenheid - middenstand behouden - voor bedrijven: versimpeling van regels - mogelijkheden tot recreatie, campings / overnachtingen Sociale samenhang - behouden vrijwilligers - kennis uitwisselen Overige punten - meer natuur - minder natuur Tabel 2 Overzicht belangrijkste uitkomsten startbijeenkomst Zoals te zien is in de bovenstaande tabel is er voor het thema wonen concrete vraag naar starters- en seniorenwoningen. Eén van de bouwbedrijven had hiervoor al concrete plannen voordat het dorpsplan gereed was, namelijk voor de bouw van appartementen en huizen op de plek van Zalencentrum Bongers. Nog voor het dorpsplan af is liggen er al concrete plannen die inspelen op de behoeften die naar voren komen in de ideeën die zijn ingebracht op de startbijeenkomst. Het dorpsplan is een middel om dergelijke behoeften in een dorp helder weer te geven. 4.2 Toetsingsbijeenkomst Het is belangrijk om verder te kijken dan alleen de ideeën die in Zieuwent naar voren zijn gekomen. Niet alleen de Zieuwentenaren hebben invloed op hun dorp, maar ook de vele bedrijven en (overheids)instanties die wat met het dorp te maken hebben. Om een beeld te krijgen van wat bedrijven en organisaties kunnen en willen bijdragen aan de uitvoering van bepaalde ideeën, en om het draagvlak voor het dorpsplan te vergroten, is na de startbijeenkomst een bijeenkomst georganiseerd waarvoor belanghebbende bedrijven en organisaties zijn uitgenodigd: de toetsingsbijeenkomst. De uitkomsten van de startbijeenkomst hebben de basis gevormd voor de toetsingsbijeenkomst: voor de ideeën met de hoogste prioriteit zijn doelstellingen geformuleerd. Op de toetsingsbijeenkomst is de genodigden gevraagd in hoeverre zij de doelstellingen ondersteunen en in hoeverre zij zouden willen bijdragen aan de daadwerkelijke uitvoering. In het hierop volgende hoofdstuk worden de uitkomsten van de start- en toetsingsbijeenkomst beschreven. Naar aanleiding daarvan wordt er een visie voor het betreffende onderdeel geformuleerd. Immers, het dorpsplan is een visie, en niet al een uitvoeringsplan. 9 van 19