Masterplan Hertogensite De visie van Groen Leuven

Transcriptie

1 Masterplan Hertogensite De visie van Groen Leuven Sinds 24 november is het masterplan voor de nieuwe Hertogensite publiek gemaakt. Het masterplan wordt besproken in de vergadering van de gemeenteraad van maandag 8 december. Het masterplan is te vinden op deze pagina van de website van Leuven. In deze nota vatten we de visie samen van Groen Leuven op dit masterplan. Proces We zijn blij dat het stadsbestuur ervoor heeft gekozen om een participatietraject op te starten voor de opmaak van het masterplan van de Hertogensite. Dit zou het begin moeten worden van een beleidspraktijk waarin het uittekenen van een participatietraject vanzelfsprekend wordt. De ervaring met het participatieproces was relatief goed, maar zeker nog niet perfect. Veel mensen die meewerkten aan het proces bleven vragen houden bij het statuut van de inspraak. Die kwam immers erg laat in het proces, waardoor men eigenlijk enkel kon reageren op een plan van een projectontwikkelaar. 1

2 We zijn wel tevreden dat het masterplan in een aantal opzichten is bijgestuurd, op basis van het participatieproces. Zo is het uitbreiden van de centrale groene zone (33) een goede zaak. Het blijft een probleem dat dit plan uiteindelijk al te zeer als een afzonderlijk project werd beschouwd. Een groot probleem, ook voor wie meewerkte aan het participatieproces, is dat onvoldoende duidelijk was hoe de ontwikkeling van deze belangrijke site zich verhoudt tot de ontwikkeling van de stad als geheel. Men kan die visie niet zomaar overlaten aan een projectontwikkelaar. Dat bleek onder meer uit de discussie over de gewenste mobiliteitsstructuur (parkeernorm, terugdringen auto-afhankelijkheid, structuur openbaar vervoer, fietsbeleid). Wonen Deze zone ligt op een strategische plek in het binnenstedelijk gebied. Gezien de locatie vinden we het aantal woningen dat op de site wordt voorzien aanvaardbaar. Dat wil nog niet zeggen dat we het eens zijn met de manier waarop de woningen verdeeld zijn over de site. Kiezen voor verdichting in een binnenstedelijk gebied is een goede zaak. Een hoge woondichtheid moet wel op een kwaliteitsvolle manier gebeuren. Alleen als er voldoende kwaliteitsvolle publieke groene ruimte is, is een relatief grote dichtheid leefbaar. Op dit vlak zijn we relatief tevreden. We vinden het een goede zaak dat vergeleken met eerdere versies van het ontwerp de centrale groene parkzone (33) groter geworden is. Dat er daarvoor wat meer in de hoogte wordt gebouwd, is aanvaardbaar. Wat we echter geen goed idee vinden is om op deze site toch nog grondgebonden (eengezins)woningen te voorzien, met telkens een privétuin (20 en 29). Het is perfect mogelijk te kiezen voor een woningtypologie die eengezinswoningen (bv. gestapeld) voorziet met een collectieve tuin. Dat men privétuinen omschrijft als semipubliek (= het is privé, maar je mag er ook naar kijken) is redelijk cynisch Het voorzien van de mogelijkheid van hoogwaardig openbaar vervoer over de site is goed, maar dat dit qua ruimte-inname enkel zou gaan ten koste van de groenzone is minder goed. Een extra argument om het voorstel van de grondgebonden eengezinswoningen te herzien. Of er al dan niet een podiumkunstenzaal komt aan de Brusselsestraat (39) bepaalt wel in grote mate wat er op de rest van de site kan gebeuren. Als de zaal er niet komt, zijn er mogelijkheden om meer woningen op die plek te voorzien, waardoor er elders minder hoog moet worden gebouwd. Duidelijkheid over de haalbaarheid van de zaal is relatief snel nodig. Er zou gedacht worden aan de mogelijkheid voor cohousing (16). Dat is een goede zaak, maar we zouden dit graag explicieter als ambitie willen zien. Wat het wonen betreft, spreekt men wel over een mix van functies en over een aanbod voor verschillende doelgroepen, maar dat is op zich nog geen garantie op voldoende echt betaalbare woningen. Er is alleen een afspraak dat er 10% sociale woningen zullen komen, maar we zouden graag ook op dit vlak een sterkere ambitie willen zien. Mobiliteit Op dit vlak zijn er enkele goede keuzes en enkele gemiste kansen. Het masterplan kiest nog niet resoluut voor een duurzaam toekomstgerichte mobiliteitsvisie. Er worden openingen gemaakt naar fiets en openbaar vervoer, maar de onderliggende visie blijft er een van automobiliteit. Voor een stad die klimaatneutraal wil worden is dat geen goede keuze. We zijn teleurgesteld dat het masterplan kiest voor een te hoge parkeernorm van 1,3 of 1,2 per gezin. In de toelichting wordt nog gesuggereerd dat het aantal parkeerplaatsen nog zou kunnen dalen na een aanpassing van de parkeernorm door de stad. We hadden liever gezien dat dit project nu al zou kiezen voor een lagere parkeernorm. Men zou tegelijk structureel kunnen kiezen voor autovrij wonen en autodelen. Zo zou je een extra bonus kunnen geven voor wie hier komt wonen zonder eigen auto. Je kunt perfect een aantal Cambioplaatsen integreren in het project. Op dit vlak zou het masterplan moeten worden bijgestuurd. 2

3 Daarbij aansluitend is het op zich een goede zaak dat het aantal parkeerplaatsen dat zal bediend worden via een ingang in de Minderbroedersstraat al is gedaald tegenover een eerder ontwerp. Er komt nu wel een extra parking met ingang langs de Brusselsestraat, dus al in de zone die volgens het stadsbestuur autoluw zal worden. Een aanpassing van de parkeernorm dringt zich dus zeker op. We zijn blij dat de mogelijkheid van hoogwaardig openbaar vervoer op de site zelf voorzien is. Zo kan op termijn een tram of trambus worden geïntegreerd in een eigen bedding. Als de podiumkunstenzaal er komt, zou zo ook een halte kunnen worden voorzien net naast de zaal (38), waardoor een perfecte ontsluiting is gegarandeerd (ook voor wie naar een randparking wil). Het is een goede zaak dat fietsroutes voorzien zijn op de site. Deze moeten wel voldoende robuust zijn om onder meer stromen van fietsende leerlingen en studenten aan te kunnen. Verder willen we dat er voor de bewoners een voldoende ruim aantal fietsstallingen wordt voorzien (zelfs in veel nieuwbouwprojecten worden er nog altijd relatief meer autoparkeerplaatsen dan fietsplaatsen voorzien). In de documenten is geen cijfer te vinden over de parkeernorm voor fietsenstallingen. Die zou toch hoger moeten liggen dan die voor auto s. Het aantal fietsenstallingen dat nu voorzien is voor bezoekers (300) is ook te laag. Zeker als de podiumkunstenzaal er komt, zijn er heel wat meer nodig. Energie en klimaat Hele site moet modelproject worden op het vlak van duurzame energie en klimaatneutraliteit. Op dat vlak blijven we voorlopig nog erg op onze honger. Het is een goede zaak dat de ontwikkelaar wil werken aan een vorm van collectieve energievoorziening op de site. Tegelijk zouden we ook willen zien dat er nu al veel uitdrukkelijker wordt gekozen voor een ambitieuze norm op het vlak van duurzaamheid. Voor ons zou de passiefstandaard de norm moeten zijn, en dat zou nu al als ambitie moeten gelden. Tijdens ons eerste stadscongres pleitten we voor het installeren van een klimaattoets. Die moet zeker hier gedaan worden, onder meer om te zien in welke mate deze site klaar is voor adaptatie (voldoende buffercapaciteit, doorlaatbare oppervlakten, tegengaan hitte-eiland, klaar voor mogelijke overstromingen, ). We kunnen nu alleszins al zeggen dat er nood is aan meer waterbuffering. In de toelichting is er al sprake van het hitte-eilandeffect en van een screening van het project via de Duurzaamheidsmeter Vlaanderen. De intentie om duurzaamheid te integreren in het project is een goede zaak, maar we zouden dit veel duidelijker als ambitie willen zien. De Hertogensite is een van de laatste grote binnenstedelijke ontwikkelingsgebieden. Om echt een modelsite te worden op het vlak van duurzaamheid is een veel scherpere ambitie nodig. Die houdt ook in dat men veel consequenter kiest voor een duurzame mobiliteit. Natuur We zijn blij dat eerdere ontwerpen in positieve zin zijn bijgestuurd, waardoor er nu een grotere groenzone is voorzien. Het semipublieke groen blijft een minpunt, zeker als men die plekken zou meerekenen als argument om te bewijzen hoe groen de site wel is. De totale groene ruimte is 1,6 ha (zonder het water), de centrale groene ruimte is 1 ha. Te veel is dit dus zeker niet. Gezien de plaats in het binnenstedelijk gebied, waar er een hoge woondichtheid is, is er echt nood aan een ruim kwaliteitsvol en publiek groen gebied. We vragen dat men bij de uitwerking van het publiek domein kiest voor kwaliteitsvol groen. We hebben ook geen nood aan braaf groen, bomen in bloembakken zijn geen optie. Een structurele samenwerking met de Leuvense natuurverenigingen is hier aangewezen. Maximaal werk maken van gevelgroen en groendaken is eveneens nodig. 3

4 Verschillende functies De vraag of de nieuwe podiumkunstenzaal al dan niet op deze locatie komt, is cruciaal voor de verdere uitwerking en invulling van de hele site. We zijn zeker voorstander van een nieuwe podiumzaal, maar daarom nog niet noodzakelijk van deze locatie (39). Door de Cultuurkoepel werden drie mogelijke locaties voor de zaal onderzocht. Volgens ons biedt een situering op de huidige busstelplaats meer voordelen, onder meer voor mobiliteitsafwikkeling. Als de zaal uiteindelijk niet op deze locatie zou komen, kan het woonprogramma over de hele site anders worden ingevuld (onder meer minder de hoogte in). Het is dan ook van groot belang dat er snel duidelijk komt over de haalbaarheidsstudie voor de podiumkunstenzaal. Als de zaal wel op deze locatie komt (in de toelichting spreekt men over eventueel een podiumkunstenzaal ) zijn er nog enkele belangrijke randvoorwaarden. Volgens de Cultuurkoepel moet de inplanting om rendabel te zijn (en voor subsidiëring in aanmerking te komen) ruimte geven voor twee zalen, de integratie van het conservatorium, een congresfunctie en een foyer. Het is nog steeds niet duidelijk of wat nu in het masterplan staat voor die functies ruim genoeg is. We hebben verder grote problemen met het mobiliteitsverhaal dat het stadsbestuur vertelt rond deze locatie voor de podiumkunstenzaal. In die argumentatie wordt de link gelegd met de mogelijke Bruulparking. Die parking is om allerlei redenen een heel slecht idee. Ook het gebruiken van de zaal als argument voor de Bruulparking (of omgekeerd) is verkeerd. Belangrijke cultuurhuizen in de grotere steden kiezen uitdrukkelijk voor een ontsluiting via openbaar vervoer. Zo kiest de AB in Brussel uitdrukkelijk in haar werking voor het openbaar vervoer. Wie naar een concert in Vorst Nationaal gaat, krijgt een gratis ticket voor het openbaar vervoer in Brussel. Wie vanuit Leuven met de auto naar het Sportpaleis in Antwerpen gaat, parkeert in de buurt van het Bouwcentrum en gaat dan verder met de tram. Waarom zou dat ook in Leuven niet kunnen? Zeker als je kiest voor hoogwaardig openbaar vervoer tot vlak tegen de site, met aansluiting op randparkings, is er geen enkele reden om te blijven vasthouden aan achterhaalde oplossingen. Uit een publieksenquête bij het publiek van 30CC/Tweebronnen bleek overigens dat 40% van de mensen per fiets komt. Als men dus iets moet voorzien hier, dan is het wel een grotere fietsenparking. We zijn het eens met de voorziene zorgfuncties op de site. Het is een goede zaak dat hier een woonzorgzone zal komen. Erfgoed We vinden het goed dat er aanzienlijke inspanningen worden gedaan om het erfgoed te behouden. Samengevat De Hertogensite is een van de laatste grote binnenstedelijke ontwikkelingszones in Leuven. Deze site zou in alle opzichten hét paradepaardje moeten worden van een toekomstgerichte stedelijke visie die kiest voor klimaatneutraliteit en -bestendigheid, ecologisch duurzaam en tegelijk betaalbaar wonen in nieuwe woonvormen, duurzame mobiliteit en een versterking van kwaliteitsvolle groene ruimte. Het masterplan Hertogensite zoals het nu voorligt zet enkele stappen in de goede richting, maar is in te veel opzichten een gemiste kans. Het stadsbestuur heeft eindelijk een begin gemaakt met een beleid van participatieve planning. Het participatietraject was verdienstelijk en heeft gelukkig geleid tot een bijsturing van de plannen op een aantal punten. Tegelijk bleek het gewicht van de ontwikkelaar in het proces te groot: men moest zich uitspreken over een plan. Beter was geweest om eerder in het proces met de participatie te beginnen. Het gebrek aan koppeling met een ruimere visie op de stedelijke ontwikkeling (zeker op het vlak van mobiliteit) legde een hypotheek op het proces. 4

5 Het masterplan zoals het nu voorligt, moet op een aantal punten nog serieus worden verbeterd om te worden wat het zou kunnen en moeten zijn. Groen vraagt een veel sterkere ambitie voor ecologisch duurzaam en betaalbaar wonen en voor een klimaatneutrale mobiliteit. 5