Werkplan Futura 2013

Transcriptie

1 Werkplan Futura 2013

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 6 2. Governance en legitimatie Bestuurlijk platform Platform commissarissen Platform corporaties, gemeenten en maatschappelijk middenveld Platform nieuwe sturingsmethodieken Doelstellingen Civiele kracht in ontwikkelend beheren Platform ontwikkelend beheren Platform bewonerskracht Doelstellingen Duurzaam vastgoed Platform ketenintegratie Platform betrokken opdrachtgeverschap Platform duurzaamheid Platform beheer en onderhoud Doelstellingen Klant en woningmarkt Platform vastgoed Platform wonen-welzijn-zorg Platform dienstverlening Kennisplatforms Efficiency deelnemers Opleidingen Beheer Futura als partij Volkshuisvestelijk belang in Brabant Samenwerking om niet Betaalde netwerken Meedoen? 33

3 Hoe werkt Futura? In Futura werken mensen uit verschillende lagen van verschillende Brabantse corporaties samen. Met elkaar, ondersteund door een kleine werkorganisatie en met externe partijen. Dat levert allerlei interacties en transacties op en dus ook een eigen dynamiek. In de praktijk bestaat Futura vooral uit tijdelijke werkverbanden met daarin de juiste mensen, dat zijn eerst en vooral mensen uit de Brabantse corporaties. Afhankelijk van het onderwerp aangevuld met de adviseurs en programmamanagers die aan onze werkorganisatie verbonden zijn. We zijn wars van bureaucratie en stroperigheid, we geloven in ruimte binnen kaders. 5

4 1. Inleiding Staat ons een paradigmashift te wachten in de volkshuisvesting? Er zijn voldoende inhoudelijke argumenten voorhanden om deze vraag bevestigend te beantwoorden. Bovendien is de urgentie groot: de financiële crisis manifesteert zich prominent op de woningmarkt. En die ene pagina over wonen in het regeerakkoord van het kabinet Rutte heeft verstrekkende gevolgen voor corporaties, huurders en wijkbewoners. De financiële armslag van de corporaties wordt minder, zoveel is zeker. Maar dat betekent niet dat we lijdzaam afwachten en willen vasthouden aan dat wat we al hadden. Als we blijven doen wat we deden, realiseren we minder dan nodig is. De hervormingsagenda van de Futuracorporaties staat in dit werkplan beschreven. Voorop blijft staan dat we waarde willen creëren voor het wonen in Brabant. Waarde voor de maatschappij, onze klant, voor ons vastgoed (onze duurzame bron waarmee we voor lange tijd onze maatschappelijke bijdrage kunnen leveren) en voor onze financiën (investeringsruimte). We sturen actief op deze waarden en ze komen dan ook als een rode draad terug in ons werkplan We beseffen ons maar al te goed dat een corporatie zijn legitimiteit ontleent aan de betrokkenheid van en bij de lokale samenleving. Wonen is van mensen en is een onderwerp waar iedereen, van jong tot oud, betrokkenheid bij heeft. Begrijpen en ondersteunen bewoners, wijkondernemers, de gemeente en collegacorporaties onze activiteiten en investeringen? Geen nieuwe vraag maar wel een die steeds prominenter wordt gesteld, zeker in tijden van schaarste. Onze taak blijft om maatschappelijke waarde te creëren: we maken het mogelijk dat bepaalde groepen goed kunnen wonen. In wijken en buurten waar we woningen verhuren, verkopen en beheren, vergroten we de vastgoedwaarde door te investeren in de bouwtechnische, gebruiks- en locatiekwaliteit van onze woningen. Om die reden investeren de corporaties vanuit een langetermijn perspectief in duurzaam vastgoed en in een leefbare woonomgeving. Daarbij gaat het in deze tijden minder om grootschalige fysieke ingrepen maar juist om slimme, doelgerichte ingrepen die betrekking hebben op sociaal en economisch vlak. Andere vormen van verantwoordelijkheid van bewoners zijn van belang. We kiezen ervoor om minder zelf te bepalen (en zelf uit te voeren) maar om zeggenschap over te dragen aan allianties, bewoners voorop. Zeggenschap voor bewoners leidt tot meer klantwaarde omdat bewoners vaker, eerder en verstrekkender beslissingsmacht krijgen bij activiteiten en keuzes van de corporaties. De Futuracorporaties willen ruimte bieden voor eigen initiatief vanuit de samenleving. Dat vraagt om een andere houding van medewerkers en bestuurders. Kiezen voor klantwaarde betekent ook andere eisen stellen aan onze dienstverlening. Meer digitaal, slimmer en doelgerichter communiceren en werkprocessen sneller, logischer en makkelijker maken. Wanneer we ruimte geven aan onze medewerkers om klantgerichter te werken, wordt het misschien zelfs leuker. Efficiënte werkprocessen zorgen voor financiële waarde. De noodzaak is groot om onze bedrijfsvoering efficiënt in te richten. Door op nieuwe manieren samen te werken en verbindingen te leggen, kunnen we gezamenlijk aanbesteden en inkopen. Door betrokken opdrachtgeverschap, conceptueel aanbesteden, realiseren we in onze toekomstige vastgoedontwikkelingen een flinke kostenbesparing. Samenwerken binnen Futura doen we omdat het beter, sneller en slimmer kan. De succesformule die we al jaren hanteren breiden we uit naar andere diensten en producten. Met een keuze voor een klantgerichte organisatie, zeggenschap voor bewoners en een efficiënte bedrijfsvoering, gaan de Futuracorporaties komend jaar aan de slag. Daarbij is het afwegingskader tussen de vier genoemden waarden bepalend voor ons handelen. 6 7

5 In 2013 zullen we in onze activiteiten expliciet verwijzen naar deze waarden en onderbouwen hoe we die waarden vergroten. Samen met corporatiemedewerkers bepalen we in de platforms welke activiteiten we uitvoeren. Deze nieuwe werkwijze zorgt ervoor dat de behoeften van de corporaties beter tot hun recht komen, de programma s beter aansluiten bij de actualiteit en de toegevoegde waarde van de samenwerking in Futura toeneemt. Vanzelfsprekend krijgen reeds opgestarte activiteiten uit 2012 een logisch vervolg in deze platforms en gaan we daar in 2013 mee verder. We gaan een ongewisse toekomst tegemoet, bij niemand is bekend hoe de weg er uit zal zien. We weten zeker dat de investeringsagenda de komende jaren er anders en minder vol zal uitzien. Vanuit onze missie om goed wonen in Brabant mogelijk te houden, kiezen de Futuracorporaties ondubbelzinnig voor het vormgeven van een nieuwe investeringsagenda. Die voeren we uit door op een andere manier te plannen, te werken en te sturen. Want als we blijven doen wat we deden, realiseren we minder dan nodig is. 2. Governance en legitimatie De legitimatie van de corporatiesector staat onder druk. De herzieningswet zien we als een eerste stap in een transformatieproces van het huidige volkshuisvestelijke arrangement. De ontwikkelingen in de corporatiewereld staan niet op zich zelf maar spelen zich af in een bredere context van grote veranderingen op politiek, economisch, ecologisch, sociaal-cultureel en maatschappelijk vlak. Er wordt steeds vaker gesproken over een paradigmashift. Oude oplossingen werken steeds minder. De samenleving is schoorvoetend op zoek naar nieuwe wegen. De financiële crisis en de crisis op de woningmarkt hebben direct invloed op het functioneren van de woningcorporaties en onze samenwerkingspartners. In Futuraverband werken deelnemers en partners samen aan een nieuwe toekomst. In dit programma ontwikkelen we kennis om proactief op de veranderende (regionale) context te kunnen inspelen en bestuurlijke keuzes op een moderne manier legitimeren. Naast kennisontwikkeling faciliteren we de dialoog met de omgeving van de woningcorporaties. 8 Binnen het programma Governance en legitimatie werken we met vier platforms, waarvan er één specifiek op bestuurders en één op interne toezichthouders is gericht. Met hen overleggen we over de meest actuele vraagstukken waarvoor collegiale uitwisseling gewenst is. Daarnaast werken we in twee platforms rondom de thema s lokale samenwerking en nieuwe organisatie- en sturingsvormen. 9

6 2.1 Bestuurlijk platform Futura neemt actief deel aan het landelijk debat over de toekomst van de volkshuisvesting. Daarbij gaan we altijd uit van de inzichten die we gezamenlijk vormen in Futuraverband. We reflecteren in dit strategische platform dan ook regelmatig op de volkshuisvestelijke opgave, de (toekomstige) positionering van corporaties en governancevraagstukken. Het verkennen, ontwikkelen en experimenteren met nieuwe vormen van dialoog met en aandeelhouderschap van de samenleving komt daarbij zeker aan de orde. In dit platform participeren de directeur-bestuurders van de deelnemers en partners van Futura. 2.2 Platform commissarissen Halfjaarlijks organiseren we bijeenkomsten voor de raden van commissarissen van onze vaste deelnemers. We volgen daarbij de actualiteit. Ter inspiratie brengen we als vanouds toonaangevende sprekers naar Tilburg. 2.3 Platform corporaties, gemeenten en maatschappelijk middenveld Corporaties werken op lokaal niveau intensief samen met de gemeente. Ook wordt intensief samengewerkt met andere lokale partners. We organiseren bijeenkomsten waar we samen met gemeenten en afhankelijk van het onderwerp ook met andere partners, actuele ontwikkelingen bespreken. Hierbij valt voor 2013 te denken aan prestatieafspraken en investeringen in het licht van teruglopende financiële middelen, de woonlastenontwikkeling, regionale afstemming in woningbouwprogrammering, de ontwikkelingen op het terrein van wonen en zorg en nieuwe organisatie- en samenwerkingsvormen (netwerken) in het maatschappelijk middenveld dichtbij de burger. 2.4 Platform nieuwe sturingsmethodieken Corporaties oriënteren zich op nieuwe organisatievormen en vernieuwende vormen van planning en sturing. In het platform worden innovaties voor het nieuwe plannen en het nieuwe organiseren in wisselwerking en dialoog met een diversiteit aan collega s en stakeholders gegenereerd. Uitwisseling van ervaringen, gezamenlijke product- en procesontwikkeling (methodieken, 10 instrumenten) en gemeenschappelijke inhoudelijke verdieping (ook vanuit efficiencyoverwegingen), zijn belangrijke activiteiten. Ook levert het platform een bijdrage aan de (gezamenlijke) strategische positionering van de Futuracorporaties. Doelstellingen 2.5 Met de activiteiten die plaatsvinden binnen het programma Governance en legitimatie, beogen we als corporaties gezamenlijk te werken aan de volgende doelstellingen: Bijdragen aan de strategieontwikkeling en de (gezamenlijke) strategische positionering van de Futuracorporaties die vanuit de huidige onzekere omstandigheden ook in de toekomst een goede invulling geeft aan onze maatschappelijke en volkshuisvestelijke opdracht. Het gaat daarbij om onze toekomstige functie in buurten, wijken, stad en regio. Faciliteren van de zoektocht naar nieuwe verbindingen tussen gemeenschap, overheid en markt vanuit het perspectief van het genereren van publieke waarde, dicht bij de burger. Verkennen en ontwikkelen van en experimenteren met nieuwe vormen van zeggenschap, eigenaarschap en maatschappelijk aandeelhouderschap. Verkennen van en experimenteren met eigentijdse vormen van maatschappelijke legitimatie waarbij de culturele aspecten van governance en integriteit in de organisatie centraal staan, de codes voorbij. Vertrouwd raken met vernieuwende organisatievormen. We oriënteren ons op meer open, flexibele concepten gericht op het opereren in netwerken. De toekomstige organisatievorm vraagt ook om vernieuwende vormen van leiderschap en beleidsvorming. 11

7 12 3. Civiele kracht in ontwikkelend beheren In dit programma werken we aan meer betrokkenheid van bewoners, ondernemers en andere partijen bij het wonen. Corporaties vinden hun legitimatie in een nauwe betrokkenheid van de lokale samenleving bij hun activiteiten. De uitdaging voor de komende jaren zal zijn om zeggenschap over te dragen. Minder centrale sturing vanuit de corporatie, meer decentrale sturing vanuit wisselende allianties. De Futuracorporaties willen ruimte bieden voor eigen initiatief vanuit de samenleving! Dat vraagt om een andere houding en ander gedrag van medewerkers en bestuurders. Het vraagt om ontvankelijkheid voor wensen die bewoners en ondernemers hebben en de kracht die in de wijken en buurten aanwezig is waar de corporaties hun woningbezit hebben. Dat geldt ook voor de manier waarop we kijken naar stedelijke ontwikkeling. In deze tijd van vastgoed- en financiële crisis volstaan grootschalige plannen en fysieke ingrepen niet meer. Tegelijk weten we dat veel wijken nog niet af zijn. Hoe maken we de stap van nieuwe vastgoedprojecten naar een proces van ontwikkelend beheren? Binnen het programma Civiele kracht in ontwikkelend beheren werken we met twee platforms: ontwikkelend beheren (over gebiedsontwikkeling) en bewonerskracht. We werken met een vaste groep medewerkers aan oplossingen om wijken en buurten permanent op een (economisch, sociaal en bouwkundig) vitaal niveau te houden en bewonerskracht te vinden en te benutten. We bepalen met elkaar welke informatie ontbreekt, welke goede voorbeelden uit andere steden of andere sectoren waardevol zijn om verder te onderzoeken. We zetten de succes- en faalvoorbeelden van (Brabantse) praktijken op een rij en halen wanneer nodig expertise van buiten. Platform ontwikkelend beheren 3.1 De samenleving en financiële positie van corporaties vraagt erom steeds preciezer en zorgvuldiger te kijken naar problemen en oplossingen in wijken en buurten. Lang niet altijd is het wijkniveau het meest toegesneden. En vaak is het nodig om naast huurders en huurwoningen op zoek te gaan naar mee-koppelende belangen: die van woningeigenaren, ondernemers en gebruikers van de openbare ruimte. Deze verbreding is nog nieuw en vraagt om andere coalities die inspelen op lokale omstandigheden. Dat heeft gevolgen voor de gebiedsvisies en daarmee ook voor onze vastgoedbeslissingen en leefbaarheidsinvesteringen. Bovendien willen we fysieke ingrepen beter en vaker verbinden aan sociaalmaatschappelijke vraagstukken en aan de aanwezige krachten van bewoners. Zo willen we een olievlekwerking bereiken van onze investeringen. Investeringen zijn zo niet langer eenzijdig maar geënt op wederkerigheid, waarbij we van bewoners en partners inzet vragen om het effect van onze investering te optimaliseren. Platform bewonerskracht 3.2 Het is onze missie om mensen te helpen die niet zelf kunnen voorzien in het wonen. Dat kan langs verschillende wegen. Zeker is dat het vergroten van de zelfredzaamheid van bewoners een belangrijke aanvliegroute is. Voor corporaties is daarom de kracht van bewoners van groot belang. Het is een grote uitdaging deze te vinden, aan te wakkeren en hierop te anticiperen. Daarbij is het de kunst te handelen naar de situatie: wanneer is loslaten aan de orde? Moeten er vooraf eisen worden gesteld? Essentieel is daarbij om verbinding te maken tussen formele participatie en informele initiatieven. Voor deze beweging is een omslag nodig in het denken van de corporatieprofessional: niet de systeem- maar de leefwereld centraal! Dat betekent meer betrokkenheid en meer zeggenschap en eigenaarschap van bewoners ten aanzien van de woning en de woonomgeving. 13

8 Vergaande vormen van zeggenschap vormen echter niet voor al onze bewoners de ideaalsituatie. Het gaat dan ook vooral om het flexibiliseren van ons instrumentarium voor participatie. Een opgave die niet alleen in de volkshuisvesting speelt. Wat kunnen we van anderen leren als het gaat over de inzet van vrijwilligers, het vormen van collectieve (coöperatieve) kracht en het loslaten van regels en structuren? 3.3 Doelstellingen Met de activiteiten die plaatsvinden binnen het programma Civiele kracht in ontwikkelend beheren, beogen we de volgende doelstellingen te behalen: Bijdragen aan een andere corporatiecultuur die zeggenschap en eigenaarschap van bewoners mogelijk maakt. Beter toerusten van corporaties en hun medewerkers om bewonerskracht te vinden, te waarderen, te stimuleren en te benutten. Vergroten van kennis over bewonerskracht door uitwisseling met andere sectoren zoals energie, zorg en welzijn. Vergroten van kennis en vaardigheden om als corporatie meer en betere verbindingen te leggen tussen bewoners die formeel participeren en bewoners met informele (maatschappelijke) initiatieven. Flexibiliseren van het instrumentarium voor participatie. Vergroten van kennis van gebiedsontwikkeling nieuwe stijl (ontwikkelend beheren) bij de verschillende disciplines (wonen, vastgoed, beheer). Delen van kennis en waar nodig toepassen van nieuwe vormen van gebiedsbeheer. Beter verbinden van fysieke investeringen aan maatschappelijke (gebieds)ontwikkeling en sociale stijging van bewoners. Vergroten van het maatschappelijk rendement van investeringen door de inzet van anderen voorwaardelijk te stellen voor investeringen. 4. Duurzaam vastgoed Betaalbaar en gezond wonen betekent concreet: een woning met een optimale prijs/kwaliteit verhouding voor de klant, met lage woonlasten en hoog comfort. Op die manier werken de Futuracorporaties aan betaalbaar en gezond wonen; aan duurzaam vastgoed. Met het oog op toekomstige generaties willen we dat blijvend kunnen aanbieden. Daarvoor is een procesverandering nodig en om die reden richten we ons op ketenintegratie, conceptueel bouwen en renoveren en klantgestuurd onderhoud. We ondersteunen de procesveranderingen door ontwikkeling van betrokken opdrachtgeverschap, conceptueel aanbesteden en kennisuitwisseling van technische medewerkers. Zo werken we aan het integraal samenwerken tussen corporaties, afdelingen en vakdisciplines enerzijds en tussen corporaties en leveranciers anderzijds. Daarmee kunnen we flinke kostenbesparing realiseren in onze toekomstige vastgoedontwikkelingen, omdat we efficiënter en slimmer werken. We zien dat ingrepen in het vastgoed meer aansluiten op de natuurlijke ontwikkeling die een wijk doormaakt en dat het nodig is om klanten ruimte te geven zelf de woning aan te passen aan hun leefsituatie. De bewoner komt steeds meer centraal te staan bij onderhoud, renovatie en energiebesparing. We sturen dus niet alleen op vastgoedwaarde en financiële waarde maar willen ook de klantwaarde vergroten. Binnen het programma Duurzaam vastgoed werken we met vier platforms: ketenintegratie, opdrachtgeverschap, duurzaamheid en beheer en onderhoud

9 4.1 Platform ketenintegratie Dit platform gaat over procesoptimalisatie en verandering in de bouw. Met ketenintegratie werken we aan een verbetering van de doorlooptijd, kwaliteit, prijs en klanttevredenheid. Met elkaar analyseren we pilotprojecten op hun kansen, bedreigingen en effecten. Naast specifieke projecten bespreken we ook projectoverstijgende onderwerpen zoals partnerselectie, inkoopstrategie en cultuurverandering. Door activiteiten van de Futuracorporaties waar nodig en mogelijk af te stemmen en te monitoren, borgen we kennis van ketenintegratie binnen en buiten de eigen organisatie. 4.2 Platform betrokken opdrachtgeverschap We zien dat professionaliseren van opdrachtgeverschap aan belang en noodzaak wint en dat kennisontwikkeling over bouwen renovatieconcepten zijn meerwaarde heeft. Met conceptueel bouwen deden we binnen Futura al ervaring op. Niet alleen de inkoop van bouwconcepten maar ook de marktanalyse en de marktontwikkelingen zijn belangrijk omdat de markt sneller innoveert dan de vragen van de opdrachtgever. Daar ligt dan ook een taak voor een goede opdrachtgever: hoe kunnen we de klantwaarde vergroten, hoe krijgen bewoners bij nieuwbouw en renovatie meer zeggenschap? Door een krachtenbundeling kunnen we bouw- en renovatieconcepten doorontwikkelen en stimuleren. Bovendien leidt dit tot minder onderhouds-, renovatie- en stichtingskosten. Ook hier sturen we op een goede balans tussen klantwaarde, financiële waarde en vastgoedwaarde. We maken daarbij vanzelfsprekend ook gebruik van landelijke kennis en ontwikkelingen. 4.3 Platform duurzaamheid Corporaties zijn verantwoordelijk voor de betaalbaarheid van de woningvoorraad. De energielasten worden een steeds belangrijker onderdeel van de totale woonlasten. Veelal zijn de doelstellingen en ambities benoemd. We wisselen ervaringen en werkwijzen met elkaar uit hoe deze te bereiken. Met medewerkers bepalen we op welke strategische of operationele thema s we inzoomen en waarmee we aan de slag gaan. We organiseren masterclasses met specialisten die ingaan op een techniek, proces of project ten gunste 16 van verduurzaming van de bestaande woningvoorraad en de financierbaarheid van maatregelen. Bovendien zetten we de eerste stappen voor een monitor van de activiteiten en resultaten die de Futuracorporaties ondernemen om hun woningvoorraad te verduurzamen. Platform beheer en onderhoud 4.4 Het beheer en onderhoud van de woningen is een grote kostenpost op de begroting en bepaalt in belangrijke mate het woongenot van bewoners, de hoogte van de energierekening en borging van veiligheid en gezondheid. Het afbreukrisico voor corporaties is groot als het misgaat bij technische thema s zoals asbest, legionella, open verbranders en branddoorslag. Er is veel behoefte om praktijkervaringen en kennis uit te wisselen en inspiratie op te doen voor het werkveld. Samen met een kerngroep medewerkers zorgt de werkorganisatie van Futura voor agendering en organisatie van dit platform. Doelstellingen 4.5 Met de activiteiten die plaatsvinden binnen het programma Duurzaam vastgoed, beogen we de volgende doelstellingen te behalen: Actualiseren van kennis van ketenintegratie, conceptueel bouwen en renoveren, duurzaamheid en klantgestuurd onderhoud. Uitwisselen van ervaringen, resultaten van pilotprojecten en goede praktijkvoorbeelden op deze thema s. Medewerkers zijn beter in staat om (gezamenlijk) kennis op deze thema s uit te venten: hiermee vergroot het interne draagvlak en de externe profilering. Vastgoedbeheer en opdrachtgeverschap is geprofessionaliseerd. Individuele monitoring van ketenintegratie en energiebesparing wordt uitgewisseld en waar mogelijk opgeschaald naar Futuraniveau en afgestemd op landelijke monitoring. Verlagen van onderhoudskosten, gemiddelde renovatiekosten en gemiddelde stichtingskosten door procesverbeteringen en het gezamenlijk toepassen van nieuwe concepten. 17

10 5. Klant en woningmarkt 18 In dit programma volgen we de woningmarktontwikkelingen. Dat doen we steeds meer op regionaal niveau en met een breed perspectief. We bekijken daarbij op welke wijze we de externe (regionale) ontwikkelingen kunnen vertalen naar het vastgoedbeleid van de corporaties. Waarop borging in het portefeuillebeleid kan plaatsvinden. Wanneer we kijken naar de woningbouwprogrammering zien we kleinschaliger, flexibeler en gedifferentieerder projecten. Ook zien we dat de werelden van wonen en zorg juridisch en financieel gescheiden worden. In de praktijk komen ze misschien wel dichter bij elkaar te liggen, bijvoorbeeld door het realiseren van kleinschalige zorgvoorzieningen of het mogelijk maken dat ouderen langer zelfstandig wonen. In dit programma onderzoeken we de corporatiekansen. Naast de ontwikkelingen op de woningmarkt onderzoeken we nieuwe concepten van klantbenadering. Steeds meer dienstverleners gaan over tot het (gedeeltelijk) digitaliseren van de dienstverlening. Wanneer ook nog eens gevraagd wordt om meer efficiency, kunnen corporaties niet anders dan hun dienstverlening anders organiseren. We bekijken hoe dit het beste kan, met de klant van vandaag en morgen in beeld. Binnen het programma Klant en woningmarkt werken we met drie platforms: vastgoed, wonen-welzijn-zorg en dienstverlening. Vanuit de behoefte van de deelnemende corporaties werken deze platforms in projecten en aan activiteiten. De medewerkers verkennen met elkaar welke thema s van belang zijn en of hierbij externe inspiratie of ondersteuning nodig is. Daarbij proberen we ook te sturen op een bundeling van onderzoeks- en adviescapaciteit. We starten wanneer er concrete onderzoeksvragen spelen. Platform vastgoed 5.1 Met een groep vastgoedspecialisten besteden we intensief aandacht aan scenarioanalyses en portefeuillebeslissingen, de ontwikkelingen op de woningmarkt, methoden en technieken van portefeuillebeleid. Thema s die in 2013 de revue zullen passeren zijn de huisvesting van de middengroepen in relatie tot de betaalbaarheid van de voorraad, exploitatie van wijkpunten en commercieel vastgoed en het verkopen van woningen. Gerichte vragen vanuit vastgoedontwikkeling en vastgoedbeheer van de corporaties kunnen leiden tot gezamenlijke uitvoering of begeleiding van onderzoeken op projectniveau, zoals het in beeld brengen van de marktpositie van een bepaald complex. Doelstellingen: Uitwisselen en kennisnemen van ervaringen met vastgoedbeleid in de corporaties. De deelnemers hebben up to date kennis van methoden en technieken van portefeuillebeleid. Gezamenlijke agendering en analyse van thema s op het gebied van portefeuillebeleid, om zo efficiënter te werken. Het samenbrengen en flexibiliseren van de inzet (en expertise) van medewerkers. Platform wonen-welzijn-zorg 5.2 Ontwikkelingen in het wonen en de zorg raken elkaar in toenemende mate. Het is duidelijk dat mensen graag langer zelfstandig willen (of moeten) blijven wonen. Dit betekent dat het aantal mensen met een zorgvraag in corporatiewoningen toeneemt. Allerlei vragen komen op: Welke rol hebben corporaties bij het faciliteren van de zorg voor bewoners van hun woningen? Kunnen mantelzorgers voorrang krijgen bij de woonruimteverdeling? Hoe kunnen corporaties het elkaar helpen faciliteren? Zouden meerdere (eenzame) ouderen onder begeleiding in een reguliere woning kunnen samenwonen? In dit platform met specialisten op het snijvlak van wonen-welzijn-zorg gaan we in op de bovenstaande vragen. 19

11 Doelstellingen: Uitwisselen van ervaringen en gezamenlijk doorgronden van (effecten van) nieuwe wetgeving en ontwikkelingen op het snijvlak wonen-welzijn-zorg. Gezamenlijk nadenken over de ontwikkeling en toepassing van nieuwe woonoplossingen. Ontwikkelen van nieuwe concepten om bewoners in hun zelfredzaamheid te faciliteren. Uitwisselen van ervaringen en het gezamenlijk opdoen van kennis omtrent de vorming van organisatienetwerken in wonen-welzijn-zorg. Optimaliseren van de mix van kanalen per dienst, Click-Call- Face, om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de behoefte van de klant. Verhogen van de kennis en de uitwisseling van ervaringen over een klantcontactcentrum. Bevorderen van efficiency binnen de corporaties door het uitwisselen van ervaringen over procesoptimalisatie en toepassen van leanprincipes. Het ontwikkelen en toepassen van klantcommunicatiestrategieën bij de introductie van nieuwe werkwijzen in de dienstverlening. 5.3 Platform dienstverlening In de dienstverlening van de corporatie spelen twee begrippen een belangrijke rol namelijk het optimaal bedienen van de klant en efficiënt werken. Door de gewijzigde context voor de corporaties krijgt efficiënt werken een zwaarder gewicht. Het leidend dienstverleningsprincipe van de corporatie schuift op naar operational exellence. De vraag is hoe er een balans gevonden kan worden tussen efficiënt werken en het realiseren van klantwaarde. Dit kan door met een innovatieve bril te kijken naar deze (schijnbare) tegenstelling. Bij innovatie gaat het vooral om een andere inrichting van de dienstverlening. Daarbij is digitalisering een belangrijk speerpunt. De efficiency in de dienstverlening is vooral gericht op een betere en snellere afhandeling van de klantcontacten. Doelstellingen: Ontwikkelen van een dienstverleningattitude die aansluit bij de behoefte van de klant. Ontwikkelen van werkwijzen en/of instrumenten die dienstverleners binnen de corporatie helpen in het optimaal bedienen van de klant. Operationaliseren van operational excellence als leidend principe van dienstverlening voor de corporatie. In beeld brengen van organisatorische randvoorwaarden om dienstverlening vanuit klantperspectief te optimaliseren

12 6. Kennisplatforms Futura werkt al langere tijd met platforms waarin specialisten elkaar binnen de eigen discipline ontmoeten. Die disciplines zijn finance & treasury, personeel & organisatie en informatisering & automatisering. In onze kennisplatforms zitten de mensen die de harde kern vormen van onze samenwerking. De platforms staan open voor iedereen binnen Futura (deelnemers en partners). We streven naar een continue bemensing omdat dit bijdraagt aan vertrouwen en openheid. Dat is nodig om kennis en praktijken te delen en te ontwikkelen. Platform finance & treasury Er zijn zes bijeenkomsten voor financieel specialisten: kennisuitwisseling en discussies over actualiteiten en lopende zaken rondom financiën, fiscaliteiten, treasury, contacten met het Waarborgfonds, het Centraal Fonds en andere relevante externe toezichthouders. De groep wordt naar behoefte aangevuld met specialisten over een bepaald onderwerp. Minimaal één themabijeenkomst wordt georganiseerd aan de hand van de actualiteiten en is bedoeld voor een bredere doelgroep dan alleen financiële specialisten zoals beleidsmedewerkers en managers. Ook kijken we hoe we op termijn moeten omgaan met arbeidsmarktcommunicatie, rekening houdend met de demografische ontwikkelingen. Vanuit dit platform worden weer vier Futuracolleges georganiseerd (een succes in 2012!), met de volgende thema s: persoonlijke effectiviteit, sterk in je netwerk, omgaan met onzekerheid (zeker is dat niets zeker is) en eigenaarschap bewoners. Nieuw is dat we in 2013 een inspiratieprogramma aanbieden voor medewerkers die het verschil maken in onze organisatie, als blijk van waardering en om ze te blijven binden en boeien. Inspiratie en persoonlijke effectiviteit is de leidraad in dit programma. Platform informatie & automatisering Het belang en de afhankelijkheid van informatie neemt toe: I&A is steeds meer een managementvraagstuk, waarbij de samenwerking tussen de business (frontoffice en backoffice) en ICT centraal komt te staan. Samenwerking op het gebied van I&A draagt bij aan het verhogen van de kwaliteit en het meer efficiënt inrichten van onze werkprocessen en informatievoorziening. Zes keer per jaar komt een groep van I&A-verantwoordelijken bij elkaar, gericht op kennisdeling over nieuwe ontwikkelingen zoals sourcing (wat zelf doen, wat samen doen, wat uitbesteden), cloudcomputing, lean ICT, ondersteuning van een KCC en ontwikkeling van mobiele toepassingen (waaronder apps). 22 Platform personeel & organisatie P&O-medewerkers gaan met elkaar op zoek naar manieren waarop zij (en anderen) corporatiemedewerkers kunnen faciliteren in het omgaan met de voortdurend veranderende samenleving. Waarmee moeten de corporatiemedewerkers straks uitgerust worden? In vier kennisplatforms hebben we volop aandacht voor de impact van het reageerakkoord op corporaties, update arbeidsrecht en arbeidsvoorwaarden Nieuwe manier van werken, de mogelijke interventies van P&O bij de veranderopgave per corporatie. 23

13 7. Efficiency deelnemers Dat wat we samen sneller, beter, slimmer en/of goedkoper kunnen regelen, doen we in principe in Futuraverband. Dat is de komende jaren niet langer een keuze maar ook een noodzaak gezien de toenemende financiële druk. Juist maatschappelijke ondernemingen zijn het aan de buitenwereld verplicht om efficiënt en effectief te werken. Kwaliteit van dienstverlening en efficiency gaan daarbij hand in hand. In al onze programma s richten we ons op een sterke samenhang van innovatiekracht en het bevorderen van efficiency en effectiviteit. Daarnaast richten de deelnemende corporaties in Futura zich in het efficiency- en effectiviteitsprogramma expliciet op de vraag of de individuele corporatie wel de juiste schaal is om een bepaald proces goed en goedkoop te organiseren. We onderzoeken de komende periode op welke wijze en in welke mate we een aantal activiteiten en bedrijfsprocessen beter en efficiënter samen kunnen organiseren en zetten dit vervolgens om in (een) passende en eigentijdse organisatievorm(en). In 2012 hebben we plannen van aanpak ontwikkeld op het gebied van financiering en centrale inkoop. In januari 2013 wordt de koers voor de komende periode uitgezet en in een apart plan verder uitgewerkt. Dit programma is uitsluitend bestemd voor de deelnemers. 8. Opleidingen Het opleidingsprogramma van Futura maakt het mogelijk dat mensen uit de corporaties in een informele sfeer collega s met dezelfde functie elders in Brabant leren kennen. Daarom kan iedereen zich hierop inschrijven. Vanzelfsprekend heeft iedere opleiding ook een direct effect voor de betrokken medewerker. Incidenteel vullen we ons opleidingenaanbod aan met cursussen en intervisiegroepen op verzoek. Introductieprogramma Nieuwe medewerkers kunnen drie (ook los te volgen) modules volgen: De generieke module is een echte kennismakingsmodule waarin geschiedenis van de volkshuisvesting en maatschappelijk ondernemen centraal staan. De operationele module is voor medewerkers met een operationele functie. In deze module staan de hoofdprocessen van een woningcorporatie centraal. De strategische module is voor medewerkers met een meer strategische functie. In het programma staan financiën, vastgoedontwikkeling en innovatie centraal. Huurrecht: basis en update Er is een tweedaagse Basiscursus Huurrecht Woonruimte en een ééndaagse cursus Update Huurrecht Woonruimte. Deze cursussen zijn geschikt voor corporatiemedewerkers in het verhuurproces maar ook medewerkers die anderszins klantencontacten hebben

14 Projectmatig werken: opdrachtgevers, projectleiders en projectmedewerkers In Futuraverband worden projectleiders en projectmedewerkers al jaren getraind in projectmatig werken volgens een beproefde methodiek. Om het geleerde direct te kunnen toepassen in de praktijk is een aantal tools beschikbaar dat deze methodiek ondersteunt. MBO Wijkwerk Deze tweejarige praktijkopleiding is speciaal gerealiseerd voor huismeesters, buurtmeesters, wijkmeesters en mensen in vergelijkbare functies. De opleiding richt zich vooral op het ontwikkelen van een integrale kijk op het eigen werkgebied. Naast vele andere onderwerpen komen leefbaarheid en duurzaamheid uitgebreid aan de orde. De opleiding wordt afgesloten met een diploma op niveau MBO-3. Leanmanagement In samenwerking met Symbol BV heeft Futura een training van vier dagen leanmanagment ontwikkeld. Leanmanagement is een methodiek waarmee activiteiten in de huidige situatie in kaart worden gebracht en er wordt nagegaan of een activiteit toegevoegde waarde heeft voor de klant. Ook wordt gekeken naar verspilling binnen de processen. Futura Academie De Futura Academie draait om personeelsontwikkeling van medewerkers van deelnemers en partners van Futura. De Futura Academie is een gemeenschappelijk leerhuis waarin bestaande en nieuwe Futura-opleidingen, de Futuracolleges en inspiratieprogramma s worden ondergebracht. In 2013 zetten we hiervoor vervolgstappen. Workshops communicatie In 2013 organiseren we twee workshops van twee dagdelen. De thema s bepalen we met de communicatiemedewerkers binnen de Futuracorporaties. Financiën De financiën van de corporatie zijn de afgelopen tijd steeds belangrijker geworden. Het is daarom belangrijk te weten waar de financiële manager het over heeft. Futura organiseert de cursus financiën voor niet financiële functies. Er zijn twee varianten, één voor managers en een voor medewerkers. Marketing In samenwerking met een adviesbureau is de cursus marketing voor corporaties ontwikkeld. In deze tijden van tegenvallende verkopen is het belangrijk om voldoende kennis te hebben van (groepen) klanten en hoe deze op innovatieve wijze te bereiken

15 9. Beheer Ook dit jaar voeren we het beheer uit voor een aantal diensten, producten en handboeken waarmee de Futuracorporaties werken. Zo zorgen we voor actuele handboeken voor de onderwerpen: bijzondere doelgroepen, maatschappelijk vastgoed, woonverzekeringen en het handboek gezond binnenklimaat. Bij dit laatste onderwerp blijven we onze rol als stakeholder bij o.a. de GGD vervullen. Daarnaast analyseren we de implementatie van het FSC-beleid. Zo blijven we monitoren en elkaar informeren of de inkoop van FSChout op een goede wijze gebeurt: hoe wordt het hout ingekocht en op de naleving van de inkoopeisen gestuurd en gecontroleerd? Binnen Futura kopen we diensten en materialen gezamenlijk in. Al die contracten worden beheerd en we onderhouden contacten met vertrouwde en toekomstige leveranciers. Natuurlijk bieden we partners de kans mee te doen in onze bestaande inkoopcontracten, want door gezamenlijke inkoop worden tienduizenden euro s bespaard! Natuurlijk is naast inkoop ook overleg met leveranciers nodig. Voor ict-gerelateerde onderwerpen is een permanent inkoopteam actief. In 2013 beheren we de volgende contracten: Segment Kantoorgerelateerd Personeelgerelateerd Automatisering Communicatie Professionele diensten Onderhoud en service Contract Inkoop kantoorartikelen Detacheringkrachten Collectieve ziektekostenverzekering personeel Collectieve ongevallenverzekering personeel Adviseur ICT Computersupplies Levering DIS toepassing Ondersteuning ICT diensten Printertikken Vaste telefonie Mobiele telefonie Telecommunicatie adviezen Opstalverzekering Glasverzekering Huisbankierschap Adviseur juridische zaken Treasury ondersteuning/adviezen Liftonderhoud 28 29

16 10. Futura als partij Futura kent drie functies. Twee ervan stonden in de voorgaande hoofdstukken: producent en platform. De derde functie, partij, komt in dit hoofdstuk aan bod Volkshuisvestelijk belang in Brabant In onze missie staat niet voor niets dat we er zijn om de volkshuisvesting te verbeteren, te vernieuwen, te inspireren zodat we naar beste vermogen bijdragen aan de kwaliteit van wonen en leven van mensen. Veel werk zit in het behartigen van het volkshuisvestelijk belang in Brabant. En toch is Futura geen lobbyclub. We hebben 'gewoon' een onderbouwde mening over wat goed en wat minder goed is voor de volkshuisvestelijke zaak in Brabant. Die mening brengen we gevraagd en ongevraagd naar buiten. We beïnvloeden altijd door de inhoud die we meebrengen. Die inhoud brengen we naar voren aan vele vergadertafels, fora, symposia en wat dies meer zij. Met het delen van onze kennis hebben we uiteraard wel een doel voor ogen: we hopen de volkshuisvestelijke agenda mee te bepalen en besluitvorming te beïnvloeden. Natuurlijk leveren al die contacten ook weer nieuwe inzichten op voor onze programma s Samenwerking om niet Futura werkt daar waar nuttig en nodig samen met andere organisaties. Dat zijn er inmiddels te veel om op te noemen. Nederland is in rap tempo een 100% netwerksamenleving geworden, te oordelen naar het aantal contacten dat we onderhouden! Hoewel we in principe 'samenwerken om niet' moeten er natuurlijk wel middelen voor zijn. Het gaat dan om indirecte kosten (uren, reiskosten et cetera). We zoeken regelmatig de samenwerking op met de provincie Noord-Brabant, bijvoorbeeld als we meedenken in één van hun visieplatforms (o.a.wonen zorg en welzijn en het platform wonen). 30 We hebben korte lijnen met het ministerie, de Stichting Experimenten Volkshuisvesting en Kei (beide opgegaan in de nieuwe organisatie Platform 31) het Centraal Fonds, het Waarborgfonds, de Corporatie Vastgoedindex, Aedes. Daarnaast zijn we ook actief betrokken bij de ontwikkelingen in de bouwwereld rondom ketenintegratie. Betaalde netwerken 10.3 Aan een aantal netwerken zijn directe kosten verbonden zoals: Rex Group We leren van en doen onderzoek met collega corporaties in internationaal verband binnen de Research and Exchange Group. Platform 31 De Futuracorporaties zijn gezamenlijk partner van Platform 31 (voorheen Kei, SEV, NICIS en NIROV). Centrum voor Bestuur van de Maatschappelijke Onderneming (CBMO) Futura levert een bijdrage aan de financiering van het in 2008 onder de vleugels van het Tilburg Institute for Academic Studies (Tias) opgerichte Centrum voor het Bestuur van de Maatschappelijke Onderneming. Wanneer Futuracorporaties onderzoeksvragen hebben waarvoor wetenschappelijke inzet nodig is, kan het CBMO hierin een rol spelen. Treco Treco is een Europees samenwerkingsverband van corporaties om ervaringen uit te wisselen op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing in woningprojecten. Dit gebeurt door middel van presentaties en bezoeken van specifieke projecten in corporaties die langdurig worden gevolgd. 31

17 Netwerk conceptueel bouwen Het Netwerk conceptueel bouwen streeft ernaar dat de bouw meer klantgericht, beter en praktischer wordt om zo te voorzien in behoeften van klanten en maatschappij. Organisaties worden meer onderscheidend en krijgen zo ruimte voor groei en een beter resultaat. Door samen te werken wordt de boodschap sterker. Door kennis te delen, komen we sneller vooruit tegen lagere kosten. Dag van de huismeester Futura participeert in het platform van de dag van de huismeester. De huismeester staat het dichtst bij bewoners en is dan ook een belangrijke medewerker van de corporatie. In dit platform werken we aan het professionaliseren van het vak huismeester. Corpovenista Platform Corpovenista ontwikkelt kennis over de wijkaanpak en legt hierin verbanden tussen de ontwikkeling van de wijk, de emancipatie van bewoners en de waarde van het vastgoed. In dit platform zijn twee Futuracorporaties actief en via die wijze zorgt Futura voor verdere verspreiding van de opgedane kennis. 11. Meedoen? Waarom meedoen in Futura? Omdat we het gezamenlijk belangrijk vinden dat we naar beste kunnen bijdragen aan de kwaliteit van leven van mensen in Brabant. Langs de weg van het wonen. Vanuit maatschappelijke betrokkenheid. Platform: Onze platforms staan in het teken van kennis creëren en uitwisselen. Brabantse corporaties die mee willen doen in dit spel van 'halen en brengen' kunnen jaarlijks op onze platformbijeenkomsten intekenen. Producent: We draaien elk jaar projecten waarop eveneens kan worden ingetekend. Partij: Futura brengt vernieuwende inhoud en voedt zo de discussie. Dat levert op in termen van beïnvloeding van de volkshuisvestelijke agenda. We zijn er trots op dat we vaak gevraagd worden als gesprekspartner door collega-organisaties uit het middenveld en door overheden. In Futuraverband kan een corporatie deelnemer, partner of klant zijn. In 2013 hopen we nieuwe partners aan ons samenwerkingsverband toe te voegen! 32 33

18 Deelnemers Deelnemers zijn corporaties die samen het hart van Futura vormen. Zij bepalen de agenda. Zij betalen ook de vaste kosten. We zijn zuinig op wat we in de loop der jaren hebben bereikt en realiseren ons ook dat een netwerk als Futura kwetsbaar is. Om die redenen staan we alleen open voor deelnemerschap van corporaties waarmee we ambities en inhoudelijke agenda delen. Met potentiële deelnemers nemen we op eigen initiatief contact op. In 2013 vormen de woningcorporaties AlleeWonen (Breda en Roosendaal), Casade (Waalwijk en Loon op Zand), WonenBreburg (Breda en Tilburg) en Zayaz ( s Hertogenbosch) onze deelnemers. Partner of klant worden? We werken niet met standaardformulieren waarmee u zich kunt inschrijven als klant of partner: samenwerken in Futura is niet vergelijkbaar met een bestelling plaatsen. Liever maken we een afspraak voor een persoonlijk gesprek. U kunt het beste bellen of mailen met directeur Jan Kammeyer, , j.kammeyer@futurawonen.nl dan spreken we de mogelijkheden graag met u door! Partners Naast vaste deelnemers richt Futura zich ook op andere corporaties in Brabant. Dat kunnen stedelijke corporaties zijn, maar ook corporaties die actief zijn in de Brabantse dorpen zijn van harte welkom. Een aantal activiteiten zijn exclusief voor onze vaste deelnemers maar bij de meeste projecten en activiteiten verwelkomen we graag collega s. Partners werken per platform of project mee volgens de Futuraformule. Dat wil zeggen dat de corporatie én uren levert, én expertise én bijdraagt in de kosten. Waarmee we uiteindelijk sneller, beter en/of goedkoper kunnen ontwikkelen dan dat ieder het voor zich doet. In 2013 vormen de woningcorporaties Aert Swaens (Veldhoven), Domein (Eindhoven), Thuisvester (Oosterhout en Rucphen), Vieya (Dongen), Woonbedrijf (Eindhoven) en Woonpartners (Helmond) onze partners. Klanten Een derde mogelijkheid om samen te werken met Futura is om klant te worden. Dit kan door uitontwikkelde diensten en producten te kopen (bijvoorbeeld het handboek gezond binnenklimaat). Of door deel te nemen aan de opleidingen die we organiseren (bijvoorbeeld de cursus voor nieuwe medewerkers in de corporatiesector). Het is ook mogelijk om medewerkers van Futura tegen uurtarief individuele opdrachten te laten verzorgen. In alle gevallen maken we vooraf heldere afspraken die we schriftelijk vastleggen

19 Futura Professor de Moorplein DR Tilburg Postbus JG Tilburg t info@futurawonen.nl