Preventie- en handhavingsplan Integrale Aanpak Drank- en Horecawet

Transcriptie

1 Preventie- en handhavingsplan Integrale Aanpak Drank- en Horecawet Notitie in het college op: 16 december 2014 Opiniërend in de raadsvergadering van: <datum> Vastgesteld in de raadsvergadering van: <datum> Bekendmaking door publicatie in Stadskoerier op: <datum> Inwerkingtreding: <datum> Hasselt, <datum>

2 Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1 Waar staan we nu? 1.1 Wetswijziging DHW Lokaal alcoholmatigingsbeleid Regelgeving Interventies gericht op preventie Toezicht en handhaving 7 Hoofdstuk 2 Preventie: waar willen we naar toe en hoe willen we dat bereiken? 2.1 Waar willen we naar toe? Hoe willen we dat bereiken? Vroeg signalering Voorlichting Communicatie/informatie Hoofdstuk 3 Handhaving 3.1 Bevoegdheid van Rijksoverheid naar gemeenten 3.2 Risicoanalyse 3.3 Hotspots 3.4 Toezicht Basiscontrole Leeftijdsgrens/dronkenschap controle Bijzondere controles 3.5 Handhaving Gemeentelijke toezichthouders DHW Rol politie Relatie sanctiebeleid

3 Inleiding Op 1 januari 2013 is de Drank- en Horecawet (hierna: DHW) gewijzigd. Met de wijzigingen wil de wetgever: - alcoholgebruik onder jongeren terugdringen; - alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde aanpakken; - bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten. De DHW geeft gemeenten nieuwe bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden. Het onderwerp raakt diverse beleidsterreinen, zoals gezondheidsbeleid, jeugdbeleid, alcohol(matigings)beleid, handhavingsbeleid en openbare orde en veiligheid. Door een passende invulling en uitvoering van deze wet heeft de gemeente de mogelijkheid te sturen op het terugdringen van de negatieve effecten van alcohol gebruik. Dit kan de gemeente niet alleen. Hiervoor is ook de betrokkenheid van diverse partners nodig. Begin 2014 heeft de raad middels het vaststellen van een verordening de alcoholverstrekking bij paracommerciële instellingen gereguleerd. In de verordening heeft de raad regels gesteld aan de schenktijden, de alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens niet-verenigingsgebonden activiteiten van paracommerciële rechtspersonen en het verstrekken van sterke drank. Het thema alcoholmatiging vraagt een integrale aanpak en is een doorlopend proces. Voor een sluitend verhaal is het van belang op verschillende gebieden interventies te plegen: preventie, regelgeving en handhaving. Op het onderdeel preventie is in het jeugdbeleidsplan Van A(nders) naar B(eter) al beleid geformuleerd. Nu ook de handhaving van de DHW bij de gemeente ligt, is het van belang om deze onderdelen bij elkaar te brengen. De DHW is per 1 januari 2014 opnieuw gewijzigd. Een belangrijke wijziging is de verhoging van de leeftijdsgrens van zestien naar achttien jaar. Een andere wijziging is dat gemeenten elke vier jaar een preventie- en handhavingsplan alcohol moeten vaststellen. Dit plan moet naast de hoofdzaken uit het beleid met betrekking tot preventie van alcoholgebruik onder vooral jongeren, ook beschrijven op welke manier er invulling wordt gegeven aan de handhavingstaken die op grond van de DHW zijn verkregen. Op grond van artikel 43a DHW moeten in het plan de volgende onderwerpen zijn opgenomen: - de doelstellingen van het preventie- en handhavingsplan; - de acties die worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen; - de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en de handhavingssancties die worden ondernomen als in strijd wordt gehandeld met de wet- en regelgeving op het gebied van alcoholverstrekking- en gebruik; - welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden. Doel notitie Deze notitie laat zien welke bevoegdheden de gemeente op grond van de DHW heeft, schetst een integraal beeld op het gebied van alcoholpreventie en geeft aan op welke manier toezicht en handhaving op de naleving van de DHW in de gemeente Zwartewaterland is georganiseerd. Opbouw notitie In hoofdstuk één wordt beschreven op welke punten de DHW in 2013 en 2014 is gewijzigd. Tevens wordt in beeld gebracht waar de gemeente Zwartewaterland staat op het gebied van regelgeving, handhaving en preventie. Het is een terugblik op de activiteiten die in de afgelopen jaren op het gebied van alcoholpreventie en -handhaving hebben plaatsgevonden. Vervolgens wordt in hoofdstuk twee beschreven welke doelstellingen ten aanzien van preventie en handhaving worden beoogd en welke indicatoren de gemeente daarvoor wil gebruiken. Ook staat hier welke hotspots er binnen Zwartewaterland zijn en waar de gemeente extra op wil inzetten in de vorm van handhaving. In hoofdstuk drie wordt de link gelegd met het jaarlijkse uitvoeringsplan. Hierin wordt beschreven welke activiteiten vanuit de gemeente worden ondernomen om de preventie en handhaving vorm te geven. 3

4 Hoofdstuk 1 Waar staan we nu? Dit hoofdstuk gaat allereerst in op de wetswijzigingen die in 2013 en 2014 in werking zijn getreden en blikt vervolgens terug op de activiteiten die in Zwartewaterland de laatste jaren zijn uitgevoerd. Hierdoor is inzichtelijk waar de gemeente Zwartewaterland op dit moment staat. 1.1 Wetswijziging DHW De belangrijkste wijzigingen van de DHW per 1 januari 2013 en 2014 zijn hieronder uitgewerkt. Wijzigingen 2013 Burgemeester bevoegd gezag In de gewijzigde DHW is de burgemeester het bevoegd gezag voor vergunningverlening. Dit was het college. De bevoegdheden sluiten goed aan bij de bestaande verantwoordelijkheid van de burgemeester voor de openbare orde en veiligheid. Decentralisatie toezicht op de naleving Met de wijziging van de DHW, is toezicht en handhaving op de naleving van de DHW verschoven van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) naar de gemeente. De burgemeester is bevoegd om toezichthouders aan te stellen voor het toezicht op de DHW binnen een gemeente. Deregulering Een van de doelstellingen van de gewijzigde DHW, is het terugbrengen van administratieve lasten. Onder meer kan voor een nieuwe leidinggevende volstaan worden met het indienen van een melding, in plaats van een aanvraag. Ook is het niet meer nodig de Verklaring Sociale Hygiëne bij de aanvraag te voegen, omdat deze verklaringen zijn opgenomen in een register. Schorsing vergunning Het intrekken van een horecavergunning is een zware sanctie. In de DHW is het nu mogelijk gemaakt om een vergunning voor een periode van maximaal twaalf weken te schorsen. Strafbaar stellen jongeren De DHW verbiedt jongeren onder de zestien jaar om alcoholhoudende drank bij zich te hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen. De gemeente heeft de bevoegdheid om handhavend op te treden en deze jongeren te beboeten. Regulering paracommerciële horeca De raad stelt een verordening vast met regels rondom schenktijden, alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens niet- verenigingsgebonden activiteiten van paracommerciële rechtspersonen. Verordende bevoegdheid Eén van de doelen van de DHW is het terugdringen van overmatig drankgebruik onder jongeren. De DHW heeft weinig bepalingen om dit doel te bereiken. Op basis van de DHW kan de raad in een verordening regels stellen om op lokaal niveau betere invulling te geven aan het alcoholbeleid. Wijzigingen 2014 Verhoging leeftijdsgrens voor alcohol De leeftijdsgrenzen in de DHW worden verhoogd van zestien naar achttien jaar. Er is hierdoor ook geen verschil in de minimum leeftijd meer voor sterk alcoholhoudende drank. Plicht voor gemeenten tot het vaststellen van een preventie- en handhavingsplan alcohol Gemeenten moeten alcoholpreventie en -handhaving in een plan gaan verankeren. Het plan moet eens in de vier jaar worden herzien. 1.2 Lokaal alcoholmatigingsbeleid 4

5 De gemeente Zwartewaterland heeft in de afgelopen jaren diverse interventies uitgevoerd gericht op het voorkomen van alcoholgebruik onder jongeren en het terugdringen van de alcoholproblematiek. Hoewel het beschrijven van deze interventies geen verplicht onderdeel is van dit plan, is voor de beeldvorming en volledigheid toch besloten hieraan een paragraaf te wijden. Ten eerste wordt de regelgeving van de gemeente Zwartewaterland die alcoholmatiging tot doel heeft beschreven. Ten tweede zijn de interventies gericht op preventie beschreven. Ten derde is beschreven wat de gemeente Zwartewaterland de afgelopen jaren heeft gedaan op het gebied van toezicht en handhaving Regelgeving In het licht van alcoholmatiging heeft de gemeente Zwartewaterland verschillende regels ingevoerd c.q. beleidskaders ontwikkeld, die het terugdringen van de alcoholproblematiek tot doel hebben. In dat kader is in het verleden al gekozen voor de volgende maatregelen: - Beperken schenktijden paracommercie; - Verbod op verstrekken sterk alcoholhoudende dranken bij bepaalde paracommerciële instellingen; - Voorwaarden stellen aan evenementen; - Heldere spelregels voor keten (Ketenbeleid). Beperken schenktijden paracommercie Het vastleggen van de schenktijden in de paracommercie is een wettelijke verplichting voor gemeenten. Het beperken van schenktijden niet. Toch heeft de gemeente Zwartewaterland gekozen om de schenktijden te beperken. Achterliggende gedachte is de wetenschap dat ruime schenktijden leiden tot meer consumptie. Ook is het de vraag of het vanuit normatief oogpunt wenselijk is dat jongeren tijdens sport en spel van s ochtends vroeg tot s avonds laat geconfronteerd worden met het alcoholgebruik van anderen. De gemeente heeft in de Verordening Paracommercie vaste schenktijden vastgesteld (van tot uur). Binnen deze vaste schenktijden worden variabele schenktijden gehanteerd. Dit houdt in dat er twee uur voor, tijdens en na een statutaire activiteit alcohol mag worden geschonken, mits deze tijden binnen de vaste schenktijden van tot uur vallen. De beperkte schenktijden hebben tot doel de alcoholconsumptie onder jongeren te beperken. Verbod op verstrekken sterk alcoholhoudende dranken paracommercie Dit verbod is niet nieuw, maar krijgt opnieuw aandacht omdat de gewijzigde DHW vooral gericht is op terugdringen van het alcoholgebruik onder jongeren. De wetgever en veel landelijke instanties die gericht zijn op alcoholpreventie zoals STAP, zijn van mening dat sterk alcoholische dranken niet thuis horen binnen het verenigingsleven en zeker niet binnen instellingen waarvan de accommodatie hoofdzakelijk in gebruik is bij jongeren. De gemeente deelt deze mening. In de verordening Paracommercie, gemeente Zwartewaterland 2014 is daarom het verbod opgenomen om sterk alcoholische dranken te schenken in accommodaties die uitsluitend of hoofdzakelijk in gebruik zijn door jongeren. Bij bijvoorbeeld jongerenverenigingen en kerkelijke jeugdsoosen mag geen sterke drank worden verstrekt. Voorwaarden stellen aan evenementen Het naleven van de leeftijdsgrens voor alcohol is moeilijk voor veel alcoholverstrekkers. Dit geldt ook voor het naleven van de bepalingen rondom dronkenschap en doortappen. Op evenementen is de naleving nog lastiger. Door de schaalgrootte, tijdelijke personeelskrachten en het gebrek aan een structurele controlesystematiek is de naleving vaak slechter. De DHW biedt gemeenten de mogelijkheid om voorwaarden te stellen aan het verlenen van een ontheffing van de DHW, zoals bij evenementen het geval is (artikel 35, lid 2). De gemeente Zwartewaterland heeft aan de ontheffing twee voorschriften verbonden die gericht zijn op het voorkomen van alcoholmisbruik onder jongeren. Ten eerste dient de organisatie van het evenement jongeren vanaf 18 jaar te voorzien van een gekleurd, opvallend en zichtbaar polsbandje, indien er tijdens een evenement in een feesttent of een afgesloten evenemententerrein alcohol wordt verstrekt. Uitsluitend aan bezoekers ouder dan 18 jaar met een zichtbaar polsbandje mogen alcoholhoudende dranken worden verstrekt. Op deze manier wordt geprobeerd om alcoholmisbruik onder jongeren onder de 18 jaar te voorkomen. 5

6 Ten tweede is een voorschrift in de ontheffing ex. artikel 35 DHW dat er bij een evenement een leidinggevende aanwezig is met een Verklaring Sociaal Hygiëne (VSH). Een VSH wordt verstrekt aan personen die voldoende kennis en inzicht hebben over onderwerpen als de invloed van drugs, alcoholmisbruik en de DHW. Het doel van de aanwezigheid van een persoon met een VSH bij een evenement, is dat het barpersoneel weet hoe zij moeten handelen in bepaalde situaties. Denk hierbij als iemand dronken of invloed van drugs is en toch alcoholhoudende drank bestelt. Of als een minderjarige het verstrekken van alcoholhoudende drank wordt en agressief gedrag vertoond. Heldere spelregels keten (Ketenbeleid) In 2009 is de nota Meesturen achter de voordeur vastgesteld. Aan de hand van deze nota heeft de gemeente destijds het standpunt ingenomen dat het runnen van een keet onder bepaalde voorwaarden voor jongeren mogelijk moet zijn. In de loop der jaren is er jurisprudentie ontstaan waardoor de vigerende voorwaarden ook zijn getoetst aan de wettelijke kaders. Hieruit is gebleken dat het Ketenbeleid van de gemeente juridisch gezien standhoudt Interventies gericht op preventie De gemeente heeft de afgelopen jaren verschillende interventies op het gebied van preventie ingezet om ongewenst alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen. Hierbij heeft de gemeente zich aangesloten bij een aantal regionale projecten, zoals Minder drank, meer scoren, Meer dan een biertje en het project Smart Connection. Daarnaast heeft de gemeente op eigen initiatief een aantal interventies ingezet om alcoholmisbruik onder jongeren te voorkomen. Zo heeft de gemeente, in samenwerking met stichting Tactus en het jeugd- en jongerenwerk, in de periode een aantal voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor ouders en jongeren. Tijdens deze avonden werden ouders en jongeren geïnformeerd over de gevolgen van overmatig alcoholgebruik en was er de mogelijkheid om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Ook het drugsgebruik is op deze avond meegenomen. Het jeugd- en jongerenwerk heeft hierop volgend in in opdracht van de gemeente in elke kern een thema avond gehouden over alcohol- en drugsgebruik. Op de voorlichtingsbijeenkomst en bij de thema avonden was de opkomst niet groot. Het blijkt dat ouders en ook jongeren het onderwerp alcoholgebruik lastig vinden bespreekbaar te maken. Er heerst een schaamtegevoel die niet zomaar te doorbreken is. In 2012 en 2013 zijn in elke kern in samenwerking met Dimence puberbrein avonden georganiseerd. Tijdens deze avond werd aan ouders onder andere getoond wat de gevolgen zijn van overmatig alcoholgebruik. De opkomst van deze avonden was hoog. Uit gesprekken bleek dat ouders het prettig vonden om met elkaar te spreken over hun pubers en wat hier bij de opvoeding bij komt kijken. Op de basisscholen in Zwartewaterland wordt al enige jaren voorlichting gegeven over het gebruik van alcohol. Tot 2012 gaf de GGD alle kinderen in groep 7 en in de tweede klas van het VO individuele voorlichting aan de hand van een hersenscan. Bij de kinderen van groep 7 waren hier ook de ouders bij aanwezig. Na 2012 hebben een 5 van de 17 basisscholen de voorlichting doorgezet in samenwerking met Stichting Voorkom of stichting Tactus. Uit een enquête blijkt dat deze scholen positief zijn over deze vorm van voorlichting. Ook melden zij dat het de jongeren aanspreekt. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is het centrale punt waar jongeren, ouders en professionals terecht kunnen voor advies, begeleiding en hulp bij het opgroeien en opvoeden van kinderen. Het CJG is gevestigd in Genemuiden en is telefonisch elke dag bereikbaar. Op de website kunnen jongeren en ouders ook hulp zoeken voor onder andere het alcoholgebruik. 6

7 1.2.3 Toezicht en handhaving Naast preventie heeft de gemeente de afgelopen jaren ook ingezet op toezicht en handhaving op de DHW. In januari 2013 is de verantwoordelijkheid voor het houden van toezicht op de DHW overgedragen van de Voedsel en Waren Autoriteit naar gemeenten. Ter voorbereiding op deze overdracht heeft de gemeente Zwartewaterland in de periode deelgenomen aan de pilot Decentralisatie Dranken Horecawet. In de pilot werkten de gemeenten Staphorst, Steenwijkerland, Zwolle, Kampen en Zwartewaterland samen. In de deelnemende gemeenten is toezicht uitgeoefend op (para)commerciële horecabedrijven, waarbij onder andere is gecontroleerd op leeftijdsgrenzen. Ook is tijdens de pilot ingezet op het actualiseren van het vergunningenbestand. Immers, het bijhouden van het horecavergunningenbestand is een voorwaarde voor het houden van toezicht. Er moet wel bekend zijn waar toezicht op gehouden dient te worden. In 2012 is het samenwerkingsverband voor de pilot tussen de gemeenten ontbonden omdat er geen structurele financiële middelen beschikbaar waren. In 2012 en 2013 zijn met de politie afspraken gemaakt over de het toezicht op de DHW om de overgangsperiode te kunnen overbruggen. In 2014 zijn particuliere toezichthouders ingehuurd. Resultaten toezicht en handhaving : 82 controles (10 schriftelijke waarschuwingen en 1 boeterapport) 2010: 112 controles (28 schriftelijke waarschuwingen en 1 boeterapport) 2011: 47 controles (14 schriftelijke waarschuwingen en geen boeterapporten) 2014: 26 controles door gemeentelijke toezichthouders (inhuur BOA), geen overtredingen. 7

8 Hoofdstuk 2 Preventie: waar willen we naar toe en hoe willen we dat bereiken? De DHW verplicht gemeenten in het preventie- en handhavingsplan aan te geven wat de doelstellingen op het gebied van het alcoholbeleid zijn en welke resultaten minimaal behaald moeten worden. Tevens moeten worden aangegeven welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, onder jongeren, te voorkomen. Deze onderwerpen zijn opgenomen in dit hoofdstuk. 2.1 Waar willen we naar toe? Artikel 43a van de DHW schrijft voor dat de doelstellingen van het beleid duidelijk moeten zijn. In dit plan worden daarom twee algemene hoofddoelstellingen onderscheiden: 1. Afname van alcoholgebruik onder jongeren en meer bewustwording onder jongeren en ouders over de risico s van overmatig alcoholgebruik. 2. Afname van alcoholgerelateerde overlast in het publieke domein. Om de twee hoofddoelstellingen te bereiken, is een aantal subdoelstellingen (resultaten) geformuleerd. Wanneer voldaan is aan de concrete subdoelstellingen, is tevens voldaan aan de twee algemene hoofddoelstellingen. Bij het formuleren van de subdoelstellingen is aandacht besteed aan de omgeving van de jongeren en aan de doelgroep zelf. Er wordt ingezet op een vermindering van het alcoholgebruik onder jongeren en de alcohol gerelateerde overlast. Dit kan worden bereikt door in te spelen op de omgeving van de jongeren en op de doelgroep zelf. Bij de omgeving van de jongeren gaat het om situaties waarin jongeren alcohol kunnen kopen en/of nuttigen. Hierbij kan gedacht worden aan horecagelegenheden, (sport)verenigingen, slijterijen, supermarkten en afhaalrestaurants. In Zwartewaterland zijn er ook (jongeren)keten, waarbij de verantwoordelijkheid van de ouders een grote rol speelt. Uit de Jongerenmonitor 2011 van het GGD IJsselland blijkt dat 50% van de ouders (van drinkende 12 t/m 15 jarigen) het drinken goed vindt of er niets van zegt. In de regio IJsselland is dit 33 procent. Met het oog op alcoholgebruik van jongeren in het algemeen en in de keten, moet getracht worden het percentage ouders dat het goed vindt dat hun kind drinkt te laten afnemen. De concrete subdoelstellingen die zicht richten op de omgeving van de jongeren zijn: 1. Het percentage ouders van minderjarige jongeren dat alcohol drinken onder de 18 verbiedt is in 2018 gestegen naar 40%. Het huidige percentage in Zwartewaterland is 30%. Het laatst genoemde percentage is op basis van oude leeftijdsgrens van 16 jaar; 2. In 2018 is de gemiddelde startleeftijd waarop een jongere alcohol drinkt gestegen naar 16 jaar of ouder. Dit is in Zwartewaterland nu 14,7 jaar; 3. Het percentage jongeren t/m 23 jaar dat dronken was in de laatste vier weken is 2018 gedaald naar 18%. Dit is in Zwartewaterland nu 28%. 4. De alcoholgerelateerde overlastmeldingen in de openbare ruimte (en de horeca) is in 2018 gedaald met 10%. De percentages in de eerste drie subdoelstellingen zijn afkomstig uit de Jongerenmonitor 2011 van het GGD IJsselland. Voor de laatste subdoelstelling wordt in 2015 in overleg met de politie een nulmeting verricht. De gemeente stelt elk jaar een uitvoeringsprogramma op waarin alle subdoelstellingen centraal staan. Op deze manier wordt geprobeerd om in 2018 de twee hoofddoelstellingen te behalen. 8

9 2.2 Hoe willen we dat bereiken? Bij preventie gaat de aandacht uit naar de alcoholverstrekkers. Vooral de ouders zijn in deze belangrijk. Bewustwording over bijvoorbeeld grenzen stellen en de eventuele risico s van het bovengemiddeld nuttigen van alcohol begint achter de voordeur. Ouders hebben een voorbeeldfunctie naar hun kinderen toe en dienen hen zo goed mogelijk hierover te informeren. Voorlichting naar ouders toe is hierin belangrijk Vroeg signalering Bij vroegsignalering krijgt het Centrum voor Jeugd en Gezin een belangrijke rol. Ook het koppel, bestaande uit een jongerenwerker en de politie, hebben hier een taak in. Beide zijn veel in contact met jongeren en weten wat er speelt. Het is belangrijk dat zij de juiste route weten naar eventuele doorleiding van hulp. Periodiek wordt bezoek gebracht aan alle keten in de gemeente. Hier is een belangrijke rol weggelegd voor het koppel. Zij gaan met de jongeren in gesprek. Bij nieuwe keten en overtreding van de regels wordt de perceeleigenaar ook betrokken Communicatie/informatie Er wordt aangehaakt bij landelijke campagnes. Alcoholverstrekkers worden middels een brief geïnformeerd over de wet- en regelgeving en de aanpak die in dit plan is beschreven. Wanneer er alcohol gerelateerde problematiek speelt bij een jongere worden ouders geïnformeerd en betrokken bij de eventuele aanpak hierop. Op dit moment wordt met het koppel (bestaande uit ambulant jongerenwerker en jeugdagent) en de medewerkers van het CJG goed samengewerkt. Het koppel spreekt 1x per 6 weken met de gemeente en geeft signalen door. Deze werkwijze wordt dan ook voortgezet Voorlichting Het streven is alle scholen in Zwartewaterland te motiveren voor een voorlichtingsbijeenkomst of les over het gebruik van alcohol. Dit gaan we bevorderen door scholen die kunnen aantonen dat ze voorlichting hebben gegeven over alcoholmatiging aan ouders en jongeren achteraf financieel te compenseren. Daar waar problemen ontstaan/zijn m.b.t. de alcoholverstrekking aan minderjarige jongeren, wordt in overleg met de betreffende horecagelegenheid hulp aangeboden vanuit een verslavingszorginstantie om personeel of barvrijwilligers te ondersteunen. 9

10 Hoofdstuk 3 Handhaving Handhaving moet worden gezien als sluitstuk van het alcoholmatigingsbeleid. Via wet- en regelgeving wordt het alcoholgebruik gereguleerd. Wanneer er niet wordt toegezien op de naleving hiervan en er geen sancties worden verbonden aan het overtreden van de regels, heeft de wet- en regelgeving geen zin. De DHW verplicht gemeenten aan te geven op welke wijze het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen. Hieronder wordt beschreven welke bevoegdheden de gemeente heeft, hoe uitvoering wordt gegeven aan de handhaving en wordt de link gelegd met het Horecasanctiebeleid. 3.1 Bevoegdheid van Rijksoverheid naar gemeenten Per 1 januari 2013 is het toezicht op de DHW van de Rijksoverheid (VWA) naar de gemeenten overgegaan. Hierbij is het doel gesteld om het alcoholgebruik onder jongeren te verminderen en alcohol gerelateerde verstoringen van de openbare orde te voorkomen. De gedachte hierbij is dat gemeenten meer zicht hebben op de lokale situatie/ alcoholproblematiek en hierdoor gerichter toezicht kunnen houden. 3.2 Risicoanalyse In een overleg met het koppel en de verslavingszorg zijn de locaties waar jongeren drinken en waar het alcoholgebruik voor problemen kan zorgen in de gemeente Zwartewaterland in kaart gebracht. Bij het in kaart brengen zijn tevens de risicokenmerken in beeld gebracht. In de tabel op de volgende pagina zijn de risicokenmerken, -locaties en tijdstippen opgenomen. Hiermee kunnen de inspanningen van de gemeente gericht worden ingezet op plaatsen waar de grootste gezondheids- en/of veiligheidswinst kan worden behaald. 10

11 Tabel 1. Risicoanalyse Setting Risico kenmerken Locatie(s) Tijdstip(pen) Detailhandel Aankoop door minderjarigen t.b.v. indrinken. Bij bepaalde zaken kan sprake zijn van beperkte naleving van de regels. Verkoop van drank is binnen de detailhandel bedoeld voor elders dan ter plaatse. Hierdoor bestaat het risico dat er geen toezicht is op het alcoholgebruik en eventuele wederverstrekking aan minderjarigen. Bij detailhandel moet worden gedacht aan supermarkten, slijterijen en afhaalrestaurants (afhaalpizzeria s, snackbars e.d.). In totaal zijn in Zwartewaterland 17 bedrijven die als detailhandel kunnen worden aangemerkt en alcohol verstrekken voor gebruik elders dan ter plaatse. Het gaat om 6 supermarkten, 4 slijterijen en 7 afhaalrestaurants. Bij allen is sprake van een beperkt risico. Horeca Doorschenken bij dronkenschap en verstrekking aan minderjarigen. In totaal zijn er 32 horecabedrijven in Zwartewaterland. Hierbij valt onderscheid te maken tussen reguliere kroegen/cafés en restaurants/hotels/zalencentra. Bij de reguliere kroegen/cafés is sprake van een verhoogd risico. Bij de restaurants/hotels/zalencentra kan worden gesteld dat er sprake is van een beperkt risico. De kern Hasselt telt totaal 8 horecabedrijven. Bij 6 bedrijven is sprake van een permanent risico De kern Genemuiden telt totaal 8 horecabedrijven. Bij 2 is er sprake van een permanent risico. Vindt (meestal) plaats vlak voor sluitingstijd Vrijdag en zaterdagavonden tussen uur en uur. Evenementen/ tradities Doorschenken bij dronkenschap en verstrekking aan minderjarigen. De kern Zwartsluis telt totaal 9 horecabedrijven. Bij 3 is er sprake van een permanent risico. In de gemeente worden jaarlijks een aantal grootschalige evenementen georganiseerd die ook veel jongeren aantrekken en daarmee een permanent risico met zich meebrengen. In de evenementenkalender staat aangegeven wanneer welke evenement plaatsvindt. Veelal op vrijdag of zaterdag tussen uur en uur. Tijdens de jaarlijkse evenementen/tradities. 11

12 Thuis (ouders)/ keten Ontbreken duidelijke afspraken m.b.t. alcohol en uitgaan. N.v.t. Geen afgebakend tijdstip. Keten veelal op vrijdag en in het weekend in de avonduren. Verenigings-leven (para commerciële instelling) Slechte naleving van leeftijdsgrens en doorschenken bij dronkenschap. De kern Hasselt telt 10 para commerciële instellingen. Het betreft 3 kerkelijke instellingen, 3 sportverenigingen en 4 overige verenigingen. Bij één instelling is sprake van een permanent risico. De kern Genemuiden telt 16 para commerciële instellingen. Het betreft 2 kerkelijke instellingen, 6 sportverenigingen, 2 jongerenverenigingen en 6 overige verenigingen. Bij 6 instelling is sprake van een permanent risico. Vlak voor, tijdens of tot maximaal twee uur na de activiteiten die behoren tot de statutaire doelstelling van de rechtspersoon (vereniging, stichting of kerkgenoot-schap). Openbare Ruimte Alcoholgebruik op straat (door minderjarigen), openbare dronkenschap en daaraan gerelateerde overlast De kern Zwartsluis telt 7 para commerciële instellingen. Het betreft één kerkelijke instelling, 2 sportverenigingen en 4 overige verenigingen. Bij één instelling is sprake van een permanent risico. Het koppel van ambulant jongerenwerker en politie hebben zicht op de locaties in Zwartewaterland waar jongerengroepen hangen. Deze informatie delen zij met de gemeente. De locaties kunnen na verloop van tijd veranderen. Vrijdagavond en in het weekend. 12

13 3.3 Hotspots Aan de hand van de risicoanalyse worden in overleg met het koppel de hotspots bepaald. Hotspots zijn locaties die veel jongeren trekken (tot 25 jaar) en waar bedrijfsmatig alcoholhoudende dranken worden verstrekt. Dit kunnen locaties zijn waar de alcoholhoudende dranken zowel voor gebruik ter plaatse (zoals kroegen en kantines) als elders dan ter plaatse (zoals supermarkten en afhaalrestaurants) worden verstrekt. Waar de risicoanalyse vooral is gericht op algemene kernmerken, geeft de inventarisatie van de hotspots weer welke bedrijven/instellingen in de gemeente Zwartewaterland specifiek als permanent risico kunnen worden aangemerkt kunnen worden. In het uitvoeringsplan wordt zowel de actualisatie van de risicoanalyse als de hotspotlijst jaarlijks opgenomen. 3.4 Toezicht In paragraaf is beschreven dat de gemeente Zwartewaterland in de periode 2009 t/m 2011 heeft deelgenomen aan het pilot Decentralisatie Toezicht Drank- en Horecawet. De pilot heeft ertoe geleid dat drankverstrekkers zich beter bewust zijn van de DHW-regelgeving en dat het nalevingsgedrag is verbeterd. Dit in combinatie met het gegeven dat de (para)commerciële horecabranche geïnformeerd is over de wijzigingen van de DHW in 2013 en 2014, leidt ertoe dat er niet in actieve vorm toezicht wordt gehouden op de (para)commerciële horeca, slijterijen en detailhandel. De gemeente gaat toezicht op de naleving van de DHW houden aan de hand van drie verschillende vormen van controle. Te weten: de basiscontrole, de leeftijdsgrenzencontrole en de bijzondere controle Basiscontrole In het kader van de pilot Decentralisatie Toezicht Drank- en Horecawet is het volledige drank- en horecavergunningenbestand geactualiseerd. Hiermee is de basis gelegd die noodzakelijk is voor adequaat toezicht op de naleving van de regels en eventuele handhaving. Met een basiscontrole kan worden vastgesteld of de vergunning nog steeds op orde is, of aan de vergunningvoorschriften wordt voldaan en of de leidinggevende/barvrijwilliger ook daadwerkelijk aanwezig is. De basiscontrole vindt plaats bij bedrijven die alcohol mogen verkopen met of zonder drank- en horecavergunning. Ook bij bedrijven waar een alcoholverkoopverbod geldt kan een basiscontrole worden uitgevoerd. De controle richt zich, afhankelijk van het soort bedrijf, op de vergunningvoorschriften, de aanwezigheid van leidinggevende c.q. barvrijwilligers of het alcoholverkoopverbod. Het toezicht wordt passief door gemeentelijke toezichthouders uitgevoerd. Passief toezicht houdt in dat de gemeente, op basis van de signalen die zij ontvangt van jongerenwerkers en de politie of gegronde meldingen/klachten vanuit de samenleving, besluit om een controle uit te voeren (en indien nodig te handhaven). Van belang is dat het toezicht gericht kan zijn op de gehele DHW en de verordening Paracommercie. Het is afhankelijk van de signalen die de gemeente binnenkrijgt, waar de focus van de controle op ligt Leeftijdsgrens/dronkenschap controle De leeftijdgrenscontrole en de controle op dronkenschap worden uitgevoerd bij de hotspots en richten zich respectievelijk op de naleving van de geldende leeftijdsgrens en het doorschenken aan dronken personen. De leeftijdsgrenscontrole is gericht op de verstrekker en de jongere. Leeftijdsgrens-/dronkenschap controle wordt steekproefsgewijs door gemeentelijke toezichthouders uitgevoerd met een frequentie van 3 keer per jaar voor de hotspots met een permanent risico. Voor de hotspots met een beperkt risico zijn minder inspecties noodzakelijk om de naleving effectief te blijven. De inspecties vinden vooral in de weekenden plaats, tenzij de risicoanalyse anders bepaalt. Samenwerking met de politie is heel belangrijk voor dronkenschap inspecties. De gemeentelijke BOA heeft slechts de bevoegdheid toezicht te houden op de DHW artikelen (toegang bieden aan dronken personen en naleving leeftijdsgrens). Handhaving met betrekking tot het schenken aan dronken personen is voorbehouden aan de politie. De gemeente vindt dat het houden van steekproefsgewijs toezicht op de hotspots niet volstaat. De situatie kan zich voordoen dat de gemeente signalen ontvangt dat een 13

14 horecagelegenheid stelselmatig de wet- en regelgeving overtreedt. Wanneer de desbetreffende horecagelegenheid buiten de steekproef valt, betekent dit dat er geen toezicht wordt gehouden. Dit is niet wenselijk en daarom heeft de gemeente besloten om indien nodig ook passief toezicht te houden op de naleving van de leeftijdsgrens Bijzondere controles Deze controle richt zich op beschonken personen die overlast veroorzaken in het publieke domein of de controle op de naleving van de spelregels die gelden voor de keten. De gemeente zet koppelwerk in om zicht te krijgen op het alcoholgebruik onder jongeren in de openbare ruimte, maar ook in de keten. Daarmee is het koppel de schakel tussen jongeren en de gemeente. Het koppel bestaat uit een jongerenwerker en een wijk/- jeugdagent. Per kern is er een koppel. Op grond van de Algemene plaatselijke verordening, gemeente Zwartewaterland is het bezit van aangebroken flessen, blikken e.d. met alcoholhoudende drank in de openbare ruimte verboden. Op grond van de DHW is alcoholbezit onder minderjarigen in de openbare ruimte sowieso verboden. Bij keten gaat de gemeente uit van het verlengde huiskamerprincipe, zoals dit in de discussienota Ketenbeleid Zwartewaterland Meesturen achter de voordeur? is uitgewerkt. Dit betekent dat het koppel vrij toegang moet hebben tot een keet om op die manier te kunnen vaststellen of aan de (spel)regels wordt voldaan. Dit biedt voor het koppel tevens de mogelijkheid om met de jongeren (en hun ouders) over hun alcoholgebruik in gesprek te gaan. De bijzondere controles maken onderdeel uit van het reguliere werk van het koppel. 3.5 Handhaving Gemeentelijke toezichthouders DHW Voor diverse overtredingen kunnen bestuurlijke boetes worden opgelegd. In de 'Regeling toezichthoudende ambtenaren Drank- en Horecawet is bepaald dat de toezichthouder die een bestuurlijke boete kan opleggen, moet zijn aangewezen als Bijzondere opsporingsambtenaar (BOA) in domein I of II en daarnaast moet beschikken over een speciaal diploma toezichthouder DHW. Deze BOA kan ook strafrechtelijk optreden tegen overtredingen genoemd in de DHW. De gemeente Zwartewaterland heeft zelf geen toezichthouders DHW in dienst. De gemeente maakt gebruik van particuliere toezichthouders voor het toezicht op de DHW. Aan het inhuren van particuliere toezichthouders zit voor de gemeente een aantal voordelen. Ten eerste kan er makkelijker aan een wisselende vraag worden voldaan. Dit is vooral gunstig voor het passieve toezicht. Immers, in hoeverre er passief toezicht wordt gehouden is afhankelijk van de binnengekomen signalen. Daarnaast is het ook een voordeel dat niet de gemeente, maar de dienstenleverancier de selectie, opleiding, begeleiding en administratieve verplichtingen van de toezichthouders regelt. Tot slot is de kans op herkenbaarheid van de toezichthouders in het veld kleiner als steeds wisselende toezichthouders worden ingezet Rol politie De politie heeft geen expliciete taak bij de handhaving DHW, behalve bij misbruik of verstoring van de openbare orde. De politie heeft voornamelijk een signalerende rol. Tijdens reguliere controles/surveillances in de openbare ruimte en bij evenementen, houden zij een vinger aan de pols door actief te kijken naar het schenken dan wel het in bezit hebben van drank door jongeren. Wanneer geconstateerd wordt dat jongeren drank bij zich hebben, spreken zij de jongeren hierop aan. Afhankelijk van de leeftijd van de jongere stuurt de politie een brief naar de ouders Relatie sanctiebeleid In 2010 is het Horecasanctiebeleid vastgesteld. Hierin staat beschreven hoe wordt omgegaan met overtredingen binnen de horecabranche en welke sancties er zijn gekoppeld aan het overtreden van de wet- en regelgeving. Naar aanleiding van de wetswijziging van de DHW dient het horecasanctiebeleid wel geactualiseerd te worden. Actualisatie van het horecasanctiebeleid staat gepland voor