Samenvatting Geschiedenis - HOOFDSTUK 11

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Geschiedenis - HOOFDSTUK 11"

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis - HOOFDSTUK DE KOMST VAN INDIANEN, EUROPEANEN EN AFRIKANEN Indianen: jaar geleden, over het ijs uit Azië. Verschillende volken (jagen, landbouw) hebben weinig contact verschillende culturen. Bestuur: raad van ouderen en dappersten, opperhoofd of democratie. Overeenkomsten: Alles in de natuur wordt geregeld door goden en geesten. Geen particulier landbezit. Maken goed gebruik van de natuur. Europeanen: Noormannen proberen te veroveren in 1000 na Chr. Columbus verovert Amerika in 1492, omdat de Europeanen: Paarden, honden en metalen wapens hadden. Gebruik maakten van de Indiaanse verdeeldheid. Engelsen: Oosten Fransen: Canada & langs de Mississippi Spanjaarden: Zuid-West In de 18 e eeuw verloor Frankrijk de kolonies aan Engeland (Canada) en Spanje (Louisiana). Afrikanen: De eerste Afrikaanse werkers (1619) leken gelijke rechten als de blanken te krijgen. Al snel kregen ze minder rechten, en werd ook de slavernij ingevoerd. George Washington en Thomas Jefferson wilden de slavernij afschaffen, maar door de Cotton Gin kwam er meer vraag naar katoen, en dus ook naar werkers slavernij bleef. Als president schafte Jefferson de slavenhandel af (1808), maar het ging illegaal verder. Sommige Afrikanen leefden vrij. Dat kon verschillende redenen hebben: Afstammelingen van de Afrikaanse contractarbeiders. Vrijgelaten vanwege goede diensten of ouderdom. Slaven die geld verdienden, kochten zich soms vrij. Kinderen van zwarte vader en blanke moeder = vrij. 2 - ONTSTAAN VAN DE VERENIGDE STATEN Engeland vs. Frankrijk Tussen 1756 en 1763 vochten de Engelse kolonisten en leger tegen de Fransen en indianen. De Fransen lieten de indianen altijd met rust, en de Engelsen verdreven ze. De indianen steunden Frankrijk in de hoop op wraak. Engeland won, en kreeg: Canada Frans gebied oostelijk van de Mississippi Florida (deel van Spanje, bondgenoot van Frankrijk)

2 Onafhankelijkheidsoorlog ( ) Regering in Londen stelt nieuwe belastingen in, onder anderen op thee. Kolonisten willen no taxation without representation, oftewel vertegenwoordigers in het Engelse parlement, als ze belasting moesten betalen. Kooplieden boycotten Engelse goederen, en propaganda-acties worden gehouden. George III en zijn ministers willen geweld, en laten alleen de Engelse Oost-Indische Compagnie thee verkopen in de koloniën. In 1775 leidde dit tot de onafhankelijkheidsoorlog, die de kolonisten wonnen. In 1783 waren de koloniën onafhankelijk, en hadden ze al het land ten oosten van de Mississippi (behalve Florida, dat werd afgestaan aan Spanje). 3 - DE VEROVERING VAN HET WESTEN De trek naar het westen In de trek naar het westen, waren de indianen de tegenstanders van de Europeanen. De oorspronkelijke 13 staten bleven onder controle van de Unie. Het andere gebied werd in territoria verdeeld. Als een territorium of meer vrije inwoners bevatte, mocht het een grondwet opstellen, en na goedkeuring werd het tot de Unie toegelaten. De reizigers naar het westen waren pioniers. Het gebied werd de frontier genoemd. Manifest destiny: het begrip dat de trek van alle Europeanen naar het westen verklaarde. J.L. O Sullivan (Amerikaans journalist) schreef in 1845: Onze duidelijke bestemming is ons te verspreiden over het continent dat door de Voorzienigheid is toegewezen voor de vrije ontwikkeling van onze jaarlijks zich vermenigvuldigende miljoenen. Indianen: verslagen, vermoord of in reservaten In het noorden brak er een oorlog uit tegen de indianen ( ). Minister Henry Knox stelde een politiek van verdragen sluiten en beschaven voor.

3 De blanken zich niet aan deze verdragen, en verdreven de indianen, vaak na een zware strijd. Met de komst van meer immigranten vanaf 1850 werden de indianen uit hun land verdreven. Toen volken als de Sioux en Apachen bijna uitstierven, begonnen de indianen nog een oorlog. Op een veldslag na was de oorlog kansloos voor ze, en ze werden in reservaten geplaatst. Ook uit deze reservaten werden de indianen verdreven, als de blanken daar baat bij hadden. Ze kregen geen kans om zich aan te passen aan de samenleving, aangezien het merendeel van de blanken zich hield aan de leuze er is geen betere indiaan dan een dode indiaan. In totaal zijn ¾ miljoen indianen in de 19 e eeuw door de blanken om het leven. 4 - DE AMERIKAANSE BURGEROORLOG Groeiende tegenstelling tussen het Noorden en het Zuiden Noordelijke staten De industrie groeide snel in het Noorden, en was de grootste bron van inkomen. Ze wilden invoerrechten heffen op industrieproducten uit andere landen. In het noorden was iedereen vrij, en wilden mensen beperking of afschaffing van de slavernij. De noordelijke staten waren voor een grote macht van een centrale regering in Washington. Zuidelijke staten In het zuiden leverden akkerbouw en veeteelt de belangrijkste producten op. Zij hadden geen enkele behoefte aan invoerrechten. In het zuiden werkten slaven op de plantages, en was slavernij cruciaal voor de landbouw. Zij waren dus fel tegen beperking of afschaffing van slavernij. De zuidelijke staten wilden de afzonderlijke staten veel macht laten behouden. Aanleiding van de Burgeroorlog ( ) De tegenstanders van slavernij in het noorden richtten hun eigen partij op: de Republikeinse partij, met uitsluitend noordelijke volgelingen. Bij de verkiezingen van 1860 werd de Republikein Abraham Lincoln tot president gekozen. De meeste zuidelijke staten erkenden hem niet als president, stapten uit de Unie, en vormden hun eigen staat. Het noorden was hier fel tegen, met als gevolg een burgeroorlog. De oorlog en de moord op Lincoln Meer mensen dan ooit vochten mee in deze oorlog. Er sneuvelden soldaten. Ondanks dat het zuiden zich alleen maar hoefde te verdedigen, en ze ook de bekwaamste aanvoerders hadden, won het noorden. Het noorden had namelijk meer inwoners, een veel groter leger, en een vloot om een blokkade in te stellen. Lee (de opperbevelhebber van het zuiden) gaf zich over aan Grant (die van het noorden) op 9/4/1865. Grant zei toen: the war is over: the rebels are our countrymen again. 5 dagen na de oorlog werd Abraham Lincoln vermoord, wat vooral erg was voor het zuiden, omdat Lincoln altijd gematigd was, en veel aanzien had verworven tijdens de oorlog. Het lukte zijn opvolger niet om Noord en Zuid met elkaar te verzoenen.

4 5 - INDUSTRIALISATIE EN SEGREGATIE Snel economisch herstel Op sociaal en politiek gebied zijn de gevolgen van de oorlog nog altijd merkbaar, maar economisch heeft de VS zich zeer snel hersteld, en op industrieel gebied werden de VS een van de grootsten op de wereld. De groei werd mogelijk gemaakt door bijna 30 miljoen migranten tussen 1860 en 1920, de meesten van wie uit Europa. Socialisme en Communisme worden niet populair In Europa konden het socialisme en Communisme de macht krijgen vanwege de armoede. In de VS was ook veel armoede, maar socialisme en Communisme kregen alsnog weinig aanhang, vermoedelijk om de volgende redenen: Er was meer verdeeldheid in de VS dan in Europa: blanken en zwarten wilden niet met elkaar samenwerken. Alle immigranten wilden werk, hoe slecht betaald dan ook. Arbeiders in de VS hadden hoop op een goede toekomst. Een krantenjongen kon miljonair worden; dat geloofde bijna iedereen Niet-socialistische personen en organisaties streefden met succes hervorming en sociale wetgeving na. Ongelijke rechten voor zwarten Het Congres plaatste het zuiden tot 1877 onder militaire controle, om de zwarten dezelfde rechten te geven als de blanken, maar in de praktijk ging dat vaak anders. Men bedacht wettelijke en onwettelijke middelen om de zwarten bij de stembus vandaan te houden: Het niet tellen van zwarte stemmen Zwarten niet laten weten waar de stembus is, alleen blanken. Een aanvullende bepaling in de grondwet: om te mogen stemmen, moet je kunnen lezen, schrijven en de grondwet begrijpen (zwarten hadden vaak slechte of helemaal geen opleiding) In 1865 richtten de blanken zelfs een terreurorganisatie tegen zwarten op: de Ku Klux Klan. Op sociaal en economisch gebied ging het er ook oneerlijk aan toe: in het zuiden konden zwarten alleen werk vinden in dienst van blanken, in het noorden kregen ze de slechtst betaalde banen en werden ze het eerst ontslagen. Sommigen trokken naar het westen, waar hun leven eerst net zo armoedig was, maar ze hadden daar meer kans op verbetering. Na de militaire controle voerde het zuiden segregatiewetten in, om de zwarten van de blanken te scheiden bij bijvoorbeeld bussen, parken of scholen. Meer gelijke rechten voor zwarten Booker T. Washington was de bekendste zwarte leider aan het einde van de 19 e eeuw, hij bereikte veel op het gebied van onderwijs voor zwarten. De meningen over hem waren verdeeld: sommige zwarten vonden dat je eerst economisch onafhankelijk moest worden voor je om gelijke rechten kon vragen. Anderen waren het met hem eens en richtten de NAACP (National Association for the Advancement of Coloured People) op, die haar doelen door demonstraties en rechtszaken wilde bereiken. Roosevelt ( ) zorgde dat zwarten een aandeel kregen in steun voor werkelozen en benoemde ze op enkele belangrijke overheidsposities.

5 Meer kon Roosevelt niet voor ze doen, anders zouden de blanken in het zuiden zich tegen zijn gehele politieke programma keren. De meeste zwarten stemden tegen deze tijd op de democraten in plaats van de republikeinen, die meer voor hun opkwamen, terwijl dat in de tijd van Lincoln juist andersom was. Eisenhower ( ) vond dat je de manier van denken niet kunt veranderen met een wet. De zwarte dominee Martin Luther King dacht daar anders over, en wilde door actie snel gelijke rechten bereiken Hij en zijn aanhangers haalden met hun geweldloze acties zich de woede van de blanken in het zuiden op de hals. Ze werden aangevallen, soms zelfs mede door de KKK. Kennedy ( ) diende een wetsvoorstel in om een einde te maken aan de segregatie, en om het kiesrecht van de zwarten beter te beschermen. Nadat Kennedy was vermoord werden zijn voorstellen onder zijn opvolger Johnson ( ) aangenomen. Veel zwarten vonden dit niet genoeg, en Malcolm X en Stokely Carmichael zeiden dat de zwarten beter af waren als ze zich terugtrokken in hun eigen kringen. Dit veroorzaakte ernstige rassenonlusten in de jaren In 1968 werd ook Martin Luther King vermoord. Meer integratie, nog steeds problemen Nixon ( ) begon een politiek van heilzame verwaarlozing, omdat hij vond dat als de problemen van de zwarten te veel aandacht kregen, de blanken jaloers zouden worden. Integratie was wel belangrijk, maar de slechte positie van de zwarten verbeterde nauwelijks. De zwarten misten een inspirerend leider als Martin Luther King om in actie te komen, en veel zwarten die waren opgeklommen in de bevolkingsladder waren niet bereid op te komen voor de arme zwarten. 6 - DE VS GAAN OPTREDEN ALS EEN GROTE MOGENDHEID De VS begonnen zich rond 1900 bezig te houden met het buitenland. De VS was niet zo eensgezind over het imperialisme als West-Europa: sommigen vonden dat de manifest destiny ook gold voor gebieden buiten Noord-Amerika, en anderen vonden dat de VS, die zich vrijgevochten hadden van de Engelsen, niet zelf ook moesten gaan koloniseren. De VS namen pas laat deel aan WO1, en na die oorlog kwam het internationalisme tegenover het isolationisme te staan. De aanhangers daarvan willen zich alleen met de belangen van de VS bemoeien. Vanaf WO2 werd het isolationisme weggevaagd, en heeft de VS in vrijwel elk internationaal conflict ingegrepen. 7 - DE ECONOMISCHE CRISIS EN DE NEW DEAL De economische crisis (1929) De politiek van Amerika in de jaren 20 was gebaseerd op een sterk bedrijfsleven. Coolidge ( ): the business of America is business. Herbert Hoover beloofde tijdens zijn campagne iedereen een kip in de pan en een auto in de garage. Toen ging het in begin 1929 slecht met de verkoop van auto s en de huizenmarkt. Dat maakte de aandeelhouders ongerust, en iedereen probeerde zijn aandelen zo snel mogelijk te verkopen tegen zeer lage prijzen, hopend dat ze er tenminste iets aan overhielden.

6 Toen de economie nog goed was hadden de banken veel geld uitgeleend, meer dan ze hadden, maar dat maakte niet uit omdat mensen toch continue leningen terugbetaalden of geld belegden dus kwam er toch geld binnen. Toen de aandeelhouders arm werden, konden ze de banken niet meer betalen. De banken, die nog wel contant geld moesten uitgeven aan andere klanten die hun geld kwamen opnemen, gingen failliet, waardoor veel bedrijven die afhankelijk van de bank waren ook failliet gingen. De volgende zwakheden van de economie hebben de crisis mede veroorzaakt: Slechte inkomstenverdeling: slechts 25% profiteerde van de welvaart. De andere 75% zat op of onder het minimumloon. Op den duur moest dit wel gevolgen hebben. Overproductie in de industrie: hoewel het niet nodig was, bleven bedrijven produceren, en konden de producten dus niet verkopen, waardoor ze in moeilijkheden raakten. Overproductie in de landbouw: tijdens WO1 hadden de boeren een grote markt in Europa. Toen de Europese landbouw weer hersteld was viel deze markt weg, en zaten de boeren met producten die ze niet kwijt konden. Boeren raakten failliet, en andere boeren namen hun bedrijven over. Deze grote nieuwe bedrijven gingen moderniseren, maar zaten door de nieuwe stijging in productie door de modernisatie alweer met overschotten, en ze zochten hulp bij de banken, die de hulp niet konden bieden. Ook verloren door de modernisatie veel landarbeiders hun baan. Te groot vertrouwen in economische ontwikkeling: door de hoge verwachtingen leenden mensen steeds meer geld om aandelen te kopen. Toen de aandelen dus hun waarde verloren konden mensen die leningen niet meer aflossen. Banken onvoldoende gecontroleerd: de banken hadden bijzonder veel geld uitgeleend aan mensen die aandelen wilden kopen, dus die mensen konden de banken niet terugbetalen. De grote banken konden het verlies nog opvangen, maar er waren heel veel kleine banken die dat niet konden, en met betere controle op de kleine banken had het teveel aan uitlenen misschien voorkomen kunnen worden. Roosevelt s eerste New Deal De crisis werd een depressie, en ongeveer 25% van de beroepsbevolking was werkloos (15 miljoen mensen), het inkomen per capita zakte van $681 naar $495 en het salaris daalde gemiddeld met 40 tot 60%. Geleidelijk kreeg Hoover meer kritiek, en bij de volgende verkiezingen won FDR (Franklin Delano Roosevelt). Roosevelt vond dat de regering verantwoordelijk was voor mensen die buiten hun schuld om in de moeilijkheden zaten. Hij beloofde een New Deal: het opnieuw verdelen van de kaarten. De New Deal waren een groot aantal sociaaleconomische maatregelen: Herstel vertrouwen in banken: Roosevelt sloot de banken voor een week zodra hij was aangesteld. De kleine banken gingen definitief dicht, en de grote kregen hun geldvoorraad aangevuld. Steun aan de boeren: de boeren die hun productie wilden beperken kregen subsidie, zodat de akkerbouw- en veeteeltprijzen omhoog gingen. Vooral de grote boeren profiteerden hiervan. Bedrijfsleven wordt aangespoord afspraken te maken en na te leven: in een nieuwe wet, de NIRA (National Industrial Recovery Act), werd het bedrijfsleven uitgenodigd afspraken te maken met de overheid om overproductie en slechte werkomstandigheden tegen te gaan. De NIRA bleek niet zo goed te werken, omdat te veel bedrijven niet meededen. Grote projecten voor werkgelegenheid: de regering gaf geld aan de staten voor steun aan behoeftigen. Ook richtte de regering de Works Progress Administration op. De WPA voerde ruim een miljoen projecten uit, maar kon toch niet meer dan 25% van de werklozen helpen.

7 Roosevelt s tweede New Deal Toen de democraten in 1934 ook een meerderheid hadden in het congres, kwam Roosevelt met nog een New Deal. Het verschil met de eerste was dat Roosevelt koos voor een conflictmodel in plaats van een harmoniemodel. Dit betekent dat hij het bedrijfsleven niet meer vroeg mee te werken, maar het dwong mee te werken, via wetten. De tweede New Deal bestond voornamelijk uit: Geboorte van de verzorgingsstaat: Roosevelt voerde in 1935 de Social Security Act in, om een begin te maken in het verzekeren van werknemers tegen ziektekosten, werkloosheid en ouderdom. De SSA was slechts een begin, want bijvoorbeeld landarbeiders vielen buiten deze wet, maar het bracht een einde aan de opvatting dat alle Amerikanen voor zichzelf moesten zorgen. Vakbonden krijgen een versterkte positie: Roosevelt wilde een sterke vakbond tegenover de werkgevers hebben staan. Roosevelt s wet de National Labour Relations Act gaf werknemers de garantie dat ze zich konden verenigen en onderhandelen met hun werkgevers via vertegenwoordigers die zij zelf gekozen hadden. Big Government: in de jaren 20 hadden de werkgevers (Big Business) het voor het zeggen. Nu moesten ze op sociaaleconomisch gebied hun macht delen met de werknemers (Big Labour), en de andere nieuwe macht: Big Government. Onder Roosevelt kreeg de overheid door allerlei wetten een veel grotere invloed op de economie, en voor de uitvoering en naleving van deze wetten was een groot aantal ambtenaren nodig: de regering werd een Big Government. Laatste jaren van de New Deal In werd een aantal New Deal-wetten door het Hooggerechtshof in strijd met de grondwet verklaard. Omdat Roosevelt de wetten wilde doorvoeren stelde hij in 1936, na zijn verkiezing, voor om het Hooggerechtshof met enkele leden uit te breiden. Het Congres was het hier echter niet mee eens, dus het ging niet door. Roosevelt kreeg meer en meer door dat de VS niet buiten WO2 konden blijven. De zuidelijke Democraten zeiden echter dat ze zijn plannen alleen zouden steunen als hij de New Deal niet verder zou doorvoeren. Dat was het einde van de New Deal: Roosevelt gaf de voorrang aan zijn buitenlandse politiek. 8 - DE MACHT VAN DE PRESIDENTEN SINDS 1945 Truman ( ): belangrijke beslissingen maar veel verzet Toen Roosevelt stierf in 1945 nam vicepresident Truman over. Op binnenlands gebied zette hij de politiek van Roosevelt voort maar op buitenlands gebied stelde hij zich veel harder op tegen Rusland. De Republikeinen haalden de meerderheid in het Congres. Desondanks behield Truman het meeste wat de New Deal tot stand had gebracht. Hij verbeterde de positie van de zwarten in de VS ook iets. Ondanks alle kritiek werd hij toch herkozen, en de Republikeinen vielen de Democratische regering hard aan. Mede daardoor en door de Koreaanse Oorlog won een Republikein de verkiezing in Eisenhower ( ): populair en gematigd Eisenhower wilde weinig invloed uitoefenen in de binnenlandse politiek, omdat hij geloofde dat het enige wat de problemen kon oplossen een stijgende welvaart was: hij gaf het bedrijfsleven de ruimte Eisenhower handhaafde het grootste deel van de New Deal, en het ging goed op economisch gebied. De enigen die niet profiteerden waren de arme mensen in de steden (voornamelijk kleurlingen).

8 Eisenhower vond dat wetten de manier van denken van mensen niet konden veranderen, maar een rechter die hij had aangesteld, Earl Warren, deed een aantal belangrijke uitspraken over gelijke rechten voor zwarten. Volgens het Hooggerechtshof was gelijkheid voor allen deel van de grondwet. Kennedy ( ): meer leiderschap dan Eisenhower Kennedy vond dat de VS onder Eisenhower in slaap waren gesukkeld, omdat Eisenhower zijn binnenlandse beleid vooral aan de staten had overgelaten, en zijn buitenlandse beleid tegen de Sovjet Unie eigenlijk niet uit durfde te voeren. Kennedy wilde bijvoorbeeld dat de VS de eerste bemande raket op de maan zouden landen, wat hem lukte. In de binnenlandse politiek zette hij de New Deal voort, onder de naam New Frontier. Hij bestreed armoede, werkeloosheid en rassendiscriminatie. Veel wetsvoorstellen diende hij in om dit te bereiken, maar velen daarvan werden niet doorgevoerd omdat veel zuidelijke Democraten in het Congres de plannen te vooruitstrevend vonden, en zich conservatief opstelden. Kennedy s economische beleid was zeer succesvol: het kwam de werkgevers en -nemers ten goede, en de economie breidde zich uit en werkloosheid daalde. Ook was Kennedy een inspirerend leider: hij had humor, en beantwoordde vragen altijd slagvaardig. Johnson ( ): veel oppositie Nadat Kennedy vermoord werd in 1963 volgde Johnson hem op. Het Congres bestond nu ook uit meer vooruitstrevende Democraten, die Johnson s voorstellen van zijn Great Society, een oorlog tegen armoede enthousiast aannamen. Johnson liet de VS deel nemen aan de Vietnamoorlog door Zuid-Vietnam te steunen tegen het Communistische Noord-Vietnam. De oorlog kostte echter zo veel geld dat hij nauwelijks zijn Great Society kon doorvoeren. Door de Vietnamoorlog kwam er veel kritiek op Johnson. De Republikeinen vonden dat hij harder moest zijn, terwijl de Democraten vonden dat de oorlog slecht was voor de hervormingen binnen de VS. Ook waren er zo veel slachtoffers in de oorlog dat er massale demonstraties kwamen tegen de oorlog en tegen Johnson s beleid, met als gevolg dat Johnson zich niet meer herkiesbaar stelde. Nixon ( ): Watergate Onder Nixon kwam er een einde aan de vooruitstrevende rol van het Hooggerechtshof, omdat Earl Warren, die zich met de andere rechters had ingespannen voor gelijke burgerrechten van de zwarte bevolking, in 1969 met pensioen ging. Nixon maakte de conservatieve Warren Burger zijn opvolger. Nixon bereikte in de buitenlandse politiek een wapenstilstand (en daarmee het einde van de deelname van de VS) in de Vietnamoorlog, en verbeterde betrekkingen met China en Rusland. Nixon s tweede termijn werd een ware mislukking. Het Congres kon maar heel weinig invloed uitoefenen op zijn buitenlandse beleid. Tijdens de campagne beweerde hij nog dat er spoedig vrede zou zijn in Vietnam, maar rond Kerstmis van datzelfde jaar besloot hij Noord-Vietnam voor twaalf dagen te laten bombarderen. De belangrijkste oorzaak van Nixon s val was echter de corruptie en onbetrouwbaarheid van zijn regering en hemzelf. Nixon moest eerst al zijn minister van justitie ontslaan, vanwege corruptie, en ook zijn vicepresident Agnew, omdat deze zich had laten omkopen en belasting had ontdoken voor zijn vicepresidentschap. De directe aanleiding voor Nixon om af te treden was dat het Watergateschandaal aan het licht kwam. Nixon had opdracht gegeven om in te laten breken in het Watergatehotel, het hoofdkwartier van de Democraten. De meerderheid van het Congres wilde Nixon afzetten, maar voordat ze dat konden doen trad hij zelf al af, op 9 augustus 1974.

9 Ford ( ) en Carter ( ): weinig slagvaardig Sinds Roosevelt had de macht van de president toegenomen, maar na de Vietnamoorlog en het Watergateschandaal beperkte het Congres de macht van de presidenten. Als reactie op Nixon wilden Ford en Carter in de eerste plaats eerlijk zijn, en tijdens hun beleid gebeurde er dan ook weinig. Reagan ( ): wonderdokter Reagan wilde net als Kennedy de VS weer het belangrijkste land in de wereld maken. Daarvoor moesten wel offers worden gebracht, volgens hem. De mensen die die offers moesten brengen waren de mensen die afhankelijk waren van uitkeringen: Reagan besteedde minder aan de sociale voorzieningen. Het bedrijfsleven kreeg meer vrijheid, en net als in de jaren 20 gold the business of America is business. In zijn 8 jaar als president heeft Reagan met zijn regering zoveel geld geleend dat het begrotingstekort astronomisch steeg. Bush Sr. ( ): geen oplossing voor binnenlandse problemen Omdat er in het Congres een Democratische meerderheid was, moest Bush voorzichtig te werk gaan Er was meer geld nodig voor de verbetering van de positie van arme zwarten, voor onderwijs, medische zorg en milieu. Bush moest de belastingen verhogen, maar had beloofd dat niet te doen. Bush verhoogde de belastingen alsnog, en het Democratische Congres steunde hem. Aan het eind van zijn termijn was de werkloosheid van de beroepsbevolking het hoogst sinds het begin van de jaren 80. Ondanks dat Bush Sr. succes behaalde in de Golfoorlog, was er weinig meer over van het Amerikaanse zelfvertrouwen. Clinton ( ): verbetering van de economie Clinton wilde meer uitgeven dan Bush, maar zijn macht werd beperkt door het Congres, zoals de macht van zovele vooruitstrevende presidenten. Eerst hadden de Democraten nog een meerderheid in het Congres, maar de zuidelijke Democraten waren het vaak eens met de Republikeinen, en in Clinton s tweede termijn was er een Republikeinse meerderheid. Clinton wist echter handig hiermee om te gaan, en de economie draaide uitstekend. Hij werkte het begrotingstekort weg, en de werkloosheid daalde sterk. Ondanks affaires in zijn privéleven (BJ in de oval office) bleef Clinton populair. Bush Jr. ( ): oorlog tegen terrorisme en sterke verdeeldheid Bush was nog geen jaar in functie of de aanslag op het WTC vond plaats. Vanaf dat moment concentreerde hij zich op zijn buitenlandse politiek: de oorlog tegen het terrorisme. Bush Jr. begon in het najaar 2001 een korte oorlog, waarin hij het Talibanbewind uit Afghanistan verdreef, maar Osama bin Laden niet te pakken kreeg. Bush richtte zich ook op Irak, omdat hun leider Saddam Hoessein volgens hem de terroristen steunde en massavernietigingswapens bezat. In 2003 begon Bush weer een korte oorlog, waarin hij Hoessein s bewind omverwierp, maar geen massavernietigingswapens vond. Bush leek succes te hebben door verkiezingen te houden in Irak in 2005, maar de bevolking in Irak was erg verdeeld. Bush werd met een krappe meerderheid herkozen, over John Kerry, ondanks het verlies aan soldaten en het toenemen van het begrotingstekort en de werkloosheid. In tegenstelling tot Clinton kon hij wel al zijn plannen doorvoeren met dank aan een meerderheid in het Congres. In 2008 won Obama de verkiezingen. Het boek is niet nieuw genoeg voor een analyse van hem als president.

De indianen als 1e bewoners. 2 De komst van de Europeanen. 3 De komst van de Afrikanen. Boekverslag door M woorden 14 juni 2007

De indianen als 1e bewoners. 2 De komst van de Europeanen. 3 De komst van de Afrikanen. Boekverslag door M woorden 14 juni 2007 Boekverslag door M. 1970 woorden 14 juni 2007 6.8 14 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 8 De opkomst van de Verenigde Staten 1 De indianen als 1e bewoners De indianen kwamen van oorsprong uit Azië.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 11

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 11 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 11 Samenvatting door Romiley 6492 woorden 22 oktober 2015 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Par. 1: De komst van Indianen, Europeanen en

Nadere informatie

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten Samenvatting door een scholier 3382 woorden 13 juni 2005 7,1 95 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden H8 De

Nadere informatie

GESCHIEDENIS VAN DE VERENIGDE STATEN

GESCHIEDENIS VAN DE VERENIGDE STATEN Samenvatting door een scholier 4528 woorden 9 december 2005 5,7 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis GESCHIEDENIS VAN DE VERENIGDE STATEN Aantekeningen uit de les: Beschrijvende ontwikkeling

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Kennislijst Amerika

Samenvatting Geschiedenis Kennislijst Amerika Samenvatting Geschiedenis Kennislijst Amerika Samenvatting door een scholier 2336 woorden 14 juni 2007 7,1 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3VH: Wat je moet kennen/kunnen voor het proefwerk 'Verenigde

Nadere informatie

5,7. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. 1 De indianen als 1e bewoners.

5,7. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. 1 De indianen als 1e bewoners. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april 2002 5,7 161 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 De indianen als 1e bewoners. -Indianen komen oorspronkelijk uit Azië. -± 25000

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Verenigde Staten

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Verenigde Staten Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Verenigde Staten Samenvatting door een scholier 7090 woorden 15 november 2006 5,8 14 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 10 Geschiedenis

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.

Nadere informatie

PUZZEL OMSCHRIJVING. Lestips & werkvormen over de Amerikaanse

PUZZEL OMSCHRIJVING. Lestips & werkvormen over de Amerikaanse Lestips & werkvormen over de Amerikaanse Presidentsverkiezingen PUZZEL Puzzel: Democraten en Republikeinen OMSCHRIJVING Aan de hand van beschrijvingen van een aantal bekende presidenten van de VS moeten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

6,4. Samenvatting door Anna 961 woorden 23 november keer beoordeeld. Geschiedenis GESCHIEDENIS 3 VWO HOOFDSTUK 1: OORLOG EN CRISIS

6,4. Samenvatting door Anna 961 woorden 23 november keer beoordeeld. Geschiedenis GESCHIEDENIS 3 VWO HOOFDSTUK 1: OORLOG EN CRISIS Samenvatting door Anna 961 woorden 23 november 2016 6,4 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo GESCHIEDENIS 3 VWO HOOFDSTUK 1: OORLOG EN CRISIS Paragraaf 1: DE EERSTE WERELDOORLOG De Eerste Wereldoorlog

Nadere informatie

De economische wereldcrisis

De economische wereldcrisis De economische wereldcrisis (9.2) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de economische wereldcrisis van 1929 en waarom duurde die crisis zo lang? Kenmerkend aspect: De crisis van het wereldkapitalisme.

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog

Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk door een scholier 1675 woorden 11 december 2005 6,2 37 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Onderwerp: De Amerikaanse Burgeroorlog Vraagstelling: Op

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting door E. 675 woorden 3 jaar geleden 5,4 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak 7 : Pruiken en Revoluties Rationalisme

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Pizza Verdi. Opdrachtenblad. Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten

Pizza Verdi. Opdrachtenblad. Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten Pizza Verdi Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten Opdrachtenblad Lesuurpakket Pizza Verdi (thema s: sociale verschillen, stereotyperingen/vooroordelen; verdiepingsopdracht Amerikaanse burgerrechten)

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: De Verenigde Staten

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: De Verenigde Staten Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: De Verenigde Staten Samenvatting door D. 1268 woorden 18 juni 2013 2 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 4. Consumptie, consensus en Koude

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 10

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 10 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 10 Samenvatting door een scholier 4168 woorden 4 augustus 2004 4,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting Hoofdstuk 10 Geschiedenis

Nadere informatie

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Examen VMBO-KB 2005 tijdvak 1 woensdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten

Nadere informatie

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 Dit S.O. bestaat uit 41 vragen. Je schrijft met een blauwe of zwarte pen. Schrijf netjes en duidelijk. Indien bij een vraag een verklaring wordt gevraagd en de verklaring

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog

Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog Praktische-opdracht door een scholier 1407 woorden 1 februari 2003 4,5 118 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Opdracht 1: Wat zijn volgens jouw de oorzaken van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo II

Eindexamen geschiedenis havo II Dynamiek en stagnatie in de Republiek In de late middeleeuwen waren er weinig aanwijzingen voor de economische bloei van Holland in de zestiende eeuw. 2p 1 Geef aan: dat natuurlijke omstandigheden in de

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode In 1945 eindigt de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Duitsland wil, onder leiding van Adolf Hitler, Europa veroveren. Na vijf jaar strijd en 55 miljoen doden geeft Duitsland

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk De samenleving moest op dezelfde manier worden onderzocht

Nadere informatie

5,7. Werkstuk door een scholier 2162 woorden 23 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Voorwoord

5,7. Werkstuk door een scholier 2162 woorden 23 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Voorwoord Werkstuk Geschiedenis Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen het communistisch systeem in de Sovjet-Unie en het westers parlementairdemocratisch systeem in de VS? Werkstuk door een scholier 2162

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Slaaf krijgt vrijheid (vanaf nu: ex-slaaf) en wordt loonarbeider bij zijn baas (vanaf nu: ex-slavenhouder)

Slaaf krijgt vrijheid (vanaf nu: ex-slaaf) en wordt loonarbeider bij zijn baas (vanaf nu: ex-slavenhouder) Samenvatting door M. 1033 woorden 15 juni 2015 6,7 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 7.1 De verlichting Verlichting is het gevolg van de wetenschappelijke revolutie uit hoofdstuk/tijdvak

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog Samenvatting door een scholier 1137 woorden 17 mei 2004 6,6 27 keer beoordeeld Vak Geschiedenis *1928: stalin aan de macht in SU *1939: hitler en stalin willen beiden

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de)

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) Turken in Kreuzberg Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) 1 OPDRACHT 1 Waarom werd de Berlijnse muur opgericht? Na de 2 e Wereldoorlog werd Duitsland in 2 gedeeltes opgesplitst, te weten West-Duitsland

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Indianen en blanken

Werkstuk Geschiedenis Indianen en blanken Werkstuk Geschiedenis Indianen en blanken Werkstuk door een scholier 2086 woorden 19 mei 2005 5,7 179 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Wanneer ontmoeten de Indianen en blanken elkaar? De Indianen zijn

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische-opdracht door een scholier 2206 woorden 11 januari 2007 6,3 74 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HOOFDVRAAG Wat is mythe en wat is werkelijkheid

Nadere informatie

De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen

De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen Koude Oorlog Amerikaanse buitenlandse politiek communisme rivaliteiten tussen de Sovjet-Unie en China nationalistische bewegingen dekolonisatie Twee grote processen Koude oorlog Nationalisme en dekolonisatie

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van

Nadere informatie

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid

Nadere informatie

Volgens Wilson moest er een nieuwe wereldorde komen gebaseerd op een internationaal rechtssysteem waaraan alle landen actief moesten mee werken.

Volgens Wilson moest er een nieuwe wereldorde komen gebaseerd op een internationaal rechtssysteem waaraan alle landen actief moesten mee werken. Samenvatting door J. 1290 woorden 7 maart 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 3.4 In januari 1918 werkte Wilson zijn visie uit in een veertien punten programma. Volgens Wilson moest er een

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Mozaïek of Melting Pot

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Mozaïek of Melting Pot Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Mozaïek of Melting Pot Samenvatting door een scholier 1290 woorden 9 juni 2007 6,7 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Hoofstuk 5 Mozaiek of Melting

Nadere informatie

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

In 1918 is na vier lange jaren vechten de eerste wereldoorlog voorbij. In een trein in frankrijk wordt de wapenstilstand getekend.

In 1918 is na vier lange jaren vechten de eerste wereldoorlog voorbij. In een trein in frankrijk wordt de wapenstilstand getekend. Een wapenstilstand is niet hetzelfde als een vrede. Daarover gaan de landen vanaf januari 1919 in het paleis van versailles bij parijs lang over praten... In 1918 is na vier lange jaren vechten de eerste

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari 2005 7 334 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte

Nadere informatie

Hoofdstuk 7: De Vietnam Oorlog (1963-1973)

Hoofdstuk 7: De Vietnam Oorlog (1963-1973) Hoofdstuk 7: De Vietnam Oorlog (1963-1973) Geschiedenis HAVO 2011/2012 www.lyceo.nl 1963-1973 De oorlog in Vietnam De oorlog aan het thuisfront 1963 1969: Johnson 1969 1973: Nixon De rol van de media De

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A

Nadere informatie

Eén Korea, twee landen

Eén Korea, twee landen 1 Doelgroep De lesbrief is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw vmbo, havo en vwo. Het uitwerken van de opdrachten kost de leerling ongeveer een tot anderhalf lesuur (van 50 minuten). De onderzoeksvragen

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Communistisch Rusland

Werkstuk Geschiedenis Communistisch Rusland Werkstuk Geschiedenis Communistisch Rusland Werkstuk door een scholier 2369 woorden 11 oktober 2001 6,2 229 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. In dit verslag gaan we het hebben over het communisme

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door R 1705 woorden 4 jaar geleden 7,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Samenvatting Hoofdstuk 1 Havo 3 Memo Geschiedenis 1.1 De eerste

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Dictatuur en democratie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Dictatuur en democratie Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Dictatuur en democratie Samenvatting door een scholier 535 woorden 18 januari 2005 6,1 14 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Dictatuur en Democratie 1 Lenin en Hitler

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf 1 + 2 + 3 Samenvatting door een scholier 1324 woorden 7 april 2003 5 44 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis hoofdstuk 4: Kapitalisme en communisme.

Nadere informatie

Industriële Revolutie

Industriële Revolutie SE Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS 017-018 Industriële Revolutie Deze toets bestaat uit 40 vragen Voor deze SE zijn maximaal 73 punten te behalen Deze SE bestaat uit 6 aantal bladzijden Bekijk

Nadere informatie

Indelen 1. Voor in het schrift komen de aantekeningen te staan en ook de uitwerkingen 2. Achterin het schrift komen de opdrachten te staan

Indelen 1. Voor in het schrift komen de aantekeningen te staan en ook de uitwerkingen 2. Achterin het schrift komen de opdrachten te staan Antwoordkernen bij Eureka 3M, Amersfoort 2014-2015 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is, dat je

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL 2005

Examen VMBO-GL en TL 2005 Examen VMBO-GL en TL 2005 tijdvak 1 woensdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

GESCHIEDENIS SO3 TV

GESCHIEDENIS SO3 TV GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog

Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog Samenvatting door een scholier 2027 woorden 26 juni 2005 6 127 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 1: Toenemend wantrouwen tussen Oost en West Al sinds

Nadere informatie

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting

Nadere informatie

Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC

Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC Week 1ABC: De Franse Revolutie Info: De Franse Tijd (1795 1814) Na de Franse Revolutie werd Napoleon de baas in Frankrijk. Napoleon veroverde veel Europese landen,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9: Paragraaf 1 t/m 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9: Paragraaf 1 t/m 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9: Paragraaf 1 t/m 4 Samenvatting door een scholier 789 woorden 5 juni 2012 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Paragraaf 1 18 juni 1914 - Franz Ferdinand

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie. Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Beurskrach

Werkstuk Geschiedenis Beurskrach Werkstuk Geschiedenis Beurskrach Werkstuk door een scholier 2222 woorden 29 januari 2004 5,9 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Beurskrach 1929 (> Wat waren de oorzaken voor de Krach?

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 1657 woorden 30 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde

5,9. Werkstuk door een scholier 1657 woorden 30 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1657 woorden 30 april 2007 5,9 141 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde De inhoud Pagina De inleiding 1 De geschiedenis...2 De regering.4 De bevolking..5 Wonen, gebouwen en Het

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1659 woorden 4 maart 2002 5,4 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De drie fasen van een revolutie: 1.De bestaande regering wordt verdreven

Nadere informatie

De Verenigde Staten en hun federale overheid Hoofdstuk 2: De VS worden een wereldmacht ( )

De Verenigde Staten en hun federale overheid Hoofdstuk 2: De VS worden een wereldmacht ( ) Samenvatting door W. 1098 woorden 21 januari 2014 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865-1965 Hoofdstuk 2: De VS worden een wereldmacht

Nadere informatie

5,2. Profielwerkstuk door een scholier 1959 woorden 2 april keer beoordeeld

5,2. Profielwerkstuk door een scholier 1959 woorden 2 april keer beoordeeld Profielwerkstuk door een scholier 1959 woorden 2 april 2006 5,2 43 keer beoordeeld Vak Economie Onze hoofdvraag is: Wat voor invloed had de Wall street crash voor het buitenland? Deelvragen zijn: Wat is

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis New Deal (Roaring Twenties, Roosevelt)

Praktische opdracht Geschiedenis New Deal (Roaring Twenties, Roosevelt) Praktische opdracht Geschiedenis New Deal (Roaring Twenties, Roosevelt) Praktische-opdracht door een scholier 2939 woorden 2 februari 2003 6,1 67 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De New Deal In het publieke

Nadere informatie

KOUDE OORLOG

KOUDE OORLOG KOUDE OORLOG 1945-1991 Waarom is de gebeurtenis afgebeeld in deze bron zo cruciaal geweest voor de KOUDE OORLOG? 37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9 Samenvatting door een scholier 2091 woorden 24 april 2006 6,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 2. Kenmerken van de industriële

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Indonesian Times blz. 4 toch niet vrij? en spotprent

Indonesian Times blz. 4 toch niet vrij? en spotprent Indonesian Times 28-12-1949 blz.2 eindelijk onafhankelijk!! blz. 5 het dagelijks leven en advertentie Blz. 3 onafhankelijkstrijd? blz.6 eerlijke strijd? blz. 4 toch niet vrij? en spotprent blz.7 column

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon

Nadere informatie

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Samenwerking slaat om in wantrouwen in 1945 => Tijdens WO 2: USSR en VSA werken samen tegen Duitsland => In

Nadere informatie