DIE ORATORIUM UITGEWERY GELOOFSBOEKIE-REEKS DIE SAKRAMENT VAN VERSOENING DIE BIEG

Transcriptie

1 DIE ORATORIUM UITGEWERY GELOOFSBOEKIE-REEKS DIE SAKRAMENT VAN VERSOENING DIE BIEG

2

3 DIE SAKRAMENT VAN VERSOENING OF DIE BIEG VIR INDIVIDUE INLEIDING N KATEGISME VAN DIE SAKRAMENT DIE GEWETENSONDERSOEK OF DIE VOORBEREIDING OP DIE BIEG DIE VERLOOP VAN DIE SAKRAMENT Bl. 4 Bl. 18 Bl. 28 Bl. 41

4 INLEIDING In die Heilige Skrif lees ons die verhaal van God se verhouding met sy volk. Hierdie verhouding vind sy neerslag in die verbond, vertroue en vriendskap wat daar tussen God en sy volk bestaan. Tussen die volk onderling, en tussen God en die volk, bestaan hierdie verhouding. Die twee kan nie geskei word nie. Deur één te wees met God, bly die mense onderling verbonde. Deur die onderlinge eenheid te bewaar, bly die volk één met God. Die diepste waarheid omtrent die mensdom se geskiedenis vind n mens in die mensdom se verhouding met sy God, die Skepper van die mens. Hierdie verhouding tussen mens en God word weerspieël in die verhouding tussen mens en mens. Net soos God sy vriendskap en trou aan die mensdom as geheel aanbied, so bied God sy vriendskap en trou ook aan elke individuele mens. Hoe ons as mense op God se aanbod reageer sal n beslissende impak hê op ons verhoudinge met ander mense en ook op ons verhouding met die wêreld om ons. Saam met hierdie waarheid word ook n ander werklikheid aan ons geopenbaar, naamlik ontrouheid of die sonde. Die sonde moet nie verstaan word as n beheersing deur die noodlot, n vreemde bose 4

5 mag nie, maar as persoonlike ontrou aan n persoonlike vriendskap. Die sonde is iets persoonliks, dis altyd iemand se sonde. Ons mense beskik oor vrye wil en dus is ons persoonlik verantwoordelik en verantwoordbaar vir die sonde wat ons begaan. Alhoewel ons dus uit eie wil die sonde kan kies en so ontrou wees aan God, kan ons nie onsself geheel en al van die sonde bevry nie. Dit is God se ingryping in ons lewens wat ons van die sonde bevry. Wanneer ons dus ons vriendskap met God verbreek deur te sondig, het ons God se hulp nodig om dié vriendskap te herstel. Die mens kan nie sy eie verlossing bewerkstellig - soos dit dikwels deur die Marxisme en die Humanisme beweer word nie. DIE SONDE IN DIE BYBEL Die werklikheid van die sonde vind ons op bykans elke bladsy van die Ou Testament. En die benamings van die sonde staan altyd in noue verband met die sentrale tema van die Verbond, want hulle is ontleen aan terme wat persoonlike betrekkinge aandui, soos bv.: versuim, ongehoorsaamheid, belediging, rebellie, ontrou, owerspel, ens. In die geskiedenis van die volk van God ontvou die sonde hom in al sy verskriklike afmetings. Terselfdertyd openbaar God in hierdie geskiedenis ook sy liefde vir sy volk: dié liefde waarteen die sonde hom verset. God se barmhartigheid is egter altyd groter as sy volk se sonde. 5

6 Die hele heilsgeskiedenis is net één lang reeks van onvermoeibare pogings van God om die mens aan die sonde te ontruk. DIE SONDEVAL In die Sondeval, n simboliese verhaal van die oersonde, word aan ons die sonde met al sy gevolge duidelik gemaak. Die sonde van Adam word voorgestel as ongehoorsaamheid, n daad waardeur die mens bewus en vrywillig teen God ingaan en n gebod van God oortree het (Gen. 3:3). Hierdie daad van rebellie word in die Bybel beskryf as die gevolg van n innerlike daad wat die uiterlike voorafgegaan het. Adam en Eva was ongehoorsaam omdat hulle ingestem het met die suggestie van die slang, naamlik: dat hulle soos God sou wees deur goed en kwaad te ken (Gen. 3:5). Met ander woorde, hulle wou die plek van God inneem en self besluit wat is goed en wat is kwaad. Hulle wou die heer en meester wees van hul eie lewenslot. Hulle weier om afhanklik te wees van God. Sodoende het hulle die verhouding wat tussen God en die mens bestaan, verbreek. Hierdie verhouding was nie net n verhouding van afhanklikheid nie, maar ook een van vriendskap. God het die mens na sy eie beeld en gelykenis geskape (Gen. 1:26). Hierdie frase na sy eie beeld en gelykenis gee vir ons n aanduiding van hoe groot God se liefde vir die mens is. 6

7 DIE NASLEEP VAN DIE SONDEVAL Dis veral in die gevolge van die oersonde dat ons die werklike kwaad en bederf van die sonde leer ken. Die vriendskap tussen God en die mens is verbreek. Selfs voor die straf van God hulle tref, vlug hulle weg van God. Die mens en sy vrou kruip weg vir God tussen die bome in die tuin (Gen. 3:8). Dis nie God wat hom van die mens afkeer nie. Die mens neem die inisiatief en wil weg van God af. Omdat Adam en Eva self gekies het om nie by God te wees nie, verban Hy hulle uit die tuin. Die tuin is mos die plek waar God wandel (Gen. 3:8). Ver van God, buite die tuin, het hulle nie meer toegang tot die boom van die lewe nie (Gen. 3:22). Die mens moet nou sterwe. Die verbreking van die vriendskap tussen God en die mens veroorsaak ook onenigheid tussen Adam en Eva. Adam trek hom terug van sy vrou, wat hom deur God as lewensmaat gegee was en wat hy begroet het met liefde as been van my gebeente, vlees van my vlees (Gen. 2:23). Hy gooi die skuld op haar. Nogmaals word die koppige verset van die mens bevestig met God se woorde aan Eva: Na jou man sal jou begeerte wees, en hy sal oor jou heers (Gen. 3:16). Gelykwaardigheid, onderlinge vriendskap en vertroue is verstoor. Hierdie onenigheid brei uit tot vyandskap, haat en moord onder hul kinders. 7

8 So sien ons dat die oersonde nie net n daad van ongehoorsaamheid was nie, nie net n oortreding van n gebod nie. Die diepste betekenis van die sonde lê in die verbreking van die liefdesverhouding tussen God en die mens en die mens onderling. Die oersonde is die begin van die uitbreiding en vermenigvuldiging van die sonde wat soos n besmetlike siekte die hele mensdom aantas. So lees ons in Gen. 6:6: Die Here sien dat die boosheid van die mens op aarde groot was en al die versinsels wat hy in sy hart bedink, altyd deur sleg was. Die oersonde word n sondevloed. Die oersonde en ons persoonlike sondes is onskeidbaar, want die mensheid vorm n onskeidbare eenheid. Die Sondeval is terselfdertyd die samevatting van die afdwaling van die menslike geslag. Dit leer ons dat nie alleen die eerste sonde nie, maar ook dat die sonde in die algemeen,die mens in die ellende stort. Maar daar is uitredding uit die ellende. Waar die sonde oorvloedig is, daar is die verlossing nog oorvloediger. Dié verlossing, dié versoening is die blye boodskap van die Evangelie. DIE VERLOSSING - DIE VERSOENING Want daar is een God en een Middelaar tussen God en die mens, die mens Christus Jesus wat Homself gegee het as n losprys vir almal (1 Tim. 2:5). 8

9 Waar nood en sonde heers, daar smag die mens na verlossing. Die mens self staan magteloos, iemand moet hom optel uit sy swakheid en ellende. Dit doen die Here Jesus. Bowendien gee Hy ons die krag in n sekere sin om self daaraan mee te werk, deur goedheid en liefde. Dis die opdrag aan die mensheid, om die ellende in die wêreld en die ellende binne die mens self te oorwin, om die wêreld leefbaar te maak. Ook die tegnologie en die wetenskap is middele wat God ons daartoe in die hand gegee het. Maar die diepste mensenood is die sondenood. Dis slegs Jesus wat hierdie nood in die wortel genees het. DEUR MIDDEL VAN DIE KERK Gedurende sy lewe het Jesus self die vrugte van versoening uitgedeel. Ons vind etlike voorbeelde van sondevergewing in die Evangelies, soos in die geval van die verlamde, die vrou wat gestenig is, die moordenaar aan die kruis. Hierdie Goddelike mag om sondes te vergewe het die Here ook aan sy Kerk toevertrou. Johannes vertel hoe Jesus op die dag van sy opstanding aan sy dissipels verskyn, oor hulle geblaas het en gesê het: Ontvang die Heilige Gees. As julle die mense hul sondes vergewe, dan word hulle dit vergewe; as julle die mense hulle sondes hou, dan is dit gehou (Jn. 20:22-23). 9

10 HERSTEL God alleen kan die sonde vergewe. Hy vernietig die kern van die sonde: n mens se verharding teen God. Tog is daar allerlei gevolge van die sonde wat op die sondaar bly weeg. Moet die onreg van roof en diefstal en kwaadsprekery nie herstel word nie? Die berouvolle sondaar sal nie alleen boete doen en hom met Jesus se lyding vereenselwig nie: hy sal ook die skade so ver moontlik moet herstel. Hierdie is n lewenslange taak net soos die redding (die nuwe-mens-word) n lewenslange opdrag is. Wanneer ons moedeloos wil word, moet ons net onthou dat in ons Redder, die goeie sterker is as die kwaad. Dit sal keer dat ons sonde, skuld en onmag ons te diep terneerdruk. IN GEMEENSKAP Ons sien hoe God se vergifnis aan die werk is in en deur sy Kerk. Dit is orals aanwesig waar ons nader aan mekaar kom, waar ons meer kerk of gemeenskap word. Ook waar twee persone n onderlinge versoening bewerk, soos tussen man en vrou, is die vergéwende mag van Jesus werksaam. 10

11 Daar is geen Goddelike vergewing denkbaar sonder onderlinge versoening nie. Ons lees dit in die Bergprediking: As jy dan jou gawe na die altaar bring en dit jou byval dat jou broer iets teen jou het, laat jou gawe daar voor die altaar bly en gaan versoen jy eers met jou broer, en kom dan en bring jou gawe (Mt. 5:23-24). Ons bely dit ook in elke Onse Vader:...en vergeef ons ons skulde, soos ons ook ons skuldenaars vergewe. By elke Heilige Mis bid ons n gesamentlike skuldbelydenis, hoor ons tesame die Woord van God aan en breek ons dieselfde Brood van eenwording. Deur al hierdie middele ervaar ons God se vergifnis. SAKRAMENT EN VERSOENING God het aan sy Kerk die Sakrament van Versoening gegee as die volmaakte teken om ons vriendskap met Hom en met mekaar te herstel. Hoekom moet daar so n teken wees? Moontlik word dit vir ons duidelik as ons weer n oomblik na die ander Sakramente kyk. Die Sakramente gee almal vorm aan die groot werklikhede in ons lewe: geboorte, groei, eenheid tussen man en vrou, roeping, maaltyd, siekte. Een van die groot werklikhede van die lewe is die sonde. Ook hiervan maak die Here gebruik om ons n teken van sy nabyheid te skenk. Ook hierin nader Hy ons deur sy mag van genesing. In hierdie lig sien ons die Bieg, nie as n las en plig nie, 11

12 maar as n gawe van God, wat ons met dankbaarheid van die Kerk aanvaar. BETEKENIS Onderlinge versoening tussen mense is n vereiste vir sondevergewing. Maar die uitdrukking van ons regstreekse versoening met God is net so sinvol. n Mens se sonde is immers versaking van jou lewensopdrag en tegelyk n minagting van jou Skepper en Verlosser. Gevolglik is dit ook reg om regstreeks sy vergifnis af te smeek. GESKIEDENIS VAN DIE BIEGSAKRAMENT In die loop van die eeue is hierdie Sakrament op verskillende maniere toegedien. Die Here het sy Sakramente nie in besonderhede voorgeskryf nie, maar het dit aan die Kerk oorgelaat om praktiese vorme te soek en die bediening aan die behoeftes van die gelowige volk aan te pas. In die eerste eeue was die Bieg buitengewoon seldsaam en streng. Daar was net drie oortredings wat in aanmerking gekom het: afgodery (geloofsafvalligheid), moord en owerspel (later ook diefstal). Dit was altyd openbare misdrywe, wat ook ergernis onder die Christene verwek het. Gevolglik moes die sondes ook in die openbaar bely word. Verder was die boetedoening en ook die kwytskelding deur die biskop n openbare aangeleentheid. Die 12

13 orige sondes is deur onderlinge versoening, gebed en persoonlike boete vergewe. In omstreeks 600 n.c. het, onder die invloed van Oosterse en Ierse monnike, die gewoonte ontstaan om ook geheime sondes privaat te bieg. Sedertdien is die tipes sonde wat deur dié Sakrament aangespreek word heelwat uitgebrei. Die voordeel hiervan is die besef dat nie net moordenaars en owerspelers sondaars is nie, maar dat geen enkele Christenmens homself as sondeloos kan beskou nie. BELYDENIS Is dit waar dat Katolieke werklik hul mees persoonlike sondes aan n priester bely? Vir baie mense klink dit onwaarskynlik. En tog is die antwoord: ja. Die idee alleen laat ons ongemaklik voel, al het ons ook van jongsaf geleer om nie bang vir die Bieg te wees nie. Na jarelange beoefening van hierdie Sakrament bly daar nog by baie die gevoel van weersin om ons sondes en swakhede aan n medemens te bely. Hoekom hierdie belydenis? Hoekom nie net n gebed tot God in die stilte van die hart nie? Omdat ons met God versoen word deur versoening met die Kerk. Die Here het tog sy vergewingsmag aan sy dissipels, aan sy Kerk, toevertrou. 13

14 Die mens het daaraan behoefte om sy skuld te bely, hoe pynlik dit ook mag wees. Dit het altyd n verfrissende en suiwerende uitwerking, meer nog as n besoek aan n psigiater of n intieme gesprek met n vriend. n Dokter of n vriend kan nie die versekering gee dat die sondes waaragtig vergewe is nie. n Priester kan dit wel doen, uit krag van sy amp en met die gesag van die Kerk. Nie elke sonde hoef in die Bieg gemeld word nie. Alleen die ernstige kwaad wat ons belet om as ware Christene te lewe. Soms gebeur dit dat die boeteling nie die regte woorde vir sy belydenis kan vind nie. Hy kan die priester versoek om hom te help. Die biegvader is daar om te help, nie net passief te luister nie. Hy sal soms vrae stel en raadgee. Soms kan die Sakrament n mens help om wanopvattinge omtrent jou geloof reg te stel. In alle gevalle sal die Sakrament jou egter help om as mens te groei. VRYSPREKING Aan die einde van die Bieg bid die priester die woorde van die absolusie of vryspraak: Dus spreek ek jou (u) vry van jou (u) sondes, in die Naam van die Vader, en van die Seun, en van die Heilige Gees. 14

15 Dit is die regstreekse uitvoering van die Here se opdrag: Ontvang die Heilige Gees. As julle die mense hul sondes vergewe, dan word hulle dit vergewe (Jn. 20:23). Omwille van hierdie opdrag deins die priester nie terug om hierdie gesagvolle woorde te spreek nie. Dit spreek vanself dat geen mens so iets uit eie mag kan doen nie. Hy doen dit kragtens sy amp en aanstelling in die Naam van die Heilige Gees. BEROU Enige rite van versoening en vergifnis is slegs n leë gebaar indien dit sonder ware berou geskied. Daar kan geen vergifnis sonder opregte innerlike berou en bekering wees nie. Berou is meer as net n gevoel van angs, wroeging of jammerte. n Christen besef dat hy iets verkeerd gedoen het wat hy nie self kan regmaak nie. Hy besef ook dat sy sonde n aanslag op sy verhouding met die persoon van Jesus Christus is. Ek het iemand veronreg wat my liefhet. Sonder geloof in die Here kan ons ook geen waaragtige berou voel nie. Waaragtige berou sluit ook in: hoop op vergewing, vertroue op God se genade en die verlange om met God deur middel van sy Kerk versoen te word. 15

16 LEWENSLANGE STRYD Die stryd teen die sonde kan naderhand na n vergeefse stryd lyk: altyd weer opnuut bely ons dieselfde swakhede en ontrou. As ons dink aan die jare wat voorlê, is ons geneig om te twyfel aan die waarde van ons berou en die Sakrament van die Bieg. Dit is egter verkeerd om ons geloof en liefde vir God te probeer afmeet. Die inwendige bekering is nie iets wat net eenkeer, onherroeplik, plaasvind nie. Dit is n langsame groeiproses waarin ons sonder berekening moet probeer volhard. Ons mag nie ons heiligmaking afmeet nie - net soos ons geen beperkings aan die Here se liefde en erbarming mag stel nie. Jesus het eendag die mag van die goeie oor die kwaad toegelig, na aanleiding van sy besoek aan die Fariseër Simon: En Jesus antwoord en sê vir hom: Simon, Ek het iets om aan jou te sê. En hy antwoord: Meester, spreek. Hy sê toe: n Sekere geldskieter het twee skuldenaars gehad; die een het vyfhonderd pennings geskuld en die ander een vyftig; en omdat hulle niks gehad het om te betaal nie, het hy dit aan altwee geskenk. Sê nou, wie van hulle sal hom die meeste liefhê? En Simon antwoord en sê: Ek veronderstel dié een aan wie hy die meeste geskenk het. En Hy antwoord: Jy het reg geoordeel. Daarop draai Hy om na die vrou en sê vir Simon: Sien jy hierdie vrou? Ek het in jou huis gekom - water het jy nie vir my voete gegee nie; maar sy het met haar trane my voete natgemaak en 16

17 met die hare van haar hoof afgedroog. n Soen het jy My nie gegee nie; maar sy het, vandat sy ingekom het, nie opgehou om my voete te soen nie. Met olie het jy my hoof nie gesalf nie; maar sy het my voete met salf gesalf. Daarom sê ek vir jou: Haar sondes wat baie is, is vergewe, want sy het baie liefgehad; maar hy vir wie weinig vergewe is, het weinig lief (Lk. 7:40-47).

18 N KATEGISME VAN DIE SAKRAMENT Wat is die Bieg? Die Bieg is die Sakrament waardeur die Here daardie sondes vergewe, wat ons na die Doop gepleeg het. Is daar ander benaminge vir die Bieg? Ja, daar is ander benaminge vir die Bieg. Ons noem die Bieg ook die Sakrament van Versoening, die Boetesakrament, die Sakrament van Vergifnis en die Sakrament van Bekering. Waaruit bestaan die Bieg? Die Bieg bestaan uit vyf onderdele: die gewetensondersoek, die berou, die goeie voorneme, die belydenis van die sondes en die boetedoening. 18

19 Wie moet bieg? Alle mense wat gedoop is en daarna ernstige of doodsondes gepleeg het, moet bieg. By wie moet ons bieg? Ons moet by n Katolieke priester bieg. Jesus het die uitoefening van die mag om sondes te vergewe aan die opvolgers van die Apostels toevertrou (Mt. 16:19; 18:18; 28:16-20). Die Here Jesus het ook gesê: As julle vir mense hul sondes vergewe, word dit hulle deur God vergewe (c.f. Jn. 20:23). Wat is die voorwaardes waaraan elke skuldbelydenis moet voldoen? Die vyf voorwaardes waaraan elke skuldbelydenis moet voldoen is: nederigheid, volledigheid, opregtheid, omsigtigheid en bondigheid. 19

20 Wat bedoel ons met volledigheid? Daarmee bedoel ons dat ons skuldbelydenis die volgende moet insluit: die omstandighede waaronder n ernstige of doodsonde gepleeg is, asook die aantal kere wat dit gepleeg is sedert ons laaste geldige bieg. As jy nie seker is of jy n sonde gepleeg het nie, moet jy dit dan bely? As jy nie seker is dat jy wel n sonde gepleeg het nie, is dit nie verpligtend om dit te bely nie. Indien jy wel besluit om jouself van die sonde te beskuldig, moet jy byvoeg dat jy nie seker is of dit wel n sonde is nie. As jy nie die presiese getal van n spesifieke sonde kan onthou nie, wat moet jy dan doen? Wie nie die presiese getal van n spesifieke sonde kan onthou nie, moet hom of haarself van die sonde beskuldig en noem dat hy of sy na beraming dié sonde soveel keer gepleeg het. Wat is n sonde? n Sonde is n vrywillige oortreding van die Wet van God of die Wet van die Kerk. 20

21 Is alle sondes ewe groot? Nee, alle sondes is nie ewe groot nie, daar is klein of daaglikse sondes en ernstige of doodsondes. Wat is die verskil tussen klein of daaglikse sondes en ernstige of doodsondes? Wanneer n Christen n ernstige of n doodsonde begaan, word die lewe van genade in hom of haar geblus. Alhoewel klein of daaglikse sondes teen dié lewe van genade ingaan, veroorsaak dit nie n verlies aan God se genade nie.(om egter te volhard met die pleeg van klein of daaglikse sondes kan tot ernstige of doodsondes lei.) Wat is n ernstige of n doodsonde? n Ernstige of n doodsonde behels die vrywillige oortreding van die Wet van God of van die Kerk ten opsigte van ernstige sake. Hierdie handeling moet sonder dwang en absoluut vrywillig geskied. Hoekom noem ons dit n ernstige of n doodsonde? Dit kwalifiseer as n ernstige of n doodsonde omdat die gevolg van dié sonde die dood van n mens se siel en die verlies van God se heilsgenade in jou behels. Die Goddelike lewe word dus in so n mens uitgedoof. 21

22 Wanneer is n sonde n ernstige of n doodsonde? n Sonde is n ernstige of n doodsonde wanneer die volgende drie voorwaardes tegelykertyd vervul word: Erns of belangrikheid van die besluit: wanneer dit wat ons kies om te doen, absoluut verbied word of ons streng daarteen gewaarsku word. Volle wete: wanneer ons gewete sodanig gevorm is dat ons sonder twyfel en heel duidelik weet dat dit wat ons kies om te doen, teen die Wet van God en die Kerk indruis. Vry van dwang: wanneer ons nogtans volhard en vrylik kies om die sonde te pleeg. Wanneer een van hierdie drie vereistes in geheel of selfs net gedeeltelik ontbreek, dan kan ons nie van n ernstige of n doodsonde praat nie; moontlik slegs van n klein of n daaglikse sonde. Wat is die skade wat n ernstige of n doodsonde aanrig? n Ernstige of n doodsonde veroorsaak dat my siel: die heilsgenade en vriendskap van God verloor, van die ewige lewe afgesny word, ontneem word van die genadegawes van God en nie weer die gawes kan ontvang terwyl ek in doodsonde verkeer nie, 22

23 n slaaf van die duiwel en sy demone word en die ewige verdoemenis en ook die tugtinge van hierdie lewe verdien. Watter sondes is ons verplig om te bely? Ons is verplig om n ernstige of n doodsonde te bely. Hoe word n ernstige of n doodsonde vergewe? n Ernstige of n doodsonde word vergewe deur die Bieg, of deur volmaakte berou met die voorneme om so gou as moontlik te bieg. Moet ons die klein of daaglikse sondes bieg? Nee, ons hoef nie die klein of daaglikse sondes te bieg nie, maar ons kan as ons wil en die Kerk beveel ten sterkste aan dat ons wel sal. Wat is die maniere waarop ons n sonde kan pleeg? Ons kan n sonde op een van die volgende maniere pleeg: in gedagte, in woorde, in dade en deur versuim of nalatigheid. 23

24 Watter genade gee die Bieg vir ons? Die Bieg gee vergifnis van sondes, verminder die straf wat ons verdien en gee ons die krag en genade om sondes te vermy. Is die Bieg geldig as ons doelbewus n ernstige of n doodsonde, as gevolg van skaamte of enige ander rede, nie wil bely nie? As ons doelbewus n ernstige of n doodsonde nie wil bely nie, is die Bieg ongeldig, en pleeg ons dan nog n ernstiger sonde deur God se Sakrament te minag. As jy ná die Bieg onthou dat jy werklik vergeet het om n ernstige of n doodsonde te bely, het jy nog n geldige Bieg gemaak? As jy ná die Bieg onthou dat jy werklik vergeet het om n ernstige of n doodsonde te bely, het jy nog steeds n geldige Bieg gemaak, want jou herhaalde skuldgevoel en onderneming om die sonde te vermy het jou nou gehelp om die vergete sonde te onthou. Indien ons ná die Bieg n ernstige of n doodsonde onthou, is ons nog verplig om die sonde by die volgende Bieg te bely? 24

25 Indien jy ná die Bieg n ernstige of n doodsonde onthou, wat jy nie gebieg het nie, dan moet jy sonder enige twyfel die sonde by jou volgende Bieg bely. Is dit genoeg om die sondes net te bely om vergifnis te verkry? Nee, ons moet veral baie spyt oor ons sondes wees. Hoe noem ons daardie spyt? Ons noem dit ware berou. Wat is ware berou? Ware berou, of bittere spyt vir ons sondes is wanneer ons opreg berou in ons siele voel vir die sondes wat ons gepleeg het, dié sondes ten alle koste wil vermy en onderneem om hulle nie weer te pleeg nie. Wat beteken die woord berou? Die woord dui op ons absolute wil om met die sonde te breek en ons gebrokenheid van hart as gevolg van ons sondes. Hoeveel tipes berou is daar? Daar is twee tipe van berou: volmaakte of opregte berou en onvolmaakte berou. 25

26 Wanneer is ons berou opreg? Ons berou is opreg wanneer dit gepaard gaan met die volkome besef dat ons teen die Here, wat ons lief het, oortree het. Ons moet presies weet net hoe verkeerd ons gehandel het. Hoekom word dit opregte berou genoem? Dit word opregte berou genoem om twee redes: Bo alles sien ons die goedheid van God raak, en nie ons eie voordeel of die straf wat ons verdien nie. Ons kan onmiddelik God se vergifnis vir ons sondes ontvang, solank ons n dringende begeerte toon om so gou moontlik te gaan bieg. Beteken dit dan dat wanneer ons opregte berou vir ons ernstige of doodsondes betoon, ons sondes vergewe word sonder dat ons hoef te bieg? Nee, deur slegs opregte berou alleen te toon, kan ons nie vergifnis vir ons ernstige of doodsondes verkry nie, want opregte berou sluit altyd ons dringende begeerte in, om so gou moontlik ons sondes te gaan bely. 26

27 Hoekom het opregte berou die gevolg dat ons weereens in n perfekte genade-verhouding met God verkeer? Opregte berou het tot gevolg dat ons weereens in n perfekte genade verhouding met God staan, want opregte berou onstaan uit die liefde, wat nie saam met doodsonde in een en dieselfde siel kan saam leef nie. Wat is die geestelike gevolge van die Bieg? Die geestelike gevolge van die Bieg is: versoening met God waardeur die boeteling God se genade terug kry, versoening met die Kerk, kwytskelding van die ewige straf as gevolg van die ernstige of die doodsondes, gedeeltelike kwytskelding van die tydelike sondestraf, vrede en rus vir die gewete en geestelike vertroosting en toename en groei van die geestelike gawes wat ons nodig het vir die uitleef van die Christelike lewe.

28 DIE GEWETENSONDERSOEK OF DIE VOORBEREIDING OP DIE BIEG Wat is n gewetensondersoek? n Gewetensondersoek is die doelbewuste oordenking van jou sondes (dit wat jy gedoen en versuim het om te doen). n Mens begin altyd dié gewetensondersoek met alles wat jy sedert jou laaste geldige bieg gedoen, gesê en gedink het. Wanneer ek die gewetensondersoek begin, moet ek aan iets spesifiek dink? Dit word ten sterkste aanbeveel dat jy wanneer jy die gewetensondersoek doen, aan jouself die volgende vrae stel: Berei ek myself voor om te bieg omrede ek werklik glo en n opregte behoefte het om van my sondes gereinig te word, my te bekeer en n nuwe lewe in vriendskap met Christus Jesus te begin, of doen ek dit net omdat ek voel dat ek moet en ek nie regtig daarvoor lus het nie? Het ek by n vorige geleentheid vergeet om n ernstige of n doodsonde te bely, of het ek doelbewustelik versuim om n ernstige of n doodsonde te bely? 28

29 Het ek die boetedoening wat ek opgelê is ten volle uitgevoer? Het ek na die beste van my vermoë gepoog om die gevolge van my sondes reg te stel? Het ek probeer om die raad en advies wat ek ontvang het ter harte te neem en my lewe al hoe meer ooreenkomstig die Evangelie uit te leef? Nou kan daar aan die hand van die volgende riglyne vir die Christlike lewe, begin word om die gewetensondersoek te doen. DIE TIEN GEBOOIE Ek is die Here jou God: 1. Jy mag geen vreemde gode voor my aangesig hê nie. 2. Jy mag die Naam van die Here jou God nie ydelik gebruik nie. 3. Dink aan die Sabbatdag dat jy dit heilig. 4. Eer jou vader en jou moeder. 5. Jy mag nie doodmaak nie. 6. Jy mag nie owerspel pleeg nie. 7. Jy mag nie steel nie. 8. Jy mag nie valse getuies teenoor jou naaste spreek nie. 9. Jy mag nie jou naaste se vrou begeer nie. 10. Jy mag nie jou naaste se goed begeer nie. 29

30 DIE TWEE GEBOOIE VAN NAASTELIEFDE 1. Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart, met jou hele siel en met jou hele verstand. 2. Jy moet jou naaste liefhê soos jouself. DIE SES GEBOOIE VAN DIE KERK 1. Jy moet die verpligte Feesdae vier. 2. Op Sondae en verpligte Feesdae moet jy die Heilige Misoffer aandagtig bywoon. 3. Jy moet die verpligte vas- en onthoudingsdae hou. 4. Jy moet ten minste een keer in die jaar bieg. 5. Jy moet ten minste een keer in die jaar die Heilige Kommunie ontvang en wel in die Paastyd. 6. Jy moet na jou vermoë bydra tot die onderhoud van die Kerk en die priester. ERNSTIGE SONDES DIE SES SONDES TEEN DIE HEILIGE GEES IS: 1. Om wanhopig te wees ten opsigte van jou beloofde Verlossing. 30

31 2. Om te veronderstel dat jy jou Verlossing sonder meer gewaarborg is. 3. Om die waarheid van God te betwis. 4. Om afgunstig te wees oor die genadegawes wat ander ontvang het. 5. Om in die sonde te volhard. 6. Om finale onberou te toon. DIE SONDES WAT TEN HEMEL SKREEU VIR VERGELDING IS: 1. Die bloed van Abel (familietwis). 2. Die sonde van die Sodomiete (onnatuurlike seksuele dade). 3. Die geroep van die verdrukte volk in Egipte (onderdrukking van mense). 4. Die geroep van die vreemdeling, die weduwee en die weeskind. 5. Onregverdigheid teenoor n loonwerker. DIE SEWE HOOFSONDES IS: 1. Trots 2. Gierigheid 31

32 3. Wellus 4. Woede 5. Vetsug/Gulsigheid 6. Afguns 7. Luiheid DIE VOLGENDE SKEMA WORD VOORGEHOU AS N MOONTLIKE HULPMIDDEL TER VOORBEREIDING OP DIE BIEG. UITERAARD KAN GEEN ENKELE VOORBEELD ALLE MOONTLIKE SONDES DEK OF AANSPREEK NIE. N GEBED VOOR DIE GEWETENSONDERSOEK Here, elke hart lê oop voor U, selfs ons diepste gedagtes is vir U soos n hardop gesproke woord; niks is vir U verborge nie. Verlig my gedagtes deur u Heilige Gees sodat ek my sondes mag erken, U meer volkome kan bemin en U waardig mag loof. Deur Christus onse Here. Amen. 32

33 AAN DIE HAND VAN DIE WOORDE VAN JESUS Onse Liewe Heer sê: Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart. 1. Is my hart regtig op die Here gerig en kan ek eerlikwaar sê dat ek Hom, soos n kind, bo alles lief het en dat daardie liefde sigbaar is deur my getroue navolging van sy gebooie? Laat ek toe dat die dinge van die wêreld my gedagtes heeltyd oorheers? Is my bedoelinge en my optrede altyd opreg? 2. Is my geloof in God, wat Homself aan ons deur sy Seun geopenbaar het, stewig soos n rots? Het ek die doktrines van die geloof wat die Kerk verkondig, noukeurig nagekom? Het ek met erns na my groei in die Christelike lewe omgesien, deur na die Woord van God te luister, voortgesette kategese by te woon en deur alles wat my geloof skade kan aandoen, te vermy? Het ek deurentyd van my geloof in God en sy Kerk met moed en voorbeeld getuig? Het ek deur my private en openbare lewe op voorbeeldige wyse getuienis afgelê van my Christelike geloof? 33

34 3. Het ek in die oggend en saans my gebede gebid en is my gebed waarlik n hart-tot-hart gesprek met God, of bloot net die nakoming van n verpligting? Het ek onthou om my daaglikse doen en late, my vreugde en my smarte aan God op te offer? Wend ek myself onmiddelik in geloof tot God in oomblikke van versoeking? 4. Betoon ek die nodige eerbied en liefdevolle respek teenoor die Naam van God, of het ek Hom beledig deur sy Naam ydelik te gebruik, te laster of valse getuies af te lê? Het ek die nodige eerbied teenoor die Geseënde Maagd Maria en die Heiliges betoon? 5. Heilig ek die dag van die Here en die Feesdae van die Kerk, deur my volle, aandagtige en vrome deelname aan veral die viering van die Heilige Mis? Het ek die gebooie van die Kerk nagekom, veral die verpligting om ten minste eenkeer per jaar my sondes te bieg en ten minste tydens die Paastyd, Heilige Kommunie te ontvang? 6. Is daar afgode in my lewe? Dit wil sê, wie of wat is die dinge wat meer van my tyd en aandag verg, as wat ek aan God gee? 34

35 Onse Liewe Heer sê: Julle moet mekaar lief hê, soos ek julle lief het. 1. Het ek werklik my naaste lief, of misbruik ek hulle vir my eie gewin en behandel ek hulle soos ek nie behandel sal wil word nie? Het ek deur my woorde of met my dade my naaste in die verleentheid gebring? 2. Dra ek by tot harmonie in my familie deur geduld te bewys en hul vreugde en vrede te bevorder? Vir die onderskeie komponente in die familie: Kinders: Was ek regtig gehoorsaam aan my ouers, het ek hulle gerespekteer en geëer? Was ek van hulp gewees in geestelike en materiële sake? Ouers: Het ek die geestelike opvoeding van my kinders met erns benader? Het ek altyd n goeie voorbeeld vir hulle gestel? Het ek my gesag gebruik om hulle te steun en lei? Eggenote: Was ek deurentyd getrou in my woorde, gedagtes en dade? Het ek meegevoel getoon in moeilike tye? 3. Het ek, sonder om aandag te trek, aan hulle wat minder bevoorreg is as ek, gegee? Binne my vermoeë, het ek die onderdrukte verdedig en die behoeftige bygestaan? 35

36 Is ek skuldig daaraan om my naaste, veral die armes, die swakkes, die bejaardes, die eensames, met ongeduld eerder as deernis te behandel? 4. Hou ek heeltyd my doel op aarde voor oë? Het ek deelgeneem aan die werksaamhede van die Kerk, die dade van naasteliefde wat in my parogie onderneem word en so myself n aktiewe lid bewys? Het ek altyd gebid en my bydrae vir die instandhouding van die Kerk gegee deur byvoorbeeld vrywillig in die Kerk te werk, die Blye Boodskap ten alle tye uit te dra en te werk vir vrede en geregtigheid in my omgewing? 5. Is die welsyn van die gemeenskap waarin ek lewe werklik vir my belangrik of stel ek net belang in my eie lewe en my eie probleme? Neem ek soveel moontlik deel aan inisiatiewe wat byvoorbeeld morele gedrag bevorder en die algemene welstand van die gemeenskap in ag neem? Het ek my siviele verantwoordelikhede nagekom deur byvoorbeeld belasting te betaal en die landswette te gehoorsaaam? 6. Is ek eerlik, toegewy en regverdig by die werk en is ek bereid om meer te gee as waarvoor gevra word tot voordeel van die hele gemeenskap? 36

37 Is ek n getroue en eerlike werknemer of buit ek my baas of werkgewer uit? Betaal ek my werknemers n leefbare loon of buit ek hulle vir my eie gewin uit? Het ek my ooreenkomste en beloftes noukeurig nagekom? 7. Is ek gehoorsaam aan die wettige owerheid en respekteer ek hulle wette? 8. Wanneer ek n taak toevertrou word of n opdrag moet voltooi, kyk ek net na dit wat ek daaruit kan kry, of poog ek om deur dienswilligheid tot die algemene welsyn van almal by te dra? 9. Het ek opreg en eerlik opgetree, of het ek my naaste skade aangedoen deur leuens te vertel, oneerlik te wees, te skinder, onregverdiglik te oordeel en geheime te verklap? 10. Het ek teen die lewe en die eer van my naaste gesondig deur hulle waardigheid aan te tas? Het ek iemand bygestaan om n aborsie te ondergaan of self geaborteer? Het ek haat aangeblaas? Is ek twissiek? 37

38 Het ek beledigings en beskuldigings gemaak wat gelei het tot wrok en haat? Het ek wetend en bewustelik versuim om die onskuld van n naaste te verdedig? 11. Het ek gesteel? Het ek onregverdiglik die besittings van ander begeer? Het ek my naaste van sy of haar regte ontneem? Het ek, waar moontlik, die skade wat ek veroorsaak het, reggestel? 12. Is ek bereid om uit liefde vir Christus, myself met my vyande te versoen en hulle te vergewe, of verkies ek om eerder n wrok teenoor hulle te koester en vergelding te soek? Christus onse Heer sê: Wees heilig, soos julle Hemelse Vader heilig is. 1. Wat is die regte einddoel van my lewe? Het ek erns met die hoop van die Ewige Lewe? Het ek deurentyd probeer om my geestelike lewe te voed deur te bid, die Woord van God te lees en te bepeins, deel te neem aan die viering van die Sakramente van die Kerk? 38

39 Het ek selfonthouding toegepas? Was ek bereidwillig en vasbeslote om alle ondeugde te oorkom en verkeerde passies en vleeslike hartstog te vermy? Was ek jaloers? Het ek my aptyt beheer? Het ek hooghartig opgetree en myself as beter as my naaste beskou? Het ek heeltyd my eie belange eerste gestel? Het ek my eie wil op ander afgedwing en so hulle regte en vryheid benadeel? 2. Het ek my tyd, krag en gawes wat ek van God ontvang het, soos die talente in die Evangelie, aangewend of gemors? Maak ek van alles wat die Kerk my bied gebruik om elke dag meer en meer in heiligheid te groei? Het ek lyf weg gesteek en was ek lui? 3. Het ek geduldig die probleme van die lewe en die lyding wat dit bring, verdra? Hoe het ek na wyse gesoek om selfonthouding toe te pas en so meer gelykvormig aan Christus in sy Passie te word? 39

40 Het ek die gebooie van die Kerk ten opsigte van die vas en onthouding nagekom? 4. Het ek my liggaam kuis en suiwer gehou, gedagtig aan die feit dat my liggaam die tempel van die Heilige Gees is en bestem is tot die glorie van die Verryssenis? Het ek oor my sintuie gewaak en vermy om myself in liggaam en gees te besmet met bose en onreine gedagtes, verlange, woorde en dade? Het ek tydskrifte of boeke gelees, gesprekke gevoer en vermaak geniet wat teen die waardigheid van die mens en die Christen beeld is? Het ek deur skandalige gedrag daartoe aanleiding gegee dat ander se geloof geskok is? Het ek die morele wet ten opsigte van die huwelik nagekom? 5. Het ek as gevolg van vrees of skynheiligheid teen die voorskrifte van my gewete opgetree? 6. Het ek probeer om myself in alle omstandighede met die vryheid van n kind van God te gedra, ooreenkomstig die wette van die Heilige Gees, of het ek my passies slaafs nagevolg? 40

41 DIE VERLOOP VAN DIE SAKRAMENT INLEIDINGSRITE Die priester en die boeteling wat kom om sy of haar sondes te bely, maak beide die kruisteken en sê: In die naam van die Vader, en van die Seun en van die Heilige Gees. Amen. Die priester nooi die boeteling uit om met volle vertroue in die genade en barmhartigheid van God, sy of haar sondes met opregte berou te bely: 1. Kom met vrymoedigheid na God die Vader. Dit is nie sy Wil dat ons in sonde vasgevang sal bly nie, maar dat ons onsself tot Hom sal keer en lewe. Mag die genade van die Heilige Gees u hart verlig, sodat u u sondes mag bely en die barmhartigheid van God ervaar. Die boeteling antwoord: Amen. Of: 41

42 2. Mag die Here, wat u hart met die gawe van geloof verlig, u n opregte bewustheid skenk van u sondes en sy barmhartigheid. Of: 3. Kom met vertroue na die Here Jesus, wat gekom het om sondaars tot Hom te keer en hulle sy redding te bring. Vertrou Hom. Of: 4. Mag die Here in u hart wees, sodat u ware berou oor u sondes mag betoon en hulle in nederigheid mag bely. Of: 5. As jy gesondig het, laat jou siel nie verlore gaan nie: ons het n Voorspreker by die Vader, Jesus Christus, die Regverdige. Hy verlos ons van ons sondes. Deur Hom kan ons en die hele mensdom met God versoen word. LITURGIE VAN DIE WOORD Indien gepas, lees die priester vanuit die Heilige Skrif n gedeelte voor waar die barmhartigheid van God en sy uitnodiging aan ons om onsself te bekeer, heel duidelik beklemtoon word. Aanskou die Lam van God, Jesus Christus onse Here, gekruisig vir ons sondes en verrese vir ons verlossing. 42

43 Jesaja 53:4 6 Tog het hy óns lyding op hom geneem, óns siektes het hy gedra. Maar ons het hom beskou as een wat gestraf word, wat deur God geslaan en gepynig word. Oor ons oortredings is hy deurboor, oor óns sondes is hy verbrysel; die straf wat vir ons vrede moes bring, was op hom, deur sý wonde het daar vir ons genesing gekom. Ons het almal gedwaal soos skape, ons het elkeen sy eie pad geloop, maar die Here het ons almal se sonde op hom laat afkom. Esegiël 11:19 20 Ek sal hulle n ander hart gee en n nuwe gees onder hulle laat posvat, Ek sal die kliphart uit hulle liggaam verwyder en hulle n hart van vlees gee. Dan sal hulle volgens my voorskrifte leef en my bepalings nakom en daarvolgens optree. Hulle sal my volk wees, en Ek sal hulle God wees. Matteus 6:14 15 As julle ander mense hulle oortredings vergewe, sal julle hemelse Vader julle ook vergewe. Maar as julle ander mense nie vergewe nie, sal julle Vader julle ook nie julle oortredings vergewe nie. Markus 1:14 15 Nadat Johannes in die tronk opgesluit is, het Jesus na Galilea toe gegaan en die Evangelie van God verkondig. Hy het gesê: Die tyd het aangebreek, en die koninkryk van God het naby gekom. Bekeer julle en glo die Evangelie. Lukas 6:31 38 Behandel ander mense soos julle self behandel wil word. As julle net dié liefhet wat vir julle liefhet, watter aanspraak op dank het julle dan nog? Ook die sondaars het net dié lief wat vir hulle liefhet. En 43

44 as julle goed doen net aan dié wat aan julle goed doen, watter aanspraak op dank het julle dan nog? Die sondaars maak maar net so. En as julle geld leen net aan dié van wie julle hoop om dit terug te kry, watter aanspraak op dank het julle dan nog? Sondaars leen ook aan sondaars, solank hulle maar dieselfde bedrag kan terugkry. Nee, sonder om iets terug te verwag, moet julle julle vyande liefhê en goed doen en uitleen. Dan sal daar vir julle n groot beloning wees: julle sal kinders van die Allerhoogste wees, omdat Hy self goed is vir die ondankbares en slegtes. Wees barmhartig soos julle Vader barmhartig is. Moenie oordeel nie, en oor julle sal nie geoordeel word nie. Moenie veroordeel nie, en julle sal nie veroordeel word nie. Spreek vry, en julle sal vrygespreek word. Gee, en vir julle sal gegee word: n goeie maat, ingestamp, geskud en propvol, sal hulle in julle hande gee. Met die maat waarmee julle meet, sal ook vir julle gemeet word. Lukas 15:1 7 Die tollenaars en sondaars het almal die gewoonte gehad om na Jesus te kom luister. Hierteen het die Fariseërs en die skrifgeleerdes beswaar gemaak en gesê: Hierdie man ontvang sondaars en eet selfs saam met hulle. Toe vertel Jesus vir hulle hierdie gelykenis: Sê nou een van julle het honderd skape en een van hulle raak weg. Wat doen hy dan? Hy laat die nege en negentig in die veld staan en gaan agter die een aan wat weg is, totdat hy hom kry. En as hy hom kry, is hy bly en tel hom op sy skouers. As hy by die huis kom, roep hy sy vriende en bure bymekaar en sê vir hulle: Wees saam met my bly, want ek het my skaap wat weg was, weer gekry. Ek sê vir julle: Net so sal daar ook in die hemel blydskap wees oor een sondaar wat hom bekeer, eerder as oor nege en negentig mense wat reg doen en nie bekering nodig het nie. 44

45 Johannes 20:19 23 Daardie Sondagaand was die dissipels bymekaar. Alhoewel die deure gesluit was omdat hulle bang was vir die Jode, het Jesus gekom en tussen hulle gaan staan en vir hulle gesê: Vrede vir julle! Nadat Hy dit gesê het, wys Hy sy hande en sy sy vir hulle. Die dissipels was baie bly toe hulle die Here sien. Vrede vir julle! sê Hy weer vir hulle. Soos die Vader My gestuur het, stuur Ek julle ook. Nadat Hy dit gesê het, blaas Hy oor hulle en sê: Ontvang die Heilige Gees! As julle vir mense hulle sondes vergewe, word dit hulle deur God vergewe; as julle dit nie vergewe nie, word dit nie deur God vergewe nie. Romeine 5:8 9 Maar God bewys sy liefde vir ons juis hierin dat Christus vir ons gesterf het toe ons nog sondaars was. Aangesien ons nou vrygespreek is op grond van sy versoeningsdood, staan dit soveel vaster dat ons deur Hom ook van die straf van God gered sal word. Efesiërs 5:1 2 Omdat julle kinders van God is en Hy julle liefhet, moet julle sy voorbeeld volg. Lewe in liefde, soos Christus ons ook liefgehad en om ons ontwil sy lewe as n offergawe gegee het, ja, n offer wat vir God aanneemlik was. Kolossense 1:12 14 Met blydskap moet julle die Vader dank wat julle geskik gemaak het om deel te hê aan die erfenis wat vir die gelowiges wag in die ryk van die lig. Hy het ons uit die mag van die duisternis weggeruk en ons onder die heerskappy gestel van sy Seun wat Hy liefhet. Deur 45

46 die Seun het ons die verlossing verkry, die vergewing van ons sondes. Kolossense 3:8 10, Met blydskap moet julle die Vader dank wat julle geskik gemaak het om deel te hê aan die erfenis wat vir die gelowiges wag in die ryk van die lig. Hy het ons uit die mag van die duisternis weggeruk en ons onder die heerskappy gestel van sy Seun wat Hy liefhet. Deur die Seun het ons die verlossing verkry, die vergewing van ons sondes. Julle is die uitverkore volk van God wat Hy baie lief het. Daarom moet julle meelewend, goedgesind, nederig, sagmoedig en verdraagsaam wees. Wees geduldig met mekaar en vergewe mekaar as die een iets teen die ander het. Soos die Here julle vergewe het, moet julle mekaar ook vergewe. Bo dit alles moet julle mekaar liefhê. Dit is die band wat julle tot volmaakte eenheid saambind. En die vrede wat Christus gee, moet in julle lewens die deurslag gee. God het julle immers geroep om as lede van een liggaam in vrede met mekaar te lewe. Wees altyd dankbaar. Die boodskap van Christus moet in sy volle rykdom in julle bly. Leer en onderrig mekaar met alle wysheid. Met dankbaarheid in julle harte moet julle psalms, lofgesange en ander geestelike liedere tot eer van God sing. En wat julle ook al sê of doen, sê en doen dit alles in die Naam van die Here Jesus en dank God die Vader deur Hom. 1 Johannes 1:6 7, 9 As ons beweer dat ons aan Hom deel het, en ons lewe in die duisternis, lieg ons en handel ons nie volgens die waarheid nie. Maar as ons in die lig lewe soos Hy in die lig is, het ons met mekaar 46

47 deel aan dieselfde gemeenskap en reinig die bloed van Jesus, sy Seun, ons van elke sonde. Maar as ons ons sondes bely Hy is getrou en regverdig, Hy vergewe ons ons sondes en reinig ons van alle ongeregtigheid. DIE BELYDENIS VAN JOU SONDES Die boeteling sê nou: Seën my Vader, want ek het gesondig. Dit is (noem die aantal dae / weke / maande / jare) sedert my laaste bieg. Dit (die volgende) is my sondes: Die boeteling bely nou al die sonde wat hy of sy sedert die laaste geldige bieg gepleeg het. Dit moet in alle eerlikheid voor God gedoen word, die sondes moet by die naam genoem word en die aantal kere wat die sonde gepleeg is, moet ook genoem word. Geen sonde mag doelbewustelik weggesteek word nie en die omstandighede waarin dit plaasgevind het, mag ook nie verbloem word nie. 47

48 Enige persoon wat verlang om met God versoen te word, moet nadat hy of sy n volledige en noukeurige gewetensondersoek gedoen het, voor n priester alle ernstige of doodsondes bely waarvan hy of sy bewus is en kan onthou en wat hy of sy nog nie bely het nie. Die Bieg is dié plek waar versoening tussen die boeteling en God bewerkstellig word. Daarom word daar nie oor ander mense se foute en sondes gepraat nie! As jy jou sondes klaar bely het, sê jy: Vir dié en al die ander sondes, wat ek in alle eerlikheid nie meer kan onthou nie, is ek baie jammer en ek vra God om my te vergewe en van u, Vader, n gepaste boete. DIE BOETEOPLEGGING Die priester mag nou, indien dit nodig is, die biegteling kortliks raadgee of n paar woorde met die biegteling wissel. Die priester lê dan die boete op, wat die biegteling verkieslik direk na die Bieg moet doen, anders so gou as moontlik daarna. Die boete moet gedoen word voordat ons kan sê dat ons n geldige bieg gemaak het. Dan maak die biegteling een van die volgende Dade van Berou (wat ook n Oefening of Akte van Berou genoem word): DIE DAAD VAN BEROU 48

49 1. O my God en Heer, ek is van harte spyt oor al die sondes van my lewe, omdat ek daardeur verdien het om van U, my regverdige Regter, tydelik of ewig gestraf te word; omdat ek teenoor U, my grootste Weldoener, so ondankbaar gewees het; maar veral omdat ek U, die oneindige goeie God, daardeur beledig het. Ek neem my baie ernstig voor om my lewe te verbeter en nie meer te sondig nie. O Jesus, gee my daartoe U genade. Amen. Of: 2. My God, ek het berou oor al my sondes en smeek U om vergifnis. Ek verafsku dit met my hele wese omdat ek as gevolg daarvan U straf verdien het, my liefdevolle Verlosser gekruisig het en veral omdat ek U die oneindige goeie God, daardeur beledig het. Ek is ernstig van voorneme om met behulp van U genade, U nooit weer te beledig nie en alle moontlike sondige situasies te vermy. Of: 3. O my God en Heer, ek is spyt oor al my sondes omdat ek U, wat goed is, daardeur beledig het. Vergewe my en help my om nie weer te sondig nie. Of: 49

50 4. Dink aan u meegevoel, Here, u goedgunstigheid deur die eeue heen; maar die oortredings en sondes van my jeug moet U nie in gedagte hou nie, dink eerder met liefde aan my. (Ps. 24(25):6-7) Of: 5. Was my skuld volkome weg en reinig my van my sonde. Hoe verkeerd ek gehandel het, besef ek en my sonde het ek heeltyd voor oë. (Ps. 50(51):4-5) Of: 6. Vader, ek het gesondig teen die hemel en voor U. O God, wees my, sondaar, genadig. (Lk. 15,18: 18,13) Of: 7. Hemelse Vader, soos die verlore seun werp ek my voor u genadetroon neer: Ek het gesondig teen die hemel en voor U, en is nie waardig om meer u kind genoem te word nie. Christus Jesus, Verlosser van die wêreld, wat die berouvolle dief verseker het, dat hy saam met U in die paradys sal wees, herinner U aan my in u koningkryk. 50

51 Heilige Gees, bron van vrede en liefde, gee dat ek, gereinig van al my sonde en versoen met die Vader altyd as n kind van die Lig sal wandel. Of: 8. Heer Jesus Christus, Seun van die Lewende God, wees my, arme sondaar, genadig. Of: 9. Heer Jesus Christus, Lam van God, wat die sondes van die wêreld wegneem, versoen my met die Vader deur die genade van die Heilige Gees; In u bloed, skoongewas van my sondes, maak my n nuwe mens tot eer van u Heilige Naam. DIE VRYSPRAAK / ABSOLUSIE Die priester, met ten minste die regterhand uitgestrek oor die boeteling se hoof (of in die rigting van sy of haar hoof), bid dan die absolusie / vryspraak. God, die Vader van barmhartigheid het deur die dood en opstanding van sy Seun die wêreld met Homself versoen en die Heilige Gees uitgestort vir die vergifnis van sondes: 51

52 Deur die bediening van die Kerk mag Hy jou (u) vergifnis en vrede skenk. Dus spreek ek jou (u) vry van jou (u) sondes, in die naam van die Vader, en van die Seun, en van die Heilige Gees. Die boeteling antwoord: Amen. DANKSEGGING EN WEGSENDING Nou sê die priester: Laat ons die Here vir sy barmhartigheid dank. Die boeteling antwoord: Sy goedheid duur tot in alle ewigheid. Of: Mag die Passie van onse Here Jesus Christus, die voorspraak van die geseënde Maagd Maria, asook dié van al die Heiliges in die Hemel, tesame met die goed wat jy nog gaan doen en die lyding wat jy alreeds moes verduur, vir jou die hemelse gawes van die vergifnis van jou sondes, die toename van Goddelike genade en die beloning van die Ewige Lewe, verkry. Gaan nou in vrede. 52

53 Die boeteling antwoord: Amen. Of Geseënd is die mens wat van sy skuld gereinig, en wie se sondes weggewas is. Die boeteling antwoord: Amen. Of: Gaan in vrede en verkondig die grootsheid van God, wat jou van jou sondes gereinig het. Die boeteling antwoord: Amen.

54 IMPRIMATUR Edward Robert Adams D.D Voorsitter: Afrikaanse Taal Pastorale Streek van die Suider-Afrikaanse Katolieke Biskoppe Konferensie Eerste Uitgawe, 1ste druk November 2004 Alle liturgiese tekste wat in hierdie publikasie gebruik word, is goedgekeur deur die Suider-Afrikaanse Katolieke Biskoppe Konferensie en bevestig deur die Pouslike Stoel. DIE ORATORIUM UITGEWERY n Afdeling van die Kongregasie van die Oratorium van St. Filip Neri n Geregistreerde Openbare Weldaadsorganisase: Reg no. 93/0000/036 Posbus 407, Oudtshoorn, 6620 Tel: (044) / (044) Faks: (044) E-pos: dieoratorium@mweb.co.za Die Oratorium Geloofsboekie-reeks verwoord die geloof, leerstellings en die lewe van die Katolieke Kerk. Dit is gebasseer op die Heilige Skrif, die dokumente van die Tweede Vatikaanse Konsilie en die Universele Kategismus van die Katolieke Kerk. Ons sakboekies bevat getroue Katolieke leerstellinge, spreek lewenskwessies en -waarhede aan wat op die daaglikse lewe van toepassing en van belang is. Voorts dra die Oratorium Uitgewery daartoe by dat die Katolieke Christen se lewe verryk word deur die vele geestelike, liturgiese, opvoedkundige en pastorale publikasies wat van tyd tot tyd uitgegee word. Deur ons