Vergadering: 6 juli 2016 Agendapunt: I.3. Aan de bestuurscommissie Vervoersautoriteit,

Transcriptie

1 Vergadering: 6 juli 2016 Agendapunt: I.3 Onderwerp: Verbetering OV-bereikbaarheid RTHA Datum: 24 juni 2016 Contactpersoon: Lodewijk Lacroix Telefoonnummer: Aan de bestuurscommissie Vervoersautoriteit, Voorgesteld besluit 1. Kennis nemen van de stand van zaken met betrekking tot spoor 1 quick wins 2. Kennis nemen van de stand van zaken met betrekking tot spoor 3 mobiliteitsdiensten 3. Kennis nemen van de stand van zaken met betrekking tot spoor 4 verbinding RTHA- Meijersplein 4. Vaststellen dat aanpassing van de naam van metrohalte Meijersplein naar een nog te bepalen nieuwe naam mogelijk is mits: Een significante verbetering wordt bereikt in de verbinding tussen de halte en de luchthaventerminal. De gemeente Rotterdam een formeel verzoek tot naamswijziging indient. De kosten van de naamswijziging zoveel mogelijk zijn beperkt door te combineren met naamswijzigingen elders in het net. De partijen MRDH, RTHA, Den Haag en Rotterdam ieder 25% van deze kosten dragen. 5. Vaststellen dat op de luchthaven gerichte aanpassingen van het huidige busnet nu onvoldoende kosteneffectief zijn, de RET te vragen een nader marktonderzoek te doen naar de mogelijke spitsdienst Zoetermeer-Schiedam en in toekomstige verkenningen naar het HOV-net in het gebied tussen Zoetermeer, Rotterdam en Delft/Den Haag RTHA als mogelijke bestemming mee te wegen in de netwerkontwikkeling. Begin 2015 heeft u het advies van de Rebel Group over de verbetering van de OVbereikbaarheid van Rotterdam The Hague Airport vastgesteld. Op basis van het advies zijn vier inhoudelijke sporen opgepakt. Hierbij ontvangt u een rapportage van de voortgang en wordt u een aantal besluiten voorgelegd. De vier sporen betreffen: 1. Een pakket quick win maatregelen ter verbetering van de gastvrijheid van RTHA voor bezoekers. 2. Aanpassing van het busnet rondom RTHA. 3. Beter faciliteren van de in tijd en ruimte gespreide vraag naar bereikbaarheid van RTHA. 4. Realisatie van een (innovatieve) verbinding tussen de terminal en metrohalte Meijersplein. Relatie luchthavenbesluit Inmiddels is de procedure voor aanpassing van het luchthavenbesluit gestart. Ambitie van de luchthaven is verdere groei. Bij de uitwerking van dit maatregelenpakket wordt uitgegaan van no-regret maatregelen. Bij het huidige vervoervolume zijn de maatregelen effectief. Er is dus geen afhankelijkheid van het luchthavenbesluit. Anderzijds wordt niet verwacht dat groei van de luchthaven tot wezenlijk andere besluiten leidt over de 1

2 bereikbaarheidsmaatregelen. Immers, de groeiscenario s voor RTHA zijn meegenomen in de studie van de Rebel Group. Basis onder de uitwerking van de sporen is een door Goudappel Coffeng uitgevoerd onderzoek naar de reizigersstromen van en naar RTHA en de daar gelegen werkgelegenheidsconcentraties. Dat heeft nuttige extra informatie opgeleverd over omvang, herkomst en bestemming van reizigersstromen, met name uit de enquête die RTHA heeft gehouden onder reizigers. Helaas was het niet mogelijk om informatie over het profiel en herkomst/bestemming van de internationale reizigers uit telefoondata te krijgen (privacyregels). Conclusies onderzoek reizigersstromen RTHA Volumes verschillen per maand en per dag van de week. Piekmomenten in vertrek: vroeg in de ochtend, rond middaguur en namiddag. Aankomst rond middaguur en einde avond. Veelal recreatief verkeer dat voor vakantie of stedentrip naar luchthaven komt. Reizigers voornamelijk uit regio. Bezoekers aan Nederland voornamelijk Rotterdam, Den Haag en Delft als bestemming. Ochtendpiek niet in OV zichtbaar. Circa 30% van de reizigers van lijn 33 heeft bestemming in en om de luchthaven; rest is voornamelijk gericht op Overschie. 78% van de reizigers komt met de auto naar de luchthaven, waarvan 53% parkeert. Gemak is belangrijkste reden voor keuze parkeren, tijdstip vlucht veel minder. Recreatieve reizigers reizen meer met de auto dan zakelijke reizigers. Reismotief zakelijk 27%. Spoor 1: quick wins gastvrijheid De MRDH heeft samen met RTHA en RET de quick wins op RTHA en in de grote OV opstappunten in beeld gebracht die het gebruik van OV van en naar RTHA aantrekkelijker kunnen maken. Over de uitvoering en financiering zijn afspraken gemaakt. De meeste maatregelen zijn in gang gezet of uitgevoerd of staan gepland voor dit jaar. De maatregelen: Verbetering verkooppunten op luchthaven waaronder Engelstalige folder voor de reizigers, extra ticketingautomaten, Tourist day kaart, OV-ticket koppelen aan verkoop vliegticket. Vergroten herkenbaarheid bereikbaarheid RTHA waaronder marketingactie RET, toevoeging vliegtuigsymbool op routekaarten, digitaal bord met aankomst en vertrektijden vliegtuigen op halte Meijersplein. Om beter in te spelen op de drukte, wordt er op ca 10 tot 20 drukke dagen een extra bus ingezet die gaat rijden zodra er veel passagiers bij de halte staan. Tegelijkertijd wordt de dienstregeling iets beperkt, door bijvoorbeeld gedurende een deel van de zaterdag niet ieder kwartier, maar ieder halfuur tussen Airport en Meijersplein te rijden. Tussen Rotterdam Centraal en Airport blijft de frequentie op zaterdag wel ieder kwartier. Naamgeving metrohalte Meijersplein Over wijziging van de naamgeving van metrohalte Meijersplein in een naam die de nabijheid van de luchthaven meer tot uiting brengt moet nog een besluit genomen worden. RTHA hecht hier zeer aan. Hierbij speelt dat het aandeel buitenlandse vluchten, en dus het aandeel luchthavengebruikers dat de regio relatief slecht kent, toeneemt. De gemeenten Rotterdam en Den Haag hebben ook aangegeven zeer te hechten aan naamswijziging van halte Meijersplein. Bij naamwijzigingen spelen de volgende aspecten spelen een rol: De ruimtelijke relatie tussen halte Meijersplein en de terminal is nu onvergelijkbaar met bijvoorbeeld de relatie tussen NS-station Schiphol en de luchthaven. Om een 2

3 naamswijziging ook vanuit de reiziger logisch te maken is het wenselijk dat de metrohalte en de terminal meer met elkaar verknoopt zijn. Een goed moment hiervoor is als er op straat zichtbaar significante resultaten worden bereikt met de verbinding tussen Meijersplein en de terminal. Aanpassing van een naam van een halte is kostbaar. Inschatting is dat solitaire wijziging van een haltenaam circa 8 ton kost in verband met alle wijzigingen in systemen, bebordingen etcetera. Het ligt daarom in de rede zodra duidelijk wordt dat de metrohalte en de terminal meer met elkaar verknoopt wordt, te onderzoeken of op dat moment een bredere noodzaak is de betreffende systemen aan te passen vanwege wijzigingen elders in de regio. Omdat de halte op basis van het aantal in/uitstappers in de eerste plaats een lokale functie heeft is het wenselijk dat de gemeente Rotterdam een formeel verzoek tot naamswijziging indient. De naamswijziging kent een aantal economisch belanghebbenden die zich al hebben geuit: RTHA zelf en de steden Den Haag en Rotterdam. Voorstel is de kosten van naamswijziging in gelijke delen te laten dragen door de MRDH samen met deze partijen. Besluit: De Bestuurscommissie stelt vast dat aanpassing van de naam van metrohalte Meijersplein naar een nog te bepalen nieuwe naam mogelijk is als er een significante verbetering wordt bereikt in de verbinding tussen de halte en de luchthaventerminal, de bijbehorende kosten zoveel mogelijk zijn beperkt en de partijen RTHA, Den Haag en Rotterdam ieder 25% van deze kosten bijdragen. Spoor 2: optimalisatie busnet rondom RTHA RET heeft in opdracht van MRDH gekeken naar optimalisatie mogelijkheden van de busbereikbaarheid van en naar RTHA voor zowel 2015 als Hierbij zijn de volgende varianten onderzocht: Huidige verbinding Rotterdam centraal (Meijersplein-RTHA Rotterdam C); Directe verbinding Meijersplein-RTHA - Rotterdam C plus TIC Delft en Delft CS (lijn 40 via RTHA); Directe verbinding Meijersplein RTHA Rotterdam C plus TIC Delft en Delft CS plus Zoetermeer Bus 170 (lijn Zoetermeer, metrostation Rodenrijs verlengen naar luchthaven); Delft CS TIC Delft - RTHA Rotterdam Alexander; Andere op vervoerswaarde naar boven gekomen relevante buslijnen mede op basis van vervoerstromenonderzoek van Goudappel Coffeng. Gekeken is in eerste instantie naar de vervoerbehoefte van en naar RTHA en daarna pas naar nieuwe busverbindingen en het verwachte gebruik. De conclusies: Voor zelfstandige lijnen met een redelijke frequentie is alleen de bestaande bus 33 tussen Rotterdam centraal en Meijersplein realistisch. De huidige bediening (6x uur) is daarbij zelfs aan de ruime kant gegeven het aantal reizigers. De overige verbindingen naar Delft, Zoetermeer en Schiedam zijn zelfs met groei van de luchtvaart en woon/werkverkeer richting luchthaven al met een laagfrequente structurele bediening (2x uur) niet haalbaar. Omleiden van lijn 40 kost extra reistijd en leidt daardoor netto tot uitval van reizigers. 3

4 Een nieuwe buslijn Alexander - RTHA TIC Delft - Delft CS is door de omweg in reistijd niet korter dan de huidige treinverbinding en daarom nu niet zinvol. Een nieuwe buslijn Zoetermeer Airport - Schiedam kan vanwege woon-werk relaties tussen Spaanse Polder, NW, Lansingerland, Airport interessant zijn om als spitsbus nader te onderzoeken. De aantrekkelijkheid voor luchtreizigers is beperkt, voor woon/werkverkeer kan de dienst wel een functie hebben. Geconcludeerd kan worden dat de vraag naar vervoer in relatie tot RTHA te gespreid is in tijd en herkomsten/bestemmingen en daardoor te laag is om lijngebonden busvervoer toe te voegen. De aanpak van spoor 3 biedt een grotere kans dat de reiziger aantrekkelijk en efficiënt vervoer aangeboden kan worden. Besluit: De Bestuurscommissie stelt vast dat op de luchthaven gerichte aanpassingen van het huidige busnet nu onvoldoende kosteneffectief zijn, de RET te vragen een nader marktonderzoek te doen naar de mogelijke spitsdienst Zoetermeer-Schiedam en in toekomstige verkenningen naar het HOV-net in het gebied tussen Zoetermeer, Rotterdam en Delft/Den Haag RTHA als mogelijke bestemming mee te wegen in de netwerkontwikkeling. Spoor 3: Beter faciliteren van de in tijd en ruimte gespreide vraag naar bereikbaarheid van RTHA. De Verkeersonderneming heeft opdracht gekregen voor het onderzoek naar de mogelijkheden voor uitbreiding van de mobiliteitsdiensten rond RTHA ook wel aangeduid als marktplaats voor Airportmobiliteit. Doelgroep zijn reizigers of belanghebbende organisaties (bedrijven congrescentra, hotels), waarvan de vraag niet bediend kan worden door OV (te klein, te veel verspreid), maar wellicht wel door iets anders dan de huidige aanbod aan diensten, zoals taxi s of busjes. Op deze wijze kunnen locaties die belang hebben bij een snelle en comfortabele verbinding met de luchthaven goed met de luchthaven worden verbonden. Denk hierbij aan de campus in Delft, Plaspoelpolder in Rijswijk, de Unilevercampus in Vlaardingen, het maritiem cluster in Schiedam, de ICT-bedrijven in Zoetermeer etcetera. Op basis van de analyse van (potentiële) vraag en aanbod is door de Verkeersonderneming een aantal mogelijke actielijnen geformuleerd om vraag en aanbod van mobiliteitsdiensten beter op elkaar te laten aansluiten. Informeren: het informeren van internationale bezoekers over het huidige aanbod en uitleg over het gebruik van beschikbare diensten via campagne en website en goede reisinformatie (meertalig; statisch en dynamisch). Faciliteren: interactie met specifieke gebruikersgroepen (werkgevers en belangrijke publiekstrekkers) over de opgave, behoeften, ideeën voor mogelijke oplossingen en beschikbare alternatieven. Stimuleren: marktpartijen en gebruikers prikkelen door nieuwe dienstverlening in de vorm van cofinanciering of partnerships vanuit een nieuwe aanbestedingsmarktplaats voor Airportmobiliteit. Maatwerk diensten vinden een plek op de Marktplaats als er sprake is van cofinanciering vanuit de aanbieder; Stimuleren+: het werven van een Mobility Operator. Deze Mobility Operator is een intermediaire partij die reizigers voorziet van adviezen en concrete vervoersalternatieven van en naar de RTHA. Deze Mobility Operator draagt zorg voor de levering van flexibele, gepersonaliseerde en vraaggerichte service. 4

5 De conclusie is dat de laatste actielijn het meest aansluit bij de specifieke situatie van RTHA. Dit wordt ook wel aangeduid met Mobility as a Service (MaaS). Via afspraken met luchtvaartmaatschappijen, hotels, congrescentra e.d. kan deze service aan de reizigers worden aangeboden. De Mobility Operator maakt afspraken met dienstverleners over de inkoop van diensten, dat kan variëren van een fiets, taxi, openbaar vervoer en wat daar wellicht tussenin zit. De bezoeker aan onze regio kan zo worden ontzorgd en van deur tot deur op maat mobiliteit worden aangeboden. RTHA heeft te kennen gegeven het initiatief te willen nemen voor zo n Mobility Operator en de Verkeersonderneming gevraagd nader onderzoek te doen naar de mogelijkheid Mobility as a Service (MaaS) gericht op RTHA op te zetten. De MRDH zal hier indien nodig een bijdrage aan leveren vanwege het belang van de bereikbaarheid van RTHA vanuit alle gemeenten, en om mede invulling te geven aan de ambitie van de Verkeersonderneming het concept MaaS in de praktijk te realiseren. Tevens beziet de Verkeersonderneming het meenemen van de variant stimuleren, oftewel het stimuleren van ontwikkeling van nieuwe op RTHA gerichte mobiliteitsdiensten door marktpartijen, in de in voorbereiding zijnde marktplaats voor mobiliteitsdiensten voor Rotterdam noordwest. Spoor 4: Realisatie van een (innovatieve) verbinding tussen de terminal en metrohalte Meijersplein. Het verbeteren van de verbinding tussen de terminal van RTHA en de metrohalte Meijersplein heeft een plaats gekregen in de marktplaats voor infrastructuur. In de wedstrijd voor de marktplaats voor infrastructuur heeft de Verkeersonderneming marktpartijen eind 2015 uitgedaagd om te komen met voorstellen voor het aanpakken van een aantal bereikbaarheidsopgaven in de Rotterdamse regio, waaronder de verbinding RTHA-Meijersplein. Randvoorwaarde hierbij was dat er sprake moest zijn van een investeringscomponent (50/50 te betalen door markt en overheid) en dat de exploitatie zonder subsidie te realiseren moet zijn. Uiteindelijk hebben voor de casus RTHA- Meijersplein 4 consortia een financiële bijdrage ontvangen om in een essay hun voorstel verder uit te werken en te laten zien dat het voorstel binnen de gegeven financiële voorwaarden te realiseren is. Deze essays leren ons dat: o Het realistisch is de kwaliteit van de verbinding RTHA-Meijersplein te willen verbeteren met behulp van zelfrijdend vervoer zonder exploitatiesubsidie. o Het in de markt zetten van een opgave in plaats van een oplossing leidt tot nieuwe ideeën voor de oplossing. o Het hierbij wenselijk is de vervoeroplossing te verbinden met de eigen ambities van RTHA om de energievoorziening van RTHA drastisch te verduurzamen. o De geschetste oplossingen opschaalbaar zijn naar andere locaties in de regio waar de last mile naar het rail-ov-net een opgave is (irt project last mile automation uit RNE/Regionaal Investeringsprogramma). o De ruimtelijke inpassing en veiligheid een aandachtspunt is waar een rol van de overheden aan de orde is. o De verhouding met het bestaande OV van RET (bus 33) ingevuld moet worden in relatie tot de Wet Personenvervoer en de huidige concessie. In vervolg op de resultaten van de wedstrijd voor de marktplaats bereidt de Verkeersonderneming momenteel de aanbesteding van een aantal opgaven voor, waaronder de verbinding Meijersplein terminal RTHA. Daartoe zal onder andere in samenwerking met de luchthaven, gemeente Rotterdam, RET als concessiehouder en de MRDH invulling geven 5

6 aan de (publieke) randvoorwaarden voor de aanbesteding. De planning is deze aanbesteding kort na het zomerreces te starten. [PM aanvullen als voor verzending tbv 6 juli meer bekend is over aanbesteding] 6