1 JAAR GENDERKAMER. Zacht als het kan, hard als het moet

Transcriptie

1 1 JAAR GENDERKAMER Zacht als het kan, hard als het moet

2 Zacht als het kan, hard als het moet GENDERKAMER VESTIGT ZICH IN MENSENRECHTENLANDSCHAP Sedert 15 september 2016 (stilzwijgende verlenging samenwerkingsakkoord Unia) is het duidelijk dat ook de Genderkamer, als bestrijder van discriminatie op grond van geslacht, alleszins nog de hele resterende legislatuur actief zal blijven, net zoals de huidige Vlaamse Ombudsman trouwens (mandaat zopas verlengd tot 2022). Wat de verdere toekomst van de Genderkamer betreft, is de ombudsman er zich van bewust dat de debatten in een ruim perspectief zullen doorgaan en daarmee ook zullen raken aan de andere mensenrechteninstellingen zoals een op te richten nationaal mensenrechteninstituut. De ombudsman heeft echter ook voor de verdere toekomst vertrouwen in de sterktes van de Genderkamer als bestrijder van discriminatie. De ombudsman heeft in al zijn opdrachten vaak vastgesteld dat mensenrechten een integraal deel uitmaken van elk beleid en elk potentieel conflict. Toch moet het mogelijk zijn om ze een speciale plaats en aandacht te geven. Vandaar dat de Vlaamse Ombudsman zich niet zelf profileert op specifiek het onderdeel Gender, maar dat de ombudsman het decreet heeft aangegrepen om de Genderkamer een geheel eigen plaats, autonomie en gezicht te geven: Annelies D Espallier.

3 ZACHT ALS HET KAN, HARD ALS HET MOET Ook in de Genderkamer blijft de door de ombudsman uitgezette lijn aangehouden. Dit is er altijd één geweest van verzoening van standpunten, nu dus ook in de rol van mensenrechtenbeschermer. De voorbije periode heeft aangetoond dat de debatten, bijvoorbeeld over de boerkini, vaak verzanden in stellingenoorlogen. We achten het maatschappelijke luik van discussies van groot belang. Daarom wordt in alle debatten ruimte geboden aan botsende standpunten en visies, in het bijzonder wanneer die sereen gebracht worden. We geloven in de noodzaak iedereen te horen, maar de leidraad voor oplossingen is het duidelijke mensenrechtenkader waarvan afgesproken is dat dit de minimumnorm moet zijn voor het samenleven. Daarbij gaan we uit van het principe: zacht als het kan, hard als het moet. HET EERSTE JAAR Voor heel 2016 zit de ombudsman momenteel in totaal (algemene werking, Genderkamer inbegrepen) aan 6191 meldingen van burgers. Zo n 10 % van die meldingen (610) gaven aanleiding tot het openen van een dossier. Tot nog toe gaf dat in 2016 aanleiding tot in totaal 170 verzoeningen.

4 Meldingen voor de Genderkamer betreffen slechts een kleine fractie van het totaal aantal meldingen bij de ombudsman, in totaal het afgelopen jaar: 76 meldingen. In veel gevallen werd gezocht naar de vraag of iets daadwerkelijk discriminatie was en indien dit het geval was, wilden verzoekers vaak zelf de touwtjes in handen houden. Bijvoorbeeld bij leerlingen met vragen over kledingvoorschriften die anders zijn voor jongens dan voor meisjes. In vijftien gevallen leidde een melding tot een contactname met een tegenpartij met het oog op het vinden van een oplossing of verzoening, die op dit moment al negen keer bekomen werd. Uit het klachtenbeeld blijkt dat sporters met klachten over clubs of bonden hun weg naar de Genderkamer vinden. Ook klachten over onderwijs en klachten over de Vlaamse overheid vinden hun weg. Op het vlak van toegang tot werk blijkt de doorstroming nog beperkt. De Genderkamer zal minstens in dat domein nog verder moeten winnen aan bekendheid. In 2015 heeft de Genderkamer zich voorgesteld aan het European Institute for Gender Equality (EIGE) met het oog op een verdere samenwerking. De ombudsdienst ondersteunt structurele verbeteringen. Zo konden universiteiten die nadachten over een transgenderbeleid rekenen op de Genderkamer voor bijstand vanuit de invalshoek van de bestrijding van discriminatie.

5 De Genderkamer hecht belang aan beleidsdoelstellingen die toetsbaar zijn. In het kader daarvan zal De Lijn concrete cijfers aanleveren over genderdiscriminatie. VDAB gaf hierin al het voorbeeld. Er wordt ingezet op het beter informeren van professionelen, vrijwilligers en andere betrokkenen. Er komt een samenwerking met de klachtenbehandelaars van onder meer De Lijn en VDAB om de alertheid ten aanzien van genderdiscriminatie aan te scherpen. Er zijn informatiesessies aangeboden in samenwerking met verenigingen uit het middenveld om te informeren en te sensibiliseren. Het mag duidelijk zijn dat de Genderkamer belang hecht aan gedragen acties. Er wordt vanuit onze eigen specifieke opdracht samengewerkt met onder meer middenveldorganisaties, De Lijn, VDAB, de Kinderrechtencommissaris, het federale Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, Unia.

6 BEVLOGEN, ENGAGEREND EN STERK De Genderkamer heeft bevoegdheden die nieuw zijn voor de Vlaamse Ombudsdienst. Zo zal bij monde van de Ombudsvrouw Gender, in het kader van het bevorderen en beschermen van de gendergelijkheid, geduwd worden op beleid. Bij wijze van voorbeeld: het regeerakkoord, dat ouder is dan de Genderkamer, had daarvoor een gelegenheid kunnen zijn. Als de Genderkamer toen al had bestaan, zou de beoordeling geluid hebben dat het regeerakkoord te weinig becijferd is, te weinig op harde doelstellingen mikt. Voor sommige aspecten van deze taak kan voortgebouwd worden op wat de ombudsman al deed, bijvoorbeeld de evaluatie op het einde van de legislatuur in een memorandum. Voor andere evaluaties en acties, moet een taal ontwikkeld worden die de positie in het veld bevestigt. De nadruk bij het drukken op beleid zal altijd liggen op een engagerend en sterk genderbeleid, met becijferde doelstellingen. Er moet geïnvesteerd worden in een bevlogen project, met als basisfilosofie dat ieder individu een uniek samengesteld pakket van talenten, capaciteiten en achtergrond is, dat ook wanneer het niet aan een of ander klassiek patroon voldoet, toch uitzonderlijk waardevol kan zijn.

7 Artikel 2 Ombudsdecreet - Er bestaat bij het Vlaams Parlement een Vlaams Ombudsman voor de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest, hierna Vlaamse Ombudsman te noemen.