Informatie over resultaten en acties van de Dialoogtafel Groningen (2014)

Transcriptie

1 Informatie over resultaten en acties van de Dialoogtafel Groningen (2014) Deelnemende organisaties Dialoogtafel Groninger Bodem Beweging (2 leden) Vertegenwoordiger MKB Vertegenwoordiger industriële bedrijven (SBE) LTO-Noord Stichting Oude Groninger Kerken namens cultureel erfgoed Samenwerking Mijnbouwschade Groningen Vereniging Groninger Dorpen Natuur- en milieufederatie Groningen Vertegenwoordiger woningcorporaties Burgemeester namens 9 gemeenten/waterschappen Veiligheidsregio Provincie Groningen Ministerie EZ NAM Voorzitters: Jacques Wallage / Jan Kamminga Bijeenkomsten De Dialoogtafel is in 2014 plenair 10 keer bijeen geweest, waarvan 1 maal in aanwezigheid van de minister (8juli 2014). In januari 2015 was de minister ook aanwezig bij een vergadering van de Tafel. In oktober 2014 is een tweedaagse werkconferentie gehouden om versnelling aan te brengen in de zogeheten 'drieslag' (schadeherstel, preventief versterken, waardevermeerdering). Daarnaast zijn verschillende openbare bijeenkomsten gehouden voor bewoners en achterbannen. Onder meer dorpenrondes (in samenwerking met Groninger Dorpen) en 2 goed bezochte informatiemiddagen voor de achterbannen van de partijen aan Tafel. Naast de Tafelvergadering zijn twee stuurgroepen actief: 1. Stuurgroep Drieslag 2. Stuurgroep Leefbaarheid Onder de stuurgroepen zijn verschillende werkgroepen actief, die meermalen bijeen zijn geweest. Werkgroepen Drieslag (vz. Jan Kamminga) 1. Schadeprotocol 2. Aardbevingsbestendig bouwen & preventie 3. Waardevermeerdering 4. Industrie & Infrastructuur 5. Klanttevredenheidsonderzoek Werkgroepen Leefbaarheid (vz. Jacques Wallage) 1. Herstructurering 2. Gebiedsbrede programma's 3. Dorpsverlevendiging Greep uit besproken onderwerpen aan Tafel In de afgelopen periode zijn veel onderwerpen (soms meerdere keren) aan Tafel besproken. Een kleine greep daaruit: Uitvoeringsorganisatie / Centrum Veilig Wonen Complexe (schrijnende) situaties Versterking gebouwen / aardbevingsbestendig bouwen Veiligheid Second opinion schadeprotocol en ontwikkeling programma van eisen (nieuw protocol voor CVW) Gevolgen vermindering gaswinning

2 Waardedalingsregeling (Interim)regeling waardevermeerdering Leefbaarheid (i.h.b. Loket Dorpsverlevendiging) Economic Board Gebiedsafbakening De Dialoogtafel heeft een belangrijke adviserende en corrigerende rol gespeeld m.b.t. de besproken dossiers en beslispunten. Dankzij de inbreng van de Dialoogtafel zijn vele voorstellen aangepast, aangescherpt en verbeterd. Tevens heeft de tafel diverse belangrijke initiatieven genomen, e.e.a. wordt nader verduidelijkt in de bijlage. Te verwachten onderwerpen in 2015 Vormgeving publieke regie Externe evaluatie Dialoogtafel Claimant tevredenheidsonderzoek Problematiek versterkingsopgave en schadeherstel Onderzoek woningmarkt (waardedaling) Verdere uitwerking leefbaarheid

3 Bijlage: Selectie uit besproken onderwerpen aan de Dialoogtafel 10 maart 2014 Oprichtingsvergadering 8 april 2014 Waterveiligheid Toelichting Waterschap Noorderzijlvest over de waterveiligheid en de noodzakelijke versteviging van de dijken. Het meet- en monitoringsysteem De Tafel draagt onafhankelijke deskundigen aan voor de commissie die de metingen en de analyse daarvan begeleidt. Waardedalingsregeling De Tafel bespreekt de waardedalingsregeling van de NAM als een eerste stap, maar is van mening op een paar punten verbeteringen nodig zijn. 'Uit de stutten' en integrale aanpak Binnen het project "Uit de stutten" moet een aantal panden zo snel mogelijk worden hersteld. De NAM heeft een lijst van 250 urgente schadegevallen, de Tafel vindt dat een aantal daarvan met voorrang moeten worden aangepakt. Dit punt is in latere vergaderingen teruggekomen en Tafel uit onvrede over de aanpak (14 mei, 14 mei 2014 Veiligheid Uitleg door de Onderzoeksraad voor de Veiligheid over haar onderzoek naar de rol die veiligheid heeft gespeeld bij de besluitvorming rondom gaswinning. Leefbaarheid De Tafel gaat aan de slag met plannen om de dorpen leefbaar te houden. Er wordt een speciale groep gevormd die zich daarmee bezig houdt. Nieuwe bouwregels Het bureau NEN heeft een advies geschreven met nieuwe normen voor aardbevingsbestendig bouwen. De negen gemeenten waar aardbevingen plaatsvinden hebben hiermee houvast voor hun nieuwbouwprojecten. De Tafel buigt zich nog over de gevolgen van de nieuwe normen. Organisatie schadeherstel, preventie en waardevermeerdering De discussie over de uitvoeringsorganisatie die moet worden opgericht voor schadeherstel, preventie en waardevermeerdering is nog niet afgerond. De NAM bereidt al wel een advertentie voor waarin marktpartijen worden uitgenodigd hun interesse kenbaar te maken. De Tafel wil daarbij niet vertragend werken. De advertentie wordt op korte termijn besproken door de Tafel en wordt daarna snel gepubliceerd. 'Uit de stutten' De Tafel stemt in met een voorstel van de burgemeesters voor de versnelde afhandeling van een beperkt aantal schadedossiers. Gevolgen minder gaswinning bij Loppersum De NAM heeft onderzocht wat de gevolgen zijn van het terugbrengen van de gaswinning rondom Loppersum. Door die ingreep is volgens NAM het gevaar op aardbevingen substantieel afgenomen. In de regio's waar meer wordt gewonnen is het gevaar op bevingen volgens het onderzoek slechts zeer beperkt gestegen. De conclusies worden ondersteund door inspecteur-generaal Jan de Jong van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) die bij de vergadering aanwezig was. Er volgt nog meer onderzoek om de risico's scherp in beeld te krijgen. 13 juni Tussentijdse evaluatie over functioneren Tafel 26 juni Uitvoeringsorganisatie schadeherstel, preventie en waardevermeerdering Over de uitvoeringsorganisatie is lang gediscussieerd. Het ging vooral om de mate van onafhankelijkheid van de uitvoeringsorganisatie ten opzichte van de NAM en de mogelijke invloed van de Dialoogtafel op het beleid van de organisatie. De Tafel heeft nu condities vastgesteld waaraan de inrichting en werkwijze van de uitvoeringsorganisatie moeten voldoen. Belangrijke afspraken zijn:

4 - De NAM zorgt ervoor dat de Tafel op tijd een -op overeenstemming gericht- overleg kan voeren over de hooflijnen van het uitvoeringsbeleid van de nieuwe organisatie. - De Tafel wordt op consensus gericht betrokken bij de totstandkoming van een nieuw schadeprotocol. - De Tafel laat klanttevredenheidsonderzoeken uitvoeren. De uitkomsten worden onder meer gebruikt om het beleid bij te stellen. - De uitvoeringsorganisatie rapporteert vier keer per jaar aan de Dialoogtafel. - Een onafhankelijke Raad van Toezicht controleert of de uitvoerder en de NAM zich houden aan gemaakte afspraken. - De NAM bemoeit zich niet met de taxatie van individuele gevallen. Advies over het schadeprotocol De Tafel gaat extern advies inwinnen over het concept-schadeprotocol van de NAM. Aardbevingsbestendig bouwen De NAM heeft een concept-stimuleringsregeling nieuwbouw. Dit fonds biedt financiële ondersteuning voor technisch advies en manieren om aardbevingsbestendig te bouwen. De Tafel vindt dat deze concept-regeling te beperkend is, zowel qua gebied als wat betreft het type gebouw. LTO, MKB en SBE dringen er op aan dat de regeling ook gaat gelden voor bedrijfsgebouwen. De provincie vindt het onaanvaardbaar dat de regeling niet de meerkosten van aardbevingsbestendig bouwen dekt. De stimuleringsregeling van de NAM kan in de huidige vorm niet de goedkeuring van de Tafel krijgen. De NAM zal voorlopig op basis van maatwerk de mogelijkheid bieden aan mensen om aanspraak te maken op ondersteuning. Tijdelijke regeling waardevermeerdering Er wordt een tijdelijke regeling gemaakt voor huiseigenaren om hun woningen te verbeteren met energiebesparende maatregelen. Deze regeling gaat gelden met terugwerkende kracht vanaf 17 januari en totdat er een definitieve regeling is. Er kan een bijdrage worden gekregen tot een maximum van 4000 euro. De provincie neemt het voortouw om de tijdelijke regeling verder uit te werken. Leefbaarheid In het bestuursakkoord is een bedrag opgenomen voor de leefbaarheid in het winningsgebied. In totaal 60 miljoen euro, waarvan 25 miljoen euro in een fonds van de NAM. Besloten is dat het geld voor leefbaarheid beschikbaar komt op drie niveaus. Allereerst komen er gelden die door groepen bewoners voor hun dorpsplannen kunnen worden aangevraagd. In de tweede plaats komen er programma's waarop kan worden ingetekend. Tenslotte komen er programma's voor de kwaliteit van dorpen waar de gemeenten en de provincie een belangrijke stem in hebben. 8 juli Gesprek met minister Kamp De minister geeft toelichting op de brief die hij recent naar de Tweede Kamer stuurde en gaat met de leden van de Dialoogtafel in gesprek over het functioneren van de Tafel. Projectopdracht leefbaarheid en drieslag Gesproken wordt over de manier waarop leefbaarheid wordt opgepakt door de Tafel (oriëntatie op thema s en bemensing werkgroepen). 8 september Veiligheid De Veiligheidsregio Groningen gaf een toelichting op de manier waarop hulpdiensten als politie en brandweer zijn voorbereid op aardbevingen. Gaswinning Toelichting van EZ op het proces van het gaswinningsbesluit. in Groningen. Uitvoeringsorganisatie De NAM is op dit moment bezig met de selectieprocedure van de partij die de uitvoeringsorganisatie gaat vormen. Afgesproken is dat de voorwaarden en inbreng van de Tafel worden meegenomen in de gesprekken met de drie partijen die nog in beeld zijn. Waardevermeerdering Eerste verkenning over de tijdelijke regeling voor waardevermeerdering. De tijdelijke regeling gaat gelden totdat een definitieve regeling voor waardevermeerdering is vastgesteld. Woningmarkt De Commissie Bijzondere Situaties heeft een brief gestuurd waarin zij schrijft dat zij te maken heeft 'met een groot aantal situaties dat een relatie heeft met de stagnerende woningmarkt'. De commissie vraagt zich af of het mogelijk is om via de Dialoogtafel maatregelen in het leven te roepen die de woningmarkt positief beïnvloeden. De voorzitters van de Tafel gaan in gesprek met de commissie over de relatie tussen de problemen op de woningmarkt en de taken van de commissie.

5 'Uit de stutten' De NAM heeft een korte notitie aangeleverd over de complexe schadegevallen. De Tafel vindt dat de afhandeling van die gevallen te lang duurt. De deelnemers hebben kennis genomen van de NAMrapportage en vinden dat met de nieuwe uitvoeringsorganisatie duidelijke afspraken moeten worden gemaakt over de aanpak van complexe situaties. Versterken van gebouwen Naar aanleiding van de publiciteit over het aardbevingsbestendig maken van gebouwen in Noordoost Groningen, vraagt de Tafel de NAM duidelijkheid te scheppen over het programma voor preventief versterken. Bewoners moeten inzicht kunnen krijgen in wat er met hun huis staat te gebeuren. Er moet antwoord komen op vragen als welke gebouwen het eerst worden aangepakt en welk tempo de NAM hanteert. 8 oktober 2014 Waardedaling Voorzitter Jan Kamminga bespreekt met EZ en NAM de Kamerbrief van minister Kamp over de waardeontwikkeling van woningen in het bevingsgebied ( ). Helder moet worden hoe die moet worden geïnterpreteerd, met name als het gaat over de huizen die lang te koop staan en de mogelijkheden die eigenaren te compenseren voor waardedaling. Gebiedsafbakening De provincie onderzoekt de gebiedsafbakening in relatie tot het Akkoord. Gekeken wordt per onderwerp wat er over in het Akkoord is afgesproken en of er aanleiding is de afbakening opnieuw aan de Tafel te bespreken. Preventief versterken De NAM licht toe wat de dilemma's bij dit onderwerp zijn. Het is een complex onderwerp. Uitvoeringsorganisatie/Drieslag De NAM zegt toe dat bij de bekendmaking aan de Tafel van het consortium dat het PSB gaat vormen ook wordt ingegaan op de niet-commerciële afspraken die met de PSB-partijen zijn gemaakt in contracten. Zo kan de Tafel controleren in welke mate de uitgangspunten die zij heeft geformuleerd voor het PSB ook zijn vastgelegd in afspraken tussen het consortium en NAM. Onderwerp van gesprek is ook de werkrelatie tussen Tafel, PSB en NAM. Industriële veiligheid en aardbevingen De Tafel wordt actief geïnformeerd over het onderzoek naar de industriële veiligheid in relatie tot de aardbevingen. Deze onderzoeken vinden plaats onder verantwoordelijkheid van de betreffende bedrijven. De vraag of met deze onderzoeken voldoende zicht is op alle industriële risico's in het hele bevingsgebied is een aparte vraag. Aanpak Loket Dorpsverlevendiging De Tafel stemt in met 1 gezamenlijk loket van de Dialoogtafel en de NAM voor lokale initiatieven tot een maximum van euro. De criteria die daarbij worden gehanteerd, worden uitgewerkt in opdracht van de stuurgroep. Handreiking monumenten De handreiking is bedoeld om monumenteigenaren te ontzorgen. De Tafel onderschrijft de voorgestelde benadering. Aan de 'werkgroep schadeprotocol' wordt gevraagd de handreiking te betrekken bij verbetervoorstellen voor het schadeprotocol. Extern advies definitieve regeling waardevermeerdering De Tafel ondersteunt het voorstel voor externe ondersteuning door Ecofys. Ecofys zal, in samenspraak met de werkgroep van de Tafel, het proces naar een definitieve regeling inhoudelijk begeleiden en daarvoor ook de eigen expertise in zetten. Extern advies situatie woningmarkt Er komen veel signalen bij de Tafel(leden) dat de aardbevingen de woningmarkt in de regio verstoren. Weliswaar doet EZ een monitor op dit terrein maar er is behoefte aan een andersoortige en aanvullende kwalitatieve analyse van de situatie op de woningmarkt en de achterliggende consequenties. Het voorstel om een aantal gezaghebbende deskundigen een dergelijke verkenning te laten doen wordt door de Tafel gesteund. 4 november 2014 Onderzoek tevredenheid claimanten NAM De Tafel laat onderzoek doen naar de tevredenheid van schademelders over de afhandeling van hun schades door de NAM.

6 Economic Board Voorzitter Sieger Dijkstra van de Economic Board presenteert het conceptplan van de Board. De Tafel kan zich op hoofdlijn vinden in de aanpak, maar pelit wel voor meer focus. Er wordt een gesprek om te kijken waar programmatische dwarsverbanden tussen Tafel en Board kunnen worden georganiseerd. Waardevermeerdering De Tafel is begonnen met de uitwerking van een definitieve regeling voor waardevermeerdering. Opgemerkt wordt dat er meer geld beschikbaar moet komen als het gebied waarvoor de regeling gaat gelden groter wordt dan de huidige negen gemeenten. De tijdelijke regeling voor waardevermeerdering wordt aangevuld met de mogelijkheid voor collectieven om een aanvraag in te dienen. Bodemdaling/aardbevingsschade Door de Stichting Mijnbouwschade is aandacht gevraagd voor de vergoeding van mijnbouwschade op de lange termijn en voor mensen met schade waarbij sprake is van een combinatie van bodemdaling en aardbevingen. Schadeprotocol Bureau Lysias heeft van de Dialoogtafel opdracht gekregen het schadeprotocol van de NAM te onderzoeken en presenteerde zijn bevindingen. Lysias adviseert een nieuw protocol te ontwikkelen. Dat adviseert ook de Vereniging Eigen Huis, die om advies is gevraagd over e schadeafhandeling. 2 december Schadeafhandeling De Tafel heeft het schadeprotocol van de NAM laten doorlichten. De adviezen die daaruit voortkwamen en die vooral neerkomen op het centraal stellen van de bewoner met schade, worden verwerkt in een nieuw proces van schadeafhandeling. De werkgroep die daarmee bezig is, streeft ernaar om op 12 januari een basismodel te presenteren, waar het CVW en de NAM zich in kunnen vinden. In een brief aan minister Kamp pleit de Dialoogtafel voor een snellere afhandeling van complexe schades. De Tafel wil dat er een mogelijkheid komt om in lang slepende kwesties de knoop te laten door hakken door een onafhankelijke instantie. Centrum voor Veilig Wonen Directeur Peter Kruyt van het Centrum voor Veilig Wonen geeft een toelichting op het opzetten van dit bedrijf. Overleg overheden en NAM William Moorlag van de provincie gaf een toelichting op het overleg dat gaande is tussen overheden en de NAM. Het akkoord dat die partijen in januari sloten biedt niet langer een goed antwoord op de problematiek. De afbakening van het gebied bijvoorbeeld vraagt nadere afspraken. De gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Groningen hebben inmiddels ook met aardbevingen te maken. Dat levert knelpunten op, omdat bijvoorbeeld de regelingen voor waardevermeerdering en waardedaling niet gelden voor inwoners van die gemeenten. De vermoedelijke impact op het gebied door het preventief versterken vraagt ook nader overleg. Tijdelijke regeling voor waardevermeerdering van woningen Aan de tijdelijke regeling is de mogelijkheid toegevoegd om als collectief een aanvraag in te dienen. Economic Board De Tafel stemt in met het programma van de Economic Board Waardedaling De bestaande regeling voor waardedaling van woningen van de NAM wordt verbeterd. De NAM staat open voor aanpassing, bijvoorbeeld wat betreft het gebied waarvoor de regeling geldt en de mogelijkheden om ook bedrijfsgebouwen op te nemen. Een werkgroep gaat hiermee aan de slag. De vraag hoe de regeling kan bijdragen aan de verkoopbaarheid van het huis komt expliciet aan de orde. De werkgroep gaat zich ook bezighouden met het onderzoek naar het effect van aardbevingen op de totale woningmarkt in Noordoost Groningen. Mestkelders LTO en NAM zijn in goed overleg bezig met een speciale aanpak van beschadigde mestkelders in het aardbevingsgebied. Daarbij is ook de Grontmij betrokken. LTO pleit er voor om deze werkwijze, die bijna klaar is, op te nemen in het nieuwe schadeprotocol. 12 januari 2015 Bezoek van de minister De minister wijst er op dat hij, volgens het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de gaswinning in Hoogezand-Sappemeer laat terugbrengen. Daarnaast geeft hij aan dat de

7 schadeafhandeling beter kan en dat er resultaat geboekt moet worden in de versteviging van de huizen. De minister zegt dat hij er van overtuigd is, dat bij een zo grootschalige operatie een sterke publieke regie moet komen. Ook de Dialoogtafel vindt dat er een overheidsorganisatie moet komen, speciaal voor de aardbevingsproblematiek. Volgens Kamp moet deze regie "sterk zijn, interdepartementaal en vanuit het gebied geregisseerd." Over de aansturing van deze gedeconcentreerde rijksdienst bestaat nog verschil in opvatting tussen de overheden. Schadeafhandeling nieuwe stijl De Dialoogtafel Groningen heeft samen met het Centrum Veilig Wonen (CVW) en de NAM een Programma van Eisen opgesteld waarmee het CVW de nieuwe meldingen van aardbevingsschade gaat afhandelen. Het Programma van Eisen moet er toe leiden dat bewoners die schade melden worden ontzorgd, maximaal worden beschermd in hun rechten en de ruimte hebben om het proces in te richten zoals zij dat zelf willen. Het programma is besproken met het CVW en dat heeft aangegeven dat alle punten te realiseren zijn. GBB, LTO en MKB hebben punten aangedragen die zij graag in het programma opgenomen zien. Zij dienen die in voor de volgende vergadering. Centrum voor Veilig Wonen Bij het CVW zijn vanaf 5 januari tot en met 11 januari 1130 schademeldingen binnengekomen. Dat is meer dan waarop het centrum had gerekend. Directeur Peter Kruyt was uitgegaan van 400 per week. In april verhuist het CVW naar een nieuw kantoor in Appingedam. De directeur verwacht dat bij het CVW halverwege dit jaar 170 mensen werken. Waardevermeerdering De tijdelijke regeling waardevermeerdering wordt opgevolgd door de 'definitieve regeling waardevermeerdering'. Deze zal in grote lijnen overeenkomen met de tijdelijke regeling. De Dialoogtafel heeft er bij minister Kamp op aangedrongen extra geld beschikbaar te stellen voor uitbreiding van de regeling naar huiseigenaren met schade buiten de 9 gemeenten. Leefbaarheid Bij het Loket Leefbaarheid van de Dialoogtafel en de NAM zijn 78 projecten ingediend, die samen staan voor een bedrag van 528 duizend euro. Het gaat om projecten tot euro die de leefbaarheid in dorpen vergroten. Een deel van het totaalbedrag dat beschikbaar is voor het verbeteren van de leefbaarheid wordt besteed aan herstructureringsprogramma's van gemeenten en er worden gebiedsbrede programma's gemaakt waar mensen/dorpen zich voor kunnen aanmelden.