THE ROBOTS ARE COMING. 16 Blockchain: de bitcoin is pas het begin. innovatief is de beleggingswereld? 5 trends in verzekeren

Transcriptie

1 VOOR VERANDERAARS IN FINANCE UITGAVE VAN FUNCTIONEEL WIT / JAARGANG 2 - EDITIE 2 (JUNI 2015) 5 trends in verzekeren 11 Hoe 15 innovatief is de beleggingswereld? 16 Blockchain: de bitcoin is pas het begin THE ROBOTS ARE COMING FINANCE INNOVATION ISAAC TITSINGHKADE 101, 1018 LL AMSTERDAM / REDACTIE@FINANCEINNOVATION.NL / REDACTIE TEL

2 2 /INHOUD & VOORWOORD Opening Trendwatchers aan het woord 3 Expertaandeel Basefarm 4 Fintech over de grenzen Dit schrijven buitenlandse media 5 Expertaandeel Figlo 6 Expertaandeel Virtual Affairs 6 Uitgelicht Start-ups in de financiële wereld 7 Expertaandeel Holland FinTech 8/9 Expertaandeel Focum 9 Column Suzanne Wijers 10 Expertaandeel The Consultancy Firm 10 Best of online 11 Expertaandeel Whyz 12 Drie vragen aan Munt Hypotheken 12 Column Matthijs Rutten 13 Expertaandeel NVL 14 Beleggen Hoe innovatief zijn investors? 15 Report Nationaal Bitcoin Congres 16 Hoofdredactie Dennis Mensink (dennis@functioneelwit.com) Eindredactie Jeroen Gunter en Suzanne Wijers Redactie Astrid van den Brandhof, Janneke Essen, Jeroen Gunter, Dennis Mensink, Aaron Mirck, Koos Plegt, Kelly Oude Veldhuis, Suzanne Wijers Vormgeving Edward Ouwerkerk Graphic Design & Art Direction ( COLOFON DISCLAIMER Coverillustratie Dreamstime Druk Graphic Minds Uitgever Suzanne Wijers (suzanne@functioneelwit.com) Contact Isaac Titsinghkade LL Amsterdam FinanceInnovation is een uitgave van redactie- en communicatiebureau Functioneel Wit. De uitgave wordt in juni 2015 gedistribueerd bij onder meer Banking Review en VVP, in een totale oplage van exemplaren. Ondanks zorgvuldigheid van de redactie zijn onjuistheden in deze special niet te voorkomen. De redactie stelt zich hiervoor dan ook niet aansprakelijk. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever op welke wijze dan ook worden overgenomen. Niet iedere finance-tak is even innovatief Dennis Mensink, Hoofdredacteur FinanceInnovation FinanceInnovation heeft vorig maand alweer haar eerste verjaardag gevierd. De nodige honderden bijdragen hebben we inmiddels online mogen publiceren en voor u ligt alweer de derde printuitgave. Ook in deze uitgave komt u weer een aantal mooie innovaties tegen. Maar is het echt allemaal hosanna in de financiële wereld? Nou, niet in elke finance-tak. Hoewel de beleggingswereld een snellere wereld is (of lijkt?) dan de bancaire of verzekeringswereld, blijven de innovaties in beleggingsland grotendeels uit. Dat is ook de bittere conclusie van Ronald Kok, hoofdredacteur van Analist.nl. Op BUX na en dat is goed bezien ook nog eens geen echte beleggingsinnovatie ontbrak de beleggingswereld volledig tijdens het Fintech50-feestje van Alex van Groningen in april. Waar gaat het dan wel goed? We zien dat in de bancaire sector en in verzekeringsland robo-advice steeds meer in zwang raakt. Online platforms die slimme algoritmes toepassen om de klant een advies op maat te geven. Het succes van robo-advice is goed te verklaren: het is schaalbaar, goedkoop en altijd beschikbaar. In Nederland zal robo-advice op de hypotheekmarkt een heuse verandering teweeg brengen, zo is de verwachting. Het feit dat we echt een hypotheekadviesmarkt hebben, is internationaal gezien uniek. In veel landen is dat namelijk anders. Een hypotheek is in de VS bijvoorbeeld een commodity waar weinig advies omheen zit. Overigens gebruikt men daar robo-advice ook veelvuldig in de beleggingswereld. Aan de hand van je beleggingsprofiel en voorkeuren berekent software de ideale beleggingscategorieën en in sommige gevallen zelfs je volledige portefeuille. De robo-advisor kijkt daarmee door de tijd heen, helemaal tot aan je pensioen bijvoorbeeld, en helpt je jouw beleggingen te optimaliseren. Goed of niet (kan advies wel goed zijn zonder menselijke adviseur?), met robo-advice wordt advisering efficiënter en dan is het wederom de consument die profiteert. Ook de betalingswereld is volop in beweging, met de bitcoin misschien wel als koploper. Op 24 juni vindt bij hoofdsponsor ING het tweede Nationaal Bitcoin Congres plaats. FinanceInnovation is mediapartner van het congres, dat in het leven is geroepen om de voorhoede van het Nederlandse bedrijfsleven en (semi)overheidsinstellingen bij te praten over Bitcoin-technologie. Het congres brengt de traditionele spelers samen met vernieuwers, innovators en disruptors en biedt een constructief kritische blik op onder andere crypto valuta en Blockchain, de technologie achter de bitcoin. Blockchain is natuurlijk een mooi voorbeeld van innovatie, maar die innovatie wordt pas volop benut als we de technologie ook buiten de financiële sector inzetten. De waardeoverdracht wordt immers wereldwijd erkend en kan dan ook op talrijke andere manieren worden ingezet, bijvoorbeeld om een contract te ondertekenen. Kortom: er valt nog een wereld te winnen met technologie.

3 FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 /OPENING 3 Hoe innovatief is de financiële wereld in 2015? Deskundigen Lamb, Bullinga en Smeulders over trends en ontwikkelingen Contactloos betalen, robo-advisors en de bitcoin aan innovaties in de financiële wereld lijkt er in elk geval geen gebrek. Gaan ze de financiële wereld echt veranderen? We spreken deskundigen en trendwatchers Richard Lamb, Marcel Bullinga en Ruud Smeulders over de ontwikkelingen op het gebied van financiële innovaties. TEKST: AARON MIRCK Een van de ontwikkelingen die al langer tot de verbeelding spreekt, is de opkomst van de bitcoin. Er wordt niet zo vaak een vraaggestuurde innovatie gelanceerd, vertelt trendwatcher Richard Lamb, werkzaam bij bureau TrendWatcher.com. De bitcoin maakt betalingssystemen betrouwbaarder en veiliger, omdat het geld slimmer wordt en het de historie van het geld zichtbaar maakt. Dit systeem heeft zich bewezen en maakt de centrale bank overbodig, vertelt Lamb vol enthousiasme. Trendwatcher en futurist Marcel Bullinga juicht de transparantie van de bitcoin eveneens toe. Op dit moment is de financiële wereld net de Titanic; er gebeurt zoveel buiten ons zicht. Al die fraudegevallen zouden niet gebeuren als het systeem helder en transparant is. Dat is dan ondenkbaar. Kleine innovaties versus systeemveranderingen Een rondgang langs de verschillende deskundigen leert dat er een duidelijk onderscheid bestaat tussen de veranderingen binnen het financiële systeem en de innovaties die dit systeem gaan veranderen of zelfs omverwerpen. Lamb over het eerste soort innovatie: Het is heel praktisch dat je contactloos kan betalen. Maar nu nieuwe systemen elkaar snel opvolgen, de chipknip verleden tijd is geworden en het pasje dankzij onder meer ideal en betalingsapps langzaam uit beeld verdwijnt, missen banken dat contactmoment met de klant. Ze moeten dus op zoek naar nieuwe contactmomenten. De consument heeft daarbij ook weer behoefte aan offline advies en contact. Bovenal is hij zich bewust dat die meerwaarde ook wat mag kosten, aldus Richard Lamb. Richard Lamb, TrendWatcher.com De belangrijkste innovaties vinden plaats buiten de financiële sector Bullinga lacht echter om dergelijke ontwikkelingen. Innovaties als contactloos betalen stellen niets voor. De belangrijkste innovaties vinden plaats buiten de financiële sector. Uiteindelijk gaan we naar een ander, transparanter financieel systeem toe. Niet #ikstapovervanbank maar #ikstapovervanfinancieelsysteem. Geld gaat terug naar de bron en is niet langer een middel om te speculeren, maar om handel mogelijk te maken. We krijgen globaal uitwisselbare lokale munten waarmee je in delen van Italië trouwens al belasting kunt betalen en we gaan diensten ruilen. Daar komen geen euro s meer aan te pas, wel TradeQoins. De bitcoin als munt is louter een piramidespel, maar de bitcoin als technologie gaat denk ik ook wel een rol spelen in het slim en transparant maken van geld. Is er nog wel een bank van morgen? Het is belangrijk dat consumenten vertrouwen in banken hebben, zo geeft Lamb aan. En dat vertrouwen van de consument weten ze maar niet te winnen. Hij refereert aan het geklungel met het omcijferen van het IBAN-nummer en de controversie rondom de bonussen. Daardoor kregen buitenstaanders het idee dat banken hun verantwoordelijkheid niet namen. Het wordt voor de financiële wereld steeds belangrijker om hun publieke taak niet uit het oog te verliezen. Dat kunnen ze doen door geld weer visueel te maken. Je schuift zo euro s tussen potjes, overziet wat er met je geld gebeurt en hebt meer inzicht in je financiën. Maar ook door producten te ontwikkelen waar de klant wat aan heeft en die niet alleen maar winst voor de bank betekenen. Robotisering en werkgelegenheid Ruud Smeulders, eigenaar van BrilliantBrains (actief op het gebied van toekomstverkenningen en innovatiemanagement), erkent deze maatschappelijke processen en verwacht daarbij dat de rol van banken zal afnemen. Denk aan peer-to-peer funding, dit jaar al goed voor zeven miljard euro in Europa. Daaraan merk je dat banken terrein verliezen. En als je beseft dat meer dan 98 procent van alle financiële apps niet door banken wordt ontwikkeld, dan weet je dat ze echt de boot aan het missen zijn. Marcel Bullinga, FutureCheck Foto: Alex Dokter De werkgelegenheid neemt volgens Smeulders ook af. In de gehele financiële sector. Er zijn al veel processen in de hele maatschappij geautomatiseerd en dat proces gaat steeds sneller. Bullinga vraagt zich af waarom men in de toekomst nog gebruik zou maken van een dure menselijke adviseur. Je weet niet wiens belang die dient en dan kan er ruimte ontstaan voor wantoestanden zoals woekerpolissen. Daarvoor in de plaats komt een anti-fraude app, die voor mij ban - ken verzekeringsproducten controleert en de woekerpolissen eruit gooit. Maar het gaat breder dan dat. Denk aan de robo-advisor die op basis van calculaties en algoritmes een beleggingsportefeuille op maat samenstelt. Ook het afsluiten van een hypotheek gaat steeds meer digitaal en online. En binnen de verzekeringsbranche kennen we natuurlijk tools om bijvoorbeeld e-health en zelfzorg te stimuleren. Monitoren op afstand, de consument bepaalde verrichtingen zelf laten doen: dergelijke ontwikkelingen nestelen zich in steeds meer sectoren. Bullinga: De macht verschuift van intermediair naar de burger. Al zijn er wel nieuwe partijen voor nodig, buiten de bankensector, die in die onafhankelijkheid een Ruud Smeulders, businessmodel zien. BrilliantBrains Nederland in internationaal perspectief Tot slot: hoe doet Nederland het, als we haar langs een internationale meetlat leggen? We moeten niet denken dat we koploper zijn, houdt Ruud Smeulders ons voor. Op het gebied van mobiel betalen lopen we bijvoorbeeld achter zelfs op Afrika, waar je ziet dat mobiel bankieren al zo n tien tot vijftien jaar bestaat. Lamb: Het is niet voor niets zo dat er in Nederland meerdere bitcoin-platforms zijn die tevens op een bankvergunning mogen rekenen. Onze grootbanken waren al vroeg internationaal actief. Aan de andere kant is er ook de wet van de remmende voorsprong; we hebben nog steeds dezelfde ICT-systemen als vijftien jaar geleden. Daarom is een betaling tussen twee rekeningen bij één bank soms nog tijdrovend. Die vertraging brengt risico s met zich mee: ondernemers denken bijvoorbeeld op tijd hun btw af te dragen, maar door een vertraging in het betalingsverkeer blijken ze daarmee te laat te zijn. Overigens kondigden de banken eind mei aan dat in uiterlijk 2019 realtime betalingsverkeer mogelijk is. Nog even geduld dus.

4 4 /EXPERTAANDEEL: BASEFARM Security en compliance; de achilleshiel van fintechbedrijven Om concurrerend te zijn als (e-)financial is focus nodig. Het uit handen geven van niet-kerntaken als applicatiebeheer en hosting van bedrijfskritische processen draagt bij aan deze focus en biedt in het optimale scenario ook een concurrentievoordeel. Het is immers onverstandig en onvoordelig om alles zelf te doen. Zo zijn compliance en security doorgaans geen kerncompetenties van fintech-bedrijven. Compliance is bij uitstek een gebied waar de kennis van fintech-bedrijven tekortschiet. Basefarm, dat voor klanten IT-systemen en bedrijfskritische (online) applicaties beheert, peilde onlangs onder e-commercebedrijven of zij al bezig waren met de laatste veiligheidsregels rond online betalen. Het betrof hier de veiligheidsstandaard voor creditcardbetalingen PCI- DSS, al in 2013 aangekondigd door een consortium van vijf van de grootste betaalbedrijven ter wereld. Wij belden 150 e-commercebedrijven met de vraag in hoeverre zij hier al mee bezig waren, vertelt Marcel Ravenshorst, Country Manager bij Basefarm. De meeste hadden geen idee waar we het over hadden. Slechts vijf bedrijven hadden PCI-DSS geïmplementeerd. Vrij schokkend. Fintech-succes heeft een keerzijde Het bovenstaande voorbeeld van compliance staat niet op zichzelf. Ook op het gebied van databeveiliging, technisch beheer van infrastructuur, applicatiemanagement en cloud computing heeft een fintech-onderneming de benodigde kennis doorgaans niet zelf in huis. Ravenshorst toont hier begrip voor. Dit is allemaal best logisch. Fintech-bedrijven brengen in hoog tempo functionaliteiten op de markt waar op dit moment behoefte aan bestaat. Zij springen in gaten waar de traditionele banken omheen lopen. Door een focus op time-to-market en functionaliteit voor gebruikers zijn zij succesvol. Deze focus gaat echter wel ten koste van andere zaken, zoals het op peil houden van kennis over databeveiliging en compliance. Het ontbreekt hen aan de tijd en middelen om zich daar ook nog mee bezig te houden. Een bedrijf dat geacht wordt aan bepaalde zaken te voldoen, maar daarvoor de kennis (of middelen) niet in huis heeft, heeft grofweg twee keuzes: het inhuren van dure consultants, of het uitbesteden van een proces aan een specialist. Basefarm neemt niet alleen het applicatiebeheer en de onderliggende technische infrastructuur uit handen, maar is ook een strategische partner in onder meer compliance en databeveiliging. Wij zorgen ervoor dat onze klanten goed functioneren, zodat zij zich kunnen richten op datgene waar zij goed in zijn, zegt Ravenshorst. De fintech-wereld ontwikkelt zich snel en een bedrijf kan lang niet alles zelf doen. Outsourcing is daarom een belangrijk instrument. Fintech-bedrijven zouden zichzelf moeten afvragen wat kernactiviteiten zijn en wat niet. Security-vraagstuk steeds complexer Om zich als strategische partner op te kunnen stellen is het voor Basefarm noodzakelijk om in haar dienstverlening een stap verder te gaan dan alleen het functioneel ondersteunen van de klant. Sectorkennis speelt een belangrijke rol. In de fintech-wereld is databeveiliging bij uitstek een voorbeeld waar een gespecialiseerde leverancier waarde kan toevoegen. Geen sector is namelijk zo vaak doelwit van hackpogingen en DDoS-aanvallen als de financiële dienstverlening. Wij zetten een brede set aan security-oplossingen in. Zo hebben wij ons Security Incident & Response Team, dat verdachte datastromen en netwerkbelastingen monitort en waar nodig actie onderneemt. De complexiteit van dit soort aanvallen neemt toe en daarom delen wij onze expertise in internationale kennisnetwerken zoals FIRST, waarbij ook organisaties als Apple, Google en NASA zijn aangesloten. Security en compliance raken het primaire proces van fintech-bedrijven Specifieke sector- en branchekennis uit zich niet alleen in technische antwoorden op compliance- en security-vraagstukken; ook de eigen werkmethoden dienen aan te sluiten op die van de klant. In de snel bewegende markt van fintech-bedrijven moet de klant continu gevoed worden met nieuwe mogelijkheden. Time-to-market is voor onze klanten belangrijk, wat zich vertaalt in korte ontwikkelcycli en agile werken; in hoog tempo worden nieuwe functionaliteiten en content voor websites gelanceerd, tot soms wel acht changes op een dag. Als applicatiebeheerder kan het dan bijvoorbeeld niet zo zijn dat je net een onderhoud hebt gepland als er een update BETAALPLATFORM PAYEX COMPLIANT MET PCI-DSS PayEx verwerkt tot 1,3 miljoen transacties per dag en is een van de snelst groeiende bedrijven op het gebied van online betalen. Basefarm ontwikkelde een platform waarmee PayEx PCI-DSS compliant is. PayEx verwerkt enorme hoeveelheden creditcarddata en financiële gegevens en schakelde Basefarm in om het transactieproces zo in te richten dat deze compliant is met de laatste veiligheidseisen. De oplossing die zij aandroegen was beter dan de oplossing die wij zelf hadden bedacht, aldus Lars Marlow Krosby, CIO van PayEx. Basefarm ontwikkelde en bouwde in 2011 als eerste Nederlandse managed service provider een PCI-DSS platform waarop klanten kunnen inpluggen om hun transacties te beveiligen. Het platform is Level 1 compliant en voldoet aan de hoge kwaliteitseisen die PayEx stelt. Krosby: Een hoge beschikbaarheid en performance zijn voor ons en onze klanten het Alfa en Omega. Niets is zo belangrijk. De hele PayEx case is te lezen op plaatsvindt. Basefarm ziet het belang in van deze manier van werken en is daarin meegegaan met haar klanten, vertelt Ravenshorst. Wij werken veel volgens kanban, met daarin onderdelen van scrum. Bij voorkeur maken we zelfs onderdeel uit van het ontwikkelteam van de klant, meer te vertalen naar het zogeheten devops, waarbij wij de brug vormen van het ontwikkelteam naar het operationele beheerplatform van de klant. Eisen door toezichthouders en marktpartijen Het onderbrengen van het applicatiebeheer bij een leverancier brengt nog een belangrijk voordeel met zich mee: schaalbaarheid. En daarmee ook een kostenvoordeel. In plaats van dat een bedrijf zelf Windows- en Linux-netwerkspecialisten in huis moet hebben die continu hun kennis op peil moeten houden, doen wij dat voor verschillende klanten tegelijk. Wat daar nog bijkomt, zijn de beveiliging van data, de wetten en regels van toezichthouders en de eisen die marktpartijen stellen, zoals PCI-DSS. Security en compliance raakt het primaire proces van fintech-bedrijven. Ondanks hun gebrek aan kennis zullen zij hier rekening mee moeten houden. Het onderbrengen van processen bij een leverancier die sectorspecifieke kennis en expertise heeft doordat het deze al voor meerdere klanten uitvoert, is een manier om het primaire proces te borgen en te voldoen aan de gestelde compliance-regels.

5 /FINTECH OVER DE GRENZEN FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 5 En dit schrijven de buitenlandse media Zowel in binnen- als buitenland halen fintech-bedrijven duizelingwekkende bedragen aan investeringen binnen. Wat schrijven buitenlandse media over fintech? Een rondje global news over de laatste ontwikkelingen. TEKST: ASTRID VAN DEN BRANDHOF EN AARON MIRCK The unicorns are coming Ineens waren ze er: jonge honden die binnen tien jaar een omzet van minstens een miljard dollar binnen harkten. In de fintech doen de unicorns ook aardig mee. In een jaar tijd is het aantal unicorns verdubbeld. Althans, volgens de wat ruimere definitie die Finovate hanteert. Het platform stelde een lijst van 36 eenhoorns op. De stijging die die lijst weergeeft, zou een weerspiegeling zijn van de wereldwijd transparanter wordende waardebepaling van bedrijven. China is nu bijvoorbeeld vertegenwoordigd op de lijst met vier alternatieve geldschieters, terwijl dat er afgelopen jaar geen waren. Waarom Wall Street waakzaam moet zijn Traditionele financiële bedrijven op Wall Street voelen zich steeds meer bedreigd door de vernieuwende financiële technologieën waar start-ups mee komen. Een bekend voorbeeld is bitcoin, maar ook innovatieve software voor financieel advies vormt een serieuze bedreiging voor de financieel adviseurs op Wall Street. Dat meldt USA Today op haar website. Banken en aandelenhandelaren zijn terecht bang dat fintech-bedrijven de markt net zo ontwrichten als eerder gebeurd is in de uitgeverswereld, retail en reisbranche. Een logisch gevolg is dat de gevestigde financiële instellingen zich zullen storten op deze fintechbedrijven, en een ware overnamerage starten. Je kunt je concurrent beter zelf overnemen dan wachten tot ze jou overnemen Volgens voorspellingen van Goldman Sachs pakt Fintech grote game changer? de groeiende fintech-industrie nu al zo n 4,7 biljoen dollar aan inkomsten en 470 miljard dollar aan winst af van de gevestigde Wall Street-bedrijven. Voor Silicon Valley waar ongeveer al deze fintech-bedrijven vandaan komen is het goed nieuws dat de rijke Wall Street instellingen niet de competitie aangaan, maar hun geld juist steken in investeringen en overnames. CEO Martin Gilbert van Aberdeen Asset Management verwoordt het als volgt: We kunnen hier niet zelfgenoegzaam over zijn; we kunnen niet aannemen dat Google zich niet gaat richten op vermogensbeheer omdat dit een gereguleerde markt is. Anand Sanwal, de CEO van CB Insights aanbieder van data op het gebied van risicomanagement waarschuwt: We zijn nu in de bewustwordingsfase; bedrijven die geen risico durven te nemen, gaan het niet redden. In aanloop naar de FinTech Global Expo in San Diego sprak platform Equities met een aantal experts uit de sector. Niet alleen stellen revolutionaire veranderingen en innovaties investeerders, kleinere bedrijven en consumenten in staat om directe toegang te krijgen tot platforms waar financiële beslissingen genomen kunnen worden, zonder tussenkomst van een intermediair. De innovaties hebben ook hun weerslag buiten de financiële sector, zo schrijft Equities. Andrea Shows, CEO van Coastal Shows, stelt dat het aantal investeerders in financiële innovaties toeneemt. Ook de traditionele partijen lijken als een blad aan de boom om te slaan, zo stelt ze. Waar ze eerst angstig waren, lijken ze nu massaal geld beschikbaar te stellen voor financiële innovaties. Joe Elias, medeoprichter en COO van crowdfundingplatform Loquidity dat zich richt op vastgoed, ziet een steeds sterkere rol weggelegd voor big data. Big data gaat de industrie vormen, voorspelt hij. De grote hoeveelheid data zorgt ervoor dat er complementaire producten aangeboden worden naast de vastgoedaanbiedingen. Daarnaast verwacht hij dat het crowdfunden van vastgoed niet alleen gevolgen heeft voor de financiële wereld. Het zou ook een verandering mogelijk maken in de manier waarop individuen omgaan met hun gemeenschap. Daarbij zou het tevens een katalysator kunnen zijn in de verandering van de manier waarop mensen hun tijd en energie investeren. Wie scoren goed? Met elf vertegenwoordigers in de lijst blijken bedrijven in geldvoorziening ( lending ) zeer succesvol. Nog eens elf bedrijven hebben hun hoorn gericht op betalingsverkeer. Sinds eind vorig jaar wordt de lijst ook vertegenwoordigd door Nederland: Adyen haalde in december 250 miljoen dollar op, waardoor de totale omzet boven de miljard kwam. De lijst van 36 unicorns is als volgt (sommige op gedeelde plaatsen): 1. Lufax Lending 2. LendingClub 3. Square 4. Zillow 5. Zenefits 6. Stripe 7. Powa Technologies 8. Klarna 9. Xero Accounting 10. CommonBond 10. CreditKarma 10. Oscar 10. One Prosper 15. Dataminr 16. Zuora 16. FinancialForce 16. LifeLock 16. Adyen 20. izettle 21. SoFI Lending 21. Housing.com 21. Qufenqi 21. Revel Systems 25. On Deck 26. FundingCircle 26. Jimubox 26. Kofax 26. TransferWise 26. Trusteer 26. Mozido 32. Avant 32. IEX Group 32. RenRenDai 32. Coinbase 32. ClimateCorp

6 6 /EXPERTAANDEEL: FIGLO Robo-advice: nieuwe generatie verandert het spel Van chatbots als Billie - de virtuele assistent van Bol.com - of Anna van Ikea waar wij terecht kunnen voor al onze klantvragen, kijken we allang niet meer op. Maar een computerprogramma dat ons helpt met belangrijke financiële beslissingen? Dat lijkt toch wel andere koek. Toch is robo-advice in de Verenigde Staten al heel normaal. Online platformen als Wealthfront, Motif Investing, Personal Capital, Betterment en FutureAdvisor helpen middels uitgekiende algoritmen klanten met hun vermogensbeheer. De robo-advisor berekent je asset allocation en soms zelfs je volledige portefeuille, aldus Paul Janssen, global product manager van Figlo, ontwikkelaar van een online adviesoplossing. Het grote voordeel van deze benadering is de schaalbaarheid via internet, maar ook de kosten. Een platform met robo-advice werkt voor een fractie van het tarief dat een menselijke adviseur hanteert. Nieuwe markten Hoewel het totaalvolume dat op deze manier wordt belegd nog bescheiden is, is er wel degelijk sprake van een kapitaalvlucht naar robo-advice. Robo-advice is here to stay, ziet ook de Amerikaan Matthew Field, CTO van Figlo s moederbedrijf Advicent. De technologie wordt alleen maar beter en dat is ook goed voor de klanten. Het werkt bovendien drempelverlagend door de lage kosten van advies. Door robo-advice krijgen steeds meer mensen de tools die zij nodig hebben voor het plannen van hun financiële toekomst. Is Nederland ook klaar voor robo-advice? Field denkt van wel: De pensioenmarkt zal in Europa alleen maar belangrijker worden, waarbij vermogensopbouw door beleggen een grote rol speelt. Daardoor ontstaat bij alle werkenden behoefte aan financieel advies om dit te kunnen plannen. In Nederland in het bijzonder zal het verschijnsel een effect hebben op de hypotheekmarkt, denkt Janssen. Onze hypotheekadviesmarkt is uniek in de wereld; in andere landen is een hypotheek veel meer een commodity waar niet zoveel advies omheen zit. Veranderingen in het Nederlandse hypotheekstelsel, waardoor minder hypotheekvormen mogelijk zijn, maken het eenvoudiger om online advies te genereren. Een traditionele adviseur vraagt al snel drieduizend euro voor hypotheekadvies, maar online platforms als Hypotheek24 doen het voor zeshonderd euro. En ik denk dat dat bedrag nog verder naar beneden kan door meer te automatiseren. Paul Janssen Matthew Field Verwachtingen bijhouden Hoe verandert robo-advice de positie van de menselijke adviseur? En hoe moeten financiële dienstverleners omgaan met deze trend? Robo-advisors zijn een teken dat financials de verwachtingen van de jongste generatie, de millennials, moeten bijhouden. De gemiddelde leeftijd van een adviseur is 50 en dat is ook de gemiddelde leeftijd van de - vermogende - klanten die zij al bedienen. Maar er is een groot gat met de millennials die net beginnen met het plannen van hun financiële toekomst. Janssen benadrukt dat adviseurs deze doelgroep op een juiste wijze tegemoet moeten treden. Millennials zoeken een online, collaborative experience waarin ze ervaringen delen met andere klanten. Online reputatie, gemeten in een net promotor score, wordt belangrijker. En een platform moet mobiel zijn, anders is het voor hen niet interessant. Deze generatie verandert het spel op veel manieren. /EXPERTAANDEEL: VIRTUAL AFFAIRS Daniel Ogertschnig (Virtual Affairs): Banken zijn hun monopolie als matchmaker duidelijk kwijt Daniel Ogertschnig, Virtual Affairs Nieuwe, innovatieve spelers op de financiële markt azen op het kroonjuweel van banken: de rentemarge. Deze nieuwe spelers de fintech-bedrijven lijken steeds meer een serieuze bedreiging te vormen voor het klassieke bankenstelsel. Worden banken de Kodaks van de financiële wereld? Of weten ze hun positie te behouden? Rentemarge is in het kort het verschil tussen de rente die banken aan de ene kant ontvangen door geld uit te lenen, en aan de andere kant moeten betalen voor het ontvangen van geld. Banken zijn dus eigenlijk de matchmaker de intermediair van deze twee markten. Maar nieuwe spelers op de financiële markt zouden deze rol als tussenpersoon wel eens overbodig kunnen maken. Dat stelt Daniel Ogertschnig, Consultant bij Virtual Affairs, dat gespecialiseerd is in software en services voor banken en verzekeraars. Efficiency verhogen Tot nu toe werd digitalisering vooral ingezet om de efficiency te verhogen, legt Ogertschnig uit. Bovendien hadden de nieuwe toetreders die puur online werken vaak een moederbedrijf dat al bekend was in de branche. Ogertschnig: De veranderingen van analoog naar digitaal waren vooral gedreven door kostenbesparingen en raakten niet de belangrijkste kurk waar retailbanken op drijven; de rentemarge. Dit lijkt nu te veranderen. Aanval op twee fronten Ogertschnig merkt op dat zowel op de leenmarkt als op de spaarmarkt nieuwe spelers nu al verschillende losse diensten als specialisten aanbieden waarvoor men eerder alleen maar terecht kon bij banken. Op de leenmarkt grofweg te verdelen in consumptief krediet en hypotheken zijn een aantal direct lenders toegetreden die scherpe tarieven bieden. Ook de hypotheekmarkt trekt weer aan en niet-traditionele partijen zijn prominent terug te zien in de toplijstjes. Voorbeelden hiervan zijn Moneyou, met ABN Amro als moeder, en Munt Hypotheken, dat pensioengeld uitleent. Op de spaarmarkt concurreren spaarbanken met grootbanken om scherpe rentetarieven. De grootbanken bieden minimaal 0,3 procent minder rente op hetzelfde type spaarrekening dan de uitdagers. Toch wordt de spaarmarkt vaak nog wel op klassieke wijze gefinancierd. Nieuwe platforms Daarnaast komen er steeds meer nieuwe partijen bij die de beide markten combineren en zo de rol van matchmaker proberen in te nemen, vervolgt Ogertschnig. Voor iedere persoon of onderneming die geld wil investeren, bieden deze platforms een nieuwe investeringsvorm die direct beschikbaar is. De initiatieven passen bij de trend van de opkomst van platforms, waarbij het platform geen eigen bezit heeft, maar zich beperkt tot matchmaking. Met uiteraard als bekendste voorbeelden Uber (in de taximarkt) en AirBnB (verhuur van accommodaties). Banken zijn hun monopolie als matchmaker duidelijk kwijt, aldus Ogertschnig. Het is de vraag hoe zij omgaan met hun nieuwe concurrenten. Wie de beste kaarten heeft maar weigert om te innoveren, wordt de Kodak onder de banken.

7 FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 /UITGELICHT 7 Start-ups in de financiële wereld Financiële innovatie en start-ups gaan hand in hand. Een selectie van drie namen die de wereld naar hun hand lijken te zetten. Amsterdamse start-up Fastportal maakt belastingaangifte simpel De Amsterdamse start-up Fastportal maakt belastingaangifte simpel, zowel voor de accountant als de klant. Een van de founders, Rik Visser, legt uit hoe dit in zijn werk gaat: Wij maken self service klantenportals voor dienstverleners zoals advocaten, accountants en notarissen. Vooralsnog richten we ons dus vooral op accountants. De vorm en functie van de portal worden aangepast aan de wensen van het bedrijf. Visser en zijn twee compagnons hebben recentelijk een succesvolle pilot afgrond met investmentconsultancykantoor Finsens. Zij hadden 600 klanten in hun systeem, die de belasting aangifte van vorig jaar via Fastportal hebben gedaan, aldus Visser. De klanten zijn echt super happy. We kregen s doorgestuurd dat het ook hen tijd bespaart en dat ze het geweldig vinden. Mollie De self service klantenportal neemt het hele belastingaangifte proces uit handen. We zetten alle nodige stappen in een workflow. Alle stappen die de klant zelf kan doen, doet hij zelf. Documenten als paspoorten en salarisstrookjes zet hij zelf in het systeem. Dat maakt boekhouden met Fastportal een stuk sneller. Door het gebruik van de portal waren de klanten gemiddeld 20 procent minder tijd kwijt aan de aangifte, maar ook de facturatie ging veel sneller, vertelt Visser. De facturatie verloopt ook gewoon via de portal. Dat is mogelijk omdat we het online betaalsysteem Mollie standaard implementeren in onze software. In mei zijn ze doorgegaan naar de volgende fase: de sales. We hebben nu warme leads, voornamelijk via belangenverenigingen, zegt Visser. Het verspreidt zich hierdoor als een olievlek. Abonnementen Bedrijven betalen per maand voor het gebruik van Fastportal en er zijn verschillende abonnementen mogelijk. Afgerond kost het onze klanten 25 euro per medewerker, per maand. Een kantoor weet dus precies wat de kosten zijn. Maar we willen niet dat ze filteren welke klanten ze erin zetten. De klanten van onze klanten maken er dus gratis gebruik van. HenQ investeert 100K in één startup op The Next Web Conference Leapfunder lanceert sociaal netwerk Investeringsfonds henq heeft in één startup euro geïnvesteerd tijdens The Next Web Conference Reden voor henq om de investering te doen, is naar eigen zeggen omdat het niveau van de start-ups die vorig jaar meededen, zo verschrikkelijk hoog ligt. De Gentse start-up Teamleader ging ervandoor met de henq award en het bijbehorende geldbedrag. Teamleader is een platform voor CRM, facturatie en projectbeheer, waarbij de klant alleen voor de modules betaalt die hij nodig heeft. Teamleader won de prijs door mee te doen aan het startup programma Boost dat onderdeel is van de conferentie. Director of events Wytze de Haan van The Next Web Conference licht de investering toe: Het start-up programma Boost, dat we in 2014 gestart zijn, draait allemaal om het verbinden van start-ups met de drie meest belangrijke middelen om te groeien: nieuwe gebruikers, publiciteit en externe financiering,aldus de Haan. We zijn ontzettend blij dat we op henq kunnen rekenen om ons dichter bij dat doel te brengen en zo het programma naar een hoger niveau te tillen. The Next Web Conference De conferentie vierde zijn tiende levensjaar. Oorspronkelijk is het gestart omdat oprichters Boris Veldhuijzen van Zanten en Patrick de Laive een platform zochten om hun eigen start-up op te kunnen promoten. Het bedrijf dat ze eigenlijk wilde starten is ondertussen stop gezet en ze zijn zich volledig bezig gaan houden met de conferentie. henq Het Nedederlandse bedrijf henq zorgt voor funding van start-ups en ondernemers die zich bezig houden met ICT, nieuwe media/mobiel en software. Behalve in HousingAnywhere hebben zij ook geld zitten in onder andere StudyTube, Mendix en Xite. Online investeringsplatform Leapfunder is live gegaan met een sociaal netwerk voor investeerders in start-ups. Via de site kan iedereen gemakkelijk investeren in start-ups. De nieuwe extensie biedt de mogelijkheid je potentiele deals door te spreken met andere investeerders. Volgens het Nederlandse Leapfunder leidden informele bijeenkomsten van investeerders steevast tot meer investeringen. Daar moesten ze dus wat mee gaan doen, vond ook Rutger Kemper van Leapfunder: We hebben gemerkt dat informele investeerders veel eerder investeren als ze de deals met anderen hebben besproken. Ons nieuwe platform biedt investeerders de mogelijkheid om zijn of haar investeerdersnetwerk snel en gemakkelijk uit te breiden. Privéberichten en visitekaartjes Het nieuwe sociale netwerk van Leapfunder zal angels koppelen aan de hand van hun investeringsgeschiedenis en interesse. Investeerders kunnen privéberichten uitwisselen zodra de virtuele visitekaartjes zijn uitgewisseld. Op deze manier hoopt Leapfunder het netwerk van venture capital Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met Silicon Canals. en angel investeerders in Nederland minder gefragmenteerd te maken en moet het ook makkelijker worden voor beginnende investeerders om in contact te komen met ervaren partners. Groei voor Leapfunder Kemper: Als investeerders met elkaar in gesprek gaan, kunnen ze leren van elkaars ervaring en expertise, wat het vertrouwen verhoogt in het nemen van investeringsbeslissingen. Momenteel krijgen veel goede start-ups geen overlevingskans omdat ze hun funding niet rond krijgen. Een win-winsituatie: investeerders kunnen beter geïnformeerd kansen grijpen, terwijl goede startups niet zonder startgeld blijven zitten. 30 startups Leapfunder is in januari de drempel van 2 miljoen euro aan investeringen gepasseerd; in juni zaten ze al over de 2,5 miljoen euro. De groei zit er nog goed in: de community van Leapfunder groeit met 7 procent per week. Inmiddels zijn er 30 start-ups op deze manier van start gegaan met hun funding, waaronder ULU, CrowdyHouse en Kollekt.fm.

8 8 /HOLLAND FINTECH ABN AMRO, ING en Rabobank nieuwe leden Holland FinTech Zo denken zij over samenwerken met fintech-bedrijven... Hoe moeten de traditionele banken omgaan met fintech? Wij spreken met de drie banken die onlangs besloten een samenwerking aan te gaan met Holland FinTech. We gaan op zoek naar de visie van deze Nederlandse banken over innovatie en samenwerking met fintech-bedrijven. moeten meer samenwerken met grote banken om innovatie en succes te stimuleren, stelde Urs Rohner, chairman van Credit Suisse, onlangs in een toespraak Fintech-bedrijven aan de Universiteit van Oxford. Met de recente toetreding van de drie grootste Nederlandse banken tot Holland FinTech lijkt men in Nederland die visie te delen. We spreken met Harrie Vollaard (Rabobank), Lodewijk Bonebakker (ING) en Menno van Leeuwen (ABN Amro). Meerwaarde en groei Vollaard, Bonebakker en Van Leeuwen delen het standpunt van hun Zwitserse collega: samenwerken met fintech-bedrijven is essentieel. Volgens Harrie Vollaard, Head of Innovation bij Rabobank, moet openheid centraal staan. Als je jezelf als bank wil ontwikkelen, moet je open zijn en nieuwe ontwikkelingen omarmen. Je ziet bijvoorbeeld dat Startup Bootcamp Fintech London banken en fintech-bedrijven samenbrengt en een enorme toegevoegde waarde biedt om de financiële industrie vooruit te helpen. Menno van Leeuwen, Manager van het ABN Amro Innovation Centre, gelooft dat een samenwerking meerwaarde biedt: Leren en co-creëren met deze fintech-bedrijven is voor ons Fintech-bedrijven zijn voor ons een snelweg naar innovatie bankbreed een speerpunt aan het worden, omdat we geloven dat we op deze manier inzichten voor nieuwe businessmodellen ontdekken. Als je hier succesvol in bent, dan kun je als bank door samen te werken met start-ups meer groei realiseren, zowel in de meerwaarde die je voor je klanten biedt als in nieuwe digitale inkomsten. Bank is de ideale partner Waarom het voor fintech-bedrijven aantrekkelijk is met banken samen te werken? Volgens Lodewijk Bonebakker, Head of Customer Experience Center bij ING, draait het om de combinatie van kennis en ervaring. Wij bieden start-ups toegang tot een enorme hoeveelheid kennis. Ze kunnen proposities onderbouwen met de grote hoeveelheid data die we hebben. We helpen hen ook bij alle regelgeving rond het uitbouwen van hun producten en diensten. Vollaard gelooft dat een bank ook op internationaal vlak de ideale partner is. We bieden een netwerk in zowel binnen- als buitenland, waardoor we de start-ups kunnen helpen bij het internationaliseren van hun onderneming. Daarnaast leveren we ook mentoren die ze helpen op het gebied van zowel competentie als inhoud. We hebben bijvoorbeeld heel veel ervaring met betalingen en kunnen hen helpen met het opzetten van hun business, aldus Vollaard. We kunnen ook een kritische partner zijn en hebben de ruimte en tijd om goed te analyseren of de huidige propositie van de start-ups geschikt is voor de Nederlandse markt en hoe die eventueel aangepast moet worden, voegt Bonebakker nog toe. Snelweg naar innovatie Zowel bij ING, Rabobank als ABN Amro zien ze de jonge fintech-bedrijven als een toegang tot snelle innovatie. Fintech-bedrijven zijn voor ons een snelweg naar innovatie en vernieuwing. We moeten ons openstellen voor nieuwe ontwikkelingen en dus dichtbij start-ups blijven. Ze zijn erg innovatief en komen soms verrassend uit de hoek; hier moet je jezelf op voorbereiden. Als je de Airbnb s en Ubers niet ziet aankomen, ben je wel erg naïef, zegt Van Leeuwen. Die snelle innovatie herkennen is juist wat traditionele banken moeilijk vinden. Wij zijn systeembanken en hebben met veel regelgeving te maken. Jonge start-ups verkennen nieuwe markten en hebben veel flexibiliteit. Ze hebben de mogelijkheid om veel te experimenteren. Door de vrijheid die ze krijgen, blijven ze ons steeds een stapje voor. Uiteraard zijn hier de nodige risico s aan verbonden en die risico s kunnen wij als grote banken niet nemen, zegt Bonebakker. Vollaard: Een start-up biedt ook een niche-oplossing. Ze leveren snelle service en diensten met een hoge kwaliteit en halen vaak grote obstakels die klanten ervaren weg. Wat ik zelf ook wel interessant vind, is dat we ook zelf erg veel kunnen leren van de manier waarop ze ontwikkelen. We adopteren de methode die ze gebruiken; deze is snel en leidt tot beter resultaat. Samenwerking Holland FinTech Er worden in Nederland veel events georganiseerd rondom fintech en start-ups. Ook ING, Rabobank en ABN Amro hebben daar ervaring mee. Met de samenwerking willen de drie grootbanken vooral samen de dialoog aangaan. Ze gaan hackathons en andere activiteiten organiseren in samenwerking met Holland FinTech. Er zullen ook testbeds komen, waardoor start-ups gemakkelijker in contact kunnen komen met de banken. De samenwerking tussen de banken bestaat volgens Bonebakker uit meer dan alleen events organiseren. We hebben zelf al events georganiseerd. Nu staat de samenwerking Holland FinTech centraal om een dialoog aan te gaan met de fintech start-ups. Het is belangrijk om samen te leren en de start-ups te tonen dat ze bij de banken terecht kunnen. Het is ook belangrijk dat we de kleinere banken meenemen. We moeten een platform bieden dat alle banken en fintech-bedrijven bij elkaar brengt, aldus Bonebakker. Maar dat is niet alles. We willen ook het start-upklimaat faciliteren. Zo kunnen wij gezamenlijk optrekken richting de overheid, bijvoorbeeld als het gaat om wet- en regelgeving, belastingmaatregelen en de rol van toezichthouders. Zo realiseren we een goed klimaat waarin de fintech-bedrijven kunnen floreren. Een goed voorbeeld is crowdfunding; daaraan heeft de overheid een positieve impuls gegeven. Op het gebied van de bitcoin is de overheid daarentegen sceptisch. Holland FinTech bundelt de ideeën die hierover leven. Als alle betrokken partijen de overheid apart benaderen, wordt het erg moeilijk om snel en efficiënt naar oplossingen te zoeken, besluit Vollaard.

9 FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 /HOLLAND FINTECH 9...En zo denken zij over samenwerken met banken John Karantzis, Founder, CEO en Managing Director van isignthis: De financiële dienstverlening heeft enorm veel innovatie gezien de afgelopen paar jaar. Het internet en mobiele apparaten hebben de manier waarop consumenten met hun bank omgaan, al sterk veranderd. Een enorm bereik aan diensten is nu beschikbaar, soms met slechts een enkele druk op de knop. Door deel uit te maken van Holland FinTech geven ABN AMRO, Rabobank en ING waardering en erkenning aan de opkomende fintech-sector. Als disruptieve jonge startup, verwelkomt isignthis de grote banken en hun deelname aan Holland FinTech. We kijken ernaar uit ideeën uit te wisselen met de banken over hoe we de klantbeleving in de complexe financiële wereld simpeler, sneller en leuker kunnen maken. isignthis is een wereldwijde leider in online, dynamische identiteitsverificatie en verificatie van financiële transacties via gereguleerde authenticatie van e-payment tools. Zie: Marcel Roelants, lid van het executive team van BitPay en verantwoordelijk voor de EMEA-regio: De financiële industrie is meer in beweging dan ooit. Nieuwe toegankelijke betaaloplossingen spelen in op de behoefte van consumenten en merchants om wereldwijd sneller te betalen, tegen lagere kosten. Het is ons duidelijk dat de start-up community en de financiële instellingen hierbij nauw moeten samenwerken. De financiële instellingen brengen een breed draagvlak en stabiliteit, terwijl start-ups pure innovatiekracht bieden. Bit- Pay verwacht een groot succes op dit snijvlak. Wij zijn dan ook zeer verheugd om te horen dat de belangrijkste banken in Nederland hebben besloten hun steun te geven aan de start-up community Holland FinTech. BitPay is de global marktleider op het gebied van bitcoin payment processing. Zie: Diederick van Thiel, CEO van AdviceGames: Fintech komt in de volwassenheidsfase! De eerste fintech-bedrijven zijn in 2014 naar de beurs gegaan, de investeringen in fintech lopen wereldwijd in de vele miljarden en overal ter wereld zien we dat de financiële technologie wordt omarmd door de grote banken. In de USA en het Verenigd Koninkrijk ervaren we dat het ecosysteem ondertussen volledig integreert. Grote banken werken met start-ups en start-ups leveren hun technologie aan de grootbanken. Het is dan ook fantastisch dat Holland FinTech dit Nederlandse ecosysteem vormgeeft met maar liefst vijftig leden. En ik vind het helemaal geweldig dat de drie Nederlandse grootbanken onderdeel zijn van dit platform. Samen zijn we Holland FinTech. Een schitterend uithangbord van Nederlands ondernemerschap. Holland FinTech says it all! AdviceGames brengt data-driven gamification naar de financiële wereld. Zie: Martijn van Eck, Founding Partner Symetrics: Toetreding van de Nederlandse grootbanken tot Holland FinTech markeert een mijlpijl binnen het Nederlandse fintech-ecosysteem. Het is de opmaat voor een versnelde en noodzakelijke transitie van onze financiële sector. Disruptie voor de sector kent vele gezichten; van big-techs als Google en Facebook, de drang van consumenten tot financiële zelfbeschikking, tot technologische ontwikkelingen en macro-economische trends als een mogelijk langdurig lagerentescenario. Nu zijn verzekeraars, asset managers en pensioenfondsen aan zet om innovatiekracht te bundelen met fintech start-ups om grensoverschrijdende bedreigingen om te zetten in kansen. Met ambitie, politieke wil, strategisch inzicht en een gezonde dosis lef, wordt onze financiële sector de banenmotor van de toekomst. Symetrics is de leverancier van SyMath, het geïntegreerde risicomanagement applicatieplatform voor financiële instellingen om real-time en kostenefficiënt risicoanalyses uit te voeren. Zie: isignthis, BitPay, AdviceGames en Symetrics zijn lid van Holland FinTech. /EXPERTAANDEEL: FOCUM Een (r)evolutionaire kijk op data Banken en andere financiële instellingen behandelen klanten met betalingsproblemen vaak op dezelfde manier. Dit is zelden effectief. Beter is het op basis van data klanten onder te verdelen in klantgroepen, die je vervolgens allemaal op een andere manier benadert en behandelt. Dit kost minder en levert meer op. De financiële sector krijgt steeds meer mogelijkheden om klanten te profileren en daarmee te segmenteren. Met behulp van (externe) data kan bijvoorbeeld worden voorspeld hoe waarschijnlijk het is dat een klant een betalingsachterstand oploopt. Bij elke klant hoort in principe een optimale behandelwijze. De kunst is om deze zo snel mogelijk te achterhalen of in elk geval zo dicht mogelijk te benaderen. Zonder data is dat vrijwel onmogelijk. Je kunt het vergelijken met een datingsite, zo stelt Gerhard van Dijkhuizen, manager Business Intelligence bij Focum. Hoe meer ze over je weten, om te beginnen je sekse en seksuele voorkeur, hoe beter ze je kunnen koppelen. Deze analogie kun je volgens Dijkhuizen goed toepassen op de financiële sector. Op basis van weliswaar volstrekt andersoortige data wordt elke klant gekoppeld aan de beste manier om hem of haar te benaderen, bijvoorbeeld in geval van een betalingsachterstand op zijn of haar hypotheek. Van Dijkhuizen: Klanten met een betalingsachterstand gaan vaak een standaard traject in. De bank behandelt iedere klant hetzelfde, terwijl niet iedereen om dezelfde reden achterloopt met betalen. Gebruik van data Banken zijn vaak nog wat huiverig om externe data te gebruiken. De redenen hiervoor lopen uiteen. Toch ziet van Dijkhuizen dat ze het voorzichtig aan wel meer gaan doen. Er valt echter nog veel winst te behalen. Het begint al bij de data zelf, legt van Dijkhuizen uit. Je moet continu om je heen kijken welke data nog meer beschikbaar is. Want hoe meer data je hebt, hoe beter je kunt profileren. Maar dan begint het pas. Data op zich is niets waard. Pas als je er informatie van maakt, kun je er iets mee. Je moet modellen bouwen, waarmee je klanten in groepen kunt indelen. En dan is het zaak die modellen toe te passen in de bedrijfsvoering. Evolutietheorie Bij het implementeren van modellen, is het volgens Van Dijkhuizen belangrijk dat je continu je eigen processen tegen het licht houdt en op de proef stelt. Hij vergelijkt zijn methode met de evolutietheorie. Stel, je hebt een methode die voor een bepaalde groep klanten het beste werkt. Deze methode zouden we voor deze groep klanten de champion kunnen noemen. Naast deze champion zetten we een alternatieve methode in, de zogenaamde challenger, die in zeg 5 of 10 procent van de gevallen wordt toegepast. Eens in de zoveel tijd constateer je dat de challenger het beter doet dan de champion. Gerhard van Dijkhuizen, Focum Je vervangt dan de champion door de challenger en bedenkt weer een nieuwe challenger. En je begint weer opnieuw. Dat is op hoofdlijnen ook de essentie van de evolutietheorie. Je laat nieuwe alternatieven toe, waarvan je niet zeker weet of ze het beter doen. Zwakke mutaties sterven uit, goede overleven en maken de soort sterker.

10 10 /DRIE VRAGEN AAN Financiële innovatie van het supermarktschap Stel, je komt bij de bakker voor een gesneden volkoren brood. Hij nodigt je uit mee te gaan naar achteren om samen met hem het meel te kneden, het sesam- of maanzaad uit te kiezen en het brood in de oven te doen. Dat is vreemd. Toch gebeurt het in de IT al jaren. Tijd voor IT als commodity, zo stelt Arno Jellema, directeur van The Consultancy Firm. Hoe bedoel je, IT als commodity? Jellema: Om in de levensmiddelenmetafoor te blijven: je kunt het zien als een supermarkt. Voor iedere IT-behoefte pak je een kant-en-klare software-oplossing uit het schap. Al deze software stapel je tot je een systeem hebt. De tijd dat een grote IT-dienstverlener, ik noem een CapGemini, bij je binnen kwam en eens even alles ging regelen, is voorbij. Wat betekent dit voor de financiële sector? Financiële dienstverleners zijn eigenlijk IT-bedrijven. Juist in de financiële sector hebben de Cap- Gemini s van deze wereld altijd een flinke boterham verdiend door zoveel mogelijk van hun consultants zo lang mogelijk aan het werk te zetten. De consultants zijn zo geconditioneerd dat ze naast het uitvoeren van de taken waarvoor ze zijn ingehuurd, continu op zoek zijn naar een aanleiding om de inhuur te verlengen, het spel van problemen te constateren, te vergroten en gelijk een oplossing te bieden. Dat hoeft nu niet meer, dus dat levert enorme kostenbesparingen op. Je ziet het al aan betaalsystemen als Adyen en ideal van de banken. Dat zijn SaaS-oplossingen, die je gemakkelijk bovenop je bestaande IT-systeem kan zetten. Dat is de toekomst. Aan echte bouwkrachten, wat al die consultants eigenlijk zijn, is geen behoefte meer. Hoe moeten we dit plaatsen in het kader van financiële innovatie? IT-afdelingen van financiële instellingen zijn vooral bezig geweest met het handhaven van de status Arno Jellema, The Consultancy Firm quo. Deze enorme afdelingen zijn de hele dag bezig met het systeem draaiende te houden. Er is dus geen ruimte om je bezig te houden met innovatie, die moet dan ook van buitenaf komen. Nu software een commodity wordt, is innovatie veel gemakkelijker. Je kunt innovatieve software namelijk gemakkelijk op je bestaande systemen plakken en functionaliteit eenvoudig stapelen. Op deze manier kunnen banken en verzekeraars deze innovatie gemakkelijk inkopen van innovatieve, kleine softwarebedrijven en deze in hun eigen systemen implementeren. Al die IT-consultants worden dus overbodig? Dat geloof ik niet, want er zal altijd behoefte blijven aan advies en begeleiding. Maar de tijd van de ouderwetse consultant, het mannetje dat intern bij een bedrijf komt om zoveel mogelijk uren te schrijven, is inderdaad voorbij. Het is toch gek dat klanten al die jaren hebben betaald voor het proces, terwijl ze gewoon een goed product willen? Ik denk dan ook dat grote IT-consultancybedrijven moeten transformeren en afslanken, want binnenkort is de traditionele markt voor inhuur verdwenen. Ook de Homo Roboticus is niet perfect De robot die de functie van callcentermedewerker overneemt. Die letterlijk op de driver s seat plaatsneemt, zodat de automobilist nog even een telefoontje kan plegen. En die algoritmes gebruikt om tot een goede asset allocation te komen en zo de vermogensbeheerder helpt. Of van zijn stoel drukt, want dat is hoe veel mensen naar robotisering kijken: de robo s als bedreiging. Sinds het bestaan van FinanceInnovation hebben we regelmatig aandacht besteed aan robotisering en kunstmatige intelligentie. Gelukkig heeft scepticisme bij de meeste instanties plaats gemaakt voor acceptatie en actie. Het soort mens dat zich tegen dergelijke ontwikkelingen blijft verzetten, zal het niet overleven. In mijn sector, de journalistiek, hebben robots ook hun entree gemaakt. Jaren geleden al. Als je die niet hebt zien aankomen, kun je je natuurlijk afvragen wat voor journalist je dan bent. Er was ook een kamp dat meteen met kritiek klaarstond toen de eerste robotstukken werden gepubliceerd. De artikelen zouden minder goed zijn. Dat kamp laat zijn stem nog steeds gelden. Oordeel vooral zelf, maar ik heb het even voor u getest. (Voor uw gemoedsrust: dit stuk heb ik eigenhandig geschreven.) Op de site van De Standaard* heeft de redactie een test geplaatst: vier berichten over hetzelfde nieuwsfeit; één is geschreven door een robot, de andere drie door journalisten van verschillende media. Ik heb ze alle vier gelezen en nee, ik herkende de robot niet. In de toelichting schrijft de redactie wel dat robotjournalistiek een invuloefening is met vooraf geprogrammeerde standaardzinnen. Dus na het lezen van enkele berichten zouden de robotartikelen waarschijnlijk eenvoudig te herkennen zijn. De Homo Roboticus is dus zeker niet perfect. Uiteraard hebben we ook in de journalistiek een kamp dat claimt dat de banen door de komst van robots op de tocht staan. Dat zijn dan waarschijnlijk de mensen die vinden dat de kwaliteit van robotjournalistiek wél goed is. Het gevaar schuilt namelijk in de snelheid die algoritmes weten te realiseren. Daar kan geen enkele journalist tegen op. Maar vooralsnog lijkt de software die van data artikelen maakt, vooral geschikt voor nieuwsberichten en feitelijke verslagen. Voor de meeste journalisten vormen die slechts een klein deel van hun dagelijkse werkzaamheden. Bovendien zijn dit doorgaans niet de genres waarmee een krant of tijdschrift zich onderscheidt van de rest. De smaak van je blad zit in de commentaren, de artikelkeuze, de bronnen, in columns SUZANNE WIJERS UITGEVER FINANCEINNOVATION Het geldt voor iedere sector, dus ook voor de journalistiek en finance: de robots komen, hoe dan ook. Wat zeg ik, ze zijn er al. Door de bulk uit te besteden aan robots, door ze slim en zinvol in te zetten, blijft er meer tijd over voor het zwaardere werk. Meer tijd, meer aandacht, meer kwaliteit wie wil dat nou niet? Laat die robots maar komen. *Kijk op FinanceInnovation.nl voor de link en test het zelf.

11 FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 /BEST OF ONLINE 11 Wat valt er voor de financiële sector te halen in kunstmatige intelligentie? Gaat kunstmatige intelligentie op termijn de callcenters vervangen bij verzekeraars en banken? Digitale innovatie geeft mogelijkheden, maar de toepassing ervan werpt soms ook privacyvraagstukken op. Assistent professor Kunstmatige Intelligentie Maurits Kaptein en Blogger Joris Verheij lichten toe. TEKST: JANNEKE ESSEN De mogelijkheden van kunstmatige intelligentie in de financiële wereld houden de gemoederen bezig. Het Financieele Dagblad schreef eerder al dat de callcenters van banken en verzekeraars op termijn vervangen worden door KI. Een voorbeeld is Amelia, de virtuele assistente. Als het aan haar Amerikaanse ontwikkelaar IPsoft ligt, neemt zij voortaan de telefoon op wanneer u uw bank belt. Hoe werkt dat en is dit wenselijk? Amelia De financiële wereld maakt traditioneel het meest gebruik van big data door het te vatten in statistieken. Deze statistieken gebruikt men vervolgens om plannen te smeden en knopen door te hakken, vertelt Maurits Kaptein, assistent professor Kunstmatige Intelligentie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Dat gebeurt in principe allemaal door mensen. Bij een virtuele assistent als Amelia laten we computers zelf aan de slag gaan met de informatie om door middel van eerder opgedane ervaringen beslissingen te nemen. Een kunstmatige intelligentievorm als Amelia wil een bepaald doel bereiken: het probleem van de klant oplossen. De computer bepaalt de weg hier naartoe zelf, door eerdere ervaringen met de klant te koppelen aan zaken als big data. Kaptein toont zich wel kritisch op deze aanpak: Het is goed wanneer de doelen van het bedrijf en de consument hetzelfde zijn, bijvoorbeeld het snel afhandelen van een klacht. Als dat niet het geval is, ligt er veel persoonlijke informatie in verkeerde handen. Integriteit Kunstmatige intelligentie moet relevant zijn voor de consument, zegt Joris Verheij, blogger voor onder andere FrankWatching, Het moet een middel zijn en geen doel op zich. Menselijke interactie is voor advisering en communicatie tussen bedrijven en klanten nu nog cruciaal. Verheij benadrukt dat integriteit van bedrijven een belangrijk uitgangspunt is wanneer zij experimenteren met kunstmatige intelligentie en big data. Neem bijvoorbeeld Google dat recentelijk door de Europese Commissie is aangeklaagd voor machtsmisbruik. Er ligt nog veel druk op bedrijven met betrekking tot privacy. Daarbij is het zo dat de consument vaak terugschrikt voor dergelijke vormen van technologie. Verheij: Laatst las ik een onderzoek waarbij Nederlanders werd gevraagd of ze ooit in een zelfrijdende auto zouden stappen. Negen van de tien geïnterviewde Nederlanders zei nee. Dat wil niet zeggen dat zulke vormen van technologie niet succesvol kunnen zijn. Toen aan dezelfde personen gevraagd werd of ze op een makkelijke en veiligere manier van A naar B gebracht wilden worden, was het antwoord natuurlijk ja. Het gaat om het invullen van de klantbehoefte. Relevantie Hoe reëel is het beeld van een computergestuurde Amelia die door middel van algoritmes een hele zaal met telefonisten vervangt? Verheij ziet de rol van callcenters in ieder geval snel veranderen van een inbound naar een outbound kanaal: Op termijn zal de klant alles zelf regelen in een online bankapplicatie. Klanten verwachten wel dat banken proactiever en relevanter worden. Dat betekent dat de klant niet meer naar de bank komt, maar dat hij op het juiste moment de juiste propositie aangeboden krijgt via het juiste kanaal. Voor complex financieel advies zal een gesprek met een gedegen adviseur nog steeds het meest waardevol zijn. 5 trends die de verzekeringsbranche in de gaten moet houden Hoe ga je om met digitale innovatie? Een uitdaging, ook in de verzekeringsbranche. Uit onderzoek van TNO in opdracht van het Verbond voor Verzekeraars blijkt dat de branche nog onvoldoende bezig is met digitale innovatie. Verzekeraars hebben digitale ontwikkelingen wel in het vizier, maar spelen er nog te weinig op in, vindt Aad Schulten van CRM Partners. TEKST: JANNEKE ESSEN Veel alledaagse dingen gaan op termijn data genereren. Denk bijvoorbeeld aan een activity tracker die bijhoudt hoeveel de klant sport en een tandenborstel die doorgeeft hoe vaak hij poetst. Als verzekeraars dit soort big data vastleggen, kunnen zij op maat gemaakte producten ontwikkelen die de klant tegemoet komen, aldus Schulten. Als medewerker van CRM Partners implementeert hij customer relationship management platforms waarin bedrijven als verzekeringsmaatschappijen hun big data verwerken. Schulten signaleert vijf trends die de verzekeringsbranche doen veranderen. 1. Zelfrijdende auto s Volgens TNO veroorzaken zelfrijdende auto s minder ongelukken waardoor de verhouding tussen premie en risico verschuift. Er zijn voorspellingen dat premies soms tot wel 60 procent dalen. Dat is veel voor een branche die hier een derde van zijn inkomsten vandaan haalt. Een tweedeling van verzekeringen biedt in dit geval uitkomst met een onderscheidt tussen zelfrijdende voertuigen en gewone. 2. Wearables E-health en preventie in de vorm van slimme pleisters voorzien verzorgers van real-time informatie over de patiënt. Dit leidt tot preventie op maat, biedt inzicht in terugval, vergroot het zelfmanagement bij chronische ziekten en maakt het mogelijk gezondheidsgegevens te monitoren. Ook bieden draagbare gadgets de mogelijkheid om klanten passende reisverzekeringen aan te bieden op het moment dat zij de grens over gaan. 3. Augmented Reality De mogelijkheid tot het versmelten van fysiek en digitaal Augmented Reality (AR) kan als hulpmiddel worden gebruikt op het gebied van preventie, risicoscans en bij schadeclaims. In de toekomst scant de verzekerde bijvoorbeeld zijn huis. Deze data resulteert gelijk in een premievoorstel. 4. UBI & P2P Usage based insurance (UBI) is verzekeren gebaseerd op gebruik. Dit wordt mogelijk door data van technologische ontwikkelingen als zelfrijdende auto s en wearables. Denk aan een betaalmodel op basis van gebruik (pay-as-youdrive), maar ook een betaalmodel op basis van rijstijl (pay-how-you-drive). Peer-to-peer verzekeren (ook wel person-to-person verzekeren of sociaal verzekeren genoemd) is populair onder start-ups en consumenten. Hoe groter de groep, des te lager de premie. Voor zowel verzekeraars als de consument is dit aantrekkelijk. Sociale groepen, vrienden en familie zijn doorgaans eerlijk tegenover elkaar, waardoor de kans op fraude minimaal wordt. 5. Drones De komst van drones biedt ook voor de verzekeringsmarkt perspectief, bijvoorbeeld op het gebied van schade-expertise en inspecties. Een ongeluk gehad? Een drone komt meteen ter plaatse om de schade op te nemen. Op veel van deze ontwikkelingen valt volgens Schulten in te spelen door huidige klantendatabases aan te vullen met gegevens uit big data. Na de crisis stonden verzekeraars onder druk om hun klantdata op orde te krijgen. De consument was voor die tijd meer een polisnummer dan een klant, vertelt Schulten. Die inhaalslag is gemaakt en biedt een basis om mee te gaan met deze digitale ontwikkelingen. Het is nu aan de verzekeraars om deze kans te pakken.

12 12 /EXPERTAANDEEL: WHYZ Pieter Riedstra (Whyz): Verjonging van de pensioenbesturen is urgenter dan ooit Pieter Riedstra, directeur bij recruitmentbureau Whyz, maakt zich zorgen dat pensioenfondsbesturen maar niet verjongen. Door de vergrijzing zouden we over tien jaar minder geschikte kandidaten voor de fondsen hebben. Terwijl de afgelopen tijd juist duidelijk is geworden hoe belangrijk het is om goede bestuurders bij pensioenfondsen te hebben. Wat is de rol van Whyz binnen de wereld van de pensioenfondsbesturen? Whyz richt zich als searchbureau onder meer op de pensioensector. In die hoedanigheid hebben we goed zicht op de netwerken die de besturen, selectiecommissies en andere headhunters aanboren. We zien dat ze moeite hebben om geschikte kandidaten buiten hun traditionele netwerk op hun voorkeurslijstjes te zetten voor functies als bestuurder, lid van bestuurscommissie en raad van toezicht. De volgende generatie krijgt daardoor nog te weinig kans om ervaring op te doen. Als het begrip old boys network ergens van toepassing is, dan is het wel in de pensioensector en met name in de pensioenfondsbesturen. Van de pensioenbestuurders is 88 procent man en de gemiddelde leeftijd is 55 jaar. Terwijl de veranderende pensioenwereld juist om een divers bestuur vraagt. DNB stelt op dat vlak ook eisen aan de fondsen. Waarom is het tijd voor een divers pensioenfondsbestuur? De generatie van dit moment kent een andere realiteit dan de generatie die nu met pensioen gaat. Het huidige pensioenstelsel heeft goede kanten, maar is gedateerd; daar zijn we het allemaal wel over eens. Om de ontwikkelingen in de pensioenwereld bij te houden, hebben we een nieuwe generatie bestuurders nodig. Zij beschikken over frisse ideeën, een kritische blik en hebben begrip voor de wensen en verlangens van de huidige en nieuwe pensioenspaarder. Pieter Riedstra, directeur Whyz Wat zijn de ontwikkelingen rondom de pensioenfondsbesturen? Het is nooit gemakkelijk geweest om een diverse populatie van geschikte kandidaten te vinden en de krapte lijkt alleen maar toe te nemen. Dat komt met name door de vergrijzing en de aangescherpte geschiktheidseisen. Daardoor worden de taken van de bestuurders, interne toezichthouders, maar ook van experts in zowel besturen als bestuurscommissies, steeds zwaarder en complexer. Het is daardoor geen leuk bijbaantje, maar een serieuze job voor professionals die midden in de wereld staan. Verwacht je de komende tijd ingrijpende veranderingen in de samenstellingen van besturen? Die zouden er wel moeten zijn. Door de vergrijzing ontstaan binnen tien jaar ernstige tekorten aan geschikte pensioenfondsbestuurders. We moeten ons de vraag stellen wie ervoor zorgen dat er over tien jaar geschikte professionals zijn die de juiste beleidsbeslissingen nemen en ervoor waken dat de fondsen verantwoordelijk beleggen. Daarom roep ik de huidige generatie bestuurders op om hun verantwoordelijkheid te nemen en in te zien dat het voor hen urgenter dan ooit is om te investeren in hun opvolging. De burger wil betrouwbare pensioenfondsen, nu en in de toekomst. /DRIE VRAGEN AAN Munt Hypotheken Banken, stop met hypotheekadvies Sinds de invoering van het provisieverbod in 2013 betalen consumenten apart voor hypotheekadvies. Vreemd dat dit advies, dat onafhankelijk moet zijn, bij banken altijd leidt tot het aanbieden van een eigen hypotheek, stelt Menno Luiten van MUNT Hypotheken. Banken moeten het advies overlaten aan de intermediairs en zich richten op waar ze goed in zijn: het maken van hypotheekproducten. Waarom is het vreemd dat banken hun klanten adviseren over hypotheken? Stel, je wilt een nieuwe auto. Je bent een Volkswagen-liefhebber, dus ga je naar de dichtstbijzijnde Volkswagen-dealer. Daar krijg je eerst uitgebreid advies van de verkoper en een aantal keuzes voorgeschoteld. Je kiest de auto die je wilt hebben. Bij het afronden van de aankoop, krijg je opeens een rekening onder je neus gedrukt: advieskosten. Dat is natuurlijk vreemd. Maar banken doen niet anders. Als je bij de Rabobank komt voor onafhankelijk hypotheekadvies, krijg je een Rabo-hypotheek aangeboden. Hetzelfde geldt voor ABN Bank en ING. Voordat je de hypotheek afsluit, moet je eerst de kosten voor het advies aftikken. Advies, hoezo advies? Dat noem je toch sales? Menno Luiten is verantwoordelijk voor de distributie bij MUNT Hypotheken. In geen enkele andere bedrijfstak worden salesinspanningen door een klant betaald Maar dat moest het provisieverbod toch voorkomen? Eigenlijk heeft het provisieverbod voor de banken niets veranderd. Een adviseur van de bank kan de consument nog steeds niet het beste advies geven, want hij is gebonden aan de producten van zijn werkgever. Het kan heel goed zijn dat een hypotheekproduct van een concurrent betere voorwaarden heeft, maar dat kan de adviseur niet zeggen. Waarom dan dat advies met de kosten die ermee gepaard gaan? Het is geen advies, maar sales. In geen enkele andere bedrijfstak worden salesinspanningen door een klant betaald. En nu? In mijn ogen zijn er twee mogelijke oplossingen. Banken stoppen met het geven van hypotheekadvies, of ze gaan ook hypotheekproducten van concurrenten aanbieden. In de eerste optie zouden banken zich moeten beperken tot het maken van hypotheekproducten en de distributie over moeten laten aan het intermediair. Ik zie dit niet snel gebeuren. De tweede optie, het aanbieden van producten van concurrenten, is reëler. SNS Bank doet het nu al en ik zou niet weten waarom andere banken het niet zouden kunnen doen. Als je zegt de klant centraal te stellen, kun je in mijn ogen ook niet anders. Dan wil je het beste product voor je klant, ongeacht van welke aanbieder het komt. Voor banken zelf heeft het aanbieden van producten van concurrenten ook grote voordelen. Ze worden dan gedwongen om zelf het allerbeste hypotheekproduct te ontwikkelen. Voor concurrentie moet je niet bang zijn, die maakt je alleen maar sterker. Dat weten ze in iedere bedrijfstak. Het wordt tijd dat de bancaire sector hier ook achterkomt.

13 FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 13 advertentie Het hart van je klant We kopen met ons hart en niet met ons hoofd. Dus als je iets wilt verkopen, zal je tot het hart van je klanten moeten doordringen. Vreemd dan dat nog altijd veel marketing en communicatie gericht is op het hoofd van de consument. Met rationele argumenten proberen we hem te bewegen zijn geld bij ons uit te geven. Wij zijn de goedkoopste, De beste bedden koop je bij ons en Ons accountantskantoor zet de klant echt centraal. Terwijl we veel meer zouden bereiken als we eerst zijn hart zouden proberen te veroveren. Want dan kunnen we aan een relatie voor het leven bouwen. Een relatie bouw je op door onvoorwaardelijk te geven Hoe bouw je die relatie met je potentiële klanten? Eigenlijk werkt het net zoals in het echte leven. Een relatie bouw je op door onvoorwaardelijk te geven, door je op te stellen als een betrouwbare partner en door sympathiek te zijn. Je bouwt in ieder geval geen relatie op door iemand de hele tijd een reclamefolder in zijn gezicht te duwen. Contentmarketing is een goed middel om een relatie op te bouwen. Door onvoorwaardelijk je kennis te delen, vind jouw doelgroep je sympathiek en zal hij graag zaken met je doen. Je klant is altijd op zoek naar een oplossing voor zijn probleem, een middel om zijn pijn te verzachten. Met de kennis die je als bedrijf hebt, kun je deze oplossing bieden. Met andere woorden: door met relevante content te komen, help je je (potentiële) klant. Wat is relevante content? Eigenlijk is die vraag simpel te beantwoorden. Als je doelgroep jouw content interessant genoeg vindt om het vrijwillig tot zich te nemen, dan is het relevant. Met andere woorden: relevante content is content die op het juiste moment op de juiste plaats is. Neem de Allerhande, misschien wel het bekendste en succesvolste voorbeeld van contentmarketing in Nederland. Relevant, want wordt massaal mee naar huis genomen door de klanten van Albert Heijn. Sympathiek, MATTHIJS RUTTEN PARTNER COMMUNICATIEBUREAU MEDIATIC want Albert Heijn geeft recepten weg (zijn kennis), zonder daar per se iets voor terug te verwachten. En de supermarkt begrijpt de pijn van zijn klanten: wat moet ik vanavond nou weer eten? Ieder bedrijf kan zoiets als Albert Heijn doen. Het vergt echter wel een change of mind. Je moet onvoorwaardelijk geven. Dat is best eng, want het druist in tegen het gevoel van de ondernemer dat je geld moet verdienen en dus niets gratis moet weggeven. Toch is het dé weg naar het hart van je klant.

14 /EXPERTAANDEEL: NVL 14 Nederlandse leasemarkt groeit hard Economie en innovaties stuwen leasing Veel fintech-initiatieven hebben betrekking op de markt van financieringen. Neem alleen al de hausse aan crowd fundinginitiatieven (in allerlei soorten en maten) die de afgelopen jaren op ons af is gekomen. Maar ook leasing is een serieuze concurrent van de traditionele bankfinanciering, zeker omdat de leasemarkt ook niet stil zit en innoveert. De leasemarkt is in het eerste kwartaal van dit jaar sterk gegroeid. De Nederlandse equipment leasemarkt is in het eerste kwartaal van 2015 met maar liefst 38 procent gestegen naar 1,3 miljard euro, blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Leasemaatschappijen (NVL). Het vierde kwartaal van het jaar is doorgaans het beste kwartaal in termen van volume, maar dit jaar is dus bijzonder sterk begonnen. Hierin zien we de weerslag van het aantrekkend ondernemersvertrouwen en de stijging van het investeringsvolume, vertelt Stephan van Beek, voorzitter van de NVL. Leasing drijft mee op de golven van de economie: gaat het goed, dan wordt er ook veel geïnvesteerd, en dus ook veel geleaset. De goede cijfers van het eerste kwartaal komen onder meer door enkele relatief grote contracten (meer dan 1 miljoen euro) die gesloten zijn, maar we verwachten dat ook in de komende kwartalen weer veel grote contracten worden gesloten. Groeiende orderportefeuilles De NVL gaat niet over autoleasing, maar over equipment leasing, ook wel algemene leasing. Daarover spreken we als we het hebben over duurzame bedrijfsmiddelen en kapitaalgoederen, zoals trucks, trailers, heftrucks en bussen, maar ook kranen, agrarische werktuigen en allerhande (industriële) machines, kopieermachines en pc s. Het aantrekken van de bouwsector lijken we te merken, maar de productie en bedrijvigheid neemt over de gehele linie toe, zegt Van Beek. Op de groeiende orderportefeuille moeten bedrijven anticiperen. Overigens grijpen zij niet alleen naar leasing voor uitbreidingsinvesteringen, maar ook voor bedrijfsmiddelen die aan vervanging toe zijn. Nieuwe asset classes Tot voor kort was leasing vrijwel altijd asset based. Maar daar komt steeds meer verandering in. Nu de snel veranderende omstandigheden bedrijven nopen om snel te kunnen meebewegen, voldoen de aloude modellen vaak niet meer. Ze zijn te star. Daarom worden tegenwoordig andersoortige contracten opgesteld, voor nieuwe, innovatieve asset classes. Denk in dat laatste geval aan software, led-lampen en windmolens. Van Beek is tevens werkzaam bij Oracle, als Senior Director Sales & Marketing Development EMEA. Vanuit die hoedanigheid heeft hij al veel ervaring met leasing van software en aanverwante services, Stephan van Beek, NVL Bedrijven moeten anticiperen op de groeiende orderportefeuille zoals cloud services. Steeds meer ondernemers profiteren van de mogelijkheden die dat biedt. Zij kunnen de kosten met behulp van leasing spreiden over de periode dat de software en de aanverwante services worden gebruikt, maar ze kunnen ook echt besparingen realiseren. Het bijzondere van softwarelease is volgens Van Beek dat het een 100 procent financiering is van de aan te schaffen software-asset, iets wat geen ander financieringsproduct biedt. Bovendien wordt in de meeste gevallen niet verzocht om aanvullende zekerheden te verstrekken. Hierdoor is het mogelijk de cashflow te optimaliseren en wordt het dus makkelijker voor klanten om de investering te doen, of het nu gaat om software of andere bedrijfsmiddelen. De distributie van leasing geschiedt via banken, rechtstreeks door de leasemaatschappij of via captives of vendoren. Captives zijn financieringsentiteiten van productleveranciers die hun klanten rechtstreeks een leaseproduct aanbieden (one-stopshop). Vendoren maken gebruik van herfinanciering via een algemene leasemaatschappij. Als leverancier werkt het drempelverlagend als je bijvoorbeeld ook service zelf kunt meenemen in het leasecontract. Kleine Nederlandse leasemarkt Uit een onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat 40 procent van de MKB-bedrijven in Europa leasing ziet als een essentiële en noodzakelijke bron van kredietverlening. De totale leasemarkt in Europa bedraagt 274 miljard euro (2014). Hiervan komt 128 miljard voor rekening van (personen) auto s en 147 miljard uit andere assets. De grootste leaselanden zijn UK (60 miljard), Duitsland (50 miljard) en Frankrijk (40 miljard). De Nederlandse markt is qua equipment lease 4,3 miljard groot (totaal inclusief autolease 8,8 miljard). Dit is relatief klein ten opzichte van andere landen. Neem onze zuiderburen, België. Daar is equipment lease ongeveer even groot als in Nederland (4,3 miljard, tegenover 2,8 miljard autolease), terwijl de economie veel kleiner is. Onvoldoende inzicht in voordelen In Nederland wordt 87 procent van alle leasecontracten gesloten in het MKB, de rest door grote bedrijven en semi-overheidsorganisaties. België telt relatief gezien meer kleinere en middelgrote bedrijven. Dat zou mede kunnen verklaren waarom Belgische ondernemers meer gebruikmaken van leasing dan hun Nederlandse collega s. Ook het feit dat de crisis in Nederland krachtiger is geweest dan in de ons omringende landen kan effect hebben gehad op de omvang van de leasemarkt. Maar Van Beek meent vooral dat de onbekendheid met betrekking tot leasing ervoor zorgt dat de leasepenetratie in Nederland relatief laag is. Nederlandse ondernemers hebben jarenlang geleund op de banken en hebben nog onvoldoende inzicht in de voordelen van leasing. De perceptie leeft dat leasing duurder zou zijn dan bankkrediet. Dit is echter niet het geval. Leasemaatschappijen maken doorgaans gebruik van dezelfde funding bronnen als banken, namelijk met name de Europese Centrale Bank (ECB). De fundingprijs van leasing is dan ook niet hoger dan voor andere financieringen. Bovendien is leasing een vorm van asset based finance, wat betekent dat het geleasete object het onderpand is voor het krediet. Dat is een hard onderpand, wat per definitie minder risico betekent, dus in principe een lagere risico-opslag, legt Van Beek uit. Omdat Nederlandse ondernemers nog relatief weinig kennis hebben van leasing, heeft NVL gratis een leasingapp ter beschikking gesteld: Hierop vind je in een handige vraag/antwoordformule allerlei informatie over leasing. Via de Leasing App leggen we onder meer in simpele taal uit wat leasing nu precies inhoudt en wat je er aan hebt.

15 /IN GESPREK MET FINANCE INNOVATION JAARGANG 2, EDITIE 2 15 Hoofdredacteur Analist.nl over beleggen: We moeten stoppen met die idiote fee Beleggingsinstellingen duiken massaal bovenop innovaties. Maar innovaties in de beleggingswereld lijken schaars. In de lijst met unicorns zijn beleggingsinstellingen zwaar ondervertegenwoordigd. Ook in de Fintech50 heeft slechts één partij (BUX) een plek weten te verwerven. Zien we iets over het hoofd of zijn beleggingsinstellingen gewoon niet zo innovatief? Ik besloot verhaal te halen bij Ronald Kok, hoofdredacteur van Analist.nl. TEKST: SUZANNE WIJERS We zitten in het INIT-gebouw te Amsterdam en drinken een kop koffie. Ik vraag Ronald Kok de beleggingswereld een cijfer te geven voor innovatie. De hoofdredacteur waardeert de branche met een mager zesje. Ik ben benieuwd of hij aan het eind van ons gesprek op hetzelfde cijfer uitkomt. We kennen in Nederland diverse innovatie partijen, zo begint hij. In dit pand is het hyperinnovatieve Flow Traders gevestigd. Met behulp van supersnelle computers en slimme algoritmes kopen en verkopen ze in een fractie van een seconde grote hoeveelheden aandelen. In de flitshandel draait het immers vooral om volume en snelheid. Bout gezegd zijn dit de hyena s onder de beleggers die de laatste kruimels die overblijven, weten te verorberen. Kok vertelt dat hij wel eens op een open dag is geweest, maar dat er eigenlijk niet zo veel te zien viel. Alles wat die jongens doen, is groot geheim. De hele boedel stond bij wijze van spreken dan ook achter slot en grendel of was afgedekt. Leve het digitale tijdperk Flitshandel zou niet hebben bestaan buiten het digitale tijdperk. En dat geldt eigenlijk voor alle innovaties en ontwikkelingen die Kok noemt. Over de volle breedte noemt hij de kostenverlaging als een van de opvallendste trends. Het zijn met name de indextrackers, de exchange-traded funds (ETF s), die daaraan ten grondslag liggen. Ook die bestaan bij de gratie van digitalisering. Het zijn immers computers die het meeste werk doen om de index na te bootsen. En dat zorgt voor de lage beheerkosten. Kok verwacht een forse stijging in de ETF-handel. In Nederland is op dit moment circa 5 procent ETF-gebaseerd; in de VS is dat maar liefst 75 procent. Het huidige systeem deugt gewoon niet. Als je actief belegt, betaal je een fee van een bepaald percentage op je inleg. Ongeacht het resultaat. Als je inleg aan het einde van de rit is gehalveerd, profiteert je vermogensbeheerder daar dus nog steeds van. Dan betaal je dus voor wanprestatie. Onbegrijpelijk. Innovatie is hier dan ook hard nodig, stelt de hoofdredacteur. Waarom die dan nog niet echt op gang komt? Het huidige model is gewoon extreem lucratief. Er zijn externe disruptors nodig om hier beweging in te krijgen. Maar misschien is het gewoon ook wel een kwestie van tijd voordat we voorbeeld nemen aan de VS. Want als cijfers uitwijzen dat 80 procent van de actieve beleggingsconstructies slechter scoort dan de ETF s, moet het systeem haast wel omvallen. Dit model stamt letterlijk uit de middeleeuwen. Het wordt hoog tijd voor verandering. Een fixed fee voor prestatie zoals men nu in de VS langzaamaan hanteert, zou een oplossing kunnen zijn. Smart bèta s Tussen actief beleggen aan de ene kant en passief beleggen aan de andere kant, ligt nog een hybride beleggingsconstructie: factorbeleggen. De constructie kent tal van synoniemen én definities, zoals gebruikelijk is bij nieuwe fenomenen. Nou ja, nieuw? In Nederland dan, want ook dit fenomeen wordt in de VS al geruime tijd omarmd. In feite komt het erop neer dat met behulp van zogeheten smart bèta s wordt getracht een index met een alternatieve samenstelling te hanteren. Je koopt dan aandelen op basis van bepaalde succesfactoren, zoals groei, boekwaarde of winst. Dat blijken in de praktijk relatief goede voorspellers. Het is alleen bijzonder lastig om de hand te leggen op die data. Als je die gegevens zelf wilt verzamelen, kost dat je heel veel tijd en energie. Als je de data koopt bij Bloomberg, dan betaal je een vermogen. Dat is dan ook waarschijnlijk een van de redenen waarom factorbeleggen in Nederland nog maar mondjesmaat wordt toegepast. En zo komen we bij een ander innovatief bedrijf dat Kok noemt: Robeco. Naar mijn weten is dit de enige Nederlandse organisatie die zich hiermee bezighoudt. Dat verdient lof. De balans Ik maak de balans op: twee innovaties en twee Nederlandse bedrijven. Is dat waar we staan? Kok doet nog een poging. Want, zo signaleert hij, steeds meer pensioenfondsen gaan van de beurs af om in infrastructuur te beleggen. Vliegvelden, havens, dat soort werk. Waar de beleggingswereld door de bank genomen behoorlijk conservatief is, nemen pensioenfondsen nu een offensievere houding aan. Maar is dat nou echt innovatie? Of gewoon een verschuiving van de asset class? Nee, innovatief is het inderdaad niet, moet Kok toegeven. Om precies diezelfde reden ontbreekt BUX dan ook tussen zijn voorbeelden. Beleggen op je smartphone in plaats van op je desktop; vast heel handig, maar ik zie het als oude wijn in nieuwe zakken. Tja, een app is geen innovatie. Tenzij het iets bijzonders toevoegt, maar daar is volgens Kok geen sprake van. Ik stel Kok de vraag opnieuw: als je er nog eens over nadenkt, wat geef je de branche dan op een schaal van nul tot tien? Tja, zo bezien verdient de sector qua innovatie geen voldoende. Een zesje is dan nog te positief. Schoorvoetend geeft hij uiteindelijk opnieuw een cijfer: Dan kan ik de sector niet meer geven dan een vier. Wat er dan moet gebeuren om dat cijfer op te krikken? Allereerst moeten we stoppen met die idiote fee. Als de sector die bal zelf niet oppakt, moet de overheid daar wellicht een rol in spelen. En ten tweede moet alles transparanter worden. Het aanbod waar je in kunt investeren is zo enorm groot geworden, dat je als belegger door de bomen het bos niet meer ziet. Het advies moet dan ook beter. En het zou mooi zijn als ook de eindgebruiker straks alle bedrijfsinformatie op een presenteerblaadje krijgt. Zo wordt iedereen zijn eigen Bloomberg.

16 16 /REPORT Nationaal Bitcoin Congres Bitcoin: delven in de net ontdekte goudmijn Bitcoin wint steeds meer terrein in de financiële dienstverlening én daarbuiten. Waar traditionele spelers zoeken naar een manier om de techniek toe te passen, springen tal van start-ups in het nieuwe gat in de markt. Door de toenemende interesse in de bitcoin kan kennisdeling tussen betrokken én geïnteresseerde partijen niet uitblijven. FinanceInnovation ging met drie betrokkenen van het Nationaal Bitcoin Congres in gesprek. TEKST: KELLY OUDE VELDHUIS Met de komst van digitale transactiesystemen als bitcoin kan iedereen ter wereld met elkaar handelen zonder betrokkenheid van traditionele partijen zoals banken. Niet langer zijn deze partijen nodig als trusted third party. Er wordt gebruik gemaakt van een database verspreid over een knooppuntennetwerk om alle plaatsgevonden transacties vast te leggen. Een revolutionaire techniek en niet zonder gevolgen voor de financiële sector. Het maakt dat traditionele spelers in de sector hun weg moeten zien te vinden in deze ontwikkelingen. En dat start-ups van nu daar vol op inspelen, zo stelt Rutger van Zuidam, mede-organisator van het Nationaal Bitcoin Congres en oprichter van Into Bitcoin. Oog voor de ontwikkelingen Waar traditionele spelers eerst wantrouwend en zelfs afwijzend tegenover de bitcoin stonden, is die houding inmiddels veranderd. Zo constateren ook Koert Oosterhof en Dennis de Vries van KPMG. Cryptocurrency s zoals bitcoin staan nog in de kinderschoenen, maar als van de beloofde technische claims maar tien tot vijftien procent waar zou zijn, betekenen dat al forse wijzigingen voor de financiële sector. Dat besef is doorgedrongen en dat maakt dat ook traditionele partijen dit inmiddels serieus onderzoeken. Wereldwijd investeren private equity en traditionele spelers minstens honderden miljoenen in de ontwikkeling van Blockchain, de revolutionaire technologie achter de bitcoin die, vooralsnog althans, niet te kraken is. Van Zuidam bevestigt dat: Er is nu al sprake van een marktkapitalisatie van enkele miljarden, waarbij duizenden mensen in beweging zijn gebracht door een nieuw transactiesysteem. Je kunt je voorstellen wat dat betekent als de techniek zich verder ontwikkelt en ook in andere sectoren wordt toegepast. Gebrek aan garanties Zorgt dat ervoor dat de bitcoin en andere toepassingen die uit de technologie voortvloeien, op korte termijn volledig geïntegreerd zijn in onze maatschappij? Een groot deel van de integratie van de bitcoin gaat gepaard met vertrouwen, stelt Oosterhof. Je ziet dat cryptopartijen op zoek zijn naar manieren om toch onder een garantiestelsel te vallen, aldus De Vries. In Amerika en Duitsland zijn al cryptopartijen die het geld dat hun klanten aanhouden om cryptocurrency te kunnen kopen, direct of indirect onder het depositogarantiestelsel weten te laten vallen. Vooral bij de opkomst van het betaalmiddel waren er veel bezwaren vanwege bijvoorbeeld hackrisico s en gebruik door criminelen. Van Zuidam: Het lijkt wel of er opeens andere standaarden gelden. Al deze zaken gebeuren toch ook in het reguliere systeem? Het gaat er niet om of het nieuwe systeem perfect is, maar of het beter Rutger van Zuidam, Into Bitcoin Koert Oosterhof, KPMG Dennis de Vries, KPMG is dan dat wat we nu tot onze beschikking hebben. Het heeft nog even nodig, maar alle limieten zijn technisch op te lossen. Blockchain is tot op heden de meest veilige manier om transacties te voldoen. Innovatieklimaat is de succesfactor Vooral acceptatie en vertrouwen zijn cruciaal voor de bitcoin en die hangen sterk met elkaar samen, zo stelt De Vries. Als steeds meer gevestigde partijen zich gaan bezighouden met deze techniek, veroorzaakt dat een sneeuwbaleffect. Dan neemt ook de acceptatie bij het bredere publiek toe. Van Zuidam trekt de parallel met internet: Ook daar waren traditionele en gevestigde partijen sceptisch. Het succes van Blockchain valt of staat volgens hem dan ook met het totale innovatieklimaat in bepaalde landen. Het toezichtklimaat is cruciaal. In de UK en Duitsland zijn de overheden daarin wat optimistischer dan hier bijvoorbeeld. Maar ook het ondernemersklimaat, het sentiment en de samenwerking tussen partijen bepalen de toekomst, zo schetst Van Zuidam. En niet alleen binnen de financiële sector. Honduras maakte onlangs bekend een pilot te starten met landregistratie via Blockchain. Wie is de eigenaar van welk stuk land? Een handtekeningetje vervalsen kan dan niet meer. En dat zegt iets over de brede toepassingsmogelijkheden. We staan nog maar aan het begin. WAT IS BITCOIN? Bitcoin is een digitaal bestand bestaande uit een lijst van rekeningen en geld die te vergelijken is met een boekhouding. Een kopie van dit digitale bestand wordt bijgehouden op iedere computer die onderdeel is van het bitcoin-netwerk. De bitcoin vertegenwoordigt een grote verzameling zeldzame getallen, wat bitcoin schaarste geeft. Mensen zijn bereid om een bitcoin te ruilen tegen goederen of diensten, zoals ook het geval is bij gewoon geld. Dit zorgt voor marktwerking. Bitcoin lijkt op de wijze waarop een bank een bankrekening bijhoudt, maar er is een groot verschil: bij bitcoin wordt de administratie, de lijst van transacties, bijgehouden door een groep in plaats van een enkele organisatie (de bank). Dit zorgt voor belangrijke verschillen: bij een bank weet je alleen welke transacties en/of handelingen je zelf doet, bij bitcoin weet iedereen alle verrichtingen van elkaar. Je weet welke trans acties een bitcoinadres doet, maar je weet niet wie de rekeninghouder is. Een ander verschil is dat je een bank kunt vertrouwen en kunt aanklagen als er iets mis gaat. Bij bitcoin heb je te maken met onbekenden, en levert het systeem zelf het vertrouwen. Hierdoor is de technologie achter bitcoin, Blockchain, ook toepasbaar in andere sectoren dan de financiële sector.