Inhoudsopgave. Voorwoord 1 Kerngegevens personeel en financiën 3 Het Talencentrum 8

Transcriptie

1 Jaarverslag Talencentrum

2 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Kerngegevens personeel en financiën 3 Het Talencentrum 8 pagina 1.1 Het taalonderwijs in het Talencentrum Het taalonderwijs in Toetsing van taalvaardigheid in het Talencentrum Toetsing van taalvaardigheid in Vertaling en correctie in het Talencentrum Vertalingen en correcties in Internationalisering en internationale contacten Internationalisering in Onderzoek in het Talencentrum Onderzoek in Randvoorwaarden Publicaties, Dissertaties, Papers Conferenties, studiedagen, workshops, cursussen en opleidingen Bijlage 1 Drinktriptiek met gratis recept 49 Bijlage 2 Het Wulkow memorandum 50 2

3 Voorwoord 2008 was voor het Talencentrum een bijzonder jaar: in dat jaar vierden we ons 20-jarig jubileum. Wat in 1988 begon als ITT, een kleinschalig initiatief van het instituut voor Toegepaste Taalkunde, met als doel het aanbieden van cursussen Nederlands voor anderstaligen, is uitgegroeid tot een organisatie met 140 medewerkers, gespecialiseerd in vertalen, taaltoetsen en taalvaardigheidsonderwijs. We bieden al jaren niet alleen meer cursussen Nederlands, maar we hebben cursussen in een vijftiental talen, en we werken niet alleen voor de studenten en medewerkers van de Rijksuniversiteit Groningen maar ook voor de hogescholen en bedrijven in de omgeving, voor overheidsinstellingen en voor particulieren. Engels is daarbij, ingegeven door internationalisering, de belangrijkste taal geworden, gevolgd door Nederlands en Spaans. Het Talencentrum biedt groepscursussen en individuele cursussen, onderwijs op maat en standaardcursussen, toetsen en assessmentactiviteiten. Daarnaast heeft het Talencentrum een Universitaire Vertaal en Correctiedienst gespecialiseerd in het vertalen en corrigeren van academische teksten. In het najaar van 2008 organiseerden we ter ere van ons jubileum een symposium met als titel Language Centres Key Players on the Global Stage. De keynotelezingen werden verzorgd door prof. Waldemar Martyniuk, directeur van het European Centre for Modern Languages, het talencentrum van de Raad van Europa, en prof. Andrea Dlaska werkzaam aan de Universiteit van Surrey. Het symposium is uitermate goed bezocht door opdrachtgevers, klanten en collega s uit Nederland en diverse Europese landen. Voor de kosten van het symposium ontvingen we een financiële bijdrage van het GUF (Groninger Universiteits Fonds). Het thema van het symposium was de rol van talencentra in het internationaliseringsproces van universiteiten. Aan bod kwamen onderwerpen als de invloed die een veelheid aan culturen heeft op de taalleeromgeving en de keuzes en problemen waarmee universitaire vertaaldiensten te maken krijgen. Prof. Martyniuk sprak in zijn keynotelezing over de achtergronden van de ontwikkeling van het Common European Framework of Reference (CEFR), terwijl prof. Dlaska vertelde hoe studenten in autonome leeromgevingen gestimuleerd kunnen worden om te leren. Ook waren er diverse presentaties door medewerkers van het Talencentrum, werd de Talencentrum Terminologiedatabase gelanceerd en werd de prijs uitgereikt voor de poëzievertaalwedstrijd Lost in Translation die ter gelegenheid van het jubileum was uitgeschreven. Speciaal voor deze gelegenheid heeft voormalig stadsdichter van Groningen Ronald Ohlsen een gedicht geschreven (zie bijlage 1) dat onderwerp was van de vertaalwedstrijd. De jury bestond uit Drs. Frans Geelen, voormalig directeur van het Talencentrum, Dr. Julia Harvey, coördinator van onze vertaalafdeling, Dr. Valéry Robillard, docent moderne Engelse Cultuur en Letterkunde, Prof. Dr. Frans Zwarts en Ronald Ohlsen. Mw. Nicolien Bottema- MacGillavry is tijdens een feestelijke prijsuitreiking tot winnares uitgeroepen. 3

4 Het symposium vormde het hoogtepunt van het jubileumjaar, waarin daarnaast de volgende activiteiten plaatsvonden: - Gastheerschap van de jaarvergadering van de NUT (de vereniging van Nederlandstalige Universitaire Talencentra); - Lancering van de nieuwe website van het Talencentrum; - Lancering van de nieuwe huisstijl van het Talencentrum, inclusief posters, brochures en folders; - Deelname aan de Vier Mijl van Groningen om geld in te zamelen voor de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF; - Lancering van de nieuwe Language Centre English Test; - Verloting van gratis taalcursussen; - Workshops door experts voor docenten van het Talencentrum. Het Talencentrum is in de loop van de jaren uitgegroeid tot belangrijke speler op het internationale podium en de toenemende interesse in internationalisering heeft flink bijgedragen aan de voortdurende groei van het Talencentrum. Het gaat daarbij niet alleen om internationalisering binnen de universiteit; ook steeds meer bedrijven en overheidsinstellingen kloppen bij ons aan voor taalcursussen omdat zij steeds meer internationaal gaan opereren. Ik ben er trots op dat het Talencentrum aan deze ontwikkelingen een actieve bijdrage kan leveren. En ik ben trots op de medewerkers die zich met deskundigheid en betrokkenheid hebben ingezet voor het Talencentrum. Dit jaarverslag geeft een beknopt overzicht van de activiteiten van het afgelopen jaar. Meer gedetailleerde, cijfermatige informatie is te vinden in een bijlage die op aanvraag kan worden toegestuurd. Het Talencentrum helpt je verder September 2009, Anje Dijk 4

5 Kerngegevens personeel en financiën Totaal fte 23,05 18,8 16,6 14,9 Aantal medewerkers Vast dienstverband Tijdelijk dienstverband Totaal Aantal fte 23,05 18,8 16,6 14,9 Oproepkrachten Oproepdocenten Freelancers UVC Oproepkrachten overig Totaal Medewerkers totaal Gemiddelde personeelsbezetting 2008 Docenten Vast dienstverband 6,6 Tijdelijk dienstverband 10,7 Totaal docenten 17,3 Vertalers vast dienstverband 1,4 tijdelijk dienstverband 0,5 Totaal vertalers 1,9 Ondersteuning vast dienstverband 3,1 tijdelijk dienstverband 0,8 Totaal ondersteuning 3,9 Totaal fte 23,1 5

6 Aantal medewerkers Engels vast Engels tijdelijk Engels oproep Engels totaal Nederlands vast Nederlands oproep Nederlands totaal Spaans vast Spaans oproep Spaans totaal Overig vast Overig oproep Overig totaal UVC vertalers en correctoren Vast Tijdelijk Freelance Vertalers totaal Ondersteuning Directeur Sectiehoofd/coördinator Secretariaat vast Secretariaat oproep Ondersteuning totaal Docent met coördinerende taken 6

7 Ziekteverzuim in % 2008 Docenten 2,1 Man 0,4 Vrouw 1,7 Vertalers 2 Man nvt Vrouw 2 2 Ondersteunend en beheerspersoneel 8,4 Man nvt Vrouw 8,4 3 2 Eén medewerkster van de vertaalafdeling is wegens een operatie langdurig uit de running geweest. 3 Eén medewerkster van het secretariaat was gedurende heel 2008 praktisch uit de running 7

8 Medewerkers Bij het Talencentrum werkt een aantal medewerkers in dienstverband (vast of tijdelijk), aangevuld met docenten en vertalers die op oproepbasis (als freelancers of via een nuluren-contract) werkzaamheden verrichten. In 2008 is er bij de docentenstaf een aantal personeelswisselingen geweest. Ook is de bezetting van docenten met een dienstverband gegroeid met 4,25 fte (gecorrigeerd naar aanstellingsomvang en periode). Deze groei heeft voornamelijk plaatsgevonden bij de sectie Engels maar ook bij de vertaalafdeling is er een medewerker bijgekomen. Opvallend is, dat de meeste docenten een dienstverband bij de sectie Engels hebben, maar dat er bij deze sectie slechts drie docenten werken met een vast dienstverband. We hopen daar in de komende jaren verandering in te kunnen brengen. Omzet Omzet 2008 k 2007 k 2006 k 2005k 2.654, , , Declarabele uren Declarabele uren absoluut % Algemene cursussen Interne opdrachtgevers Scholing en toetsing Vertaling en correctie Externe opdrachtgevers Scholing en toetsing Vertaling en correctie Projecten

9 Declarabele uren in 2008 ten opzichte van Algemene cursussen +6 % - Declarabele uren projecten = uur +17 % Interne opdrachtgevers - Onderwijs en toetsing +26 % - Vertalingen +22 % - Correcties -25 % Externe opdrachtgevers - Onderwijs en toetsing +56 % - Vertalingen +237 % - Correcties -48 % Het jaar 2008 is wederom afgesloten met een positief bedrijfsresultaat. Uit bovenstaande tabellen is een algemene groei van de activiteiten van het Talencentrum te zien. Opvallend is de enorme stijging van vertaalopdrachten en onderwijs en toetsing in het algemeen en in het bijzonder bij externe opdrachtgevers. Verder valt op dat het aantal medewerkers van het Talencentrum in de loop der jaren flink gegroeid is, een logisch gevolg van de groei van het aantal opdrachten. Voor het Talencentrum is het van groot belang om tijd in te ruimen voor scholing en ontwikkeling van docenten. Juist door de groei is het belangrijk dat de visie van het Talencentrum op onderwijs en toetsing, op het leveren van vertalingen en op service in het algemeen bij alle medewerkers bekend is en door iedereen breed gedragen wordt. Dit is de reden dat er ook voor 2009 en 2010 diverse scholingsaciviteiten en projecten op stapel staan. 9

10 Het Talencentrum Het Talencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen staat, als expertisecentrum op het gebied van taalvaardigheidsonderwijs aan internationale groepen, ten dienste van de universiteit, van hogescholen, van het bedrijfsleven en van particulieren, en levert daarbij een substantiële bijdrage aan de ontwikkeling en het aanbod van effectieve internationaliseringsstrategieën. We bieden onze klanten hulp en ondersteuning op het gebied van taal, (interculturele) communicatie en onderwijs. Met ons aanbod helpen we onze klanten effectief hun vaardigheden en hun mobiliteit in het hoger onderwijs of op de internationale (arbeids-) markt te vergroten. We bieden onze klanten hulp en ondersteuning in verschillende vormen: - Taalcursussen en communicatietrainingen; - Toetsing en assessment op het gebied van taalvaardigheid; - Vertaal- en correctieservice; - Evaluatief onderzoek. Meertaligheid We willen als Talencentrum bijdragen aan het creëren van een samenleving waarin meertaligheid vanzelfsprekend is. Daarbij gaat het uiteraard vaak om taalvaardigheid Engels als lingua franca, maar ook taalvaardigheid in andere talen speelt in het kader van internationalisering een steeds grotere rol. We zijn niet alleen actief in de universitaire gemeenschap maar onderhouden ook veel contacten met het bedrijfsleven, overheidsinstellingen en particulieren en hopen daar met innovatieve ideeën maatschappelijke meertaligheid te bevorderen. Door het onderhouden van contacten met zowel de universitaire gemeenschap als de wereld buiten de universiteit, zijn we in staat om ontwikkelingen uit beide werelden te signaleren en waar mogelijk en wenselijk met deze informatie bruggen te slaan tussen het Hoger Onderwijs enerzijds en de publieke sector en het bedrijfsleven anderzijds. 10

11 Het Talencentrum heeft zichzelf vier hoofdtaken gesteld: 1. Taal- en communicatietrainingen Het Talencentrum verzorgt taal- en communicatietrainingen (individueel of in groepen, algemeen of op maat gemaakt, gericht op een specifiek doel of in het kader van een internationaal onderwijsprogramma), gericht op taalgebruik en interculturele communicatie in specifieke contexten. Het ontwikkelen en vergroten van interculturele competentie van cursisten is een integraal onderdeel van taal- en communicatietrainingen. Daartoe ontwikkelen we cursussen en trainingen met als doel het vergroten van competenties en vaardigheden die nodig zijn in het kader van communicatie in een internationale omgeving, met name het vergroten van taalvaardigheid in het Engels, het Nederlands of in een andere taal. We leveren kwalitatief hoogstaande cursussen en trainingen. Daartoe worden bij het vormgeven van het onderwijs nieuwe theorieën ten aanzien van didactiek toegepast. We ontwikkelen op basis van die theorieën curricula voor de cursussen, ontwerpen cursussen voor specifieke doeleinden, selecteren op basis van het cursusontwerp leermiddelen en/of ontwikkelen zelf leermiddelen, voeren de cursussen uit en evalueren deze volgens standaardprocedures. 2. Toetsing en assessment We bieden verschillende toetsen, waarmee mensen hun taalvaardigheidsniveau kunnen bepalen, hun leerdoelen kunnen specificeren of waarmee ze kunnen laten zien dat ze voldoen aan bepaalde eisen. Daarnaast ontwikkelen we assessments voor specifieke doeleinden, bijvoorbeeld om vast te stellen of iemands taalvaardigheid voldoet aan de specifieke eisen van een bepaalde functie of taak. 3. Vertaal- en correctieservice We leveren ondersteunende diensten gericht op het vertalen van documenten en het corrigeren van vertaalde documenten. 4. Evaluatief onderzoek We streven ernaar evaluatief onderzoek uit te voeren binnen onze eigen organisatie, gericht op taalvaardigheidsdidactiek, onderwijsinnovatie en implementatie van nieuwe theorieën met als doel het optimaliseren van de effectiviteit van het taalvaardigheidsonderwijs. 11

12 1.1 Het taalonderwijs in het Talencentrum Het taalonderwijs dat het Talencentrum verzorgt heeft de volgende doelstellingen: - Het bijdragen aan een effectieve doorstroom en uitstroom van studenten in alle fasen van hun opleiding in internationale programma s en in een internationale context. - Het bijdragen aan een effectieve inzet van medewerkers, docenten, wetenschappers en overige staf in een internationale gemeenschap en in een internationale context. - Het vergroten van de mobiliteit van medewerkers, studenten, docenten en wetenschappelijk onderzoekers in opleidingen en op de arbeidsmarkt. Door het hanteren van een vijftal sleutelconcepten de vijf pijlers voor het taalvaardigheidsonderwijs, is onze aanpak bij het ontwikkelen en uitvoeren van taalonderwijs en toetsing consistent. De cursussen die we ontwikkelen, berusten zo veel mogelijk op deze pijlers. De vijf pijlers van het taalonderwijs De vijf pijlers zijn: 1. Het Common European Framework of Reference (CEFR); 2. Reflectie; 3. Autonoom leren ; 4. Rijke leeromgeving (scaffolding en negotiated learning); 5. Contextgerelateerd taalonderwijs. Pijler 1: Het Common European Framework of Reference (CEFR) Waar mogelijk en wenselijk hebben we ons taalaanbod gerelateerd aan het Common European Framework of Reference (CEFR), ontwikkeld door de Raad van Europa. Can-do statements Met behulp van de can-do -statements uit het CEFR kunnen taalleerders aan het begin van het leerproces bepalen wat ze in een taal al kunnen en kunnen ze hun vaardigheden op vaste momenten 12

13 opnieuw evalueren. Het gebruik van didactische middelen zoals Dialang 4, eventueel in combinatie met andere middelen die in de elektronische leeromgeving (Nestor) of een website zijn geïntegreerd, biedt een kader dat taalonderwijs voor de lange termijn ondersteunt en bevordert, zoals door het CEFR wordt gepropageerd. Standaardisering Daar waar we het CEFR gebruiken om de taalvaardigheid van studenten te beoordelen voor het geven van cijfers (summatieve evaluatie), ontwikkelen we transparante en toegankelijke standaardiseringsprocedures voor docenten, om consistentie te bewaken bij het beoordelen en interpreteren van taalvaardigheidsniveaus naar aanleiding van taken die door cursisten zijn uitgevoerd. Zo trainen we bijvoorbeeld docenten met behulp van familiariserings- en standaardiseringsprocedures, zoals beschreven in de Handleiding van de Raad van Europa, in het relateren van taaltests aan het CEFR (2009). We hebben daartoe lokale, aan het CEFR gerelateerde voorbeelden ontwikkeld van kerntaken die studenten moeten uitvoeren. Deze voorbeelden kunnen docenten als maatstaf gebruiken bij het evalueren van het werk van hun studenten. We zijn voortdurend bezig met het verfijnen van het gebruik van het CEFR, gebaseerd op recent onderzoek en ontwikkelingen binnen en buiten de Rijksuniversiteit Groningen. Dit leidt er uiteindelijk toe dat we bijvoorbeeld duidelijk kunnen vaststellen welke taaltaken centraal staan binnen bepaalde vakgebieden en aan welke specificaties taalonderwijstaken moeten voldoen, zodat we nauwkeurige definities van taalvaardigheid op verschillende niveaus kunnen ontwikkelen. 4 Dialang is een diagnostische taalvaardigheidstoets voor 14 verschillende Europese talen. Dialang is ontwikkeld op basis van het Common European Framework of Reference (CEFR). Het programma bevat toetsen voor lezen, schrijven, luisteren, grammatica en woordenschat. Studenten meten met Dialang niet alleen hun taalvaardigheid, maar krijgen ook inzicht in de zwakke punten van hun taalbeheersing. Bovendien geeft het programma uitgebreide feedback en advies. 13

14 Pijler 2: Reflectie We maken het leerproces expliciet door cursisten te laten reflecteren op hun leerervaringen. Language learning histories We begeleiden dit reflectieproces met vragen zoals die zijn vastgesteld voor het ontwikkelen van Language Learning Histories (Murphey, Chen en Chen, 2004). Dankzij dergelijke reflecties wordt niet alleen de directe voortgang van cursisten duidelijker voor docenten, maar worden ook de eerdere leerervaring en leerstrategieën naar boven gehaald die cursisten meenemen als ze aan een cursus beginnen. We stimuleren cursisten ook om hun leerdoelen vast te leggen, ze regelmatig bij te stellen en om na te denken over de ontwikkeling van hun taalvaardigheid tijdens en na afronding van de cursus. Dergelijke reflecties stellen de docent in staat om de dialoog met de individuele cursist aan te gaan over motivatie en leerdoelen. Taalportfolio Als een cursus over een langere periode plaatsvindt, dan worden de taken die uit de cursus voortkomen en de reflecties van de cursisten op hun taalleerproces in een portfolio opgenomen. We gaan ervan uit dat een portfolio alleen zinvol is als dit volledig in het leerproces is geïntegreerd en als het portfolio het uitgangspunt vormt voor de dialoog tussen de docent en de cursist. De taaldocent wordt in deze opzet een facilitator voor de taalontwikkeling van de cursist en ondersteunt de cursist bij het gebruik van middelen die de individuele voortgang in de taalontwikkeling stimuleren. Reflectie op de eigen voortgang en specificatie van de eigen leerdoelen in het leerproces leidt tot bewustwording, waardoor de cursist beter in staat is om meer verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen leerproces. Deze manier van werken vergroot de kans dat de taalverwerving ook doorgaat als de cursus is afgerond. 14

15 Pijler 3: Autonomie van de taalleerder Het stimuleren van een groeiende autonomie van de cursist in het gebruik van de te leren taal in de bredere (onderwijs)context is inherent aan de opzet van onze cursussen. Feedback We realiseren ons dat het vergroten van de autonomie van de leerder een geleidelijk proces is en dat cursisten met verschillende (culturele) achtergronden verschillende niveaus van semi- of gestructureerde autonomie zullen moeten doorlopen voordat ze effectieve, onafhankelijke taalleerders zijn. Om ervoor te zorgen dat een cursist tijdens de cursus succesvol een autonome leerhouding ontwikkelt voor de lange termijn, is het essentieel dat de cursist in de cursus op de korte termijn effectieve mechanismen ontwikkelt waardoor docenten gericht feedback kunnen geven. Het is bovendien belangrijk dat feedback zodanig wordt gedocumenteerd dat de cursist deze later kan opzoeken om erop te kunnen reflecteren. Portfolio s bieden deze mogelijkheden, er kunnen zelfs digitale portfolio s worden geïmporteerd in de elektronische omgeving (Nestor). Peer-feedback Ook medecursisten kunnen binnen of buiten de les feedback geven, bijvoorbeeld via platforms zoals discussiegroepen. We denken dat we, door cursisten te stimuleren om effectieve feedback op het werk van anderen te geven, hen ook stimuleren om kritischer naar hun eigen werk te kijken. Bovendien maakt dit proces cursisten meer bewust van de reden waarom ze een taal leren en wordt de nadruk gelegd op de waarde van taalvaardigheid voor communicatie in de context van hun onderwijsomgeving of hun toekomstige professionele omgeving. 15

16 Pijler 4: Een rijke leeromgeving Ons doel is om een rijke leeromgeving te creëren waarin de behoeften van cursisten centraal staan en waarin de autonomie van de cursist met steigers wordt gestut (scaffolding) in de vorm van een zorgvuldig opgebouwde leeromgeving. Dit betekent dat we niet alleen de directe inhoud van de cursus ontwikkelen, maar bovendien een scaffold of rijke leeromgeving creëren met behulp waarvan cursisten op individuele basis verder kunnen leren. Het Talencentrum brengt scaffolding van het leerproces van studenten en medewerkers van de Rijksuniversiteit Groningen tot stand via de elektronische leeromgeving Nestor (Blackboard) en via specifiek ontworpen websites voor gebruikers van buiten de universiteit. Een van de leermiddelen die via Nestor worden verspreid, is de Language Learning Toolbox, die de taalleerder een groot aantal verschillende, op kwaliteit gecontroleerde webtools biedt. Het gebruik van dergelijke middelen, in combinatie met de reflecties en portfolio s van de student, leidt tot een rijke leeromgeving voor taalonderwijs die de basis legt voor individuele taalontwikkeling op de lange termijn. Pijler 5: Contextgerelateerd taalonderwijs De inhoud van de cursussen van het Talencentrum wordt bepaald door de context waarin taal wordt gebruikt en/of door de context waarin de taal in de toekomst zal worden gebruikt. De taalbehoeften van cursisten worden duidelijk door de taal te laten gebruiken in voor hen relevante contexten. Om deze reden passen we veel cursussen direct aan de behoeften van individuele deelnemers aan. Onderwijs- en leeractiviteiten bestaan onder andere uit scenario s voor het oefenen van functionele taal die direct relevant is voor de professionele context en die de mogelijkheid biedt om een woordenschat te ontwikkelen die specifiek is voor een bepaald vakgebied. Cursussen voor universitaire studenten zijn vaak gebaseerd op taken, waarbij gebruik wordt gemaakt van cases om specifiek taalgebruik stimuleren. We streven er ook zo veel mogelijk 16

17 naar om het taalgebruik van de cursisten binnen de context van deze taken te beoordelen, zodat de beoordeling is gerelateerd aan de leerbehoeften. Ook voor deze aanpak geldt dat deze de studenten stimuleert om een kritisch zelfreflectief vermogen te ontwikkelen doordat ze hun taalonderwijsactiviteiten begrijpen vanuit het oogpunt van hun eigen persoonlijke ontwikkeling en binnen de bredere context van hun leerbehoeften en professionele ambities. 1.2 Het taalonderwijs in 2008 Aanbod op maat Het aantal deelnemers aan een cursus op maat of een toets bij het Talencentrum is in 2008 met 14 % gestegen ten opzichte van Deelnemers Cursussen Hierbij moet worden aangetekend dat in 2007 de vraag naar met name cursussen Engels veel groter was dan de onderwijscapaciteit van het Talencentrum. Eind 2007 en in het voorjaar 2008 zijn er nieuwe medewerkers aangesteld om de toenemende vraag naar cursussen Engels in 2008 het hoofd te kunnen bieden. Herkomst deelnemers cursussen op maat 2008 in % Medewerkers RUG 11 % Studenten RUG 79 % Externe opdrachtgevers 10 % Populariteit talen in cursussen op maat 2008 in % Engels 85 % Nederlands 7 % Spaans 6 % Overige Talen 2 % 17

18 Belangrijke opdrachtgevers In 2008 waren de belangrijkste interne opdrachtgevers: - de Faculteit Economie en Bedrijfskunde waarvoor het Talencentrum colleges Engels, Frans en Spaans heeft verzorgd voor de studieprogramma s International Economics and Business (IE&B), International Business and Management (IB&M) en de Premaster cursus; - de Faculteit Rechten waarvoor het Talencentrum colleges Engels en Frans heeft verzorgd voor de studie Internationaal en Europees Recht (IER); - de Faculteit Medische Wetenschappen, in wiens opdracht het Talencentrum cursussen Nederlands en Engels heeft verzorgd voor aspirant-studenten Geneeskunde uit Saoedi-Arabië in het kader van hun opleiding aan het Pre-University College (PUC). - Het UMCG: de afdelingen Chirurgie, Plastische Chirurgie en Anesthesiologie, waarvoor het Talencentrum groepscursussen en individuele cursussen Nederlands heeft verzorgd. De belangrijkste externe opdrachtgevers in 2008 waren: - Gasunie NV, waarvoor het Talencentrum met name cursussen. Engels, Duits, Nederlands en Russisch verzorgde, veelal op individuele basis; - De IB-groep, de Stedenhogeschool en de Hanzehogeschool waarvoor we cursussen Engels op maat verzorgden. - De gemeente Groningen, de Hanzehogeschool, de Nederlandse Taalunie en de Universiteit van Twente voor wie we cursussen Nederlands op maat verzorgden - Petrofac trainingen (NAM) waarvoor we met name individuele cursussen Nederlands verzorgden; - Orthocentre NV waarvoor we cursussen Nederlands op maat verzorgden. 18

19 Open aanbod De deelname aan cursussen in het open aanbod is in 2008 met 3 % gedaald. Cursisten algemene cursussen door de jaren heen Aantal Jaar Engels 16% Percentage cursisten algemene cursussen per taal 2008 Spaans 12% Italiaans 3% Frans 4% Duits 3% Chinees 1% Japans 1% Nederlands * 60% * Exclusief de examencursussen voor buitenlandse aspirantstudenten 19

20 Herkomst deelnemers algemene cursussen Studenten Medewerkers Externen Totaal Duitse aspirant- studenten In juni 2008 heeft het Talencentrum twee groepen en in juli zes groepen Duitse aspirant-studenten met cursussen Nederlands, de zogenaamde DAS-cursussen, voorbereid op een nederlandstalige universitaire of hbo-studie in Nederland. Herkomst deelnemers DAS-cursussen RUG Hanzehogeschool Van Hall instituut Overig Totaal Geslaagd Omdat het staatsexamen NT2-II vanaf januari 2007 flexibel wordt afgenomen door de IBG, is het, na onderling overleg tussen de Staatsexamencommissie NT2, de IB-groep, Cito, Bureau ICE en de universitaire talencentra, mogelijk geworden om in de zomer een apart staatsexamen Nederlands aan te bieden voor Duitse aspirantstudenten die een zomercursus NT2 volgen en in september willen gaan studeren. Hiermee vervangt het Staatsexamen het eerder gebruikte ITN-examen. Het ITN-examen wordt wel incidenteel op verzoek van bepaalde opdrachtgevers als herexamen afgenomen. 5 De cursisten van de twee junigroepen hebben zich zelf aangemeld bij het IBG voor het staatsexamen. Van de 22 cursisten zijn er 11 van wie we niet gehoord hebben of ze geslaagd zijn. 8 zijn zeker geslaagd, 3 hebben geen examen gedaan. De cursisten van de zes juligroepen zijn voor het staatsexamen aangemeld door het Talencentrum. Van de 83 cursisten zijn er 74 geslaagd, 6 zijn niet geslaagd en 3 cursisten hebben geen examen gedaan 20

21 Aspirant-studenten van het Van Hall Instituut, die in voorgaande jaren deelnamen aan deze cursussen van het Talencentrum, volgen sinds 2006 een cursus die door het Van Hall Instituut zelf wordt verzorgd. Opvallend is dat ondanks deze ontwikkelingen de omvang van de DAS-cursussen binnen ons talencentrum stabiel blijft. Het Van Hall Instituut heeft voor deze cursussen lesmateriaal bij het Talencentrum aangeschaft dat door docenten van het Talencentrum is ontwikkeld. Ook de Hanzehogeschool, de Stenden Hogeschool, het Talencentrum van de Universiteit van Twente en de VHS Werne in Duitsland hebben voor de cursussen die zij verzorgen voor hun Duitse aspirantstudenten in 2008 gebruik gemaakt van het lesmateriaal dat door ons is ontwikkeld. Examentraining NT2 II Vanaf september 2006 biedt het Talencentrum een training in het aanbod voor het Staatsexamen NT2 II in de vorm van zelfstudie, waarbij het materiaal wordt aangeboden in de elektronische leeromgeving van de RUG (Nestor). Deze opzet lijkt te voorzien in een behoefte, vooral omdat het hier gaat om een training die in principe een individuele benadering vraagt. In 2008 hebben 12 deelnemers gebruik gemaakt van dit aanbod, in 2007 waren dit er 10. Zelfstudie (inclusief de zelfstudie examentraining NT2II) Deelnemers Het Talencentrum heeft besloten om de zelfstudiefaciliteit te actualiseren en om daarbij gebruik te maken van de mogelijkheden van de elektronische leeromgeving Nestor. Het oorspronkelijke plan was om deze zelfstudie online in augustus 2006 gefaseerd in te voeren. Door met name technische belemmeringen en problemen rondom het uitgeven van accounts aan cursisten die geen student of medewerker van de RUG zijn, is het in 2008 niet gelukt om dit plan uit te voeren. Eind 2009 zal de zelfstudiefaciliteit via Nestor operationeel worden. 21

22 2.1 Toetsing van taalvaardigheid in het Talencentrum De groeiende internationale mobiliteit die de RUG nastreeft, brengt de noodzaak met zich mee om de taalvaardigheid en met name de taalvaardigheid Engels van studenten en medewerkers te meten en om over de gemeten resultaten transparant te kunnen communiceren. Het Talencentrum biedt in dat kader haar klanten de mogelijkheid om hun taalvaardigheid te (laten) toetsen. Hiervoor worden verschillende toetsmogelijkheden aangeboden die gekenmerkt kunnen worden door consistente, betrouwbare en transparante beoordeling. Hierbij wordt het CEFR als referentiekader gebruikt. Het Talencentrum richt zich op twee soorten toetsen: - Summatieve toetsing Toetsing met een kwalificerende functie, gericht op het nemen van (kwalificerende) beslissingen zoals slagen of zakken, al dan niet toekennen van studiepunten, toelaten of afwijzen. - Formatieve toetsing Deze toetsing is niet gericht op het nemen van kwalificerende beslissingen maar op het bijsturen van het leerproces door bijvoorbeeld cursisten aan te spreken op hun leergedrag of door de cursus aan te passen. De vier principes van toetsing De toetsing die het Talencentrum uitvoert wordt gekenmerkt door vier principes: 1. Gebruik van internationaal erkende referentiekaders; 2. Contextgerelateerd toetsen; 3. Toegankelijkheid van toetsen en toetsprocedures; 4. Validiteit en betrouwbaarheid van toetsresultaten. Principe 1: Gebruik van internationaal erkende referentiekaders Het Common European Framework of Reference for Languages (CEFR), waaraan de toetsen van het Talencentrum zijn gerelateerd, biedt toetsafnemers de mogelijkheid om toetsscores op een transparante manier te bespreken met belanghebbenden binnen de universiteit en met partners in buitenlandse netwerken. 22

23 Van de toetsen die het Talencentrum afneemt, worden de resultaten zoveel mogelijk gerelateerd aan het CEFR. LCET Het Talencentrum heeft, met subsidie uit het Onderwijsstimuleringsfonds van de RUG, een eigen test ontwikkeld, de Language Centre English Test (LCET). Om deze test te koppelen aan het CEFR zijn de procedures gevolgd die zijn beschreven in de Manual for Relating Language Examinations to the CEFR voor toetsspecificatie, het vertrouwd raken met het CEFR en standaardisering van de beoordeling. Het doel van deze test is om van een kandidaat de lees-, luister-, spreek- en schrijfvaardigheid Engels in een academische context nauwkeurig te meten. Principe 2: Contextgerelateerd toetsen Zowel summatieve toetsen zoals assessments als formatieve toetsen zijn er zoveel mogelijk op gericht de taalvaardigheid van de kandidaten te toetsen binnen de context waarin ze de taal (gaan) gebruiken. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van taalprofielen, gebaseerd op onderzoek naar bijvoorbeeld: - de taalvaardigheid van kandidaten uit verschillende groepen binnen de universiteit, waaronder studenten die naar het buitenland willen en onderwijspersoneel of ondersteunend personeel van de universiteit dat betrokken is bij het internationaliseringsproces; - de taalvaardigheid en het taalgebruik van functionarissen in een bepaald beroep. Een toetsvorm die we ook bieden is het assessment centre. Deze toetsvorm is erop gericht om op basis van een reeks contextgerelateerde opdrachten, toetsen en praktijkbeoordelingen de competentie van een kandidaat vast te stellen met als doel beslissingen te kunnen nemen over bijvoorbeeld deelname aan een opleiding of functioneren in een beroep. Het Talencentrum zet taalassessments ondermeer in ten behoeve van sollicitatieprocedures. 6 Council of Europe Pilot Manual for the CEFR, See: tions%20ot%20the%20cef.pdf 23

24 Principe 3: Toegankelijkheid van toetsen en toetsprocedures We vinden het belangrijk dat kandidaten die een toets willen doen snel aan de slag kunnen met die toets. Daarom bieden we kandidaten verschillende mogelijkheden om hun taalvaardigheid te toetsen. Daarbij zijn digitalisering en individualisering belangrijke uitgangspunten. De Language Centre English Test (LCET) ( De Language Centre English Test kan efficiënt aan groepen kandidaten worden aangeboden. Voor de toets wordt gebruik gemaakt van diverse ICT-tools; de luister- en spreekvaardigheidsonderdelen van de toets zijn in een beveiligde Nestor-omgeving opgenomen. Deze onderdelen van de toets kunnen aan maximaal twaalf kandidaten tegelijkertijd worden aangeboden in een computerruimte die voldoet aan de vereisten voor wat betreft indeling en softwareapplicaties. Daarnaast gebruikt de toets de softwareoplossing NetopSchool voor een gedigitaliseerde versie van het schrijfvaardigheidsonderdeel van de toets, waarmee kandidaten hun tekst in een tekstverwerkingsprogramma kunnen schrijven. Het Talencentrum vermeldt op de certificaten alle toetsscores in CEFR-termen, waarmee in feite per toetskandidaat een taalprofiel wordt gecreëerd dat is gebaseerd op een internationaal erkend referentiekader. Dialang We stimuleren het gebruik van het beoordelingsprogramma Dialang, een indicatieve webtoets die kandidaten tijd- en plaatsonafhankelijk kunnen uitvoeren voor een groot aantal Europese talen. De beoordeling die deze toets geeft van de taalvaardigheid van de kandidaat is een globale beoordeling van het niveau, gerelateerd aan de niveaus van het CEFR. Dialang werkt volgens het CEFR, maar is niet nauwkeurig genoeg voor gebruik bij summatieve toetsing. Staatsexamen NT2-programma II Voor het laten testen van de taalvaardigheid Nederlands als tweede taal biedt het Talencentrum geen faciliteiten kandidaten worden doorverwezen naar de IBG waar ze zich kunnen inschrijven voor het Staatsexamen Nederlands als tweede Taal. Dit examen is gerelateerd aan het CEFR en wordt 40 keer per jaar afgenomen. Het 24

25 Talencentrum biedt de mogelijkheid om, als voorbereiding op dit examen, te oefenen met voorbeeldexamens. C-toets Voor moedertaalsprekers van het Nederlands met een buitenlands eindexamendiploma, die geen eindexamen Nederlands hebben gedaan, biedt het Talencentrum de zogenoemde C-test 7. Voldoende resultaat op deze test levert een verklaring op dat het Nederlands van de kandidaat voldoende is om een studie aan een Nederlandse universiteit of hogeschool te kunnen volgen. TOA-test Deze Toolkit Onderwijs en Arbeidsmarkt (TOA) is een gereedschapskist, ontwikkeld door bureau ICE, met toetsinstrumenten die het Talencentrum inzet om online het taalniveau van de kandidaat vast te stellen. De Toolkit is gekoppeld aan het CEFR en bevat taaltoetsen op alle niveaus van het CEFR voor lezen, luisteren, schrijven, spreken en gespreksvaardigheid (A1 t/m C1) voor de talen, Nederlands, Engels en Duits. In 2009 is deze toets aangeschaft met name voor gebruik binnen het PUC. Overige talen Voor overige talen zoeken we steeds naar de beste toetsmogelijkheden, zo verwijzen we waar mogelijk naar gestandaardiseerde toetsen, bijvoorbeeld bij het Goethe Institut (Duits), Instituto Cervantes (Spaans) en Maison Descartes (Frans). Principe 4: Validiteit, bekendheid en betrouwbaarheid van toetsen CEFR De toetsen die het Talencentrum gebruikt zijn gestandaardiseerde toetsen, gerelateerd aan erkende referentiekaders zoals het CEFR. Het Talencentrum belegt regelmatig bijeenkomsten met de international officers van de RUG die de betekenis van de CEFRniveaus op de certificaten van het Talencentrum moeten interpreteren. Tegelijkertijd hebben we, in overeenstemming met de aanbevelingen in de CEFR-documenten, onze netwerken uitgebreid zodat we de mogelijkheid hebben om ervaringen uit te wisselen met collega s van 7 Een C-test is een cloze test waarbij van elk 2e woord de tweede helft van de letters is weggelaten: De he van h aantal let is wegge. Je mo de woo weer comp maken. Een dergelijke test heeft een grote betrouwbaarheid bij het vaststellen van een algemeen taalvaardigheidsniveau. Het niveau van deze test is gekoppeld aan het taalvaardigheidsniveau van een VWO-5 leerling. 25

26 andere universiteiten, onder andere in NUT-verband (via een Special Interest Group) en in Helsinki, Padua, Bremen en Oldenburg. Het Talencentrum testteam heeft voor wat betreft het gebruik van het CEFR ook direct contact met de Raad van Europa via de Language Policy Unit in Straatsburg en het European Centre for Modern Languages (ECML) in Graz. Doel van deze contacten is waarborgen en laten erkennen van resultaten. Toetsteam Om een zo groot mogelijke intertester reliability te creëren maakt het Talencentrum voor het afnemen van de LCET gebruik van een kernteam van zes testers, aangevuld met een aantal ervaren reservetesters. Dankzij dit model kunnen testers vaker toetsen beoordelen, meer en beter worden opgeleid en een belangrijkere rol spelen in de voortdurende ontwikkeling van toetsen. Dit vergroot de intertester reliablity. Standaardisering Regelmatig belegt het Talencentrum standaardisatiesessies waarin beoordelaars (docenten en testers) gezamenlijk hun oordelen in relatie tot het CEFR tegen het licht houden en bespreken, om zo eenduidige resultaten te kunnen blijven waarborgen. Daarnaast wordt, in samenwerking met het Universitair onderwijs centrum van de RUG, het UOCG, statistische analyse uitgevoerd op de testresultaten. 2.2 Toetsing van taalvaardigheid in 2008 Engels Medewerkers In voorgaande jaren was expliciete toetsing van de taalvaardigheid Engels van medewerkers van verschillende faculteiten een belangrijke activiteit van het Talencentrum. In 2007 was de eerste toetsingsgolf voorbij en werd er vooral geïnvesteerd in scholing. In 2008 is het toetsen van de taalvaardigheid Engels van medewerkers in verschillende diensten van faculteiten weer toegenomen, terwijl ook het aantal scholingsactiviteiten van medewerkers blijft groeien. Engels aantallen medewerkers Toetsing Scholing

27 Studenten Ook de taalvaardigheid Engels van Nederlandse studenten die in het buitenland willen gaan studeren en van buitenlandse studenten die een Engelstalig studieprogramma gaan volgen, wordt door het Talencentrum getoetst, bijvoorbeeld als de studenten geen gangbare certificaten over hun taalniveau Engels kunnen overleggen. De Language Centre English Test kan worden beschouwd als een equivalent van standaardtoetsen zoals TOEFL-toetsen, maar kan sneller worden afgenomen en is goedkoper voor de kandidaat. Engels aantallen studenten Individuele toetsing Nederlands Toetsing Nederlandstalige aspirant-studenten met een buitenlands eindexamendiploma kunnen bij het Talencentrum een c-test doen. Deze test is bedoeld voor moedertaalsprekers Nederlands die beschikken over een buitenlands eindexamendiploma. Bij voldoende resultaat ontvangt de kandidaat een verklaring dat zijn Nederlands voldoende is om een studie aan een Nederlandse universiteit of hogeschool te kunnen volgen. Nederlands C-test Verklaring Examen DAS Toetsing medewerkers Toetsing studenten Assessment Hoewel de deskundigheid voor het uitvoeren van assessments bij het Talencentrum aanwezig is, wordt hier weinig gebruik van gemaakt. Nederlands Assessment Extern Dit is in 2007 en 2008 het aantal herexamens dat afgenomen is bij de Duitse Aspirant-studenten die het Staatsexamen NT2-II bij de IBG niet of niet volledig gehaald hadden. 27

28 Overige talen Studenten Internationaal en Europees Recht kunnen in hun studieprogramma kiezen tussen colleges Engels of Frans, en studenten IE&B en IB&M kunnen kiezen tussen Frans en Spaans als tweede vreemde taal. Evenals in 2007 zijn ook in 2008 aankomende studenten Internationaal en Europees Recht en studenten Economie en Bedrijfskunde getoetst op hun taalvaardigheid Frans. Deze toetsen vormen een onderdeel van het onderwijsprogramma en zijn daarom niet afzonderlijk in een tabel opgenomen. Voor externe opdrachtgevers is 1 persoon getoetst op de beheersing van het Duits. 28

29 3.1 Vertaling en correctie in het Talencentrum De groeiende internationale mobiliteit van medewerkers en studenten van de RUG en van het bedrijfsleven vraagt om: - een heldere informatievoorziening in zowel het Nederlands als het Engels (of een andere taal); - het ontsluiten van wetenschappelijk onderzoek op een internationaal niveau. De Universitaire Vertaal- en Correctiedienst van het Talencentrum (UVC) levert ondersteunende diensten gericht op het vertalen van documenten en het corrigeren van vertaalde documenten. Daartoe heeft de UVC vertalers in huis die native speakers van het Engels zijn of native speaker van het Nederlands. De vier uitgangspunten van de UVC De werkzaamheden van de UVC zijn gericht op de volgende uitgangspunten: 1. Kwaliteit 2. Klantgerichtheid 3. Efficiëntie 4. Brits Engels tenzij Uitgangspunt 1: Kwaliteit Om optimale kwaliteit te garanderen werkt de UVC waar nodig en wenselijk nauw samen met de opdrachtgever en voert de UVC veel tussentijds overleg met de opdrachtgever over de wensen en de eisen waaraan de vertaling moet voldoen. Daarnaast wordt elke vertaling na afronding gecontroleerd door een native speaker van de doeltaal. Bij de UVC zijn zowel native speakers van het Nederlands als van het Brits en Amerikaans Engels werkzaam. Uitgangspunt 2: Klantgerichtheid De UVC streeft ernaar een opdracht zo snel mogelijk uit te voeren. Belangrijk is echter ook de kwaliteit van de vertaling. Daarom streeft de UVC naar optimale communicatie met de klant. Tijdens het vertalen of aansluitend op het opleveren van de vertaling overlegt de vertaler met de opdrachtgever over keuzes voor bijvoorbeeld de vertaling van gebruikte termen. 29

30 Uitgangspunt 3: Efficiëntie De UVC vergroot de efficiëntie van haar werk door gebruik van twee hulpmiddelen: de vertaaldatabase Trados en de RUG-terminologie database. - De vertaaldatabase Trados (een programma waarin alle al eerder vertaalde teksten en vertaalkeuzes zijn opgeslagen, gekoppeld aan de opdrachtgever) maakt het mogelijk om voor een al eerder vertaalde tekst voor dezelfde opdrachtgever reeds eerder vertaalde stukken te hergebruiken. - De RUG-terminologiedatabase bevat vertalingen van termen die binnen de Rijksuniversiteit Groningen worden gebruikt op het gebied van onderwijs en HRM, aangevuld met meer algemene onderwijstermen. Bij alle termen in de database staat duidelijk aangegeven of het gaat om een terminologiekeuze die is goedgekeurd door het College van Bestuur van de RUG, of dat het een term uit een andere betrouwbare bron betreft. De database is een uitgebreide versie van de lijst van onderwijstermen die door de jaren heen is opgebouwd door de UVC, aangevuld met diverse andere terminologielijsten op het gebied van onderwijs. Deze database, die in de loop der jaren nog verder moet groeien, draagt bij aan een consistente vertaling van onderwijs- en HRM-terminologie binnen de Rijksuniversiteit Groningen. Uitgangspunt 4: Brits Engels tenzij De vertaalafdeling hanteert - aansluitend bij het standpunt van het College van Bestuur - het Brits Engels als uitgangspunt voor vertalingen binnen de RUG, tenzij de opdrachtgever aangeeft een andere variatie van het Engels te willen hanteren. Voor het vertalen van en naar beide varianten van het Engels heeft de vertaalafdeling de benodigde expertise in huis. 3.2 Vertalingen en correcties in 2008 Ontwikkeling van de on-line terminologiedatabase Het kiezen van de juiste vertaling van universitaire of onderwijstermen is vaak lastig. Omdat de Rijksuniversiteit Groningen streeft naar eenduidigheid en consistentie in vertalingen van met name veelgebruikte (onderwijs-)terminologie, heeft de UVC in 2008, met subsidie van de afdeling communicatie van de RUG, een on-line 30

31 terminologiedatabase ontwikkeld, waarmee een ieder snel de correcte en/of voorkeursvertaling van een term kan vinden. De database werd tijdens ons jubileumsymposium op 27 november 2008 gelanceerd door Rector Magnificus Prof. Dr. Frans Zwarts. De database is bedoeld als een handzaam hulpmiddel voor iedereen die regelmatig zoekt naar de juiste vertaling van (universitaire) onderwijstermen. Het is de bedoeling dat de database blijft groeien en zal bijdragen aan een consistente vertaling van onderwijs- en HRM-terminologie binnen de Rijksuniversiteit Groningen. (zie ook Vertalingen en correcties De activiteiten van de UVC laten een sterke groei zien van de vertaalopdrachten (+36%) en een daling van de correctieopdrachten (- 28%). Aantal opdrachten UVC Vertaalopdrachten aantal woorden omgerekend naar aantal uren Correctieopdrachten aantal uren Vertaalopdrachten Opdrachten totaal RUG+UMCG Extern Engels Overige talen uitgaande van een gemiddelde van 325 woorden per uur 31

32 Correctieopdrachten Opdrachten totaal RUG+UMGG Extern Engels Overige talen

33 4.1 Internationalisering en internationale contacten Het Talencentrum streeft ernaar om een bijdrage te leveren aan het internationaliseringsproces van de Rijksuniversiteit Groningen en van haar klanten. Daarbij hanteren we de volgende aandachtspunten. Aandachtspunt 1: Mobiliteit van medewerkers Medewerkers van het Talencentrum Het Talencentrum streeft naar internationale uitwisseling tussen docenten, bijvoorbeeld in het kader van het Erasmus project. Doel van deze uitwisseling is tweeledig: uitwisselen van methoden, didactiek en leermiddelen enerzijds en kennismaken met onderwijssituaties in een internationale setting anderzijds. Medewerkers van de RUG Het Talencentrum verzorgt taalonderwijs aan medewerkers van de RUG, waarbij het accent ligt op taalvaardigheidsonderwijs Engels. Binnen deze cursussen wordt het interculturele aspect, het omgaan met internationale groepen, expliciet besproken en getraind. Ook biedt het Talencentrum onderwijs op maat aan medewerkers van de RUG en van bedrijven en overheidsinstellingen: taalcursussen gericht op specifieke doelen en aangepast aan de wensen, het taalniveau en de mogelijkheden van de betreffende medewerker, veelal gecombineerd met een interculturele focus. Aandachtspunt 2: Mobiliteit van studenten Het Talencentrum bereidt met haar taalcursussen studenten voor op uitwisseling met studenten uit diverse landen binnen en buiten Europa. Naast het open aanbod waar studenten zich voor kunnen inschrijven voor cursussen in diverse talen en op verschillende niveaus, biedt het Talencentrum in opdracht van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde al enkele jaren cursussen Spaans en Frans aan voor studenten die hun buitenlandstage in een Frans- of Spaanstalig land willen doen. Ook de Language Centre English Test draag bij mobiliteit van studenten. 33

34 Aandachtspunt 3: Internationale netwerken We streven ernaar om te participeren in projecten op internationaal niveau, daarbij aansluitend bij internationale contacten die de RUG onderhoudt. Het Talencentrum is actief lid van CercleS 10, het internationale netwerk van Talencentra in Europa. Doelen van het opereren in internationale netwerken zijn: - Docentuitwisseling: uitwisselen van ervaringen en didactiek; - Verbeteren van aansluiting en doorstroom; - Internationaliseren van course-design; - Opzetten van transnationale onderwijssettings; - Opzetten van en/of participeren in internationale projecten. - Uitwisselen van ervaringen met betrekking tot didactiek, toetsing en bedrijfsvoering. 4.2 Internationalisering in 2008 Mobiliteit van medewerkers Uitwisseling heeft plaatsgevonden met Helsinki, Berlijn en Budapest en uitwisseling met Bremen en Oldenburg en opnieuw Helsinki staat op stapel voor Uitwisseling met Osaka staat op het wensenlijstje voor 2009, evenals uitwisseling met Nanjing. Met name de uitwisselingen met Aziatische landen hebben tot doel inzicht te krijgen in de manier waarop studenten daar taalonderwijs aangeboden krijgen. Dat inzicht kan ons helpen om enerzijds met cursussen in Groningen aan te sluiten op de leerervaringen van buitenlandse studenten en anderzijds om docenten inzicht te geven in de verschillen in didactiek en om van elkaar te leren. In opdracht van de Faculteit Medische Wetenschappen verzorgen we sinds 2008 een cursus Coaching in English with international students voor groepen docenten, groepen trainers en groepen coaches die allen vanuit een verschillende invalshoek internationale studenten begeleiden. Mobiliteit van studenten Daarnaast bood het Talencentrum in 2008 in opdracht van verschillende faculteiten diverse cursussen aan internationale studentengroepen aan, bijvoorbeeld Engels aan studenten uit Osaka die zich voor een paar maanden komen oriënteren op een studie aan 10 Cercles: zie 34