Post-bachelorcursus Beschermingsbewindvoerder en beheer Aanvullende leesstof les 7

Transcriptie

1 Problematische Financiële problemen ontstaan veelal niet vanzelf. Bij problematische spelen niet alleen de financiële problemen een rol, maar het heeft ook te maken met psychosociale problemen. De psychosociale problemen kunnen worden veroorzaakt door: ziekte, ontslag, echtscheiding, arbeidsongeschiktheid of verslaving. Ook door de maatschappij gestimuleerde consumptiegedrag, het ruime aanbod van kredieten en het meedoen met vrienden, familie en buren is een belangrijk probleem waardoor er een problematische schuldsituatie kan ontstaan. Een problematische schuldsituatie beïnvloedt de kwaliteit van het bestaan, wat leidt tot ingrijpende consequenties: bijvoorbeeld voor de gezondheid van gezinsleden, het voedingspatroon, de woonomstandigheden, ontspanning en vakantie. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen exogene en endogene oorzaken: Exogene oorzaken zijn schuldoorzaken die buiten de persoon zelf liggen, zoals ziekte, ontslag, arbeidsongeschiktheid, (en) echtscheiding. Endogene oorzaken zijn in de persoon gelegen oorzaken, zoals het niet kunnen omgaan met geld, of een verslaving. Een problematische schuldsituatie is veelal niet het gevolg van een oorzaak, maar van meerdere, samenhangende oorzaken. De situatie is over het algemeen vrij complex. Indien een aanvraag voor een schuldregeling wordt overwogen, is het wel goed om te beseffen dat de NVVK leden een schema hanteren om te bepalen of de schuldsituatie problematisch is. Dit schema staat hieronder. De uitkomsten van het schema kunnen afwijken van hetgeen men gevoelsmatig als problematisch ervaart. 1

2 Aanvraag schuldregeling Liquidatie van vermogen conform de regels van de Wsnp Is de som van de geëiste maandelijkse aflossingen hoger dan de volgens de ReCoFa rekenmethode gecalculeerde aflossingscapaciteit minus X Zijn er bedreigende in de volgende categoriën? -huur/hypotheek -energie -ziektekostenverzekering -openbare verkoop Er is geen sprake van problematische Zijn er aantoonbaar één of meerdere schuldeisers niet bereid om een betalingsregeling te treffen? Is het aantoonbaar niet mogelijk de te herfinancieren? Er is geen sprake van problematische Er is geen sprake van problematische Is er vermogen dat conform de regels van de Wsnp geliquideerd kan worden? Er is sprake van problematische 2

3 Minnelijke schuldregeling Via de gemeente, Gemeentelijke Kredietbank (GKB) of het maatschappelijk werk kan in bijna elke regio door burgers een minnelijke schuldregeling worden aangevraagd. Een minnelijke schuldregeling betekent dat er geprobeerd wordt om een problematische schuldsituatie op basis van vrijwilligheid op te lossen door te komen tot een kwijtscheldingsregeling. Dit gebeurd door eerst de te inventariseren en daarna een voorstel te berekenen. Dit voorstel berekent de schuldhulpverlener aan de hand van de persoonlijke situatie van de cliënt. Aan de hand van een VTLB berekening (VTLB= Vrij Te Laten Bedrag) wordt duidelijk wat de afloscapaciteit is. Het VTLB is namelijk het bedrag dat voldoende is om de vaste lasten te betalen en te leven op bijstandsniveau. Het inkomen boven het VTLB wordt over een periode van drie jaar (36 maanden) aangeboden aan de schuldeisers. Aan hen wordt gevraagd dit bedrag tegen finale kwijting te accepteren en het meerdere van de kwijt te schelden. Als alle schuldeisers akkoord gaan met het voorstel komt de minnelijke schuldregeling tot stand. Deze kent twee vormen: een schuldsanering of een schuldbemiddeling. Bij een schuldsanering wordt aan de cliënt een saneringskrediet verstrekt. De schuldeisers krijgen ineens het bedrag uitgekeerd waar ze mee akkoord zijn gegaan en de cliënt betaalt het krediet in 36 maanden terug. Het percentage dat dan aan de schuldeisers is aangeboden ligt vast. Bij een schuldbemiddeling reserveert de cliënt maandelijks al het inkomen boven het VTLB. Eén keer per jaar vindt een herberekening plaats. De schuldeisers krijgen na een periode van 36 maanden het bedrag uitgekeerd waar ze mee akkoord zijn gegaan. Het (in het begin) aangeboden percentage aan schuldeisers is een prognose. De uiteindelijke uitkering kan hiervan afwijken. Mocht het niet mogelijk zijn om met de schuldeisers tot een afspraak te komen, kan de cliënt doorverwezen worden naar de wettelijke schuldsaneringsregeling (Wsnp). Naast een schuldbemiddeling of een schuldsanering bieden schuldhulpverleningsorganisaties meer diensten aan, zie hiervoor het onderstaand figuur: 3

4 Schematisch overzicht van de keten van schuldhulpverlening Het primaire proces van de schuldhulpverlening kan worden onderverdeeld in negen blokken: 1) Aanmelding en intake 2) Crisisinterventie; 3) Informatie en advies; 4) Herfinanciering; 5) Schuldregeling, met twee oplossingsrichtingen: a) schuldbemiddeling; b) saneringskrediet 6) Stabilisatie, bestaande uit: a) Duurzame financiële dienstverlening; b) budgetbeheer; c) budgetcoaching; d) betalingsregelingen; e) flankerende hulp; f) beschermingsbewind. 7) afgifte verzoekschriften ex art. 284 en 287a en 287b Fw en verklaring ex art. 285 Fw; 8) verzoek voorlopige voorziening; 9) nazorg. 4

5 Tijdens het college zullen we op deze andere vormen van dienstverlening ingaan. Wettelijke regeling Eerder hebben we de WSNP in de lessen behandeld. Een aar wordt niet zomaar toegelaten tot de WSNP. De rechtbank beoordeelt het verzoek aan de hand van de criteria van artikel 288 van de Faillissementswet. De rechter kan het verzoek uitsluitend toewijzen als de aar zelf voldoende aannemelijk maakt dat: Hij zijn niet langer kan betalen; Hij met de die in de afgelopen vijf jaar zijn ontstaan of onbetaald zijn gelaten, te goeder trouw is geweest. De goeder trouw is lastig aan te tonen bij bijvoorbeeld boetes bij het CJIB, vormen van overbesteding (bijvoorbeeld op het moment dat de aar zijn al niet meer kan afbetalen sluit hij nóg een lening af) of die zijn ontstaan door verslavingen (bijvoorbeeld gok- of drankverslavingen); hij de verplichtingen die uit de schuldsanering voortvloeien naar behoren zal nakomen en hij zich in voldoende mate zal inspannen om geld te "sparen" voor de schuldeisers. Voor de laatste twee voorwaarden geldt dat de rechter een uitzondering kan maken als de aar aantoont dat hij de omstandigheden die bepalend zijn geweest voor het laten ontstaan of onbetaald laten van de, onder controle heeft gekregen. Dit wordt de "keer-ten-goede" genoemd. Een voorbeeld: de aar is in de gekomen door een gokverslaving, maar hij kan aantonen dat hij al een jaar niet meer gegokt heeft. Ondanks het voorgaande is de rechter op grond van de wet verplicht om het verzoek af te wijzen: als de schuldsaneringsregeling al van toepassing is op de aar; als er geen "minnelijk traject" heeft plaatsgevonden. Een minnelijk traject betekent dat een daarvoor gekwalificeerde instelling probeert om aan de schuldeisers een aanbod te doen, gebaseerd op het inkomen van de aar, waarna de rest van de schuld wordt "kwijtgescholden". Volgens de gedragscode die deze instellingen moeten hanteren, mag het minnelijk traject alléén doorgang vinden als alle schuldeisers het aanbod accepteren. Vaak mislukt daardoor het minnelijk traject. Voorwaarde om te worden toegelaten tot de schuldsaneringsregeling is dat in ieder geval een reëel aanbod is gedaan; als de aar heeft die voortvloeien uit een veroordeling voor een misdrijf, als deze veroordeling heeft plaatsgevonden binnen vijf jaar voordat het verzoek tot schuldsanering is gedaan. De rechter mag, indien hij daar reden toe ziet, zelfs een langere termijn in acht nemen. Het gaat hier bijvoorbeeld om geldstraffen of veroordelingen door de strafrechter tot schadevergoeding aan een slachtoffer; als minder dan 10 jaar voordat het verzoek tot schuldsanering is gedaan, de schuldsaneringsregeling al van toepassing is geweest op de aar. Hierop kan onder bepaalde omstandigheden een uitzondering worden gemaakt als de schuldsaneringsregeling destijds is beëindigd om redenen die de aar niet toe te rekenen zijn. als schuldeisers uit hoofde van hun beleid (bijvoorbeeld afspraken met het incassobureau of deurwaarderskantoor) niet akkoord gaan met het verzoek. Als de aar wordt toegelaten tot de WSNP dan gelden de volgende verplichtingen: Sollicitatieplicht 5

6 In de WSNP moet er inspanning worden verricht om de boedelbijdrage te vergroten door bijvoorbeeld het vinden van een baan als men een uitkering heeft. Als aar een parttime baan heeft moet hij/zij alles in het werk stellen om fulltime te gaan werken. De aar moet streven naar een minimale werkweek van 36 uur. Zolang de aar geen werk heeft gevonden, geldt de sollicitatieplicht. In dat geval dient de aar maandelijks minimaal vier aantoonbare schriftelijke sollicitaties te verrichten. Als de schuldnaar niet in staat is om (fulltime) te werken, moet hij/zij dat aan kunnen tonen doormiddel van een arbeidsongeschiktheidverklaring of een keuringsrapport. Betalingsverplichting Er mogen geen nieuwe ontstaan tijdens de schuldsanering. Alle lopende vaste lasten moeten tijdig betaald worden. De aar mag niet meer aan afbetalen die in de WSNP vallen. Als er wel nieuwe ontstaan kan dit tot gevolg hebben dat de regeling voortijdig wordt beëindigd zonder schone lei. Informatieplicht Alle wijzigingen in de persoonlijke en financiële omstandigheden van de aar dienen gevraagd en ongevraagd door te worden gegeven aan de bewindvoerder (bijvoorbeeld ander werk, geboorte, verhuizing, overlijden). Voor wijzigingen die financiële gevolgen hebben dient de aar vooraf toestemming te vragen aan de bewindvoerder (bijvoorbeeld vakantie naar buitenland, verhuizing). Boedelbijdrage Maandelijks dient de aar rond te komen van een vastgesteld bedrag (vrij te laten bedrag / vtlb). Al het inkomen boven het vrij te laten bedrag zal moeten worden overgemaakt naar de boedelrekening. Deze rekening wordt beheerd door de bewindvoerder. Postblokkade Tijdens de schuldsanering wordt een postblokkade ingesteld. Deze postblokkade duurt minimaal 13 maanden. Gedurende deze 13 maanden zal TNT de post van de aar naar de bewindvoerder sturen. De post wordt geopend om na te gaan of er zaken in staan die van belang zijn voor de regeling. De post wordt in principe dagelijks aan de aar doorgestuurd. Op het moment dat een schuldeiser een vordering heeft op een persoon die toegelaten is tot de WSNP, kan de schuldeiser de vordering tot datum toelating WSNP schriftelijk indienen bij de bewindvoerder. De schuldeiser dient hiertoe een specificatie van de betreffende vordering te overleggen. De indiening van de vordering wordt schriftelijk bevestigd. De schuldeisers kunnen voor de voortgang van het traject de openbare verslagleggingen nalezen, die zijn op te vragen bij de griffies van de Rechtbanken. Is de schuldeiser erkend, dan worden zij schriftelijk geïnformeerd over een eventueel te houden verificatievergadering en/of een beëindiging van de schuldsanering. De WSNP is van kracht voor 3 tot maximaal 5 jaar. Indien de aar de bovengenoemde verplichtingen schendt of zich niet netjes gedraagt, wordt de WSNP zonder schone lei door de rechter beëindigd. Indien de aar zich wel netjes gedraagt en alle verplichtingen nakomt, eindigt zijn WSNP met een schone lei. 6