1. Inleidend woord door Frans Meyfroodt, contactpersoon zorg provincie Oost-Vlaanderen

Transcriptie

1 Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent tel fax info@plazzo.be Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers: Vrijwilligers vinden en houden in zelfzorggroepen: droom of realiteit? 8 oktober 200 Organisatoren: Frans Meyfroodt (provincie Oost-Vlaanderen), Ann De Maesschalck (Plazzo) Spreker: Peter Gielen (Trefpunt Zelfhulp) Deelnemers: zie bijlage Agenda: - Inleidend woord provinciebestuur Oost-Vlaanderen - Praktijkgerichte theorie over het werken met vrijwilligers in zelfzorggroepen, door Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp - Praktische werkgroep over het vinden én houden van vrijwilligers in zelfzorggroepen: Inleiding met twee praktijkverhalen uit zelfzorggroepen Ervaringsuitwisseling: concrete vragen en tips uit de praktijk, met begeleiding door Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp 1. Inleidend woord door Frans Meyfroodt, contactpersoon zorg provincie Oost-Vlaanderen Frans Meyfroodt, contactpersoon zorg provincie Oost-Vlaanderen, bedankte allereerst de deelnemers voor hun inspanning vanuit het besef dat de meesten zelf vrijwilligers zijn en deze werkdag bovenop al hun andere werk komt. Vrijwilliger vinden en houden lijkt momenteel moeilijker dan vroeger. Bovendien bestaan veel groepen al vele jaren en groeit de nood aan mensen om de fakkel te kunnen doorgeven. Ondanks het goed werkend Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk met een provinciaal steunpunt, blijft de nood aan een provinciaal platform dat dichter bij de zelfzorggroepen voor de nodige ondersteuning kan zorgen o.a. voor de opvolging van lokaal sociaal beleid. Daarom is er vanuit het Oost-Vlaams provinciebestuur bereidheid om deze complementariteit te helpen ondersteunen. Er ligt er momenteel een voorstel voor deze verdere ondersteuning vanaf 2008 ter bespreking voor binnen provincie Oost-Vlaanderen. Daarom biedt de provincie vandaag alvast de mogelijkheid aan de zelfzorggroepen om via vorming ervaringen uit te wisselen en instrumenten te krijgen om mee aan de slag te gaan. Er werd ook benadrukt dat de nieuwe gedeputeerde voor Welzijn en Jeugd, de heer Eddy Couckuyt, veel voeling heeft met het werkveld en ook voor de zelfzorggroepen aanspreekbaar is. Tot slot sprak Frans Meyfroodt de hoop uit de Vlaamse overheid de steun aan zelfhulpgroepen zal verderzetten en de provincie hierbij als partner zal zien. Plazzo werkt met de steun van het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen

2 2. Praktijkgerichte theorie over het werken met vrijwilligers in zelfzorggroepen door Peter Gielen - Trefpunt Zelfhulp 2.1. Oproepen van zelfzorggroepen tijdens kennismakingsrondje Tijdens een kennismakingsrondje signaleerden 2 deelnemers 2 oproepen: - CVS-contactgroep: oproep voor samenwerking tussen zelfzorggroepen i.v.m. CVS De voorzitter van de CVS-contactgroep lanceerde een oproep om de beperkte krachten te bundelen en om meer samen te werken. Hij deed daarom een oproep aan andere groepen die werken rond het thema chronische vermoeidheid (CVS) om samen te werken en meldde alvast dat hij in oktober een eerste samenkomst zou organiseren. Hij nodigde alle geïnteresseerden uit om hem te contacteren. Meer informatie: CVS-contactgroep Postbus Grembergen info@cvscontactgroep.be, web - Vlaamse Alzheimerliga: zoekt opstarttips voor familiegroepen in bijkomende Oost-Vlaamse regio s Jan Barbe, contactpersoon voor de familiegroep regio Gent, meldt dat de Vlaamse Alzheimerliga de werking in Oost-Vlaanderen wil uitbreiden. Hij hoopt tips te krijgen om familiegroepen in bijkomende Oost-Vlaamse regio s te kunnen opstarten. Meer informatie: Vlaamse Alzheimerliga - Jan Barbe - tel web Toelichting De toelichting door Peter Gielen gebeurde via een interactieve bespreking aan de hand van een PowerPoint-presentatie Vragen, aandachtspunten en tips Tijdens de bespreking kwamen de volgende vragen, aandachtspunten en tips aan bod: - Participatie van vrijwilligers is een continuüm met veel gradaties en soorten participatie Het is een uitdaging om mensen van de linkerkant naar de rechterkant van onderstaand continuüm te krijgen: niet-actieve persoon deelnemer medewerker actieve participant (lid) (bestuurder) Reden voor niet-actieve (= niet als vrijwilliger bij de organisatie actieve) personen kan de aandoening of situatie zelf zijn waardoor personen niet als vrijwilliger kunnen participeren. vb. een mantelzorger1 kan zich niet zomaar vrijmaken maar moet een oppas vinden. De ondersteuning die deze mensen ondervinden via de zelfhulpgroep mag niet worden onderschat vb. herkenning via persoonlijke verhalen, gevoel ik ben niet alleen, ik ben niet abnormaal, Ervoor opletten om de resultaten van een zelfhulpgroep niet alleen af te wegen aan het aantal zichtbare hoofden! Actieve participanten = mensen die iets bijdragen aan de organisatie. 1 Mantelzorgers zijn natuurlijke personen die op een niet-professionele basis, noch in een georganiseerd verband, hulp en bijstand bieden aan een gebruiker (Decreet van 14 juli 1998 houdende de erkenning en de subsidiëring van verenigingen en welzijnsvoorzieningen in de thuiszorg) Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

3 - Wat verstaat men onder een goede vrijwilliger? In veel zelfhulpgroepen moeten vrijwilligers aan een nogal veeleisend profiel beantwoorden, terwijl men zich kan afvragen of een vrijwilliger voor een bepaalde taak steeds aan alle onderstaande voorwaarden moet voldoen: Lotgenoot: moet een vrijwilliger altijd een lotgenoot zijn vb. voor bepaalde taken zoals de lay-out van een tijdschrift? Vrijwillig engagement Stabiel/evenwichtig iemand: eigen situatie/probleem in voldoende mate verwerkt hebben. Geldt deze voorwaarde ook voor praktisch werk zoals verzendingen, boekhouding,? Empathisch iemand Kunnen relativeren Met verantwoordelijkheidsgevoel Assertief Praktische voorwaarden: bereikbaar, mobiel, steun van de familie, Communicatief Luisterbereid Gesprekstechnisch Neutraal Goed geïnformeerd Nauwkeurig Samenwerkingsbereid Het stellen van veel formele voorwaarden maakt soms dat je al heel wat mensen op voorhand uitschakelt als potentiële vrijwilliger. Daarom is het vaak beter om een functioneel profiel op te stellen. Om een vrijwilliger te kunnen vinden, is het vaak nodig om het verlanglijstje van voorwaarden waaraan een vrijwilliger moet voldoen uit elkaar te trekken en na te kijken welke voorwaarden gelden voor welke taak. Wat men niet kan, kan men leren. Het ontbreken van bepaalde vaardigheden of kennis bij kandidaat-vrijwilligers kan door vorming worden opgevangen. Om een managementsfeer te voorkomen, kan vorming worden aangeboden als mensen het zelf vragen. Let op voor het argument het is nooit zo goed als wanneer ik het zelf doe! - Waarom worden mensen vrijwilliger? Om anderen te steunen in hun verwerking of het leven met Als zelftherapie: om er zelf beter van te worden, om te groeien door aan de groep deel te nemen Om een verhoogd zelfbeeld en zelfrespect te krijgen Om iets terug te doen Om zich te kunnen outen, een probleem toe te geven en er iets aan te kunnen doen - Wordt er voldoende nagedacht over hoe het einde van iemands vrijwilligerswerk kan worden georganiseerd? Soms kan iemand een proces volledig hebben doorlopen en afgewerkt, de nood hebben om een deel van zijn/haar leven af te sluiten, niet meer te worden geconfronteerd met mensen die een situatie of probleem recent doormaken. Het is nodig om dit als groep te respecteren. Als groep kan je het vrijwilligersengagement best herbekijken, als een dergelijke situatie het functioneren in de weg staat. Deze persoon hoeft dan misschien niet te stoppen, maar kan een andere vrijwilligerstaak worden gegeven vb. een vriendenkring organiseren. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

4 - Weerlegging van de mythe van de neerwaartse spiraal door zelfhulpgroepen Onderzoek heeft bewezen dat gezonde(re) mensen die worden geconfronteerd met zieke mensen zich als reactie schrapzetten i.p.v. zich laten gaan. - Weerlegging van de mythe dat er steeds minder vrijwilligers zijn Onderzoek heeft uitgewezen dat veel mensen als vrijwilliger actief zijn: 12,9 % van de Vlamingen werkt als vrijwilliger: 14% in de welzijns- en gezondheidssector 42,5% in de socio-culturele sector 15% in sportclubs Vlaamse vrijwilligers werken zowel in pure vrijwilligersorganisaties als in professionele organisaties. 37,6% verricht bestuurlijke taken, 62,4% uitvoerende taken. - Organisaties die vrijwilligers zoeken moeten hun pijlen anders richten, want het profiel van de mensen die vrijwilligerswerk doen klopt vaak niet met het gezochte profiel! Onderzoek heeft uitgewezen dat de huidige vrijwilligers merendeels: Mannen tussen de jaar vooral samenwonenden hoger geschoolden betaald werkenden Het profiel van de huidige vrijwilliger dat via dit onderzoek is aangetoond, klopt niet met het profiel waarnaar o.a. door zelfhulpgroepen gezocht wordt. Bovenstaand onderzoek toont vb. dat werkende mensen wél vrijwilligersengagement willen of kunnen opnemen. Daarom is het nodig dat groepen hun profiel en wervingsinspanningen aanpassen aan bovenstaande onderzoeksgegevens. - Evoluerend profiel: de zappende vrijwilliger Een aantal maatschappelijke tendenzen (individualisering, grotere keuzevrijheid, verhoogde tijdsdruk, flexibiliteit op het werk en in het gezin, ruimer vrijetijdsaanbod, afkalvende ideologieën, ) zorgen ervoor dat het profiel van de vrijwilliger is geëvolueerd naar de zappende vrijwilliger. De zappende vrijwilliger: Engageert zich eerder voor: kortlopende en concrete projecten in het verlengde van de persoonlijke levenssfeer bij voorkeur voor trendy en actuele thema s Heeft een voorkeur voor: Basisdemocratie: wenst een zeg te hebben in de organisatie en te kunnen meedenken en goed geïnformeerd te zijn Concrete actiepunten vb. oppuntstellen van een website - FLEXIVOLunteering = het verlanglijstje van de draaideur vrijwilliger In het Verenigd Koninkrijk werden de voorwaarden waaraan het zogenaamde engagement op maat voor jonge mensen zou moeten voldoen, onderzocht in de studie What young people want from volunteering, uitgevoerd door het Institute for Volunteering Research. De studie vat het verlanglijstje van de jeugdige vrijwilliger samen in één term : flexivolunteering, een begrip met acht kenmerken, die vermoedelijk voor de meeste kandidaat-vrijwilligers gelden: Flexibiliteit: flexibele werktijden zijn prioritair; het vrijwilligerswerk blijft best in tegenstelling tot andere meer verplichte bezigheden spontaan en vrij; Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

5 Legitimiteit: vrijwilligerswerk moet zodanig gelegitimeerd kunnen worden dat men er zich een trendy imago mee kan aanmeten; vrijwilligerswerk kampt nog steeds met vooroordelen (vrijwilligerswerk = ouderwets liefdadigheidswerk) die mensen weerhouden zich te engageren; Ease of acces: vrijwilligerswerk moet open minded en makkelijk toegankelijk zijn; laagdrempelige kennismakingsactiviteiten kunnen vooroordelen wegwerken en de toegang tot een vrijwillig engagement verbreden; Xperience: mensen hopen via het vrijwilligerswerk ervaringen op te doen die van pas kunnen komen in hun professionele carrière; het vrijwilligerswerk speelt hier best op in; Incentives: via stimulansen en beloningen kan het vrijwilligerswerk concurreren met andere vrijtijdsbestedingen; Variety : jongeren wensen variatie, zowel in het aanbod van activiteiten als in de mate van betrokkenheid en verantwoordelijkheid; Organisation : een efficiënte en professionele organisatie die toch informeel blijft, trekt meer aan dan een bureaucratische betuttelende context; Laughs: vrijwilligerswerk is vrijetijdsbesteding; het zal gezellig, plezierig en ontspannend zijn. - Waarom participeren mensen WEL? Sociale contacten Zelfontplooiing Zinvolle vrijetijdsbesteding Omdat de doelstelling van de vereniging hen aanstaat - Waarom participeren mensen NIET? Niet KUNNEN Niet beschikbaar Niet voldoen aan de hoge eisen en verwachtingen Niet GEVRAAGD Geen beleid Louter werving in persoonlijke kennissenkring Het is een fout beeld dat mensen niet willen omdat ze niet met een zelfhulpgroep willen geconfronteerd worden. Er leeft een foutief beeld over de zelfhulpgroepen: de 3 K s : Koffie Klagen Kleenex. - Hoe vrijwilligers WEL vragen? Hoe je vrijwilligersgroep uitbreiden? Door mensen aan te moedigen om op te schuiven op het continuüm: niet-actieve persoon deelnemer medewerker actieve participant (lid) Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober (bestuurder) Door VOLGEHOUDEN handelingen op 3 niveaus: 1. Informeren 2. Betrekken 3. Waarderen Door: in het beleidsplan op te nemen: het recruteren van vrijwilligers Een warm klimaat te scheppen 1. Informeren: Over het reilen en zeilen in de vereniging o Activiteiten o Werkwijze o Aanbod o Bestuursaangelegenheden: àlle niveaus!

6 Over wederzijdse verwachtingen: o Doelstellingen en visie o Afspraken, profielen en taakomschrijving Vb. afsprakennota of vrijwilligerscharter 2. Betrekken Aanspreken, recruteren Blijven uitnodigen een kwalitatief activiteitenaanbod inspraak, rekening houden met wensen, voorstellen, verantwoordelijkheid gunnen Meer coachen dan sturen 3. Waarderen: De eerste reden waarom mensen stoppen is omdat ze zich niet gewaardeerd voelen! Daarom is waarderen nodig: o Vaak o Gevarieerd o Eerlijk o Met respect voor proporties o Consistent o Op tijd o Maatgesneden o Beloon waar je meer van wil o Waardeer, want anders vertrekken mensen! Alles moet in een warm klimaat gebeuren, op een leuke manier. - Tip: werk geven = manier om te groeien vb. kom eens naar onze vergadering en maak het verslag vb. kom eens naar een infoavond en doe de inschrijvingen - Tip: 2 hulpinstrumenten om mensen als vrijwilliger te betrekken: 1. activiteitenzoeker = manier voor inspraak Zie bijlage. Dit hoort bij het beleidsplan: Voor welke taken zoeken we vrijwilligers? welke kwaliteiten hebben we nodig? 2. focustest: zie bijlage - Schrikt dit mensen niet af? Neen, want mensen merken graag dat je in hen geïnteresseerd bent. De focustest vb duurt ook slechts een 12-tal minuten. - Is dit niet te veel managen? Neen, dit is planmatig werken, vooruitkijken. - Hoe vergrijzende bestuurders motiveren om dit te doen? Door hen te doen inzien dat zo hun nalatenschap gegarandeerd wordt. Een bestuur dat vastzit kan je loskrijgen door ze een vorming verjongingskuur te laten volgen. - Het informeren van vrijwilligers vergt extra inspanning: is dit de investering waard? Hoe maak je dit haalbaar? Het opstellen van de informatie zal een paar vergaderingen vergen, maar het zal renderen en de investering waard zijn. Tip: Aan de huidige vrijwilligers vragen om uit te leggen wat de organisatie doet en om dit neer te schrijven. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

7 - Factoren om te vermijden omdat ze mensen demotiveren: Een aantal factoren motiveren mensen niet om vrijwilligerswerk te doen, maar ze demotiveren mensen wel: Te koud Slechte infrastructuur Geen verloning/erkenning, - Top 3 van wat deelnemers aan een team belangrijk vinden: 1. Samenwerking 2. Resultaatgericht werken 3. Duidelijke planning - Hefbomen Uit een onderzoek van het Steunpunt voor Gelijkekansenbeleid: Meerdere niveaus van betrokkenheid voorzien, zodat mensen kunnen KIEZEN in welke mate zij zich engageren Flexibele in- en uitstroommogelijk van vrijwilligers Getrapte, geografische, democratische, themagebonden inspraakmogelijkheden Geen grote ideologische verhalen Vooroordelen opheffen tussen vrijwilligers van verschillende generaties met verschillende leefstijlen. - De federale wet op het vrijwilligerswerk Zie de PowerPoint-presentatie (vanaf dia 42) van Peter Gielen. Definitie Vrijwillige inzet vb. mantelzorg valt hier niet onder, want voor deze wet moet de vrijwillige inzet buiten de familiekring of buiten privéverband gebeuren! Activiteit: moet méér zijn dan louter deelname Onbezoldigd: maar kostenvergoeding betalen kan wel! Onverplicht: vrijwilliger mag stoppen, zelfs met een afsprakennota of overeenkomst Ten behoeve van anderen: cfr; nog in publicaties zelfhulp is géén vrijwilligerswerk. Dit klopt enkel voor de deelnemers, maar niet voor de medewerkers en de bestuurders. Medewerkers en bestuurders doen wél vrijwilligerswerk! Organisatie: ook feitelijke verenigingen vallen onder deze wet. Zij hebben enkel een vrijstelling om een verplichte verzekering te nemen. Zij hebben echter wel de plicht om hun vrijwilligers hierover te informeren! Informatieplicht: vrijwilligersorganisaties moeten hun vrijwilligers informeren over: Het doel en het statuut van de vereniging Verzekeringen Betaling van vergoeding Geheimhoudingsplicht - Wat als een cliënt als zorgverstrekker zich niet aan de geheimhoudingsplicht houdt? Dan kan hij strafrechterlijk vervolgd worden door het parket. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

8 - Tip: Informatienota voor zelfhulpgroepen Zie de PowerPoint-presentatie (dia 54-57) van Peter Gielen. - Collectieve verzekeringspolis Momenteel is er nog steeds geen collectieve verzekeringspolis, enkel de bereidheid van een aantal verzekeringsmaatschappijen om polissen aan te bieden volgens de minimale vereisten. Er is wel een gratis polis via de Nationale Loterij die via de provincies wordt aangeboden. Deze polis geldt enkel voor TIJDELIJKE en OKKASIONELE activiteiten! In Oost-Vlaanderen duurt het 6 weken met een maximum van 100 vrijwilligersdagen voor àlle vrijwilligers samen. Organisaties moeten zelf het aantal dagen bijhouden. Meer informatie: Provinciaal Steunpunt voor Vrijwilligerswerk Oost-Vlaanderen, Naïma Lafkioui - tel vrijwilliger@oost-vlaanderen.be web 3. Praktische werkgroep over het vinden én houden van vrijwilligers in zelfzorggroepen: inleiding met praktijkverhaal en ervaringsuitwisseling, met begeleiding door Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp 3.1. EPILEPSIE-CONTACTGROEP IKAROS: praktijkverhaal Rosanne Blomme-Dorme, Oost-Vlaams contactpersoon en mede-stichtster van Ikaros en voorzitster van Plazzo, schetste aan de hand van een PowerPointvoorstelling de ervaringen van het werken met vrijwilligers. Epilepsie-contactgroep IKAROS vzw is in ontstaan uit een groep ouders van kinderen met epilepsie, bij wie de reële nood bestond aan onderling contact en steun, uitwisseling van ervaringen en het bekomen van meer informatie over epilepsie. IKAROS is uitgegroeid tot een contactgroep voor zowel ouders van kinderen met epilepsie, als voor mensen met epilepsie, hun partners en familieleden en alle geïnteresseerden. Voor meer informatie kan u terecht bij Epilepsie-contactgroep IKAROS, Rosanne Blomme- Dorme, tel fax ikaros@skynet.be p/a Veeweg EVERGEM - web Ervaringsuitwisseling: vragen, aandachtspunten en tips - Gemengde groep: lotgenoten en partners/omgeving Ikaros is een gemengde groep: zowel mensen met epilepsie als hun partners of omgeving. Hierdoor hebben mensen met epilepsie vb. geen vervoersproblemen. - Huishoudelijk reglement Binnen Ikaros wordt het huishoudelijk reglement ieder jaar via de Algemene Vergadering bevraagd en aangepast. Ter aanvulling is er een takennota met een taakverdeling. Deze is ontstaan naar aanleiding van de erkenning als vrijwilligersorganisatie via het decreet op het vrijwilligerswerk, wat toen nog verplicht was. Iedere werkgroep heeft een aparte taakverdeling en rapporteert tijdens de maandelijkse vrijwilligersbijeenkomsten. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

9 - Proefperiode voor vrijwilligers Ikaros heeft een proefperiode voor vrijwilligers (6 maand met mogelijkheid tot verlenging) ingevoerd. Dit biedt de kans voor inwerking en de wederzijdse mogelijkheid tot stopzetting. De proefperiode eindigt met een evaluatiebabbel waarbij wordt nagegaan hoe de vrijwilliger zich voelt. - Vormingsaanbod Binnen Ikaros is er een uitgebouwd vormingsaanbod: Ikaros organiseert zelf 2 x/jaar vorming: over de epilepsie vb. nieuwe evoluties, vorming onder leiding van Trefpunt Zelfhulp zoals gesprek- en luistertechnieken, het begeleiden van een groepsgesprek, Ikaros sluit aan bij externe vorming naargelang noden en mogelijkheden van de vrijwilligers - Betrokkenheid en inspraak in de werking Dit kan door: Maandelijkse bestuursvergadering van 1 uur + aansluitend vrijwilligersvergadering die start met een samenvatting van bestuursnieuws o.a. financiële stand van zaken en subsidieaanvragen Inspraak in de werking Evenwaardigheid kernleden en andere medewerkers Rapportering door de verschillende deelwerkingen - Inzet van het Ikaros-vrijwilligersteam Momenteel een 29-tal vrijwilligers waarvan 14 kernleden. Eén persoon kan in meerdere deelwerkingen meewerken. vb. het Ikaros-weekend is tweejaarlijks, de medewerker helpt ook in de boekhouding Alle bestuursvrijwilligers draaien mee in een deelwerking. Er wordt ook met occasionele medewerkers vb. om op te dienen gewerkt. Dit gebeurt zowel op vraag van de personen zelf als op vraag van Ikaros. - Samenhorigheid en verscheidenheid: Wie in Ikaros niet zelf met de wagen kan/mag rijden of via openbaar vervoer naar de vergaderingen moet komen, wordt door anderen opgepikt die hiervoor een verplaatsingsvergoeding krijgen. - Belonen Op diverse manieren: Onkostenvergoeding Applaus van deelnemers Jaarlijks etentje voor vrijwilligers 2e lap-top voor medewerkers, die ze ook eens voor privé mogen gebruiken - Hoeveel mensen bereikt Ikaros via deze 29 vrijwilligers? Het bereik is variërend: leden = abonnees op de Epikrant: 220 betalende leden 4x/jaar infonamiddag: 80 à 100 personen bij medische onderwerpen 30 à 40 personen bij sociale onderwerpen 12 à 14 praatgroep ouders Ledenbestand: 220-tal Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

10 - Financiering: over welke financiële middelen beschikt Ikaros? Erkenning via het vrijwilligersdecreet: 6000 euro Subsidie ziektegebonden groep provincie Oost-Vlaanderen: ongeveer 500 euro Stad Gent: ongeveer 500 euro Abonnementen Epikrant Bijkomende sponsoring vb. voor het Ikaros-Weekend: soms via farmaceutische firma s - Tip bij sponsoring door farmaceutische firma s Steeds met geschreven afspraken werken om bijkomende eisen te vermijden! - Hoe komen nieuwe vrijwilligers bij Ikaros? Sommigen bieden zich spontaan aan, sommige nadat ze regelmatig naar Ikaros-activiteiten zijn gekomen. Via een oproep in de Epikrant en tijdens vergaderingen Vooral via het persoonlijk aanspreken van mensen Door gericht te zoeken - Waarom haken vrijwilligers af? Wegens de ziekte Het vrijwilligerswerk was niet wat men er zich van had voorgesteld Omdat de vereiste investering als vrijwilliger was onderschat Omdat het praten over de eigen problemen weinig of niet aan bod komt tijdens de vrijwilligersbijeenkomsten Omdat de groep hem/haar niet ligt - Tips uit de praktijk om vrijwilligers te houden: Inwerktijd en groeikansen bieden. Mensen kansen geven om te groeien gebeurt o.a. door opleidingen van vrijwilligers die ze uit eigen initiatief volgen, te betalen. Werken met een peter/meter voor nieuwe vrijwilligers: deze worden niet heel expliciet aangeduid, maar het peter- of meterschap groeit spontaan. Steeds zoeken naar een evenwicht tussen stimuleren en overbevragen. Een proefperiode voor vrijwilligers inbouwen, gebaseerd op een goeie afsprakennota, levert goede resultaten op. Het moet ook klikken met de andere bestuurders en vrijwilligers. - Bescherming van privacy Voor sommige groepen is het beschermen van de privacy cruciaal. Indien vrijwilligers lotgenoten zijn verhoogt dit de kans dat de geheimhoudingsplicht zal worden nageleefd. Daarom wordt het lotgenoot-zijn als basisvoorwaarde voor alle vrijwilligers gesteld. Dit is niet voor elke taak noodzakelijk, daarom kunnen een aantal taken wel door niet-lotgenoten worden opgenomen mits de nodige vorming. - Wat als vrijwilligers zich niet aan de afspraken houden? Dan wordt er teruggegrepen naar de afsprakennota, meestal via een persoonlijk gesprek, soms in groep. In Ikaros werd slechts 1x iemand uit de groep gezet nl. omdat deze herhaaldelijk politieke ideeën had verkondigd. - Wat als een vrijwilliger de taak niet goed doet? De taakomschrijving ligt vast in de afsprakennota. Indien de taakuitvoering niet goed verloopt, wordt dit via een persoonlijk gesprek besproken. Dit zijn meestal moeilijke gesprekken. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

11 Er wordt deze persoon meestal vorming aangeboden. Tip Peter: Vaak hangt het resultaat af van de manier van formuleren: spreek mensen aan op het resultaat, niet op de werkwijze! Er kan veel worden opgelost door rechtstreekse gesprekken. - Wat als er zich een vrijwilliger aanbiedt waarvoor je geen taak hebt? Enkele tips: Zeg niet spontaan we hebben geen vrijwilligers nodig of we hebben geen taak voor u! Zoek samen naar een taak Ga na of bestaande taken kunnen worden opgesplitst, naar een taakverdeling Werf deze persoon aan als tijdelijke vrijwilliger - Valkuilen Te hoge eisen stellen aan vrijwilligers. Te professioneel overkomen: cfr. Flexivol-verlanglijstje van de vrijwilliger: Lachen: het moet gezellig, plezierig en ontspannend zijn! - Wat gebeurt er als een zelfhulpgroep stopt vb. bij gebrek aan vrijwilligers? Er is de vaststelling vanuit Trefpunt Zelfhulp dat als groepen stoppen er na enkele jaren toch weer een gelijkaardige groep ontstaat. - Samenwerking met (doorverwijzing naar) professionele hulpverleners Veel zelfhulpgroepen werken samen met professionele hulpverleners. SOS-Nuchterheid werkt o.a. samen met Centra Morele Dienstverlening die diverse logistieke ondersteuning bieden. - Hoe vrijwilligerswerk realiseren in groepen voor zeldzame aandoeningen? Enkele tips: Rolbeurt invoeren voor de organisatie van bestuursvergaderingen, voor een betere spreiding van het werk en de verplaatsingsinspanningen. Minder frequent samenkomen, activiteiten organiseren of een tijdschrift uitgeven vb. 2-maandelijks ipv maandelijks Agendabewaking Vast moment vastleggen voor bestuursvergaderingen vb. 2 e dinsdag/2 maanden Via vastleggen van afspraken in huishoudelijk reglement. Naleven ervan is niet afdwingbaar, maar het biedt een houvast om naar te verwijzen bij gesprekken over het niet naleven van bepaalde afspraken. - Hoe afwezige mensen overtuigen van de noodzaak om toch samen te komen? Vooral via persoonlijke contacten Blijven volhouden: blijven informeren en proberen betrekken: zie informatie en tips in deel 2. - Zijn er ervaringen met het werven van vrijwilligers via het bekendmaken van vacatures voor vrijwilligers in de Vlaamse vacaturebank? Ja, lukt meestal voor praktische vrijwilligerstaken. Hoe specifieker de taakomschrijving, hoe meer kans op reactie. Hoe duidelijker (beknopt, overzichtelijk) en vollediger de werking wordt toegelicht, hoe meer kans op reactie. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

12 Alle organisaties die vrijwilligers zoeken kunnen hun vrijwilligersvacatures bekendmaken via de Vlaamse vacaturebank voor vrijwilligerswerk: zie Ook via de website 4. Afspraken verdere werkwijze - Zelfzorginitiatieven die nog vragen of nood aan verdere ondersteuning hebben, kunnen terecht bij Peter Gielen, Trefpunt Zelfhulp: p/a Departement Sociologie, E. Van Eventstraat 2C te 3000 Leuven tel fax via peter.gielen@soc.kuleuven.be. Meer informatie over Trefpunt Zelfhulp is terug te vinden op de vernieuwde website - Voor informatie over vrijwilligerswerk (o.a. de meest recente ontwikkelingen) kan je terecht bij: De vernieuwde website van Trefpunt Zelfhulp en de TZ-krant (Trefpunt Zelfhulpkrant). de website van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk de provinciale steunpunten: voor Oost-Vlaanderen Provinciaal Steunpunt Vrijwilligerswerk Oost-Vlaanderen tel vrijwilliger@oost-vlaanderen.be website - Van zodra er relevant nieuws is, bezorgt Plazzo dit aan de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en indien nodig zal een vervolgbijeenkomst worden georganiseerd. - Voor nieuwe deelnemers en geïnteresseerden werd er voor meer informatie over Plazzo verwezen naar de Plazzo-folder, website en naar de mogelijkheid om op de hoogte te worden gehouden door zich via in te schrijven voor de Plazzo- Nieuwsbrief. - Om de toekomstige Plazzo-werking op basis van door de groepen aangegeven noden te kunnen organiseren, werd gevraagd het ter plaatse rondgedeelde evaluatieformulier in te vullen en aan Plazzo te bezorgen. 5. Evaluatie 5.1. Algemeen De praktische werkdag werd door alle aanwezigen (zelfzorginitiatieven én organisatoren) als zeer zinvol en aangenaam ervaren. Dit werd bevestigd door de resultaten van de evaluatie via de evaluatieformulieren Sprekers Reeds tijdens de praktische werkdag zelf gaven alle aanwezigen te kennen zeer tevreden te zijn en werd zowel Frans Meyfroodt, Ann De Maesschalck als Peter Gielen bedankt voor de degelijke informatie en de aangename manier van aanbrengen Onderwerpen De gegevens van de evaluatie bevestigen dat het initiatief op een zeer efficiënte en geslaagde manier beantwoordde aan reële noden. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

13 5.4. Suggesties Zowel tijdens de bijeenkomst als via de evaluatieformulieren werden zinvolle thema s voor volgende vorming en ervaringsuitwisseling aangegeven: - Opvolgingsactiviteiten over het werken met vrijwilligers: verdere uitwisseling; - Subsidiëringen - Bekendmaking in de media - Werken in groep - Aanpakken van problemen - Gesprekstechnieken, luisterbereidheid - Vergadertechnieken - Ondersteunende initiatieven vanuit de overheid 5.5. Doelgroepbereik Ondanks de grote tijdsinvestering (een volledige dag) toonde de deelname aan dat de praktische werkdag aan een reële nood beantwoordde: er namen 9 deelnemers van 8 verschillende zelfzorginitiatieven deel uit diverse Oost-Vlaamse regio s. Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

14 Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel fax info@plazzo.be Vrijwilligers - deelnemerslijst 8 oktober 2007 Organisatienaam Straat + Nummer Postcode Gemeente 1. Organisatoren en sprekers Ikaros - Kontaktgoep Epilepsie Veeweg Evergem ikaros@skynet.be Rosanne Blomme-Dorme Trefpunt Zelfhulp Peter Gielen (spreker) E. Van Eventstraat 2C 3000 Leuven peter.gielen@soc.kuleuven.be Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Gezondheid Frans Meyfroodt Gouvernementstraat Gent Frans.meyfroodt@oost-vlaanderen.be Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen (organisatie) Martelaarslaarslaan 204B 9000 Gent info@plazzo.be 2. Deelnemers Blindenzorg Licht en Liefde Recollettenlei Gent Wendy.VandenBosch@ blindenzorglichtenliefde.be 1 CVS-Contactgroep Postbus Grembergen info@cvscontactgroep.be 1 ME Vereniging Oost-Vlaanderen Dorp Nieuwrode me.vereniging@belgacom.net 1 Stotterforum info@stotterforum.be 1 Vlaamse Alzheimer Liga Grauwpoort Gent vlaamsealzheimerliga@skynet.be 2 Contactgroep Marfan // Ehlers-Danlos. Sint-laurentiuslaan Oostakker eds.vl@skynet.be 2 SOS Nuchterheid p/a Kantienberg Gent info@sosnuchterheid.org 1 3.Verontschuldigden Belgische Organisatie voor Kinderen en volwassenen met een Stofwisselingsziekte BOKS Alice Nahonlaan Melsele Vlaamse Diabetesvereniging (VDV) Ottergemsesteenweg Gent Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

15 Evaluatie praktische werkdag over vrijiwilligers 8 oktober 2007 Aantal Aantal formulieren 6/9 deelnemers Functies secretaris 1 Afkomstig uit regio voorzitter/coördinator 2 andere: * regionaal verantwoordelijke) 1 * ondersteuning 1 * medewerker 1 Gent: Oudenaarde: Andere regio Evaluatie vergadering geslaagd 6 Thema's volgende activiteit minder geslaagd of niet ingevuld 0 redenen: * Heel wat mogelijkheden gezien om meer ondersteuning te krijgen 1 * Veel tips gekregen. 2 * Weet nu wat te doen. 1 * Veel ervaringen gedeeld 1 * Zeer concrete toelichting 1 * Zeer informatief 1 * Vlotte sprekers 1 * Warm onthaal 1 * Verdere uitwisseling 1 * Subsidiëringen 1 * Bekendmaking in de media 1 * Werken in groepen 1 * Aanpakken van problemen 1 * Gesprekstechnieken 1 * Luisterbereidheid 1 * Vergadertechnieken 1 * Ondersteunende initiatieven vanuit de overheid 1 Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober

16 Voorkeur tijdstip volgende bijeenkomst * voormiddag 4 * namiddag 4 * s avonds 1 * tijdens weekdagen 3 * zaterdag 2 * zondag 0 niet ingevuld 1 Opmerkingen Een wegomschrijving met aanduiding van parkeergelegenheid bij de volgende uitnodigingen voegen. 1 Plazzo Praktijkgerichte werkdag over vrijwilligers in zelfzorggroepen 8 oktober