Marktmonitor groenten en fruit Polen en Tsjechië 2012

Transcriptie

1 Marktmonitor groenten en fruit Polen en Tsjechië 2012 PT Januari Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Markt, Duurzaamheid & Innovatie

2

3 Marktmonitor Polen en Tsjechië groente en fruit 2012 Auteur Peter van der Salm Functie Marktanalist Telefoon Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon internet Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van de uitgever of auteur.

4 4 Productschap Tuinbouw

5 Inhoudsopgave Samenvatting 7 1 Inleiding 9 2 Polen Areaal groente en fruit Productie groente en fruit Invoer van verse groenten in Polen Invoer van vers fruit in Polen Uitvoer van verse groenten uit Polen Uitvoer van vers fruit uit Polen Invoer van Nederlands product Retailbedrijven 27 3 Tsjechië Areaal groente en fruit Productie groente en fruit Invoer van verse groenten in Tsjechië Invoer van vers fruit in Tsjechië Uitvoer van verse groenten uit Tsjechië Uitvoer van vers fruit uit Tsjechië Invoer van Nederlands product Retailbedrijven 43 5 Productschap Tuinbouw 5

6 6 Productschap Tuinbouw

7 Samenvatting Polen is een belangrijke producent en exporteur van groente en fruit, maar in de periode is de productie en export niet structureel gestegen. Wel is er meer doorvoerhandel via Polen, met name van fruit. Ook de export van champignons is sterk toegenomen. Tsjechië is duidelijk minder belangrijk als producent maar wel interessant als exportmarkt. De uitvoer van Nederlandse groente en fruit naar zowel Polen als Tsjechië is duidelijk gestegen in de periode Productie Polen In de periode heeft de groenteproductie in Polen geschommeld tussen 4,25 en 4,8 miljard kilo. De grootste teelten zijn witte kool, peen, ui, bieten, tomaten en bloemkool. De productie van champignons in Polen is gestegen van 130 miljoen kilo in 2003 naar 250 miljoen kilo in De belangrijkste fruitteelt in Polen is appel, gevolgd door zacht fruit en aardbei. De afgelopen vier jaar heeft de Poolse appeloogst geschommeld tussen 1,9 en 2,8 miljard kilo. Polen is een belangrijke producent van zacht fruit, niet alleen voor de versmarkt maar ook voor industriële verwerking. Polen netto groentenexporteur Polen exporteert meer groente dan het importeert, maar het exportoverschot daalt wel. De export daalde van 603 miljoen kilo in 2005 naar 583 miljoen kilo in De invoer steeg in die zelfde periode van 199 miljoen kilo naar 438 miljoen kilo. Het overschot daalde dus van ruim 400 naar minder dan 150 miljoen kilo. De Poolse groente-export bestaat vooral uit champignon, ui, tomaat, verschillende soorten kool en peen. De belangrijkste importgroenten zijn voor een deel dezelfde producten: tomaat, ui, wortelen, paprika, komkommer en kool. De belangrijkste bestemmingen voor de Poolse groenteexport zijn Rusland, Oekraïne, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Belangrijke exportmarkten voor Poolse champignons zijn verder nog Frankrijk en Zweden. Meer fruitexport uit Polen In de periode heeft de import van fruit in Polen geschommeld tussen 997 en miljoen kilo. Deze import bestaat vooral uit citrusfruit (mandarijn, sinaasappel) en exotisch fruit (banaan) maar toch is ook de invoer van appels in sommige jaren aanzienlijk. De belangrijkste exporteurs (inclusief re-export) van fruit naar Polen zijn Spanje, Italië, Duitsland en Nederland. De uitvoer van fruit is gestegen van 636 miljoen kilo in 2005 naar 910 miljoen kilo in Appel is duidelijk het belangrijkste exportfruit (400 tot 780 miljoen kg per jaar), maar er is ook nog re-export van citrusfruit en exotisch fruit. Meer Nederlandse export naar Polen De uitvoer van Nederlandse groente naar Polen (exclusief re-export) is gegroeid van 26 miljoen kilo in 2005 naar 92 miljoen in Ui, tomaat en paprika zijn de belangrijkste producten. De uitvoer van Nederlands fruit, voornamelijk appel en peer, naar Polen is gegroeid van 2 miljoen kilo in 2005 naar 7 miljoen kilo in Productie Tsjechië Tsjechië is een veel kleiner land dan Polen en produceert ook duidelijk minder. In de periode schommelde de groenteproductie tussen 143 en 220 miljoen kg. De belangrijkste producten zijn witte kool, ui en peen. De fruitproductie daalde in dezelfde periode van 187 naar 109 miljoen kilo. Vooral de appeloogst nam sterk af, van 152 naar 84 miljoen kilo. Tsjechië netto-importeur Tsjechië is netto-importeur van zowel groente als fruit. De groente-export is wel gestegen, van 45 miljoen kilo in 2005 naar 77 miljoen kilo in Maar ook de import is toegenomen, van 365 naar Productschap Tuinbouw 7

8 miljoen kg. Zowel bij de import als de export is tomaat de belangrijkste groente. Andere belangrijke importgroenten zijn komkommer, ui, paprika, wortelen en kool. De groente-import komt vooral uit Nederland, Duitsland, Spanje en Polen. Minder banaandoorvoer De Tsjechische fruitexport is gedaald van 178 miljoen kilo in 2005 naar 137 miljoen kilo in De import heeft in dezelfde periode geschommeld tussen 586 en 660 miljoen kilo. De uitvoer daalde vooral omdat er na 2006 minder banaan is uitgevoerd. De appeluitvoer is de laatste jaren redelijk stabiel geweest. Tsjechië importeert vooral fruit uit Spanje, Duitsland, Italië, Frankrijk en Nederland. De export gaat voornamelijk naar Slowakije, Duitsland, Roemenië en Oostenrijk. Nederlandse export naar Tsjechië gegroeid De uitvoer van Nederlandse groenten (exclusief re-export) naar Tsjechië is toegenomen van 42 miljoen kilo in 2005 tot 59 miljoen kilo in Het gaat vooral om tomaat, ui, paprika en komkommer. De uitvoer van Nederlands fruit is gestegen van bijna 2 miljoen kilo naar 3,2 miljoen kilo. Appel was het belangrijkste exportfruit, maar in 2011 is er duidelijk meer peer dan appel naar Tsjechië uitgevoerd. 8 Productschap Tuinbouw

9 1 Inleiding In de afgelopen jaren zijn meerdere Oost- en Midden-Europese landen toegetreden tot de Europese Unie. Van die landen hebben met name Polen en Tsjechië zich ontwikkeld tot belangrijke handelspartners voor de Nederlandse voedingstuinbouwsector. In dit PT-rapport zijn voor Polen en Tsjechië de ontwikkelingen op het gebied van de productie, invoer en uitvoer van verse groenten en fruit in kaart gebracht. Daarnaast is gekeken wat de rol van groenten en fruit uit Nederland is in Polen en Tsjechië. Voor dit rapport is gebruik gemaakt van de bronnen Eurostat, KCB en Planet Retail. 9 Productschap Tuinbouw 9

10 10 Productschap Tuinbouw

11 2 Polen 2.1 Areaal groente en fruit Tabel 2.1 Areaal groente in Polen x hectare Bron: Eurostat Totaal groente 169,0 178,8 198,3 186,6 Ui 25,8 27,2 28,8 28,6 Witte kool 25,3 26,3 29,4 27,2 Peen 24,1 25, ,3 Bloemkool en broccoli 12,5 13,5 15,7 14,3 Bieten 10,8 11,5 13,1 12,3 Tomaat 10,5 11,1 12,1 11,7 Komkommer 9,5 9,8 11,3 10,3 Sperzie- en snijbonen 6,4 6,8 7,7 7,4 Augurk 6,5 6,5 7,5 7,2 Erwten 5,4 5,9 6,1 5,8 Knolselderij 4,2 4,5 4,9 4,8 Prei 4,2 4,5 4,8 4,4 Spruitkool 1,7 1,8 2,1 1,6 knoflook 1,3 1,4 1,6 1,6 Paprika 1,3 1,4 1,5 1,4 Sla 1 1,1 1,3 1,3 Koolrabi 0,6 0,8 0,7 0,7 Blad- en bleekselderij 0,2 0,2 0,2 0,2 Overige groenten 17,7 18,9 21,5 20,5 Het totale areaal groenten heeft in de periode geschommeld tussen 170 en 200 miljoen hectare. De grootste teelten wat betreft areaal zijn ui, witte kool, peen, bloemkool, bieten, tomaat en komkommer. Van de meeste grote teelten is het areaal de laatste 4 jaar gestegen, maar was het nog wel lager dan in de periode Areaal groenten in Polen x hectare, Ui Witte kool Peen Bloemkool en broccoli Tomaat Komkommer 11 Productschap Tuinbouw 11

12 Tabel 2.2 Areaal fruit in Polen x hectare Bron: Eurostat Appel 172,0 173,6 188,2 186,6 Zacht fruit 74,6 74,2 74,8 83,2 Aardbei 54,2 53,6 51,7 49,1 Kers 46,1 46,1 47,2 48,5 Pruim 21,1 21,0 21,7 22,1 Noten 22,7 22,8 21,0 19,8 Peer 13,0 13,2 13,2 13,4 Perzik 3,2 3,4 3,6 3,7 Abrikoos 1,7 1,8 1,8 1,8 De belangrijkste fruitteelt in Polen is appel, gevolgd door zacht fruit en aardbei. Het areaal zacht fruit is in de periode gestegen, het areaal aardbei is gedaald. Het areaal peer is licht gestegen in de afgelopen 4 jaar Areaal fruit in Polen x kg, Appel Zachtfruit Aardbei Kers Pruim Peer 12 Productschap Tuinbouw

13 2.2 Productie groente en fruit Tabel 2.3 Productie van groente in Polen x kg Bron: Eurostat Totaal groente 4.430, , , ,0 Witte kool 1.200, , , ,0 Peen 817,0 913,3 814,9 820,0 Ui 618,2 707,8 582,7 630,0 Bieten 322,4 350,7 324,4 340,0 Tomaat 257,4 265,3 249,7 260,0 Bloemkool en broccoli 274,9 291,1 252,3 259,0 Komkommer 190,7 180,3 175,9 181,5 Knolselderij 100,0 111,9 96,4 108,5 Prei 88,3 99,9 87,8 87,6 Augurk 81,4 76,0 71,6 78,6 Sperzie- en snijbonen 63,9 70,1 64,6 64,1 Erwten 32,3 37,1 30,6 28,6 Knoflook 18,2 20,2 19,1 23,1 Spruitkool 25,7 29,5 26,4 22,9 Paprika 20,0 23,3 19,6 20,9 Sla 14,4 14,8 13,4 14,8 Koolrabi 9,9 12,1 9,8 10,3 Blad- en bleekselderij 2,4 2,3 2,6 3,3 In de periode heeft de groenteproductie in Polen geschommeld tussen 4,25 en 4,8 miljard kilo. De grootste teelten zijn witte kool, peen, ui, bieten, tomaten en bloemkool. Eurostat heeft helaas geen gegevens over de productie van champignons in Polen. Volgens de GEPC (de Europese vereniging van champignonproducenten) is de productie in Polen gestegen van 130 miljoen kilo in 2003 naar 250 miljoen kilo in Productie van groente in Polen x kg, Witte kool Peen Ui Tomaat Bloemkool en broccoli Komkommer 13 Productschap Tuinbouw 13

14 Tabel 2.4 Productie van fruit in Polen x kg Bron: Eurostat Appel 2.830, , , ,0 Kers 242,5 239,7 178,1 215,0 Overig zacht fruit 349,1 344,3 350,1 343,3 Aardbeien 200,7 198,9 176,7 159,0 Pruim 113,6 120,7 90,6 99,0 Peer 72,8 83,0 57,5 65,0 Noten 15,0 15,5 12,1 11,8 Perzik 12,1 12,5 10,6 8,4 Abrikoos 4,1 5,2 3,4 3,8 De afgelopen vier jaar heeft de Poolse appeloogst geschommeld tussen 1,9 en 2,8 miljard kilo. Door weersomstandigheden en beurtjaren kan de oogst flink variëren, in 2007 werd er maar 1 miljard kilo geoogst Productie van appel in Polen x kg, Polen is een belangrijke producent van zacht fruit, niet alleen voor de versmarkt maar ook voor industriële verwerking Productie van fruit in Polen x kg, Overig zacht fruit Kers Aardbeien Pruim Peer 14 Productschap Tuinbouw

15 2.3 Invoer van verse groenten in Polen Tabel 2.5 Import verse groenten in Polen x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec Tabel 2.6 Import verse groenten in Polen per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal groenten % Tomaat % Ui % Wortelen % Paprika % Komkommer % Witte en rode kool % Krop- en ijsbergsla % Bloemkool % Prei % Overige sla % Knoflook % Peper % Knolselderij % Mierik- of peperwortel % Courgette % Plantui % Overige kool % Sjalot % Aubergine % Champignon % Erwten en peulen % Knolvenkel % Spruitkool % Cantharel % Blad- en bleekselderij % Witlof % Overige groenten % De invoer van verse groenten in Polen is tussen 2005 en 2010 met 133% gegroeid. Grote stijgers bij de importgroenten zijn ui, tomaat en sluitkool. In 2010 waren tomaat, ui en peen goed voor 57% van de groente-import in Polen. 15 Productschap Tuinbouw 15

16 Import van verse groenten in Polen in % 6% 16% 24% Tomaat Ui Wortelen Paprika Komkommer 7% 8% 9% 24% Witte en rode kool Sla Overige groenten De belangrijkste exporteurs van verse groenten naar Polen zijn Nederland en Spanje. De import uit Nederland is in de afgelopen jaren meer gegroeid dan de invoer uit Spanje. Het is niet bekend welk deel van de import bestemd is voor doorvoer naar andere landen, zoals Rusland. Tabel 2.7 Import verse groenten in Polen per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Nederland % Spanje % Duitsland % Italië % Frankrijk % Turkije % België % Tsjechië % Macedonië % Hongarije % China % Verenigd Koninkrijk % Oostenrijk % Denemarken % Roemenië % Oekraïne % Slovenië Griekenland % Portugal % Servië Slowakije % Overige landen % 16 Productschap Tuinbouw

17 2.4 Invoer van vers fruit in Polen Tabel 2.8 Import vers fruit in Polen x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec Tabel 2.9 Import vers fruit in Polen per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal fruit % Banaan % Mandarijn % Sinaasappel % Druif % Watermeloen % Citroen % Nectarine % Appel % Grapefruit % Perzik % Kiwi % Peer % Ananas % Pruim % Meloen % Aardbei % Abrikoos % Avocado % Manga en % guave Zoete kers % Limoen % Blauwe bosbes % Overig fruit % De invoer van vers fruit in Polen is veel groter dan de invoer van groenten. De invoer van groenten is wel veel meer gestegen dan de fruitimport in de periode Polen importeert vooral citrusfruit en exotisch fruit. Toch is ook de invoer van appel in sommige jaren aanzienlijk. De invoer van sinaasappel is het meest gestegen, van 87 miljoen kilo in 2005 naar 137 miljoen kilo in Productschap Tuinbouw 17

18 De belangrijkste exporteurs (incl. re-export) van fruit naar Polen zijn Spanje, Italië, Duitsland, Nederland en België Import van vers fruit in Polen in % 4% 5% 8% 8% 9% 12% 22% 15% Banaan Mandarijn Sinaasappel Druif Watermeloen Citroen Nectarine Appel Overig fruit Tabel 2.10 Import vers fruit in Polen per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Spanje % Italië % Duitsland % Nederland % België % Griekenland % Turkije % Ecuador % Hongarije % Frankrijk % Tsjechië % Oekraïne % Portugal % Macedonië % Roemenië Marokko % Litouwen % Argentinië % Colombia % Slovenië China Estland % Ver. Koninkrijk Oostenrijk % Cyprus % Slowakije % Servië % Uruguay % Chili % Costa Rica % Overige landen % 18 Productschap Tuinbouw

19 2.5 Uitvoer van verse groenten uit Polen Tabel 2.11 Export verse groenten uit Polen x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec Tabel 2.12 Export verse groenten uit Polen per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal groenten % Champignon % Ui % Tomaat % Witte en rode kool % Overige kool % Wortelen % Bloemkool % Komkommer % Ov. paddestoelen % Paprika % Plantui % Krop- en ijsbergsla % Spruitkool % Sperzie- en snijbonen % Knolselderij % Cantharel % Asperge % Eekhoorntjesbrood % Aubergine % Courgette % Sjalot % Prei % Knoflook % Overige sla % Blad- en bleekselderij % Peper % Overige groenten % In de periode heeft champignon ui ingehaald als de belangrijkste exportgroente van Polen. Tomaat komt op een derde plaats, gevolgd door witte en rode kool. Ondanks de groei van de champignonexport is de totale Poolse groente-export licht gedaald. De Poolse tomatenexport steeg in de periode maar liep daarna weer terug. 19 Productschap Tuinbouw 19

20 Tabel 2.13 Export verse champignon uit Polen per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Duitsland % Rusland % Verenigd Koninkrijk % Frankrijk % Nederland % Zweden % Litouwen België % Denemarken % Griekenland Italië % Tsjechië % Oostenrijk % Roemenië % Noorwegen Cyprus (Grieks deel) % Oekraïne % Slowakije % Spanje Ierland % Overige landen % De belangrijkste exportbestemmingen voor de Poolse champignons zijn Duitsland, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Nederland. De uitvoer naar Nederland is wel sterk afgenomen. Ook de uitvoer naar kleinere afzetmarkten als Zweden, Denemarken en Noorwegen is sterk gegroeid. De uitvoer naar Litouwen is mogelijk voor een groot deel bestemd voor Rusland. Uitvoer van verse champignon uit Polen in 2010 Duitsland 4% 4% 4% 8% 18% 21% 20% Rusland Verenigd Koninkrijk Frankrijk Nederland Zweden Litouwen 10% 11% België Overige landen 20 Productschap Tuinbouw

21 Export van verse groenten uit Polen in % 7% 9% 12% 29% Champignon Ui Tomaat Witte en rode kool Overige kool 9% 12% 20% Wortelen Bloemkool Overige groenten De belangrijkste afzetmarkten voor de Poolse groente-export zijn Rusland, de Oekraïne, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Tsjechië. Tabel 2.14 Export verse groenten uit Polen per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Rusland % Oekraïne Duitsland % Verenigd Koninkrijk % Nederland % Tsjechië % Slowakije % Frankrijk % Litouwen % België % Roemenië % Wit-Rusland % Moldavië % Zweden % Italië % Griekenland % Denemarken % Oostenrijk % Letland % Estland % Hongarije % Noorwegen % Spanje % Overige % 21 Productschap Tuinbouw 21

22 2.6 Uitvoer van vers fruit uit Polen Tabel 2.15 Export vers fruit uit Polen per product x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec De export van fruit uit Polen is met 43% toegenomen in de periode Een deel van deze export bestaat uit de doorvoer van citrusfruit en exotisch fruit. De Poolse appelexport heeft in de periode geschommeld tussen 400 en 780 miljoen kg per jaar. Vooral in 2009 en 2010 is de appelexport erg hoog geweest. Tabel 2.16 Export vers fruit uit Polen per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal fruit % Appel % Mandarijn % Framboos % Aardbei % Banaan % Druif % Peer % Nectarine % Perzik % Kiwi % Sinaasappel % Pruim % Citroen % Zure kers % Ananas % Zoete kers % Watermeloen % Zwarte aalbes % Rode bosbes % Witte aalbes en % kruisbes Grapefruit % Abrikoos % Blauwe bosbes % Overig fruit % 22 Productschap Tuinbouw

23 Uitvoer van appel uit Polen x kg De belangrijkste afzetmarkten voor de (re)export van fruit uit Polen zijn Rusland, de Oekraïne, Wit-Rusland, Kazachstan en Duitsland. De uitvoer naar Duitsland is wel duidelijk afgenomen. Tabel 2.17 Export vers fruit uit Polen per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Rusland % Oekraïne % Wit-Rusland % Kazachstan Duitsland % Litouwen % Roemenië % Tsjechië % Slowakije % Estland % Letland % Nederland % Zweden % Verenigd Koninkrijk % Finland % België % Oostenrijk % Italië % Noorwegen % Frankrijk % Bulgarije % Azerbeidzjan Algerije % Hongarije % Moldavië % Overige landen % 23 Productschap Tuinbouw 23

24 Uitvoer van vers fruit uit Polen naar Rusland en de Oekraïne, x kg Rusland Oekraïne De uitvoer van fruit naar Rusland en Oekraïne vertoont grote schommelingen maar de trend is wel stijgend. 24 Productschap Tuinbouw

25 2.7 Invoer van Nederlands product Tabel 2.18 Uitvoer van verse Nederlandse groenten naar Polen per maand, x kg Bron: PT/KCB Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Jan t/m Okt Nov Dec Jan t/m Dec De uitvoer van Nederlandse groenten naar Polen is sterk gegroeid in de periode De belangrijkste exportgroenten zijn ui en glasgroenten. Tabel 2.19 Uitvoer van verse Nederlandse groenten naar Polen per product, x kg Bron: PT/KCB JAAR Jan t/m Okt Totaal groenten Ui Tomaat Paprika Komkommer Peen Witte kool IJsbergsla Champignon Aubergine Kropsla Prei Radijs Rode kool Witlof Courgette Bloemkool Spruitkool Overige groenten Productschap Tuinbouw 25

26 Uitvoer van verse Nederlandse groenten naar Polen in % 1% 4% 4% 12% 30% 45% Ui Tomaat Paprika Komkommer Peen Witte kool Overige groenten In 2010 bestond driekwart van de Nederlandse groente-export naar Polen uit ui en tomaat. Tabel 2.20 Uitvoer van vers Nederlands fruit naar Polen, x kg Bron: PT/KCB Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Jan t/m Okt Nov Dec Jan t/m Dec Meestal wordt er meer Nederlandse appel dan peer naar Polen uitgevoerd maar in 2007, 2010 en 2011 werd er meer peer uitgevoerd. Het is mogelijk dat een deel van die peren bestemd was voor doorvoer naar Rusland. Tabel 2.21 Uitvoer van Nederlands vers fruit naar Polen, x1.000 kg Bron: PT/KCB JAAR Jan t/m Okt Vers fruit Peer Appel waarvan: Jonagold Jonagored Aardbei Overig fruit Productschap Tuinbouw

27 2.8 Retailbedrijven Tabel 2.22 Belangrijkste retailbedrijven in Polen Bron: Planet Retail Omzet kruidenierswaren Marktaandeel Aantal vestigingen Totaal winkeloppervlak in Jerónimo Martins ,60% Schwarz Group ,52% Metro Group ,47% Tesco ,03% Eurocash ,72% Carrefour ,05% Lewiatan ,00% Emperia Holding ,47% Auchan ,89% Lekkerland ,57% Dansk Supermarked ,42% Polomarket ,30% ITM (Intermarché) ,27% Rewe Group ,92% Zabka ,91% AS Watson ,68% Leclerc ,43% Ruch ,39% PKN ORLEN ,34% BP ,30% Aldi ,23% Lagardère Services ,21% Marspol ,21% Shell ,16% Tengelmann ,13% Statoil ,12% Lukoil ,08% Schlecker ,07% In Polen wordt de retail gedomineerd door West-Europese bedrijven. De grootste supermarktketen, de van oorsprong Poolse discounter Biedronka, is in handen van het Portugese Jerónimo Martins. Andere grote spelers zijn de Schwarz Group (Lidl), Metro, Tesco en Carrefour. De top 5 van de Poolse retail heeft een gezamenlijk marktaandeel van ongeveer 25% bij de verkoop van kruidenierswaren (grocery 1 ). Dat is laag in vergelijking met de meeste andere EUlanden. Op het platteland en in kleine steden spelen kleine ketens en onafhankelijke winkels nog een belangrijke rol. 1 Grocery omvat onder meer levensmiddelen, dranken, tabak, kruidenierswaren en kleine alledaagse huishoudelijke artikelen. Buiten deze categorie vallen zaken als kleding, boeken en cd's, elektrische apparaten en meubelen. 27 Productschap Tuinbouw 27

28

29 3 Tsjechië 3.1 Areaal groente en fruit Tabel 3.1 Areaal groente in Tsjechië, x hectare Bron: Eurostat Totaal groenten 9,7 6,3 8,2 9,2 Bloemkool en broccoli 2,1 1,7 1,8 1,8 Spruitkool 1,3 1,3 1,0 1,0 Witte kool 1,2 1,1 1,1 1,5 Tomaat 0,6 0,6 0,6 0,7 Komkommer 0,4 0,3 0,3 0,4 Augurken 0,3 0,4 0,4 0,4 Koolrabi 0,3 0,3 0,3 0,3 Peen 0,2 0,2 0,0 0,0 Knoflook 0,2 0,3 0,3 0,3 Uien 0,1 0,1 0,1 0,1 Selderij 0,1 0,1 0,2 0,2 Erwten 0,0 0,1 0,0 0,1 Overige groenten 2,9 0,0 2,1 2,4 Het areaal groenten in Tsjechië is bescheiden, zeker in vergelijking met Polen. Bij veel soorten groente zit er een dalende lijn in het areaal. 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Areaal groenten in Tsjechië x hectare, Uien Witte kool Erwten Peen Bloemkool en broccoli 29 Productschap Tuinbouw 29

30 Tabel 3.2 Areaal fruit in Tsjechië, x hectare Bron: Eurostat Totaal fruit 19,6 19,6 20,8 19,9 Appel 10,0 10,0 9,9 9,9 Kersen 2,8 2,8 3,2 3,0 Zacht fruit 1,4 1,4 1,6 1,8 Pruimen 1,5 1,5 1,8 1,6 Abrikozen 1,4 1,4 1,8 1,5 Perziken 1,0 1,0 1,2 1,0 Peer 0,6 0,6 0,7 0,6 Aardbeien 0,7 0,7 0,5 0,5 Overig fruit en noten 0,2 0,2 0,1 0,0 Appels en kersen zijn de fruitteelten met het grootste areaal in Tsjechië. Van de meeste fruitteelten is het areaal vrij stabiel. 12 Areaal fruit in Tsjechië x hectare, Appel Kersen Pruimen Abrikozen 30 Productschap Tuinbouw

31 3.2 Productie groente en fruit Tabel 3.3 Productie van groente in Tsjechië, x kg Bron: Eurostat Totaal groenten 183,8 142,5 153,9 219,7 waarvan: Witte kool 50,7 49,7 46,4 69,8 Ui 41,5 46,2 44,9 53,9 Peen 23,3 19,4 21,4 22,2 Tomaat 9,9 14,5 7,9 14,5 Selderij 7,0 7,4 8,2 Bloemkool en broccoli 6,4 5,0 5,8 6,3 Augurk 4,4 2,7 5,7 4,9 Komkommer 4,4 5,0 3,9 3,7 Erwten 4,9 3,2 3,7 Knoflook 0,2 0,0 3,4 Koolrabi 2,1 3,2 Spruitkool 2,9 0,0 0,0 Witte kool, ui, peen en tomaat zijn de grootste groenteteelten in Tsjechië. 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Productie van groente in Tsjechië x kg, Witte kool Ui Peen Tomaat Bloemkool en broccoli 31 Productschap Tuinbouw 31

32 Tabel 3.4 Productie van fruit in Tsjechië, x kg Bron: Eurostat Totaal fruit 186,9 177,3 157,4 109,3 waarvan: Appel 151,6 142,0 133,4 83,6 Peer 4,4 4,4 5,0 4,9 Perzik 3,6 3,6 2,7 2,9 Abrikoos 2,7 2,7 2,1 2,9 Kers 10,8 10,8 7,6 7,0 Pruim 6,3 6,3 3,0 3,8 noten 0,2 0,2 0,1 0,1 Aardbei 3,8 3,8 3,5 2,5 Zacht fruit 3,6 3,6 1,7 De grootste fruitteelt in Tsjechië is appel, maar de productie vertoont wel een dalende lijn. Ook de productie van andere soorten fruit is de laatste jaren gedaald Productie van appel in Tsjechië x kg, Productie van fruit in Tsjechië x kg, Kers Peer Pruim Perzik 32 Productschap Tuinbouw

33 3.3 Invoer van verse groenten in Tsjechië Tabel 3.5 Import verse groenten in Tsjechië x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec De invoer van groente in Tsjechië vertoont een stijgende lijn. De belangrijkste importgroenten zijn tomaat, komkommer, ui, paprika en wortelen. Tabel 3.6 Import verse groenten in Tsjechië per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal groenten % Tomaat % Komkommer % Ui % Paprika % Wortelen % Witte en rode kool % Bloemkool % Overige kool % Prei % Overige sla % Krop- en ijsbergsla % Augurk % Knolselderij % Knoflook % Peper % Champignon % Courgette % Aubergine % Plantui % Blad- en bleekselderij % Mierik- of peperwortel % Spruitkool % Ov. paddestoelen % Suikermais % Erwten en peulen % Overige groenten % 33 Productschap Tuinbouw 33

34 Invoer van verse groenten in Tsjechië in 2010 Tomaat 18% 20% Komkommer Ui 4% Paprika 5% 6% 9% 10% 13% 15% Wortelen Witte en rode kool Bloemkool Overige kool Overige groenten Tabel 3.7 Import verse groenten in Tsjechië per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Nederland % Duitsland % Spanje % Polen % België % Italië % Frankrijk % Slowakije % Oostenrijk % Hongarije % Griekenland % Turkije % Bulgarije % Verenigd Koninkrijk % Macedonië Roemenië % Denemarken Servië Marokko % Slovenië Zweden China Israël % Overige landen % Nederland, Spanje en Duitsland zijn de belangrijkste exporteurs van groente naar Tsjechië. 34 Productschap Tuinbouw

35 3.4 Invoer van vers fruit in Tsjechië Tabel 3.8 Import vers fruit in Tsjechië x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec Tabel 3.9 Import vers fruit in Tsjechië per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal fruit % Banaan % Watermeloen % Appel % Sinaasappel % Mandarijn % Druif % Citroen % Nectarine % Kiwi % Grapefruit % Perzik % Ananas % Peer % Pruim % Aardbei % Abrikoos % Meloen % Manga en guave % Limoen % Overig fruit % De invoer van fruit heeft in de periode geschommeld tussen 586 en 660 miljoen kilo. Er wordt vooral banaan, watermeloen citrusfruit en appel ingevoerd. 35 Productschap Tuinbouw 35

36 Invoer van vers fruit in Tsjechië in 2010 Banaan 20% 26% Watermeloen Appel 4% Sinaasappel 7% Mandarijn 8% 10% 11% 14% Druif Citroen Overig fruit Tsjechië importeert vooral fruit uit Spanje, Duitsland, Italië, Frankrijk en Nederland Tabel 3.10 Import vers fruit in Tsjechië per land x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal % Spanje % Duitsland % Italië % Frankrijk % Nederland % België % Griekenland % Hongarije % Slowakije % Turkije % Polen % Macedonië Oostenrijk % Kroatië Roemenië % Bulgarije Cyprus (Grieks deel) % Servië % Ecuador Costa Rica Panama Colombia Overige landen % 36 Productschap Tuinbouw

37 3.5 Uitvoer van verse groenten uit Tsjechië Tabel 3.11 Export verse groenten uit Tsjechië x kg Bron: Eurostat Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Jan t/m Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan t/m Dec De export van groente uit Tsjechië is toegenomen van 45 miljoen kilo in 2005 naar 77 miljoen kilo in De belangrijkste (re)exportgroenten zijn tomaat, wortelen, ui, komkommer, kool en paprika. Tabel 3.12 Export verse groenten uit Tsjechië per product x kg Bron: Eurostat t.o.v Totaal groenten % Tomaat % Wortelen % Ui % Komkommer % Witte en rode kool % Paprika % Augurk Bloemkool % Overige kool % Overige sla % Krop- en ijsbergsla % Erwten en peulen % Knolselderij % Prei % Champignon % Knoflook % Peper % Courgette % Plantui % Blad- en bleekselderij % Aubergine % Spruitkool % 37 Productschap Tuinbouw 37