Rabobank Cijfers & Trends

Transcriptie

1 Rabobank Cijfers & Trends Vollegrondsgroenten Visie Branche-informatie Perspectief De markt van Nederlandse Vollegrondsgroenteteelt heeft voor de komende jaren een positief perspectief. De Nederlandse Vollegrondgroententeelt heeft op de de belangrijkste hoofdgewassen (ijsbergsla en de diverse koolsoorten) een sterke positie, maar is tegelijk zelf haar belangrijkste concurrent indien het areaal teveel wordt uitgebreid. Door de klimatologische omstandigheden in Nederland betreft het vooral een seizoensmatige productie. Belangrijke issues voor de Vollegrondsgroenteteelt zijn de fytosanitaire (be)dreigingen (m.n. natuurlijke vijanden zoals o.a.luizen.) en klimatologische onvoorziene omstandigheden (hagel,vorst e.d.); dalende prijsvorming als gevolg van het wegvallen van een afzetmarkt of een voedselcalamiteit zoals dit met de EHEC en bijvoorbeeld met de Russische boycot plaatsvond. Het duurt gemiddeld 1 seizoen voordat bij dergelijke onverwachte gebeurtenissen nieuwe en of andere kanalen gevonden zijn. Gekoppeld hieraan leert de ervaring eveneens dat bij voedselcalamiteiten het eveneens 1 seizoen duurt voordat dat consumenten dezelfde producten weer kopen via andere bronnen en of afzetkanalen. Kansen voor de Nederlandse Vollegrondsgroente teelt liggen op alle deelsegmenten in onderscheidend vermogen en voldoende afstemming met de afzetmarkten ( environment awarenes in zowel de interne als externe omgeving). De grotere spelers zijn veelal al voldoende omgevingsbewust aangezien zij vanuit historie zelf hun afzet verzorgen. Snelle opschaling vindt momenteel plaats bij de grotere spelers die eveneens de markt beheersen. Horizontale en verticale integratie lijkt de toekomst van de vollegrondsgroenteteelt, de meerverdiensten komen niet enkel uit het product zelf maar met name uit de verhandeling on demand en naar de gewenste verpakking van de retailer te kunnen beleveren. De wereldwijde toename naar de vraag van voedsel ontgaat ook de vollegrondsgroenteteelt niet. Hiernaast profiteert de vollegrondsgroenteteelt ook van het alsmaar groeiend aandeel gemaksvoedsel (kant en klaar salade al dan niet gemengd en inbreng in fast food) en stijgende gezondheidstrend wat zich uit in toenemende vraag naar met name bladgroenten. Een verdere sanering van het aantal te kleine bedrijven in de sector zal plaatsvinden en de ontwikkeling welke in de praktijk waar te nemen is, is dat met name die bedrijven sterker worden die ook een logistieke functie kunnen verzorgen voor de retailer/handelaren, zodat vanaf het teeltbedrijf direct aan de eindafnemer geleverd kan worden. Voordeel is minder transport en beperking van (vers) verliezen. Ondanks het afnemend aantal bedrijven -de sanering is al eerder ingezet dan de andere sectoren- zal er voor een deel van de bedrijven op de middellange termijn voldoende perspectief blijven. Trends Schaalvergroting zet door. Gemiddelde oppervlakte per bedrijf is van 2000 tot 2014 verdubbeld van 4 naar 9 ha; De sector verduurzaamt snel, met toepassing van moderne technieken, zoals GPS en GIS, ; Toename van gespecialiseerde bedrijven, op dit moment 60% van het areaal vollegrondsgroente. Kansen en Bedreigingen Rabobank Cijfers & Trends, 20 september 2016 pagina 1 van 5

2 Aangaan (langdurige en tijdelijke) samenwerkingsverbanden met andere ondernemers, bv. in telersverenigingen en flexibele dienstverlening; Horizontale en verticale integratie, verbreding van het assortiment en uitbreiding van het dienstenpakket door marketing- en verkoopactiviteiten; Collectieve verpakkingsactiviteiten; Voldoen aan vraag EU-markt. Dat betekent inblikken, diepvriezen en vers panklaar gereedmaken; Versheid en gaafheid van het product; Verlengen aanvoerseizoen door teelttechnische technieken zoals bijvoorbeeld afdekken teelten in voorjaar en bewaring in koelcellen (kool/peen) en keuze voor winterharde rassen (spruiten, prei); Toenemende concurrentie van Noordwest Europa en Zuid-Europese landen door rassenkeuze en teeltmaatregelen (bedekken onder plastic folie); Opkomst discounters en prijsconcurrentie; Knellend milieubeleid in Nederland. Omschrijving De vollegrondsgroentesector bestaat uit een groot aantal gewassen. Kenmerk is dat de groentegewassen onbeschermd worden geteeld. De meeste gewassen worden op akkerbouwmatige wijze geteeld met grote percelen en een toename van mechanisatie en automatisering in de verwerking van de diverse producten. Bedrijf en markt Markt Van de totale productie aan vollegrondsgroenten wordt ± 60% geëxporteerd, voornamelijk naar landen binnen de EU, waarvan de West-Europese landen het grootste aandeel voor hun rekening nemen. Duitsland is voor de meeste producten de belangrijkste afnemer. Voor kool is echter Groot-Brittannië de belangrijkste markt. 10 belangrijkste exportlanden Export verse Nederlandse groente en fruit, x kg tov 14 Totaal % Duitsland % Ver.Koninkrijk % Senegal % Frankrijk % Brazilië % Italië % Zweden % België % Ivoorkust % Polen % Bron: GroentenFruit Huis/KCB Export van Nederlandse groente en fruit volgens de EU en KCB normen per 1/1 2010, x kg tov 14 Verse groente % Ui % Komkommer % Champignon % Peen % Witte en rode kool % Witte kool % Rode kool % Rabobank Cijfers & Trends, 20 september 2016 pagina 2 van 5

3 Spruitkool % Aubergine % Krop- en ijsbergsla % Kropsla % IJsbergsla % Prei % Witlof % Overige kool % Radijs % Overige sla % Courgette % Bloemkool % Sjalot % Asperge % Sperzie- en snijbonen % Spinazie % Andijvie % Knoflook % Bleekselderij % Ov. peulgroenten Erwten en peulen Bron GroentenFruit Huis/KCB De vraag binnen de EU is vrij constant. Naast vraag naar vers, onbewerkt product bestaat een groeiende vraag product dat bewerking ondergaat, zoals inblikken, diepvriezen en vers panklaar gereedmaken. Versheid en gaafheid van het product zijn van groot belang bij het verwerken tot vers gebruik. Structuur Het areaal verse vollegrondsgroenten varieert de laatste jaren tussen en ha. Het aantal bedrijven met vollegrondsgroenten is van 2000 tot 2014 vrijwel gehalveerd van naar bedrijven. De gemiddelde oppervlakte per bedrijf is in deze periode ruimschoots verdubbeld van 4 naar 9 ha. Bijna 60% van het areaal vollegrondsgroenten wordt geteeld door gespecialiseerde bedrijven. In de periode is hun aantal afgenomen van grofweg naar bedrijven, terwijl de gemiddelde omvang is verdubbeld van 11 naar 22 ha cultuurgrond per bedrijf. Aantal bedrijven met groenten open grond naar areaalgrootte en gewas, tot 0,5 0,5 tot 1 1 tot 2 2 tot 3 3 tot 5 5 tot tot en meer bedrijven Oppervlakte in ha aardbeien andijvie asperges bloemkool bospeen broccoli Chinese Kool komkommerachtigen koolrabi peulen prei pronkbonen rabarber selderij sla sluitkool spruitkool stokbonen venkel andere groenten Bron: Lei vanuit CBS Landbouwtelling Rabobank Cijfers & Trends, 20 september 2016 pagina 3 van 5

4 Groenteteelt; oogst en teeltoppervlakte per groentesoort Gewassen Teeltopp Teeltopp Teeltopp Teeltopp Perioden * Groenten hectare hectare hectare hectare Totaal groenten Champignons Totaal aardbeien Aardbeien (in open grond) Aardbeien (onder glas en tunnels) Totaal blad- en stengelgroenten Andijvie Asperges Knolvenkel Prei Selderij Sla, krop en overig Sla, ijsberg Spinazie Witlof Totaal knol- en wortelgroenten Bos- en waspeen Knolselderij Rode bieten Radijs Schorseneren Uien Winterpeen Totaal koolsoorten Bloemkool Boerenkool Broccoli Chinese kool Groenekool Rodekool Spitskool Spruiten Wittekool Totaal peulvruchten Doperwten Sperziebonen Tuinbonen Totaal vruchtgroenten Aubergine Overige groenten Bron: CBS Statline * = raming Aanbod Nederland Op het individuele bedrijf bestaat het teeltplan doorgaans uit diverse gewassen. Specialisatie in een beperkt aantal komt echter steeds meer voor. Door verhoging van de productkwaliteit maar ook door een verbreding van het assortiment, is steeds meer export mogelijk doch de concurrentie van met name Spanje en de eigen lokale productie in de exportlanden is zeer groot. Noord-Brabant, Limburg en Noord- en Zuid-Holland zijn van oudsher de belangrijkste teeltgebieden. Ook Flevoland heeft zich ontwikkeld tot een belangrijk teeltgebied. De biologische teelt voor de versmarkt komt steeds meer in de belangstelling te staan. De biologische teelt vraagt een grotere vakkennis van de ondernemer en gaat gepaard met grotere teeltrisico s. Rabobank Cijfers & Trends, 20 september 2016 pagina 4 van 5

5 Europees aanbod In de vollegrondsgroenteteelt wordt vooral concurrentie ervaren vanuit België en Frankrijk (Pas de Calais en Bretagne). In de afgelopen jaren heeft Spanje zich ontpopt als een zeer belangrijke concurrent op onze Duitse afzetmarkt. Ook Oost Europa (Polen, Hongarije) zijn belangrijke concurrenten geworden. België richt de export voornamelijk op Duitsland en Frankrijk. Hierbij zijn prei, augurk, krop- en ijsbergsla de belangrijkste producten. Voor Frankrijk zijn Duitsland en Groot-Brittannië de belangrijkste afzetlanden. Veruit de belangrijkste Franse exportproducten zijn bloemkool en sla. In de winter en het vroege voorjaar bepalen de zuidelijke Europese landen het aanbod van verse groenten zoals (ijsberg)sla en bloemkool, venkel en broccoli. Doordat de teeltseizoenen door rassenkeuze en teelmaatregelen (bedekken onder plastic folie) zowel in Noordwest Europa als in de Zuid-Europese landen vervroegd en verlaat worden, is er sprake van een toenemende concurrentie. Wet- en regelgeving Het gewasbeschermingsbeleid van de overheid ( Zicht op gezonde teelt ) gaat uit van geïntegreerde teeltmethoden (lagere milieu belasting). De gebruiksnormen voor bepaalde meststoffen en bepaalde gewasbeschermingsmiddelen zijn aan flinke discussie onderhevig. LTO noemt het zeer moeilijk en moeizaam om kwalitatief goede producten te produceren bij de teelten van prei, aardbei, asperge, bloemkool, andijvie, schorseneer, bleekselderij, Chinese kool en radicchio rosso. Het gebruik van bepaalde chemische middelen is verboden in grond-water schermingsgebieden. De chemische onkruidbestrijding maakt hierdoor plaats voor de mechanische. Het onttrekken van grond- en oppervlaktewater kan aan voorschriften gebonden zijn (Provincie, waterschap). Rabobank Cijfers & Trends Al meer dan vijfendertig jaar biedt de Rabobank met Cijfers & Trends betrouwbare branche-informatie. Via is deze informatie gratis te raadplegen. U vindt er onze thema-updates, branche-informatie en sectorprognoses. Ook kunt u de prestaties van uw bedrijf vergelijken met die van andere bedrijven in uw branche. Rabobank Cijfers & Trends, 20 september 2016 pagina 5 van 5