DE ZIN VAN MOREEL BERAAD BINNEN DE ZORG. Inleiding. Maasveld (Koraalgroep) zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
|
|
- Veerle Meyer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE ZIN VAN MOREEL BERAAD BINNEN DE ZORG Inleiding In de zorg voor mensen kun je soms met vragen te maken krijgen waar je niet meteen een antwoord op hebt. Wat is het goede om te doen voor deze cliënt in deze situatie? Diverse zorgorganisaties in Limburg vinden het belangrijk om hierbij stil te staan. Letterlijk en figuurlijk. Dit doen zij door met elkaar in gesprek te gaan, bijvoorbeeld in een moreel beraad. Een moreel beraad is een gespreksmethode om in teamverband te reflecteren op ethische dilemma s. Binnen het moreel beraad draait het niet om de vraag of we de dingen in technische zin goed doen, maar om de vraag of onze handelingen en eigenschappen bijdragen aan kwaliteit van leven van onze cliënten. Door vanuit verschillende perspectieven van de betrokkenen bij de casus naar de situatie te kijken ontstaat er begrip en inzicht. Tijdens de Landelijke week van reflectie & ethiek (21-25 november 2016) wil een aantal zorgorganisaties uit Limburg (verenigd in het Regio Overleg Limburg ethiek & moreel beraad) laten zien hoe binnen hun organisatie met hart & ziel wordt gewerkt aan kwaliteit van zorg. Lees hieronder de ervaringen met moreel beraad van zorgmedewerkers uit het zuiden van het land. Maasveld (Koraalgroep) zorg voor mensen met een verstandelijke beperking In Maasveld is men intensief gestart met het houden van morele beraden in de verschillende teams. Een medewerkster vertelt hierover: Tot nu toe hebben we drie morele beraden gevoerd met ons team en ik ben ontzettend positief over deze gespreksvorm. Wat ik vooral positief vind is dat we tijdens een moreel beraad gezamenlijk over een onderwerp kunnen praten, zonder dat er een vooroordeel is en dat mijn onderwerp al niet bij voorbaat wordt afgeschoten door de overige teamleden. Door de moreel beraad gesprekken heb ik mijn collega s op een heel andere manier leren kennen. Sommige collega s van wie ik dacht dat ze niet op een lijn met me zouden staan, staan toch dichter bij mezelf dan ik dacht. Het was een openbaring dat ik tijd en ruimte kreeg om mijn worstelingen tijdens een moreel beraad in te brengen en dat collega s daarna niet anders naar me gingen kijken. Integendeel, ze toonden meer begrip. Sinds we met moreel beraad gestart zijn ervaar ik meer rust op de werkplek en in teamvergaderingen. Ik kan wel zeggen dat we nu samen beter in ons werk staan. Dit stelt ons teamhoofd in de gelegenheid om het team meer los te laten en vertrouwen in ons te hebben. Dit is een uitstekende ontwikkeling voor de zelfsturing van ons als team. 1
2 Moreel beraad heeft me milder gemaakt in mijn mening over anderen en dat zie ik ook bij mijn collega s terug. In teamvergaderingen komen we nu sneller tot de kern. Ik denk vooral doordat we beter luisteren naar elkaar. De bespreekbaarheid van zaken in ons team is echt toegenomen. Temeer omdat we nu in staat zijn om ons vooroordeel over de ander los te laten en zodoende veel beter de situatie objectief kunnen verhelderen. Ik gebruik de technieken en gespreksregels van het moreel beraad nu ook in (moeilijke) gesprekken met anderen. Ook thuis tijdens gesprekken met mijn kinderen die in de pubertijd zijn komt dit goed van pas. Vroeger was ik vrij uitgesproken, nu vraag ik veel meer door naar de vraag achter het gedrag. Ik heb ervaren dat ik dit erg leuk ben gaan vinden. In het begin vond ik het wel vreemd dat ons teamhoofd niet bij het moreel beraad overleg aansloot. Achteraf ben ik hier wel blij mee. Ik denk het ons misschien wel had tegengehouden om zaken te bespreken die we nu wel hebben gesproken. Dit komt doordat het moreel beraad vanuit vertrouwen is opgezet en alles wat besproken wordt binnen vier muren blijft. Adelante Zorggroep volwassenen revalidatie Op initiatief van de medisch ethische commissie is in maart 2016 voor de eerste maal een moreel beraad georganiseerd binnen Adelante (volwassenen revalidatie). De aanleiding was een casus over grensoverschrijdend gedrag van een cliënt. Tien bij de casus betrokken medewerkers (o.a. verpleging, maatschappelijk werk, revalidatiearts, manager) namen deel. Silke Krüger, geestelijk verzorgster, heeft de discussie geleid. Enkele reacties van deelnemers: Deelnemer 1 Op het moment dat het speelde werd naar mijn gevoel te weinig aandacht geschonken aan wat er gebeurde en werd het zelfs gebagatelliseerd. Nu, na gesprekken en moreel beraad, krijg ik het gevoel serieuzer genomen te worden en wat nog belangrijker is: dat er iets mee gedaan wordt. Er wordt bijvoorbeeld een protocol gemaakt en ook vanuit de hoek van de organisatie wordt erop gereageerd. Deelnemer 2 In deze casus is naar mijn gevoel laat actie ondernomen. Door het moreel beraad werd het weer bespreekbaar op de afdeling. Ik heb het als zeer prettig ervaren, het was een klein groepje. Ik voelde mij op mijn gemak om te zeggen wat de situatie was en wat er gebeurd is. Het werd kort en bondig gehouden. Het heeft mij opgeleverd dat ik nu makkelijker en opener naar mijn collega s stap om hulp te vragen bij bepaalde situaties. Het geeft mij een veiliger gevoel op de afdeling dat ik steun krijg van mijn collega s. 2
3 Deelnemer 3 Het moreel beraad heeft me laten zien dat het heel verrijkend is om eens met de ogen van een ander te kijken. Het heeft me veel inzicht gegeven over het effect van mijn eigen handelen. Ook was het heel prettig samen van gedachten te wisselen waarbij ieders inbreng waardevol was. Land van Horne ouderenzorg Situatie 1 Een mevrouw op een verpleeghuisafdeling gedraagt zich zo dat de andere cliënten en medewerkers er veel last van hebben, dag en nacht. Er ontstaan steeds meer vragen, bv. moeten we rustgevende medicatie aan de sondevoeding toevoegen? Laten we mevrouw nog zelf eten? Welke soort tillift gebruiken we voor haar? Voor deze mevrouw is de eigen regie heel belangrijk, daar heeft ze voor gevochten. Kunnen we daaraan voorbij gaan? Moreel beraad achteraf Door omstandigheden vond moreel beraad over deze situatie pas plaats achteraf, toen mevrouw intussen verhuisd was naar een andere organisatie, een andere stad. Het ging dus vooral om terugkijken hoe en waarom bepaalde keuzes gemaakt waren. Wat zouden we een volgende keer misschien anders kunnen doen? Het was ontzettend waardevol. Collega s gaven aan dat zij nu achteraf beter begrijpen waarom keuzes gemaakt zijn. Veel collega s werken parttime. Het moreel beraad maakte voor hen achteraf de puzzel completer. De ervaringen tijdens en na het moreel beraad Je staat er met z n allen voor, we dragen het met z n allen. Je komt samen tot een oplossing die je beter kan uitvoeren. Soms kom je erachter dat er geen oplossing is. Dan kun je beter accepteren dat dat zo is. Ik kwam erachter dat we eigenlijk allemaal het goede willen doen, maar soms op een andere manier. Soms gaan dingen tegen mijn gevoel in, maar door erover te praten snap ik beter dat bepaalde keuzes gemaakt worden. Bespreken geeft meer begrip. Situatie 2 Mevrouw was verbaal heel agressief, trok aan de haren, sloeg en dit soms tot bloedens toe. Ze heeft een keer de nieuwe bril van een collega kapot gemaakt. Dat was erg. Maar wat het extra erg maakte was dat de familie hun moeder geloofde. Zij waren van mening dat wij hun moeder uitdaagden en het was dus onze eigen schuld. Er zijn gesprekken geweest, maar de familie gaf geen toestemming voor psychologisch onderzoek. De emoties liepen hoog op. Mevrouw was heel dwingend, we liepen op onze tenen. 3
4 Intervisie en PPE We hebben eerst een zorgintervisie georganiseerd. Hier waren de arts en de psycholoog ook bij. We hebben afspraken gemaakt over hoe om te gaan met mevrouw. Dit is in haar zorgleefplan vastgelegd. Toch bleef het soms ineens helemaal mis gaan, we kregen er geen vat op. We voelden ons machteloos. Gelukkig konden we ons dagelijks uiten over hoe het in de dienst was gegaan. Dit deden we in een PPE (product, proces evaluatie). Moreel beraad Later is er een moreel beraad georganiseerd. Dit beraad werd geleid door iemand van buitenaf die hiervoor opgeleid is. Het was fijn dat dit een onafhankelijk iemand was, omdat je dan weer met wat meer afstand naar de situatie moet kijken. Je krijgt toch weer een andere kijk op de situatie. Vooral het afwegen van waarden (weegschaal) vond ik erg waardevol. In het moreel beraad kwamen we met elkaar tot de conclusie dat het zo niet langer kon. Het vertrouwen was weg, het was niet meer te doen. Het was een duidelijke conclusie en we kregen handvaten om verder te gaan. Het was vooral fijn om met elkaar vast te stellen dat we alles gedaan hebben wat we konden. Ervaringen met moreel beraad Collega s vonden het indrukwekkend, het heeft zin gehad. Tijdens het moreel beraad bleek dat er collega s waren die bang dat er over hun functioneren gesproken werd als de teamleider gesprekken had over de situatie. Wij wisten niet dat ze dat dachten. In het moreel beraad konden we het uitleggen en liepen ze hier niet langer mee rond. Team voelde zich gehoord en serieus genomen. We werden aan het denken gezet. We zagen in het moreel beraad wat we ook allemaal goed gedaan hadden. Je zit zelf in de situatie en blijft maar aanmodderen, je gaat steeds verder. Door het moreel beraad zet je even een stapje terug en denk je o ja, dat is ook al heel fijn. Zuyderland ziekenhuis Situatie: Op de afdeling lag een patiënt uit het buitenland die geen Nederlands sprak en/of verstond. Hij was erg ziek. Zijn partner sprak wel een beetje Nederlands. Wij hebben besloten om zijn partner te allen tijde te laten blijven. Zij heeft ook hier geslapen. Toen de patiënt begon op te knappen was de vraag of zij vrije bezoektijden mocht blijven houden. Er was een discussie over hoe wij hiermee moesten omgaan, ook in verband met de ander patiënten. 4
5 Moreel beraad Wij hebben uiteindelijk de vrouw toegestaan om ook buiten de bezoektijden te komen. Tijdens het moreel beraad ontstond de vraag hoe wij in de toekomst hiermee willen omgaan. Iedereen heeft zijn mening kunnen uiten, waarbij de gespreksleider ervoor waakte dat er geen discussie ontstond. Door steeds vragen te stellen over wie, wanneer, hoe, en wat, kwamen we dichter tot een gezamenlijk mening. Vragen die aan de orde kwamen waren bijvoorbeeld: Wie is nou eigenlijk bezoek? Is dat naaste familie, zijn dat vrienden of zijn dat buren? Hoe zit het met de privacy van de andere patiënten? Moet de patiënt alleen liggen? Wordt er een tegenprestatie verwacht van bezoek als zij buiten de bezoektijden komen? Moet de patiënt terminaal zijn om aan de naasten vrije bezoektijden toe te staan? Conclusie Dit moreel beraad heeft voor meer inzichten gezorgd, waarbij op een hele prettige manier mogelijke oplossingen werden aangedragen. Er is goed geluisterd naar elkaar en we hebben geleerd hoe je vragen moet stellen om tot de uiteindelijke kern te komen. We zullen met deze kennis aan de slag kunnen om nu daadwerkelijk nieuwe afspraken te maken over de bezoekregelingen. Zuyderland zorgcentra Een medewerker schrijft: Binnen onze locatie is er inmiddels twee keer een moreel beraad gehouden. Ik heb als zeer waardevol ervaren dat je met diverse collega s in alle rust en veiligheid een bepaalde kwestie kunt bespreken. Het geeft inzicht en helderheid en daardoor kun je de situatie beter overzien. Opmerking unitmanager over het moreel beraad: Ik was dankbaar dat het een overleg was over datgene wat er echt toe doet (wat mij betreft), waarvoor we er zijn (de medewerker en de zorg voor de cliënt). En dankbaar dat er in het team zo open en veilig gesproken kan worden. 5
6 Cicero Zorggroep ouderenzorg Ik zag mijn medewerkers worstelen met vragen waarop niemand een antwoord had. De manager niet, de disciplines niet, niemand. En medewerkers moeten een antwoord krijgen zodat ze de situatie weer kunnen hanteren. Tijd om even stil te staan in de waan van de dag Sinds twee jaar is het bij Cicero Zorggroep mogelijk om een moreel beraad te houden als medewerkers te maken hebben met een moeilijke casus. Dagelijks wordt men in het werk geconfronteerd met praktische problemen die, bij als men er langer bij stil staat, eigenlijk grote of kleine ethische dilemma s zijn. Mevrouw wil graag uitslapen maar ze moet wel op tijd eten in verband met heel snel ontregelde suikers. Meneer houdt ontzettend van rauwkost, maar door zijn ziekte kan hij niet goed kauwen en verslikt hij zich soms. In de meeste gevallen worden dan dilemma s onderling besproken of met je zorgmanager of discipline en handel je zoals men denkt dat het goed is. Dat is mooi, maar ook een valkuil. Om over dingen na te denken heb je gepaste afstand nodig, die je in de waan van de dag niet altijd kunt pakken. Ook kom je, door wat afstand en tijd te nemen soms tot de ontdekking dat je heel ver gaat in de zorg. En soms blijft de gekozen praktische oplossing knagen of is de impact op het team zo groot dat je er naar jouw idee toch niet helemaal uit komt. Ook kunnen verantwoordelijkheden in de knel komen. In dat geval kan een moreel beraad helpen. De ervaring van deelnemers Ruimte om de diepte in te gaan bij een complexe casus. Gehoord worden en elkaar horen. Dat zijn de belangrijkste voordelen van een moreel beraad, zo geven de geïnterviewden aan. Daarnaast helpt een moreel beraad om begrip te krijgen voor de gevoelens en de verantwoordelijkheden, van alle collega s die bij de casus betrokken zijn. Maar ook van andere betrokkenen, zoals familie of een huisarts. Doordat iedereen de ruimte krijgt om zijn verhaal bij de casus te vertellen. Natuurlijk kan dat ook in een casusbespreking of onderling met je collega s. Maar dan ligt de nadruk vaak op het vinden van een oplossing of op het krijgen van een advies over hoe je met de situatie om zou moeten gaan. Rustig met z n allen stil staan bij een moeilijke of ingrijpende casus, daar is normaal geen tijd voor, terwijl dit wel heel belangrijk is. In de dagelijkse zorg zijn er soms dingen die je moet doen waarvan je je afvraagt waarom je het doet en of dit de juiste manier is. Soms omdat je denkt dat het voor de cliënt anders zou moeten kunnen, soms omdat het voor jezelf niet goed voelt. Daarnaast kan het ook een effect hebben op jouw samenwerking met je collega s. In het moreel beraad merk je dat iedereen zich verantwoordelijk voelt. Je voelt je niet meer zo eenzaam in dit probleem en stapt nu sneller naar collega s om iets te bespreken. 6
7 Meer begrip voor elkaar Een moreel beraad begint met het inbrengen van een dilemma door de casusinbrenger. Tijdens het moreel beraad verplaatst iedereen zich in de casusinbrenger en alle andere betrokkenen: Wat zou ik doen als ik in zijn of haar schoenen stond in deze situatie? Vanuit welke normen en waarden reageert de cliënt, de familie? Het is vooral dit onderdeel dat zeer verhelderend is en door de deelnemers als heel belangrijk wordt ervaren. Iedereen komt aan het woord en je wordt door de methode min of meer gedwongen om in de schoenen te gaan staan van alle betrokkenen. Veilig en vertrouwelijk Alles wat in een moreel beraad wordt besproken, blijft vertrouwelijk en wordt niet in een ander overleg of tijdens de pauze nog eens uitgebreid besproken. Dit is belangrijk omdat de deelnemers de veiligheid moeten hebben vrijuit te kunnen spreken. Het kan wel zijn dat er een vorm van nazorg nodig is voor het team, omdat het bespreekbaar maken van een casus in een moreel beraad effect heeft op de samenwerking met collega s of effect op andere casussen die spelen. De gespreksleiders moreel beraad houden geanonimiseerd bij welke onderwerpen in de verschillende beraden aan de orde komen en bespreken thematische trends in de ethische commissie. Op de langere termijn kan het mogelijk gevolgen hebben voor toekomstig beleid. Gewoon doen! Vooraf hadden de deelnemers geen beeld van hoe een moreel beraad zou gaan en vonden ze het spannend een casus in te brengen. Alle geïnterviewden geven aan dat je het een keer moet meemaken, het is een aanrader! Daelzicht verstandelijk gehandicaptenzorg Eind augustus 2014 was (voorlopig) de laatste bijeenkomst met de trainingsgroep voor onze opleiding gespreksleiders moreel beraad. De groep bestond uit medewerkers die zich na een interne oproep via Daelzichtnet bij ons spontaan hadden aangemeld. Enthousiaste deelnemers, die in hun diverse werkpraktijken met lastige kwesties van doen hebben en met elkaar wilden nadenken over vragen als: Moet ik me erbij neerleggen dat de cliënt tegen zijn wil medicijnen slikt of moet ik voor de cliënt opkomen? Moet ik de prikpil voor de cliënt blijven handhaven of moet ik de gewone pil toestaan? Moet ik de begeleiding adviseren om de deur voor een familielid van de cliënt open te houden of moet ik begeleiding adviseren het familielid op wens van de cliënt buiten de deur te houden? 7
8 Moet ik met ouders de slaapsituatie van cliënt bespreken waar ik niet voor ingehuurd ben of moet ik mij onthouden van advies? Deelname aan de trainingsgroep werd tijdens de evaluatie als positief gewaardeerd:. Ik heb het meedoen in de trainingsgroep als heel prettig ervaren. Het kost tijd maar levert ook tijd op omdat je niet op t verkeerde spoor zit... Denk nu meer en anders na over een casus die ik in de praktijk meemaak; waardevol! Heel waardevol, mooi instrument. Goed om te zien hoe je met elkaar een casus kunt uitpluizen.. In de afgelopen periode hebben we ook de nodige oefen moreel beraden in verschillende (samengestelde) teams mogen houden. Over drankgebruik van een cliënt, over relatievorming tussen cliënten, over de spanning tussen opvattingen van familie en begeleiders, over de moeite die je als begeleider kunt hebben met gemaakte afspraken, over de spanning tussen de vrijheid van een cliënt en het goed fatsoen, over stappen zetten richting uithuisplaatsing van een cliënt of de huidige situatie in stand houden Het deed ons deugd te zien dat bij Daelzicht een grote bereidheid is om aan ethiek te doen. Binnen Daelzicht zijn er nog een aantal vragen die we moeten beantwoorden: Hoe gaan we verder? Hoe houden wij met z n allen moreel beraad op de menukaart van Daelzicht? Wat is daarvoor nodig? Aan ethiek doen is méér dan alleen moreel beraad houden. Activiteiten tijdens de Week van de Reflectie, publicaties op Daelzicht net over bijvoorbeeld goed gebruik van social media, bespreking van ethisch geladen thema s in de stafraad, een casus over bijvoorbeeld donorschap voorleggen aan het team Mens en Ethiek; initiatieven die aanzetten tot nadenken over wat goede zorg is. Dat samen nadenken over wat wij in deze situatie op dit moment als goede zorg zien, zal altijd nodig blijven. 8
Kwaliteitsrapport 2018 voor cliënten
Kwaliteitsrapport 2018 voor cliënten 1 Wat is een kwaliteitsrapport? Philadelphia is er voor jou. We willen dat je het beste uit jezelf haalt. Daar doen we alles aan. We willen graag weten: doen we dit
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieIk ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson
Ik ben BANG oefenboekje om te leren omgaan met angst Steef Oskarsson Bang Bang is een emotie. Net als blij, bedroefd en boos. Iedereen is wel eens bang. Sommige mensen zijn vaak bang, sommigen niet. Iedereen
Nadere informatieModule 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping)
Module 4: Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Basisovertuiging 1 & 2 (Verdieping) Geluk is een gevoel! Jij bent de enige persoon op de wereld die jou gelukkig kan maken! Het is erg belangrijk dat je alle
Nadere informatieLeren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen
Nurse Academy lustrumcongres 2014 Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de Munnink, gespreksleider moreel beraad GGNet Contact: j.demunnink@ggnet.nl
Nadere informatieReflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt.
Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt. In je eentje Time-out reflectie Time-out reflectie is een snelle manier om in je eentje
Nadere informatie6. pas eventueel de casus aan: verandert dit jullie mening?
Ethisch dilemmaspel Ethisch Dilemma Spel 1. lees de korte beschrijving van het dilemma 2. kies voor jezelf een optie 3. bespreek de gekozen opties met de groep 4. tracht consensus te bereiken over de beste
Nadere informatieBeginsituatie. Aanpak
Ouderparticipatie op school Meedoen kun je leren! Februari Juli 2012 Beginsituatie De aanleiding voor SBO School A 1 om met het project Ouderparticipatie op school Meedoen kun je leren!, aandacht te besteden
Nadere informatieImpact op zijn. leven
Impact op zijn leven Ryan* student Bedrijfskunde zorgt al drie jaar bijna helemaal alleen voor zijn autistische broer. Ik wil niet een beeld van mezelf neerzetten dat ik zielig ben. Ik kies hier bewust
Nadere informatieNoden van familiebetrokkenen
Noden van familiebetrokkenen Soetkin Claes soetkin.claes@familieplatform.be Samenwerking PC St. Hiëronymus Informatie rond noden en ervaringen familiebetrokkenen Kwalitatief onderzoek interviews Interviews
Nadere informatieFEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus
FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding
Nadere informatie1.1. Eye-openers vanuit het perspectief van patiëntenorganisaties
TOOLKIT Bekend maakt Bemind 1. Eye-openers Op deze pagina leest u wat medewerkers en vrijwilligers van patiëntenorganisaties en organisaties van oudere migranten hebben ervaren als echte eye-openers in
Nadere informatieWerkboek. Grip op Agressie - Module 7. Terugvalpreventie
Werkboek Grip op Agressie - Module 7 Terugvalpreventie Inhoudsopgave Bijeenkomst 1 t/m 15. Werken aan jouw situaties... 3 Colofon 2018 Trajectum. Grip op Agressie, een integraal behandelprogramma voor
Nadere informatieKwaliteitsrapport 2018
Samenvatting voor cliënten Kwaliteitsrapport 2018 Hoe was de ondersteuning in 2018? Ga naar sheerenloo.nl Wat staat er in dit kwaliteitsrapport? Dit kwaliteitsrapport gaat over de ondersteuning van s Heeren
Nadere informatieVerslag kwaliteit 2017 cliëntversie
Pagina 1 van 14 Inhoud Inleiding... 3 Bouwsteen 1: de zorg die jij krijgt... 4 Bouwsteen 2: ervaringen van de cliënt... 7 Bouwsteen 3: functioneren van de teams...11 Leren van klachten en incidenten...13
Nadere informatieLuisteren en samenvatten
Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister
Nadere informatieStap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen. / created by: Mariëlla /
Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen Start each day with a gratefull heart 1 Inleiding Stap 1 Face your FEARS Stap 2 De Confrontatie en Acceptatie Stap 3 Zoek naar je innerlijke
Nadere informatieInstructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt
Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt
Nadere informatieAls alles voorbij is, begint het vaak pas
Als alles voorbij is, begint het vaak pas Als alles voorbij is, begint het vaak pas Als alles voorbij is, begint het vaak pas. Mensen die het bericht hebben gekregen dat ze kanker hebben gaan vaak een
Nadere informatieOverzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie
Overzicht Groepsaanbod Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Waarom een groep of cursus? Waarom in een groep? Het kan zijn dat je het zelf prettiger vindt
Nadere informatiePatiënt weigert medicijnen in te nemen. Probleemoplossend gesprek
Patiënt weigert medicijnen in te nemen. Probleemoplossend gesprek Korte beschrijving van het gesprek Een verpleegster controleert of de patiënte haar medicijnen in heeft genomen. De patiënte weigert de
Nadere informatieAssertiviteit. e-book
Assertiviteit e-book Opkomen voor jezelf Welkom in dit E-book. We willen je informeren over het onderwerp: opkomen voor jezelf. Hierin komt naar voren hoe je dat makkelijker kunt maken voor jezelf. Hoe
Nadere informatieRelaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.
Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan
Nadere informatieCrisispreventieplan. Het crisispreventieplan helpt mensen bij het vroegtijdig herkennen en voorkomen van een crisissituatie.
GGzE centrum psychotrauma / GGzE centrum persoonlijkheidsstoornissen Crisispreventieplan Het crisispreventieplan helpt mensen bij het vroegtijdig herkennen en voorkomen van een crisissituatie Cliënten
Nadere informatieVerlies, verdriet en rouw
Verlies, verdriet en rouw Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene
Nadere informatiePESTEN OP SCHOOL ONDERZOEK STICHTING DE KINDERTELEFOON 19 SEPTEMBER 2016
PESTEN OP SCHOOL ONDERZOEK STICHTING DE KINDERTELEFOON 19 SEPTEMBER 2016 Wil je iets meer vertellen over het pesten? Ik werd vanaf de brugklas gepest op de middelbare school. De leraren wisten het, ze
Nadere informatieVerlies, verdriet en rouw
Verlies, verdriet en rouw Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0233 Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene brengt wellicht
Nadere informatieHandvatten Interventie GEZAMENLIJK HUISBEZOEK bij complexe palliatieve thuiszorg
INHOUDSOPGAVE 1. Het initiatief tot een gezamenlijk huisbezoek: wie en wanneer? Pagina 1 2. Voorbereiding van het gezamenlijk huisbezoek Pagina 1 3. Uitvoering van het gezamenlijk huisbezoek / het gesprek
Nadere informatieTRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC
Morele dilemma s in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA,
Nadere informatieKwaliteitsrapport s Heeren Loo Hoe was de ondersteuning in 2017? Samenvatting voor cliënten
Kwaliteitsrapport s Heeren Loo 2017 Hoe was de ondersteuning in 2017? Samenvatting voor cliënten Wat staat in dit kwaliteitsrapport? 1. Wat willen we bereiken? 1. Wat willen we bereiken? 3 2. Deze hoofdstukken
Nadere informatieIk ben BOOS. oefenboekje om te leren omgaan met boosheid. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson
Ik ben BOOS oefenboekje om te leren omgaan met boosheid Steef Oskarsson Boos Boos is een emotie. Net als blij, bedroefd en bang. Iedereen is wel eens boos. Sommige mensen zijn vaak boos, sommigen niet.
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieRouwkubus HULPMIDDEL BIJ OMGAAN MET ROUW EN VERLIES
Rouwkubus HULPMIDDEL BIJ OMGAAN MET ROUW EN VERLIES Verlies en rouw Ieder mens maakt in zijn leven verlies mee. Het overlijden van een familielid of vriend, maar ook een verhuizing of een verbroken relatie
Nadere informatieIk stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.
Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
Nadere informatieCOVA 2. Naam: Sanne Terpstra. Studentennummer: Klas: 2B2. Lerares: L. te Hennepe
COVA 2 Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Lerares: L. te Hennepe Inhoudsopgave Inleiding 2 Casus 3 Leerdoelen 3 Sterkte zwakte analyse 4 Gespreksanalyse 6 Reflectie 9 Bijlagen 12
Nadere informatieAan de slag met de Werk Ster!
Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt
Nadere informatieInhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...
Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4
Nadere informatieGezond thema: DE HUISARTS
Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een
Nadere informatieWaardevolle zorg. is ook JONG!
Waardevolle zorg is ook JONG! www.loc.nl 2 Visie LOC-jeugd LOC Jeugd heeft een visie op de zorg. Die heet Waardevolle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt omdat die gaat over dingen die
Nadere informatieKINDEREN LEKKER IN HUN VEL
KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieJaarplan ASVZ 2016 Zorg pakken we samen aan
Jaarplan ASVZ 2016 Zorg pakken we samen aan Jaarplan ASVZ 2016 eenvoudige versie Dit is het jaarplan van ASVZ. Hierin schrijft ASVZ op wat we in 2016 gaan doen, en wat beter of anders kan in de zorg. Het
Nadere informatieAssertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten
BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op
Nadere informatieKlanttevredenheidsonderzoek. Jongeren
Klanttevredenheidsonderzoek Jongeren - 2017 Vraag 1: Wat voor cijfer zou je Columbus willen geven? Ons gemiddelde is een 8,4! Het onderzoek is 61 keer verstuurd en maar liefs 41 keer Ingevuld retour gekomen,
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Op verhaal komen bij ziekte
PATIËNTEN INFORMATIE Op verhaal komen bij ziekte Als ziekte in je leven komt De confrontatie met een ingrijpende ziekte, ouderdom of rouw doet iedereen wel iets. Heftige emoties kunnen je overspoelen,
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieleerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen
leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure
Nadere informatieBijlage 3 Samenvatting onderzoek HAN naar werkzame factoren vanuit gebruikersperspectief
Bijlage 3 Samenvatting onderzoek HAN naar werkzame factoren vanuit gebruikersperspectief In 2016 (februari tot juli) hebben acht studenten, in totaal 3 groepen, van de Hogeschool Arnhem Nijmegen nader
Nadere informatieArrangement 1 De Luisterthermometer
Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieDe zorg moet steeds beter.
De zorg moet steeds beter. De tekst is in Taal voor allemaal. Ons Tweede Thuis heeft afspraken over goede zorg. Jij krijgt zorg. Ons Tweede Thuis geeft de zorg. Een ander woord voor zorg is hulp. Bij wonen.
Nadere informatieHet boek van Samuel. Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf.
Het boek van Samuel Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf. Ik voel me schuldig naar mezelf toe dat ik al die tijd in de sekte
Nadere informatieNU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD. bedoeling. Mensen ondersteunen dát wat ze zelf hebben helpen bouwen
NU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD Datum: 18 april 2019 Werkconferentie Eigenaarschap Ik ben niet bang voor veranderen, wél voor het idee dat dat gemanaged gaat worden Jannet Maréchal
Nadere informatieINHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN
INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieR E F L E C T I E V A N KORTHAGEN
1/5 Reflectievragen van Korthagen Fase 1: Handelen / ervaring opdoen Wat wilde ik bereiken? Ik wilde een leerling gaan begeleiden bij haar huisartsenstage, van het begin tot het eind van de stage en als
Nadere informatieEvaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees
Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent
Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieBehandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW
Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan
Nadere informatieInleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?
Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieZelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving.
Zelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Anouk woont al jaren bij een leefgroep voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Maar ze wil zelfstandiger
Nadere informatieIn één klap. Auteur: Johanna van Caspel
In één klap Auteur: Johanna van Caspel Voorwoord Beste lezer, In deze tijd zijn veel mensen bezig met allerlei dingen die er niet toe doen, we maken ons druk om van alles en nog wat maar zien niet wat
Nadere informatieZelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving.
Zelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Anouk woont al jaren bij een leefgroep voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Maar ze wil zelfstandiger
Nadere informatieAfgewezen en erbij horen
Les 4 Afgewezen en erbij horen Inhoud In deze les leren de leerlingen het begrip afgewezen worden en je minderwaardig voelen. Ook leren ze het begrip erbij horen en het gevoel er niet bij te horen door
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Plotse verwardheid Delier
PATIËNTEN INFORMATIE Plotse verwardheid Delier Wat is delier? Plotse verwardheid wordt ook wel een delier genoemd. Deze verwardheid kan op enkele minuten tot dagen ontstaan (of een bestaande toestand ineens
Nadere informatieHoofdstuk 7 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op goede zorg
Recht op goede zorg Hoofdstuk 7 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op goede zorg In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen. 1. Wat is goede zorg? 2. Wat weegt zwaarder, goede zorg of
Nadere informatieDelier in de laatste levensfase. Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase
Delier in de laatste levensfase Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase Inhoudsopgave Wat is een delier?... 3 Wat zijn kenmerken van een delier?... 3 Invloed op u
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieSamen bouwen aan vertrouwen tussen patiënt, naasten en hulpverleners
Samen bouwen aan vertrouwen tussen patiënt, naasten en hulpverleners Introductie Nadenken en met anderen spreken over als je niet meer beter kunt worden is niet makkelijk. Over je levenseinde spreken kan
Nadere informatieOntdek je managementsupport.nl/event
e-pocket Ontdek je managementsupport.nl/event Beste talentvolle professional, Bedankt dat je de e-pocket Ontdek je talent hebt gedownload! Met deze e-pocket kun je een eerste stap zetten om je persoonlijke
Nadere informatieIn de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!
Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen
Nadere informatieInhoud. Inleiding... 3. Algemene gegevens... 4. Gevoel van veiligheid... 5. De mate waarin agressie voorkomt... 7. Omgaan met agressie...
Inhoud Inleiding... 3 Algemene gegevens... 4 Gevoel van veiligheid... 5 De mate waarin agressie voorkomt... 7 Omgaan met agressie... 8 Ontwikkeling van agressie... 11 Kwalitatieve analyse... 11 Conclusies...
Nadere informatieProbleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.
ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,
Nadere informatie38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71
38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71 Waarden in perspectief Moreel beraad binnen de Isala klinieken Najaar 2009 ben ik door de Raad van Bestuur van de Isala klinieken aangesteld als
Nadere informatieAgressief gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken.
Agressief gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is agressief gedrag? Dementie kan ervoor zorgen
Nadere informatieVoor jouw veiligheid De Wet Bopz in makkelijke taal Versie voor lvg-cliënten
SC-0032 mei 2012 - alle rechten voorbehouden s Heeren Loo Zorggroep Berkenweg 11 3818 LA Amersfoort Postbus 647 3800 AP Amersfoort Voor jouw veiligheid De Wet Bopz in makkelijke taal Versie voor lvg-cliënten
Nadere informatieBijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus!
Bijbellezing: Johannes 4 vers 7-27 Zit je in de put? Praat es met Jezus! Wij hadden vroeger een waterput Vroeger is meer dan 55 jaar geleden Naast ons huis aan de Kerkstraat in Harkema Ik weet nog hij
Nadere informatieCliëntondersteuner (naam, organisatie):
Naam: Geboortedatum: Cliëntondersteuner (naam, organisatie): Datum gesprek: DOMEIN Thema s voor gesprek met cliënt. Ondersteuningsvraag van cliënt bij dit thema. A. Familie en vrienden. Huiselijke relaties
Nadere informatieKLACHTENREGELING VOOR CLIËNTEN VAN PAMEIJER HEB JE EEN KLACHT? JE KUNT ER IETS AAN DOEN!
KLACHTENREGELING VOOR CLIËNTEN VAN PAMEIJER HEB JE EEN KLACHT? JE KUNT ER IETS AAN DOEN! Inhoudsopgave 1. Klagen mag pag. 3 2. Iets doen met je klacht pag. 5 3. Mogelijkheden om iets met je klacht te doen
Nadere informatieover de toekomst over de toekomst
over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst Wat wil in je leven nooit meer anders dan nu? Wat wil je graag veranderen aan je leven
Nadere informatiePatiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner
Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner Leven met de ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson heeft niet alleen lichamelijke, maar ook psychologische en sociaal-emotionele
Nadere informatieVoor jouw veiligheid De Wet Bopz in makkelijke taal Versie met pictogrammen voor cliënten
SC-0033 mei 2012 - alle rechten voorbehouden s Heeren Loo Zorggroep Berkenweg 11 3818 LA Amersfoort Postbus 647 3800 AP Amersfoort Voor jouw veiligheid De Wet Bopz in makkelijke taal Versie met pictogrammen
Nadere informatieDé 14 fundamentele stappen naar geluk
Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op
Nadere informatieHertaling juni Door: Peter Eggen
Hertaling juni 2017 Door: Peter Eggen Wie zijn wij, Het Regionaal Platform Ervaringskennis is gestart in 2013. Het RPE is een samenwerking tussen cliëntenraden en Wmo-raden in de regio Nijmegen. Mensen
Nadere informatieCursus Omgaan met klachten
Cursus Omgaan met klachten Aanleg beplantingen en grasvelden AOC Oost Almelo C. ter Steege Doel van deze les Je leert in deze cursus over: - Klachten - Klachten ontvangen - Valkuilen - Emoties opvangen
Nadere informatieInleiding 3. Les zingeving 3. Les rouw en verlies 3. Les euthanasie 4. Doorvragen en assertief 4. Casus 5. Reflectie op casus 5.
Naam: Joyce Stuijt Leerlingennummer: 500635116 Klas: 2B2 Vak: Cova 2S Docent: I. te Hennepe Datum: 15 januari 2013 Inhoudsopgave Inleiding 3 Les zingeving 3 Les rouw en verlies 3 Les euthanasie 4 Doorvragen
Nadere informatieVoortgangsverslag Blok 5
Voortgangsverslag Blok 5 Kevin de Ram Voortgangsverslag Blok 5 Kevin de Ram Culemborg Unica Installatietechniek B.V. november 2016 Kevin de Ram Voortgangsverslag Blok 5 1 Voorwoord Aan het einde van elk
Nadere informatieReflectie-opdrachten
Reflectie-opdrachten In deze bundel vinden jullie een reeks fiches met reflectie-opdrachten. De bedoeling is om iedere week één fiche te overlopen tijdens het wekelijks gesprek met je mentor. Deze vragen
Nadere informatieVerslag kwaliteit 2018 cliëntversie
Pagina 1 van 10 Inhoud Inleiding... 3 Bouwsteen 1: de zorg die jij krijgt... 4 Bouwsteen 2: ervaringen van de cliënt... 5 Bouwsteen 3: functioneren van de teams... 8 Leren van klachten en incidenten...
Nadere informatieAfstand en diepgang: met collega's naar een bewustere professionele identiteit
Afstand en diepgang: met collega's naar een bewustere professionele identiteit 1 2 Afstand en diepgang: met collega's naar een bewustere professionele identiteit In ons dagelijks werk rennen we vaak van
Nadere informatieEen Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch
Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch Mentoren van Duhamel College Den Bosch (vmbo) hebben het programma Een Positieve Klas in het schooljaar 2011-2012 uitgevoerd met eerste en tweede
Nadere informatieinleiding 9 INLEIDING
inleiding 9 INLEIDING Welkom bij het boek dat over jouw droombaan gaat. Jij bent tenslotte op zoek naar wat je wilt doen met je leven. Toch? Het lijkt wel alsof iedereen om je heen een droombaan heeft
Nadere informatieHai, hai, Jij wordt de creator van je eigen leven!
Hai, hai, Hoe was 2018 voor jou? We zijn weer bij het einde van het jaar en dat is een mooi moment om terug te blikken op het afgelopen jaar en vooruit te kijken naar wat er volgend jaar komen gaat. De
Nadere informatie