BEDRIJFSHYGIENISCHE VOORZIENINGEN IN HET BOUWBEDRIJF Bladwijzer niet gedefinieerd Blz. 1

Transcriptie

1 Bladwijzer niet gedefinieerd. Blz. 1 Fout! 1. INLEIDING Het bouwbedrijf stelt door zijn bijzondere aard andere eisen aan de bedrijfshygiënische voorzieningen dan een fabriek of werkplaats. In verband hiermede bevat het Veiligheidsbesluit voor fabrieken of werkplaatsen 1938 (V.B.F.) ten aanzien van deze voorzieningen, naast de algemeen geldende, een groot aantal bepalingen die in het bijzonder het bouwbedrijf betreffen. In dit publikatieblad wordt een overzicht gegeven van deze wettelijke bepalingen, sommige bepalingen zijn aangevuld met aanbevelingen. In 3.2 worden - vooruitlopend op een wettelijke regeling - regels gegeven voor het gebruik, de constructie en de inrichting van machinaal geconstrueerde schafteenheden, zoals containerketen en schaftunits. Dit blad bevat niet de in het V.B.F. opgenomen bepalingen omtrent woon- en slaapvertrekken met aanhorigheden, die in bepaalde om- standigheden voor de werknemers zijn vereist. Voor inlichtingen over deze voorzieningen kan men zich wenden tot de districtskantoren van de Arbeidsinspectie. 2. TOEPASSINGSGEBIED Deze publikatie is van toepassing op gebouwen, bouw-, grond-, en waterwerken, ondergrondse leidingen en wegen, die in aanbouw, aanleg, verbouwing, herstelling of sloping zijn of voor zover daaraan onderhoudswerkzaamheden worden verricht (art. 3, lid 1f van de Veiligheidswet). 3. SCHAFTLOKALEN EN SCHAFTEENHEDEN 3. 1 Schaftlokalen (artikelen 53f 1e lid en 53g V.B.F.) Voor de arbeiders moet een doelmatig ingericht schaftlokaal aanwezig zijn Grootte Het schaftlokaal moet een vloeroppervlak hebben van tenminste 7,5 m². Bij een bezetting van minder dan 20 personen moet het vloeroppervlak per persoon tenminste 1,25 m² bedragen. Bij 20 of meer personen moet het vloeroppervlak per persoon tenminste 1 m² bedragen, met dien verstande dat het totale oppervlak niet minder dan 25 m² mag bedragen. De hoogte mag nergens minder dan 2 m zijn en gemiddeld niet minder dan 2,50 m. De vrije luchtruimte moet tenminste 3,5 m3 per persoon bedragen, doch met 3 m3 kan worden volstaan wanneer de algehele inrichting van het lokaal zodanig is, dat de vrije luchtruimte naar het oordeel van het districtshoofd der Arbeidsinspectie als genoegzaam is aan te merken.

2 Blz Verlichting Het glasoppervlak dat direct daglicht doorlaat, moet tenminste 1/10 van het vloeroppervlak bedragen. Deze lichtopeningen moeten zoveel mogelijk uitzicht op de omgeving bieden. Zo nodig moet het schaftlokaal voldoende en doelmatig door kunstlicht zijn verlicht Ventilatie In een schaftlokaal moet op doeltreffende wijze voldoende toevoer van verse lucht en afvoer van "bedorven" lucht, onder vermijding van tocht, zijn gewaarborgd. In elk geval moeten in een schaftlokaal - waar niet door mechanische hulpmiddelen een voldoende luchtverversing is bewerkstelligd - afsluitbare ventilatieopeningen zijn aangebracht, die in directe verbinding met de buitenlucht staan. Het gezamenlijk oppervlak van deze openingen moet tenminste 1/25 van het vloeroppervlak bedragen, doch niet minder dan 0,40 m² (deuropeningen niet meegerekend) Inrichting Zitgelegenheid Voor elke arbeider die van het schaftlokaal gebruik maakt, moet een doelmatige stoel beschikbaar zijn Tafels Er moeten één of meer tafels aanwezig zijn; het tafelblad moet naadloos zijn, dan wel zijn voorzien van een naadloze bedekking. Elke arbeider moet over een tafeloppervlak van tenminste 0,18 m² (0,60 x 0,30 m) kunnen beschikken, de maat van 0,60 m langs de tafelrand gemeten. Een tafel mag niet aan de vloer zijn bevestigd en de ruimte onder de tafel dient te zijn vrijgehouden Papierbakken en asbakken Een voldoend aantal metalen papierbakken en een voldoend aantal asbakken moeten aanwezig zijn Verwarming In het koude jaargetijde moet een schaftlokaal voldoende zijn verwarmd door middel van een brandveilige verwarmingsinstallatie van deugdelijke constructie 1) en van voldoende capaciteit in verhouding tot de te verwarmen ruimte. Rook- en verbrandingsgassen van deze installatie moeten doelmatig kunnen worden afgevoerd. Verwarmingsinstallaties dienen bij voorkeur niet bij de ingang van het schaftlokaal te worden geplaatst en na afloop der werkzaamheden buiten werking te worden gesteld. 1) Zie voor vloeibaargasinstallaties de norm NEN 3324: "Voorschriften voor de aanleg van vloeibaargasinstallaties in woningen en andere gebouwen".

3 Blz Verdere bepalingen Een schaftlokaal moet zodanig zijn ingericht en onderhouden, dat de arbeiders die er gebruik van maken beschut zijn tegen nadelige invloeden van de weergesteldheden. Het lokaal mag niet als werklokaal of als bergplaats worden gebruikt en moet voldoende zindelijk zijn gehouden. De vloer moet zodanig zijn, dat hij gemakkelijk en goed kan worden gereinigd. 3.2 Schafteenheden In de praktijk worden al of niet verrijdbare schaftlokaliteiten, zoals schaftunits en containerketen aangetroffen, die qua vrije luchtruimte per persoon ongeveer het midden houden tussen een schaftlokaal als bedoeld in artikel 53g van het V.B.F. en een schaftwagen als bedoeld in artikel 53i van dat besluit. Deze zogenaamde schafteenheden worden in toenemende mate gebruikt, ook in gevallen waarin volgens de huidige wettelijke bepalingen een schaftlokaal verplicht is. Aangezien deze schafteenheden vaak bepaalde voordelen bieden (snelle plaatsing, langere levensduur) en - wanneer aan bepaalde regels de hand wordt gehouden - ook van een goede gelegenheid tot schaften kan worden gesproken, is de mogelijkheid geopend in plaats van een schaftlokaal één of meer schafteenheden te gebruiken. Hiertoe dient een verzoek om vrijstelling van de artikelen 53f en 53g van het V.B.F. te worden gericht aan het betreffende Districtshoofd der Arbeidsinspectie. Vrijstelling kan worden verleend, indien ten aanzien van de schafteenheid aan de in t/m genoemde voorwaarden is voldaan Grootte Het vloeroppervlak van een schafteenheid moet tenminste 1,25 m² per persoon bedragen. De hoogte gemeten van de vloer tot aan het plafond moet gemiddeld tenminste 2,10 m bedragen en mag nergens minder zijn dan 2 m. Aan de buitenzijde van een schafteenheid moet nabij de toegangsdeur een opvallend en duidelijk leesbaar opschrift zijn aangebracht, aangevende het maximum aantal personen dat gelijktijdig in de eenheid mag verblijven Verlichting Het glasoppervlak dat direct daglicht doorlaat, moet tenminste 1/8 van het vloeroppervlak bedragen, met een minimum van 1 m². De lichtopeningen moeten gelijkelijk in de beide langswanden worden aangebracht. Zonodig moet de schafteenheid voldoende en doelmatig door kunstlicht zijn verlicht Ventilatie Een schafteenheid moet doelmatig kunnen worden geventileerd.

4 Blz. 4 Indien de ventilatie niet plaatsvindt door mechanische hulpmiddelen, moeten de volgende voorzieningen zijn aangebracht. a Afsluitbare ventilatieopeningen (bijv. openslaande vensters). De vrije luchtdoorlaat van deze openingen moet tenminste 1/32 van het vloeroppervlak bedragen, doch niet minder dan 0,50 m² (deuropeningen niet meegerekend). Tenminste 50% van het vereiste oppervlak moet in zijn geheel hoger dan 1,60 m boven de vloer liggen. b Twee afsluitbare ventilatieroosters die in directe verbinding met de buitenlucht staan. Elk rooster dient een vrije luchtdoorlaat te hebben van tenminste 200 cm². De roosters moeten zodanig diagonaal tegenover elkaar zijn geplaatst, dat 50% van het vereiste oppervlak hoger dan 1,60 m boven de vloer ligt Inrichting Zitgelegenheid Voor elke arbeider die van de schafteenheid gebruik maakt, moet een doelmatige stoel beschikbaar zijn Tafels Er moeten één of meer tafels aanwezig zijn; het tafelblad moet naadloos zijn, dan wel zijn voorzien van een naadloze bedekking. Elke arbeider moet over een tafeloppervlak van tenminste 0,18 m² (0,60 x 0,30 m) kunnen beschikken, de maat van 0,60 m langs de tafelrand gemeten. Een tafel mag niet aan de vloer zijn bevestigd en de ruimte onder de tafel dient te zijn vrijgehouden Papierbak ken en asbakken Een voldoend aantal metalen papierbakken en een voldoend aantal asbakken moet aanwezig zijn Verwarming In het koude jaargetijde moet een schafteenheid voldoende zijn verwarmd door middel van een brandveilige verwarmingsinstallatie van deugdelijke constructie en voldoende capaciteit in verhouding tot de te verwarmen ruimte. Rook- en verbrandingsgassen van deze installatie moeten doelmatig kunnen worden afgevoerd. Verwarmingsinstallaties dienen bij voorkeur niet bij de ingang van een schafteenheid te worden geplaatst en na afloop der werkzaamheden buiten werking te worden gesteld Verdere bepalingen De constructie van een schafteenheid dient zodanig te zijn, dat deze voldoende beschutting biedt tegen weersinvloeden en dat hinderlijke tocht is voorkomen. De schafteenheid mag niet als werklokaal of als bergplaats worden gebruikt en moet voldoende zindelijk worden gehouden. De vloer moet zodanig zijn, dat hij gemakkelijk en goed kan worden gereinigd.

5 Blz SCHAFTGELEGENHEDEN (artikel 53f, 2e en 3e lid V.B.F.) Wanneer de tijdsduur van het werk niet langer dan 4 weken bedraagt en daarbij minder dan 10 arbeiders werkzaam zijn, mag in plaats van een schaftlokaal worden volstaan met een schaftgelegenheid. Hieronder wordt verstaan een doelmatige, in het koude jaargetijde voldoende verwarmde lokaliteit waarin behoorlijke zitgelegenheden en een tafel aanwezig zijn. Deze lokaliteit mag geen deel uitmaken van een werklokaal. 5. KLEEDKAMERS (artikelen 53b en 53c V.B.F.) Een kleedkamer is vereist waar 20 of meer personen arbeid plegen te verrichten. 5.1 Grootte Indien kastruimte aanwezig is, moet het vrije vloeroppervlak van de kleedkamer tenminste 0,40 m² per persoon bedragen, bij gebruikmaking van kleerhaken tenminste 0,35 m². Als onder de kleerhaken een schoenenplank is aangebracht, mag de vloerruimte buiten die plank nimmer minder dan 0,32 m² per persoon bedragen. 5.2 Inrichting Kleerkasten Een kleerkast moet inwendig voldoende hoog zijn en per persoon een ruimte met een horizontale doorsnede van tenminste 0,45 x 0,30 m bevatten. Aanbevolen wordt een hangkast van tenminste 1,80 m hoog Kleerhaken Bij toepassing van kleerhaken dienen deze op een onderlinge afstand van tenminste 0,15 m te zijn aangebracht en moeten er per persoon tenminste twee beschikbaar zijn. Boven de kleerhaken moet een legplank aanwezig zijn van tenminste 0,25 m breedte Schoenenplanken Is in een kleedkamer geen andere doelmatige plaats beschikbaar, dan moet voor berging van de schoenen op ten minste 0,10 m boven de vloer een doelmatige schoenenplank met een plaatsruimte van tenminste 0,25 m strekkende lengte per persoon zijn aangebracht. De ruimte tussen de plank en de vloer moet zijn afgesloten met een plint. 5.3 Verdere bepalingen Een kleedkamer moet doelmatig zijn geventileerd, opdat droging van kleding en schoeisel mogelijk is. De kamer mag geen deel uitmaken van een werklokaal of van een schaftlokaal (schafteenheid) en mag niet worden gebezigd als bergplaats van materialen en gereedschappen.

6 Blz. 6 Het verdient aanbeveling een kleedkamer door middel van een gang te verbinden met het schaftlokaal (schafteenheid). Voorts wordt aanbevolen een kleedkamer te verwarmen: - gedurende het koude jaargetijde, of - indien dit in verband met de droging der kleding noodzakelijk is. 6. KLEDINGBERGPLAATSEN (artikelen 53d en 53e V.B.F.) Zijn op een werk minder dan 20 personen werkzaam, dan kan in plaats van een kleedkamer worden volstaan met een doelmatig ingerichte kledingbergplaats. Deze mag geen deel uitmaken van een schaftlokaal, moet doelmatig zijn geventileerd en moet zijn voorzien van op onderlinge afstanden van 0,15 m aangebrachte kleerhaken (voor elk persoon twee), met daarboven een legplank van tenminste 0,25 m breedte. Het verdient aanbeveling een kledingbergplaats te verwarmen: - gedurende het koude jaargetijde, of - indien dit in verband met de droging der kleding noodzakelijk is. 7. SCHAFTWAGENS (artikel 53i V.B.F.) Indien de aard der werkzaamheden zodanig is dat de plaats waar deze worden verricht zich van dag tot dag wijzigt, zoals bij wegenaanleg en het aanleggen van ondergrondse leidingen, alsmede op werken met een kortere duur dan 2 maanden en waarbij tevens niet meer dan 20 arbeiders werkzaam zijn, kan in plaats van de hiervoren genoemde schaftlokalen (schafteenheden), schaftgelegenheden, kleedkamers en kledingbergplaatsen worden volstaan met het beschikbaar hebben van één of meer schaftwagens met kledingberging of van schaft- en kleedwagens. 7.1 Grootte Het vloeroppervlak van een schaftwagen moet per persoon tenminste 0,85 m² bedragen. De hoogte, gemeten van de vloer tot aan het plafond, moet gemiddeld tenminste 2,10 m bedragen en mag nergens minder dan 2 m zijn. 7.2 Verlichting Het glasoppervlak dat direct daglicht doorlaat, moet tenminste 1/8 van het vloeroppervlak bedragen, met een minimum van 1 m². De lichtopeningen moeten in de beide langswanden gelijkelijk zijn aangebracht. Zonodig moet de wagen voldoende en doelmatig door kunstlicht zijn verlicht. 7.3 Ventilatie Een schaftwagen moet doelmatig kunnen worden geventileerd. De toevoer van verse lucht moet geschieden door middel van afsluitbare ventilatieopeningen. De vrije luchtdoorlaat van deze openingen moet tenminste 1/32 van het vloeroppervlak bedragen, doch niet minder dan 0,50 m² (deuropeningen niet meegerekend). Tenminste 50% van het vereiste oppervlak moet in zijn geheel hoger dan 1,60 m boven de vloer liggen.

7 Blz Inrichting Zitgelegenheden Er moet een voldoend aantal doelmatige en behoorlijke zitgelegenheden aanwezig zijn. Indien hiervoor banken worden gebruikt, moet voor elke arbeider tenminste 0,50 m plaatsruimte beschikbaar zijn. Een bank moet vast in de schaftwagen zijn aangebracht en zijn voorzien van een rugleuning, tenzij zij evenwijdig aan en langs een wand is geplaatst, deze wand mede als rugleuning kan dienen en plaatselijk als zodanig is uitgevoerd. De afstand van de rugleuning of de wand tot aan de voorkant van de bank moet tenminste 0,35 m bedragen. Bij een evenwijdig aan en langs de langswanden van de wagen aangebrachte bank moet de afstand tussen de voorkant van de zitplaatsen en de tafelrand - horizontaal gemeten - tenminste 0,24 m bedragen. De totale zitplaatsruimte (banklengte) mag in dat geval niet meer bedragen dan 0,60 m, vermenigvuldigd met het maximum aantal der personen waarvoor de wagen is bestemd. Is een bank loodrecht op de langswanden van de wagen aangebracht, dan moet de afstand tussen de zitplaatsen en de tafelrand tenminste 0,15 m bedragen en moet voorts in de langsrichting van de wagen een gangpad ter breedte van tenminste 0,50 m beschikbaar zijn. Een aldus geplaatste bank mag aan niet meer dan 2 personen plaats bieden. De ruimte onder de banken moet behoorlijk kunnen worden gereinigd Tafels Er moeten één of meer tafels zijn, ter breedte van tenminste 0,60 m. Het tafelblad moet naadloos zijn, dan wel voorzien van een naadloze bedekking. Elke persoon moet de beschikking hebben over een tafeloppervlak van tenminste 0,60 x 0,30 m, de maat van 0,60 m langs de tafelrand gemeten. De vloer onder de tafels moet zijn vrijgehouden Papierbak en asbakken Een metalen papierbak en een voldoend aantal asbakken moeten aanwezig zijn. 7.5 Kledingberging Voor het bergen van de kleding der arbeiders moet een kleedwagen beschikbaar zijn, tenzij een schaftwagen voor een gedeelte als kledingbergplaats is ingericht, in welk geval deze ruimte en de schaftruimte van elkaar gescheiden moeten zijn. De kledingbergruimte in een kleedwagen zowel als die in een schaftwagen moet doelmatig zijn geventileerd en doelmatig zijn ingericht, met dien verstande, dat per persoon die er gebruik van maakt een ruimte van voldoende hoogte en tenminste 0,15 m breedte en 0,45 m diepte beschikbaar is. Het verdient aanbeveling de kleedwagen of de kledingbergplaats te verwarmen: - gedurende het koude jaargetijde, of - indien dit in verband met de droging der kleding noodzakelijk is.

8 Blz Verwarming In het koude jaargetijde moet een schaftwagen voldoende zijn verwarmd door middel van een brandveilige verwarmingsinrichting van deugdelijke constructie en van voldoende capaciteit in verhouding tot de te verwarmen ruimte. Rook- en verbrandingsgassen van deze inrichting moeten doelmatig kunnen worden afgevoerd. Verwarmingsinrichtingen dienen bij voorkeur niet bij de ingang van de schaftwagen (kleedwagen) te worden geplaatst en na afloop der werkzaamheden buiten werking te worden gesteld. 7.7 Verdere bepalingen De constructie van een schaftwagen moet zodanig zijn, dat hij voldoende beschutting biedt tegen weersinvloeden en dat hinderlijke tocht is voorkomen. De schaftruimte en de kledingbergplaats in een schaftwagen alsmede een kleedwagen mogen niet tevens als bergplaats voor materialen en gereedschappen worden gebezigd. Aan de buitenzijde van een schaftwagen moet nabij de toegangsdeur een opvallend en duidelijk leesbaar opschrift zijn aangebracht, aangevende het maximum aantal personen dat gelijktijdig in de wagen mag verblijven. 8. WARME DRANKEN (artikel 53j V.B.F.) Op een werk waar 20 of meer arbeiders tegelijkertijd werkzaam zijn, te wier behoeve een schaftlokaal (schafteenheid) of een schaftwagen ter beschikking dient te zijn, moeten op een doelmatige plaats de nodige voorzieningen zijn getroffen om voor de arbeiders warme dranken, zoals koffie en thee, te kunnen bereiden of om door de arbeiders meegebrachte dranken te kunnen verwarmen. 9. SCHUILKETEN (artikel 53h V.B.F.) Indien de plaats van de werkzaamheden op een zodanige afstand van het schaftlokaal (schafteenheid) is gelegen, dat redelijkerwijs niet kan worden verlangd dat de arbeiders bij korte schafttijden of bij slechte weersgesteldheid zich daarheen begeven en als ter plaatse niet een schaftwagen kan worden aangevoerd en opgesteld, moeten voor hen bovendien behoorlijke, tegen weer en wind voldoende beschutting biedende verplaatsbare schuilketen beschikbaar zijn. 10. WASGELEGENHEDEN (artikelen 741e, 2e en 3e lid en 75 V.B.F.) Voor de arbeiders moeten binnenshuis en doelmatig gelegen en ingerichte wasgelegenheden beschikbaar zijn. De wasgelegenheid dient bij voorkeur te worden aangebracht in een aparte ruimte. Tegen het combineren van kleed- en wasgelegenheid bestaat geen bezwaar.

9 Blz Aantal Het aantal beschikbare wasplaatsen moet tenminste 1 op elke 5 of minder arbeiders bedragen die gelijktijdig rust- en schafttijden hebben Inrichting Op elke wasplaats moet schoon en zo nodig verwarmd water in voldoende hoeveelheid kunnen toevloeien en het gebruikte water moet kunnen wegvloeien. Zeep, handdoeken en zo nodig nagelborstels moeten in voldoende hoeveelheid beschikbaar zijn. De vloer van de wasgelegenheid moet zodanig zijn, dat hij geen water opneemt en gemakkelijk en goed kan worden gereinigd. 11. PRIVATEN EN URINOIRS (artikelen 55, 56, 58, 60 en 61 V.B.F.) 11.1 Aantal Op een werk moet tenminste 1 privaat en een voldoend aantal urinoirs voor de arbeiders aanwezig zijn. Voorts geldt dat het aantal beschikbare privaten tenminste 1 voor elke 25 of minder personen moet bedragen Plaats De privaten en urinoirs moeten zodanig zijn geplaatst en onderhouden, dat zij voor alle personen voor wie zij bestemd zijn, gedurende hun verblijf aldaar behoorlijk zijn te bereiken en te gebruiken Inrichting Elk privaat en urinoir moet doelmatig zijn ingericht en goed rein kunnen worden gehouden. Indien de omstandigheden zich hiertegen niet verzetten, dient een privaat te zijn voorzien van een watercloset. In andere gevallen moet de constructie tenminste bestaan uit een doelmatige trechter met bril en deksel. Een privaat moet overdekt zijn en zodanig zijn afgeschoten, dat het bij gebruik behoorlijke afzondering waarborgt 11.4 Ventilatie De privaten en urinoirs mogen - tenzij het waterclosets, urinoirs met waterspoeling of daarmee gelijkwaardige inrichtingen zijn die geen stank verspreiden - niet in directe verbinding staan met een werklokaal of een schaftlokaal (schafteenheid). De ruimten waardoor zij van deze lokalen zijn gescheiden moeten zodanig op de buitenlucht zijn geventileerd dat geen stank in de lokalen waarneembaar is. Onder watercloset wordt verstaan een privaat voorzien van een goedwerkende doorspoelinrichting, waarbij een voldoende krachtige waterstroom toevloeit om de faecaliën uit de trechter weg te spoelen en waarbij de afvoerpijp zodanig is gevormd, dat daarin water blijft staan, hetwelk een afsluiting tegen stank vormt.