Post-mating induced endometritis:

Transcriptie

1 De aanpak van een probleemmerrie en is embryotransplantatie een oplossing? Waarom wordt merrie niet drachtig? Oorzaak zit bij de merrie: Door Drs Tilly Spierings Veterinair Centrum Someren Post-mating induced endometritis Waarom wordt merrie niet drachtig? Oorzaak zit bij het embryo Post-mating induced endometritis: Vroeg embryonale sterfte Bij merries met een inadequate drainage van de uterus Oorzaken inadequate drainage: Uterus hangt laag in buikholte (onder bekkenbodem) conformatie paard Verstoring myo-electrische balans Incompetente cervix Degeneratie uterus 1

2 Accumulatie vocht Verminderde drainage via cervix Verminderde drainage via lymfesysteem Verhoogde secretie door klieren Infectie Intra-uterien vocht is een symptoom! GEEN DIAGNOSE Pathogenese post- mating induced endometritis Inseminatie Pathogenese post- mating induced endometritis Vocht slechte myoelectrical conformatie Inflammatie disturbance Inflammatie abnormaal cervicale hormoon Clearance incompetentie signaal? Intra-uterien vocht Michelle le Blanc Oedeem Irritatie endometrium Mucus Michelle le Blanc Inflammatie/endometritis Vertraagde Schade uterine clearance endometrium INFERTILITEIT Michelle le Blanc Oorzaak bepalen Historie/anamnese Extern onderzoek conformatie Rectaal onderzoek/echografie Vaginaal onderzoek Palpatie cervix Slijmmonster/biopsie 2

3 Onderzoek cervix Via rectaal onderzoek probeer lengte, dikte en verloop van cervix te bepalen Klopt bevinding met stadium hengstigheid? Vaak niet bij jonge (maiden) merries en oudere merries met vergroeiingen Manueel vaststellen van scheuren, dorsaal niet erg, ventraal wel infectiegevaar Slijmmonster Swab Brush Small volume flush Slijmmonster Met een brush krijg je meer epitheelcellen Flush meer specifiek, makkelijker om gram bacteriën te identificeren Ook uitzicht vloeistof troebel of aanwezigheid mucus deeltjes - cytologie en + BO is niet per definitie contaminatie, gram bacteriën geven geen heftige reactie Probleem? Normale merrie schoont uterus op binnen 12 uur na inseminatie Er is sprake van een probleem als er na 18 uur nog reactie in de uterus is Meer dan 2 cm vocht aanwezig in uterus Hoe langer ontstekingsproducten aanwezig zijn, hoe meer schade endometrium 3

4 Behandeling Zo snel mogelijk verwijderen vocht Bij weinig vocht oxytocine of cloprostenol Anders flushen met Ringer Na 8 uur piek inflammatoire respons, flushen tussen 4-8 uur na KI Na 24 uur herevalueren nogmaals flushen Behandeling Antibiotica afhankelijk van kweek Maakt bacterie een biofilm (Pseudomonas, E coli, Klebsiella en gist)? Biofilm kan productie vocht verhinderen en verhindert penetratie antibiotica Eerst flushen met DMSO breekt biofilm en werkt anti-inflammatoir (50 ml/l) Behandeling Chronisch geïrriteerde uterus produceert veel mucus Dit geeft al inflammatoire reactie op zichzelf Bacteriën krijgen de kans erin te nestelen Eerst flushen met acetylcysteïne (3% oplossing) Behandeling Lengte en ernst van inflammatoire reactie verminderen door toedienen van corticosteroïden Dexamethasone op dag van KI (50 mg IV) of 24 u na inseminatie (10 mg IV) Ofwel oraal prednisolon 4 dagen, te starten 48 u voor KI Behandeling gist/schimmel Lichte betadine oplossing (15-20 ml in L) Azijn oplossing (20 ml in L) Vier tot vijf dagen (opletten voor irritatie) Naspoelen met gewoon Ringer Imidazoles (clotrimazole/miconazole mg, fluconazole 100 mg) Incompetente cervix Misoprostal creme (duur) PGE1 tabletten 200 µg mixen met steriele gel 4 uur voor flushen/ki, 8 uur relaxatie 4

5 Incompetente cervix Biopsie Jonge merrie of multipare merrie 1-2 de dag hengstigheid heel veel oedeem Opletten op einde flush dan veel viezigheid, kan uit cervix komen Oorzaak gist/schimmels Chirurgie om scheuren te repareren Mate van chronisch degeneratieve veranderingen te graderen Kans inschatten om een dracht te voldragen, daarmee inschatten of ET een oplossing kan bieden Hysteroscopie Zinvol om goed beeld uterus te krijgen Vaststellen adhesies Behandelen cystes Opening oviduct bekijken? Wanneer? Is embryotransplantatie de oplossing? Wanneer de uterus niet in staat is om dracht uit te dragen Als eicel kwaliteit verminderd is, is kwaliteit embryo automatisch minder, ET geen oplossing 5

6 Embryotransplantatie Embryotransfer, 1 e of 2 e lijns? Stuur ik de merrie door, of ga ik zelf thuis spoelen? Bied ik mijn klanten embryotransplantatie of niet? Enkel het spoelen of ook transplanteren? Aanschaf draagmerries Spoelen bij klant de thuis Begeleiding donormerrie uitermate belangrijk! Mogelijkheid om merrie goed te fixeren (opvoelbox!) Schone omgeving voor het zoeken van het embryo Materiaal en benodigdheden Kosten: duurdere materialen vaak eenmalige aanschaf Microscoop Spoelslangen Makkelijk te bestellen bij NIFA BELANGRIJK: Om een embryo te kunnen vinden moet de donormerrie drachtig zijn 6

7 Begeleiding donormerrie Tijdstip spoeling: dag 7-8 Dagelijkse begeleiding (intensief!) Nauwkeurig bepalen ovulatietijdstip KI voor of na ovulatie Controle baarmoeder na inseminatie (eventueel nabehandelen) Dag 0 is ovulatiedag Dag 6 arriveert embryo in de uterus Dag 6 nog erg klein, moeilijk te vinden, zwaar, vertraagde aankomst Dag 9-10 te groot volume in verhouding tot oppervlakte (kwetsbaar), past niet in transfermateriaal Tijdstip spoeling Spoelen merrie Eerder: Jonge merrie Vers sperma KI voor ovulatie Meer ervaring Later: Oudere merrie Diepvriessperma KI na ovulatie Weinig ervaring Merrie goed fixeren Eventueel sederen Rectum leeghalen Goed wassen, zorgen dat alle desinfectantia weggespoeld is, afdrogen Dubbele ovulatie: dag 8 na eerste ovulatie Dag 7 is dezelfde dag volgende week 7

8 Spoelen merrie Het zoeken van een embryo Belangrijk: Ballon katheter op goede plaats (niet in cervix opblazen) Volume wat uterus in gaat moet voor 90 % terug komen Zorgen voor een goede flow Hengstig spuiten na het spoelen! Leren om door een stereomicroscoop te kijken, niveauverschillen Embryo zakt door de zwaartekracht Weten hoe groot embryo is (ø klein embryo helft van de lijnbreedte, ø groot embryo 2x lijnbreedte) Het zoeken van een embryo Het zoeken van een embryo Wat is een embryo? Leeftijd embryo Kenmerken embryo hangt af van de leeftijd en de kwaliteit Oppassen voor onbevruchte eicellen! Moeilijk bij een spoeling met veel debris Dag 6,5 morula = 0,150 mm Dag 8 blastocyst = 1 mm 8

9 Kwaliteit embryo Kwaliteit embryo Onbevruchte eicel Wassen embryo Wassen embryo Wassen embryo VEEL oefenen voordat je met een echt embryo begint, zorgen dat je een vaste hand hebt! Embryo beschadigt gemakkelijk Schoon werken, niet met trui vol haren boven petrischaal 9

10 Transportklaar maken En dan? Transplantie- of transportklaar maken? Klaarmaken voor transplantatie Embryo opzuigen in rietje stop vloeistof lucht Embryo in vloeistof lucht vloeistof STERIEL WERKEN!!!! Draagmerrie voorbereiden Transplantatie Sederen Rectum leeghalen Goed wassen Zéér goed alle desinfectantia wegspoelen! Goed afdrogen Steriliteit! Moeilijkheden: sheath scheurt voordat je bij cervix bent Opening cervix vinden Opschuiven in de cervix Rectaal begeleiden, cervix naar beneden duwen 10

11 Na transplantatie Medicatie? Antibiotica NSAID s Regumate Merrie checken dag na transplantatie vaginal discharge Materiaal Slangen en filters in bak leggen alleen daarvoor bestemd Nóóit schoonmaken met desinfectantia! Afspoelen met kraanwater, alcohol 70%, gedestilleerd water, autoclaveren Filter niet autoclaveren Draagmerries Draagmerries Aanschaf niet duur Onderhoud wel duur: Huisvesting en voer Enten, ontwormen, bekappen Arbeidskosten Minstens twintig merries nodig Draagmerries Goed selecteren: Leeftijd Karakter Stokmaat Gynaecologisch gezond Draagmerries Begeleiding arbeidsintensief Iedere dag controleren? 11

12 Synchroniseren Meest geschikte kandidaat Liefst keuze uit drie merries, twee is voldoende Twee dagen na donormerrie de draagmerrie hengstig spuiten Op moment dat donormerrie heeft geovuleerd, draagmerrie HCG geven Goede hengstigheid Goede tonus uterus Goede cervix Echo: uitzicht uterus en CL Bij twijfel controle progesteron-gehalte Liefst 1-2 dagen na donor geovuleerd Draagmerries Conclusie Indien draagmerrie 2x niet drachtig is geworden opruimen Niet te snel denken dat merrie niet goed genoeg is, maar wel ingrijpen indien nodig Bijv oxytocine, dichtzetten Zeker goed mogelijk om thuis bij de klant te spoelen Wel is ervaring vereist om embryo te vinden, te verwerken en te transplanteren Belangrijk Vragen? Indien u een embryo op wil sturen, neem alstublieft op tijd contact met ons op Merries moeten tijdig gesynchroniseerd worden, daarom liefst aan begin hengstigheid donormerrie 12