Handboek Transfer of Innovation

Transcriptie

1 Handboek Transfer of Innovation CALLs

2 Inhoudsopgave Gebruik van dit handboek... 4 Lijst met wijzigingen per versie... 5 Deel I Aanvragen, Selectie, Contractualisatie Kiezen voor Transfer of Innovation Wat is een Transfer of Innovation project? Wanneer kies ik voor een Transfer of Innovation project? Hoe bereid ik een aanvraag voor? Wat kan het Nationaal Agentschap voor mij betekenen? Subsidie voor voorbereiding van een aanvraag Voorwaarden Wie mag aanvragen? Projectduur en subsidiebedrag Moet ik straks veel administratie bijhouden? Minimum aantal partners en landen Mogelijke partnerlanden Overzicht data van aanvraag tot afronding Wat moet ik precies inleveren voor een aanvraag? Aanvragen Call Waar vind ik documenten over Transfer of Innovation? Hoe wordt mijn aanvraag beoordeeld? Europese prioriteiten Nationale prioriteiten Hoe verloopt de selectie? Contractualisatie Deel II Het project uitvoeren, Rapporteren, Afsluiten Checks, rapporteren en wijzigingen project Amendement: wijzigingen in het contract Het Europese systeem van checks en controles Interimrapportage en verzoek tot tweede voorschot Eindrapportage en laatste betalingen Kostenposten en hun onderbouwing Algemene regels onderbouwing van kosten Personeelskosten (staff costs) Reiskosten (travel costs) Verblijfkosten (subsistence costs) Kosten voor apparatuur (equipment costs) Kosten voor subcontracting Overige kosten Indirecte kosten... 32

3 6 Instructie invullen financiële rapportage Technische instructies format financiële eindrapportage Tabblad 1 Identification Tabblad 2 Total project costs J.1 (a+b+c) Tabblad 3 Total project costs by Partner J.2 (a+b) Tabblad 4 Details of Bank Transfers J.2 (c) Tabblad 5 Declaration of staff costs J Tabblad 6 Travel & Subsistence Expenses J Tabblad 7 equipment costs J Tabblad 8 other costs j Tabblad 9 subcontracting costs J Bijlage I Tabellen daily rates Table 1: Maximum eligible daily rates for Staff costs Table 2: Maximum eligible daily rates for Subsistence costs Table 1: Maximum eligible daily rates for Staff costs Table 2 : Maximum eligible daily rates for Subsistence costs Table 1: Maximum eligible daily rates for Staff costs Table 2 : Maximum eligible daily rates for Subsistence costs Table 1: Maximum eligible daily rates for Staff costs Table 2 : Maximum eligible daily rates for Subsistence costs Bijlage II Specification daily rate Bijlage III Registration form hours spent on project Bijlage IV Project opzet formulier Bijlage V Supplement eform TOI Bijlage VI Ontvankelijkheidscriteria Aanvraag Colofon Titel Handboek Transfer of Innovation Auteur Anne Potters, Anita van Doorn, Natasja Buitenhuis, Ellen Hanselman Versie Januari 2010 Datum 30 september 2011 CINOP Internationaal Agentschap NA LLP Leonardo da Vinci Pettelaarpark 1, 5216 PC s-hertogenbosch Postbus 1585, 5200 BP s-hertogenbosch Tel: na@leonardodavinci.nl NA LLP Leonardo da Vinci

4 Gebruik van dit handboek Dit handboek helpt u als u een aanvraag ToI wilt doen. Daarnaast bevat het informatie voor lopende projecten over de financieel administratieve aspecten van Leonardo da Vinci Transfer of Innovation projecten. Financieel administratieve aspecten staan nooit los van de inhoud van uw project, bijvoorbeeld in het geval van wijzigingen in het project. Uw project heeft een inhoudelijk en een financieel contactpersoon van het Nationaal Agentschap. Deze zullen bij vragen van uw kant contact met elkaar opnemen. Als u contact opneemt met het Nationaal Agentschap, vragen wij u ook de inhoudelijk contactpersoon op de hoogte te stellen. Deze versie van het handboek is geschreven voor lopende projecten Call Het handboek moet samen met de tekst van uw grant agreement (contract) en onderstaande documenten gelezen worden. Call 2009 LLP-Guide 2009 Part I General provisions LLP-Guide 2009 Part II A Sub-Programmes and Actions LLP-Guide 2009 Part II B Explanations by Action (fiches) Call 2010 LLP-Guide 2010 Part I General provisions LLP-Guide 2010 Part II A Sub-Programmes and Actions LLP-Guide 2010 Part II B Explanations by Action (fiches) Call 2011 Strategic priorities LLP (voor aanvragers) LLP-Guide 2011 Part I General provisions LLP-Guide 2011 Part II A Sub-Programmes and Actions LLP-Guide 2011 Part II B Explanations by Action (fiches) Call 2012 Strategic priorities LLP (voor aanvragers) LLP-Guide 2011 Part I General provisions LLP-Guide 2011 Part II A Sub-Programmes and Actions LLP-Guide 2011 Part II B Explanations by Action (fiches) Deze documenten bevatten de regels die van toepassing zijn op de administratie en de financiering van de activiteiten die worden gesteund door de Europese Gemeenschap in het kader van het Levenlang Leren Programma en dus ook uw project. In geval van tegenstrijdigheden tussen teksten gelden bovenstaande documenten boven dit handboek. Het handboek is een aanvulling op bovenstaande documenten. Voor een goede projectadministratie moet u alle documenten gebruiken. Het bevat Nederlandse invulling van Europese regels waar ruimte is voor nationale invulling. Het geeft uitleg over regels en verwijst naar de bovenstaande documenten voor meer informatie. Het zet helder op een rij welke documenten als onderbouwing in uw administratie aanwezig moeten zijn. 4

5 Lijst met wijzigingen per versie Versie Wijziging Oktober 2009 Eerste uitgave November 2009 Hst 5.3 Personeelskosten: aantal uren in een fulltime dag is gebaseerd op nationale wetgeving. Europese minimum verwijderd. Januari 2010 Hst 3 toegevoegd, Aanvragen call 2010 Hst 3.5 en 3.6 toegevoegd, Selectie van aanvragen Bijlage I Daily rates call 2010 Bijlage IV toegevoegd Project opzet formulier Bijlage V toegevoegd Supplement for the eform Februari 2010 Hst 5.3 Personeelskosten; 5 e bullet gewijzigd Maart 2010 Hst 5.3 Personeelskosten; 5 e bullet verwijderd, ZZP-er is geen staff costs Hst 5.7 Verwijzing ZZP-er verwijderd Juli 2010 Hst 5.6 aanpassen huur of leasen apparatuur Oktober 2010 Hoofdstuk 4.3 instructie interim-rapportage Call 2009 (eform) November 2010 Compleet herziene versie Invoegen informatie en prioriteiten call 2011, o.a. in hoofdstuk 3 Geen wijzigingen in regels voor call Call 2007 verwijderd. Oude versie handboek incl call 2007 onder December 2010 Blz 4 aanpassing jaartal LLP guides onder 2011 Maart 2011 Hst 3.2.: Hoe wordt mijn aanvraag beoordeeld? Wijziging maximaal aantal punten September 2011 Gebruik van dit handboek: Call 2008 verwijderd, Call 2012 toegevoegd in hst 2.6, 2,7, 3.1, 4.1, 4.2, 4.3, 5.2, 5.6, 6 Hst 2.5 wijziging omschrijving mogelijke partnerlanden Hst 2.7 Wijziging omschrijving aanleveren van de aanvraag en deadline 2012 Hst 3.6 Contractualisatie: toevoeging vermelding contracting form Hst 4.1 budgetwijziging met akkoord van partners toegevoegd mbt amendement Informatie uit Guide van Europese Commissie Hst 4.4 Omschrijving eindrapportage Call 2009 aangepast Hst 5.1 verwijderen titel (is geen hoofdstuk) Hst 5.1 verwijst nu naar de algemene regels. Toevoeging van Call 2011 Wijziging verwijzing naar de bijlagen I.6 Wijziging voorbeeld dagloonberekening Hst 5.4 Verblijfkosten: wijziging Onderbouwing projectadministratie Bijlage VI: toevoeging ontvankelijkheidscriteria bij ontvangst aanvraag 5

6 Deel I Aanvragen, Selectie, Contractualisatie 6

7 1 Kiezen voor Transfer of Innovation 1.1 Wat is een Transfer of Innovation project? Transfer of Innovation (vanaf hier: ToI) projecten hebben tot doel om door transnationale samenwerking de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het beroepsonderwijs in Nederland en Europa te verbeteren. U werkt twee jaar samen met minimaal twee andere partnerorganisaties voor beroepsonderwijs uit minimaal twee andere landen die aan het Lifelong Learning Programme meedoen. Kenmerkend voor ToI is verder dat het project duidelijk aansluit bij de belangrijkste beleidsonderwerpen in Europa en Nederland. Elk jaar worden deze vastgesteld in de strategische prioriteiten bij de Call for Proposals en de Nederlandse prioriteiten ToI. U begint daarbij niet met het ontwikkelen van iets heel nieuws, maar maakt gebruik van al bestaande innovaties en oplossingen voor het probleem dat u aanpakt. Dit kan het resultaat van een ander project zijn, maar ook een oplossing die u elders aantrof. De toegevoegde waarde binnen de nieuwe context moet helder zijn. Meestal passen bestaande innovaties niet precies in uw eigen context of die van uw partners. Het project draait erom deze innovatie aan te passen, te testen en te implementeren in een nieuwe context (bijvoorbeeld land, maar ook economische sector, type onderwijs en type organisatie). 1.2 Wanneer kies ik voor een Transfer of Innovation project? ToI projecten zijn één van de subsidiemogelijkheden van Leonardo da Vinci. Voor u een aanvraag doet is het belangrijk helder te krijgen of een ToI past bij uw ideeën en behoeften. Hiervoor kunt u zich twee vragen stellen: Past mijn idee binnen Leonardo da Vinci? Leonardo da Vinci is bedoeld voor alle beroepsonderwijs op niet tertiair (of hoger onderwijs) niveau. In Nederland is dit mbo-niveau. Het programma staat open voor alle typen beroepsonderwijs. Initieel onderwijs gegeven door roc s en aoc s valt eronder, maar ook bedrijfsopleidingen, branche opleidingen en beroepsgerichte bij- en nascholing van volwassenen. Als het onderwerp van samenwerking hoger beroepsonderwijs is, of beroepen op hoger onderwijs niveau betreft, valt uw idee onder het Erasmus programma ( Hogere onderwijsinstellingen kunnen alleen meedoen aan Leonardo da Vinci projecten als het onderwerp van de samenwerking ten goede komt aan het middelbaar beroepsonderwijs. Denk bijvoorbeeld aan lerarenopleidingen voor opleidingen op mbo-niveau. Als het onderwerp van samenwerking gaat over algemeen onderwijs aan volwassen, zoals bijvoorbeeld voor laaggeletterden, past uw idee beter bij de doelstellingen van het Grundtvig programma dat zich richt op niet beroepsgerelateerd volwassenenonderwijs ( 7

8 Past mijn idee bij een ToI? Onderstaand schema geeft een overzicht van alle projectsoorten van Leonardo da Vinci, in de Engelstalige benamingen uit de Europese documenten, die een uitgebreidere beschrijving geven (LLP Guide Part III: descriptions per action, fiches). Als uw projectidee vooral gaat over de individuele leerervaringen van professionals of leerlingen, dan past een mobiliteitsproject het best. Het merendeel van het subsidiebedrag is bestemd voor o.a. de reis- en verblijfkosten voor het individu dat in het buitenland gaat leren. Zie voor meer informatie het handboek Mobiliteit. Partnerschappen zijn projecten voor kleinschalige samenwerking draaien om de samenwerking tussen organisaties. De gezamenlijke doelstellingen van de organisaties zijn de kern van het project. Kleinschalige samenwerking betekent dat de samenwerking zich grotendeels afspeelt tussen en binnen de partnerorganisaties. Het project moet vooraf heldere doelen en resultaten vaststellen en beschrijven hoe het deze al samenwerkend bereikt. Ze zijn geschikt als uw doelen individuele leerervaringen overstijgen. Ook als u voor het eerst internationaal samenwerkt of als uw idee met kleinschalige samenwerking goed valt te realiseren is het een goede keus. Tot slot kunt u een Partnerschap gebruiken als opstapje naar een ToI. Zie voor meer informatie het handboek ToI. Kenmerken voor het transfereren in ToI is het aanpassen en implementeren van een bestaand idee naar een nieuwe context. Daarnaast is het een project voor grootschalige samenwerking. De financiële vergoeding is groter dan bij de andere projectsoorten die u bij het Nationaal Agentschap kunt aanvragen. De maximum subsidie is voor twee jaar. Daar staat tegenover dat een gedetailleerder uitgewerkte en planmatiger aanpak gevraagd wordt, met omvangrijker resultaten en meer oog voor de impact en duurzaamheid van projectresultaten. Mocht u twijfelen over welke projectsoort het meest geschikt is bij uw idee, dan kunnen wij u hierover adviseren. Bij Development of Innovation (DoI) gaat het om het ontwikkelen van een nieuw idee, en is implementatie minder belangrijk. De maximum subsidie is voor twee jaar. DoI projecten kunnen niet bij uw Nationaal Agentschap worden aangevraagd, maar worden bij het 8

9 Executive Agency in Brussel aangevraagd ( Dit zal alleen uw vragen over regels beantwoorden, maar geeft geen feed back op uw projectidee. Verder lezen: LLP Guide Part II: Sub-programmes and actions (met een overzicht over alle subsidiemogelijkheden) LLP Guide Part IIb: descriptions per action, fiches (met een beschrijving van alle projectsoorten, ook wel actions of actielijnen genoemd. 1.3 Hoe bereid ik een aanvraag voor? Een ToI project schrijft u niet in een achternamiddag. Als u de aanvraag indient moet deze al goed uitgewerkt zijn en moet duidelijk zijn wat de rol van uw partners wordt. Tijdens de voorbereiding dient u de volgende zaken voor te bereiden. Het aanvraagformulier vraagt hier ook om. Kies aan welke prioriteit u gaat werken en zorg dat uw idee goed aansluit op de beschrijving van die prioriteit; dat de innovatie een oplossing biedt die past binnen de thematiek zoals te vinden in de strategische prioriteiten. Bekijk het aanvraagformulier, zodat u een beeld heeft wat er van u wordt verwacht. Maak een analyse van de behoefte van uw doelgroep en de verbetering die u wilt bereiken aan het einde van het project en daarna. Maak een analyse van mogelijke innovaties, bij voorkeur meer dan één, die aan de behoefte voldoen de verbetering zullen realiseren. Kijk voor voorbeeldprojecten op en informeer bij het Nationaal Agentschap. Beschrijf hoe u de innovaties zult combineren, beperkt verder ontwikkelen, testen, en integreren in de dagelijkse gang van zaken rondom uw doelgroep of organisaties. Zoek goede partners (zie ook 1.5) Win advies in bij het Nationaal Agentschap (zie 1.4) 9

10 1.4 Wat kan het Nationaal Agentschap voor mij betekenen? Ondersteuning van aanvragers is één van de taken van het Nationaal Agentschap. Op vindt u handboeken, het aanvraagformulier en informatie over contact seminars waar u partners kunt ontmoeten. Daarnaast geven onze adviseurs u graag advies over uw projectidee. Dit kan per telefoon, via e- mail, of tijdens een adviesgesprek. Ter voorbereiding van een adviesgesprek vragen wij u uw projectidee te beschrijven. Hiervoor kunt u het projectopzet formulier gebruiken, dat is te downloaden van onze website (zie bijlage III). Dit is geen officieel formulier, maar een hulpmiddel om uw projectidee gestructureerd op papier te krijgen. U kunt ook een conceptversie van uw aanvraag aan ons opsturen. Let op! Advies van het Nationaal Agentschap is geen onderdeel van de aanvraagprocedure. In dit stadium hebben onze medewerkers een adviserende functie. Zij geven u feedback over de belangrijkste sterke en zwakke elemententen van uw projectidee, maar kunnen het project niet beoordelen of succes garanderen. Een medewerker die u over uw aanvraag heeft geadviseerd zal op geen enkele wijze betrokken zijn bij de beoordeling ervan. 1.5 Subsidie voor voorbereiding van een aanvraag Goede voorbereiding en het vinden van de juiste partners zijn van wezenlijk belang voor een succesvol project. Een aanvraag voor een Voorbereidend Bezoek kan ook gebruikt worden voor het bezoeken van contactseminars of andere door NA s georganiseerde bijeenkomsten. De doelstelling van een Voorbereidend Bezoek is instellingen te helpen bij het ontmoeten en vinden van geschikte partnerinstellingen en/of het opstellen van een werkplan ter voorbereiding op de aanvraag van een project van het Leonardo da Vinci programma. Tijdens het Voorbereidende bezoek hebben potentiële partners de gelegenheid elkaar te ontmoeten, om zo: het doel, de doelstellingen en de werkwijze van een toekomstig project te bepalen; mogelijkheden voor samenwerking te bespreken; de rollen, verantwoordelijkheden en taken van de partners binnen een toekomstig project te bepalen; een werkplan te ontwikkelen voor een toekomstig project, inclusief methodes voor monitoring, evaluatie en verspreiding; het aanvraagformulier voor het project/partnerschap in te vullen. Een aanvraag kan het hele jaar door ingediend worden (rolling deadline). Wij willen u graag adviseren om de aanvraag ongeveer zes weken van te voren in te dienen zodat u op de hoogte bent van de toekenning voordat u op reis gaat. Bent u in de situatie om pas kort voor vertrek de aanvraag in te dienen dan kunnen wij u niet garanderen dat de toekenning bekend is voordat u op reis gaat. Kijk voor meer informatie in het Handboek Voorbereidende Bezoeken Call 2011 op 10

11 2 Voorwaarden 2.1 Wie mag aanvragen? Alleen organisaties (rechtspersonen) kunnen Leonardo da Vinci projecten aanvragen. In principe kunnen alle mogelijke organisaties die op enige wijze bij middelbaar beroepsonderwijs zijn betrokken een aanvraag doen. In de LLP Guide for Applicants IIb fiche over Leonardo da Vinci Transfer of Innovation vindt u een lijst organisaties. 2.2 Projectduur en subsidiebedrag Voor een maximumduur van twee jaar is maximaal subsidie beschikbaar. De formele minimumduur van een project is een jaar. Ervaring leert dat dit in praktijk niet voorkomt. Een TOI is een groot samenwerkingsproject en heeft tijd nodig. Projecten korter dan twee jaar komen incidenteel voor. Een project van 18 maanden of minder hoeft normaal gesproken alleen een eindrapportage en geen interim-rapportage in te leveren. In de LLP Guide IIb explanation by action staat in beschrijving van TOI dat de subsidie per jaar is. In het geval dat uw project korter duurt dan twee jaar dient het bedrag dat u aanvraagt proportioneel te zijn. Bij het beoordelen van de cost-benefit ratio wordt hier door de beoordelaars op gelet (zie hoodfstuk 3.2). Er geldt een minimum cofinanciering van 25%. Dit wil zeggen dat als het totale projectbudget bedraagt, u zelf aan eigen middelen in het project moet inbrengen. Het subsidiebedrag is dan Zowel de subsidie als de cofinanciering verdeelt u over de partners. Mocht uw aanvraag worden goedgekeurd, dan zal het Nationaal Agentschap de subsidie overmaken naar de aanvrager, die het vervolgens over de partners verdeeld. Tijdens het selectieproces wordt gekeken naar de cost benefit ratio. Dit kan tot gevolg hebben dat het budget lager uitvalt. Een ToI budget bestaat uit een aantal kostensoorten, die u beschreven vindt in hoofdstuk 5 van dit handboek en in hoofdstuk 4 van de LLP Guide I general provisions. 2.3 Moet ik straks veel administratie bijhouden? Een ToI vraagt bewijsvoering van gemaakte kosten. Afhankelijk van het type kosten wordt om bewijsvoering gevraagd, zoals facturen en urenregistratie. Het Nationaal Agentschap geeft ieder jaar een workshop voor financiële administratie, waarbij wij lopende projecten informeren en adviseren over projectadministratie. Net als bij andere projectsoorten dient u halverwege een interimrapportage in (niet voor projecten van 18 maanden of korter) en aan het einde een eindrapportage. 11

12 2.4 Minimum aantal partners en landen In een ToI moeten minimaal drie landen aan een aanvraag meedoen, waarvan minimaal één EU lidstaat (Nederland is een EU lidstaat). 2.5 Mogelijke partnerlanden - De 27 EU lidstaten: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenie, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. - De landen van de Europese Economische ruimte: Noorwegen, IJsland, Liechtenstein - Kandidaat lidstaten: Turkije - Overzeese gebieden en territoria: voor een volledige lijst zie de Europese documenten. 1 Let op: deze gebieden worden niet als extra land geteld bij het bepalen van het aantal landen in een partnerschap. De Nederlandse Antillen worden bijvoorbeeld onder Nederland geteld. - Er zijn onderhandelingen met Macedonië. Vanaf de Call 2011 zijn Croatie en Zwitserland opgenomen binnen het LLP programma en kunnen zij zowel als aanvrager en als partner deelnemen. Voor een volledig en actueel overzicht zie 1 Zie LLP Guide for applicants part I general provisions, paragraaf Which countries participate in the Programme? 12

13 2.6 Overzicht data van aanvraag tot afronding Een ToI project duurt maximaal twee jaar. Onderstaande data kunnen aan verandering onderhevig zijn. De laatste informatie is altijd te vinden op Mijlpaal Data call 2009 Data call 2010 Data Call 2011 Data Call 2012 Informatie en advies door het Nationaal Agentschap Deadline indienen aanvragen Selectie van de aanvragen Tekenen Grant Agreement Startdatum van uw project Eerste betaling door Nationaal Agentschap Indienen Interim Report Einddatum van uw project Indienen Eindrapportage nov 2008 feb 2009 nov 2009 feb 2010 nov 2010 feb 2011 nov 2011 feb feb 2011 mrt- juli 2009 mrt- juli 2010 mrt- juli 2011 mrt- juli 2012 sept 2009 sept 2010 sept 2011 sept 2012 Vanaf 1 okt Vanaf 1 okt 2010 Vanaf 1 okt 2011 Vanaf 1 okt Binnen 45 dagen na tekening van het Grant Agreement Binnen 45 dagen na tekening van het Grant Agreement Binnen 45 dagen na tekening van het Grant Agreement Binnen 45 dagen na tekening van het Grant Agreement Vanaf 1 nov Vanaf 1 nov 2011 Vanaf 1 nov 2012 Vanaf 1 nov Vanaf 30 sept Vanaf 30 sept 2012 Vanaf 30 sept 2013 Vanaf 30 sept Vanaf 1 dec Vanaf 1 dec 2013 Vanaf 1 dec 2014 Vanaf 1 dec Wat moet ik precies inleveren voor een aanvraag? U dient het eform online in te dienen. Zie de Applicants Guide LLP eform call 2011 Leonardo da Vinci The Netherlands. Daarnaast dient u uw aanvraag op papier en per in te dienen. Zie onderstaande instructie. Zorgt u ervoor dat u de laatste versie van Adobe heeft om het e-form te kunnen openen. Opent u het document in géén geval als HTML versie. Dit levert foutmeldingen op. Op papier: aanvraagformulier Transfer of Innovation Call 2012 o 1 papieren origineel, inclusief bijlagen getekend door de tekenbevoegde van uw organisatie; o 2 papieren kopieën, inclusief bijlagen. Per naar na@leonardodavinci.nl, met in het onderwerp van uw mail ToI- de naam van uw organisatie titel van uw project : 13

14 o Een digitale versie van het eform (pfd) 2, o Eventueel: Uw eform in XML format 3 Indien nog niet in ons bezit: een uittreksel van de Kamer van Koophandel van maximaal twee jaar oud, waaruit blijkt dat de tekenbevoegde van uw organisatie ook daadwerkelijk tekenbevoegd is. Als de aanvraag is getekend door een andere persoon dan een tekenbevoegde, dient u een machtiging van een tekenbevoegde voor deze persoon mee te sturen. Postadres: Nationaal Agentschap LLP - Leonardo da Vinci Postbus BP s-hertogenbosch Bezoekadres: Pettelaarpark 1, 5216 PC s-hertogenbosch De deadline Call 2012 is 2 februari Poststukken gestempeld ná deze datum zijn niet ontvankelijk en kunnen niet in behandeling worden genomen. U wordt aangeraden de aanvraag aangetekend op te sturen. Bij voorkeur geen envelop met port betaald aangezien hier nooit een datumstempel op staat vermeld. Wanneer u uw aanvraag persoonlijk wilt afgeven bij het Nationaal Agentschap, vraag dan om een ontvangstbewijs (voorzien van datum). U ontvangt binnen 30 dagen na ontvangst een bevestiging van het Nationaal Agentschap dat uw aanvraag is ontvangen. 2 Zie de handleiding Applicants Guide LLP eform call 2012 Leonardo da Vinci The Netherlands 3 Alleen te gebruiken indien het online submitten niet lukt. 14

15 3 Aanvragen Call Waar vind ik documenten over Transfer of Innovation? Alle informatie over voorwaarden en doelen van Transfer of Innovation staat beschreven in de verschillende delen van de LLP Guide for Applicants. U vindt deze op onder subsidiemogelijkheden, Transfer of Innovation en de juiste Call. Het aanvraagformulier Call 2012 wordt gepubliceerd op zodra het beschikbaar is, samen met een handleiding. Klik op subsidiemogelijkheden, Transfer of Innovation, call Het formulier is een pdf eform, met verplichte velden en optionele velden. Vult u het formulier zo volledig mogelijk in. Voorwaarden voor de aanvraag vindt u in LLP-Guide 2012 Part I General provisions en Part IIb Explanations by Action (fiches). Financiële regels en voorwaarden vindt u onder hoofdstuk 4F van de LLP-Guide 2011 Part I general provisions, Multilateral Projects. De tabellen met Daily rates for staff en subsistence costs vindt u in dit handboek in Annex I, Hoe wordt mijn aanvraag beoordeeld? Het Nationaal Agentschap van het land van de aanvrager organiseert de beoordeling en selectieprocedure zoals beschreven in hoofdstuk 3.B van de LLP Guide Part I: General provisions. De ontvankelijkheidscheck stelt vast of uw project voldoet aan de administratieve criteria. Wanneer dit het geval is ondergaat het project de inhoudelijke beoordeling. Als uw aanvraag niet ontvankelijk is stellen wij u daarvan schriftelijk op de hoogte. Zie hiervoor de criteria verderop in dit handboek. De inhoudelijke beoordeling gebeurt door twee experts, die beide niet werkzaam zijn bij het Nationaal Agentschap. Projecten krijgen een score tussen 0 en 112. Experts beoordelen aan de hand van beoordelingscriteria de kwaliteit en inhoud van uw aanvraag. Het scoremechanisme en de weging zijn hetzelfde in alle landen. Het gemiddelde van de scores van de twee experts is uw uiteindelijke geconsolideerde score. Het aanvraagformulier kan u helpen met het opzetten van een kwalitatief goed ToI project. De vragen in het formulier vertellen u stap voor stap wat er van een project wordt verwacht. De experts die uw voorstel zullen beoordelen geven punten aan elke vraag. Probeer alle vragen daarom zo concreet mogelijk te beantwoorden. Houd er rekening mee dat de experts een algemene kennis hebben van opleiding, onderwijs en leren in een internationale context. Vanwege de brede waaier aan mogelijke onderwerpen is het niet zeker dat zij expert zijn op precies uw onderwerp. Daarom is het verstandig uw onderwerp en context kort te schetsen. Daarnaast geldt: wat u een expert niet vertelt kan hij ook niet meenemen in zijn beoordeling. 15

16 Er zijn 8 beoordelingscriteria, met elk een maximaal aantal punten, die samen 100 punten kunnen opleveren. Daarnaast zijn er maximaal 12 punten te verdienen met nationale prioriteiten, zie hoofdstuk 3.4. Het is niet verplicht om uw project op een nationale prioriteit te richten. Elke beoordelingscriterium heeft een drempelwaarde, een minimum aantal punten. Als de gemiddelde score van de twee experts beneden de drempelwaarde is, wordt uw aanvraag afgekeurd. Beoordelingscriterium Drempel Max aantal punten 1 Relevance 5 10 Innovative character and improvement of national VET 2 systems through transfer of innovation Quality of the consortium European added value Quality of the Work Programme 9 20 Quality of the valorisation plan (dissemination and exploitation 6 of results) Impact Cost Benefit National Priorities Europese prioriteiten Europese prioriteiten worden door de Europese Commissie opgesteld. U vindt de prioriteiten in de Call for Proposals Strategic priorities 2011 op Als uw projectaanvraag niet aan één van de prioriteiten voldoet, zal het de drempel van het kwaliteitscriterium Relevance niet halen en wordt uw aanvraag afgewezen. Alleen aansluiten op de titel van een prioriteit is niet voldoende. De beoordelaars beoordelen de relevantie van uw voorstel aan de hand van de beschrijving van de prioriteiten. 3.4 Nationale prioriteiten Nationale prioriteiten leveren maximaal 12 extra punten op bij de beoordeling van uw project. De nationale prioriteiten ToI worden door het ministerie van OCW vastgesteld. In het aanvraagformulier kunt u in vraag D.2.4 aangeven op welke nationale prioriteiten u uw project richt. Dit is echter niet verplicht. Om Europese uitwisselbaarheid van nationale prioriteiten te bevorderen, zijn ze in het Engels geformuleerd. 1. Encouragement of cooperation between VET and the world of work Innovating continuous education by implementing concrete and innovative ways for training in the workplace for employees, preferably linking this with Human Resource Development and/or skills forecasting mechanisms and/or measurement of return on investment of learning in the workplace. Or, innovating initial education by further integrating working life into VET by implementing innovative models for work-based learning. Projects shall actively involve labour market parties and teachers/trainers. 16

17 Projects shall strategically involve both sectoral organisations and several (initial or continuous) VET providers and pay ample attention to sustainability of results to create measurable impact, (max 12 points) 2. Support to initial and continuous training of VET teachers, trainers, tutors and VET institution managers Implementing further professionalization of teachers in initial vocational education & training (relating to EQAVET indicator 2) by: - creating awareness towards ownership of professionalization in relation to quality of education and - structural development of HR systems regarding professionalization (max 12 points) 3. Promotion of the acquisition of key competences in VET Projects addressing the national policy agenda for basic skills and the inclusion of disadvantaged groups. (max. 12 points) 4. ECVET for transparency and recognition of learning outcomes and qualifications Focus will be on projects grounding ECVET in practice to find out; what is needed in the collaboration between competent bodies. in the aim is to make existing technical solutions work, serving the end-user in mobility, day-to-day VET practice and/or non-formal learning. Experiments in which ECVET partnerships transfer and implement practical tools and/or innovative approaches for enhancing mutual trust among all relevant stakeholders; like Memoranda of Understanding and/or Communities of Practice. (max. 12 points) 5. Improving quality assurance systems in VET Projects supporting the implementation of EQAVET with the focus on stimulating a culture of quality assurance including management & leadership, use of the quality cycle by teacher and trainers teams, implementing QA tools, examination, focus on early school leavers. Projects that work on implementing the EQAVET indicative descriptors on VET provider level. (max. 12 points) The points for national priorities will be allocated in the following manner. For each priority the external experts can allocate up to 12 points. In the case the project deals with more than one priority, each will be evaluated separately and the highest score will be taken into account in the final evaluation points. De experts beoordelen uw project altijd op alle nationale prioriteiten. De hoogste score wordt toegekend. Voorbeeld: als uw score eruit ziet als in onderstaande tabel, krijgt u 10 punten toegekend. Prioriteit 2 Prioriteit 3 Prioriteit 4 Prioriteit 5 10 punten 0 punten 6 punten 0 punten Transfer van innovatieve oplossingen kan vanaf call 2012 in twee richtingen. Het is mogelijk dat een project een oplossing van Nederland naar buitenlandse partners exporteert. Daarnaast kunt u een buitenlandse oplossing naar ons eigen land importeren. Het is ook mogelijk verschillende innovatieve oplossingen te combineren tot één nieuwe. Omgekeerd kan een innovatieve oplossing in de verschillende partnerlanden op een verschillende manier worden geimplementeerd, omdat dit beter bij de lokale omstandigheden past. 17

18 3.5 Hoe verloopt de selectie? Naast kwaliteit wordt er bij selectie ook rekening gehouden met een evenredige verdeling van projecten over strategische prioriteiten. Beslisregels: Projecten die op één of meer Europese criteria lager scoren dan de drempelwaarde worden afgewezen. Projecten met een score onder het Europees minimum worden afgewezen Er wordt gekeken naar een evenredige verdeling van projecten over strategische prioriteiten, toekenning vindt plaats op basis van score op het beoordelingscriterium relevantie. Als het budget ontoereikend is om alle projecten te financieren vindt toekenning plaats op basis van een gelijkmatige verdeling van projecten over de strategische prioriteiten. De laagst scorende projecten komen op een reservelijst. 3.6 Contractualisatie Als uw aanvraag is geselecteerd krijgt u van het Nationaal Agentschap een brief met daarin uitleg over de gang van zaken rond het opstellen en tekenen van uw contract (grant agreement). In dit contract staan de subsidievoorwaarden, informatie over betalingen, rapportages en checks. Ter voorbereiding van het contract zullen wij u om informatie vragen middels het Contracting Form. Het Nationaal Agentschap stuurt u twee contracten, die u beide tekent en retourneert. Vervolgens tekent het Agentschap en sturen wij u uw exemplaar retour. 18

19 Deel II Het project uitvoeren, Rapporteren, Afsluiten 19

20 4 Checks, rapporteren en wijzigingen project 4.1 Amendement: wijzigingen in het contract Hoe werkt het? Een wijziging in de overeenkomst (amendement) is nodig wanneer er zich wijzigingen in het project voordoen. Dit geldt voor budgettaire wijzigingen, maar ook wijzigingen in het partnerschap, projectduur, inhoudelijke wijzigingen in het werkplan etc. Op kunt u een amendement request form downloaden. Hiermee vraagt u het amendement aan bij het Nationaal Agentschap. In de meeste gevallen is het handig om eerst uw contactpersoon te raadplegen. U kunt tot uiterlijk één maand voor de einddatum van uw project een verzoek indienen. Let op: alle partners dienen vooraf schriftelijk akkoord te zijn gegaan middels een handtekening van de tekenbevoegde. In het geval van een budgetwijziging moet het voorgestelde nieuwe budget getekend worden, ook door alle partners. Het NA besluit tot goed- of afkeuring van dit amendement. Een aanvraag voor een wijziging in het budget zal ook inhoudelijk beoordeeld worden. Het NA beoordeelt de redelijkheid van het verzoek en de gevolgen voor het projectresultaat. Een verzoek tot amendement moet bevatten: een ingevuld en ondertekend amendment request form; bijlagen zoals gevraagd in het amendment request form, bijvoorbeeld een letter of withdrawal; bewijs dat alle partners het met de wijziging eens zijn. In geval van budgetwijziging wordt het veranderde budget door alle partners ondertekend. Welke wijzigingen in het budget zijn toegestaan? Een budgetwijziging moet de regels voor het maken van budgetten respecteren. Zaken die bij aanvraag niet waren toegestaan, kunt u ook niet aanvragen door het indienen van een amendement. Denk bijvoorbeeld aan de plafonds van 10% voor equipment en 30% voor subcontracting. Een amendement leidt nooit tot een hoger projectbudget. Zonder amendement mag u tot maximaal 10% van het budget van elke kostenpost (het grant agreement gebruikt het woord heading ) verschuiven. Een verschuiving meer dan 10% moet via een amendement gebeuren. U dient de reden voor de verschuiving in het formulier te onderbouwen. Informatie uit Guide van Europese Commissie Regels over toegestane wijzigingen staan in uw contract - Call 2009: art III.4 en 13 - Call 2010: art III.4 en 13 - Call 2011: art III.4 en 13 - Call 2012: contract nog niet beschikbaar Beschrijvingen kostenposten, plafonds etc.: - LLP-Guide Part I General provisions, hoofdstuk 4F 20

21 4.2 Het Europese systeem van checks en controles Om de administratieve lasten van het programma te verlagen, schrijft de Europese Commissie een systeem van financieel administratieve checks voor, waarbij alle projecten een lichte basischeck ondergaan en een beperkte groep één of meerdere zwaardere checks. In totaal zal hierdoor de administratieve last voor projecten en NA verminderen. Het systeem berust op twee principes: 1. At random steekproeven voor de selectie van projecten voor zwaardere checks zijn een belangrijk onderdeel van dit systeem. Het is overigens altijd mogelijk voor het NA om gericht extra checks uit te voeren naar aanleiding van signalen over het verloop van een project. 2. Het systeem gaat ervan uit dat alle projecten een volledige en correcte administratie voeren. Daarom kondigt het NA pas op een zeer laat moment aan dat u voor een check bent geselecteerd. Alles moet aangetoond kunnen worden, bijvoorbeeld ook dienstverband. Niet alles hoeft altijd opgestuurd te worden. Op grond van de uitkomsten van de checks kan de Europese Commissie het percentage zwaardere checks voor een projectsoort of een land verhogen of verlagen. De checks staan los van de inhoudelijke monitoring en advisering door uw inhoudelijke contactpersoon van het NA. In onderstaand overzicht vindt u een korte typering van de check en de planning. De volledige projectadministratie moet worden bewaard tot vijf jaar na de laatste betaling door het Nationaal Agentschap. Naam check Wat Planning Base Check Final Report Het NA beoordeelt uw financiële eindrapportage Na aanlevering Final report, gebeurt altijd Desk Check Final Report Het NA beoordeelt uw financiële eindrapportage en financiële onderbouwing Na aanlevering Final Report, 2 weken tevoren door NA aangekondigd. On the Spot Check during the action Het NA controleert uw gehele projectadministratie bij u ter plekke Tijdens de projectduur, 2 weken tevoren door NA aangekondigd On the Spot Check after the action door Het NA controleert uw gehele projectadministratie bij u ter plekke Tot 5 jaar na de laatste betaling door NA NA On the Spot Check after the action door Europese Commissie De Europese Commissie controleert uw gehele projectadministratie bij u ter plekke Tot 5 jaar na de laatste betaling door NA In uw contract: Call Checks and audits, art. 19 In de Europese handleidingen: Call : LLP-Guide 2009 Part I General provisions, hoofdstuk 2.B Financial Cycle 21

22 4.3 Interimrapportage en verzoek tot tweede voorschot Hoe werkt het? Halverwege de projectperiode dient u een interimrapportage in. De precieze deadline voor inlevering staat in uw contract. De interimrapportage heeft betrekking op de eerste helft van het project en geldt alleen voor projecten die langer dan 18 maanden duren. De interimrapportage gaat middels een eform. U ontvangt een van het Nationaal Agentschap met daarin een link naar uw rapportage. Hierin is een groot aantal gegevens al automatisch voor u ingevuld. Daarnaast vindt u de Excel file voor de financiële rapportage. Lees Instructies voor het invullen van de interimrapportage onderaan deze paragraaf voor u aan de slag gaat. Beoordeling van uw rapportage en eventuele betaling van een tweede voorschot gebeuren binnen 90 dagen. Een externe expert beoordeelt het inhoudelijke deel en een financiële expert van het NA het financiële deel. Dit is nooit uw vaste financieel adviseur. U krijgt zowel inhoudelijke als financiële feedback over uw rapportage. De financiële check gebeurt grondig, zodat u bij eventuele opmerkingen nog voldoende tijd heeft uw projectadministratie aan te passen Wat moet ik opsturen? Het geprinte rapportage formulier + bijlagen als beschreven in sectie J (1 getekend papieren origineel en 1 kopie). De geprinte versie van de excel file financiële rapportage. Controleer of alle benodigde velden zijn ingevoerd; print alle bladzijden uit en voorzie J.1c van datum, handtekening. Financiële onderbouwing van de gemaakte kosten (zie hoofdstuk 5), 1 papieren kopie. Originelen dient u in de projectadministratie te bewaren. De pdf van het rapportageformulier per naar na@leonardodavinci.nl. De Excel file voor de financiële rapportage per naar na@leonardodavinci.nl. In uw contract: Call Payment arrangements art. IV.2 Aan te leveren documentatie, art Submission of reports, inclusief deadlines art. V Call contract nog niet beschikbaar Instructies voor het invullen van de interimrapportage Financiële gegevens vult u in, in zowel het eform als de excel Financiële Rapportage. Begin met de Excel Financiële Rapportage. Het Excel formulier voor financiele rapportage is per Call anders. Op staan de juiste versies. Vergewis u ervan dat u het formulier van de juiste call heeft gedownload. Een uitgebreide toelichting vindt u in hoofdstuk 5 van dit handboek. Als u deze af heeft dient u de totalen per partner over te nemen in het eform sectie K. Op deze manier komen de gegevens van uw project in het Europese informatiemanagement systeem, dat door de Europese Commissie wordt gebruikt voor financiële controles. Inhoudelijke gegevens vult u in in het eform. Een deel van de gegevens is al ingevoerd in het Europese informatiemanagement systeem. Deze zijn voorgedrukt in het formulier. Voor de overige gegevens volgt u de onderstaande Engelstalige instructie. 22

23 General steps for completing the online Interim Report Form You will receive an from your National Agency, containing a unique link to where you can download your own final report template in a writable PDF file. We recommend you to install the latest version of Adobe Reader ( These notes are intended to help you complete and submit the report. You should open the link to the Interim Report form (PDF file) and save it to your own computer before starting to fill it in. Filling in the form This can be done offline, i.e. you do not need to be connected to the internet during this stage. Different sections of the form need different treatment: Compulsory sections, which have an orange background or a red border. These sections must be completed. The validation process (described below) will not allow you to submit the form unless this is done. Optional sections, which have a yellow background. These sections should be completed if appropriate for your particular application. Automatic sections, which have a grey background. These will be filled automatically based on entries you make elsewhere in the form. You cannot enter data into these sections. You can save part-completed versions of the form at any time and return to it at a later date. We recommend you save the file regularly as you go along; un-saved data will be lost at the online application stage. Validating the form This can be done offline, i.e. you do not need to be connected to the internet during this stage. The validation will check that all necessary parts of the form have been completed. If there are any incomplete sections, you will be prevented from submitting the form and will be alerted to the first incomplete section identified by the validation process. This process may need to be repeated until all of the incomplete sections have been identified and corrected. NB do not validate each page separately as you go along, as correct validation can only be done at the end when all the compulsory fields have been completed. If you do try to validate each page as you go along, the form will jump to the next mandatory field and you may miss sections that are relevant to your application. Submitting the form You need to be connected to the internet during this stage. Pressing the submit button will automatically send the completed report form to the European Commission s database. If the submission is successful, a submission confirmation message will appear in section O. If you cannot gain access to the internet at this stage, you can create an attachment version of the form to send to the National Agency by at a later stage. Printing the form You must print out the submitted version of the form for signature. You should send a copy of the completed form to the National Agency according to instructions above. Keep a copy of everything for yourself. 23

24 4.4 Eindrapportage en laatste betalingen De eindrapportage Call 2009 gaat middels een e-form. Hoe werkt het? Uiterlijk twee maanden na de einddatum van uw project dient u de eindrapportage in. U ontvangt een van het Nationaal Agentschap met daarin een link naar uw rapportage. De precieze deadline voor inlevering staat in uw contract. De eindrapportage bestaat uit een inhoudelijk format en een financieel format. In de eindrapportage rapporteert u over de gehele projectduur, inclusief het eerste jaar. Beoordeling van uw rapportage en eventuele betaling van de resterende subsidie gebeuren binnen 90 dagen. Twee experts beoordelen het inhoudelijke deel en een financiële expert van het NA het financiële deel. Dit is nooit uw vaste financieel adviseur. Het is mogelijk dat het NA u om extra informatie vraagt tijdens de beoordeling. U krijgt hier dan schriftelijk bericht van. Alle projecten ondergaan in eerste instantie een basis check. Een percentage at random geselecteerde projecten wordt daarnaast aan de intensieve desk check onderworpen. U wordt twee weken voor de eindrapportagedatum hiervan op de hoogte gesteld. De hoogte van de laatste betaling is afhankelijk van de hoogte van het subsidiebedrag dat na financiële beoordeling ontvankelijk wordt verklaard. In extreme gevallen kan het zijn dat u geld terug moet betalen. De inhoudelijke beoordeling kan gevolgen hebben voor de hoogte van het subsidiebedrag. In geval van een slechte beoordeling van de inhoudelijke rapportage zal er een korting op het subsidiebedrag worden uitgevoerd. De regelgeving hiervoor vindt u hieronder: Where the rating falls between 0 and 4, a reduction of the Community contribution to the eligible staff costs will be implemented according to the following scale: Final Rating Corresponding reduction to eligible staff costs in the final Community contribution Very Good 10 9 Good 8 7 0% Acceptable 6 5 Weak 4 25% 3 50% Very Weak 2 75% 1 85% 24

25 Een eindrapportage dat niet is geselecteerd voor een zwaardere check moet bevatten: eindrapportage inhoudelijk deel, 1 getekend papieren origineel en 2 kopieën en 1 digitaal aan na@leonardodavinci.nl; inhoudelijke bijlagen inclusief eindproducten, 1 getekend papieren origineel en 2 kopieën; eindrapportage financieel deel, 1 getekend papieren origineel en 1 digitaal aan na@leonardodavinci.nl; van elke partner het document Reporting template for project partners J1a + J1b Instructie: Controleer of alle benodigde velden zijn ingevoerd; print alle bladzijden uit en voorzie J.1c van datum en handtekening. Print eveneens per partner het document Reporting template for project partners J1a + J1b en laat deze door de betreffende partners tekenen (document staat op onze site). Mochten er bij de basis-check opmerkingen zijn, dan vragen wij de financiële onderbouwing van de gemaakte kosten op. U dienst die dan binnen 30 dagen aan te leveren. Een eindrapportage die wel is geselecteerd voor een zwaardere desk check moet bevatten: alle bovenstaande bewijsstukken; financiële onderbouwing van de gemaakte kosten (zie hoofdstuk 5 en uw contract), 1 papieren kopie. Originelen dient u in de projectadministratie te bewaren. In uw contract: Call Payment arrangements art. IV.2 - Aan te leveren documentatie, art Submission of reports, inclusief deadlines art. V - Financial Corrections, art Payment of the balance, art Determining the final grant, art. 17 zie 17.3 over reduction of the grant - Recovery, art. 18 Call 2012 contract nog niet beschikbaar 25

26 5 Kostenposten en hun onderbouwing De kostenposten van het ToI budget staan beschreven in de Europese handleidingen. In dit hoofdstuk vindt u een korte samenvatting en waar nodig een verdere invulling naar de Nederlandse praktijk. Het is absoluut noodzakelijk dat u voor uw projectadministratie tevens de Europese handboeken raadpleegt! Call LLP-Guide Part I General provisions, met name hoofdstuk 4A, 4B, 4F 5.1 Algemene regels onderbouwing van kosten De regels voor onderbouwing van kosten met bewijsstukken gelden voor het totale projectbudget, zowel de subsidie als de eigen bijdrage. Alle overschrijvingen naar partners moeten worden onderbouwd door een kopie van bankafschriften van de overschrijving. Na overmaking van de laatste betaling door het NA zal het NA u nog vragen om de laatste bewijzen van overschrijvingen naar de partners. Pas als wij deze hebben ontvangen is het project helemaal afgesloten. Onderbouwing van declaraties met andere valuta dan de Euro. Op het document noteren welke wisselkoers is aangehouden en per welke datum. U dient de wisselkoers van de bank aan te houden op de datum dat het geld van het NA op uw rekening werd gestort. In uw projectadministratie dient u dit te onderbouwen, bijvoorbeeld met een uitdraai van internetsite van uw bank waarop de datum en de wisselkoers staat. Indien dit bij uw eigen bank niet mogelijk is, accepteert het NA ook een uitdraai van de koersen van de Europese bank Verder lezen in uw contract: call art V; Een document opmaken waarin van elke consortium partner staat of zij btw-plichtig zijn of niet. Consortium partners die btw-plichtig zijn (ondernemers) mogen geen btw declareren. Consortium partners die niet btw-plichtig zijn moet een kopie van het document dat hen hiervan vrijstelt in de projectadministratie aanwezig zijn. Zorg dat alle onderliggende onderbouwing voorzien is van de nummering corresponderend met de rapportage. Onderbouwing van declaraties in andere taal dan Nederlands, Duits, Frans of Engels. Voorzien met een korte bondige omschrijving in een van de bovengenoemde taal. 5.2 Personeelskosten (staff costs) Wat valt onder personeelskosten? Zowel de coördinator als de partner mogen kosten alleen opvoeren onder staff costs als er een arbeidscontract is tussen de organisatie en een individu. In Nederland is er dan ook een arbeidsverhouding. In het buitenland bestaat soms andere arbeidswetgeving, dus kan het voorkomen dat er in uitzonderingsgevallen voor partners meer uitzoekwerk aan vast zit. Dit mag via een andere organisatie gaan, zoals een uitzendbureau of een detacheringsbureau. Mogelijke Nederlandse contractsoorten zijn: vast contract; tijdelijk contract; 0-urencontract; 26